186
Kronikaprof. Kazimierz Opałek podkreślił, że złożone zagadnienia będące przedmiotem o b r a d należy r o z p a t r y w a ć nie tylko n a gruncie n a u k p r a w n y c h . Trzeba również w y k o r z y s t a ć osiągnięcia psychologii i socjologii.
Bohdan Jaczewski
ZEBRANIE P O L S K I E G O TOWARZYSTWA H I S T O R I I MEDYCYNY
Polskie Towarzystwo Historii Medycyny przy współudziale Z a k ł a d u Historii N a u k i i Techniki P A N zorganizowało w dniu 18 czerwca 1971 r. specjalne zebranie poświęcone f u n k c j i dydaktyczno-metodologicznej historii n a u k medycznych. Miało ono c h a r a k t e r ściśle roboczy. Organizatorom bowiem zależało, by stworzyć odpowiedn i e w a r u odpowiedn k i do swobododpowiednej w y m i a odpowiedn y zdań i doświadczeń między osobami p r o w a d z ą cymi zajęcia dydaktyczne i historykami nauki, którzy i n t e r e s u j ą się teoretyczną p r o -b l e m a t y k ą związaną z nauczaniem tego przedmiotu.
Po w s t ę p n y m z a g a j e n i u doc. Stanisława Szpilczyńskiego n a t e m a t Historia me-dycyny jako nauka i przedmiot nauczania, przystąpiono do omówienia — uprzednio rozesłanej do uczestników zebrania — ankiety z a t y t u ł o w a n e j Wartości dydaktyczne historii medycyny i jej miejsce we współczesnych problemach nauczania. Objęła ona kilka podstawowych problemów i n t e r e s u j ą c y c h i ważnych zarówno dla history-k ó w n a u history-k medycznych jahistory-k i dla historyhistory-ków nauhistory-ki, a mianowicie: w jahistory-kim stopniu historia n a u k i jest potrzebna do właściwego zrozumienia współczesnej roli i zadań n a u k medycznych; j a k i e elementy i treści historii medycyny należałoby szczególnie uwypuklić, aby osiągnąć w nauczaniu m a k s y m a l n e w y n i k i w zakresie przekazywania w a r t o ś c i metodologicznych i światopoglądowych; j a k a f o r m a prowadzenia zajęć dydaktycznych — w zakresie historii m e d y c y n y — jest n a j b a r d z i e j właściwa z p u n k t u widzenia metodyki nauczania; jaki zakres treści historii medycyny winien być p r e f e r o w a n y w nauczaniu uniwersyteckim. P o n a d t o skierowana była prośba do a d r e s a -tów ankiety, aby uwzględnili własne u w a g i i e w e n t u a l n e propozycje na t e m a t reali-zacji obecnych p r o g r a m ó w uniwersyteckich historii medycyny (i n a u k medycznych) oraz postulaty wobec współczesnych w y d a w n i c t w , a zwłaszcza podręczników z historii m e d y c y n y .
W w y n i k u ożywionej dyskusji okazało się, że zdecydowana większość d y s k u t a n -tów wypowiedziała się za koniecznością w p r o w a d z e n i a egzaminów lub kolokwiów końcowych z ocenami. J e s t s p r a w ą w a ż n ą , aby w kształceniu lekarzy uwzględnić zarówno w y k ł a d y dotyczące ogólnych problemów historii medycyny jak i rozwoju historycznego poszczególnych dyscyplin lekarskich (np. historii chirurgii, okulistyki, wenerologii itp.). Pierwszą grupę zajęć o c h a r a k t e r z e syntetycznym należałoby po-wierzyć historykom medycyny, drugą n a t o m i a s t lekarzom klinicystom. J e d n a k aby zajęcia z historii n a u k medycznych były a t r a k c y j n e i w pełni w y k o r z y s t a n e przez studentów, konieczne jest, by wykładowca opierał się n a źródłach, by w y k ł a d był połączony z d e m o n s t r a c j ą d a w n e j a p a r a t u r y n a u k o w e j , narzędzi lub urozmaicony p r o j e k c j ą filmową, przeźroczami, m a t e r i a ł e m i l u s t r a c y j n y m . Stąd wynika, że zakład który prowadzi wyżej o m a w i a n e zajęcia dydaktyczne p o t r z e b u j e odpowiedniego w y -posażenia j a k : biblioteka, archiwum, ekspozycja i zbiory muzealne. Równie w a ż n y m zagadnieniem są odpowiednio u k i e r u n k o w a n e w y d a w n i c t w a . Dotychczasowe mono-polizowanie w y d a w n i c t w lekarskich z historii n a u k medycznych przez P Z W L oka-zało się — zdaniem d y s k u t a n t ó w — nie najlepszym rozwiązaniem. Z w r a c a n o uwagę n a m a ł e upowszechnienie publikacji z historii medycyny i zupełny b r a k tzw. r e k l a -my. Powszechnie odczuwa się dotkliwy b r a k podręczników z historii nauki, zwłaszcza z historii medycyny polskiej. Nie doczekały się jeszcze syntetycznych opracowań dzieje poszczególnych specjalizacji medycznych.
