Analiza preferencji pacjentów dotyczących e-usług w ochronie zdrowia

(1)

Pierwsza wersja złożona 2 października 2015 e-ISSN: 2392-1269 Końcowa wersja zaakceptowana 10 grudnia 2015 p-ISSN: 2080-0339

Paweł Korneta, Magda Chmiel

*

ANALIZA PREFERENCJI PACJENTÓW DOTYCZĄCYCH

E-USŁUG W OCHRONIE ZDROWIA

∗∗

Z a r y s t r e ś c i. Celem pracy jest określenie preferencji pacjentów w odniesieniu do

wdra-żanych e-usług. W pracy została określona miara służąca do pomiaru i oceny zainteresowania e-usługami w ochronie zdrowia. Miara zainteresowania została obliczona dla pacjentów z różnych grup wiekowych na podstawie przeprowadzonego badania ankietowego (PAPI). Z przeprowadzonej analizy wynika, że duża grupa pacjentów jest zainteresowana korzysta-niem z e-usług w ochronie zdrowia. Jedynie osoby starsze w małym stopniu wyrażają swoje zainteresowanie e-usługami. Nie mniej, e-zdrowie nie zastąpi tradycyjnych metod komunika-cji z przychodnią. Ponadto, w pracy zostały przedstawione rekomendacje dla jednostek ochrony zdrowia dotyczące wdrożenia e-usług.

S ł o w a k l u c z o w e: e-zdrowie, e-usługi, ochrona zdrowia, preferencje pacjentów. K l a s y f i k a c j a J E L: I11, O33, M31.

WSTĘP

Zapewnienie sprawnej i efektywnej ochrony zdrowia jest fundamental-nym zadaniem państwa. Wydatki na ten cel stale rosną. W 2014 r. państwo na realizację tego zadania przeznaczyło 67 mld zł. (Jędrzejczyk, 2015). Równocześnie rynek prywatnej opieki zdrowotnej w latach 2012–2014 rósł w tempie ok. 5% i jego wartość wyniosła 37,5 mld zł w 2014 (PMR, 2015).

*

Adres do korespondencji: Paweł Korneta, Centrum Medyczne Corten Medic, ul. Duni-kowskiego 10, e-mail: pawel.korneta@cortenmedic.pl; Magda Chmiel, Szkoła Główna Han-dlowa, Danone, e-mail: magda.chmiel3@gmail.com.

∗∗_{Praca wspierana przez Centrum Medyczne Corten Medic. Autorzy chcą szczególnie} podziękować Dyrektorowi Centrum Medycznego Corten Medic Tomaszowi Sikorze za po-moc w zebraniu danych oraz inspirujące dyskusje.

(2)

Paweł Korneta, Magda Chmiel

AUNC, EKONOMIAXLVI nr 2 (2015) 205–213

206

Jednak pomimo zwiększania środków zapewnienie dostępu do lekarza jest obecnie niewystarczające. Pacjenci w coraz większym stopniu oczekują wy-sokiej jakości świadczonych usług oraz sprawnego dostępu do świadczeń medycznych (Maciąg, 2006, s. 52). W związku z tym, kluczowe jest zbudo-wanie efektywnego systemu ochrony zdrowia, który umożliwiałby efektyw-ne wydatkowanie środków i zapewniał wysoką jakość usług i obsługi pa-cjenta.

Jednym ze sposobów poprawy efektywności i skuteczności funkcjono-wania ochrony zdrowia jest wdrożenie e-usług w ochronie zdrowia.

Wdro-żenie e-zdrowia w Polsce jest jednym z priorytetów Ministerstwa Zdrowia (CISOZ, 2015). E-zdrowie oraz e-medycyna jest definiowana jako zastoso-wanie systemów informatycznych i teleinformatycznych do realizacji usług mających kontekst zdrowotny lub medyczny (Duplaga, 2010). Tematyka e-zdrowia jest szeroko omawiana zarówno w środowisku akademickim, jak i biznesowym. Bardzo dużo uwagi poświęcane jest funkcjonalnym i

wdro-żeniowym aspektom e-zdrowia. Jest to również zagadnienie bardzo prak-tyczne. Do września 2012 roku, 382 projekty uzyskały dofinansowanie z Unii Europejskiej na realizację projektów z zakresu e-zdrowia (Karlińska, 2013).

