Piotr Hańczyc
e, f, Marta Pakuła
a–dWiedza ciężarnych kobiet na temat
przedwczesnych porodów
Knowledge of Pregnant Women About Preterm Delivery
Studenci kierunku polożnictwo, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wrocław
A – koncepcja i projekt badania; B – gromadzenie i/lub zestawianie danych; C – analiza i interpretacja danych; D – napisanie artykułu; E – krytyczne zrecenzowanie artykułu; F – zatwierdzenie ostatecznej wersji artykułu
Streszczenie
Wprowadzenie. Poród przedwczesny i wynikające z niego wcześniactwo to problemy niezmiernie często
wystę-pujące na oddziałach patologii ciąży oraz intensywnej opieki neonatologicznej. Mimo rozwoju medycyny perina-tologicznej obserwuje się zwiększenie liczby przedwczesnych porodów. Wcześniactwo w dalszym ciągu jest jedną z głównych przyczyn umieralności noworodków i zwiększonej ich zachorowalności.
Cel pracy. analiza wiedzy kobiet na temat przedwczesnych porodów.
Materiał i metody. Badaniu poddano 100 ciężarnych kobiet hospitalizowanych na oddziale patologii ciąży.
Narzędziem badawczym był samodzielnie skonstruowany kwestionariusz ankietowy.
Wyniki. ankietowane wiedzą, że stres, używki, przedwczesne pęknięcie błon płodowych, problemy z łożyskiem
powo-dują przedwczesny poród. Wiedzą, że jest konieczna hospitalizacja i oszczędzający tryb życia w przypadku ryzyka wystąpienia takiego porodu. Znają skutki przedwczesnego porodu dla noworodka. Jako profilaktykę porodu przed-wczesnego wskazały zapobieganie zakażeniom, kontrolę USG szyjki macicy, zakładanie szwu Mc’donalda, eliminację stresu oraz oszczędzający tryb życia.
Wnioski. analiza wyników sondażu wykazała, że kobiety w ciąży mają wiedzę o porodach przedwczesnych, ale nie
jest ona w pełni zadowalająca. Z tego właśnie względu istnieje konieczność większego zaangażowania się personelu medycznego w proces edukacji ciężarnych odnośnie do właściwego trybu życia w ciąży jako elementu profilaktyki zagrażającego porodu przedwczesnego (Piel. Zdr. Publ. 2014, 4, 4, 371–375).
Słowa kluczowe: poród przedwczesny, wcześniactwo, przedwczesne pęknięcie błon płodowych, profilaktyka porodu
przedwczesnego.
Abstract
Background. Preterm delivery and the problems resulting from prematurity frequently occur on the pregnancy
pathology and neonatal intensive care units. despite the development of medicine the increased number of prema-ture births is observed. Prematurity remains a major cause of infant mortality and increased morbidity.
Objectives. The aim of this study was to analyze women’s knowledge about premature births.
Material and Methods. We studied 100 pregnant women hospitalized in the department of pathology of
preg-nancy. The research tool was a self-constructed questionnaire.
Results. The respondents know that stress, stimulants, PROM (premature rupture of membranes), and problems
with the placenta cause premature delivery. They know that hospitalization and lifestyle changes are required to save lives in the case of pre-term labor. They know the consequences of preterm birth for a newborn. They also know different types of premature birth prevention such as prevention of infection, cervical ultrasound control, the Mcdonald’s suturing, and the elimination of stress.
Conclusions. The analysis of the survey results showed that pregnant women have knowledge about premature
births, but it is not fully satisfactory. for this reason, there is a need for greater involvement of medical personnel in pregnant education process regarding the proper lifestyle during pregnancy as part of the prevention of pre-term labor (Piel. Zdr. Publ. 2014, 4, 4, 371–375).
Key words: preterm delivery, prematurity, premature rupture of membranes, prevention of premature birth.
Piel. Zdr. Publ. 2014, 4, 4, 371–375 ISSN 2082-9876
PRaCe ORYGINaLNe
Poród przedwczesny definiuje się jako ukoń-czenie ciąży po skończonym 22. tygodniu ciąży, a przed upływem 37. Jako poród przedwczesny rozumie się także ukończenie ciąży przed osiągnię-ciem przez płód wieku, który umożliwiłby mu opty-malną zdolność do życia poza macicą matki [1].
