. -JÓ~F BA~ŃSK!l Instytud; Goo1otgi'czny
GEOLOGICZNO-INZYNIERSKA CHARAKTERYSTYKA KRASU
OKOLIC
CZĘSTOCHOWYZ
AGADNI®Nil!A GroLOGIJCZINO-IrNiZYiN[ERSK[!E obszaJI"ów klraisOIWYiCh naileżaiły do niedawna do nadrsłabied qpra.cOiwanych. Nil/j•C!ZęŚ<liej :ij)CJitY'kana · Clha-i"akterysl;y1ka geo1ogLCi"Zill!o-inży.nierska obszarów k.m:..sowytch ~otw:wdlzalła gię do następującego s.twier-dizelllia: tereny lm'a<SOIW'e dła. bez1por3redniej zarburdowy nie nadalją się i -te.rern.Qw tyJch na1eiy u.n1Jka.ć. Do-piero po drruigiej 'WIO!jnie ś,wlato:wej nast~e silny W\m"OSt .zarim.terE!fSIOwania oib(szauo.ami k.raJS-OtWYmi w&1ml-Wk ogó1MgO romv!Oiju g<>sG>.Odrur~. _
Na oił:~szarracll 'lm1as'Diwy1Cb męJ31to ·wy.stępują eerune złorż:a. Z eks!PLoatrucją tytch złóż wiąże się burdowa pm:e!IIlY\abu, trars lromiuJruilkacynY~c:h, osierd!l-i,
oo
:m1ru :-S'Za do SIZICzelgOłOIWY•ch baida·ń geo101giJC7lilo~inżyrnderr slmićh. Z tyiCib w;ięc pmyczyn po;:z;na~1ie zjawislk k,ra-so~h $albo się koruie07JII.e.· 1Baldan1a ·z,j.a/wliSk klraslolwy•Cih dila celów burdowla-nych ro$~o
w
Poillsoe w r1r9:46 r. w zwią'Zlru ~ buidrową :norwey;o. kOIIIllbitruatru butnilorego w Częstro ełrolwle. a jesZJare wroze!Śrniej w !ZlWiąZJku z projerk't·o-waną zajpOII'ą WIOldną w Oj.O<Y.vie. OkiO'łi'Ce OjiCOwa ba-da:ł K. Guzi'k. W . rejonie OJJęatorDhoiwy prace r·OIZipo-ozęlii J. GQiłąlb i K. GU1!ilk, L. WartY'.cha i Wł. R'U,id-k'iiewJioz (7. 8).W rlaiaich 19512 1953 g.eolOigLc.z.no-i:nrżyilliel"SSktie \w~i IJ.m'lasu w olrolJilcaClb Os;t•ro•wca Swiętoklrzy skiego .w :zlWILązllru z pr.qjektcllwaną budową hu~y · barda M. FraJnrCzyk.
OLy ·buldo:wtruiJQtlwo, S'ZJC!ZelgóJJnie c~ie je:;ft na ~za,rarch iklra·oowy,Clb ekom:Jmk.zilie ru'Za!Sa,dndrone?
Szczegółowe - klollllJP].ekls.olwe baldanria geoll:ogicZlllQ-intżytn:ierSklie obszarrów krrasowytch WY'karzra~. ie ł)u do~two ta~kie w wieilu pr!ZyipaldlkaiC'h . jest uzasad-nlio.ne. Na <ilis•z8Jl'aeih krasowyich układ hYidrogeoJ.o-g~czny jest wyljąj1lkoiWo nioełklo,I'IZylsitny dla wegertadj-i rośLimlrreó. I?Jdyrż bralk jest od!wOidrriairuia
pclfWiemchndo-WelgO, a wddy O(paldowe pr:zeniilka,ją z pO!Wienzcrhlni 'terenu ~ednio· do wewnętr.z:noergo systemu klra-'sowego. Terreny krasOIWe Staln!dw'ią zazwYczaj nieu-żY\tllcl -IW semlslie 1110i!Jruib;ylm
a:
tWyjkjootz;~ Lch !Pdd 7!a'bulddwę jestw
Wlielu przroadlkacll barorzo celowe. ~ al!;lpelkt elkorn'Oirnirclz:ny to klDr91Jt baJdań geoJ.oglilcz-·no-inriy;n!iell".Sklirch,k!tórre
na <ilismraoh krasowych mru-'szą być wyJąltlroiwo wlnitiliwe i WISZęc:hsbrol1Jile. Otoo i w tytm ,pr,zypa~dik!u prt~Yika buJdOIWY h'Uity w Czę ~~e wytk~a. że klas7Jt lba!dań goolO!gimmb-'ilnrży:n.iemkirch ;w stosru'11łklu dQ ilro>12Jtów tnlwes•ty!Ciji nie lprizelkra'CIZa' Vf1/o wil:iiCi'z·aj.ąlc w to równtierż; k<>lsl7t pe-'trydlilka,Qj:i. Ta sa'ma !Pralkityka wy1ka'7!ll!m jednak, że itru!d1nl0iślci: lbuldio(wf]:arnema