W niniejszej pracy przybliżona została perspektywa pacjenta. Celem pracy jest określenie oczekiwań i preferencji pacjentów odnośnie wdraża-nych rozwiązań w zakresie e-zdrowia. Realizacja tego celu ma pomóc w lep-szym zrozumieniu stopnia, w jakim polskie społeczeństwo jest gotowe na wdrażane e-usługi, jak również pomóc w skutecznej implementacji i funk-cjonowaniu tych rozwiązań w społeczeństwie.

1. WZROST ZAPOTRZEBOWANIA NA E-USŁUGI Z PERSPEKTYWY SYSTEMOWEJ ORAZ PACJENTA

Współcześnie do najważniejszych wyzwań w ochronie zdrowia należą: skrócenie czasu reakcji na potrzeby pacjenta; zapewnienie szybkiego i wia-rygodnego dostępu do danych; zagwarantowanie wysokiego poziomu obsłu-gi pacjenta; oferowanie wysokiej jakości usług i zmniejszenie liczby błędów medycznych (Gawrońska-Błaszczyk, 2014; Grynchutskyi, Machuga, 2013). Wyzwania te wynikają z analizy obecnego stanu systemu opieki zdrowotnej w Polsce, który jest oceniany jako nieefektywny i wymagający usprawnień w tych obszarach (CISOZ, 2015; Klich, 2013).

W literaturze przedmiotu, prezentowane jest podejście, w którym sposo-bem na poprawę wyników w wymienionych obszarach, jest wdrożenie e-zdrowia. Do wymienianych zalet z wdrożenia e-zdrowia w ochronie

(3)

zdro-wia należą: bezbłędna i szybką identyfikacja urządzeń medycznych, leków i pacjentów; możliwość śledzenia przepływu tych zasobów; optymalizacja w zakresie zarządzania zapasami (Ebel i inni 2012). Ponadto, w placówkach ochrony zdrowia, czas poświęcany pacjentowi przez lekarza jest często nie-wystarczający do przekazania wszystkich informacji i przeprowadzenia dzia-łań edukacyjnych. Lekarz wykorzystując e-usługi może udostępnić pacjen-towi odpowiednie materiały, co przyczyniłoby się do poprawy efektywności w tym zakresie (Duplaga, 2010). Również na podstawie analiz przeprowa-dzonych w innych sektorach, można oczekiwać, że wdrożenie automatyzacji i informatyzacji w ochronie zdrowia poprawi satysfakcję i jakość obsługi klientów (Lotko, 2009).

W porównaniu do innych krajów Unii Europejskiej, Polska jest nisko oceniana pod względem funkcjonowania e-zdrowia (Björnberg, 2015). Wy-nika to przede wszystkim z faktu, że Polska jest obecnie w początkowej fa-zie wdrażania e-zdrowia. Dotyczy to zarówno rozwiązań wdrażanych przez Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia1, jak i e-zdrowia wdrażanego przez poszczególne jednostki ochrony zdrowia.

Rozwój e-zdrowia w znacznym stopniu powinien się przyczynić do po-prawy skuteczności i efektywności w ochronie zdrowia. Niemniej istnieją pewne zagrożenia, które powinny zostać wzięte pod uwagę. Jednym z takich zagrożeń jest wykluczenie cyfrowe w niektórych grupach społecznych. Pa-cjenci pomimo istnienia e-zdrowia, z powodu braku dostępu do Internetu lub umiejętności, mogą z nich nie skorzystać (Bukowska-Piestrzyńska, 2014). Ważnym aspektem, który nie został dotychczas zbadany, jest zainteresowa-nie pacjentów e-usługami. Pacjenci muszą chcieć i potrafić skorzystać z e-usług w ochronie zdrowia, aby przyniosły one oczekiwaną poprawę w funkcjonowaniu opieki zdrowotnej.

2. ZASTOSOWANE METODY BADAWCZE.

Celem pracy jest przybliżenie perspektywy pacjenta, jego potrzeb i oczekiwań, a także określenie preferencji w stosunku do korzystania z e-usług w ochronie zdrowia. W szczególności praca ma na celu określenie, w jakim stopniu poszczególne grupy pacjentów są zainteresowane e-usługami w ochronie zdrowia.

Do określenia zainteresowania poszczególnymi e-usługami zostało prze-prowadzone badanie ankietowe (PAPI) w październiku 2015 na próbie 150 respondentów (pacjentów, tzn. osób, które skorzystały z usług medycznych

1

(4)

208

w przeciągu ostatniego roku). Charakterystyka respondentów została przed-stawiona w tabeli 1.

