• Nie Znaleziono Wyników

Jak należy leczyć zwężenia zlokalizowane w bifurkacjach wieńcowych w 2017 r.?

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Jak należy leczyć zwężenia zlokalizowane w bifurkacjach wieńcowych w 2017 r.?"

Copied!
6
0
0

Pełen tekst

(1)

Jak należy leczyć zwężenia zlokalizowane

w bifurkacjach wieńcowych w 2017 r.?

How should we manage lesions located in coronary bifurcations in 2017?

dr n. med. Adam Kern

1

, stud. Natalia Pietraszek

3

, dr n. med. Olga Możeńska

2

,

dr n. med. Jacek Bil, FESC

3

1 Klinika Kardiologii i Kardiochirurgii, Wydział Lekarski, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie 2 Klinika Kardiologii i Nadciśnienia Tętniczego, Centralny Szpital Kliniczny Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie

3 Klinika Kardiologii Inwazyjnej, Centralny Szpital Kliniczny Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie

“Copyright by Medical Education”

Wstęp

Zabiegi w  obrębie bifurkacji wieńcowych stanowią ok. 15–20% wszystkich przypadków przezskórnych angio-plastyk wieńcowych (PCI, percutaneous coronary

in-terventions). Niestety, obecnie pomimo wielu danych

literaturowych wybór optymalnego podejścia jest tema-tem budzącym wiele kontrowersji. European Bifurcation

Club (EBC) opracował już 11. konsensus

podsumowują-cy aktualnie obowiązujące zasady leczenia zwężeń zlo-kalizowanych w bifurkacjach wieńcowych [1].

AnAtomiA bifurkAcji

Mimo że tak naprawdę podział bifurkacji jest tylko umowny, to anatomicznie możemy wyróżnić następu-jące segmenty: część proksymalną (MV, main vessel), część dystalną (MB, main branch) oraz bocznicę (SB,

side branch). W 11. konsensusie eksperci EBC

przypo-mnieli o 2 dobrze znanych równaniach: Murraya (DMV3 = DMB3 + D

SB3) oraz Fineta (DMV = 2/3 * [DMB + DSB]) przed-stawiających zależności między średnicami segmentów bifurkacji. Dodatkowo zaprezentowano równanie Huo i Kassaba (DMV7/3 = D

MB7/3 + DSB7/3). Modele te, mimo że opierają się na innych założeniach oraz różnią się pod

względem współczynników, potwierdzają, że bifurkacje są w zasadzie złożonymi naczyniami i tworzą skompli-kowaną strukturę.

W tabeli 1 przedstawiono praktyczny schemat zależno-ści między poszczególnymi średnicami segmentów bi-furkacji w oparciu o model Huo i Kassaba.

jAk leczyć? predylAtAcjA? jAki typ stentu?

Prawie wszystkie bifurkacje mogą być leczone z dostępu z tętnicy promieniowej przy użyciu cewnika prowadzące-go 6Fr. W przypadku stentowania dużych naczyń i uży-wania dodatkowych urządzeń w tym samym czasie może być wymagane użycie większego cewnika prowadzącego (7Fr) i wtedy także rekomenduje się dostęp udowy. Wprowadzenie prowadników do bocznicy powinno być uznawane za standardowe podejście, chyba że bocznica byłaby tak mała, że w opinii operatora jej strata byłaby nieznaczna. Decyzja ta nie jest jednak łatwa. Znaczą-ca gałąź boczna (SB, side branch) w subiektywnej oce-nie operatora oce-nie powinna zostać utracona. W analizie

(2)

uwzględnia się wystąpienie potencjalnych symptomów, choroby towarzyszące pacjenta, średnicę i długość bocz-nicy, rozległość zmian miażdżycowych i ich lokalizację w obrębie bifurkacji, kąt między SB a MB, wielkość ob-szaru mięśnia sercowego, który jest zaopatrywany przez tę bocznicę, wydolność tego obszaru, lokalizację nie-dokrwienia, obecność odchodzących od tej gałęzi kola-terali czy też wreszcie funkcję lewej komory.