Mimo poprawy jakości opieki zdrowotnej ob-serwuje się tendencję wzrostową porodów przed-wczesnych, co jest przyczyną zwiększonej umie-ralności i liczby zachorowań wśród noworodków. Wcześniactwo to nie tylko problem dla rodziców, których dziecko zdecydowanie za wcześnie przy-szło na świat, ale także dla całego społeczeństwa. Wcześniactwo odbija się na jego sferze ekonomicz-nej, demograficzekonomicz-nej, populacyjekonomicz-nej, społeczno-so-cjologicznej, rodzinnej oraz psychologicznej.
Na oddziałach patologii ciąży zwiększa się licz-ba ciężarnych, którym zagraża przedwczesny po-ród. Niestety, ale zwiększa się także w zawrotnym tempie liczba przedwczesnych porodów i ich nega-tywnych skutków dla noworodków.
Wiele ciężarnych kobiet nie rozumie tego pro-blemu, nie zdaje sobie sprawy, że one same mogą swoim postępowaniem zmniejszyć ryzyko wystą-pienia u siebie przedwczesnego porodu. Czasem wystarczy zmienić swój styl życia, co zdecydowa-nie obniży ryzyko takiego porodu. W dzisiejszych czasach, w dobie gonitwy za pieniądzem, lepszym statusem zawodowym i społecznym ludzie nie ma-ją czasu i ochoty zama-jąć się swoim stanem zdrowia. Tak też jest w przypadku ciężarnych kobiet. Wiele z nich, mimo zajścia w ciążę, nie zmienia swojego stylu życia, nie zwalnia jego tempa, nie zdaje sobie sprawy, że są odpowiedzialne za rozwijające się no-we życie w ich łonie. a gdy nagle coś złego się wy-darzy, często jest już za późno.
Celem niniejszej pracy była ocena wiedzy cię-żarnych kobiet hospitalizowanych na oddziale pa-tologii ciąży na temat porodu przedwczesnego.
Materiał i metody
Badania przeprowadzono wśród 100 losowo wybranych ciężarnych kobiet przebywających na oddziale patologii ciąży w okresie od 12 czerwca do 8 sierpnia 2011 r. Grupa badana była zróżnico-wana pod względem wieku, miejsca zamieszkania, wykształcenia, stanu cywilnego, warunków byto-wych, liczby ciąż oraz wieku ciążowego.
Badanie przeprowadzono za pomocą kwestio-nariusza ankietowego skonstruowanego do celów tej pracy, zawierającego 28 pytań. ankietowane ko-biety odpowiadały na 2 rodzaje pytań – zamknięte oraz otwarte. W pytaniach zamkniętych należało wybrać jedną bądź kilka przedstawionych odpo-wiedzi. W pytaniach otwartych natomiast
ciężar-ne kobiety na podstawie własciężar-nej wiedzy oraz do-świadczeń wpisywały odpowiedź.
W większości pytania zamknięte były jedno-krotnego wyboru, ale w przypadku 8 pytań można było wybrać kilka spośród podanych odpowiedzi (wielokrotnego wyboru).
Wszystkie pacjentki zostały poinformowa-ne o dobrowolności oraz anonimowości badania. Przekazano im także, że uzyskane dzięki ankietom dane posłużą wyłącznie do celów naukowych.
Wyniki
Badana grupa ciężarnych kobiet była zróżni-cowana pod względem wieku. Wśród responden-tek najwięcej było pacjenresponden-tek w przedziale wieko-wym 21–29 lat – aż 51 (51%), w grupie wiekowej 30–39 lat było 36 kobiet (36%), między 16. a 20. r.ż. – 9 (9%), a najmniejszą grupę badanej populacji sta-nowiły ciężarne powyżej 39. r.ż. – 4 kobiety (4%).
