ROZGRZEWKA JAKO JEDEN
Z PODSTAWOWYCH CZYNNIKÓW
WPŁYWAJĄCYCH NA JAKOŚĆ
PRZEBIEGU LEKCJI WYCHOWANIA
FIZYCZNEGO
mgr Zofia Wasilewska – Sobolewska dr Krzysztof Ludwik Sobolewski
• Podstawową formą prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego jest lekcja. To celowo zorganizowana sytuacja dydaktyczna i
wychowawcza. Ramowym schematem tej
jednostki jest tok lekcyjny. Dzieli on umownie zajęcia na trzy części różniące się od siebie
• Według S. Sulisza chcąc poprowadzić pojedyńczą jednostkę lekcyjną należy zwrócić uwagę na kilka jej aspektów: rzeczowy, metodyczny oraz kontroli
pedagogicznej. Patrząc na lekcję od strony rzeczowej zwracamy uwagę na jej treść ściśle związaną z
realizowanym programem. Od strony metodycznej to przede wszystkim takie zaplanowanie zajęć aby
umożliwiło uczniom osiągnięcie podstawowego
poziomu wymagań. I wreszcie kontakt pedagogiczny to jak podaje S. Sulisz komunikacja, zrozumienie oraz zgodne współdziałanie pomiędzy nauczycielem a
• Struktura lekcji uzależniona jest od rodzaju zadań, które mamy realizować w części
głównej lekcji odpowiadającej celowi
głównemu czyli tematowi lekcji. Wyróżniamy różne toki lekcyjne np. gier i zabaw,
zespołowych gier sportowych, gimnastyki podstawowej i sportowej, lekkoatletyki .
• Tok przykładowej lekcji 45-minutowej wskazuje na
orientacyjne czasy trwania poszczególnych jej części. I tak część wstępna 10-minutowa, część główna
25-minutowa i część końcowa 25-25-minutowa. Jest to
wariant podstawowy. Realizacja tego wariantu musi być wg L. Lachowicza podporządkowana:
• zasadom nauczania i uczenia się;
• zasadom doboru treści oraz organizacji kształcenia i wychowania;
• zasadom fizjologicznym budowy lekcji, czyli
wszechstronności, zmienności pracy mięśniowej i racjonalnego natężenia wysiłku
• W tym miejscu możemy za S. Strzyżewskim przypomnieć siedem głównych elementów, które powinny wystąpić na
każdej prawidłowo przeprowadzonej lekcji bez względu na jej charakter, są to:
• zorganizowanie grupy i sprawdzenie gotowości do zajęć; • motywacja (czyli: po co, dlaczego, w jakim celu);
• wszechstronna rozgrzewka z działaniem profilaktyczno – korekcyjnym;
• realizacja głównych celów lekcji (kształcący, poznawczy, wychowawczy);
• uspokojenie organizmu;
• czynności porządkowe i podsumowanie lekcji;
• zachęcenie uczniów do wykonywania działań ruchowych jako zdrowego stylu życia w rodzinie.
• Rozwijając za S. Strzyżewskim i L. Lachowiczem w części wstępnej wyróżniamy trzy zadania:
• organizacja i zdyscyplinowanie grupy;
• psychiczne nastawienie uczniów do zadań lekcji;
• Wymienione powyżej elementy części
wstępnej warunkują jej przebieg i wykonanie wszystkich zawartych w tej części zadań tak istotnych dla dalszego przebiegu zajęć.
Wszystkie one są ważne jednak wydaje się, że wszechstronne przygotowanie fizyczne
wysuwa się na pierwsze miejsce jako
najbardziej istotne. Tak więc każdy wysiłek
fizyczny bez względu na charakter lekcji należy koniecznie poprzedzić ćwiczeniami
• A. Cichosz uwzględniając rozgrzewkę jako
ważny element wysiłku fizycznego uważa ja za stały i nieodzowny rytuał występujący na
każdej lekcji. Dlatego tez każdy nauczyciel wychowania fizycznego powinien stale
wzbogacać swoją wiedze i praktyczne
umiejętności w zakresie przeprowadzania
• Każda rozgrzewka spełnia wiele różnych funkcji, a mianowicie: pozwala na
przygotowanie różnych partii mięśni i ścięgien do wysiłku poprzez rozciąganie ich zmierzające do powiększenia zasięgu ruchowego oraz
zwiększa wydolność wysiłkową. Służy to również jako środek zapobiegający
powstawaniu kontuzji w dalszych częściach lekcji związanych z przeciążeniem układu ruchowego.
• Ćwiczenia w ramach rozgrzewki powinny, jak podaje A. Cichosz przebiegać w tempie
umiarkowanym, spokojnie, z optymalnym zasięgiem ruchów w obrębie aparatu
ruchowego. Rozgrzewka różni się w zależności od pory roku, warunków w jakich się odbywa, oraz od temperatury otoczenia. W przypadku niskiej temperatury konieczna jest rozgrzewka nieco dłuższa w spokojniejszym tempie.
• Ćwiczenia zastosowane w rozgrzewce zwiększają intensywność przemiany materii w obrębie mięśni, jak również maja wpływ na układy oddechowy i
krążenia. Bardzo często, a właściwie należałoby powiedzieć jak najczęściej należy w rozgrzewce
wprowadzać różne formy zabawowe ukierunkowane na część główna lekcji. Na zakończenie chciałbym
przytoczyć stwierdzenie Pana Adama Cichosza z AWF w Katowicach, że „…należy się wystrzegać
gwałtownych ruchów do których mięśnie nie są przyzwyczajone”, w początkowej fazie zajęć
lekcyjnych, co jeżeli nie będziemy tego przestrzegać może doprowadzić do niepotrzebnych kontuzji.
• Literatura:
– Cichosz A. Rozgrzewka ważny element wysiłku fizycznego [w:] Wychowanie fizyczne i zdrowotne. Nr 11, grudzień 2013.
– Lachowicz L. Metodyka wychowania fizycznego. Część I. wyd. Uczelniane AWF w Gdańsku, Gdańsk 1995.
– Maszczak T. Edukacja fizyczna w nowej szkole, wyd. AWF 2007.
– Strzyżewski S. Proces kształcenia i wychowania w kulturze fizycznej, wyd. WSiP Warszawa, 1996.
– Sulisz S. Niekonwencjonalne podstawy metodyczne realizacji procesu edukacji fizycznej. (Poradnik dla
nauczycieli i studentów, którzy wiedzą czego chcą), wyd. Korepetytor, Płock 2008.
PYTANIA
1. Co rozumiesz przez tok lekcji ?
A. Kolejność ćwiczeń.
B. Ramowy schemat lekcji.
C. Przebieg lekcji z formami organizacyjnymi i czasem trwania.
2. Co to jest rozgrzewka ?
A. Ćwiczenia korekcyjne.
B. Ćwiczenia kształtujące.
C. Ćwiczenia relaksacyjno - uspokajające.
3. Dlaczego rozgrzewka jest ważna ?
A. Wszechstronnie przygotowuje do wysiłku w części głównej.
B. Rozwija psychomotorycznie.