Krzysztof Sobczyk
Kraków, st. B1/92, ul. Spadzista, AZP
102-56/-Informator Archeologiczny : badania 26, 2-3
2 Paleolit i mezolit
(wiórowcowego) ostrza. Godny uwagi je st także zestaw zgrzebeł wykonanych na fragm. ostrzy liściowatych szeleckich.
P lanuje się kontynuację badań.
K o stk o w ice, st. 1 „ K ru c z a S k a la ” M uzeum A rcheologiczne i E tn o g ra-g m , K r o c z y c e , w o j. c z ę s t o - ficzne w Łodzi
c h o w s k ie A Z P 9 1 -5 2 /—
Badania prowadził K. Cyrek przy współudziale T. Madeyskiej, M. Cyrek i M. Olędzkiego. Finansow ane przez M uzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi i Państw ow ą Służbę O chrony Zabytków w Częstochowie. Czw arty sezon badań. Ślady osadnictw a z paleolitu schyłkowego, późnego okresu rzymskiego i średniowiecza.
Stanow isko leży w szczytowej partii wzgórza Łysak wchodzącego w skład Skał Kro czy ckich. P ozostałości różnoczasow ego o sad n ictw a odkryto pod naw isem skalnym , w schronisku oraz w zawalonej częściowo jaskini. Tegoroczne wykopy, powiększające prze badany obszar do 94 m2, zakończyły wykopaliska n a tym stanow isku.
Pod naw isem skończono eksplorację odkrytych w przypowierzchniowej partii namuli- ska jam kulturow ych z późnego średniowiecza oraz późnego okresu rzymskiego. W odróż nieniu od krótkotrw ałych obozowisk średniowiecznych, w późnym okresie rzym skim is t n iała tu ta j osada. Świadczy o tym przede wszystkim solidna konstrukcja stałych obiektów kulturow ych oraz spore ilości fragm. dużych i grubościennych naczyń zasobowych. Wyko py odsłoniły, jak się wydaje, tylko fragm . osady położony bezpośrednio u podnóża Kruczej Skały, n ato m iast pozostała jej część znajduje się niżej na stoku doliny.
W głębszych partiach nam uliska odsłonięto kolejne skupisko płytek wapiennych w to w arzystwie słabo zachowanych węgielków drzewnych. O biekt ten należy do jednego z 3 poziomów osadnictw a schyłków o paleolitycznego. Były to krótkotrw ałe obozowiska zakła dane przez grupy o magdaleńskiej tradycji kulturow ej w późnym plejstocenie, w straty g ra ficznie uchw ytnym następstw ie czasowym od Böllingu po Najmłodszy Dryas.
Badania w Kruczej Skale są elem entem interdyscyplinarnego program u dotyczącego osadnictw a pradziejowego w Skatach Kroczyekich.
K ra k ó w , s t. В 1/92, u l. S p a d z i- U niw ersytet Jag iello ń sk i In s ty tu t Ar-s t a cheologii
A Z P 102 -5 6 /—
Badania prowadził d r K rzysztof Sobczyk. Finansow ane przez U ni w ersytet Jagielloński oraz K om itet Badań Naukowych (grant prof, dr. hab. Bolesława G intera). C zternasty sezon badań prowadzonych z przerw am i od 1968 r. Stanow isko kulturow e górnopaleolityczne {kompleks wschodniograwecki, w tym K ostenkien oraz kompleks oryniacki).
Celem badań w sezonie 1992 było odsłonięcie południowo-zachodniej peryferii obozo w iska łowców m am utów (kontynuacja sezonów 1989, 1991) odkrytego przypadkowo w 1967 r. i badanego w 1. 1968-1971. Przebadano obszar 9 m2, odslaniąjąc duże nagrom a dzenia kości m amucich, stanow iących południow o-zachodnią peryferię obozowiska sprzed 20 tys. łat. Kości nie układały się w yraźnie w jakieś kręgi, być może uległy rozproszeniu w wyniku silnej so li fiu kej i, będąc pierw otnie kolejną budowlą m ieszkalną lub ogrodzeniem strefy mieszkalnej. Mogły również tworzyć rodząj śm ietniska kości m am ucich nie nadają cych się do budowy szałasów lub być ich nagrom adzeniem jako rodzaj zapasów w celach
Informator Archeologiczny 3
budowlanych. Wśród kości znąjdowano duże ilości artefaktów , w tym narzędzia w rodząju jednozadziorców — ostrzy typu K ostenki, nie odbiegających typologicznie od odkrytych w poprzednich sezonach, oraz liczne ostrza i wióry tylcowe, rylce oraz retuszow ane odlup- ki i wióry. Zarówno kości, jak i większość artefaktów krzem iennych wykonanych z miejsco wego krzem ienia jurajskiego, rzadko z innego im portowanego czy z radiolarytu, występo wały w w arstw ie oznaczonej jako 6 (m ulek soliflukcyjny), część w w arstw ie 7 (jasnożólty less). W arstwa 6 w iązana je s t z technokom pleksem wschodniograweckim — głównie kul tury kostierrkowsko-awdiejewskiej, w arstw a 7 z oryniakiem .