~ ikl'aiS'OIWYtC'h .są ldulre 'i dl~ wytrnalgane jest ~O!Wan1e WIS•z.ellkicll środków ostrożności. Na przykład podcms wznoszenia jednego z obiektów zauważono raptowne osiadanie stopy fundamentowej słupa nośnego hali. Wykonany skośnie pod słupem otwór wiertniczy wykazał wystę powanie kaweo:ny o średnicy ok. 1,5 ·m. Przeprowa-dzona pOd słupem cementacja natychmiast przerwała proces osiadania.Dia ~ raiWaJ!'tlli (dJolsi7Jl!o IPIOld jeldinym ··!ZJe
7biorniilk&v W\Oidrnycll. Zlbior!nik ten 'll!Sy.tuowarny 7!0-stalł na siklraijlll dU!Że®O k.Oihla klrarSlorwergo. W płytklilm pod~ tergo dbieik.tu wyis;tęjpo!wał si,~ruie s(krasowi.a:ły W81Pień (4). Dno zlb1amlika sk!łarda3lo się z 'kiJ!ku:dz.ie-S!ięciru że:l{beOOrno'Wyidh se®men!tórw us'ZozeJJnilony,oh na dY'la•taJdjaah biltumilnam; W\s!klultek . bradru S7Jczeln()i?icil na jeldneti IZ ldyllaltaidj·i ll1lalsltątpilła IUic!ilelczlka WIDidY w podłOże, iW którym nalstąjpifła si::tna SUlfo?Jja ma-lteri:a.ibu glliniastergo. BDiwlier.whlniar terenru w be:z;po-'średnian sąSderdi7Jtiwlie os1aldlła o ork. 00 om, pr':rez co n~ .7!~nie. r.órwnireti: dila są!Siedin-~
bllJdy',n-kaw. W din:nym mie(jSIC'Il w dnach
wYk.oPów
wwy-430
'ni:ku wardlłDwie !Pl'Z€\Pr'owatd,zonego od\W'Oidnienta tere-nu bud-owy nasibą!pił prrorcas tJWDirzenia się lrominów krrasOIWy'ch" nrustęwiW'ail:a srufo7lja. ~'l"ów zwietr'Ze-lino;wych, a w niekitórry~ przypaidlkacll pękndęoia <>!bLek.tÓ'w. WszJ?;tlkie a)warie 'llldało Slię dQtyrciJJCZ&\l w .porę opanorwać bez p:>lbr:zerby Pl'IZelr'YWan1a proce!SU prodouik:.cyljltlego.
Jak z .te;go wynika:, baidania ge()]Qgilc:me na
tere-nach klrasowy,Cih madą dla ~drown.iiclbwa SZ07Jelg61lne. znaozeruie. w w!łll1WlkaclJ. normaJmych na olbstzararoh :riiek.rasOIWych o przY!jęciu dQfpULS!Z!CZallnych Obciążeń 'decyrdrutią p11z.ede wt3'z.y'.stklim :wy1nilk:i b&dań lrubQII"arto-_ ryjny.ch z zakresu mec'hantilki grtu:nt.Qw, kttóre baJI1dlzo qzey;to zbil]ŻrOIIle są do waribOIŚicL średrnDch podanyelh w ruorma•dh. Na Ob:;.zara.ch ~rasowyroh wynilm badań laiborrato·l"Y\jiny,oh madą ba.lidrz.o o~aniczone · znarc7JE!tilie dla oceny warrtstlwy 7Jwti.e11Jrzelilny, a irch mecharndielmle st.OOOIW'anie do!Prowald.za do si:klou:ld:ilwyoh naJSitępSI:Iw. W orklre5!1anrilu warun!kóiw ge\OI1olgitomo-irnży;nierśkicll .oi'OO·zarrów krraso;wyoo decy1drulją prarwie wyłąrozmie WY-Illillcl komiP~el$owy!C'h bardań geo1QgiJco7Jny!Cih. PtOidlsrta-wowym zagaid.ruieniem w goo1Qigi-cz1lJO·-.iinrży·niea:sklr<?h.bardarniaeih Qbs~arrQWI klraJsotwyldh jeslti ok:reślenlle j.a!korśdotWe i ii~OOtmQWe fJlo:rim k.raisowych ()II"aJZ geneza
tycll :lio•run. 01'b!lzy;mi WIPłYIW r.o7;Wojru for!m kraso-WY'C'h na ·warunlki geQI101!1J~cr:zJno·-1niżyini.erJ:!skie
_1lillluistro-wać m1o:żna na pmymła-dzie klra;su ok.oUc Częs~: wy, •kltóry jeiSt dbercruie olb31~a,relm szerollro z.aJklrtooonerJ ekspansj·i buldlmwlaned. P.ieTTwfsze ()pra·oOIW.ame genezy form kirral'liDIWYtC'h w redremie Mlirn~a 'k!oło Częs.tocll<? wy IW)'Szllo $bid piór-a K. ~ilk:a t('8).
