Medycyna Wet. 2011, 67 (10) 665
Artyku³ przegl¹dowy Review
W zwi¹zku z istniej¹cym niebezpieczeñstwem u¿y-cia zarodników B. anthracis w atakach bioterrorystycz-nych prowadzi siê intensywne badania nad opracowa-niem skutecznych metod ochrony ludzi i zwierz¹t przed tym zagro¿eniem. Przy podejrzeniu o zaka¿enie B. an-thracis podstaw¹ postêpowania leczniczego w walce z infekcj¹ s¹ antybiotyki. Ostatnio zwraca siê jednak uwagê, ¿e antybiotyki mog¹ okazaæ siê nieskuteczne w zawansowanej fazie zaka¿enia, a zw³aszcza przy in-tensywnej produkcji toksyn B. anthracis. Mog¹ byæ tak-¿e nieskuteczne w przypadku u¿ycia antybiotykoopor-nych szczepów B. anthracis (18, 20). Bior¹c powy¿sze pod uwagê, poszukuje siê alternatywnych mo¿liwoci hamowania infekcji w¹glikowej na ró¿nych etapach jej rozwoju.
Hamowanie procesu kie³kowania zarodników
Kie³kowanie zarodników B. Anthracis, tj. przecho-dzenie ich w formê wegetatywn¹ jest istotnym elemen-tem inicjuj¹cym rozwój infekcji w¹glikowej. Proces ten mo¿e byæ stymulowany m.in. przez zwi¹zki chemiczne, jak np. inozynê i alaninê (1). Wykazano natomiast, ¿e analogi inozyny posiada³y w³aciwoci blokowania pro-cesu kie³kowania zarodników B. anthracis in vitro, przy czym jeden z nich, 6-tioguanozyna (6-TG), skutecznie blokowa³ kie³kowanie zarodników w makrofagach, za-pobiegaj¹c w efekcie niszczeniu tych komórek (1).
Obserwowano, ¿e interferon jest zdolny do indukcji w organizmie chemokin CXC wykazuj¹cych aktywnoæ
przeciwko B. anthracis. Analizie fluorometrycznej in vitro poddano trzy chemokiny CXC w celu zbadania ich wp³ywu na zarodniki i laseczki B. anthracis, wyka-zuj¹c znaczne obni¿enie ¿ywotnoci spor. Ekspozycja sporami drog¹ inhalacyjn¹ myszy szczepu C57BL/6 (opornego na infekcje inhalacyjne B. anthracis) pro-wadzi³a do wzrostu poziomu CXCL9, CXCL10 i CXCL11 w porównaniu do myszy wra¿liwych na in-fekcjê drog¹ wziewn¹. Wzrostowi poziomu CXC che-mokin towarzyszy³a znaczna redukcja liczby kie³kuj¹-cych zarodników w p³ucach (7).
Efektorem odgrywaj¹cym du¿¹ rolê w odpowiedzi immunologicznej organizmu jest sPLA2-IIA (secretory type II-A phospholipase A2), enzym wykazuj¹cy tak¿e aktywnoæ bakteriobójcz¹, szczególnie wobec bakterii Gram-dodatnich. Badano zdolnoæ sPLA2-IIA do nisz-czenia B. anthracis, wykazuj¹c, ¿e zarówno kie³kuj¹ce spory B. anthracis, jak i otoczka laseczki by³y wra¿-liwe na sPLA2-IIA in vitro. Nie dzia³a³ on jednak na zarodniki niekie³kuj¹ce. Ten bakteriobójczy wynik by³ efektem hydrolizy przez sPLA2-IIA fosfolipidów b³o-ny bakteryjnej. Stwierdzono, ¿e makrofagi pêcherzy-ków p³ucnych winek morskich z uszkodzeniem p³uc
by³y g³ównym celem dzia³ania sPLA2-IIA, w wyniku
czego dochodzi³o do niszczenia zewn¹trzkomórkowe-go B. anthracis. Wykazano ponadto hamuj¹cy wp³yw wspomnianego enzymu na produkcjê toksyny letalnej B. anthracis. Aktywnoæ przeciww¹glikowa korelowa³a
z poziomami sPLA2-IIA i by³a neutralizowana przez
inhibitory tego enzymu (9).