Badania będą kontynuow ane.
I Łęg, s t 2, gm. Połaniec, woj. tarnobrzeskie patrz środkowa epoka brązu
M śc isz e w o , s t. 24 Przedsiębiorstw o Państw ow e Pracow-g m . M u r o w a n a G o ś lin a , w o j. n ie K onserw acji Z abytków O środek p o z n a ń s k i e N a u k o w o -K o n se rw a to rsk i w P ozna
n iu P racow nia Archeologiczna
Badania prowadził m gr Andrzej Krzyszowski (autor sprawozdania) przy współpracy mgr. E dw arda K rause i dokum entalisty W iktora Kudry, Finansow ane przez W ielkopolskie Kopalnie „Kruszgeo” w Po znaniu Spółka z o. o. Pierwszy sezon badań. Obozowisko mezolitycz- ne z późnego okresu borealnego ?, osada k u ltu ry przeworskiej, ślad osadniczy z okresu wczesnego i późnego średniowiecza i okresu no wożytnego.
Stanowisko je s t zagrożone przez usytuow anie kopalni kruszyw a m ineralnego. Zostało odkryte na początku 1. 80. w ram ach program u AZE Wiosną 1992 r. wykonano n a obszarze 41 arów powierzchniowe badania planigraficzne. Zebrano 222 przedm ioty krzem ienne z okresu mezolitu, 16 fragm, ceram iki k u ltu ry przew orskiej, 2 fragm. ceram iki z okresu późnego średniowiecza (XVI w.) i 20 fragm. ceram iki z okresu nowożytnego (XVIH-pocz. XIX w.). Uchwycono wówczas cen traln ą strefę koncentracji źródeł z okresu mezolitu oraz dobrze zaznaczające się peryferie ich zasięgu. Funkcjonalnie ch a rak ter osadnictw a z tego horyzontu określono jako obozowisko, względnie sezonową osadę. Przypuszczalna wiel kość obozowiska z okresu mezolitu wynosiłaby według szacunkowych obliczeń ok. 80 arów. W dniach 6-10 lipca 1992 r. wykonano na pow ierzchni 25 m badania wykopaliskowe o charakterze sondażowym. Wykop założono w cen tra in o-pół nocnej strefie zwiększonej frekwencji m ateriału krzem iennego, zarejestrow anego w czasie badań planigraficznych. Prace eksploracyjne wykonano przez ręczne odsypywanie ziemi, stosując do inw entaryza cji i dokum entacji m etodę trójwymiarowej lokalizacji wydobywanych zabytków. W wyniku tych badań zanotowano następujący m ateriał źródłowy:
1. Obozowisko z okresu mezolitu, które je s t reprezentow ane przez 40 przedmiotów krze miennych. Wśród nich zdecydowaną większość stanow ią okazy z grupy debitażu, zaś jednostkow o wyróżniono rdzenie (m.in, jednopiętow e w technice wiórowej) i narzędzia (kilka drapaczy, tylczaki typu Stawinoga), W stępnie obozowisko wydatowano na okres borealny (ok. 6500 lat p. n. e.).
2. Osadę k u ltu ry przeworskiej, którą wyodrębniono n a podstawie odkrytych 5 obiektów nieruchom ych (jama gospodarcza i 4 dołki poslupowe) oraz 42 fragm. ceram iki naczynio wej. Wydobyty m ateria! nie upoważnia obecnie do w skazania fazy chronologicznej tej kultury.
3. Ślad osadniczy z okresu wczesnego średniowiecza, z fazy C-D?, wyodrębniony na pod staw ie zaledwie 1 fragm. ceram iki; analogiczny ch arak ter osadnictw a określono dla kilku n a stu fragm. ceram iki reprezentującej okres późnego średniowiecza {XVI w.) i okres nowo żytny (XVUI-pocz. XIX w.).
