Dnia 13 wrzeœnia 2011 roku zmar³ po bardzo ciê¿kich cierpieniach Franciszek Juszczak, technik geolog, zas³u-¿ony emerytowany pracownik Pañstwowego Instytutu Geologicznego w latach 1954–1990. Absolwent Liceum Ogólnokszta³c¹cego w Gdañsku i Technikum Geologicz-nego Krakowie. By³ wybitnym specjalist¹ w dziedzinie wiertnictwa. W czasie pracy w instytucie zajmowa³ siê dozorem i dokumentowaniem g³êbokich otworów wiertni-czych g³ównie pod k¹tem poszukiwañ z³ó¿ ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarze Ni¿u Polskiego. Cz³owiek skromny, dobrego serca, wysoce odpowiedzialny i nie-zwyk³ej pracowitoœci.
Pogrzeb, z uroczystym nabo¿eñstwem ¿a³obnym w koœciele parafialnym, odby³ siê na miejscowym cmentarzu w Ga³kówku dnia 16 wrzeœnia 2011 roku. Ho³d Zmar³emu oddali pogr¹¿eni w g³êbokim smutku Rodzina i Przyjaciele oraz bardzo licznie zgromadzeni inni uczestnicy pogrzebu. Mogi³ê pokry³y wieñce, wi¹zanki i niezliczone iloœci kwia-tów. Zmar³ego ¿egna³y wzruszaj¹ce melodie odegrane na tr¹bce.
Franciszek Juszczak urodzi³ siê w Zgierzu 15 stycznia 1928 roku w rodzinie robotniczej. Tam¿e spêdzi³ dzieciñ-stwo razem z liczn¹ rodzin¹ z³o¿on¹ z piêciu braci i trzech sióstr. By³ najm³odszym dzieckiem z rodzeñstwa. Jego ojciec, z zawodu œlusarz, zmar³, gdy Franciszek mia³ zaled-wie 2 miesi¹ce. Od tej pory matka, Helena, utrzymywa³a i wychowywa³a ca³¹ rodzinê. Do wybuchu wojny w 1939 roku Franciszek ukoñczy³ 5 klas szko³y podstawowej.
Trudny okres okupacji niemieckiej cz³onkowie rodziny prze¿yli razem, ale czêsto bez opieki matki, która wie-lokrotnie musia³a ukrywaæ siê przed represjami okupanta. W 1942 roku, jako 14-letni ch³opiec, Franciszek zosta³ zmuszony do pracy w niemieckiej firmie Nebel, która dukowa³a siatki przeciw ³odziom podwodnym, a jako pro-dukt uboczny – sitka i przetaki dla potrzeb niemieckiego rolnictwa. Latem 1944 roku zosta³ schwytany przez ¿an-darmeriê niemieck¹ i wys³any do kopania wojskowych okopów w rejonie W³oc³awka. Po zakoñczeniu wojny w 1945 roku zacz¹³ uczêszczaæ do I klasy gimnazjum w £odzi. Dalsz¹ naukê kontynuowa³ w gimnazjum i w Liceum Ogólnokszta³c¹cym w Gdañsku, w którym uzyska³ œwia-dectwo maturalne w 1949 roku. W tym samym czasie pra-cowa³ w Zak³adzie Elektrotechnicznym w Gdañsku, a na pocz¹tku lat 50. XX wieku podejmowa³ ró¿ne prace w fir-mach budowlanych i jako szkolny nauczyciel.
Po latach poszukiwañ swojej drogi ¿yciowej, Franci-szek Juszczak podj¹³ w 1952 roku pracê zawodow¹ jako pomocnik wiertacza w Metrobudowie, w Oddziale w War-szawie. Wkrótce po przejêciu Metrobudowy przez Przed-siêbiorstwo Robót Geologicznych zatrudniono Go jako wiertacza, a nastêpnie powierzono Mu obowi¹zki zastêpcy kierownika Grupy Robót Wiertniczych.
Pod koniec 1954 roku Franciszek Juszczak (na propo-zycjê St. Tyskiego) rozpocz¹³ pracê w Instytucie Geolo-gicznym jako pracownik in¿ynieryjno-techniczny w Od-dziale Pod³o¿a Ni¿u, przemianowanym na Zak³ad Geologii Ni¿u pod kierunkiem doc. St. Tyskiego i prof. W. Po¿ary-skiego, a nastêpnie w latach 1967–1990 – na Zak³ad Struk-tur Wg³êbnych Ni¿u i Zak³ad Geologii Wg³êbnej Ni¿u pod kierownictwem doc. A. Witkowskiego. By³ to okres burzli-wego rozwoju pierwszych badañ sejsmicznych i wiertni-czych w celu rozpoznania budowy geologicznej Ni¿u Polskiego pod k¹tem poszukiwañ z³ó¿ ropy naftowej i gazu ziemnego. Przez ca³y okres pracy w instytucie pe³ni³ On obowi¹zki technika dozoru geologicznego wierceñ, g³ó-wnie we wspó³pracy z prof. S. Markiem i prof. R. Dadle-zem. W latach 50. XX wieku dozorowa³ w wyj¹tkowo ciê-¿kich warunkach terenowych prace kartuj¹ce pod³o¿e kenozoiku Pomorza i Kujaw za pomoc¹ p³ytkich wierceñ o g³êbokoœci 300–500 m. Doprowadzi³y one do odkrycia ró¿nych z³ó¿ mineralnych: rud ¿elaza, soli i wêgla brunat-nego.