Trudności z dostępem do bocznicy mogą wynikać z wie-lu czynników, takich jak: ciasne zwężenie w proksymal-nym odcinku MV, ostialne zwężenie, ostry kąt odejścia oraz upośledzony przepływ krwi. Wśród opcji zwiększa-jących szanse na skuteczny pasaż prowadnika kluczowy może być jego właściwy wybór. Pasaż z wykorzystaniem prowadników hydrofilnych jest łatwiejszy, ale jednocześ- nie istnieje zwiększone ryzyko dyssekcji. Pewne rozwią-zanie stanowi także modyfikacja blaszki miażdżycowej w głównym naczyniu poprzez poszerzenie zmiany balo-nem czy też wykonanie rotablacji. Oprócz powyższych w przypadku trudnego pasażu do bocznicy EBC zaleca rozważenie techniki reverse wire, jak również mikrocew-ników.

Predylatacja MB przed implantacją stentu jest typowym podejściem u pacjentów ze stabilną dławicą piersiową. Należy unikać zbyt dużego balonu, ważne także jest, aby zaobserwować suboptymalne rozszerzenie balonu przed stentowaniem MB. Z  kolei predylatacja SB na samym początku zabiegu nie jest wymagana, aczkolwiek przy obecności ciężkiego zwężenia w  ostium powinna zo-stać rozważona. Zaletami takiej predylatacji są: przyrost

światła w ostium SB i, dzięki temu, uniknięcie przekła-dania prowadników oraz postdylatacji. Jednak w  przy-padku konieczności przełożenia prowadników predy-latacja SB może ułatwić ten zabieg. Z kolei wśród wad wymienia się możliwość powstania dyssekcji, która nie tylko może utrudnić przełożenie prowadników, ale tak-że zwiększać odsetek implantacji stentu w bocznicy. Do czynników przemawiających za predylatacją w bocznicy zaliczamy również obecność rozległych zwapnień oraz rozległe zmiany w bocznicy, które sięgają poza ostium. EBC zaleca również, aby rozważyć stentowanie bocznicy jako pierwszej, gdy unaczynia ona duży obszar mięśnia sercowego, a także gdy wprowadzenie prowadnika jest trudne technicznie. Zalecanymi stentami przy leczeniu bifurkacji są stenty uwalniające leki (DES, drug-eluting

stent).

Provisional T-sTenTing (pts)

EBC zaleca jako podstawowy wybór w większości przy-padków bifurkacji technikę PTS (provisional T-stenting). Niemniej jednak w  niektórych badaniach, np. Nordic-

-Baltic IV czy też DKCRUSH II, w sytuacji gdy

boczni-ca jest zwężona o co najmniej 50% i ma średnicę co naj-mniej 2,75 mm, wykazano korzyść w przypadku stoso-wania techniki z implantacją 2 stentów.

W technice PTS stent implantuje się w układ MV–MB, a bocznica stentowana jest tylko w przypadku jej istot-nego zwężenia lub powstania dyssekcji zaburzającej przepływ.

tabela 1. Zależności między średnicami poszczególnych segmentów bifurkacji.

Średnica sb (mm) Średnica mb (mm) 2,25 2,5 2,75 3 3,25 3,5 3,75 4 2,25 3,03 3,2 3,39 3,58 3,78 3,99 4,2 4,42 2,5 3,36 3,54 3,72 3,91 4,11 4,32 4,53 2,75 3,7 3,87 4,06 4,25 4,44 4,64 3 4,04 4,21 4,39 4,58 4,77 3,25 4,37 4,55 4,73 4,91 3,5 4,71 4,88 5,06 3,75 5,05 5,22 4 5,38

(3)

technikA proksymAlnej optymAlizAcji

Po raz pierwszy technikę tę opisał Darremont. Idea za-biegu polega na doprężeniu proksymalnego odcinka stentu (znajdującego się w MV) krótkim balonem nie-podatnym (NC, non compliant) sięgającym do proksy-malnego brzegu cariny. Według EBC, dobierając nomi-nalną średnicę stentu, operator powinien kierować się średnicą dystalnej referencji. Tym samym stent w  od-cinku proksymalnym nie przylega do ścian tętnicy (tzw. malapozycja). Właściwą apozycję stentu w MV można uzyskać poprzez jego doprężenie, stosując technikę pro-ksymalnej optymalizacji (POT, proximal optimization

technique).