:OPI:aJCIOIWaiilile
.to u'l!lljperllruilone !by1!Jo norwyttn:1 orbtse!IWael]am~ w 1953 J. 1959 II'. pil"Zez autora n'iln<iej s~ go al"ltytlrubu (2, 3, 4). W 1960 r. (praca w druku) l)'pserwacje nam~lisk jaski-ntiowy.ch i generz.ę form krasowych [pUbli!lru.Je Z. ~ soczy. Pomijając szczegóły o charakterze dyskusyJ-nym wy.maeniend autorzy ZJgodni są co do zasadni-azych dróg rorzJW!Ojowych form krasowych.
Na(]lsrtarsrze iiortmy klraJsorwe po\vlsltalją w siłalbo spę ka,nytrn Wlajpirenilu na· p!'IZ.eWmie jilliTY i ldreldy. FO'ńllY t-e :re wr~ędnl .na słalby stopień ~ania slka:ły OratZ płytbklo wyls.t®utiącą 1o\kat1ną . baJzę wód \POd·memnydh ;nie były .pra!Widr®D~cLolbnie anri l!Lc;!lrloe, anJi drurże. Wieil-kiość. ty.ch nadl9tlall"SSZykih :fortm we®~a prtliCeiSOOl denru-da:C'ji. Brak ,w_ karildyttn razie Oldi$negro ~ergo ślald:u f.oTm. ~ oderelsiU.
Na .mar{giines<ie nalleży ·W'YI}al§nić, że O. Lehman (111) wykatzlall;, że il'I0'1lwqj forlm iklraJsolwycll mrori:e. ~·ię
roz-pOtC'ząć tyilrlro w wapieruiru, wkltórYm
'i!Stndeoą nad-kau?hllairlne slpękarnr:Ja. ll'alk !W~ęc iW.aJl'llllrllkilem lron~nyun · dlla ro•$oozęcda roozrw()jjru i\OO'I!ll 'k!rlasowyiCib Jeit telk:1lo.ru~Cl7Jlle przyrgotr~arnie sikały. W ten sjpOISQb
tek-tonika ma dluiży wjpłytw na rozJ_wQj k!raSIU.Drugi oklrers· 110t"Z.W1Dijrolwy fortm klraoorwydh pr!zylpada nra (pailieolcern 'i eroloon. Rlolz\wÓij ilm":aL9u
w
ltytlll rClZ'!lt!de·z:ostaJl ,poll,Jl'lzeu:lroony :połwiSta~niem fałdu IllOIJJ!)klliilnaiLnE!gk) w fa.2lie ost.erlwallidi7Jk!ierj •(iprzeiłtorrn 'julry - · •kredy)
werdlbtllg J. S'amls.ontQW/Jroza. 0112) lrulb w fazie laira;rndj-słtierj (~łam lkrrteidy - br:zeioilorrrz(lld.u weldfug M. Kli-mlaiSrLe!wlslcie®o (t9). W olm"elsie tym nas!Jąjpirlio znacZlllt' :w'Yrrlresiilenie :. obszaru, przez co ba•:zJa eii."IC>Zytjna uległa olbinilż:end.u. W olk!reisie tytrn panowaiły irÓWill:ież
·®LZY-'jającie ro:ziWIQijolw1 froirlm KiraiSICJIWYtoh lronzylstne waa"UIIl•lcl p.1JmJoisferyJC/Lile: wy!Sidka temtt>era!~llia i znaczne O!P8idy (rlr3). .
