Hanna Kočka-Krenz,D. Butka
Góra, gm. Pobiedziska, woj.
poznańskie. Stanowisko 1
Informator Archeologiczny : badania 20, 123-124
123
-s r a n y , k t ó r y datow ać można na o k re -s od X I I/ K I1 1 d o m v le k u . U w yko p ie 4 w y d z ie lo n o jed n ą w ar stw o k u lt u r o w ą , k t ó r a ta k ż e z a w ie r a ła e a t e r l a ł do X IX w.
P r o f i l p ó łn o cn y omawianego wykopu p r z e d s t a w ia ł s ię n a s tę p u ją c o ; od p o w ie rz c h n i wykopu do g łę b o k o ś c i 225-250 cm i aa d łu g o ś c i 575 cm zaobserwowano wkop* P o n iż e j z a le g a ła w arstw a gruzu c e g la n e g o z drobnym i k am ie n iam i i zaprawą o g r u b o ś c i od 30 do 5Q cm* Pod w arstw ą gruzu o d s ło n ię t o p o łu d n io w ą Ś c ia n ę muru к am ienno-ceglanego łącz o n eg o zaprawą* Mur te n w c z ę ś c i wscho d n i e j p o ja w ił s i ę na g łę b o k o ś c i 170 cm, W c z ę ś c i z a c h o d n ie j na g łę b o k o ś c i 280 cm* Zachowana d łu g o ś ć muru w y n o s iła 575 cm,- zachowana wysokość w c z ę ś c i z a c h o d n ie j 80 cm, w c z ę ś c i wschod n i e j 160 cm. S to p ę m iru o d s ło n ię t o na g łę b o k o ś c i 330 cm w c z ę ś c i w s ch o d n ie j i 360 cm w c z ę ś c i z a c h o d n ie j* łła re tw y k u ltu r o w e zach o w ały s i ę w d o ln e j je g o c z ę ś c i, od g łę b o k o ś c i 338 cm i opa d a ły w k ie r u n k u
zachodnim-V w yko p ie 3 o d k r y to ta k ż e dwa ro w k i odpływowe w yłożone k a m ie n ia m i, pochodzące z χ ν ι ι ι i X IX w*
X uw ag i na b ra k m o ż liw o ś c i p o g łę b ie n ia wykopu n i e o s ią g n ię t o c a l c a , k t ó r y - ja k wynika z w ie r c e ń g e o lo g ic z n y c h - z a le g a w tym m ie js c u na g łę b o k o ś c i o k o ło 12 m. Prz e sz k o d ą b y ło tu b l i s k i e u s y tu o w a n ie nowego budynku k o l e g i a t .
R e z u lt a t y te g o ro c z n y ch badań n i e p o z w a la ją ta k ż e na jed n o z n acz n e o k r e ś le n ie c h r o n o lo g ii o ra z f u n k c j i o d k ry te g o muru kam ienn o -ceg lan ego * w ią z a ć go je d n a k można z o d k ry ty m i w c z e ś n ie j w p o b liż u frag m en tam i bud yn ku, k t ó r y mógł b yć zamkiem zbudowanym p rze z w ł.o d o n lc a *
M a t e r i a ł zabytkow y n a j u c z e n i e j re p rez e n to w an y b y ł p rze z u łam k i naczyń g lin ia n y c h i k a m ionkowych. Po n ad to wydobyto frag m en ty b u t e le k z X V I I I w * , frag m en ty k a f l i z kolorowym s z k l i wem 1 s i l n i e skorodowane p rz e d m io ty ż e la z n e , g łó w n ie gwoździe* Do cie k a w s z y c h zabytków z n a le z io n y c h w b r . n a le ż ą : k u lk a z t e r a k o t y / p o c is k / ,' k u lk a z c ie m n o n ie b ie s k ie g o s z k ła , t r z y mone t y , g r z ę z id łp g l i n i a n e , d w ie o s e ł k i k am ienn e, dwa frag m en ty o s t r ó g , s p rz ącz k a ż e la z n a , dwa fra g m e n ty podków, p ię ć fragm entów noży ż e la z n y c h , w tym jed e n w к Ł a d z in ie k o ś c ia n e j, d ru g i w o p ra w ie z p o ro ż a , p ó łk o e e k o ra z dwa r a k i ż e la z n e .
M a t e r i a ł y przechowywane są w Muzeum Początk ów Pań stw a P o ls k ie g o w G n ie ź n ie .
