Z działalności Polonijnego Centrum Kulturalno-Oświatowego UMCS w Lublinie

Władysław Kucharski

Z działalności Polonijnego Centrum

Kulturalno-Oświatowego UMCS w

Lublinie

Biuletyn Polonistyczny 22/3 (73), 113-122

113

-ju i tem atyki z a ję ć , podejmowanych p ra c polonistycznych, d ziałaln o ści p o p u lary zato rsk iej w z a k resie kultury i inform acji o P o ls c e o raz kontak­ tów z innymi placówkami polonistycznym i. Wykaz ten obejmuje 110 o śro d ­ ków, a licz b a ich będzie prawdopodobnie w zrastała.

2

O becnie prowadzone są p race w kierunku rozbudowy te j k a rto te k i. Instytut dąży do ujednolicenia posiadanych już in fo rm acji, uzupełniając je o dane typu biograficznego (wiek, ad res prywatny, u cz eln ia , rod zaj p ro ­ wadzonej d z ia ła ln o ści, polskie nagrody i odznaczenia) i zestaw iając w k a rto te ce alfabety czn ie wg k rajó w , a n a stą m ie nazw isk.

3

M ateriały zbierane są na podstawie "B ib lio g ra fii Poloników Z ag ra­ n iczn ych " B ib lio tek i N arodow ej, in form acji A gencji A u to rsk ie j, P E N - Clubu, bezpośredno od samych autorów oraz poprzez śled zenie zaw arto ści t r e ś c i czasop ism . Uzyskane dane opracowywane są w układzie przedm io­ towym h a seł z zakresu te o rii lite ra tu ry , językoznawstwa i kultury p o ls­ k ie j. P lan u je s ię rów nież wprowadzenie systemu odsyłaczy urnożliwających łatw e d o ta rcie do żądanego m ateriału i o rie n ta c ję w problem atyce, którą zajmuje s ię dany polonista czy sla w ista .

Mgr Ewa W elezińska

Z DZIAŁALNOŚCI

POLONIJNEGO CENTRUM KULTURALNO-OŚWIATOWEGO UMCS W LUBLINIE

Wychodząc naprzeciw dążeniom i potrzebom n a s

2

y c h rodaków r o z s ia ­ nych po św iecie o raz re a liz u ją c zadania program ow o-statutow e T o w arzy s­ twa Ł ączn o ści z Polonią Zagraniczną "P o lo n ia" - 15 stycznia 1-975 r . po­ wołano do życia w Lublinie P olonijne Centrum Kulturalno-O św iatow e Uni­ w ersytetu M a rii C u rie-S k ło d o w sk iej.

Głównym zadaniem te j placówki je s t nawiązywanie i utrw alanie kontak­ tów z organizacjam i i instytucjam i polonijnym i, pogłębianie ich wiedzy o P o ls c e , prow adzenie kursów dla d ziałaczy polonijnych in tere su ją cy ch s ię kulturą i językiem polskim , folklorem i metodyką p racy k u lturalno-ośw ia­ to w ej, inspirow anie i organizow anie badań naukowych w z a k resie p ro b le­ matyki p o lo n ijn e j, otaczanie opieką studentów i naukowców polskiego po­ chodzenia odbyw ających studia i staże w lubelskim ośrodku naukowym .oraz prow adzenie d ziałaln o ści ed y to rsk ie j.

114

-i D y re k cję . Członków Rady powołują - na o kres cz te re c h la t - re k to r Uniwersytetu i se k re ta rz generalny Tow arzystw a "P o lo n ia ", zaś członków D y rek cji mianuje - na cz a s nieokreślon y - re k to r U niw ersytetu w p o ro ­ zumieniu z Towarzystwem "P o lo n ia " i Radą Naukowo-Programową Centrum . Od początku istnienia Centrum przewodniczącym Rady je s t re k to r Uni­ w ersytetu M arii C u rie -S k ło d o w sk ie j, p ro f. dr hab. W iesław Sk rzy d ło , a dyrektorem - doc. dr Władysław K u ch arski. W skład Rady wchodzą pracow nicy naukowi, p rzed staw iciele in sty tu cji kulturalnych i ośw iatow ych, p rzed staw iciele Tow arzystw a "P o lo n ia ", M in isterstw : Spraw Z ag ran icz­

nych - Nauki, Szkolnictw a W yższego i T echniki - Oświaty i Wychowania o raz Kultury i S z tu k i, p rzed staw iciele władz lokalnych, p u b licy ści i dzia­ ła cz e sp ołeczni.

