Profil plejstocenu w Dwikozach nad Opatówką

przegradza3t\ce je cykle erozyjne. W ten sposob

WY'-·lalnJia sd~ ipl~c

lClIdcimlk:aw

~, ikItOry.ch ~ . er; ·braku do1rumemOw f:llQlt"ysty,cmylClh .('OIbI:!lClniJe) me·

moZe . byc ~C!lBle.j Sp;-.ecymwaam:. Nie cwdadomo ~

e&y owe odclbnlk!i !CZI8ISIOW1e ~j'" pi.QclJu pazIIb- .

mum (5)·~ rw limlberpcjade rw.Le1kim na

podsf;awIile stwderdaJoa1y.ch

oar

dJD!n,yk:h tlerenlaCh cyk-licznych zmian kllmatycznych. Nie· ma r6wniez da-nych, kt6re by teml1 zaprzeczal:y. Zakres zmian, jakie dokonaly si~ w danym interwale czasowym,

przema-w~ellby 1"'B(C2lej .za m~!;J, ipNyjQCda :lJnJterg1acjel,u) a ~ obie aer:iJe piaszczysbe 4 d 6 trepreZE!lnrflowaiyby

~jal~l.

6.

n

ciemnopopielaty z odcieniem brllZowym, par-tiami nieco spiaszczony. wapnisty, . z konkrecjami

~ i .z iOdWniami.

WBJ.Pl.end.

orB!Z ~ 6kai

lk1rysball!iJcrl.:nyJc!h W !Pl'"0IffiiW :beg<> 'Ilt1wlaru ~ Bi~

rwB4"SbwlOlwlilnle, talk jIa!k:

rw

WI:W1C111."Iaci'i zaafloIisiIrowycll, .lEIcrz; 'VI tyro pmypadku wlllll'8t.ewolci 61\ ZIlBCZD!Le .~ IIlit.Z IW Itypowycil 1WIIIr'W8IC!h. iZ pawyimJyycil dainyC'h wydka., it IOIIIlId

PBiada

cechy 1lIIIt"0wtn0 dhl 201D-1Islrowego, jak i uIIwmn.J. lIlOI'EIliaWIeg. MCJima przyj!;J,c, Ze iPOwBta~ on.

w

rr.as1lodSIru

rub

'VI .. ~. wQd wolno plyhllcych przed czolem transgredujl\cego 1".:-1dOO:lIdJu. OIbeClny IW liJ.e gmJibszy maJbe!rIIal· oklr'U.lc!howy albo zostal wytopiony z lIldolodu przy jego oscyla-cjach, b!;J,dt td przywleczony byl na obszar zasto-IiBkIaI pra.ee Ikry iodow.e. Jeet 110 rw JkaZdym

lI'a'ZieiOdpo-wDedoilk ~ lIJI:wmaw ~ch

ob-aarwowanyoh srraoklo If;aok rw SaI!lIdomier.zu"jak d jego oIlrol!icaIdh {D.~. W odsIl:onJl~cLu rw DwIi!kJoa:IaJcI IO&ld ten

pc.sdada linill~c il!,5 m. .

. 7. Sury U piaszczYsty, wQ["stw()wany z wklad-kami szaroz6ltego· piasku drobnoziarnistego, z prze-klttlnll JIamiIlaIC'jIl. Jest. tJo 'Il4:w6r pa{mecJrnd. ~ <BB/-dem wol'lllO ~ sIIrumi.enia a osedem

2JBSIlo-. iskowym. Mil\Zszosc jego w odsloni~ciu· wYnosi 1. m. 8. Br,zowa glina. z~lowa ilasto-pylasta. z licz-nymi, lk!aIWailJkami .lkr.edy OOO"8.Z !Odmuc:haImi .kT~­ nymia IPOC'~· ptSmOCllleg,o, mmej apais.ta d plas-tyK:rma IOd gHny OObnej, rw s~-u dO 'itItOrej

JESt

bar1ct.aiej k.ruahBl, pyJaBtB d· ~jsaa.. Mml~c jej

'W 1Odslon.i~ ~osi dkoIoo 12,5 m, 00 3.ld.e rwy.kJnJclza,

:be IIlIiQ;:o daD.ej IPOIZ8 odsilOlDli~ jest ·jedmk ~.