Na paileo•cen i eOlCen ;p!,zyJParda najlbar!dtzied inlten-s~y okl"ees ~jru fooim klra!S<XWych. WSkazu\ją na to: wynirki .baidań W1ięklsrwlścli .arulbotrórw (6, 9, lr3). wa-pień
w
tytrn ok!r$ie był s!b01SUJniki()Wjo .słalbo ~kany. W warunkac!h tyrc!h poiWIStaił barrld!2l0 WY'rarź.ny pOtZi:om furlm klra/SIO!WYrc!h o dUIŻyieih 1"07Jmdrair~Wh. Do tegopo-zilomu należy zaJ.i.czyć W!seySitlk:i~ więlrs'Ze jaskinie j.ury 'kl1!1lkmwlro.-tizęsto•chOIW!Sklie,j.
Wieliki WIP1YTW '' .ro~ój ZJjaiWiilsk klraJSowylelh miaJła
dollnooiligooeńs.ka d:aza erozy.jna (6, 9). Wlslku!tek intensyrwn€f.i ero:ztj.i natstąJPiiło Ołbnirżen•Le 101ka•lne!j baJZY en.'OzyJjonej o 80 do 120 m. W 11J01WeJj 'Sitre!fie Wl3:ba•ń
wody kratsowed pOfWB/ta!je dirtuigi poJwam :lloiim k.ra-SOIWYoh.
W mLocenJie od(by>ły się ba~nd2lo iDJtenisYJWne ruchy
tekłtOIIlliiC!7lne; SjpołW'oldiOIWały IOil1Je ibandlzo• ISillne potx'za"'-skaJnie wa{I)ien·i. NOIWo pO'WISlta(iące forl!lly klrasowe
'WISikuitelk ilillmien:ia wielkiej iil.OŚ/ci ®ękla·ń są di.'JOlbne, leoz l:!C!:me i nioczylffi S:klom!PlilkorWJany lmbilryn t
prze-żermją Wlł!Pień. Joe'dymJie'\w s!trefalch UiSklolkOtwych, gdrz;ie w wyndllru si.:linego · strzaskalilil-a slk:a•ł wy~st@lllje lron-oonltlraC!ja fo.mn - fonmy klrmsOIWe są więklsze. Joas· ki-nie pOfWB/tałe w noogeńs!kilm Olklresie m:z:wojiu form krasowych obalraldle~ry1J\.Iiją Się małytrn·i ro'2l!I1ia:rami nie przek.rniaz;a.jącymi 3-G m śorednitcy. Sitwierdzenie pOtWYtiJs.'ZY•Cib. f~tów ma diU!że 7maczenie dl1a oceny geooil.Qgilclzm.o-mży~J.'ienslkliej k!r.aJSU ołlmliilc Ozętocholwy. Łatwo l$ąfd wnilookować, Źle 01hszary, na kltóryJOh,
wy-stępudą fOTliny krlłJS.OIWe noaJ.eżąoce do górne®O pozio-'mu krasorw€®Q, a w.ięc f.Oil'IIlly d\.IIŻie diOtcihood!ząoce do
'50 m ŚlreJdruiJCY, są dla buidKJIWI!li.cltiwa bal'!dz.o n!iebez-'piec7IDe. ZlaJlluod•OIWa ty;ch dbsz.aT61w obi.ektaJrni coięż
kiirni jeslt baJndi2lO nielbe2'Jpielczna i eloolnomiJC!znie nioo-zaJSadniona.
Nie!Sitety, follttly klra!S'O!We nail€/Żą!ce do sitail'S'ZYICh
cylkiLi wyJSttępuJą n.a więk\slzej częś!Ci Wyżyny
Kl'a•-'lmwlsko..oWieJ!uńisklietl. Spoityłkamy je rw Olkloil:iocach
'K~aikloWJa aż .po 01s2'1tyl!l kol;o Ozęs~t/ochOIWY. W .paJSie ltyttn mOOe!my wy;różnić jednak Olbiszary, na k.tórycll 'naJS'i<len·iJe :4jaJwils:k klr.asOtWych jeslt rwyjątklOIWlo duże.
Jalko .piel1WISze naJleży tu wymienić mane pod :tym
·W!2lgl.ędem olkoUce Q]OO!Wa (.10). Qhs!zar ;ten jest
roz-'legły z81Illilmd.ęty w w:ieilo<bolklu milaJst: NQ!wa Góra,
'ZaJdroże,, Skaił.a, Bo1echorwilce. DI1Uiga kiomrenltra;c\joa 'fo<nm kr~h wy~®Ude mliędlzy Wolibr()IID.iem a Ogrod.7Ji.eńJcem, następnaJ między WładQW'Lcami
a iKro~y;c111mi.