Ponadto, w przypadku trudności z pasażem prowadni-ka do SB, POT, poszerzając odstępy między przęsłami stentu, ułatwia ten dostęp. Według EBC POT można stosować w  przypadku dużych różnic między średnicą referencji w MV i MB.

EBC sugeruje, iż POT powinna być rozważana jako standardowy krok w leczeniu bifurkacji, ponieważ uła-twia ona dostęp do bocznicy, zmniejsza ryzyko przy-padkowego przełożenia prowadników od strony ściany naczynia i zniekształcenia stentu w  przypadku koli-zji cewników, a  także wzmacnia rusztowanie w  ujściu bocznicy.

technikA kissing balloons

Wyniki wielu badań wskazują, że nie ma korzyści z ru-tynowego stosowania techniki kissing balloons (KB) w przypadku implantacji tylko 1 stentu w obręb bifur-kacji. Być może jest to odzwierciedlenie złożoności za-biegu, ryzyka dyssekcji bocznicy oraz ryzyka złamania stentu. Niemniej jednak KB ma też swoje zalety. Tutaj EBC wymienia m.in.: przywrócenie anatomii bifurka-cji, poszerzenie stentu w  MV, apozycję przęseł w  uj-ściu SB, a także samo doszerzenie ujścia SB. Dodatko-wo, 11. konsensus EBC wskazuje, że KB jest konieczne i zalecane w przypadku zaburzonego przepływu (TIMI < 3). Jeśli zaś chodzi o wykonywanie KB w technikach z użyciem 2 stentów, jest to obowiązkowy element za-biegu. Co więcej, eksperci EBC zalecają, aby do KB sto-sować balony niepodatne, tak aby uniknąć zniekształce-nia stentu, osiągnąć jego pełną ekspansję oraz uniknąć dyssekcji SB.

problemy z przełożeniem proWAdnikóW W sb po zAstentoWAniu mV

Przełożenie prowadników w  bocznicy może być ko-nieczne, jeśli po implantacji stentu do MV nastąpi upo-śledzenie przepływu w tejże bocznicy. Ułatwić to może modyfikacja końcówki prowadnika, a  także zastoso-wanie prowadników standardowo wykorzystywanych do przewlekłego zamknięcia tętnic wieńcowych (CTO,

chronic total occlusion), np. Fiedler Fc, Sion, Fiedler XT.

Co więcej, można wykonać rePOT z użyciem wyższego ciśnienia lub większego balonu, jeśli pierwsza POT była niewystarczająca.

W przypadku gdy przełożenie prowadników w  SB jest niemożliwe, należy zastosować technikę bail-out przez zostawienie nienapompowanego balonu w MV i wpro-wadzenie niskoprofilowego balonu o średnicy 1 albo 1,5 mm na unieruchomiony prowadnik.

implAntAcjA stentu do bocznicy W technice pts

11. konsensus EBC utrzymuje, że stentowanie bocznicy jest wskazane w przypadkach:

• upośledzonego przepływu przez tę tętnicę • obecności większej dyssekcji SB

• kiedy SB jest znacznie zajęta przez zmiany i prowa-dzi to do znacznego niedokrwienia.

Założenie stentu do bocznicy w technice T-stenting jest możliwe dopiero po dokładnym wykonaniu dylatacji SB, dobrze dopasowanym rusztowaniu w części MB naczy-nia, a także po zobrazowaniu naczynia angiograficznie (w razie wątpliwości zaleca się użycie wzmocnienia ob-razu albo koherentnej tomografii komputerowej [OCT,

optical coherence tomography] do oceny rusztowania).