OmmwialnJa,

€Jliala

~I ~1lrzIeIruia s~·

me-m'kio pad

ressama

1llIa' aWiej Wytf;y;nJie ()pw1pw&kiiej, s!i.~­

g)aj~ I!laI S 00 IIlaIjm:nliJej !PO IOIIoolice SaDldlOlllliJea'rra. Ne. W od 1IlIiw!tta, IDIlI ~taJc'h sbaropall'<3lClaJ(llicznego

pod-rota b'aB: .jedinaIk: jej ~. 1bawisn o.eas ~-.

W8 'In bezpoBredniiD IIla hlp'lmCh lkamibl"U ii. syh.t:ru. :Qqpiero M S od .kem!bryjB1dego glITlJbietu opatoWlS.lro--6EI:IldJarnWarSlkIiego (w irejatilie ~a.) 'Wy~j.e paruownie pod iIIesSIamJi! g1iala. lZIWIaillawa p!IIrII.Im.etrowej millzszo~ci, lecz dotychczas nie skorelowana naleZycie er; poidanymi wyriJej porziiiomamli

1I'DIOIl"ellOWyma,.

Na N od wspomruitme{!}Oo glTIbi.etu ~ .gl8au: ~

spotka~ moma w wielu odsJ:oni~ach, szczegolnie na

lewym (p6moc:nym) :zboaz.u ~ OpoJt6Iwkli (w

iNdt-kisiaice Dutej), gdzie millzszosC jej w odsloni~iach siI~. 6 rn, przy czym ~ (piasbmIi: lr.ZeIC2m.ym:i

md.(I~wymdo, a

gc5lrrul

~ Q'JW8lowIl w~­

PIjl\ flu ~. Zlwir.y Ii. pieMi ~jaiJlne. ROw--niet w wielu miejscowosciach pomi~ Opatowem, DwLlrozamd e Zarw!icbos'tern iIllIOIZna ~~ ~­ bia:nlie 1ilIi~ g6mej .g]JiJny u:walowIej z ~aJC~am,

Iljp. 'I'N 'l1r6,jCy pod rl'Jarw'ioabostem, czy

w

rejIQIIliie Wliil-czyc i Przew6d na E od Opatowa. We wspomnianym .jrurL O/tWlome lJuIkJorwa, g6ima oglWnal zwalowa jest d'WU-drl.de1na,pirz~ jiest lbawliem 3 m

.tllIiilmwscd

wapnistymi mulkami plowoz6ltymi, przy czym zalega-jllca pod mulkami glina zwalowa jest cz~ciowo roz-myta. l.~czna rni.q;zszosc g6tnej serii glac-jalnej (gUna zwalowa z wldadkll mulk6w) wynosi 16,5 m.

Opisane warstwy. 6, 7 i 8 z profllu Dwikoz wcho-dz!;J,

rw

slklad jedlniej 11 tbej samej se!l'lid ~jamej, Il"eje-strujl\cej poszczeg6lne etapy ponownej transgresji l~­

doJodu.

.z ·1IlBIWIi~

do podany.ch iUWfIIg rw}'llllilk:a!boby, it lSIeIlia ita w.i~ Si.~ I1Je iZlJotdDwIliOOlrliem Srodlrowopol-skim. Byloby to zgodne ze stwierdzeniami W.

Potary-SIk1iegio 1(4) rw odniesdJetnJiu do odoldny 'WIialy IDIl' Odcdnku

Za'Wd<.'llro&tu. .