Spośród wszystkich ankietowanych 40 (40%) poinformowało, że jest w pierwszej ciąży, w dru-giej ciąży było 31 ankietowanych (31%), w trze-ciej 17 (17%), w czwartej 5 (5%), w piątej 2 (2%), a w szóstej 4 (4%). Jedynie 1 ankietowana (1%) podała, że jest w 8. ciąży. dwadzieścia responden-tek (20%) zaznaczyło, że w przeszłości wystąpiło u nich poronienie.
Najwięcej ciężarnych było w 37. i 38. tygodniu ciąży – po 11 (11%), po 10 respondentek (10%) było w 34., 36. i 40. tygodniu ciąży, 9 (9%) wskaza-ło na 39. tydzień ciąży, w 35. tygodniu ciąży bywskaza-ło 7 ciężarnych (7%), po 6 respondentek (6%) było w 38. i 33. tygodniu, 4 ciężarne (4%) wskazały na 29. tydzień trwania ciąży, a jedynie 3 ciężarne (3%) podały, że ich ciąża w chwili przeprowadzania an-kiety trwała 26 tygodni, 2 ciężarne (2%) były w 22. i 31. tygodniu, a w 41. i 27. tygodniu ciąży były 2 ciężarne (po 1%).
Prawie połowa, bo aż 49 ankietowanych (49%), zaznaczyła odpowiedź, że ich ciąża była planowa-na, niewiele mniej – 47 kobiet (47%) przyznało, że ich ciąża nie była planowana. Cztery ciężarne (4%) zaznaczyły natomiast, że ich ciąża była skutkiem zastosowania wspomagania rozrodu.
Więcej niż połowa, bo 54 respondentki (54%), zaznaczyła następującą definicję porodu przed-wczesnego: „ukończenie ciąży między 22. a 37. ty-godniem ciąży”, aż 40 kobiet (40%) zaznaczyło, że poród przedwczesny to urodzenie dziecka do 37. tygodnia ciąży, 6 ankietowanych (6%) nie wskaza-ło żadnej odpowiedzi.
Wśród respondentek będących obecnie w cią-ży problem zagrażającego porodu przedwczesnego dotyczył 30 kobiet (30%), w poprzedniej/poprzed-nich ciążach 7 (7%), 4 respondentki (4%) wskazały,
że takie ryzyko pojawiło się zarówno w poprzedniej ciąży, jak i w obecnej, a u 59 (59%) ciężarnych nie zaobserwowano objawów przedwczesnego porodu. Spośród 56 ankietowanych, u których ten problem się pojawił, 18 (32%) podało, że główną przyczyną zagrażającego porodu przedwczesnego było roz-wieranie i skracanie się szyjki macicy, na drugim miejscu była przedwczesna czynność skurczowa mięśnia macicy – 11 respondentek (20%), a przed-wczesne pęknięcie pęcherza płodowego wystąpiło u 10 ciężarnych (18%). Po 3 ankietowane (5%) wskazały w odpowiedziach: ciążę bliźniaczą, pla-mienie/krwawienie, niewydolność cieśniowo-szyj-kową. Wśród pozostałych odpowiedzi pojawiły się przedwczesne odklejenie się łożyska – 1 ciężarna (3%) oraz zaznaczone przez 2 kobiety wielowodzie (4%), zakażenia (4%).
ankietowane kobiety w zdecydowanej więk-szości jako przyczyny wywołujące przedwczesny poród wybrały przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego oraz używki – kolejno 79 (79%) i 76 (76%). Równie liczna grupa ankietowanych wska-zała na niewydolność cieśniowo-szyjkową – 65 (65%). Stres i przemęczenie oraz patologie zwią-zane z łożyskiem zaznaczyły po 63 respondentki (63%). Niewiele ponad połowa ankietowanych – 51 (51%) zaznaczyła stratę poprzednich ciąż, po-ród przedwczesny w poprzedniej ciąży, a 49 (49%) ciążę mnogą. 43 (43%) i 39 (39%) ciężarnych ko-biet wybrało ponadto zakażenia układu moczowo-płciowego oraz mięśniaki i wady macicy. Wiek poniżej 18 bądź powyżej 35 lat jest uważany za przyczynę przedwczesnego porodu przez 33 an-kietowane (33%). Najmniej ciężarnych zaznaczyło choroby wikłające ciążę, wielowodzie oraz techni-ki wspomaganego rozrodu – kolejno 29 (29%), 28 (28%) i 19 (19%).