Następnie wybór techniki stentowania uzależniony jest od ostrości kąta odejścia bocznicy. W przypadku gdy kąt ten jest bliski 90°, stent można implantować w technice

T-stenting (bez protruzji stentu do światła MV). Inne

techniki, typu TAP (T-and-protrusion), culotte, internal

crush, mogą zostać użyte w  momencie, kiedy ostium

bocznicy nie jest dokładnie pokryte przez stent pocho-dzący z MV. W przypadku techniki TAP stent w bocz-nicy jest umieszczany z minimalną protruzją w MV przy jednoczesnym utrzymywaniu nienapompowanego ba-lona właśnie w MV. Po implantacji stentu wykonuje się FKB (final kissing balloons). Technika TAP eliminuje

(4)

ko-nieczność drugiego przekładania prowadnika do SB, ale jej zastosowanie może skutkować wytworzeniem dłuż-szej metalowej cariny, szczególnie w przypadkach bifur-kacji z wąskim kątem. Taka metalowa carina jako nie-naturalna struktura stwarza ryzyko wystąpienia późnej endotelializacji oraz uwięzienia MV. Większą protruzję stentu z SB do światła MV zapewnia technika internal

mini-crush. Jest to metoda szybka i potencjalnie

łatwiej-sza do przełożenia prowadników niż klasyczna metoda albo mini-crush.

kiedy technikA pts jest nieodpoWiedniA?

EBC donosi, że zgodnie z  ostatnim badaniem EBC II porównującym technikę provisional z  techniką culotte (przy SB ≥ 2,5 mm oraz zwężeniu SB o minimum 50%) mniejszość bifurkacji wymaga leczenia z użyciem 2 sten-tów. Niemniej jednak EBC zaznacza także, że przy zmia-nach sięgających więcej niż 5–10 mm od bifurkacji naj-lepszymi technikami wydają się te z użyciem 2 stentów. technika culotte

W badaniach klinicznych zastosowanie techniki culotte wiązało się z  osiągnięciem wyników porównywalnych z techniką mini-crush i nieco lepszych niż w przypadku techniki T-stenting. Z kolei w porównaniu z techniką DK-

-crush stwierdzono wyższy odsetek ponownych

rewa-skularyzacji. W obecnej wersji POT zaleca się zarówno po pierwszej, jak i po drugiej implantacji stentu, a także po KB. EBC zaleca technikę culotte jako rekomendo-waną w razie stosowania 2 stentów w leczeniu bifurka-cji. W przypadku tej techniki podkreśla się także wagę wykorzystywania techniki mini-culotte, polegającej na stosowaniu jak najkrótszej podwójnej warstwy stentu w proksymalnym odcinku bifurkacji. Co więcej, jeśli za-łożenie stentu dotyczy proksymalnej części MV, to EBC wskazuje, że ze względu na częste złe ułożenie stentu wczesna korekcja przy użyciu POT może ułatwić zabieg i zapobiec potencjalnym problemom technicznym. techniki crush

Obecnie istnieje wiele odmian techniki crush, w tym

in-ternal crush, mini-crush, oraz DK-crush (double kissing crush). Technikę mini-crush, w przeciwieństwie do

kla-sycznej techniki crush, zaleca się, jeśli chcemy uniknąć dużego obszaru 3 warstw stentów w początkowym od-cinku MV. Z kolei DK-crush rekomendowana jest jako

technika zwiększająca szanse na przełożenie prowadnika do SB po stentowaniu MV i ułatwiająca to przełożenie. Technika crush ewoluowała z czasem, ale mimo że do tej pory wprowadzono wiele poprawek, to nadal jest ona zależna od czynników technicznych – m.in. od tego, z ja-kim sukcesem zostanie wykonana inflacja final kissing. techniki T-stenting

Technika T-stenting zalecana jest tylko w  bifurkacjach z kątem odejścia bliskim 90°. Ważne jest jak najdokład-niejsze pokrycie ostium, aby nie zostawić obszaru nie-pokrytego stentami. Technika TAP to udoskonalona technika T-stenting, optymalna w  sytuacji awaryjnego stentowania SB oraz wtedy, gdy kąt jest mniejszy niż 90°. Techniki V-stenting oraz SKS (simultaneous kissing

stents) nie są obecnie rutynowo zalecane.

zWężenie dystAlnego pniA leWej tętnicy WieńcoWej

W  przypadku choroby pnia lewej tętnicy wieńcowej z  SYNTAX score ≤ 22 zarówno PCI, jak i  CABG (po-mostowanie aortalno-wieńcowe) mają klasę zaleceń IB, w przypadku SYNTAX score 23–32 CABG ma klasę za-leceń IB, a PCI – IIa B, natomiast w przypadku SYNTAX

score ≥ 33 preferowaną metodą jest leczenie

chirurgicz-ne (CABG – IB, PCI – III B). Należy także zaznaczyć, że leczenie zwężenia w dystalnym pniu wiąże się z gorszym rokowaniem niż leczenie zmiany ostialnej czy zlokalizo-wanej w środkowym odcinku pnia.

