• Nie Znaleziono Wyników

Polska wielkich prędkości w transporcie i teleinformatyce – systemowy imperatyw przyspieszenia innowacyjności i konkurencyjnoś\ൣi gospodarki opartej na wiedzy

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Polska wielkich prędkości w transporcie i teleinformatyce – systemowy imperatyw przyspieszenia innowacyjności i konkurencyjnoś\ൣi gospodarki opartej na wiedzy"

Copied!
16
0
0

Pełen tekst

(1)POLSKA WIELKICH PR DKO CI W TRANSPORCIE I TELEINFORMATYCE – SYSTEMOWY IMPERATYW PRZYSPIESZENIA INNOWACYJNO CI I KONKURENCYJNO CI GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY ANDRZEJ STRASZAK. Streszczenie Referat przedstawia przyszłe przełomowe informatyczne i telekomunikacyjne technologie oraz technologie transportowe wysokich szybkoci w szczególnoci kolejowe w dostpne w drugiej i trzeciej dekadzie 21. wieku w Unii Europejskiej. W zwizku z tym przed Polsk stoj najwysze w historii wyzwania i moliwoci dla dzisiaj i najbliszej przyszłoci. Dziki cyfrowej i transportowej rewolucji w Unii Europejskiej Polska moe przyspieszy rozwój kraju i swoich regionów oraz dołczy do poziomu innych krajów UE w oparciu o znaczne zwikszenie twórczoci, innowacyjnoci i przedsibiorczoci wikszoci swoich regionów. Słowa kluczowe: ICT, szybkie koleje, konkurencyjno Polski, innowacyjno Polski, aerotropolis, Polska 2020–2030 1. Wprowadzenie Polska 2011 – to wany Kraj Członkowski Unii Europejskiej z duym dowiadczeniem przemian politycznych i gospodarczych a nawet cywilizacyjnych, w tym w szczególnoci wsektorze szkolnictwa wyszego. W roku 2007 po raz pierwszy w historii gospodarki polskiej przedsibiorstwo Orlen z siedzib w Płocku znalazło si na licie 1000 przedsibiorstw globalnych gospodarki wiatowej opracowanej przez miesicznik Fortune. Polska przedsibiorczo , proeksportowo i dynamika wzrostu gospodarczego wnosz istotny wkład w oywienie gospodarki Unii Europejskiej. Wród pastw unijnych Polska charakteryzuje si dzi najwyszym odsetkiem absolwentów wyszych uczelni na tysic mieszkaców (11,9%; dla porównania Wielka Brytania: 9,4%; Francja 8,7%; Hiszpania 7,2%) ijednym z najwyszych odsetkiem absolwentów studiów wyszych (45% Polska, 46% Dania, 47% Finlandia) wród swojej grupy wiekowej. Polska w latach 2008–2010 sprawdziła si jako pastwo, gospodarka i społeczestwo, które zdało egzamin w czasie obecnego wiatowego kryzysu gospodarczego. Jednoczenie najbardziej innowacyjne w Polsce województwo mazowieckie plasuje si zaledwie na 65 miejscu na licie 203 regionów Europy, co przy najniszych wród pastw Unii (84 USD PPP) nakładach na nauk w porównaniu ze redni Unii (472 USD PPP) – nie zaskakuje. Liczba publikacji naukowych w Polsce na 1 mln ludnoci jest bliska 200. wysza od wskanika dla Słowacji, Turcji, Argentyny, Afryki Południowej i Meksyku, ale nisza od Portugalii, Koreii, Czech czy Grecji..

(2) 173. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 49, 2011. Jednoczenie odsetek polskich badaczy publikujcych prace wspólne z kolegami z pastw UE (25,2% 2003 r.) przekracza redni UE-25 (22,9%) co jest prawdziwym cudem, przy tak małych nakładach na nauk w Polsce. Lekcewaenie nauki polskiej przez ostatnie 20 lat przez polityk i gospodark w Polsce doprowadziło do Wielkiej Zapaci Rozwojowej Nauki Polskiej i nadal nie docenia si rozmiarów kryzysu, w którym znalazła si ona (Wierzbicki, 2008; Kruszewski, Straszak, Waluch, 2011). Wyjcie z kryzysu nauki polskiej jest niezbdne dla rozwoju innowacyjnoci ikonkurencyjnoci gospodarki polskiej mimo zlekcewaenia przez Polsk Strategii Lizboskiej Unii Europejskiej. Koncepcja Strategii Lizboskiej powstała 10 lat temu, w czasie pierwszego boomu gospodarki elektronicznej i pierwszej fazy umasowienia Internetu. Pierwszy Kryzys Gospodarki Internetowej Trwajcy co najmniej trzy lata utrudnił realizacj Strategii Lizboskiej w wielu krajach unijnych z wyjtkiem Finlandii, Szwecji i Danii. Obecny wiatowy kryzys gospodarczy lat 2008–2010, take utrudnił realizacj Strategii Lizboskiej w Unii Europejskiej.Dzisiaj, w 2011 roku, Strategia Lizboska jest jeszcze bardziej wana dla Unii Europejskiej ni 10 lat temu. Dzisiaj w 2011 roku szacuje si, e globalne nakłady na B+R osign warto 1,2 biliona USD. Na rysunku 2 przedstawiono podstawowe relacje systemowe pomidzy przestrzenn organizacj społeczestwa informacyjnego, systemow integracj wysokozorganizowanych technologii wszechobecnej elektronicznej inteligencji, wysokich technik i gospodarki opartej na wiedzy..