Tabela 1. Charakterystyka próby badawczej

Struktura wiekowa Status zawodowy

Poniżej 20 lat 6% Uczeń/student 14%

21–30 lat 18% Pracownik fizyczny 18%

31–40 lat 27% Pracownik biurowy 25%

41–50 lat 18% Kadra kierownicza 5%

51–60 lat 16% Własna działalność 12%

61 lat i więcej 16% Emeryt/ rencista 18%

Bezrobotny 3%

Inny 4%

Płeć respondentów Śr. miesięczne zarobki netto

Mężczyzna 35% Poniżej 1200 zł 9%

Kobieta 65% 1200–2000 zł 35%

2000–4000 zł 28%

Liczba osób w gosp. domowym 4000–6000 zł 10%

1 osoba 22% 6000–8000 zł 3%

2 osoby 41% 8000 i więcej 3%

3–4 osoby 30% Brak odpowiedzi 13%

5 i więcej osób 7%

Źródło: opracowanie własne.

Badanie składało się z trzech części. W pierwszej i trzeciej części, re-spondenci odpowiadali na pytania dotyczące ich osoby, ich interakcji z jed-nostkami ochrony zdrowia oraz ich obecnego korzystania z e-zdrowia. Na podstawie tych części ankiety, została określona odpowiedź na pytanie: czy i jakie występują różnice pomiędzy grupami respondentów w odniesieniu do ochrony zdrowia i e-usług w ochronie zdrowia. Zostało to następnie wyko-rzystane do posegmentowania respondentów na grupy.

Druga cześć ankiety została poświęcona preferencjom respondentów do-tyczących e-zdrowia. Respondenci zostali zapytani o ich zainteresowania odnośnie konkretnych rozwiązań składających się na e-zdrowie: rejestracji na wizyty, dostępu do dokumentacji medycznej, e-recepty, możliwości za-mówienia wizyty domowej lub transportu medycznego. Pytania dotyczące zainteresowań poszczególnymi e-usługami były oceniane przez responden-tów w 5 punktowej skali (1 – w ogóle nie zainteresowany, a 5 – bardzo zain-teresowany). Na podstawie ich odpowiedzi została określona miara zaintere-sowania według następującego wzoru:

(5)

zaintereso Miara

Miara zainteresowania okre

wana danym rozwiązaniem. Została

no dla wszystkich respondentów, jak i poszczególnych grup.

3. SEGMENTACJA PACJENTÓ

Ochrona zdrowia dotyczy wszystkich obywateli Polski. Jednak watele w różnym stopniu korzystaj

rencje. W pracy do posegmentowania respondentów zostało zastosowane kryterium wieku. Wynika, to z faktu,

badania, wiek dobrze ró i preferencji w stosunku raźna tendencja do czę starsze (rys. 1).

Rysunek 1. Częstotliwość Źródło: opracowanie własne.

Biorąc pod uwagę, ż 60 roku życia oraz ż

sta z usług medycznych, to grupa osób starszych zasługuje na szczególn uwagę (GUS, 2015).

Wiek jest również z Internetu (Feliksiak, 2015) wśród osób powyżej 60 roku natomiast w grupie poni

25 * 1 ów respondent Liczba a respondent Ocena wania zaintereso ów respondent Liczba 1             − =

∑

i= i

ainteresowania określa, w jakim stopniu dana grupa jest zainteres wana danym rozwiązaniem. Została ona obliczona i przeanalizowana zaró no dla wszystkich respondentów, jak i poszczególnych grup.

SEGMENTACJA PACJENTÓW I ANALIZA ICH ZACHOWAŃ

Ochrona zdrowia dotyczy wszystkich obywateli Polski. Jednakż

żnym stopniu korzystają z usług medycznych i mają różne pref rencje. W pracy do posegmentowania respondentów zostało zastosowane kryterium wieku. Wynika, to z faktu, że na podstawie przeprowadzonego badania, wiek dobrze różnicuje pacjentów pod względem ich zachowa

preferencji w stosunku do ochrony zdrowia. Zauważalna jest również na tendencja do częstszego korzystania z usług medycznych przez osoby

ęstotliwość korzystania z usług medycznych przez pacjentów

ródło: opracowanie własne.