Dumo
if·Ołrl!ll KiraJSOiWY!Cih sPQtytkaJmy w okolilca!C!h Złlotego Potoku, I.JuidiwLrłO!Wa, Gol'zlrowa i Tr7JelłmiJOiwia. Obszary te dila <bwdolwln;tdtiwa są urciąrżllilwle lrÓWJlliJerż 1ze ~ęldu 111a ba~rdmIIJil"LLO'ZJ!Ddooo-'ną mru'f·()'logię. Na olbs,za:racm tych oibOIWIL!WJuQe Illialklsoi-·mum oo~ci. Dla hl.lid'Dwnicllwa ci~ .na-Zilelmlllego d rw101dnego o/bsz!llry' te 'UiWaŻCll się m
~iltn•ie nielkorzy!lftne. Nart;omiast olbszary, nJa któ-.ry'C'h gómy .pozilom :DO'I"Jil krnsorwycll jest
1idegmdo-·wany, malią 7JIJJaJCZnie kDirZysibn:iejsZJe warunlld
bu-d'OWiLane. Ni€1be7jpieczeńStlwo wy;nilkmjące z w:y'IS'tępo
waillia w po~droiu fo'Iim kl"laiSOfWY1Cih nieil.ilczn·ycll, lecz :rnrobnyiCih dolnego pOtzilomu kl11asOIW'el.!}o nie jetst j;urż
:tak dUile, a saJme fo=y .róciln.ymi zabiegami teoh-'n!Lcoznym!l. IIl!Oina O!'Pl!Jl1JOWa~. W ten spo;sób morima
sC!haonakte:ry7JOIWać Oibs!Zary leżące w północnej części
pas:rna od 0aszrt;yna .na ,pó1:11JOC., w tynn rÓWIIllież obszar
100łmlbi.naltu.
Na obszarze tym występuje inwersja terenu. Teren huty został zlokalizowany na zrębie tektonicznym
obra-został :zlldkailii.wwaJny na zrębie te!ktonilcznym obra-mo.WaJnY1!Il Sbrebmi UJstkOików scbodiow)'!ch. Zlrą~b ten uległ :pÓ'Źlilli~szej porw.ie.I17Johniawoed e~i - WY'bwo-nz)'llia· sd.ę kornyslma dla buldorwn.i'cttw.a .ilniw~a terenJU.
M1ąliJs•710Ść IW~ieni.a w oorutiDum h'lllty wy;noiS'i zailed\Wlie
'kii1Jkanaście metrów. GÓI'IIly JP(l'Zilom .diulżych fiofllil
kraJSIOIW'y,ch ur1eigł znilsz.czen!Lu. Wy,st@lllje on baLl"dz.i.ej na połuidnie, począjWiszy od Zliclo.nej Góry. W rejonie ty;m stlwiendWIIlo baodaniam1 eoleklt:ro01porowytmi
wy-kona~nymi p!l"ZeeZ BachaJilla (l) w 1955 r. uskuk o 7ll"zucie
okołoQ 1•00 m. lJI.sko!k: ten rozgraniJoza a.bs.zar, na
kltó-rym wyat®Ude górny jpozi.oOiffi frum klraJSowych, i obszar, gdzie !te iliorlmy nie WYISI~dą. Stlwder.drz.enie
po!Wy'ŻIS'Zyoh falkltóiw I'D'ZlWierwa wszeJikie obawy co do lolkalitzaojd h'lllty.
Sl:lrop wapienia jest bogato u.rzeźbiony w formie orga-nów krasowych (5). Deniwelacje stropu wapienia w or-ganach klrasowych na terenie huty dochodzą do 40 m. 'Ba·I'ldzo często się zdarza, że C'Zęść obiekltiu
pooad<o-wiona jest be7jpośrednio na rw<łjpien:iu., który ma ipraJk:tyoerzmlie znillromą śoiśliilwiOIŚć, a czętść na gJlębokilm
leiju k!r.aSIOIWYm W'Y(pel]lnionym gJ1iln.oami zwiet; rzeliiillo·-wymi. Poo2ląjUmwo PI'ZYIPUISI~az.ano na polds.'taJWie
obli-czeń, Żle OISiaJd'anoia btildą bal1dlzo durże, pl'IZ'elk.raczll!jąJee
100 mm, oo 'jeslt nieckJipw;Ziczadne dla w.ięklsroŚidi
OlbiektÓIW. .Wytruillm próbne~ olbciąiŻ€1ni!Cl! iWy\1oolna~ne
PI!Ze'Z Plotli11;.ecbndikę GdańSiką a p!"Zedoe wls.Zysltikilm wy-nd:ki precy!Zyjj,ny•C!h nliweiLac\j.i 01bielkttólw wy;kaozały, że różnice osiaidań nie pnzeklracfz:ruj:ą 15 mm., a same oil\ialdam.ia osiąg!llj.ą slk:ir.a!jmie wa<rltolść 20 mm,
wy-łączaj~ oczoyjWiś·cie ooiaJdanlia Zlwiąza~ne ·z awa·riamli 'OsN!ownia., osald.nilki dorra).