Nowe mo¿liwoci hamowania infekcji B. anthracis
DOROTA ¯AKOWSKA, MICHA£ BARTOSZCZE, MARCIN NIEMCEWICZ, AGATA BIELAWSKA-DRÓZD
Orodek Diagnostyki i Zwalczania Zagro¿eñ Biologicznych Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii, ul. Lubelska 2, 24-100 Pu³awy
¯akowska D., Bartoszcze M., Niemcewicz M., Bielawska-Drózd A.
New methods of inhibiting B. anthracis infections Summary
To date, antibiotics have been the primary drugs used in the treatment of anthrax infections. However, their effectiveness is questionable, especially during the phase of intensive toxin production in the course of infection, and the number of drug-resistant strains continues to rise. Successful treatment of anthrax infection is therefore becoming more difficult.
The article discusses some of the new methods of inhibiting anthrax infections: the inhibition of spore germination and of the attachment of PA to the host cell receptor, the inhibition of the enzymatic process of cleaving PA into PA63 and PA20, and of PA63 oligomerization, endocytosis and translocation (their influence on the protection of macrophages against lysis was also discussed). In addition, the neutralization of B. anthracis LeTx and EdTx toxins was presented as another potential method of inhibiting anthrax infections.
Medycyna Wet. 2011, 67 (10) 666
Bli¿sze dane na temat wykorzystania strategii hamo-wania procesu kie³kohamo-wania zarodników w aspekcie ochrony ludzi przed atakiem B. anthracis znaleæ mo¿-na w jednej z nowszych prac przegl¹dowych (3).
Blokowanie przy³¹czania PA do receptorów komórkowych
W patogenezie w¹glika kluczowa rola przypada tok-synie w¹glikowej. Tworzenie siê aktywnej biologicz-nie toksyny jest procesem z³o¿onym, w którym zna-cz¹cy udzia³ przypada antygenowi PA, wykazuj¹cemu silne powinowactwo do dwu receptorów komórkowych, tj. TEM8 (tumor endothelial marker 8) i CMG2 (capil-lary morphogenesis protein 2), z którymi siê wi¹¿e. Faza ta poprzedza dalszy etap procesu infekcji prowadz¹cy do rozszczepienia PA83 na fragment PA63 i PA20 (4). Wykazano dowiadczalnie, ¿e jedn¹ ze skutecznych metod poekspozycyjnego leczenia w¹glika inhalacyj-nego mo¿e byæ neutralizacja toksyny w¹glikowej przez rozpuszczalne receptory TEM8 i CMG2, wi¹¿¹ce PA toksyny w¹glikowej, konkuruj¹ce z receptorami komór-kowymi. W badaniach prowadzonych z u¿yciem ho-dowli tkankowej sCMG2 (soluble capillary morpho-genesis protein 2) okaza³ siê 11,4-krotnie silniejszy od TEM8, a jego wzrastaj¹ca aktywnoæ by³a zwi¹zana z ok. 1000-krotnie wy¿szym powinowactwem w wi¹-zaniu PA. Stwierdzono, ¿e podanie sCMG2 chroni³o szczury przed letaln¹ dawk¹ toksyny, co przemawia za tym, ¿e metoda ta mo¿e byæ efektywn¹ form¹ ochrony zwierz¹t i ludzi przed w¹glikiem. Strategia oparta na konkurencji imitatora receptora sCMG2 eliminuje wspomniane wczeniej ograniczenia terapii opartej na antybiotykach (17).