(3) 174. Andrzej Straszak Polska wielkich prdkoci w transporcie i teleinformatyce – systemowy imperatyw przyspieszenia innowacyjnoci i konkurencyjnoci gospodarki opartej na wiedzy. Rysunek 1. Relacje Społeczestw Informacyjne, Wysoka Technika, Gospodarka Oparta na Wiedzy, rodowisko XXI wieku

(4) ródło: Opracowanie własne. 2. Nowe Bardzo Duej Prdkoci Pocigi w Unii Europejskiej i Polsce W najbliszych latach przewiduje si dalsze umasowienie bardzo szybkich pocigów pasaerskich w Unii Europejskiej (UE-15) co obecnie oznacza szybko 350 km/h. Szybkie linie kolejowe o bardzo duej prdkoci połcz innowacyjne regiony wiedzy Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Włoch, tworzc innowacyjn super sie regionów B+R opartych na wiedzy o wielkich perspektywach w globalnej gospodarce rynkowej. Take pocigami podmiejskimi i regionalnymi coraz czciej podróuje si w dobrze amortyzowanym, klimatyzowanym wagonie – zdarza si, e s to linie wchodzce w skład rozrastajcej si sieci superprdkich połcze. Rynek sprztu i urzdze kolejowych – według najwieszych bada wart na wiecie 103 miliardy euro rocznie – ma si w cigu dziesiciu najbliszych lat rozwija w tempie 2 % na rok..

(5) 175. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 49, 2011. Z prognoz Unife (europejskiego stowarzyszenia przemysłu kolejowego) wynika, e szybciej, bo o 3 % rocznie, bdzie ono rosło w otaczajcych Rosj krajach Wspólnoty Niepodległych Pastw oraz w regionie Azji i Pacyfiku. Ta poprawa losu kolei wypływa z gwałtownego rozwoju miast i uwiadomienia nam, e wtym kontekcie ma ona przewag nad innymi rodkami transportu: gdy jest w stanie przewozi. wiele osób, zajmujc niewielk tylko cz cennych gruntów miejskich. Zarówno w krajach rozwinitych, jak i w rozwijajcych si zatkane drogi przekonały polityków, e kolej ma wan rol do spełnienia. Pomogła w tym odbywajca si po cichu na kolei rewolucja techniczna, która sprawiła, e pocigi stały si bardziej niezawodne i wygodniejsze. Produkcja nowego sprztu kolejowego jest niemal w całoci kontrolowana za pomoc skomplikowanych systemów komputerowych, podobnie jak zachowanie si tego sprztu podczas uytkowania. Stosowanie lekkich materiałów, takich jak włókna wglowe, sprawia, e cho ronie wytrzymało pojazdów, to nie zwiksza si ich ciar. Czy klientów interesuje tramwaj, czy pocig podmiejski czy te taki, który moe rozwija. prdko do 320 km/h, wielcy producenci staraj si skłoni do zakupu której ze standardowych wersji projektu. Wida równie coraz wiksz gotowo do zwracania si do prywatnych firm w sprawie budowy systemów kolejowych, zarzdzania nimi lub ich rozbudowy. Zarówno prywatni operatorzy, jak i firmy infrastrukturalne skłaniaj si do całkiem nowego podejcia do wiadczenia usług kolejowych. Nie ma wtpliwoci, e kroki podjte w celu odwrócenia losów kolei doprowadziły ju do stworzenia solidnych podstaw na przyszło , gdy – jak wszystko wskazuje – jej rola w transporcie midzyregionalnym, miejskim i regionalnym okae si coraz istotniejsza. Wyzwaniem dla kolei jest w tej chwili przyspieszenie tempa zmian, eby ich efekty stały si bardziej widoczne. Pionierem szybkich sieci kolejowych była Japonia. Projekt szybkiej kolei japoskiej Tokaido Shinkansen Project powstał w Instytucie Naukowo-Badawczym Japoskich Kolei Pastwowych w1956 roku, zatrudniajcych take konstruktorów samolotów po klsce Japonii w 1945 roku. Pierwsza linia Tokyo-Osaka została uruchomiona 1 padziernika 1964 roku dla pocigów oszybkoci maksymalnej 210 km/h, a wic niedługo bdzie 50-lecie tego przełomu technologicznego, gospodarczego i społecznego. W Projekcie Shinkansen wykorzystano wiatowe dowiadczenie w zakresie ówczesnej technologii transportu kolejowego, przyjmujc jednak wany imperatyw systemowy korzystania ztechnologii najlepszej lecz nie awangardowej, przyjmowano rozwizania technologiczne jak najprostsze lecz nie za proste. Rozwizania technologiczne musiały odpowiada wysokiej jakoci iniezawodnoci a w maksymalnym stopniu wykorzystano ówczesn technologi telekomunikacyjn i informatyczn. Jednoczenie rozpoczto prace badawcze i rozwojowe (B+R) nad nastpn przyszłociow technologi masowego transportu ldowego a mianowicie nad technologi lewitacyjn. W zakresie wdroenia technologie lewitacyjnych Japonia została wyprzedzona przez Niemcy, z tym e wdroenie nastpiło nie w Niemczech jak przewidywano poprzednio lecz w Chinach budujc kilka lat temu transport lewitacyjny łczcy centrum Shanghai’u z lotniskiem. W Japonii nadal powadzone s prace B+R i dowiadczenia prototypowe z tego zakresu. Japoski pocig testowy, wykorzystujcy wysokotemperaturowe nadprzewodniki chłodzone ciekłym azotem, osignł rekord prdkoci pojazdu szynowego, który wynosi 581 km/h. Japoczycy przygotowuj.

(6) 176. Andrzej Straszak Polska wielkich prdkoci w transporcie i teleinformatyce – systemowy imperatyw przyspieszenia innowacyjnoci i konkurencyjnoci gospodarki opartej na wiedzy. si do budowy linii kolejowej w tej technologii, łczcej Tokio, Nagoy i Osak, która ma by. gotowa w 2025 roku. Na kolejnym rysunku (Rysunek 2) przedstawiono ewentualny rozwój szybkich kolei w Polsce w latach 2010–2030, oparty na materiałach PKP oraz wystpieniu Marszałka Mazowsza Adama Struzika na konferencji w dniu 26 maja 2007 roku w Płocku na temat „Region płocki w strategii rozwoju Mazowsza 2020” oraz uzupełnieniu przez autorów referatu (Kruszewski, Straszak, Leszczyski, Zabłudowski, 2007).. Rysunek 2. Rozwój szybkich kolei według planowanej modernizacji linii kolejowych przez PKP, nowa propozycj Marszałka Województwa Mazowieckiego oraz lokalizacja Nowego Centralnego Lotniska Polski w Sochaczewie wraz z nowym miastem elektronicznym – uzupełnienie przez autorów referatu