Według największej liczby respondentek naj-częstszą przyczyną przedwczesnego porodu są zakażenia wewnątrzmaciczne – 34 ankietowane (34%). Na drugim miejscu znalazła się niewydol-ność cieśniowo-szyjkowa – 24 ciężarne kobiety (24%), a 21 (21%) i 17 (17%) ankietowanych za-znaczyło łożysko przodujące i ciążę mnogą.
Najwięcej respondentek uważa, że objawem przedterminowego porodu jest przedwczesne odejście wód płodowych – 86 (86%). Równie czę-sto były wybierane odpowiedzi: bezobjawowe roz-wieranie się szyjki macicy i wystąpienie czynności skurczowej – kolejno 76 (76%) i 75 (75%) respon-dentek. Wśród pozostałych odpowiedzi 46 (46%) ciężarnych wybrało bóle podbrzusza i napięcie brzucha, 27 (27%) ból w krzyżu i ucisk w mied-nicy, 24 (24%) zmienioną wydzielinę pochwową. Najmniej respondentek uważało, że biegunka i częstsze oddawanie moczu mogą być objawem przedwczesnego porodu – 9 (9%) i 7 (7%).
Zdaniem 86 (86%) respondentek najwłaściw-szym postępowaniem w przypadku zagrożenia przedwczesnym porodem jest konieczność ho-spitalizacji, według 69 (69%) wykonywanie kon-trolnych USG i KTG, 68 (68%) uważa, że należy hamować czynność skurczową mięśnia macicy, a 62 (62%) osoby są za podawaniem leków na doj-rzewanie pęcherzyków płucnych płodu. 50 (50%) respondentek uważa za wskazane częściowe lub całkowite wykluczenie z życia zawodowego i prac domowych, a 45 (45%) ankietowanych antybioty-koterapię w przypadku przedwczesnego odejścia płynu owodniowego. Najmniej respondentek jest zdania, że eliminacja stresu u ciężarnej kobiety ma znaczenie w postępowaniu w sytuacji zagrożenia wystąpienia porodu przedwczesnego – zaledwie 42 (42%) ankietowane.
Najwięcej respondentek uważa, że ciąża po-winna być zakończona w sposób indywidualnie dostosowany do sytuacji położniczej – 60 (58%). 27 ankietowanych (26%) sądzi natomiast, że po-winno być wykonane cesarskie cięcie, 10 (9%) jest zdania, że należy rodzić siłami natury w każdym przypadku, a 7 kobiet (7%) wybrało odpowiedź: „poród siłami natury po ukończonym 33. tygodniu ciąży przy położeniu podłużnym główkowym”.
28 respondentek (22%) jest zdania, że częste wizyty kontrolne u lekarza prowadzącego ciążę ma-ją znaczenie profilaktyczne. Po 21 ankietowanych (16%) podało, że należy zrezygnować ze stosowa-nych używek oraz wyeliminować stres. 14 kobiet ciężarnych (11%) uważa ponadto, że zachowaniem prozdrowotnym będzie dbałość o higienę osobistą. Według ciężarnych kobiet pozytywny wpływ na zapobieganie przedwczesnemu porodowi mają: zdrowa dieta i styl życia – 12 ankietowanych (9%), odpoczynek – 11 (8%), umiarkowany wysiłek fi-zyczny – 10 (7%) oraz stosowanie się do zaleceń lekarza i położnej – 5 (4%). 7 respondentek (5%) wybrało inne odpowiedzi, wśród których pojawi-ły się: rezygnacja z pracy zawodowej, ogranicze-nie czynników ryzyka, rezygnacja ze współżycia z partnerem, szybkie zgłoszenie się do szpitala, kontrola stanu dziecka oraz unikanie czynników negatywnie wpływających na rozwój dziecka oraz przebieg ciąż.
