Gorszewice, gm. Kazimierz Wlkp., woj. poznańskie, st. 1

Urszula Narożna-Szamtek

Gorszewice, gm. Kazimierz Wlkp.,

woj. poznańskie, st. 1

Informator Archeologiczny : badania 22, 50-51

5 0

E k s p lo ra c ją o b jęto 3 2 5 m s . Z a re je stro w a n o 2 5 obiektów . M ateriały 1 o b ie k ty m o ż n a p rzy p o ­ rz ą d k o w a ć do n a s tę p u ją c y c h J e d n o s te k podziały c h ro n o lo g iczn o -k u ltu ro w eg o :

1 / M ateria ły lu d n o ś c i k u ltu r y a m fo r k u listy c h - k ilk a fr. ceram ik i, p o jed y n cz e k rzem ien ie o ra z Je d e n d o m n ie m a n y o b ie k t (Jam a p o słupow a?).

2 / M a te ria ły lu d n o ś c i k u ltu r y p o m o rsk iej ( p rz y p u sz c z a ln ie z o k re s u H aD) - k ilk a obiektów , w ty m g ro b y o k o n s tru k c ji sk rzy n k o w ej (2), g ro b y popielnicow e o In n y ch k o n s tru k c ja c h k a m ie n n y c h (2), bezpoplelnlcow y g ró b Jam ow y (1) o ra z g ró b sy m b o liczn y (?) z k o n s tru k c ją k a m ie n n ą (1). G ro b y sk rzy n k o w e b u d o w a n e były w edług k la sy c z n y c h z a sa d s to so w a n y c h w k u ltu rz e p o m o rsk iej. W ew nątrz je d n e j z popielnic zn alezio n o sz c z ą tk i p rz e p a lo n y c h ozdób ze sz k ła I b rą z u .

3 / M ateria ły z o k re s u w czesn eg o śred n io w iecza - p ojedyncze fra g m e n ty c e ra m ik i, b r a k s ta ły c h p o zo stało ści o sa d n ic z y c h .

C h ro n o lo g ii I fu n k c ji p o z o sta ły c h obiektów n ie d a s ię 0kreśllć. M a te ria ły z n a jd u ją się czasow o w In s ty tu c ie P ra h isto rii IMM. N ic p r z e w id u je » ię k o n ty n u a c j i b a d a rt.

I Brzezie, gm . Pleszew , woj. kaliskie, s t. 29 - p a lrz e p o k a b rą z u .

I

I

w o j. b y d g o s k ie , || w W arszaw ie O d d z ia ł w B isk u p in ie s t . 2

B a d a n ia prow adzili m gr D a n u ta P iotrow ska l m gr W ojcicch P iotrow ski ( a u to r spraw ozdania}. F in an so w ało P aństw ow e M u zeu m A rcheologiczne W W arszaw ie. D rugi se z o n b a d a ń . C m e n ta rz y sk o k u ltu ry łużyckiej z o k re s u h alsztack ieg o .

B a d a n ia c m e n ta rz y s k a w d a ls z y m c ią g u m iały c h a r a k te r ra tu n k o w y . W ykopy zo sta ły założone n a w olnym Jeszcze te re n ie w o brębie d ziatek b u d o w la n y c h . C e n tru m c m e n ta rz y s k a z a c h o w a ło się , lecz n ie m o ż n a uchw yć l i Jego z a się g u ze w zględu n a z w a rtą z a b u d o w ę tego o b s z a ru .

E k s p lo ra c ją o b jęto p o w ierzch n ię 120 m 2, O d sło n ięto 24 g ro b y p opielnicow e {od n r 92 do 115) o ra z Jed en o b ie k t o n ie ro z p o z n a n y m c h a ra k te rz e . Potow a ob iek tó w g robow ych to zespoły

s k r o m n ie w y p o s a ż o n e l b ard zo zn iszczo n e, zaw ierające od k ilk u do 2 0 n a c z y ń (grób n r 100). W szy stk ie o b le k ły zalegały p ły tk o , 1 5 2 0 c m od p o w ierzch n i ziem i w w a r s tw ie h u m u s u .

Z zab y tk ó w w ydzielonych m ożna wymienić: 4 sp ira ln e pierścionki z cienkiego d r u tu b r ą ­

zowego (Z popielnicy - g ró b 106), p ie rśc io n e k rów nież z brązow ego d r u t u ro zk lep an eg o W w ą sk ą ta ś m ę {z p o p ieln icy z g ro b u ßß), pa cl o r g lin ia n y z g ro b u 92. W ystąpiły te ż zab y tk i z k rzem ien ia n a rzu to w eg o bałtyckiego (o dhipkl, rd zen ie, o d p a d k i przem ysłow e), z aró w n o w g ro b a c h J a k 1 w a rstw ie ziem i o rn ej.

W c e lu z a p o z n a n ia się ze s tra ty g ra fią 1 c h a ra k te re m w a rstw geologicznych zało żo n o w ykop so n d a ż o w y o w y m ia ra c h 2 ,8 x 1.3 m. Od 6 0 -7 0 c m od p o w ierzch n i ziem i w y stę p u ją w a rstw y u tw o ró w w odno lodow cow ych, a od głębokości 135 c m w ody g ru n to w e .