(7) ródło: www.pkp.pl, Urzd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, uzupełnienie własne. Marszałek stwierdził „Dotd w historii kraju i naszego regionu takiej szansy nie mielimy iwicej mie nie bdziemy” (...) „planowane jest przedłuenie Centralnej Magistrali Kolejowej oodcinek Korytów – Sochaczew – Płock i dalej ladem istniejcych linii, w kierunku północnym do Trójmiasta”. Autor referatu (Kruszewski, Straszak, Leszczyski, Zabłudowski, 2007) proponowali tras północn CKM przez Sierpc – Aglomeracj Bydgosko-Torusk – Iław – Olsztyn. Polska ma unikatow szans w latach 2020–2030 dogoni w oparciu o spónion realizacj Pierwszej Strategii Lizboskiej w 2020 oraz kolejn Strategi Lizbosk 2020–2030, osign.

(8) 177. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 49, 2011. redni konkurencyjno , innowacyjno i kreatywno krajów Unii Europejskiej opierajc si na rozwoju Społeczestwa Informacyjnego, Gospodarki Opartej na Wiedzy oraz Technologiach oBardzo Duej Prdkociach w Transporcie, Telekomunikacji i Internecie. W raporcie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego 2011, przedstawiono propozycje nowych tras kolejowych Wielkich Prdkoci w latach 2011–2030, w tym Warszawa – Płock – Bydgoszcz 3. Nowe Centralne Lotnisko i Nowe Cyfrowe Miasto W 2006 roku na 11 tysicach lotnisk na wiecie osignito w sumie 72,2 mln startów ildowa, prawie 4,4 mld osób korzystało w 2006 roku z usług lotniczych na wiecie. Najwicej pasaerów midzynarodowych w 2006 roku obsłuyło lotnisko Heathrow pod Londynem: 61,3 mln osób. Z najwikszego lotniska w Polsce w 2006 roku, warszawskiego Okcia, skorzystało 8,1 mln pasaerów. Najszybciej rozwijajcym si fragmentem rynku lotniczego s midzynarodowe przewozy pasaerskie, które w zeszłym roku wzrosły o 6,8%. W regionie Azji i Pacyfiku co roku przybywa prawie 10% pasaerów. Zdaniem ACI ruch pasaerski bdzie nadal rósł bardzo dynamicznie i w 2025 roku z usług portów lotniczych moe skorzysta ju prawie 9 mld osób. Zrealizowanie koncepcji Polska Wielkich Prdkoci do 2030 roku oraz zrealizowanie celów Strategii Lizboskiej do 2020 roku, a nastpnie utrzymanie dynamiki wzrostu gospodarczego opartego na wzrocie bada naukowych i pracach rozwojowych w latach 2020–2030, a wic zbudowanie w Polsce zaawansowanej gospodarki opartej na wiedzy spowoduje dynamiczny wzrost osób korzystajcych zarówno kolei o bardzo duych prdkociach jak i midzynarodowych lotnisk. Zbudowanie sieci kolei o bardzo duych prdkociach i drugiego duego midzykontynentalnego lotniska w centrum Polski, połczonego szybkimi liniami kolejowymi obardzo duych prdkociach z prawie wszystkimi polskimi aglomeracjami i lotniskami staje si imperatywem systemowym dla Polski 2020–2030. Koniecznym take jest zahamowanie spadku ludnoci miejskiej polskich regionów wiedzy. Zgodnie z prognozami ludnoci w województwie mazowieckim w 2030 roku bdzie zamieszkiwało 5070,7 tysicy osób, tj. o 2,0% mniej ni w 2006 roku. Z tym, e do koca 2030 roku liczba ludnoci w miastach Mazowsza, w stosunku do stanu obecnego zmniejszy si o 196 tys. osób, tzn. o 5,9%. Strategia Lizboska jako jeden z czterech swych celów ma wzrost miejsc pracy w gospodarce opartej na wiedzy. Naley wic, za przykładem Korei Południowej, zbudowa replik Songdo New City połoonego około 60 kilometrów od Seulu, w pobliu midzynarodowego lotniska Incheou. Docelowo ma tam mieszka 60 tysicy a pracowa 300 tysicy osób. Koreaskie władze bardzo licz na przycignicie zagranicznych firm. Dlatego Songdo zostało uznane za stref wolnego handlu, by podatki były nisze, biurokracja mniej rozronita. Jzykiem urzdowym ma by jzyk angielski. Nad szkołami w Songdo New City piecz sprawowa bdzie słynny Harvard University z Bostonu..

(9) 178. Andrzej Straszak Polska wielkich prdkoci w transporcie i teleinformatyce – systemowy imperatyw przyspieszenia innowacyjnoci i konkurencyjnoci gospodarki opartej na wiedzy. Rysunek 3. Etapowy rozwój sieci kolejowej i lotnisk 2030.

(10) ródło: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

(11) ródło: http://www.mrr.gov.pl. Przewiduje si, e miasto bdzie cieszyło si popularnoci wród firm wysokich technologii. W Songdo elektronika znajdzie si dosłownie wszdzie – take w cianach budynku, pod ulicami iw elementach infrastruktury. Radiowy dostp do sieci sprawi, e w kadej chwili bdziemy mieli swoje cyfrowe zdjcia, filmy czy prezentacje. Wszechobecne bezprzewodowe czujniki bd odczytywa dołczone do wszystkich ruchomych obiektów „radiowe kody kreskowe” (RFID), oznacza to, e tak zwany Internet „rzeczy” bdzie testowany w duej skali. Oficjalny termin zakoczenia prac budowlanych przewidziano ju na rok 2014 (www.songdo.com). Koncepcja COWiT (Kruszewski, Rutkowska, Straszak, 2007) jako koncepcja dwudziestoletnia mogłaby skorzysta z dowiadcze budowy skomputeryzowanego Songdu New City jako Nowego Cyfrowego Miasta przy przewidywanym w Strategii Mazowsza 2020 nowym.

