Jerzy Siemiaszko,Hanna
Zaborowska,Jerzy Brzozowski
Przytuły, gm. Olecko, woj. suwalskie.
Stanowisko 1
Informator Archeologiczny : badania 18, 106
ίόό
-In t» r e f u ją c ą o d m ia n ę z a p in e k Ż elazn y ch a p o d H n lę tą n ó żk ą, zb liż o n ą do o d m ia n y *Tł» m a ją c ą p r z y b liż o n ą , a n a lo g ię i N ow ej C erekw i* re p r e z e n t u ją 2 e g z e m p la rz e z g ro b u jam o w eg o n r 92 .
W śród kilku pochówków ciałopalnych k ultury w ielb arsk lej na szczeg ó ln ą uwagę zasługuje grób n r 34 z fazy Bu ktd ry zaw ierał 3 zapinki brązow e /A 1 ÎV, ś g / i zapinkę brązow ą / A l Ш , 4 5 / ła śm y brązow e od w isiorka* złoty w ietorek ku U ety nieznacznie uszkodzony o r aa paciorki szklane. W fazie te j w ystąpiły rów nież groby szkielet owe* w śród których najciekaw szy ru- 32 zaw ierał m iędzy ino у ml 2 zapinki brązow e /A l Ш , 5 1 /, 1 zapinkę brązow ą /A l iV ,6 8 /, b ransoletę trązo w ą iztabkow aią, fragm ent c z a rk i/? ,/« m i s e c z k i/? /, sz k lan ej, k la m e rk ę esow atą hrązo* щ , naszyjnik składający się z paciorków szklanych i bursztynow ych, sp rz ą c z k ę żelazn ą o p ó łk o liste j ram ie* Że lazną końcówkę pasa i Igłę żelazną, /
D ość lic z n ie re p re z e n to w a n a Jea t fa z a Я* / 7 g robów d a tu ją c y c h - 5 s z k ie le to w y c h i 2 p o p ie ln ic o w e / z t y powym i d la n ie j z ap in k am i s e r i i “p ru s k ie j* /A i OT* 5 6 -6 1 /*
Z f a s y C | p o c h o d zi g ró b o r 82 · szk ieleto w y * d z ie c ię c y , z a w ie ra ją c y z a p in k ę VU g ru p y /Л 1 V II,30 1 - 2 0 3 / , . Na l a grobów sz k ie le to w y c h o d k ry ty c h o s c m e n ta r z y s k u , e U w y padkach s tw ie rd z o n o ś la d y p o k ło d a c h d re w n ia n ych m a ją cy c h w p rz e k ro ja c h p o p rz e c z n y c h k s z t a ł t n ie c k o w a ty.
P r a w ie w sz y s tk ie g ro h y sz k ie le to w e b y ły z o rie n to w a n e n a o ś t N *S z głow ą od północy* z w y ją tk ie m dwóch - n r ?0 ; Ś2a* g d z ie s z k ie le ty u ło ż o n e by ły g łow am i qd p o łu d n ia . In n y o k ład s z k ie le tó w był w g ro b a c h 52 I 64* k tó re p o s i a d ały u ło ż e n ie na o s i E -W z g łow am i od z ac h o d u , n a lo m ła s t w g ro b le n r B9 głow a b y ła od s t r o n y w s c h o d n io -p o lud ni owej.
W yjątkiem o k a z a ł s i ę pochów ek n r 5, g d z ie wkop g robow y u sy tu o w an y b y t t u o s i N -S , O so b n ik p o ch o w an y w n im ' o s ta ł p r z e c i ę ty na d w ie c z ę ś c i na w y so k o śc i 4*go k rę g u lęd źw io w eg o . Tułów u ło ż o n y był n a o s i E -W z głow ą od la c h o d u i tw a rz ą do z ie m i, n a to m ia s t k o ń czy n y d o ln e w r a z t m l e te ic ą p rz y k ry w a ły tu łó w 1 u ło ż o n e b y ły n a - o ii S - 6 : t sto p a m i o d p ó łn o c y . G ró b a le p o s ia d a ł żad n eg o w y p o sa ż e n ia 1 zn ajd o w ał s ię w ■ t r e f i e u ż y tk o w an ia c m e n ta rz a , w fa z ie B j a# w zw iązku z c zy m n a le ż a ło b y o d n ie ść go do t e j f s z y .
O d k ry to pon ad to g ró b s z k ie le to w y x i o k re s u ep o k i b rą z u k p ltu r y iw ie ń tk le j* n ad k tó ry m zn ajd o w ał a lę c ia ło p a ln y g ró b ja m o w y z fa z y A3,
M a te ria ły p rz e ch o w y w a n e s ą w a h lo ra c h M uzeum A rc h e o lo g ic z n e g o w G d ań sk u ,
Badania będą kontynuowane.