Kronika 1 8 7
Spośród przybyłych na zebranie r e p r e z e n t a n t ó w ośrodków historii n a u k m e d y c z n y c h : w Gdańsku, K r a k o w i e , Lublinie, Łodzi, Poznaniu, W a r s z a w i e i Wrocławiu, k t ó -rzy zapoznali obecnych ze stanem b a d a ń i zajęć dydaktycznych w swoich i n s t y t u c j a c h (katedrach, zakładach), szczególnie i n t e r e s u j ą c a była wypowiedź n a t e m a t stylu i organizacji pracy zespołu łódzkiego, który działa j a k o trzyosobowy k o l e k t y w : h i -storyk, lekarz, f a r m a c e u t a .
D y s k u s j a u j a w n i ł a również p e w n e k o n t r o w e r s y j n e poglądy n a m e t o d ę n a u c z a -czania historii n a u k medycznych, j e d n a k do tego zagadnienia wrócimy o m a w i a j ą c -wyniki ankiety. Z a m y k a j ą c dyskusję przewodniczący z e b r a n i a przeczytał list prof. W a l d e m a r a Voisé, długoletniego w y k ł a d o w c y historii n a u k i n a uniwersytecie w r o -cławskim i warszawskim, k t ó r y nie mogąc przybyć n a zebranie, przekazał wiele cennych u w a g do przeanalizowania m. in. na t e m a t w p ł y w u lekarskiego stylu myślenia n a historię myśli n a u k o w e j oraz przypomniał o zbliżających się uroczy-stościach rocznicowych M. K o p e r n i k a i J. Keplera.
c. d.
POSIEDZENIE NAUKOWE Z E S P O Ł U H I S T O R I I NAUK ROLNYCH I Z E S P O Ł U H I S T O R I I NAUK LEŚNYCH
W dniu 28 października 1971 r. odbyło się w Warszawie wspólne posiedzenie n a u k o w e zespołów Historii N a u k Rolnych i Historii N a u k Leśnych.
W z a g a j e n i u prof. A. Żabko-Potopowicz stwierdził, że celem zebrania jest prze-d y s k u t o w a n i e potrzeby uwzglęprze-dniania w p r o g r a m a c h naszych uczelni rolniczych i leśnych problemów o c h a r a k t e r z e historycznym, związanych z n a u k a m i rolniczymi i leśnymi. Następnie m g r W. Osińska udzieliła z e b r a n y m i n f o r m a c j i o pracach n a d zagadnieniem f u n k c j i dydaktyczno-metodologicznej historii nauki, prowadzonych w Zakładzie Historii Nauki i Techniki P A N i prosiła o w y r a ż e n i e opinii co o w a r t o -ściach historii n a u k i sądzą specjaliści; czy według ich z d a n i a w n a u k a c h rolniczych i leśnych zagadnienia historyczne powinny być w y k ł a d a n e osobno czy też wchodzić w r a m y w y k ł a d ó w poszczególnych dyscyplin.
W dalszym ciągu zebrania dr W. Kryczyński wygłosił r e f e r a t Rozwój wyższego szkolnictwa rolniczego i leśnego w Polsce. R e f e r e n t przedstawił rys historyczny tego szkolnictwa od X I X w. do I w o j n y światowej, jego dorobek w okresie m i ę d z y w o -j e n n y m oraz s c h a r a k t e r y z o w a ł organizac-ję i tok studiów, rozwó-j k a d r n a u k o w y c h i bazy m a t e r i a l n e j uczelni rolniczych i leśnych w Polsce L u d o w e j .
Wystąpienia powyższe stały się podstawą ożywionej dyskusji, w k t ó r e j udział wzięli: profesorowie J. Broda, J. Lestkiewicz, W. Nowicki, J. Poniatowski, W. P r u s k i , A. Żabko-Potopowicz oraz dr Z. Szymanowska. Dyskutanci podkreślali, że historyczny sposób u j m o w a n i a wiedzy, dostarczając k r y t e r i ó w j e j przyrostu i postępu, służy j a k o p u n k t wyjścia do oceny s t a n u obecnego i u ł a t w i a prognozowanie. Aby zapewnić historii n a u k i odpowiednią r a n g ę należy t r a k t o w a ć ją j a k o część s k ł a d o w ą n a u k o -z n a w s t w a , j a k o w a ż n y element ks-ztałtowania polityki n a u k o w e j . Stwierd-zono, że należałoby — w m i a r ę możliwości — inspirować p o w s t a w a n i e p r a c historycznych i ułatwiać ich publikację, a równocześnie dążyć do p r o w a d z e n i a w y k ł a d ó w z historii n a u k i n a uczelniach rolniczych i leśnych tak, aby książki z t e j dziedziny z n a j d o -wały przygotowanych odbiorców. P a m i ę t a ć należy także o potrzebie kształcenia k a d r y specjalistów, którzy mogliby w przyszłości k o n t y n u o w a ć b a d a n i a n a d historią n a u k rolniczych i leśnych.
W obecnych w a r u n k a c h , gdy n a uczelniach prowadzi się szereg nowych w y -kładów specjalistycznych i w p r o g r a m a c h z t r u d e m mieszczą się przedmioty histo-ryczne, historię rolnictwa i leśnictwa można w y k ł a d a ć w r a m a c h ekonomiki tych