M a te ria ły 1 d o k u m e n ta c ja z n a jd u ją się w P aństw ow ym M uzeum A rcheologicznym O ddział w B isk u p in ie . B adania n ie będ ą k o n ty n u o w a n e . G or»xew i c c , g m . K a z im ie rz W lk p ., w o j. p o z n a r ia k le , s t . 1 M u zeu m A rcheologiczne w P o z n a n iu

B a d a n ia p ro w ad ziła m gr U rsz u la N a ro ż n a -S z a m tc k z ZAW Jl IKM PAN w P o z n a n iu . F in a n s o w a ło MA w P o z n a n iu . D rugi s e z o n b a d a ń . B a d a n ia so n d a ż o w e s ta n o w is k k u ltu ry łużyckiej.

W obec p la n o w a n y c h m elioracji n a g r u n ta c h so łectw a G orszew lce, k o n ty n u o w a n o z a p o ­ c z ą tk o w a n e w ub ieg ły m ro k u arch eo lo g iczn e p ra c e In w en tary zacy jn e. Do b a d a ń tych w ytypo­ w an o sta n o w isk a z m ateriałem k u ltu ry łużyckiej m ając n a uw adze nie zlokalizow ane d o ty ch cz as o d k o p a n e p o n a d 100 la t tem u , z n a n e cm en tarzy sk o z w czesnej epoki żelaza. O gółem założono 4 7 s o n d a ż y n a 7 s ta n o w is k a c h arch eo lo g iczn y ch (1, 4, 9, 2 4 , 2 5 , 27, 32), p rz e k o p u ją c łą c z n ie 2 3 5 m ^ d o głęb o k o ści 0 ,2 0 m - 1,8 m.

N ajw ażn iejszy m o sią g n ię c ie m Je s t niew ątpliw ie lo k alizacja c m e n ta rz y s k a z o k re s u h a l­ sz tack ieg o , którego w cześniej, m im o d w u k ro tn ie p ro w ad zo n y ch b a d a ń w y k o p alisk o w y ch 1 p o ­ w ierzch n io w y ch , n ie u d a ło się odk ry ć. S ta n o w isk o to o p o w ierzch n i 1.5 - 2 h a j e s t u s y tu o w a n e n a c y p lu w p o b liżu d aw n eg o brzeg u je z io ra , o b e c n ie przy lo rze kolejow ym Kaź m ierz-Pólko.

Inform ator A rcheologiczny 1988

51

O d k ry to 8 b a rd z o zn isz c z o n y c h grobów c ia ło p a ln y c h z a w ierający ch ceram iki,' k u ltu r y łużyckiej 1 p rz e p a lo n e sz c z ą tk i k o s tn e z m arły ch . W n ie k tó ry c h zach o w ały s ię p o z o sta ło śc i k a m ie n n y c h b ru k ó w o raz o b s ta w z k a m ie n i p o ln y ch . Kości z m arły ch złożone były w n a c z y n ia c h b ą d ź w p ły tk ich J a m k a c h o b o k in n y c h n a c z y ń sta n o w ią c y c h w y p o sażen ie g ro b u . N aczynia zdobione były c h a ra k te ry s ty c z n y m i d la o k re s u h alsz ta c k ie g o С w ą tk a m i o m a m e n ta c y jn y m l. Jak g eo m e­ try c z n e u k ła d y dołków w y k o n a n y c h n a rz ę d z ie m k o ścian y m , w ty m c h a ra k te ry s ty c z n e g ru p y 3 dołków , poziom e k a n e lu ro w a n e k raw ęd zi m is re m in isc e n c je o rn a m e n ty k i guzow ej. W Je d n y m z grobów n a tra fio n o ró w n ież n a 2 frag m en ty "Im portow anej* c e ra m ik i g rafito w an ej.

N a s ta n o w is k u ty m n a tra fio n o także n a o b iek ty z o k re s u w pływ ów rzy m sk ich . O d k ry to m. In. 2 g łęb o k ie z ie m ia n k i, p a le n isk o o raz ś la d y n a z ie m n e j bud o w li k o n s tru k c ji plecionkow ej. W o b ie k ta c h ty ch n a tra fio n o n a liczne u łam k i n a c z y ń w ty m frag m en ty c e ra m ik i siw ej o ra z k o śc i zw ierzęce 1 polepę.

P la n u j« t i e k o n ty n u a c ję b a d a li.

G w i e id s l n , g m . R z e c z e n ic a , | M u z e u m O kręgow e w K oszalinie w o j, s h ip * k ie , I

a t. 9 I

B a d a n ia p ro w ad ził m g r Ignacy S k rzy p ek . F in a n s o w a ł WKZ w S łu p s k u . P ierw szy se z o n b a d a ń . C m e n ta rz y sk o c ia ło p a ln e k u ltu r y pom o rsk iej ze schyłkow ej lazy o k re s u h a lsztack ieg o .