Większość respondentek, bo aż 82 (82%), uwa-ża za formę profilaktyki „analizę czynników ryzy-ka, częstsze badania kobiet w ciąży ryzykownej”. Liczna grupa kobiet – 75 (75%) uznała, że wczesne rozpoznanie zagrożenia przedwczesnym poro-dem i wczesne rozpoczęcie leczenia mają znaczący wpływ na zapobiegnięcie porodowi przedwczesne-mu. dla 57 ankietowanych (57%) ważna jest kon-trola ultrasonograficzna szyjki macicy, unikanie stresów oraz ustalenie odpowiedniego stylu życia, 56 ciężarnych kobiet (56%) wybrało zapobieganie
zakażeniom, a 41 (41%) profilaktyczne zakładanie szwu szyjkowego.
Według 98 (98%) respondentek najpoważniej-szym dla noworodka skutkiem przedterminowego porodu są problemy z oddychaniem z powodu niedojrzałości układu oddechowego. 75 (75%) wskazało natomiast na większe ryzyko wystąpienia zakażeń na skutek niedojrzałości układu odpor-nościowego, a 62 (62%) na retinopatię wcześnia-czą. Według 57 respondentek (57%) powikłaniem u noworodka będzie uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, a zdaniem 55 ankietowanych (55%) kłopoty z odżywianiem. Najmniej ciężar-nych kobiet uważało, że na skutek przedtermino-wego porodu u noworodka dojdzie do zaburzeń metabolicznych oraz wychłodzenia organizmu – odpowiednio 28 (28%) i 27 (27%).
Omówienie
Poród przedwczesny jest ogromnym proble-mem dla matki, jej partnera, ich dziecka, ale także dla całego społeczeństwa. Ciężarna, której zagra-ża przedwczesny poród bardzo często wymaga hospitalizacji przez wiele tygodni, a z tym wiąże się niezmiernie droga farmakoterapia, wszelkiego rodzaju badania laboratoryjne oraz specjalistycz-ne. Wcześniak natomiast od pierwszych minut swojego życia wymaga wielospecjalistycznej opie-ki. Postęp medycyny perinatologicznej jest ogrom-ny, noworodki z coraz krócej trwających ciąż są w stanie przeżyć. Należy zapobiegać przedwczes-nym porodom, uświadamiać ciężarne o objawach, przyczynach takich porodów i możliwościach ich uniknięcia. Ciężarne powinny znać profilaktykę przedwczesnego porodu, żeby w jak największym stopniu odsunąć od siebie ryzyko urodzenia dziec-ka przed wyznaczonym terminem [2].
Według wielu autorów najczęstszymi przy-czynami przedwczesnych porodów są: zakaże-nia i stany zapalne, przedwczesne pęknięcie błon płodowych (PROM), krwawienia wewnątrzma-ciczne, nadmierne rozciągnięcie mięśnia macicy. do takiego porodu predysponuje także poród przedwczesny w poprzedniej ciąży, choroby wi-kłające przebieg ciąży, używki, wielorodność, za-płodnienie pozaustrojowe. Niestety, lista przyczyn przedwczesnego ukończenia ciąży stale się zwięk-sza [1, 3, 4].
ankietowane zgodnie przyznały, że stres, używ-ki, przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego, niewydolność cieśniowo-szyjkowa, problemy z ło-żyskiem to przyczyny przedwczesnego porodu – te odpowiedzi wskazała ponad połowa respondentek. Niewielka grupa ankietowanych uważa jednak, że przyczyną przedwczesnego ukończenia ciąży
mo-gą być choroby wikłające przebieg ciąży, stoso-wanie technik wspomaganego rozrodu oraz wiek ciężarnej poniżej 18. i powyżej 35. r.ż. Na pytanie o najczęstszą przyczynę przedwczesnego porodu 34 ciężarne (34%) wskazały na zakażenie wewnątrz-maciczne, 24 (24%) na niewydolność cieśniowo- -szyjkową, a więc tak naprawdę kobiety w ciąży nie są do końca w tej kwestii wyedukowane.