PRZYTUŁY* gm, O lecko Muzeum O kręgowe
woj. я uwal ekle w Suwałkach
Stanowisko 1 J
Eta dania prow adził m gr J e rz y Siem aszko, p r z y w epÄ pracy mgr Hanny Z aborow skiej 1 Je rz e g o Brzozow skiego, Finansow ało Muzeum Okręgowe w Suwałkach. P ie rw sz y sezon badań. С to en - ' . Юг ty sk o k u ltu ry zachodnio-bałtycki ej z w czesnego okresu rz y m
ski ego*
Stanowisko le ż y na kraw ędzi p o fn o p lejsto ceń sk lej doliny rz e k i M ofankl, na p a g ó rz e morenowym o p okry wie z cię ż k ie j gliny zw artej. Badania m iały c h a ra k te r ratow niczy.
P rzebadana o b sz ar 3*25 a ro , odkryw ając 16 grobów ciałopalny d i popielnicow ych, 3 jam ow e, 2 domniema* ne próby szkieletow e o ra z d ziew ięć obiektów /praw dopodobni· p a le m e k /.
Groby ciałopalne występowały w trz e c h skupiskach. Ich wypełń laka tw b rzy ła sp a len izn a p rz e tn ie a zon a z popi oj em 1 niaktedy fragm entam i w ęgla drzew nego, W k o b sty c h jam aeb o śre d n ic y 30*50 cm tkw iły popielnice typowe dla k ultury zacbodniokałtycldej na początku w c z e e e g o o k re su rzy m sk ieg o . Z a w ie ra ły one drobne fra g m e n ty slln ie przepalonych kości ludzkich. W iększość była pozbawiona w yposażenia grobowego. N iem al w szystkie p o pie la łe ś zostały uszkodzone podczaa a r id , c z ę ś ć zachow ała s ię jedynie w niew ielkich frag m en tac h p o rtu p rzy d en - nych,
W wykopie VU w hum usie znaleziono sp rz ą c z k ę żela z n ą z kolcem przedłużonym w skuwkę. Na podotoy zabytek natrafiono w popielnicowym grobie n r 5 w wykopie DC* gdzie znaleziono rów nież żelazn e k rzesiw o o k sz ta łc ie zbliżonym do szydła 1 prostokątny k rzeao k f piaskow ca kwarcowego.
Na cm entarzysku odkryto dwa obiekty p rz y k ry te brukiem kam iennym . Jeden z n ich , o w y m iarach ok. О* В x 2, 5 m, był zorientow any na o si N*SL W północnej c z ę śc i jam y odkryto naczynie z kastetow a! ym uchem , w stępnie datowane na p oczątek w czesnego o k resu rzy m sk ieg o . W jego są sied ztw ie snaleaiono eaezyjtttk t p a c io r ków szklonych* poprzedzielanych prawdopodobnie ru rk am i żelaznym i. D ziesięć s trzynastu odkrytych paciorków posiadało wkładkę z wyeokokaratowego złota* F o rm a 1 ro z m ia ry obiektu* układ zabytków o ra z w yraźne faciem * hienie o c h a ra k te rz e organicznym sa d te e m ja m y po rw ała Ją sądzić* l t b y i to gró b axldeletow y, w k tó ry m pochó wek uległ całkow item u rozkładow i, Podoimy obiekt odkryto n a gran icy wykopów X 1 XL Z naleziono w nim p o je dynczy* siln ie skorodow any p acio rek szklany.
.O prócz grobów n a cm entarzysku zlokalizow ano dziew ięć obiektów o różnych k s z ta łta c h t ro z m ia ra c h . Ich »'Y prbU ka z aw ierały ślin ie wyługowany popiół, c zasem w ęgiel drzew ny 1 polepę. O biekty te uznano za p o z o s ta ło ś ci po paleniskach.
Na podstaw ie m orfologii ce ra m ik i l c h arak tery sty czn y ch zabytków /s p r z ą c z k i z kolcem prsetfiużonyro w -.kowkę/ cm en tarzy sk o wydatowano na fa z ę А Э - В 1. J e s t to więc n a js ta rs z y tego typu o b Ł * t we wschodniej < 7ęści M azur, Нго ca on nowe św iatło na genezę k ultury zach o teio b ałty sk tej.
M ateriały są p r cechówywano w Muzeom O kręgowym w Ço wołkach. Przew iduje się kontynuację badań.