(12) 179. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 49, 2011. centralnym midzykontynentalnym lotnisku zlokalizowanym midzy Warszaw a Łodzi, a wic byłby to pierwszy w Polsce aerotropolis (Kruszewski, Rutkowska, Straszak, 2007). 4. Cyberprzestrze Wielkich Prdkoci i Ogromnych Zasobów Danych, Informacji i Wiedzy Przewiduje si, e w cigu najbliszych dwóch, trzech lat zostanie wygenerowanych tyle informacji, ile od czasów prehistorycznych powstało do tej pory. Moc serwerów przetwarzajcych dane ronie znaczco, a ich wymiary fizyczne malej. Ogólnowiatowa sie teleinformatyczna ju niedługo powinna by gotowa do szybkiego przesyłania generowanych duych iloci informacji przy jednoczesnym wdraaniu nowoczesnych rozwiza w zakresie zarzdzania energi i ochron rodowiska. Moliwe to bdzie dziki powstaniu nowych oraz modyfikacji ju istniejcych technologii elektronicznych stanowicych podstaw dla rozwoju systemów przetwarzania informacji.. Rysunek 8. Dynamika cyfryzacji danych 2006–2020

(13) ródło: The Economist, IDC. Nowoczesne technologie elektroniczne wi si z minimalizacja rozmiarów układów iurzdze elektronicznych. Pomimo bardzo zaawansowanych technologii wytwarzania układów elektronicznych nadal obowizuje empiryczne prawo Moore'a, które mówi, e co 18 miesicy podwaja si upakowanie oraz złoono układów elektronicznych. Wielka skala integracji układów wie si nie tylko z minimalizacj rozmiarów urzdze elektronicznych, ale posiada znaczcy wpływ na szybko ich działania Ograniczeniem w zakresie rozwoju układów elektronicznych s raczej problemy natury mechanicznej, bo w przypadku współczesnych cyfrowych układów scalonych mog one posiada nawet kilkaset wyprowadze co stanowi problem zwizany z ich obudow. Poniewa układy te pracuj z czstotliwociami bliskimi mikrofalowych, wymagana jest odpowiednia konstrukcja płytki drukowanej, gdy kada cieka stanowi moe ju falowód, a nie klasyczny przewód. Wszystkie te czynniki maj kluczowe znaczenie w technologii produkcji obwodów drukowanych, na których montowane s układy wielkiej skali integracji. Przewiduje si, e w cigu najbliszych kilku lat rozmiary płytek oraz.

(14) 180. Andrzej Straszak Polska wielkich prdkoci w transporcie i teleinformatyce – systemowy imperatyw przyspieszenia innowacyjnoci i konkurencyjnoci gospodarki opartej na wiedzy. szerokoci cieek powinny nadal male , osigajc poziom kilkunastu mikrometrów czyli rozmiar znany dotychczas w strukturach układów scalonych. Wiele firm prowadzi intensywne prace badawcze w zakresie technologii PCB, które obejmuje midzy innymi opracowanie nowych technik połczeniowych np. połczenia optyczne pomidzy układami scalonymi na płytce drukowanej. Z przedstawionych wyej zagadnie wynika, e rozwizania innowacyjne w zakresie tworzenia układów scalonych oraz płytek drukowanych zmierzaj raczej w kierunku nanotechnologii i s niestety bardzo kapitałochłonne. Dlatego mog by one rozwijane w tych obszarach wiata, które tradycyjnie s przodujcymi w tym zakresie. Miniaturyzacja urzdze elektronicznych kreuje rynki w zakresie zupełnie nowych aplikacji. Czasy współczesne charakteryzuj si przede wszystkim mobilnoci w zakresie transferu informacji oraz pełn dostpnoci kanałów transmisyjnych. Std te dynamicznie rozwija si rynek urzdze przenonych połczonych w sieci radiowe – Sensors Networks (GPS, czujniki, mierniki itp.) co zmusza przemysł półprzewodnikowy do tworzenia zintegrowanych rozwiza, łczcych kilka specjalizowanych układów razem, które produkowane były tradycyjnie jako oddzielne układy. Nie jest to proces zupełnie prosty bo duym, wyzwaniem jaki stoi dzi przed konstruktorami takich systemów jest integracja w układzie scalonym pasywnych i aktywnych elementów mocy, anajtrudniejszym okazuje si zintegrowanie w układzie scalonym baterii czy innych ródeł zasilania. Pomimo tego, e współczesne układy scalone wymagaj niewielkich poborów mocy, to problem zasilania jest niezwykle krytyczny. Nowe technologie stosowane przy wytwarzaniu cyfrowych i analogowych układów scalonych w połczeniu z nowatorskimi systemami projektowania i montau pozwalaj budowa wydajne systemy przetwarzania i przesyłania danych. Dla konstruktora sprztu elektronicznego dostpna jest na rynku cała gama rónych procesorów i komputerów, od specjalizowanych procesorów jednoukładowych, poprzez komputery klasy PC (w tym równie komputery przemysłowe PCIndustrial PC) czy wreszcie due systemy superkomputerowe. Te ostatnie mog by oczywicie aplikowane jedynie w bardzo specjalistycznych zastosowaniach. Oprócz procesorowych systemów sterowania konstruktor sprztu musi projektowa i wykorzystywa wiele rónych specjalizowanych urzdze. Dla takich celów producenci sprztu udostpniaj konstruktorom wiele specjalizowanych układów programowalnych FPGA, czy ASIC. Dziki temu inwencja twórcza konstruktorów nie musi by hamowana adnymi ograniczeniami sprztowymi. Wszechobecna mobilno osigana jest poprzez wykorzystanie wydajnych rozwiza radiowych. Interfejsy radiowe oparte na modulacji OFDM (Orthogonal Frequency Division Multiplexing) systematycznie zyskuj popularno . Ta wydajna i odporna na zakłócenia technika transmisji fal radiowych jest ju stosowana midzy innymi w sieciach bezprzewodowych Wi-Fi (802.1 lg, 802.11a), systemach dostpowych WiMax (standard IEE802.16) czy systemach cyfrowej transmisji satelitarnej DVB. Technologie bezprzewodowej transmisji danych stworzone w warunkach pełnego wykorzystania moliwoci jakie zapewniaj procesory sygnałowe DSP, ale wyposaone w jedn anten zaczynaj by postrzegane jako systemy bez moliwoci ich dalszego rozwoju. Zastosowanie wielu anten (techniki MIMO Multiple-Input-Multiple-Output) moe sta. si kluczem do osignicia wyszych prdkoci transmisji danych oraz wikszej niezawodnoci samej transmisji. Analizujc architektury istniejcych sieci transmisji danych łatwo dostrzec, e wydajne systemy radiowe lokuj si w ich warstwach dostpowych eliminujc zasadnicz przeszkod jak stanowi brak miedzianych linii dostpowych.W zwizku z koniecznoci.