Rekomendowaną strategią leczenia zwężenia w  dystal-nym pniu jest technika PTS. W  przypadku pacjentów ze stabilną chorobą wieńcową w  celu oceny istotności zwężeń w pniu oraz początkowych odcinkach GPZ i GO można wykorzystać cząstkową rezerwę przepływu (FFR,

fractional flow reserve). Z  kolei modalności obrazowe

(ultrasonografia wewnątrznaczyniowa [IVUS,

intra-vascular ultrasound], OCT) można zastosować w celu

doboru właściwego rozmiaru stentu, a także oceny istot-ności zwężenia, gdy wynik FFR jest niemożliwy lub trud-ny do interpretacji z uwagi na seryjne zwężenia w MB i SB. Obecnie najczęściej przyjmuje się, że w izolowanym zwężeniu pnia jego pole powierzchni MLA < 4,8 mm2 będzie odpowiadało wartości FFR < 0,8066. Co ważne, w przypadku zabiegu angioplastyki pnia wytyczne EBC polecają zastosowanie POT w trakcie zabiegu.

(5)

W  przypadku techniki z  użyciem 2 stentów wytyczne dopuszczają zarówno technikę T-stenting, TAP, DK-

-crush, jak i culotte w zależności od ostrości kątów

w da-nej bifurkacji. W zaleceniach tych przedstawiono także wartości MLA, do których uzyskania powinno się dążyć w  trakcie optymalizacji zabiegu, aby zminimalizować ryzyko restenozy: w ujściu GO – 5 mm2, w ujściu GPZ – 6,3 mm2, na poziomie cariny – 7,2 mm2 oraz w pniu – 8,2 mm2. Jednocześnie zaznaczono, że wyniki uzyskano w populacji azjatyckiej i dlatego u osób rasy kaukaskiej wartości te mogą być nieco wyższe. Według konsensusu EBC z 2016 r. dane z nierandomizowanych badań obser-wacyjnych wskazują, że PTS jest lepszą techniką niż inne techniki z użyciem 2 stentów w odniesieniu do później-szego wykonywania rewaskularyzacji wcześniej leczonej zmiany (TLR, target lesion revascularization).

Pierwszym randomizowanym badaniem dotyczą-cym pnia lewej tętnicy wieńcowej będzie badanie EBC MAIN, w którym wysunięto hipotezę, że zmiany w bi-furkacjach są najlepiej leczone przy zaplanowanych za-biegach z użyciem 1 stentu pod względem ryzyka śmier-ci pacjentów, odsetka TLR, a także wystąpienia zawału serca w ciągu roku.

obrAzoWAnie WeWnątrzWieńcoWe W bifurkAcjAch

Wraz ze złożonością leczenia bardziej wyraźne stają się ograniczenia angiografii, czemu sprzyjają: nakładanie się na siebie stentów, obecność stentów bioresorbowal-nych, pozycja prowadników, ostium bocznicy i obecność skrzepu. OCT zapewnia lepsze obrazowanie wnętrza tętnicy, stopnia uwapnienia, a  także lepszą ocenę sku-teczności predylatacji, pozycji stentów i  prowadników oraz bardziej precyzyjne obrazowanie ostium boczni-cy. IVUS z kolei pozwala na lepsze scharakteryzowanie blaszki miażdżycowej i nie wymaga optymalnego płuka-nia naczypłuka-nia w trakcie pozyskiwapłuka-nia obrazów. Niemniej jednak rola IVUS HD przy ocenie bifurkacji nie została jeszcze określona. Ważną zaletą badań obrazowych jest także możliwość oceny prawdziwej średnicy tętnicy oraz stopnia doprężenia stentu.