B a d a n ia z o s t a ł y zakończone. G NlEŻDlEM O, gm.puck woj * g d a ń sk ie S ta n o w is k o 13 Cótu, gm*Pobiedziska woj. poznańskie S ta n o w is k o 1
B a d a n ia p r o w a d z iły d r Hanna Xoûka-Xrenz z im u a h i mgr D .B u tk z z MA- F in a n s o w a ło MA w P o z n a n iu . C z w a rty sezon badań* Osada w c z e sn o śre d n io w iec z n a / V II- X / X I w ,/ i stołp ś re d n io w ie c z n y / X I I I - X I V w */ . p a t r z o k re s wpływów rz ym sk ich U n iw e r s y te t im*Adama M ic k ie w ic z a I n s t y t u t P r a h i s t o r i i Muzeum A r c h e o lo g ic z n e w Po znaniu
Celem b adań b y ł o ro z p o z n a n ia z a s ię g u o sad y od s t r o n y w s ch o d n ie j /p o łud nio w y z a s ię g zo s t a ł uchwycony w l a t a c h p ię ć d z i e s ią t y c h / , t a ło ż o n o wykop na o s i wschód-zachód o p o w ie rz c h n i 6 aró w , od g r a n ic p ia ś n i c y ku k u lm i n a c j i wzgórza*
Uchwycono w a rstw ę w c z e s n o ś re d n io w ie c z n ą 1 zachowaną ję d y n ia fr a g m e n ta r y c z n ie w arstwę z o k re s u wpływów r z y m s k ic h , t a r e je s tr o w a n o β o b ie k tó w z w iąz an ych z osad a o t w a r t ą - w tym j a my, p a le n i s k o , 'p iw n ic z k ę * i frag m e n t p ó łz ie m ia n k i wy e k s p lo ro w a n e j c z ę ś c io w o w 195B r . M ate r i a ł ruchomy s t a n o w iła g łó w n ie c e ra m ik a r ę c z n ie le p io n a i g ó rą o b ta c z a n a , w w ię k s z o ś c i n ie z d o b io n a , fra g m e n ty k o ś c i , Ż e la z n y h a cz y k do w ę d k i, noże ż e la z n e , s z y d ła k o ś c ia n e , p r z ę ś l i k l g l i n i a n e , fra g m e n ty t r ó jd z ie l n e g o g r z e b ie n ia rogowego o r a z ż e la z n a m isa 'Ś l ą s k a '* Na p o d sta w ie m a t e r ia łu ce ra m ic z n e g o osadę nożna d atow ać na V I I —Χ / Χ Ι w * , a o k re s n a jin t e n s y w n ie ja z e g o u ż y tk o w a n ia p r z y p a d a ł na V i l i V I I I w*
124
-N p a r t i i c e n t r a l n e j w zgórza o d s ło n ię t o p o z o s t a ło ś c i w ie ż y m ie s z k a ln o - o b rohnej z n is z c z o n e j p o ta г e n * 1л±оto no w ie c t u k o le jn e wykopy o p o w ie rz c h n i łą c z n e j o k o ło 43 u3 na o s i NË-SM n a w ią z u ją c do o d s ło n ię t y c h Ś c ia n budynku. Uchwycono p ołu d n io w o -z ach o d n i n a r o l n i k , frag m en t p ó łn o c n e j ś c ia n y o r a z p r o f i l w schodni a t o t pu. к а p o d s ta w i* o d s ło n ię t y c h fragm entów drewnia-^ n ych budynku nośna s a d z id , t e b y ła t o kw adratow a lu b p r o s to k ą tn a budowla w d o ln e j p a r t i i wy konana z drewna« w w yższych zaś w k o n s t r u k c ji s z a c h u lc o w e j, j a k na t o w s k a z u j* w arstw a p r z e p a lo n e j p o le p y z fra g m e n ta n t d rew n a . M a te r L a ł ruchomy s t a n o w iły g w o śd zie ż e la z n e /ok« 400 szt*/, o k u c ia ż e la z n e « k lu c z e i s k o b le ż e la z n e , fra g m e n ty przedm iotów z b r ą z u , m ie d z i i rogu z n is z czone p o la r e n o ra z nóż 1 c z e rp a k ż e la z n y , a t a k i · c e r a m ik a , k o ś c i , k rz e m ie n i«· M a t e r i a ł y d a t u j ą to budow« na X 1 I I- X IV w. Z a b y t k i z n a j d u j ą S i e w K A P . B a d a n ia będą kontynuowane· GRODZISK, gm.Grębków U n iw e r s y t e t M a rs ta w e k ! w o j. s i e d l e c k i e - i n s t y t u t A r c h e o lo g ii S ta n o w is k o 1
B a d a n ia p r o w a d z ił mgr W o jc ie c h W r ó b le w s k i, k o n s u lto w a ła d o c .d r hab, M a r ia M ic k ie w ic z o w a , B a d a n ia łln a e o w a n e w ramach tem atu R P - II I- 3 5 . C z w a rty sezon b adań. G ro d z isk o w c z e sn o śre d n io w iecz n e «
B ad an ia m i o b ję to z e w n ę trz n y , p ołu d n io w y w a ł g r o d z is k a , s a ło ż o n o t ù je d e n wykop p rzez w a l /wykop X / , o w ym iarach 2,5 x 15 в . Obejmował on swym z a s ię g ie m c a ł ą k u lm in a c je w a łu ; s tt* p ó łn o cn y / w e w n ę trz n y/, aż do je g o p od staw y o ra z s to k p o łu d n io w y / z e w n ę trz n y/ w z n a cz n e j je g o c z ę ś c i.