(15) 181. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 49, 2011. przesyłania ogromnej liczby danych rozwijaj si dynamicznie róne metody kompresji danych, szczególnie jest to istotne w przypadku przekazu w czasie rzeczywistym danych multimedialnych. Szybka wymiana duych iloci danych (np. ruchomych obrazów wizyjnych) wymaga budowy sieci szerokopasmowych, gdy dziki takim sieciom zarówno miasta jak f wsie staj lepszymi miejscami do ycia, pracy i zabawy. Przy czym w przypadku sieci szerokopasmowych nie chodzi tylko o moliwoci wdroenia zaawansowanych rozwiza i aplikacji teleinformatycznych, lecz równie o moliwo podłczenia si wszystkich mieszkaców do infrastruktury komunikacyjnej o wysokiej wydajnoci. Naprzeciw tym oczekiwaniom wychodz rozwijane obecnie w sposób niezwykle dynamiczny technologie dostpu i transferu informacji w sieci Internet. Ewolucja metod dostpu do Internetu odzwierciedla rosncy popyt na urzdzenia zapewniajce szersze pasmo oraz wiksz wydajno . Bardzo dynamicznie rozwijaj si technologie dostpu bezprzewodowego, technologie wykorzystujce istniejce linie telefoniczne (xDSL) oraz sieci telewizji kablowych. Szerokopasmowy dostp do Internetu to nie tylko dua przepustowo łcza klienta ale równie moliwo zaoferowania nowych multimedialnych usług na szerok skal. Cho przecitnego uytkownika nie interesuje zwykle z jakich rozwiza korzysta w danej chwili i liczy si tylko dla niego efekt kocowy, to obecnie istotna wydaje si moliwo wyboru rodzaju sieci dostpowej, której wykorzystanie byłoby optymalne. Idea integracji sieci komórkowych ze standardami bezprzewodowego przesyłania danych pojawiła si wraz z rozwojem i dostpnoci nowych usług. Popularno telefonii komórkowej drugiej generacji (2G) w dalszym cigu ronie i tylko do koca roku 2005 globalna liczba uytkowników GSM przekroczyła 2 mld. Zauwaalne jest przy tym systematyczne rozszerzanie funkcjonalnoci telefonii drugiej generacji w kierunku usług 2,5 G (GPRS, HSCSD, EDGE) czy te standardu 3G (UMTS). Ch korzystania z zalet zarówno telefonii komórkowej, jak ibezprzewodowych sieci lokalnych doprowadziła do idei integracji uywanych obecnie systemów łcznoci w jednym urzdzeniu. W cigu najbliszych kilku lat istot systemu łcznoci stanie si konwergencja systemów sieci stałych oraz mobilnych, a ich cech wspóln bdzie protokół IP (wersja Ipv6), Rozwizanie takie otwiera wiele nowych moliwoci z zakresu przesyłania danych i roamingu pomidzy technologiami sieci telekomunikacyjnych. Całkowite uzalenienie nowych systemów od sieci IP jest jednoczenie wypełnieniem załoe telefonii czwartej generacji 4G. Integracja systemów GSM, UMTS, WLAN jest procesem nieuniknionym. Coraz wicej firm przedstawia rozwizania pozwalajce na wiadczenie usług triple play (TV, Video, VoIP) w sieciach IP. Produkowany ju sprzt oferuje multicastowe routowanie pakietów, umoliwiajce masow dystrybucj sygnałów wizyjnych i dwikowych przez infrastruktur IP. Coraz czciej przedstawiane s rozwizania telewizji interaktywnej IPTV, usługi takie s ju oferowane w wielu krajach (Włochy, Niemcy, Francja). Opracowywane w firmach wielousługowe sieci IP gwarantuj ewolucj istniejcych sieci do wspólnej infrastruktury IP, dajc jednoczenie operatorom moliwo rozwoju nowych usług w przyszłoci. Najnowsze osignicia z dziedziny elektroniki i automatyki przeobraaj zwykły budynek lub mieszkanie w obiekt „inteligentny" co pozwala efektywnie nim zarzdza (zuycie energii, bezpieczestwo itp.). Technologia M2M (Machine-to-Machn, Machine-to-Mobile) jest bezprzewodow technologi opart na infrastrukturze sieci GSM umoliwiajc zdalne zarzdzanie imonitorowanie urzdze, którymi mog by zarówno urzdzenia domowe, pojedyncze obiekty.