Jednym ze skutecznych sposobów neutralizacji tok-syny jest u¿ycie domeny VWA (van Willebrand factor A) receptora komórkowego dla PA-CMG2, zwi¹zku usuwaj¹cego toksynê z krwiobiegu. Podanie receptora sCMG2 oraz chimerycznych cz¹stek wirusopodobnych VLP (Viruse Like Particles), które otrzymano po mo-dyfikacji bia³ka powierzchniowego wirusa FHV (Flock House Virus) z wbudowan¹ domen¹ VWA, chroni³o w 100% zwierzêta przed intoksykacj¹, przy czym wraz ze zmniejszaniem dawki tego preparatu znacznie wy-d³u¿a³ siê czas ich prze¿ycia (13).
Wp³yw na rozszczepianie PA83 (PA63 i PA20)
G³ównym celem dzia³ania toksyny jest makrofag, który mo¿e byæ niszczony przez czynnik letalny na dro-dze zarówno nekrotycznej, jak i apoptotycznej (5). Po-niewa¿ proces uwalniania z PA fragmentu PA20 zwi¹-zany jest z dzia³aniem endoproteaz z rodziny furyn, badano wp³yw na ten proces inhibitorów furynowych, takich jak: eglin c, peptyd boroarginylowy i ketono-chlo-rometyl peptydylu, wykazuj¹c, ¿e blokowa³y one de-strukcjê makrofagów mysich J774A.1 przez kompleks rPA i LF. Wczeniejsze badania wykaza³y tak¿e, ¿e s³a-be zasady, takie jak chlorochina, neutralizuj¹c rodo-wisko kwane komórki, interferowa³y z
toksynozale¿-nym dzia³aniem biobójczym. Stwierdzono ponadto, ¿e po³¹czenie inhibitorów furyny i chlorochiny zwiêksza³o ich hamuj¹ce dzia³ania wobec toksyn i terapeutyczne w³aciwoci. Chlorochina zastosowana jako sk³adnik koktajlu inhibitorów furynowych zwiêksza³a prze¿ywal-noæ myszy BALB/c, którym podano mieszaninê PA i LF. Znaczne zwiêkszenie efektu dzia³ania inhibitorów furynowych by³o widoczne po zastosowaniu chlorochi-ny w dawce 10 mg chlorochichlorochi-ny/kg masy cia³a (12).
Hamowanie oligomeryzacji PA63
Strategi¹ ochrony przed skutkami infekcji B. anth-racis mo¿e byæ zablokowanie oligomeryzacji podjed-nostek PA63, dziêki czemu nie dochodzi do wytworze-nia kompleksów PA63 z LF lub EF. Stwierdzono, ¿e lek przeciwnowotworowy cisplatin, powodowa³ zablo-kowanie tworzenia siê heptameru PA7mer, zapobiega-j¹c przy³¹czaniu siê cz¹steczek LF do fragmentów PA63. W testach in vitro wykazano, ¿e podanie cisplatinu chro-ni³o komórki makrofagów przed dzia³aniem toksyny B. anthracis (14). Odkryto, ¿e makrofagi mysie by³y chronione przed dzia³aniem toksyny letalnej przez cis-platin, hamuj¹cy aktywnoæ LT, porednicz¹cej w roz-szczepieniu komórkowego mitogenu kinazy kinaz bia³-kowych (MEKs) bez wp³ywu na aktywnoæ proteoli-tyczn¹ LF in vitro. Testy in vivo przeprowadzone na myszach BALB/c i szczurach F344 wykaza³y jednak, ¿e iniekcja podskórna cisplatinu 2 godziny przed i 2 godziny po podaniu toksyny by³y nieskuteczne (11). Wydaje siê jednak, ¿e rozwijanie badañ z u¿yciem in-nych preparatów wykazuj¹cych wp³yw na oligomery-zacjê PA jest celowe (14).