Warto jednak zaznaczyć, że IVUS to badanie, które nie pozwala na dokładną ocenę bocznicy w  trakcie wyco-fywania się z MV, natomiast OCT ma w tym aspekcie obiecujące wyniki.

iloŚcioWA AnAlizA zWężeń WieńcoWych W bifurkAcjAch

Ilościowa analiza zwężeń wieńcowych (QCA,

quantitati-ve coronary analysis), jest ważnym standardem do analizy

w raportach badawczych oraz w ocenach regulacyjnych. Analiza bifurkacji w 2D przy użyciu QCA wymaga dedy-kowanego oprogramowania do bifurkacji. Z kolei użycie QCA 3D do bifurkacji poprawia dokładność ilościowych pomiarów, w tym pomiary kątów bifurkacji. Obecnie sys-tem QCA 3D zapewnia optymalną projekcję kątów w bi-furkacjach i tworzy szkielet do wzajemnej oceny razem z  OCT oraz IVUS, a  także dla wirtualnego obliczenia FFR bez użycia prowadników ciśnieniowych, takich jak aktualna technologia QFR (quantitative flow ratio). Konsensus EBC wskazuje, że oprogramowanie QCA de-dykowane dla bifurkacji jest zalecane. Co więcej, techni-ka 3D w porównaniu z techniką 2D poprawia ilościowe pomiary. Ważne jest również to, że QCA może pomóc w dopasowaniu rozmiaru stentów w trakcie interwencji, aczkolwiek wartość kliniczna nadal pozostaje niezna-na [2].

rolA cząstkoWej rezerWy przepłyWu

EBC w swoim 11. konsensusie zaleca:

1. Przeprowadzenie badania FFR u  stabilnych pacjen-tów, jeśli nie istnieje żadna inna obiektywna ocena obecności niedokrwienia.

2. W dużych bocznicach, jeszcze przed jakąkolwiek in-terwencją, FFR może się przyczynić do podtrzymania argumentacji za wybraną strategią leczenia, aczkol-wiek wymagana jest uważna interpretacja pomiarów. 3. W bocznicach, już po zastentowaniu MV, FFR nadal

pozostaje kontrowersyjnym badaniem. Dzieje się tak dlatego, że nadal nie znamy wiarygodności tego bada-nia, kiedy jest przeprowadzane już po założeniu sten-tu do MV. Niemniej jednak, jak już wspomniano, oce-na gałęzi okalającej przez FFR (także już po zastento-waniu MV) została wskazana jako badanie prowadzą-ce do zredukowania liczby interwencji w bocznicach bez wdrażania kolejnych etapów rewaskularyzacji.

stenty dedykoWAne do bifurkAcji

Obecnie na rynku istnieje szereg stentów dedykowanych do leczenia bifurkacji. W literaturze dane dotyczące ich zastosowania w  leczeniu dystalnego pnia, a także

(6)

in-nych bifurkacji dostępne są jednak tylko dla kilku z nich, tj. Tryton® (Tryton Medical), Axxess® (Biosensors), Sten-tys® (Stentys), BiOSS Expert® oraz BiOSS LIM® (Balton). Niemniej jednak dotychczas nie wykazano ich przewagi nad techniką PTS z wykorzystaniem klasycznego DES.

Finansowanie/Financial support: Nie występuje.

Etyka/Ethics: Treści przedstawione w artykule są zgodne z zasadami Deklaracji Helsińskiej, dyrektywami UE oraz ujednoliconymi wymaganiami dla czasopism biomedycznych.