(16) 182. Andrzej Straszak Polska wielkich prdkoci w transporcie i teleinformatyce – systemowy imperatyw przyspieszenia innowacyjnoci i konkurencyjnoci gospodarki opartej na wiedzy. jak i całe procesy produkcyjne. Technologia M2M obejmuje zarówno platform sprztow jak iprogramow (aplikacje Java), umoliwiajc realizacj zaawansowanego sterowania imonitorowania procesów. Moliwoci oferowane przez technologi M2M s praktycznie nieograniczone. Wykorzystujc t technologi moemy sterowa systemami alarmowymi zainstalowanymi w budynkach lub pojazdach, systemami pomiarowymi (np. metrologicznymi), automatami dystrybucyjnymi, tablicami wietlnymi (ekrany uliczne), przepompowniami cieków itp. Z kolei połczenie technologii M2M z moliwociami instalacji inteligentnych umoliwia zdalne sterowanie niemal kadym urzdzeniem zainstalowanym w budynku lub mieszkaniu, co stwarza zupełnie nowe rozwizania technologiczne i uytkowe. Zupełnie innym zastosowaniem technologii M2M s systemy radiowej identyfikacji RFID. Efektem prowadzonych prac stan si zunifikowane rozwizania drugiej generacji pozwalajce na identyfikacj w czasie rzeczywistym wszelkich obiektów w ramach całego łacucha dostaw isprzeday. System RFID jest integraln czci kompleksowego rozwizania opartego na mobilnej technologii wykorzystujcej czytniki stacjonarne i przenone metki radiowe, czyli tzw. tagi. W zalenoci od zastosowanego taga system RFID umoliwia odczytywanie danych zodległoci 3–8 m, a zapis moe odbywa si z odległoci 2–3 m. Czytniki s w stanie odczytywa informacj z prdkoci 1000 tagów /sek. Moemy wic w ten sposób np. odczyta. „zawarto " ciarówki opuszczajcej magazyn bez potrzeby zatrzymywania pojazdu. Przy okazji bada nad systemami Systemy lokalizacyjne wykorzystujce technologi GPS iRFID s coraz czciej stosowane w biznesie logistycznym pozwalajc np. ledzi losy poszczególnych partii towaru. Bezpieczestwo wyrasta obecnie na jeden z podstawowych problemów w zarzdzaniu infrastruktur teleinformatyczn – wyzwaniem jest liczba zagroe i ich narastajca intensywno . Przekłada si to w prostej linii na architektur, sposób działania i moliwoci integracji systemów majcych chroni sieci i informacje w niej zgromadzone. Rozwijaj si wic dynamicznie róne technologie np. systemy biometryczne identyfikacji osób oraz systemy kontroli dostpu do sieci. Prowadzone s badania umoliwiajce wykorzystanie próbek biometrycznych w kryptografii oraz do wzmocnienia e-podpisu. Specjalici ds. bezpieczestwa systemów elektronicznych analizuj coraz wnikliwiej popularn technologi RFID, pozwalajcej budowa np. urzdzenia wykorzystujce fale radiowe do zakłócania łcznoci pomidzy tagami a czytnikiem. Za pomoc takiego urzdzenia mona równie zmienia „tre " taga co pozwala np. fałszowa dane i dokonywa wszelkiego rodzaju naduy . Obecnie i w przyszłoci ilo informacji, które bdzie trzeba przetworzy i przesła w róne miejsca bdzie dalej rosła i spraw kluczow bdzie budowanie szybkich, niezawodnych, bezpiecznych i łatwych w obsłudze systemów przesyłania i przetwarzania danych, charakteryzujcych si du przepustowoci kanałów transmisyjnych. Rozwaajc zagadnienia dotyczce systemów przetwarzania i przesyłania danych nie sposób pomin take problematyki kompresji informacji. Pomimo tego, e współczesna technologia dysponuje praktycznie nieograniczonymi moliwociami transferu informacji, to jednak przy tak znacznym zwikszeniu jej wolumenu niezbdna staje si kompresja..

(17) 183. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 49, 2011. Rysunek 9. Przychody globalnie wygenerowane w Internecie (mld USD) (2009)

(18) ródło: Łacuch wartoci w Internecie i potencjalne modele funkcjonowania rynku. UKE grudzie 2010. Dlatego bardzo dynamicznie rozwijaj si równie róne metody kompresji danych, co jest szczególnie istotne w przypadku przekazu informacji w czasie rzeczywistym, np. informacji multimedialnych – video gry obrazu telewizyjnego.. Rysunek 10. Wolumen danych (PB) zestawiony z przychodem generowanym w usługach on-line w Polsce (mld PLN) – rocznie (2009)

(19) ródło: Łacuch wartoci w Internecie i potencjalne modele funkcjonowania rynku. UKE grudzie 2010..

(20) 184. Andrzej Straszak Polska wielkich prdkoci w transporcie i teleinformatyce – systemowy imperatyw przyspieszenia innowacyjnoci i konkurencyjnoci gospodarki opartej na wiedzy. Reasumujc przedstawione powyej rozwaania, naley dobitnie podkreli , e innowacyjno rozwiza dotyczcych przesyłania i przetwarzania informacji (ogólnie pojtej komunikacji komputerowej) wie si z wdraaniem nowych technologii zarówno w zakresie budowy sprztu, jak i oprogramowania. Gdyby próbowa okreli kierunki działa innowacyjnych rozwijanych lokalnie, to mierzc siły na zamiary, naley z góry wykluczy te, które s zwizane ztechnologi rozwoju sprztu a zdecydowa si raczej na działania innowacyjne w zakresie tworzenia aplikacji programowych. Działania te dotyczy mog zarówno wypełnienia sieci Internet nowymi treciami (np. nauczanie na odległo czy e-commerce), jak i budowa nowych rozwiza dla okrelonych celów (Kruszewski, Leszczyski, Straszak, Zabłudowski, 2007).. Rysunek 11. Kierunki rozwoju Cyberprzetrzeni

(21) ródło: Booz & Company. 5. Cyberprzestrze Wielkich Prdkoci i Ogromnych Zasobów Danych, Informacji i Wiedzy Unia Europejska zaczyna drug dekad 21 wieku jako najwiksza gospodarka wytwarzajca 30,4% wiatowego PKB, cho zamieszkuje j tylko 7% ludnoci wiata. Na drugim miejscu s dzisiaj USA (23,4% PKB wiata), na trzecim Japonia (8% PKB wiata) a nastpnie Chiny (7% PKB wiata). Ciny s równie w pierwszej diesitce najszybciej rozwijajcych si gospodarek wiata na czwartym miejscu (9.9%), za Ghan (20,2%), Katarem (14,3%), Turkmenistanem (12,2%) a przed Liberi (9,0%) i Indiami (8,4%). Według przewidywa MFW, Afryka Subsaharyjska bdzie najszybciej rozwijajcym si regionem nie tylko w 2011 roku, lecz w czasie obecnej drugiej dekady 21 wieku. A co z Europ rodkow i Wschodni ? Profesor Jacques Attali, doradca prezydentów F. Mitteranda, J. Chiraca i N. Sarkozy’ego, twórca i pierwszy prezes Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, Prezes Midzynarodowej.