Przeciwcia³a dla PA pe³ni¹ rolê ochronn¹ przed za-ka¿eniem B. anthracis, co jest zrozumia³e, gdy¿ jest on istotny dla formowania siê toksyny letalnej (LeTx) i tok-syny obrzêku (EdTx) B. anthracis. Badano dwa mono-klonalne przeciwcia³a dla PA Mab 7.5G i 10F4, które nie wspó³zawodnicz¹ miêdzy sob¹ w wi¹zaniu PA, zgodnie z ich specyficznoci¹ dla ró¿nych epitopów. Przeciwcia³a monoklonalne testowano na ich zdolnoæ do ochrony hodowli makrofagów przed dzia³aniem tok-syny w¹glikowej. Silniej neutralizuj¹ce przeciwcia³a Mab 7.5G wi¹za³y domenê 1 PA (pierwszych 157 ami-nokwasów domeny I), podczas gdy przeciwcia³a 10F4 wi¹za³y domenê IV PA83 i redukowa³y efekty dzia³ania toksyny letalnej u myszy BALB/c (15). Przeciwcia³a Mab 7.5G chroni³y hodowle bez blokowania wi¹zania PA lub czynnika letalnego czy te¿ tworzenia komplek-su heptamerycznego PA, zwalniaj¹c procesy proteoli-tycznego trawienia PA przez furyny in vitro. Wyniki tych badañ sugeruj¹, ¿e kilka przeciwcia³ dla epitopów w obrêbie domeny pierwszej mo¿e chroniæ organizm przed infekcj¹ B. anthracis (15).
Oddzia³ywanie na endocytozê i translokacjê
Leczenie antybiotykami w¹glika jest niecelowe, zw³aszcza kiedy dochodzi do kie³kowania i produkcji toksyn, które os³abiaj¹ odpowied immunologiczn¹
Medycyna Wet. 2011, 67 (10) 667
i uszkadzaj¹ w du¿ej mierze narz¹dy i tkanki organiz-mu. Toksyna obrzêku powoduje zwiêkszenie poziomu komórkowego cyklicznego AMP, na skutek czego do-chodzi do homeostazy wodnej prowadz¹cej do roz-leg³ego obrzêku. Wiêkszoæ objawów w¹glika, takich jak: niedocinienie têtnicze, szok i mieræ powodowa-nych jest przez toksynê letaln¹.
Ostatnio zwraca siê uwagê, ¿e zalecane do niedawna podawanie w trakcie infekcji B. anthracis antybiotyku wraz ze szczepionk¹ opart¹ na PA mo¿e byæ niebez-pieczne z uwagi na skumulowane dzia³anie toksyn. Sugeruje siê, ¿e w takiej sytuacji zamiast PA celowe jest u¿ycie DNI (dominant negative inhibitor), mutanta PA, który w badaniach na zwierzêtach dawa³ natychmias-towy efekt terapeutyczny, a zastosowany jako szcze-pionka okaza³ siê bardziej immunogenny ani¿eli PA. DNI jest translokacyjnym mutantem PA, posiadaj¹cym mutacje D425K i K397D, interferuj¹cym w procesach intoksykacji. Dwie mutacje w DNI/PA hamuj¹ zmiany konformacyjne, zapobiegaj¹c w³¹czaniu siê heptameru w endosomaln¹ membranê, co w konsekwencji prowa-dzi do hamowania translokacji LF lub EF do cytozolu, zapobiegaj¹c toksycznemu obumieraniu komórek. DNI mo¿e byæ bezpiecznie stosowany tak¿e z antybiotykiem, a w przypadku szczepów antybiotykoopornych mo¿e byæ podawany w celach leczniczych. Powy¿szy przy-k³ad wskazuje na nowe mo¿liwoci rozwoju strategii hamowania rozwoju zaka¿eñ B. anthracis (20).
Toksyna letalna w¹glika (LeTx) jest jednym z zasad-niczych czynników odpowiedzialnych za zjadliwoæ B. anthracis. Zidentyfikowano 19 zwi¹zków blokuj¹-cych toksynê letaln¹ porednicz¹c¹ w niszczeniu ma-krofagów RAW 264.7, z których najsilniejsze dzia³a-nie wykazywa³y amidaron i bepridil, leki stosowane w leczeniu arytmii lub anginy u ludzi. Dzia³anie anty-toksyczne obydwu leków polega³o na ich zdolnoci za-pobiegania zakwaszeniu endosomalnemu, a tym samym blokowaniu wejcia toksyny do cytozolu komórki. Ami-daron testowany in vivo powodowa³ tak¿e znacz¹cy wzrost prze¿ywalnoci szczurów Fischera, którym po-dawano toksynê letaln¹ (16).