ę, że w Polsce ok. 22% społeczeństwa stanowią osoby po ycia oraz że aż 83% z tych osób co najmniej raz w miesiącu korz sta z usług medycznych, to grupa osób starszych zasługuje na szczególn

(GUS, 2015).

Wiek jest również kryterium, które najsilniej determinuje korzystanie (Feliksiak, 2015). Z przeprowadzonego badania, wynika,

żej 60 roku życia jedynie 27% osób korzysta z Internetu, miast w grupie poniżej 30 roku życia wskaźnik ten wynosi ponad 90%.

25 (1)

w jakim stopniu dana grupa jest zaintereso-ona obliczzaintereso-ona i przeanalizowana

zarów-OWAŃ.

Ochrona zdrowia dotyczy wszystkich obywateli Polski. Jednakże

oby-ą żne prefe-rencje. W pracy do posegmentowania respondentów zostało zastosowane

e na podstawie przeprowadzonego dem ich zachowań alna jest również wy-stszego korzystania z usług medycznych przez osoby

korzystania z usług medycznych przez pacjentów

ą osoby po

ącu korzy-sta z usług medycznych, to grupa osób korzy-starszych zasługuje na szczególną

ajsilniej determinuje korzystanie . Z przeprowadzonego badania, wynika, że ycia jedynie 27% osób korzysta z Internetu, nik ten wynosi ponad 90%.

(6)

AUNC, EKONOMIAXLVI

210

W każdej grupie wiekowej, udział osób odwiedzaj tową jednostki medycznej do osób korzystaj

(ponad 80%). Natomiast ró

odwiedzenia strony Internetowej jednostki medycznej. Oso ku życia, relatywnie cz

zapisania się na wizytę

porad medycznych i informacji o dost

Rysunek 2. Powody odwiedzania stron Internetowych jednostek medycznych Źródło: opracowanie własne.

Obecne zachowania nie

ściami, a jedynie przestawiaj liwości zapisania się

sługiwania się Internetem, braku wiedzy lub

rozwiązania, braku zaufania do rejestracji przez Internet, braku takiej mo liwości na stronie jednostki medycznej lub innych preferencji w odni do wykonania danego działania.

4. ZAINTERESOWANIE PACJ

Z przeprowadzonego badania wynika, e- usługami w ochronie zdrowia jest du w grupie osób poniż

jest powyżej 70%. Równie

interesowanie e-zdrowiem jest na umiarkowanym poziomie (rys. 3). Doda kowo wśród osób starszych, wi

resowana korzystaniem z e

XLVI nr 2 (2015) 205–213

ej grupie wiekowej, udział osób odwiedzających stronę intern jednostki medycznej do osób korzystających z Internetu jest wysoki (ponad 80%). Natomiast różnice pomiędzy grupami wiekowymi dotycz odwiedzenia strony Internetowej jednostki medycznej. Osoby poniżej 30 r

ycia, relatywnie częściej szukały na stronach Internetowych moż

ę na wizytę u lekarza. Starsze osoby natomiast częściej szukały porad medycznych i informacji o dostępności usług (rys. 2).

Powody odwiedzania stron Internetowych jednostek medycznych

Obecne zachowania nie świadczą o zainteresowaniu danymi moż ciami, a jedynie przestawiają stan obecny. Pacjenci mogą nie szukać

ci zapisania się na wizytę u lekarza, z powodu: braku umiejętnoś

ę Internetem, braku wiedzy lub świadomości na temat tego zania, braku zaufania do rejestracji przez Internet, braku takiej mo ci na stronie jednostki medycznej lub innych preferencji w odni do wykonania danego działania.

ZAINTERESOWANIE PACJENTÓW E-USŁUGAMI W OCHRONIE ZDROWIA

Z przeprowadzonego badania wynika, że zainteresowanie pacjentów usługami w ochronie zdrowia jest duże. Szczególnie jest to widoczne grupie osób poniżej 40 roku życia, w której zainteresowanie e-zdrowiem