9. l?onad opisanymi pcYWyZel seri.aml w odslon1~-. ciu Dwikoz wyst~puj·e· less subaeraJny () millZlszosci kilku metr6w; W wy.mienionym ptmkcie less nie· byl sa:czeg6rowlej lbada!ny. NWewdJdocrz:nJy ·jest Il"clwInlii~

w

00-sl-and~ ~ kunrbaikJt

z

IlIir1Jej ~

eeIt'IiIl

gl~.

z

~Ijdh. odslIoInB.~c ~

•

.ze tUJOCtLYWilt an ihltdt to :be.zpoSrednio

m

·

g6mej glioie rzIW9Ilowej,

bldz

Iteri podScielony jest cienkil wldadkt\ g6rnych,nadmo-Il'1eIIlOW'yIC. U6w 12131i11xiiSlrowyCh: .

iZ IPOIdBllittlOWla!IliiJaI !(J1"ZyfncmnyiClh IUJWBg rwy;nd:kalyby

~ dKl't~oet za&l~~ J.IldWodu mooo~

srodkowopolskiego we wschodniej ci~ci regionu swi~ Wklrzy6k1iego. ~. 00wdiem ~ w· jedo.ym

i tym l!8!Dytn protilu

dwIu;

~ serii .~­

cjaJ.ny~ . pmeclrnlellOllych seciatmli.. p.iJa&koW it.7leCmycil i wy.ratnymi sladami mycia i erozJi, widocznymi za-r6wno ila powierzchni dolnej gliny zwal:owej, jak i w obr~bie mi~dzymorenowych serU piaszcZ,Ystych, stwarza motliwosci wi~czenia omawianego terenu· do ·obszar6w, kt6re w czasie zlodowacenia

&-odkowopol-skiego byly obj~te transgresj~~dolodu.

. lZtakllten:la 'be 81l tym belrdrzJi.ej iUzaBIIIldntiKme, liz 8oy-Du8lC'ja ;z profll!lnl .rw iDwUrozaclJ. poWita'l"za ai~ W lBel'e-gu profllu tak w odsloni~ciach, jak i otworach wiert-llIimych we 'WI!I~ldndej' ~ Wyri;yoy &.nidomiJerr6ko--!Qpaltows.klbej. JakQ 1(Jl"Zy!ldaJd ~ podaC na ... leZy profil wyrobiska chlopskiego w Nild.sialce Dutej 2I!lajdujlla!j &i~ ala mcbodllilm kiraDru rUewm O,patclw-ki. Ponadto SZCZ/ltkami dolnej gliny zwalowej obser-WlUjemy otam d"Wlie serde pisskaw ll'tI;ecmtych., rw kt6-ryob 1l"Y8ujll sd~ l§la:d·y WICIi~c ett"ozyjnydh· zuy,paJDJy!dh

n~pn!iJe P:-ZIlrZ fl~ja!J: ~1\lCY IPI"Zy3m'YJbl lessami g6rnll gUn~ zwalowl\. Jak wy.nika z profili ~ dWlie serie gIacjame I1.IBdlKI!wane SIl niJe tylko w do1lialooh, aWe taade i 'llB' absrzlIIIrze wrierrlrllo-w.iInow.ym w !IJ(lIrOwinywanej IW' stramku de> doldny s.y-ruacji hiJpsametrycm.ej .. I tak op.spllJi dolrlei gJdny ~j

w

1QItw0ll'lZe UJIlwwa RlSyJ!IuawEllly

-iJeSt

na po.z:iomIiJe mmej WIi~ 1175 m ~, tj. iOIlro.IIo J5. m wy-tej

roz

w

Dw!l.kozacJh. ,

Nawillzujllc do wniosk6w W. Pozaryskiego (4),

kt6-'ty W dolWDde Wlisly wymScm ~ .z1oOOwaoenJa

Srddkow0pc4~ 'IlBI S 00 ZatwIiIc!boetu, a ~ KiaJej

Jru S lIlIitiJby

to

~ z rzJalKri.eil J. ~ (6) mo2In& by ~jEl~. ze gJ1"aIllIiJca

ta.