S ta n o w is k o zlokalizow ane Je s t n a s k r a ju w ysoczyzny m orenow ej rozciągającej się w zdłuż z a c h o d n ie j n ieck i Jeziora K rępsko, około 1 k m n a p o łu d n io w y -zach ó d od w sch o d n ieg o s k r a ju w s i G w ieżdzln.

W ty m rejonie, w c z a sie o rk i. Ju ż od 1983 r. n a tra fia n o trz y k ro tn ie n a g ro b y sk rzy n k o w o o d d a lo n e od sieb ie o około 1 2 0 -1 5 0 m . O b serw acje teren o w e w ykazały, że m a m y (u ta j do czy n ie n ia z trzem a s k u p is k a m i grobów , k tó re położone s ą n a p o łu d n io w y ch s to k a c h n iew iel­ k ic h w yplętrzeń.

Do b a d a ń w 19 8 8 r. w y b ra n o o b s z a r n a jb a rd z ie j zagrożony u p ra w ą , gdzie n a w iosnę tego ro k u zn iszczo n o g ró b sk rzy n k o w y . P rz e b a d a n o około 1 20 m 2 p o w ierzch n i o d s ła n ia ją c β g robów sk rz y n k o w y c h , Je d n o stk o w y ch , z m ocn o rozbudow anym i obw arow aniam i kam ien n y m i. Pozy­ s k a n e p o p ieln ice c h a ra k te ry z u ją się k s z ta łte m d w u sto żk o w aty m ze złagodzonym zało m em b rz u ś c a , d o sy ć w y so k ą zw ężającą się k u górze szy jk ą o d d z ie lo n ą od b r z u ś c a u sk o k iem . P o w ierzch n ie z e w n ę trz n e b a rw y brązow ej I c ie m n o b ru n a tn e j (grób 6), g ła d z o n e do w ysokości z ało m u , poniżej sc h ro p o w a c o n c , W szystkie przy k ry te p okryw am i czapkow a tym i z w p u szczo n y ­ m i z a k ła d k a m i. P o p ieln ica l pokryw a z g ro b y n r 6 z d o b io n a p o d w ó jn ą lin ią zy g zak o w atą. P okryw a z dziecięcego g ro b u n r 2 z d o b io n a n a w ie rz c h u o śm io m a k rzy żu jący m i s ię k łu ty m i lin iam i.

W n a c z y n ia c h , o p ró cz b ard zo czy te ln y ch k o ści stw ierd zo n o re s z tk i sp a lo n y c h o zd ó b b rą z o ­ w ych, zw łaszcza n a k o śc ia c h n a d g a rs tk ó w .

M ateria ł z n a jd u je się w M u zeu m O kręgow ym w K oszalinie. B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .

I Inow rocław , woj. bydgoskie, s t. 100 - p a trz o k re s wpływ ów rzy m sk ich . J a k u b o w ic e M u ro w a n e , g m .

W ó lk a L u b e ls k a , w o j. lu b e la k ie , s t . 5

U n iw e rs y te t M arli C u rle -S k ło d o w - sk lej w L ublinie K a te d ra A rcheologii

B a d a n ia p ro w a d z iła m gr U rsz u la K u rz ą tk o w sk a . F in a n s o w a ł WKZ w L ublinie. D rugi sezo n b a d a ń . C m e n ta rz y sk o z w czesn ej e p o k i żelaza. W ykopy o łącz n ej p o w ierzch n i 2 arów , założono we w sch o d n iej I z a c h o d n ie j części s ta n o w i­ s k a . O d k ry to trzy groby, u s y tu o w a n e w rzędzie n a o si E-W. ok. 8 m etró w n a p o łu d n ie od u b ieg ło ro czn y ch obiektów . J a m y grobow e o k s z ta łta c h zbliżo n y ch do p ro s to k ą ta , z o rien to w an e b yły po osi N-S 1 m iały w y m la iy p rzeciętn ie 3 ,3 0 x 1,50 m. W ypełniał Je w y p alo n y le s s z d u ż ą Ilością w ypalonej n a p o m a rań czo w o polepy, w k tó rej zalegały p rz e p a lo n e szkielety, po k ilk a o so b n ik ó w w je d n y m g roble.

W śród c e ra m ik i w y stą p iły tylko trz y formy: n a c z y n ia z rzęd em d z iu r e k p od w ylew em , d o d atk o w o z d o b io n e o d c is k a m i palcow ym i; p ó łk u llste m isy o kraw ędzi lekko zagiętej do w e w n ą trz , o raz k u b eczk i. Z naleziono rów nież dw a s k r ę ty ty p u T rzęsów ka.

W w ykopie so n d ażo w y m zlo k alizo w an y m n a p o łu d n io w y m s k r a ju sta n o w is k a o d sło n ię to n iew ielki o b ie k t c e g la n y z m a te ria łe m - fa ja n s, szkło, złom - d a to w a n y m n a ko n iec XIX w ie k u 1 1 połow ę XX w ieku.