Milmo znacznde konzystn,iejszy!Cih WIM!Unków
geoil.o-·gi.czno-im.żymlieriskilch w sto,sUJniklu do o<toe'renia,
pod:OO-·re
budioiwJ.a~ne na .terenie hwty ~oolt!llje pr~OifiJl'allQty.cztrl;iewz.mD!cnilon<e. WZJmocn.ielniie !to Oldibytwa się naóiprosJt-'szym i naditańiszym spOISO<bem, jaJkilm jest ceme/IlltaQja. W trnak.cie pra.c na teren!ie hn.l!ty Lnstyturt; Geo:1og~c7JD.Y
:atrzytmiaJł paotenJt na wyill:ailazek urzą~dzenia cem'E!!Illta-ocY1jnego n.a olbszaor.aC!h klras.DIWy!Oh
*
(12). ·GłÓW1IlYiffi zaJdaniem pOO\lawionym prnoom na tere-.nie czę:."'ttloichoiWStkiego dlJszar:u ~rmW!We,go, Qboik
bie-7Jąceti geottec!hinilo7ID€1] ob~il bl.lidOWY' hiuty1 by;ło
Q,praoowaJnie n:a•jlbarrldiZ'iej raqj,cmaJliny<c:h metod badaw-(!:zyiC!h. W)'lnilkli ty,coh bada·ń można streścić nasltę
pill1ąj00.
W ~szym etaJpie · ro2U)o~a'Il!ia
geoil.Qgmn'D-i!mżynier.slkiego w fa~e zafulżeń L!l!Westy!Cy~nyloh (wy-bór wariantu) za1Six>s.Qwanie 2lllaljidluJą :zdjęctia 101tno1oze !i baJdamia eleikl1lroOfPOiroWe. Z.różn1ml1Waln'ie elemen<t.Qw l'KJL7WO•maJWICizy,Cib. na ~j~iacm JO!bnilczych jest barid!ro
dluoo.
Elemenl1lalm:i <tymli ISą zai'ÓWIIlO tllOitiatan, ll'iośliln ność i mo~olqgia. Na :ztddęciaoh 1otn:ilcozych obs•zaró/w 'klrasO<WY1Cib. uldaóe sięw
niekJtóry,c!h wytp3.1dlka!Ch zróżniJoolwać głębokoś<: wy.st~owania w3.JPienia do 5 m pod powiel':zclmią 1iere1Illu. ZaisotJOISOIWanie :r;na!j!dlulje n'a tym etapi~ Ska!l:a zdtjęć lol1m~c;.zy,c;h - stereOigJramó'w od 1 : 5000 d:o· l :. 11(). 000 dla zJdijęaia g€>011oigLcznego teTenOIWe,gJO. Pl'1ZJez zastosorw.anie zdjęć ld1milcizY1dh el!i-mtnuoemy ,prace terenoOiW'e o
s.o
do 6f1l/o. Ma{pa.o geolo-'gJilc:zna wskaM
l : lO 0.00 l'llib li : 2.5 000 pOIW!sltalje napodkłaidzie :fiołbols•7ik:LCIU 1ulb lepied fOltornapy.
Na IWlstlilpnyttn EJtatt>iJel noZ(porzmaonia·
ge:oloigLc:z.oo-li!nrżynierski~o najrl~ wyniki dają baidania elelk-lroOipO:t'IOIW'e. Są one baJI'!di21o szy!)jkjie i itanie.
S'Dnido---. warriiami !Wi-ell.~ii roop:>7.1IllaO·e\llly! ogóll1Je zacytsy buidOtWY geoiliotgilc7IDed, ~ó.lnie główttJ.~ linie dyslokacydllle, a ,profillowan1iem - OIJ.'Igany k.raSOI\Ve. W nas<t®IJ.Ycll et!ł!Pacil r:o•Z!P07mania
g.ooLOig'i(iZI].o-·inrży;nier!sik!LeigJo .(Jprodelklt Wls.tęjpny i telchnimm.y) sltoou)je
się z wiellkilm [pOWOdzeniem baidaln!ia s'e!j'snn'LC'Ziile. Pie:I1WISIZe badania talide wy.lronał J. U10bman (14).