Adres do korespondencji

dr n. med. Adam kern

Klinika Kardiologii i Kardiochirurgii, Wydział Lekarski, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie 10-082 Olsztyn, ul. Warszawska 30 e-mail: adamkern@mail.com

streszczenie

Zabiegi w obrębie bifurkacji wieńcowych stanowią ok. 15–20% wszystkich przypadków przezskórnych angioplastyk wieńcowych. Niestety, obecnie pomimo wielu danych literaturowych wybór optymalnego podejścia jest tematem budzącym wiele kontrowersji. European Bifurcation Club opracował już 11. konsensus podsumowujący aktualnie obo-wiązujące zasady leczenia zwężeń zlokalizowanych w bifurkacjach wieńcowych. W konsensusie tym przypomniano jeszcze raz zasady klasyfikacji zmian w bifurkacjach (klasyfikacja Medina) oraz klasyfikację strategii ich leczenia (kla-syfikacja MADS). Ponadto omówiono zasady wyboru strategii 1 vs 2 stenty, rolę techniki kissing balloons oraz proksy-malnej optymalizacji. Scharakteryzowano także obecny stan wiedzy dotyczący stentów dedykowanych do leczenia bifurkacji oraz znaczenie metod obrazowych w trakcie zabiegów PCI.

słowa kluczowe: bifurkacje wieńcowe, POT, stenty dedykowane do leczenia bifurkacji

AbstrAct

Procedures within coronary bifurcations stand for approximately 15–20% of all percutaneous coronary interventions. Unfortunately, although there are many literature data the choice of the best approach is still very controversial. The European Bifurcation Club prepared 11th Consensus summarizing the current recommendations on the treatment

of lesions located in coronary bifurcations. In this document the lesion classification (Medina classification) as well as the treatment strategies classification (MADS classification) were reminded one more time. Also, the principles of choosing 1- vs 2-stent strategy, the role of kissing balloons technique as well as the proximal optimization technique were discussed. Additionally, the current views on the use of dedicated bifurcation stents and intracoronary imaging during PCI were presented.

key words: coronary bifurcations, POT, dedicated bifurcation stents

piśmiennictwo:

1. Lassen J.F., Holm N.R., Banning A. et al.: Percutaneous coronary intervention for coronary bifurcation disease: 11th consensus document from the Eu-ropean Bifurcation Club. EuroIntervention 2016; 12: 38-46.

2. Collet C., Onuma Y., Cavalcante R. et al.: Quantitative angiography methods for bifurcation lesions: a consensus statement update from the European Bifurcation Club. EuroIntervention 2017; 13: 115-123.

Wkład autorów/Authors’ contributions: Kern A., Pietraszek N., Możeńska O.: opracowanie poszczególnych czę-ści manuskryptu, akceptacja całoczę-ści; Bil J.: koncepcja pracy, opracowa-nie poszczególnych części manuskryptu, akceptacja całości. Konflikt interesów/Conflict of interests: Nie występuje.

Cytaty

Powiązane dokumenty

tygodniu ciąży, w 2-krotnie wykonanych gabinetowych (OBPM, office blood pressure measurement) oraz domo- wych pomiarach ciśnienia tętniczego (HBPM, home blood pressure

EBC sugeruje, iż POT powinna być rozważana jako standardowy krok w leczeniu bifurkacji, ponieważ uła- twia ona dostęp do bocznicy, zmniejsza ryzyko przy- padkowego

[19] przed- stawili interesujaca koncepcje czastkowej rezerwy przeplywu wiencowego (FFR, fractional flow rese- rve), obliczanej w warunkach hiperemii ze stosun- ku cisnien

Pexelizumab, an anti-C5 com- plement antibody, as adjunctive therapy to primary percutaneous coronary in- tervention in acute myocardial infarction: the COMplement inhibition in

W grupie najbardziej ob- ciążonych chorych alternatywą jest przezcewnikowa implantacja zastawki aortalnej (TAVI, transcatheter aortic valve implantation).. Mimo tych dwóch

Bez usunięcia uszkodzo- nych komórek przez fagocytujace komórki zapalne nie jest możliwy proces regeneracyjny i ponowne pokrycie wewnętrz- nej ściany naczyniowej

Okazało się nawet, że niezałożenie DES do bocznej gałęzi, przy braku istotnego zwężenia jej ujścia i przy zachowanym prawidłowym przepływie (TIMI 3) po implantacji stentu

Potencjalnym mechani- zmem tłumaczącym korzystny wpływ na odległe wyniki leczenia choroby wielonaczyniowej PCI, a więc interwen- cji w zakresie tętnicy odpowiedzialnej za zawał