Jednym ze sposobów neutralizacji toksyny Bacillus anthracis mo¿e byæ stosowanie â-cyklodekstryn, natu-ralnie wystêpuj¹cych cyklicznych zwi¹zków sk³adaj¹-cych siê z 7 jednostek glukozy po³¹czonych wi¹zaniem á-1,4-acetalowym, które posiadaj¹ w³aciwoci bloku-j¹ce kana³y jonowe tworzone przez antygen ochronny, hamuj¹c w rezultacie wnikniêcie podjednostek enzy-matycznych toksyny do cytozolu poprzez dojrza³¹ porê uformowan¹ w b³onie endosomu (14). Badania in vitro wykaza³y, ¿e pochodna â-cyklodekstryn chroni³a ko-mórki RAW 264.7 przed letalnym dzia³aniem obydwu toksyn, co daje nadziejê na znalezienie skutecznego rodka ochronnego. W badaniach na szczurach wyka-zano, ¿e podanie toksyny wraz z testowanym prepara-tem zapewnia³o 100% prze¿ywalnoæ zwierz¹t przy braku jakichkolwiek objawów klinicznych zatrucia. Przy aplikacji grupie szczurów pochodnej
cyklodekstry-ny na 30 minut przed wprowadzeniem toksycyklodekstry-ny tak¿e obserwowano 100% ochronê zwierz¹t przy nieznacz-nych objawach intoksykacji (11).
W leczeniu inhalacyjnej formy w¹glika mo¿liwe jest zablokowanie dostêpu toksyny poprzez wykorzystanie wysokiego powinowactwa do blokowania por w PA. Chemicznie modyfikowane â-cyklodekstryny przez dodanie siedmiu ³adunków dodatnich wykazywa³y sil-ne oddzia³ywanie ze wiat³em pory PA blokuj¹cej jego transport w stê¿eniach nanomolarnych. Zwi¹zek ten chroni³ makrofagi mysie RAW 264.7 przed cytotoksycz-nym dzia³aniem toksyny letalnej w¹glika (PA+LF) (11).
Ochrona przed liz¹ makrofagów
Badania prowadzone na myszach wykaza³y, ¿e liza makrofagów mysich przez LeTx mo¿e byæ wynikiem uwalniania siê cytokin i aktywacji innych mediatorów szkodliwych dla komórek gospodarza. Podawanie tok-syny LeTx powodowa³o uwalnianie siê czynnika á (TNFá) i interleukiny-1â (IL-1â) z mysich makrofagów RAW 264.7 i TNFá z makrofagów otrzewnowych my-szy ICR obumar³ego guza. Stwierdzono, ¿e zastosowa-nie antagonistycznego receptora IL-1â chroni³o myszy BALB/c przed skutkami do¿ylnej iniekcji LeTx. W in-nych badaniach niskie dawki toksyny LeTx nie prowa-dzi³y do uwolnienia TNFá lub IL-1â z RAW 264.7, J774A.1 lub komórek IC-21. Podane dootrzewnowo myszom BALB/cJ i C57BL/6J dawki LeTx nie mia³y wp³ywu na utrzymuj¹cy siê wzrost poziomu cytokin (8). Aktywnym preparatem hamuj¹cym cytolizê komó-rek linii mysiej RAW 264.7 spowodowan¹ dzia³aniem LF okaza³ siê celasterol. Preparat ten dodany do ho-dowli komórek na 5 godzin przed intoksykacj¹ hamo-wa³ ich lizê poprzez blokowanie aktywnoci protea-somu, interferuj¹c z procesem degradacji ubikwityno-wanych bia³ek (6). Celasterol hamowa³ proces syntezy IL-1â przez inflamasomy (kompleks bia³kowy obecny w makrofagach i neutrofilach, aktywuj¹cy prozapaln¹ cytokinê IL-1â) (6).