[powy~ ~ w duiŻyun s.krÓC'ie niek!tóre
probilerrny goologi!CiZiliO-IiJnzynierSkli.e 7JW'iąoZalll.e z
bu<diO-wą lrom!bmatu na krasie. War:urnlki geoiliOigi!C!Z'Ilo-inży
niertśkie występu/jąiCie w ~ied!mrwie komlbiinart:.u SJą mało kOII'Zysltne dlla pasaJdiowienJia b'Udynlków. Na za-chód w dolliln.iJel Kii.IJcelinki - Warlty wy\sltępuoją
w p.łytt'kiJm I>Oidil:OOU buldOIW11a.nym. pyiły luib drobne pi.aski. NajbaJI'diUed niekionzy!Stnie na WaJnUiliki bil-dOlWilane W\Płytwa woda wys~ją~a baJndZio płyrt'Jro
old 0,5 do 2,·0 m poilli!ZEij terenu. Jeslt 0!11a częślciowo
siłnie aigJre\Syjwlna w stasoun<ku do be:tlonu wy!k:JomaJIIEgo z cementu porllaoo?lkiego·. Bardziej na zoohód i pół
noc poza diotHną w~u!ją bar<dzo ozę!Sito w pold'łolilu
bu:dowllanyttn iły 11Uidicmoś.ne. I Oille noie są ko!l.'!zy\sfunym il.lltW!Clil'eiD di1.a beztt>oś.redlniegJo pOiSa!d<JiWiienia olbi~ÓIW. Str,OIP dlłów rudoii101ŚnY1C!h jest z repy siillnie
:mnie·-niloony i za!Wiilgoco.ny. W· 21decyldiorwan~ prze·waw...e
wyStęputlą k,omJsystenct.te pilaJsty<.C17Jile i płyinne.
Rrzerz; Ozęsto.®owę, mnielj więc~j Ślooldlk.iem. mli.asta biegnie kluesta odgran•ilcza:jąca o~.r w.a(pieni od
iłów rudonośny!c<h. Na W!SdhÓid od kluesty waJpień wySt;@lllje na średni~ gJlębok:OIŚici 20 m i prlzy·klryłtoy
jest warsitiwą z.wdel:lrzeliny, I?J]:Ln i pi!aJS'ków
1oJdJO\W'OO-• Autorzy W. Olendskl, J. Bażyńskl.
wyclt. Warunki: ibUJdOIWilrune na tym. obszM~ze są
dolbre. Zaa.eżą ooe od akrtiUall:nycil cech
wy'bnyma-Łclś0i0\Wyoh ultrworów liodOWJCOIWY!Ch. Fmmy krasowe
nie madą .tu ZJe w~ędu na głębollroSć WYJst®<JfWalllila
~§!redn:iego WJPłY\WIU. Na :z,achóld od kuesty
wa-runlkJ. geoiliOigLcozno-ia:llżynie:riSklie są .zJmienne. W
wy-pad!lw ply!tlkie!~ wys't®o!Walnia ioJ:ów rudonośnycil są
one niekorz~e.
J ant twyjn.itka rz; iPI'ZYto\c!wnych llciibl pr.z:ylkłatdów,
wa-gadn•ienia geoiLogLczno-imlżyttlie:rlskli.-e naJ <Jibszaraclh
klrasowy<:'h madą eoohy s'WIOłislte, pQilega•jąoe mię~dzy
.iJnnymi .na oid.rębniości meto!d ba·daw,oz.Y,ch .i spo!Soibów
pnY!gotowania terenu pad zaJbUJdOIWę.
CYTOWANA LITERATURA
l. Baohialll W. - SpraJWo;?Jdan'ie z badań geofi-ZYIOZJnYlch metodą el€!kltii.iOOpotrową. Tema,t
Częs.t\o-'ChO'Wa. ADchiiWlurrn IG. Warszawa 1955. ·
2. B a il Yl ń s kl d J. - CementaJcja silrrasowiralego
!Poldłorża •bUJdOIWlMlege>. "iPII~d Gool." 1955,
IIlJr 1:2.
3. iB i:~! Ż Yl ń ISk i J. - Sa>raJWQ2lda.n.ie Z brudań :z,ja:wi'Sik
ilm"a1s101Wy1Cih na teren·ie Częs toohowy. A11chir.V!U!In
:IG. Wamzruwa 1900.
4. iBa71YJńSki J., Ktiihn A.-- GeK>lo~i!ozno-imy
n'iel'ISklie znamenie le!jów kiraiSKXWyiC'h. "P•negl.ąid
Geo·l." 11958, .n.r 7.