(22) 185. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 49, 2011. Federacji Towarzystw Naukowych z zakresu Bada Operacyjnych w latach 80 ubiegłego wieku, który w 1987 roku przyjł Polsk do Midzynarodowej Federacji Bada Operacyjnych a wic kiedy Polska naleała jeszcze do bloku pastw ze wschodniej strony muru berliskiego wykazujc wielk otwarto i elastyczno oraz sympati dla Polski, wydał w 2006 roku ksik p.t. „Krótka historia przyszłoci” z Mottem z Byrona „Alas! It is delusional: The future cheats us from afar, Nor can we be what we recall, Nor dare we think on what we are”, w której dołczył w polskim tłumaczeniu dodatek p.t. “A co czeka Polsk?”. Jeli przyjrzymy si opowiedzianej w tej ksice krótkiej historii wiata, zobaczymy, e Polsce nigdy nie udało si zosta dominujcym mocarstwem europejskim co najmniej z trzech, niemal tych samych co Francja, powodów. Po pierwsze, Polska zawsze wspierała rolnictwo oraz wszelkie formy zwizanej z nim aktywnoci, kosztem przemysłu, ruchliwoci społecznej, innowacji, technologii zwizanych zmobilnoci. Póniej Polska yła pogrona w cigłej nostalgii za wyidealizowan przeszłoci, czuła respekt przed wci odnawiajcymi si kastami feudalnymi i nigdy nie powstała w tym kraju narodowa buruazja. Po drugie, Polska zawsze zaniedbywała budow floty wojennej i handlowej. Nie umiała zainwestowa w rozwój jakiego portu, który dziki zapleczu rolniczemu i przemysłowemu mógłby si sta bałtyckim „sercem". Polska nigdy nie przygotowała si dostatecznie do powrotu do nomadyzmu. W kocu za Polsce nigdy nie udało si stworzy lub zatrzyma u siebie wystarczajco duej klasy twórczej: nigdy nie zdołała wykształci dostatecznej liczby kupców, przemysłowców, inynierów czy badaczy, nigdy nie przycignła wystarczajco duo naukowców, przedsibiorców czy finansistów. Jak wic Polska nigdy nie stała si „sercem", poniewa – podobnie jak Francja – nie potrafiła by posłuszna prawom historii przyszłoci. Teraz przyszło Polski zalee bdzie od tego, w jaki sposób dostosuje si do tych praw i czy bdzie umiała pój drog prowadzc do sukcesu: czy stworzy rodowisko sprzyjajce powstawaniu prawdziwych stosunków midzyludzkich i wyzwoli wród Polaków ch przeycia wspólnych losów; czy bdzie Sprzyja nieskrpowanej twórczoci i na sprawiedliwych zasadach udostpni swoim obywatelom now wiedz; czy zbuduje wielki port i wielk platform finansow; czy opanuje technologie przyszłoci, stworzy własn geopolityk i zawrze niezbdne sojusze. Niewtpliwie włanie wszystko to czyni, a radzi sobie przy tym lepiej ni wiele innych krajów, dziki olbrzymiej witalnoci. umiejtnoci przycigania przemysłowców, finansistów, artystów, przedsibiorców oraz dziki bogatym zasobom naturalnym. Dlatego ten wspaniały kraj moe sta. si gospodarczym i politycznym centrum Europy Wschodniej i Morza Bałtyckiego. Ostatnie osignicia gospodarcze Polski i akces do Unii Europejskiej znacz jej obiecujce wejcie w XXI wiek. A jednak adne reformy ani inwestycje nie przynios owoców, jeli Polska nie poradzi sobie z najwikszym wyzwaniem przyszłoci, to znaczy nie upora si z kryzysem demograficznym. Polska liczy dzi ponad trzydzieci osiem milionów mieszkaców, z których jeli nie zmieni si obecny, wynoszcy 1,21 wskanik urodze – do 2020 roku straci milion. Przy tym tempie spadku w 2050 roku 56 procent ludzi aktywnych zawodowo bdzie liczy ponad sze dziesit pi lat (obecnie jest to 18 procent), z łatwymi do przewidzenia, negatywnymi konsekwencjami dla wzrostu gospodarczego oraz nieznon presj na system emerytalny iwiadczenia społeczne. Wzrost gospodarczy, który obecnie bliski jest 5 procentom rocznie, byłby.