Neutralizacja dzia³ania toksyn
Podanie poekspozycyjne przeciwcia³ PA i anty--LF ³agodzi³o biologiczne skutki dzia³ania toksyny. Wyizolowano i scharakteryzowano w pe³ni dwa ochron-ne ludzkie monoklonalochron-ne przeciwcia³a specyficzochron-ne dla antygenu ochronnego i czynnika letalnego IQNPA (anty-PA) i IQNLF (anty-LF). Pierwsze przeciwcia³a neutralizowa³y w 50% toksynê w¹glikow¹ w stê¿eniu 0,3 nM, a drugie z nich wywiera³y taki efekt w koncen-tracji 0,1 nM.
Przeciwcia³a IQNPA ³¹cz¹ siê z domen¹ IV PA w miejscu wi¹zania receptora komórkowego gospoda-rza, blokuj¹c wzajemne oddzia³ywanie PA i komórek, przeszkadzaj¹c w ten sposób wi¹zaniu PA z CMG2 lub TEM8, podczas gdy IQNLF rozpoznaj¹ i wi¹¿¹ siê z do-men¹ I LF, co utrudnia tworzenie siê LeTx przez znie-sienie interakcji LF z proteolitycznie aktywnym PA63. Pojedyncza dawka jednego lub drugiego przeciwcia³a
Medycyna Wet. 2011, 67 (10) 668
podana myszom A/J 2,5 h po zaka¿eniu dootrzewno-wym chroni³a te zwierzêta w 100% przed letaln¹ daw-k¹ B. anthracis. Zaobserwowano, ¿e po ponownej in-fekcji po 20 dniach efekt by³ podobny, nawet po zwiêk-szeniu dawki zarodników. Myszy leczone obydwoma przeciwcia³ami i zaka¿ane szczepem B. anthracis Ster-na po 17 dniach wykazywa³y obecnoæ przeciwcia³ anty--PA i anty-LF klasy IgG, co przemawia za tym, ¿e IQNPA i IQNLF dzia³aj¹ niezale¿nie od siebie podczas leczenia w¹glika, nie wp³ywaj¹c przy tym ujemnie na procesy odpornoci organizmu. W badaniach przepro-wadzonych przez Albrecht i wsp. (2) na myszach A/J, z u¿yciem dawki 24-krotnie wy¿szej od LD50 toksyny wykazano, ¿e po podaniu dootrzewnowym IQNPA i IQNLF w dawce 180 µg wszystkie zwierzêta by³y w 100% chronione przed dzia³aniem toksyny (2).
Innym przyk³adem mo¿liwoci hamowania aktyw-noci toksyny w¹glikowej s¹ MAPs (multiplay antigen peptides), sk³adaj¹ce siê z dwóch, trzech lub czterech trójfunkcjonalnych aminokwasów powstaj¹cych przez syntezê peptydów, zdolnych do neutralizacji toksyny w¹glikowej. Stanowiæ one mog¹ podstawê do racjonal-nego konstruowania nowych inhibitorów wi¹zania PA z LF. Peptydy MAP w po³¹czeniu z antybiotykami mog¹ byæ wykorzystane w poekspozycyjnej terapii w¹glika inhalacyjnego (5)
Wp³yw na aktywnoæ enzymatyczn¹ EF i LF
Czynnik obrzêku (EF), spe³niaj¹cy wa¿n¹ rolê w pa-togenezie choroby po zwi¹zaniu siê z kalmodulin¹ na-bywa w³aciwoci cyklazy adenylowej, co prowadzi do podniesienia poziomu cAMP w komórce (4). Odkryto, ¿e adefovir dipivoxil stosowany w leczeniu przewlek-³ej infekcji wirusem ¿ó³taczki typu B u ludzi skutecz-nie hamowa³ gromadzeskutecz-nie siê cAMP i produkcjê cyto-kin w makrofagach mysich. PMEApp (adefovir dipho-sphate), jako aktywny metabolit komórkowy hamowa³ z wysok¹ skutecznoci¹ aktywnoæ cyklazy adenylo-wej EF in vitro. W zwi¹zku z tym, ¿e adefovir dipivo-xil jest klinicznie poznanym lekiem, bêdzie mo¿liwe jego wykorzystanie praktyczne w blokowaniu dzia³a-nia toksyny w¹glikowej (18).