dużą wagę przykłada się do profilaktyki przed-wczesnego porodu jako sposobu jego zapobiegania lub znacznego zmniejszania ryzyka jego wystąpie-nia. Liczna grupa autorów podkreśla, że dużą rolę w profilaktyce odgrywa zmiana stylu życia, a więc rezygnacja z używek, zdrowy i higieniczny tryb życia, wyłączenie z pracy zawodowej, unikanie sytuacji stresujących, częstsze badania ciężarnych w ciąży podwyższonego ryzyka [1, 4]. Z badań własnych autorów niniejszego artykułu wynika, że na 100 respondentek 26 (26%) paliło papierosy, 4 (4%) nadużywały alkoholu, a 2 (2%) się narko-tyzowały. aż 52 ankietowane (52%) przyznały, że ich zdaniem nie ma zachowań prozdrowotnych podczas ciąży, które miałyby zminimalizować ry-zyko przedwczesnego porodu. Pozostała grupa an-kietowanych, tj. 48 (48%), wymieniła jednak wiele takich zachowań. do najczęściej wskazywanych należały: częstsze kontrole u lekarza prowadzącego ciążę, rezygnacja z używek, eliminacja stresu, dba-nie o higieną osobistą, zdrowa dieta i styl życia.
Ważnym zagadnieniem jest także sposób roz-wiązania ciąży. Trzeba indywidualnie zdecydować, czy dany wcześniak powinien urodzić się przez ce-sarskie cięcie, czy też można podjąć próbę porodu siłami natury, ponieważ sposób porodu wpływa w znacznym stopniu na jego dalsze losy. Według wielu autorów w przypadku skrajnego wcześniac-twa, a więc przed ukończonym 28. tygodniem cią-ży, należy wykonać cesarskie cięcie. Poród siłami natury może się odbyć po 32. tygodniu ciąży przy położeniu płodu podłużnym główkowym [1, 5].
Świadomość, że sposób zakończenia ciąży po-winien być indywidualnie dostosowany do sytuacji położniczej miało 60 (60%) respondentek.
Nierozłącznie z problematyką przedwczesnego porodu jest związane wcześniactwo, gdyż noworo-dek urodzony przedwcześnie jest właśnie wcześ-niakiem. Według Sawulickiej-Oleszczuk i Kostuch u noworodka urodzonego za wcześnie zaburzenia występują praktycznie w każdym układzie, każdy układ jest niedojrzały. Na skutek niedojrzałości układu oddechowego dochodzi do zespołu zabu-rzeń oddychania, dysplazji oskrzelowo-płucnej. Ta-ki noworodek bardzo często wymaga zastosowania mechanicznej wentylacji za pomocą CPaP-u, me-tody Infant flow bądź respiratora. Im dłużej trwa tlenoterapia, tym większe jest ryzyko wystąpienia retinopatii wcześniaczej. Wcześniaki urodzone
przed 34. tygodniem ciąży nie mają rozwiniętego odruchu ssania, a więc wymagają karmienia poza-jelitowego bądź przez sondę dożołądkową. Układ termoregulacji nie jest w pełni rozwinięty, gdyż występuje za mała ilość brunatnej tkanki tłuszczo-wej, a więc takie dziecko ma ogromne trudności z utrzymaniem właściwej temperatury ciała i w y-chładza swój organizm. U wcześniaków pojawiają się zaburzenia w gospodarce elektrolitowej, najczę-ściej dochodzi do hipoglikemii [6, 7].
Z analizy badań wynika, że kobiety w ciąży mają świadomość, że u wcześniaka występują pro-blemy z oddychaniem – tę odpowiedź wskazały prawie wszystkie respondentki, tj. 92 (92%) kobie-ty. Ciężarne zdają sobie sprawę z tego, że u wcześ-niaków zdecydowanie częściej zwiększa się ryzy-ko wystąpienia infekcji – tę odpowiedź wskazało 75 respondentek (75%). Nieliczna grupa ankieto-wanych wskazała jako skutki wcześniactwa zabu-rzenia metaboliczne oraz zabuzabu-rzenia termoregula-cji – kolejno 28 (28%) i 27 (27%).