P r a c e d o s t a r c z y ły c ie k a w y c h i n f o r m a c ji d o ty c z ą c y c h k o n s t r u k c j i w a łu o ra z je g o u s ytu o w a n i a w s to su n k u do p ie r w o t n e j rz e ź b y t e r e n u . Z asadniczym elem entem k o n stru k c y jn y m w ału b y ł u k ła d d re w n ia n y ch s k rz y ń /o w ym iarach o k . 4 ,5 ж 2,25 m; d łu g o ś ć je d n e j s k r z y n i b y ła w ię c w p r z y b liż e n iu równa d łu g o ś c i w cz e sn o śre d n io w iecz n e g o p r ę t a / wznoszonych z d r a n ic / lu b b e le k / « S k r z y n ie b y ły budowane w k o n s t r u k c j i w ie ń c o w e j* Ц w yk o p ie X o d s ło n ię t o d o ść d o b rz e c z y t e ln y u k ła d t r z e c h t a k i c h s k r z y ń ; jed n a z n ic h / s k r z y n ia n r 1/ b y ła u s ta w io n a p r o s to p a d le do p r z e b ie g u l i n i i w ału '; do n i e j d o sta w io n e b y ł y k ró ts z y m i bokami d w ie k o le j n e s k r z y n ie / n r n r 2 L 3/ - ró w n o le g le do p rz e b ie g u l i n i i w a łu . S k r z y n ie t e od s t r o n y z e w n ę trz n e j w ału b y ł y s t a b i l i z o wane dodatkowym elem entem k o n s tru k c y jn y m , tz w . berm ą. Zachowana w ysokość ś c ia n s k r z y ii s i ę g a ła o k o ło 1,5 a . S k r z y n ie usytuow ane b y ły p rz y k ra w ę d z i c y p l a , na k tó rym usypano p o łu d n io w y w ał g r o d z is k a . Głównym elem entem w y p e łn is k a s k r z y ń b y ł a g l i n a m ie js c a m i p rze m ie sz an a z p ia s k ie m . Z g l i n y t e j u s yp an y b y ł w a ł.
G li n ia n y nasyp w ału s t a b i l i z o w a ł a od s t r o n y z e w n ę trz n e j d re w n ia n a k o n s t r u k c ja p r z e k ła d - kowo-rusztowa* Z uwagi na b ard z o s ła b y s t o p ie ń z acho w an ia s i ą d rew n a « /ciem n o sz are z a c ie m n ie n i a ze smugowymi Ś la d a m i zw ęg lon ych w łó k ie n / tru d n e j e s t o d tw o rz e n ie u k ła d u b e le k k o n s t r u k c ji r u s z to w e j* N ie można w y k lu c z y ć ; że c z ę ś ć znajdow anych na s to k u zewnętrznym ślad ó w drewna po c h o d z iła ze słup ów z n a jd u ją c e g o s i ę tu / ? / o s t r o k o łu .
Główna c z ę ś ć w a łu m ia ła o k o ło 7-8 m s z e r o k o ś c i, zachowana w ysokość nasypu g lin ia n e g o lic z o n e g o od podstaw y w a łu w y n o s i o k o ło 3 ,5 m. I l o ś ć g l i n y z a l e g a ją c e j w w a rstw a ch o s u w is k o wych na wewnętrznym s to k u w a łu s u g e r u je , że p ie r w o t n ie n a s y p w a łu b y ł o o k o ło 1 в w yższy. Można p rz y p u s z c z a ć , że k o ro na w a łu p o s ia d a ła dodatkowe m i l i t a r n e w z m ocn ien ie w p o s t a c i c z ę s t o k o łu .
U p od staw y w ału p o łu d n io w e g o , od s t r o n y w e w n ę trz n e j, n a t r a f i o n o na s k r a j f o s y , k t ó r e j b r z e g i wzm acniane b y ł y f a s s y n ą / o d s ło n ię t o c z y t e ln y u k ła d Ś la d ó w po k o łk a c h p ochodzących z f a s z y n o w a n i* / . O d k r y c ie ślad ó w t e j f o s y s ta n o w ią p o t w ie r d z e n ie wyników b adać sondażowych L .P a d ę r e w s k z e j z 1787 r . N ie można w y k lu c z a ć e w e n t u a ln o ś c i, że sam majdan g r o d z is k a n ó g ł b y ć tu b ro n io n y drew nianym ogrod zeniem , p a lis a d ą .