Badaj¹c strukturê miejsca katalitycznego dla EF wy-typowano zwi¹zki, które mog³yby specyficznie hamo-waæ aktywnoæ cyklazy adenylowej. Sporód 24 pre-paratów aktywnoæ tak¹ wykazywa³a chinazolina, ha-muj¹c specyficznie aktywnoæ tego enzymu. Zgodnie z przewidywaniami, zwi¹zek ten wi¹za³ czêæ adeniny ATP w miejscu wi¹zania EF i nie wp³ywa³ na wi¹zanie do EF kalmoduliny, co wykaza³y badania przy u¿yciu spektroskopii (19).
Wykorzystuj¹c metodê fluorescencji zidentyfikowa-no charakterystyczne inhibitory aktywzidentyfikowa-noci proteazy czynnika letalnego B. anthracis. Zidentyfikowano che-micznie kilka ró¿nych klas inhibitorów m.in.: poliami-ny, aminoglikozydy i peptydy kationowe. Najwiêksz¹ aktywnoæ inhibuj¹c¹ LF wykazywa³a m.in. spermina, zwi¹zek organiczny z grupy poliamin (10).
Przedstawiony przegl¹d badañ nad mo¿liwociami hamowania zaka¿enia B. anthracis wskazuje, ¿e istnie-j¹ innowacyjne strategie oddzia³ywania na przebieg in-fekcji B. anthracis, co mo¿e prowadziæ do znalezienia skuteczniejszych metod ochrony ludzi i zwierz¹t przed tym niebezpiecznym zarazkiem.
Pimiennictwo
1.Akoachere M., Squires R. C., Nour A. M., Angelov L., Brojatsch J., Abel-Santos E. V.: Identification of an in vivo inhibitor of Bacillus anthracis Sterne spore germination. J. Biol. Chem. 2007, 282, 12112-12118.
2.Albrecht M. T., Li H., Williamson E. D., LeButt Ch. S., Flick-Smith H. C., Quinn C. P., Westra H., Galloway D., Mateczun A., Goldman S., Groen H., Baillie L. W. J.: Human monoclonal antibodies against anthrax lethal factor and protec-tive antigen act independently to protect against Bacillus anthracis infection and enhance endogenous immunity to anthrax. Infect. Immun. 2007, 75, 5425--5433.
3.Alvarez Z., Abel-Santos E.: Potential use of inhibitors of bacteria spore germi-nation in the prophylactic treatment of anthrax and Clostridium difficile-asso-ciated disease. Expert Rev. Anti. Infect. Ther. 2007, 5, 783-792.
4.Buczek J., Gliñski Z., Buczek K., Kostro K., wiêcicka I.: W¹glik. Post. Mikro-biol. 2002, 41, 339-350.
5.Cathelineau A. M de., Bokoch G. M.: Peptide inhibitors MAP the way towards fighting anthrax pathogenesis. J. Biochem. 2006, 395, 1-3.
6.Chapelsky S., Batty S., Frost M., Mogridge J.: Inhibition of anthrax lethal toxin-induced cytolysis of RAW264.7 cells by celastrol. PLoS ONE 2008, 1, 1421, 1-7. 7.Crawford M. A., Zhu Y., Green C. S., Burdick M. D., Sanz P., Alem F., OBrien A. D., Mehrad B., Strieter R. M., Hughes M. A.: Antimicrobial effects of inter-feron-inducible CXC chemokines against Bacillus anthracis spores and bacilli. Infect. Immun. 2009, 77, 1664-1678.