Zadowalająca jest wiedza ciężarnych na temat postępowania w sytuacji zagrażającego porodu przedwczesnego. Respondentki zdają sobie spra-wę, że jest konieczna hospitalizacja i ocena stanu płodu za pomocą USG i KTG, a także hamowanie czynności skurczowej oraz podaż steroidów w celu przyspieszenia dojrzewania pęcherzyków płucnych płodu. W mniejszym stopniu przyznają, że wyeli-minowanie stresu może okazać się konieczne.
Jeśli natomiast chodzi o objawy zagrażającego porodu przedwczesnego, to prawie żadna ankieto-wana nie wskazała częstszego oddawania moczu i biegunki. Zdecydowana większość zaznaczyła objawy: bezobjawowe rozwieranie się szyki maci-cy, przedwczesne odpłynięcie płynu owodniowego oraz wystąpienie czynności skurczowej mięśnia macicy.
Należy zatem poszerzyć wiedzę dotyczącą po-rodu przedwczesnego oraz na temat prozdrowot-nych zachowań wśród ciężarprozdrowot-nych kobiet, ponieważ od świadomości ciężarnych zależy ograniczenie występowania przedwczesnych porodów. Lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Należy podkreślić tutaj rolę położnych oraz ginekologów, którzy mają za zadanie, oprócz sprawowania opieki nad ciężarną kobietą i jej dzieckiem, także prowadzić edukację wśród ciężarnych. Przeprowadzone badania wska-zują, że kobiety w ciąży wymagają usystematyzo-wania ich wiedzy z zakresu objawów i przyczyn przedwczesnego porodu, skutków dla noworodka oraz sposobów eliminowania zagrożenia porodem przedwczesnym.
Wnioski
analiza zebranych danych umożliwiła wycią-gnięcie następujących wniosków:
– porody przedwczesne to problem współczes- nego położnictwa dotykający coraz większą liczbę ciężarnych kobiet,
– ciężarne mają zadowalającą wiedzę odnoś-nie do sposobów postępowania w przypadku za-grażającego porodu przedwczesnego,
– kobiety ciężarne powinny mieć większą wie-dzę dotyczącą przyczyn oraz objawów przedtermi-nowego porodu,
– kobiety w ciąży mają wystarczającą wiedzę na temat skutków przedwczesnych porodów dla noworodka,
– należałoby poszerzyć wiedzę ciężarnych ko-biet na temat profilaktyki przedwczesnego porodu, a więc zwrócić uwagę na ich właściwe i prozdro-wotne postępowanie podczas ciąży.
Piśmiennictwo
[1] Czajka R.: Nieprawidłowy czas trwania ciąży. [W:] Ciąża wysokiego ryzyka. Red.: Bręborowicz G.H. Ośrodek
Wy-dawnictw Naukowych, Poznań 2006, 139–151.
[2] Markwitz W.: Poród przedwczesny. [W:] Położnictwo. Red.: Bręborowicz G.H. PZWL, Warszawa 2006, 231–242. [3] Skoczylas M., Baczyńska M.: Późny poród przedwczesny – punkt widzenia położnika. Część II. Perinatol.
Neona-tol. Ginekol. 2011, 4, 65–69.
[4] Czajka R.: Metody przewidywania i zapobiegania porodom przedwczesnym. Klin. Perinatol. Ginekol. 2007, 3, 15–18. [5] Czajka R., Torbe A.: analiza wskazań do cięcia cesarskiego w porodzie przedwczesnym. Klin. Perinatol. Ginekol.
2007, 4, 53–55.
[6] Sawulicka-Oleszczuk H.: Klasyfikacja noworodków. [W:] Opieka nad noworodkiem. Red.: Bałanda a. PZWL,
Warszawa 2009, 13–29.
[7] Kostuch M.: Noworodek urodzony przedwcześnie – odrębności anatomiczne i fizjologiczne. [W:] Opieka nad
Adres do korespondencji: Marta Pakuła ul. Baworowo 72 59-820 Leśna tel.: 508 122 316 e-mail: marpakula@gmail.com Konflikt interesów: nie występuje Praca wpłynęła do Redakcji: 30.12.2013 r. Po recenzji: 23.03.2014 r.
Zaakceptowano do druku: 2.12.2014 r. Received: 30.12.2013
Revised: 23.03.2014 accepted: 2.12.2014