Pocz¹wszy od lat 60. XX wieku Franciszek Juszczak sprawowa³ dozór nad g³êbokimi wierceniami na obszarze prawie ca³ego Ni¿u Polskiego. W wyniku tych prac oraz szeroko zakrojonych badañ geofizycznych wspólnie z Górnictwem Naftowym uzyskano wielki postêp w rozpo-znaniu wg³êbnej budowy geologicznej wa³u pomorsko-ku-jawskiego i obszarów przyleg³ych. Przyczyni³o siê to do odkrycia i udokumentowania kilku z³ó¿ wêglowodorów oraz wód mineralnych i termalnych w otworach: Miêdzyz-droje, Miêdzywodzie i Jamno na Pomorzu Zachodnim oraz
769 Przegl¹d Geologiczny, vol. 59, nr 12, 2011
w odwiertach Ko³o IG-3, Uniejów i Mszczonów w niec-kach uniejowskiej i p³ockiej. Nale¿y podkreœliæ, ¿e powie-rzone Mu obowi¹zki wykonywa³ z wyj¹tkowym poœwiê-ceniem i sumiennoœci¹, nie szczêdz¹c na nie czasu, ani w nocy, ani w ci¹gu dnia. Cechowa³o Go w wysokim stopniu poczucie taktu, tak konieczne na stanowisku technika dozoru jako terenowego reprezentanta instytutu wobec przedstawicielstwa wykonawczego. Jednoczeœnie wielo-krotnie podkreœla³, ¿e dziêki niektórym kierownikom wier-ceñ, np. Józefowi Ryszowi, Józefowi Rostockiemu oraz kierownikowi z ramienia Przedsiêbiorstwa Robót Geolo-gicznych Józefowi Twarogowi, pozna³ lepiej arkana wie-dzy wiertniczej oraz metody prowadzenia g³êbokich wierceñ.
Franciszek Juszczak nie ogranicza³ siê z zasady tylko do wype³niania ci¹¿¹cych na Nim zadañ. Z racji swoich wysokich kwalifikacji zaznajamia³ studentów geologii w czasie ich praktyk terenowych z pracami wiertniczymi i prac¹ na rdzeniach wiertniczych. Swoj¹ wiedzê wykorzy-stywa³ tak¿e, wprowadzaj¹c nowych pracowników w tajni-ki i problemy zwi¹zane z prowadzeniem wierceñ. Przy zakwaterowaniu w bezpoœrednim s¹siedztwie urz¹dzenia
wiertniczego mo¿na by³o w sposób ci¹g³y œledziæ postêp prac i dokonaæ oceny geologicznej wyników.
Towarzyszy³ nam i szczodrze s³u¿y³ pomoc¹ w czasie systematycznie odbywanych wizytacji wiertni instytutu i Górnictwa Naftowego oraz w czasie zespo³owych wyjaz-dów do magazynów rdzeni w celu profilowania rdzeni i pobierania prób do badañ specjalistycznych.
Za swoje dokonania w Pañstwowym Instytucie Geolo-gicznym uchwa³¹ Rady Ministrów zosta³ odznaczony Srebrnym Krzy¿em Zas³ugi, a Ministerstwo Ochrony Œrodowiska i Zasobów Naturalnych nada³o mu I stopieñ Technika Górniczego. Otrzyma³ tak¿e dyplomy i odzna-czenia instytutu.
Po przejœciu na emeryturê w 1991 roku zamieszka³ wraz z ¿on¹ Bo¿en¹ – polonistk¹ i nauczycielk¹ w szko³ach œrednich – w jej rodzinnym domu w miejscowoœci Ga³-kówek Ma³y ko³o £odzi. Tam w³aœnie, zapadaj¹cego na zdrowiu i coraz bardziej cierpi¹cego, otoczyli troskliw¹ opiek¹ ¿ona i dzieci – Kasia i Piotr z ¿on¹ Danusi¹.
Rodzinie sk³adamy wyrazy najg³êbszego wspó³czucia i ¿alu.
Sylwester Marek & Krzysztof Leszczyñski
770