żej 70%. Również w grupie osób najstarszych (powyżej 60 lat) z zdrowiem jest na umiarkowanym poziomie (rys. 3). Doda ród osób starszych, więcej respondentów zaznaczyło, że jest zaint resowana korzystaniem z e-usług, niż osób, które zaznaczyły, że obecnie

cych stronę interne-cych z Internetu jest wysoki dzy grupami wiekowymi dotyczą

by poniżej 30 ro-ciej szukały na stronach Internetowych możliwości

ęściej szukały

Powody odwiedzania stron Internetowych jednostek medycznych

o zainteresowaniu danymi

możliwo-ą nie szukać

moż-ętności

po-ści na temat tego zania, braku zaufania do rejestracji przez Internet, braku takiej moż-ci na stronie jednostki medycznej lub innych preferencji w odniesieniu

e zainteresowanie pacjentów e. Szczególnie jest to widoczne

zdrowiem

żej 60 lat) za-zdrowiem jest na umiarkowanym poziomie (rys. 3). Dodat-jest

(7)

odwiedzają strony Internetowe jednostek medycznych. Mo z faktu, że osoby obecn

towych jednostek medycznych.

Rysunek 3. Miara Zainteresowania e Źródło: opracowanie własne.

Duże zainteresowanie e

ków komunikacji pacjenta z jednostkami ochrony zdrowia. Praktycznie we wszystkich grupach wiek

na wizytę u lekarza jest rejestracja telefoniczna. Jedynie w

30 roku życia, preferowany jest kanał Internetowy, a rejestracja telefoniczna jest dopiero na drugim miejscu (rys. 4).

Widoczny jest równie

osoby starsze. Dla 43% respondentów w wieku powy

preferowanym sposobem zapisu do lekarza jest osobista wizyta w jednostce ochrony zdrowia.

Rysunek 3. Najchętniej wybierany sposób zapisu na wizyt zdrowia

Źródło: opracowanie własne.

ą strony Internetowe jednostek medycznych. Może to wynika e osoby obecnie nie odczuwają potrzeby odwiedzania stron Intern towych jednostek medycznych.

. Miara Zainteresowania e-usługami w ochronie zdrowia

e zainteresowanie e-zdrowiem nie zastąpi jednak tradycyjnych ków komunikacji pacjenta z jednostkami ochrony zdrowia. Praktycznie we wszystkich grupach wiekowych, najchętniej wybieranym sposobem zapisu

u lekarza jest rejestracja telefoniczna. Jedynie wśród osób poni ycia, preferowany jest kanał Internetowy, a rejestracja telefoniczna jest dopiero na drugim miejscu (rys. 4).

Widoczny jest również wzrost znaczenia bezpośredniej rejestracji przez osoby starsze. Dla 43% respondentów w wieku powyżej 60 lat, najbardziej preferowanym sposobem zapisu do lekarza jest osobista wizyta w jednostce

ętniej wybierany sposób zapisu na wizytę w jednostce ochrony

że to wynikać stron

Interne-pi jednak tradycyjnych środ-ków komunikacji pacjenta z jednostkami ochrony zdrowia. Praktycznie we

tniej wybieranym sposobem zapisu

śród osób poniżej ycia, preferowany jest kanał Internetowy, a rejestracja telefoniczna redniej rejestracji przez ej 60 lat, najbardziej preferowanym sposobem zapisu do lekarza jest osobista wizyta w jednostce

(8)

212

Nowe technologie mobilne mają obecnie marginalne znaczenie wśród osób powyżej 50 roku życia. Natomiast ten środek komunikacji zyskuje na znaczeniu wśród młodszych osób (rys. 4).

PODSUMOWANIE

Pacjenci znacząco różnią się pod względem oczekiwań i zachowań w stosunku do ochrony zdrowia. Kryterium wieku dobrze dzieli pacjentów na grupy osób o zbliżonych zachowaniach i preferencjach.

Osoby starsze stanowią grupę osób, która bardzo często korzysta z usług medycznych. Niestety, znacząca część tej grupy nie korzysta z Internetu. Jest to szczególnie widoczne wśród osób powyżej 60 roku życia, gdzie zaledwie 27% z badanych korzysta z Internetu. W odniesieniu do tej grupy konieczne jest edukowanie i dopasowanie e-usług do ich potrzeb. Edukowanie z jednej strony dotyczy korzystania z Internetu, z drugiej strony powinno dotyczyć e-usług i ich dostępności. Zwiększenie świadomości odnośnie korzyści i możliwości rozwiązań e-zdrowia, powinno pozytywnie wpłynąć na liczbę osób korzystających z tych rozwiązań. Dopasowanie e-usług polega na do-pasowaniu treści, wyglądu strony do potrzeb osób starszych, tak aby zmini-malizować barierę w korzystaniu z tych e-usług.