(23) 186. Andrzej Straszak Polska wielkich prdkoci w transporcie i teleinformatyce – systemowy imperatyw przyspieszenia innowacyjnoci i konkurencyjnoci gospodarki opartej na wiedzy. w 2050 roku niemal zerowy. Odpowiedzi na te wyzwania naley szuka w polityce rodzinnej oraz imigracyjnej. I mie nadziej na przyszło . (J. Attali, 2006, 2008) Inteligentnym rozwizaniem imigracyjnym dla Polski majcej przeszło 450 szkół wyszych wtym przeszło 130 publicznych i przeszło 320 nie publicznych byłoby szerokie otwarcie polskiego szkolnictwa wyszego dla chiskich, indyjskich i z innych szybko rozwijajcych si krajów wiata studentów.. Bibliografia [1] [2] [3] [4]. [5]. [6]. [7]. [8] [9]. [10]. [11] [12]. [13]. Global R&D Report updated for 2008. The Business of Innovation, Battelle September 2007, www.battelle.org. Denis C., McMorrow K., Roger W.: Globalisation: Trends, Issues and Macro Implications for the EU. http:// europa.eu.int/comm/economy-finance, 2006. Innowacje w Europie. Publikacja, Dyrekcja Generalna ds. Przedsibiorstw i Przemysłu przy Komisji Europejskiej, Marzec 2007. Kruszewski Z., Rutkowska J., Straszak A.: Centralny E-Okrg Wiedzy i Twórczoc. W: Wybrane Problemy Elektronicznej Gospodarki, red., Niedwiedziski M., Monografia, Łód 2007. Kruszewski Z., Leszczyski T., Straszak A., Zabłudowski A.: Technologie informatyczno – łcznociowo – transportowe szans przyspieszenia konkurencyjnoci i innowacyjnoci w Polsce Wielkich Szybkoci. Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarzdzania Wiedz, Nr 10, PSZW, Bydgoszcz 2007. Kruszewski Z., Straszak A., Waluch K.: Dynamiczne, stałe zwikszanie nakładów na B+R do wysokoci 3% PKB – to minimum dla Cywilizacyjnej Odbudowy Polski w Drugiej Dekadzie XXI wieku. Novum, Płock 2010. Leszczyski T.: Nowe Technologie – Nowe Wyzwania Rola Innowacyjnoci w Elektronice i Telekomunikacji. Materiały Konferencyjne WIPRO 2006, Bydgoszcz, ISBN 83-8919406-6, 2006. Firmy wykluwaj si z inkubatorów. Rzeczpospolita, Rynki & Firmy, 10.05.2007. Straszak A.: The Shinkansen Program: Transport, Railway, Environmental, Regional and National Development Issues. CP-81-S2. International Institute for Applied System Analysis, Laxenburg, Austria 1981. Straszak A.: The Long term Regional Development in Poland Under The Impact of the New Global Management, Infrastructure and Technology. J.W. Ousinshied “Modelling and Analysing the Economies in Transition”, MODEST, Warsaw 1998. Straszak A.: Miejsce Sektora E -Wiedza w Społeczestwie Informatycznym. Studia i materiały 2/2004. PSZW, Bydgoszcz 2004a. Straszak A.: Badania Operacyjne i Systemowe w Wysoce Zinformatyzowanej Globalnej Gospodarce. W: Badania Operacyjne i Systemowe 2006. e-Wyzwania – E. Urbaczyk, A. Straszak, J. W. Owsiski, red, Wydawnictwo EXIT, Warszawa 2006. Straszak A.: Rola B+R w Internetowych Lokalno_Globalnych Społeczestwach I Gospodarkach opartych na Wiedzy. W: Kruszewski Z., Straszak A., Waluch K., Dynamiczne, stałe zwikszanie nakładów na B+R do wysokoci 3% PKB – to minimum dla Cywilizacyjnej Odbudowy Polski w Drugiej Dekadzie XXI wieku, Novum, Płock 2010..

(24) 187. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 49, 2011. [14]. [15] [16] [17] [18]. Straszak A.: Polska, Mazowsze, Płock w e-innowacyjnym lokalno-globalnym wiecie i globalnej gospodarce opartej na wiedzy (2011-2030). W: Kruszewski Z., Straszak A., Waluch K., Dynamiczne, stałe zwikszanie nakładów na B+R do wysokoci 3% PKB – to minimum dla Cywilizacyjnej Odbudowy Polski w Drugiej Dekadzie XXI wieku, Novum, Płock 2010. Straszak A., red.: Innowacyjne Mazowsze, Główny strategiczny partner naukowy i gospodarczy rozwoju Polski a najbliszym 20 leciu. Novum, Płock 2011. Wierzbicki A.: Profesor si wyywi?, Przegld, 10 maja 2008. Europa w Perspektywie roku 2050. PAN Komitet. „Polska 2000 Plus”, Warszawa 2007.. NEW HIGH SPEED RAILWAYS AND IC TECHNOLOGIES - SISTEMIC CHALANGES AND OPPORTUNITIES FOR KNOWLEDGE BASED POLISH ECONOMY 2020–2030 Summary This paper has reviewed future ICT and high speed transport technology impact for Poland in the twenty-first century. Poland have never before had bigger challenges and more opportunities than today and tomorrow. Poland 2010–2030 is at unique crossroads. Due to digital and transport revolution within European Union Poland could speed up its national and regional development and catch up others European countries by increasing creativity, innovativeness and entrepreneurship of its much more than half regions. Keywords: ICT, High Speed Railways, Poland competitiveness, Poland innovativeness, aerotropolis, Poland 2020–2030. Andrzej Straszak Szkoła Wysza im. Pawła Włodkowica w Płocku Wysza Szkoła Informatyki Stosowanej i Zarzdzania w Warszawie.

(25)

Cytaty

Powiązane dokumenty

Wraz z przyjęciem chrześcijaństwa zwyciężyła idea równości ludzi wobec Boga, a jej praktycznym zastosowaniem stała się świeckość państwa, jako

Implikatura – ja chcę wiedzieć i pytam czy X jest NAJLEPSZYM trenerem i ty wiesz o tym, a mówisz, że miałeś wielu DOBRYCH trenerów, czyli nie chcesz albo nie potrafisz

Po 1989 r., kiedy to Polska wkroczyła na drogę przemian społeczno-gospodarczych, koncepcja prowadzenia polityki specyficznej autarkii upadła i zaczęto czynić

* Wyniki podsumowane w artykule są efektami realizacji następujących projektów badawczych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Narodowego Centrum Nauki: grant

From such a composition, one can work out that visions, in most cases, have a threefold structure of rites de passage: separation (pre-liminal phase), transition

Takie opuszczone place o nazwie w łasnej Stare Placówki lub Stare Place istnieją też w okolicy wsi Stare Małe Boże w powiecie kozienickim; część

W przeprowadzonej waloryzacji potencjału mikroregion rawicki uzyskawszy 89 punktów w kategorii I lokuje się w zakresie niewielkiego potencjału turystyczno- kulturowego. Pomimo

Ce- lem artykułu jest próba sprecyzowania tych znamion kryzysu, które mogły po- jawić się w systemie informacji i komunikacji marketingowej jako skutek rysy powstałej w