8.Cui X., Moayeri M., Li Y., Li X., Haley M., Fitz Y., Correa-Araujo R., Banks S. M., Leppla S. H., Eichacker P. Q.: Lethality during continuous anthrax lethal toxin infusion is associated with circulatory shock but not inflammatory cyto-kine or nitric oxide release in rats. Am. J. Physiol. Regul. Integr. Comp. Physiol. 2004, 286, 699-709.
9.Gimenez A. P., Wu Y.-Z., Paya M., Delclaux Ch., Touqui L., Goossens P. L.: High bactericidal efficiency of type IIA phospholipase A2 against Bacillus anthracis and inhibition of its secretion by the lethal toxin. J. Immunol. 2004, 173, 521-530.
10.Goldman M. E., Cregar L., Nguyen D., Simo O., OMalley S., Humphreys T.: Cationic polyamines inhibit anthrax lethal factor protease. BMC Pharmacol. 2006, 6, 1-8.
11.Karginov V. A., Nestorovich E. M., Moayeri M., Leppla S. H., Bezrukov S. M.: Blocking anthrax lethal toxin at the protective antigen channel by using struc-ture inspired drug design. PNAS. 2005, 102, 15075-15080.
12.Komiyama T., Swanson J. A., Fuller R. S.: Protection from anthrax toxin-media-ted killing of macrophages by the combined effects of furin inhibitors and chlo-roquine. Antimicrob. Agents Chemother. 2005, 49, 3875-3882.
13.Manayani D. J., Thomas D., Dryden K. A., Reddy V., Siladi M. E., Marlett J. M., Rainey G. J. A., Pique M. E., Scobie H. M., Yeager M., Young J. A. T., Manche-ster M., Schneemann A.: A viral nanoparticle with dual function as an anthrax antitoxin and vaccine. PLoS Pathogens 2007, 3, 1422-1431.
14.Moayeri M., Wiggins J. F., Lindeman R. E., Leppla S. H.: Cisplatin inhibition of anthrax lethal toxin. Antimicrob. Agents Chemother. 2006, 50, 2658-2665. 15.Rivera J., Nakouzi A., Abboud N., Revskaya E., Goldman D., Collier R. J.,
Dadachova E., Casadevall A.: A monoclonal antibody to Bacillus anthracis protective antigen defines a neutralizing epitope in domain 1. Infect. Immun. 2006, 74, 4149-4156.
16.Sanchez A. M., Thomas D., Gillespie E. J., Damoiseaux R., Rogers J., Saxe J. P., Huang J., Manchester M., Bradley K. A.: Amidarone and bepridil inhibit anthrax toxin entry into host cells. Antimicrob. Agents Chemother. 2007, 51, 2403-2411.
17.Scobie H. M., Thomas D., Marlett J. M., Destito G., Wigelsworth D. J., Collier R. J., Young J. A. T., Manchester M.: A soluble receptor decoy protects rats against anthrax lethal toxin challenge. J. Infect. Dis. 2005, 192, 1047-1051. 18.Shen Y., Zhukovskaya N. L., Zimmer M. I., Soelaiman S., Bergson P., Wang
Chyung-Ru., Gibbs C. S., Tang Wei-Jen.: Selective inhibition of anthrax edema factor by adefovir, a drug for chronic hepatisis B virus infection. PNAS. 2004, 101, 3242-3247.
19.Soelaiman S., Wei Binqing Q., Bergson P., Lee Y.-S., Shen Y., Mrksich M., Shoichet B. K., Tang W.-J.: Structure-based inhibitor discovery against adenylyl cyclase toxins from pathogenic bacteria that cause anthrax and whooping cough. J. Biol. Chem. 2003, 278, 25990-25997.
20.Wang J. Y., Roehrl M. H.: Anthrax vaccine design: strategies to achieve compre-hensive protection against spore, bacillus, and toxin. Medical Immunol. 2005, 4, 1-8.
Adres autora: mgr Dorota ¯akowska, Orodek Diagnostyki i Zwalczania Zagro¿eñ Biologicznych Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii, ul. Lubelska 2, 24-100 Pu³awy; e-mail: dzakowska@wp.pl