IDIaJ S ~gIa! 00

IIliajl!Illlldej !PO -alrolkle Sa'llldlolmlilelr (1).. :nJaI1nmiasJt Ilru

W P> OlrolIioe

QpatQwa.

Sc-WejSJze idkJrJeI§leni'e dlej p

-~ IDa nIQlie i!lIie jest. maZn'Wle, pan4ewat fmmy 1III01'-.

fologiczne akumulacji glacjalnej zamaskowane ~ !do6(: ~ 1PQWiola\ !l6lll6W. .

["'FTERATURA

11. IBdJelecikaa M. -!Tlo ~e protb1iemaw

bu-dowlanych Santomierza i jego okolic. Prz. geol., IW«1 IlIl" 9. .

2.CZBJIl"'DOCJltd J . - D:yluwillm- G.6r

Sw5.~y&-. lkioh. Roo:zalJ. lPo1J. Tow. Geol. 1lQ31!, ~. ·Wl. .. S. iF aI w i

io

IW S k d So - M.aJtel:ialy .arehilWlum 'WIiell"oetl

. IG. Warszawa, 1960.

4. P 0 z a r y ski: W. - Regionalna geologia. Polski, t .

.m.

r~<m i1ubelskJi, fp&ca !'lJbiorowBo). C~.

iKIraIk:6w~ 11D5'fl .

6. R ii ib: leE. - IZlIIl"ye .1§eOl~ !PdIs'kd.. 'RIOr1ldZ.. X; 'Wyd; Gteol Wamzarwa, 1965 •

6. SlSImJs!loillllo!lW'icz J. - Obj~ eJl"lruSiza

Opa.-tt6w. FlIG,W8Il'BZIaWB~

11934..

.

SUMMARY

rI1he Pleistlocene l(ll"OIftQ.e UDCOvered by the pt"eSeollt awtIhor at the [eft s10pe of ohhe OpaitQwaai: 1l'Ii'ret" valley, west of the village Dwikozy, yielded new dIaIta and ex.pJ.aIial.ed the ~tPlhy at !the ·oldier

Qua.!fler1nairy iIn the easbeIm, iPa!1U"It of ,the ~­ Sk:iie iMitB.. !1'egi<o,n. :'Ibe fomoWmng 8Il'1e ldi!llK)stJratlgraphical members distunguished here by the author: 1

--q~1Joareous ~. of SamlJart;i8llll age; whlidb. maikes Jtlhe b88ie df. :the Pll.oed!rl1ooene SE!Il"fIes; 2 - ~­ -grey sand, with the Carpathlan· gravel, referred to

OOHalB:eHBbDa: aBTOpOM: npocIIHJIh DJIeA:cTOqeHa Ha

JIeBOJrl CKJIOHe ~OmmhI p. ODaTymtH, 3ana,ttHee DOC.