5. Cvid·iC J. - K~hli!nOilllen. "Geogr. Abh." Bd. V, H. 3. W.ien lJ89-8.
·6. [)~U!!tyńs;ik:i
St
.
-
Tekltolllilka pd. częściWy-•żyny Kralko'Wiskied. "Ama GeK>l. Pol." Vol. lil)I,
nr 3. Wamzawa 1953.
7. G :u z ~k K. - Qpis geoJ.ogLczny ter·en.u
proj.e!kto-!Wlłln~O zibiiOir.rllilka i ZClJPOtrY wodnej w Qjoowie
111a rw:ce P•rądlnilkiu. Areh. IG. Wall'\S:zawa 194!6.
8. G
w
z :i k K. - ZJ•aJWlils'ka krasoJWe w okiolLcy Częs.tocho!wy. A:riOh. IG. W.rursza,wa 196·0.
9. K ~m m aIS z e wISk i M. - RozJWój
geomorfu,lo-gil~y teryjtorillllffi Po-l!Ski w okresie
prze.dczlwrur-rt:omędiolwYiffi. ,,PI!"zegl~ GetolgraJf." 1·95'8., XXX.
432
lO. KOIWill!h.kli K. - J.~ie Po~·.
t.
I.WaJr-SZll/Wa 1001.
H. Lehman O. - Die Hyld~ra!P\hie des Kairsltes.
LeJlpzilg 1932.
1~. S a m 'S o n. o .wiJ c tz1 J. - Geologia Regioo•ailina
Po~i. War:sza.wa 1952.
L3. Tyozy,ńsika M. - K:liimalt PoJiSlci w ok:re\Siie
ltr;z.eKliiOrnędlotwytm i C7JWaJrlto11Zęidiowym. "Czrus.
Gebigr." 1:957.
14. U IC h m a 111 J. - Tyjmczas•O'We O!Pl"arowanie
po-mLaJrów sejsmliCmlyiC!h na terenie NO\Wie'j Huty
w CzestoohioJWie . .Ail1Cih. IG. Wars·zaJWa· 1950.
SUMMA' Y
Elllg'iineerlnig geoOIOigiJcal resea1"ch ·<>f · kirumt . regions .in PfOOanld were ~ar1teJd iln 11946. 'Dhe :LnidUJSbrilall
bui'Ldlmg !ils sUJitlalble, frolm ilihe eoon01m:k VliJelw-IPOimlt.
iln soma k!aJrt;.t all'leas. T·hie oost of gedloigilcail re!Sea:reh
illiilld of s'bretnlgllt'imlg Ołf s'll\bstraJtum wa!s oruly aibo1U!t
• 1;5 per oonJt Olf tihe genel"ail c.oiSit of bl.lliilidlimig, in tihe
ease descrjj\)e!d. A .rel.alti0111 beWWieen the buiLldiln/g
:1\iłtrue~Ss Olf a lkarst area all1ld 1lhie genesti!s Olf karsit i.S
IO•U!tl:illled. A shorlt enJginleerilng geoii!Oig'~ooll desori!btlion
olf lthe vli~ilniiJty O!f Ozę!Sitooho!Wa· iis gLven. The
.s uglgesJtiiJom. ;jls ma/de allJoiuJt the su!DłlalJ;Jifrilty of
appllii-cation olf ge!Ofph~ic<a[ me1lhodls.
PE310ME
reoJIOrO-HHlKeHepHbie HCCJie):{OBaHHa Kapera ObiJIH HaqaThi B IloJihllle B 1946 r. B orrpeł{eJieHHbiX c:ny- · qaax rrpoMhiiDJieHHaa sacrpoil:Ka KapcTOBhlx· ooJiacre:A C SKOHQMHqecKOH TOqKH 3peHH.ff .ffBJI.ffeTCR n;eJieCOOO· pa3HO:il:. B OITHCbmaeMOM CJiyqae CTOHMOCTb
reOJIOrH-qeCKHX HCCJiep;oBaHHH H yKperrJieHHR OCHOBaHHR He
rrpeBbiCHJia 1,5°/o CTOHMOCTH HHBeCTHD;HM. B CTaTbe
lł3JIOffieHa 3aBHCHMOCTb CTpOHTeJibHOH .ITplłrO):{HOCTlł
yqacTKa OT reHe3HCa KapCTOBbiX ą>opM. IlpHBe):{eHa TaKme reoJioro-HIDKeHepHaa xapaRTepHCTHKa oKpecr-Hocreil: qeHCTOXOBhi. YKasaHa n;eJiecooopasHOCTh rrpH-MeHeHHR reoą>HsHqecKHX HCCJie):{OBaHHH.