Natomiast osoby w średnim wieku i młodsze znacznie rzadziej korzysta-ją z usług medycznych. Jest to jednak grupa osób, która chętnie korzysta z Internetu. Również aktywnie korzysta z możliwości, jakie daje Internet – np. osoby te szukają możliwości zapisania się na wizytę u lekarza na stronie Internetowej. Pacjenci z tej grupy w znacznym stopniu są zainteresowani ko-rzystaniem z e-zdrowia. W stosunku do tej grupy, kluczowe jest, aby e-usługi były dostępne.

Jednostki ochrony zdrowia oraz instytucje Państwowe powinny brać pod uwagę, że e-zdrowie nie zastąpi tradycyjnych metod kontaktu pacjenta z jednostkami ochrony zdrowia. Implementacja projektów wdrożeniowych z zakresu e-zdrowia powinna zakładać wydłużony okres adaptacyjny, przy równoczesnym utrzymaniu obecnych kanałów komunikacji. W tym czasie powinna być prowadzona działalność informacyjna zmierzająca do wzrostu

świadomości i umiejętności pacjentów z zakresu e-usług w ochronie zdro-wia.

LITERATURA

Björnberg A. (2015), Euro Health Consumer Index 2014, Health Consumer Powerhouse. Bukowska-Piestrzyńska A. (2014), Internetowe Konto Pacjenta jako jeden z elementów

(9)

CISOZ (2015), Kierunki informatyzacji „e-Zdrowie Polska” na lata 2011–2015.

Duplaga M. (2010), Znaczenie technologii e-zdrowia w rozwoju innowacyjnego modelu

świadczenia usług w ochronie zdrowia, „Zdrowie Publiczne i Zarządzanie”, 8(2),

47–56.

Ebel T., George K., Larsen E., Neal E., Shah K., Shi D. (2012), Strength in unity. The promise

of global standards in healthcare, McKinsey&Company.

Feliksiak M. (2015), Internauci 2015, NR 90/2015, CBOS, Warszawa.

Gawrońska-Błaszczyk A. (2010), Automatyzacja i standaryzacja jako sposoby skrócenia

cza-su reakcji na potrzeby pacjenta i wzrost jego bezpieczeństwa, „Logistyka”, 5,

1833–1840.

Grynchutskyi V, Machuga N. (2013), Zdrowotne, społeczne i ekonomiczne wymiary jakości

usług zdrowotnych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego

w Siedlcach, 97, 125–137.

GUS (2015), Baza Demograficzna, http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables.aspx, (27.10.2015).

Jędrzejczyk T. (2015), Łączne Sprawozdanie Finansowe Narodowego Funduszu Zdrowia

z siedzibą w Warszawie za okres 01.01–31.12.2014, NFZ, Warszawa.

Karlińska M. (2013), Skala projektów w zakresie e-Zdrowia i telemedycyny realizowanych

lokalnie z wykorzystaniem funduszy unijnych, Roczniki Kolegium Analiz

Ekonomicz-nych, nr 29, Warszawski Uniwersytet Medyczny, 631–644.

Klich J. (2013), Państwo i rynek w sektorze ochrony zdrowia w Polsce: Kierunki i

perspekty-wy, Studia Ekonomiczne, nr 139, Współczesne problemy ekonomiczne: polityka pań-stwa a proces globalizacji, 260–267.

Lotko A. (2009), Ocena jakości usług w centrach kontaktu z klientem, PWN, Warszawa. Maciąg A., Sakowska. I. (2006), Rola i prawa pacjenta w obszarze jakości usług

zdrowot-nych, "Studia i Materiały", Wydział Zarządzania UW, 1, 50–62.

PMR (2015), Rynek prywatnej opieki zdrowotnej w Polsce 2015. Prognozy rozwoju na lata

2015–2020, Warszawa.

ANALYSIS OF PATIENTS PREFERENCES REGARDING E-HEALTH

A b s t r a c t. The aim of this study is to determine the patients' preferences in relation to im-plemented healthcare e-services. To measure and evaluate the interests of patients in healthcare e-services the indicator was determined. This indicator was calculated for various age groups basing on the results of survey research (PAPI). E-services were found as an im-portant ingredient of healthcare system by vast majority of respondents except the elderly people who expressed low interest in e-services. Nevertheless, e-services cannot replace the traditional channels of communication which is supposed to remain crucial and still desired. Moreover, the recommendations for healthcare providers were presented.

(10)