,nBHlt03hl, ~oC:TaB.1IJIe'l' H~hIX ~aHHhIX no· C'lfIa'l'Hl'pa<i»HH

lDDKHe'leTBeP'fK'DJhIX DOPO~ BOCTO'lHoii '1aCTH

CBeHTO-KIIIHCKHX rop. B 06HazefPIH 3aJIerllro'l' CJIe,1tYIO~e

. DOpO~: 1} oapqeBO-HSBecTKOBhIii Dec'laHmt

·capMaTC-Koro BoopaCTa,. DO~CTHJIaIO~ ILlIeACTOIJ;eB, 2} cepbIA

DecOIt C rpaBHe:M KaPIIaTCKoro IIPOHCXOJK,l{eBHS,

0'1'-HeCeBHhJR K npe,tJ;JIeABHKOBLIO, 3} CBeTJIocepas

DJIOT-aaa BaJIYHHas rJIHHa co CJIe,tJ;aJrIH pa3JrlhIBa B KpoBJIe,

npe~CTaBJISIOIr(aR COIq)~eHBYIO BHEBIOIO

JIe,J:{BHKO-Byro CepHIO I03tHODOJIhCKOro OJIe~eHeHHa, 4}

OPaH-lIteBhIe KpyDH03epHHCThIe DecKH, XapaKTe~HSyroIqHecn

. KPYThlM rr8,n;eBHeM npOCJIOeB. BHYTPH KPYIJlIhIX CJIOeB, C OCTa'l1KaJrlH BanYBHoti rJIHHhI H OKaTaHHHJalMR

JIeH-TO'UIhIX rJIHB, C BaKODJIeBJUDIH rpaBHJI B KpoBJIe,

5} CBeTJIo:m:eJl'l'hIe cpe~He'3epBHCThIe, phlXJIl>Ie, ~ro­

HanhBO paCCJIoeHBhIe DecKH, Pe3KO . O'l"'l'P8HH'l~Ie

O'l' lBbIIIIeJIe:&taIIJ;HX DOpO~. IIec'laBhIe CJIOH 4 H 5

npe;o;cTaBJISIOT ~a IVIKJIa pe'lHoro OCap;KOHaKODJIeBHJI, .

OTHOCHMhIe aBTOpOJrl npe~apKTeJIhHO K Be.lllR'KoMY

MeJKJIe,JtHHKOBhIO. 6) TeMHocepaa,. H3BecTKOBaR rJIMBa,

7) cepbDa: <:yrJIHHOK C DPOCJIOSMH eepoBaTO-llteJITOrO

MeJIK03epBIKcToro necKa, 8) KOpH'lHesas BaJIYHHas

rJIH-Ba, COCTaBJISIOIr(aR BepXHIOIO '1aCTh Bep:xaeA: JIe~BH­

KOBOti cepHH, KOTOpaII OXBaThIBaeT 'TalOK:e CJIOH 6 H 7,

npe,!¥:TaBJISIOIIVIe OC~ 6ecCTO'lHhIX BO~Oeu:OB

Bpe-MeHH cpe;o;aenOJIhCKoro OJIe,tJ;eHeBHS,· 9)

CBeTJIom:eJI-ThI:A cy6asPaJIhHhI:A JIecc, paCKaJIhIBaro~cs

BePTH-KaJIhBO, C"IH'l'aIOIr(Htica SKBHBaneBTOM cesepOIIOJIhCKO-ro OJIe;o;eHemui.

IIop;06HhIe paSP~hI Ha6JIIOp;a'lO'l'CS B 6ypoBbJX

CKBa-lltHHaX H 06HaEemmx Ha DJI~ap;H 6acceilsa p.

ODa-TYBKiH. B. Ka'lecTBe npHMepa MOlltHO Ha3BaTh

HCKYC-C'l'BeHHoe 06HaEeBHe B c. lIHKHCSJIKa~ B

3a-IIap;HO:A '1aCTH 6creceABa STOti peiDI. .

3aJieraHHe ~BYX pa3HoBoopaCTHhix cepHti

JIep;BHKO-BOro . opaHCXO~eHHS ·B O,ll;HOMH 'TOM llte paspese,

DepecnoeHBhIX DecKaJrIH pe'lBOrO npOHcxo~emm, CO

CJIe;o;aKHpa3KhIBa,. cBHp;eTeJIhcmYeT·-o TOM, '1'1'0 BOCTO'l-HaR '1aCTh Caa,qOIlHPClKO-OnaToBCKoti BOOBhIIDeBBOCTH 6hIJIa 38H11Ta JIep;HHKOM: BO BPellS cpep;HenOJIhCKoro OJIep;eHeHHS.