Do kom petencji Rady należy programowanie d ziałaln o ści Centrum, uchwalanie jego perspektyw icznych i rocznych planów p racy i prelim inarzy budżetowych, rozpatryw anie sprawozdań oraz b ieżące kontrolow anie p racy D y rek cji. Natomiast podstawowym zadaniem D y rek cji je s t zarządzanie w szystkim i spraw am i, prawidłowe gospodarowanie środkam i finansowymi i majątkiem Centrum o raz reprezentow anie go na zew nątrz.

Jedną z funkcji Centrum je s t ro zw ijan ie d ziałaln o ści k s z t a ł c e n i o ­ w e j : od początku istn ien ia prow adzi ono w* o k re sie letnim k ursy meto­ dyczne dla n au czycieli szkół polonijnych, trzy letn ie studium dla in stru k ­ torów polonijnych zespołów folklorystycznych o raz dwuletnie fo lk lo ry sty cz­ ne studium podyplomowe.

Z a j ę c i a d l a n a u c z y c i e l i p o l o n i j n y c h prowadzone są w Lublinie co rok od 10 lip ca do 10 sie rp n ia . U cz estn ic

2

y w nich z reguły 3 5 -4 0 osób, głównie z U SA , Kanady, A u stra lii, R FN , F r a n c ji, S z w e c ji i B e lg ii. Program każdego kursu obejmuje metodykę nauczania języka p o lskieg o, wiadomości o języ ku , wybrane zagadnienia z lite ra tu ry p o ls k ie j, o rg a n iz a cję imprez artystyczn ych i rozryw kow ych, w spółczesne życie kul­ tu ra ln e, społeczne i gospodarcze P o ls k i. W c z a s ie z a ję ć kład zie s ię n acisk na praktyczne przygotow anie n au czy cieli do p racy dydaktycznej, p edagogiczn ej, a także org anizacy jn ej w polonijnych szk ołach i placów kach

oś wiatowo- kulturalnych.

Ze względu na zróżnicowany poziom ogólny, w y k ształcen ie, wiek o raz stopień przygotowania metodycznego n au czy cieli polonijnych kierow nictw o

- 115 ~

kursu zw raca baczną uwagę na to , aby wykłady i ćw iczenia były dosto­ sowane do poziomu słu ch aczy . "Należy p o d k reślić, że w szyscy słuch acze kursu wykazują dużą aktyw ność i ch ę ć dalszego upowszechniania języka i kultury p o ls k ie j. W ielu z nich naw iązało b lisk ą w spółpracę z wykłado­ wcami - pracownikami naukowymi - w z a k resie badań i przygotowywania podręczników , słowników i pomocy dydaktycznych dla słuchaczy szkół po­ lonijnych i kursów języka po lskieg o. 1 tak np. Anna Su um a ze S z w e c ji opracow uje wspólnie z dr Heleną M eterową z UMCS "Obrazkowy słownik języka p o lsk ie g o ", Helena Łodożyńska z F r a n c ji i Nina R ich ter z. RFN opiniują przygotowywane w k raju do druku podręczniki i pomoce naukowe dla szkół polonijnych. F lo ria n W ittholz z A u stra lii, który doskonalił sw oje k w alifik acje na k u rsie metodycznym w

1975

r . , kilka m iesięcy póź­ n iej przybył - na zaproszenie Centrum - do Lublina, aby odbyć tam cykl wykładów i p r e le k c ji; spotkał s ię m. in . z pracownikami naukowymi i stu­ dentami U M C S, nauczycielam i i uczniami lu belsk ich szkół śred n ich oraz przed staw icielam i rad ia i p ra sy , inform ując ich o k u ltu rze, ośw iacie i rozw oju gospodarczym A u stra lii o raz h is to rii i dniu d zisiejszym P olon ii a u s tr a lijs k ie j; p rzek azał także Polonijnemu Centrum sw oje uwagi i propo­ zy cje dotyczące szkolnictw a polonijnego w A u stra lii.

W 1978 r . słu chacze kursu przygotow ali opracow ania na temat: "L e k ­ c ja w szkole p o lo n ijn e j", któ re z jednej strony stanowiły wymianę doświad­ czeń pedagogów z zag ran icy , z drugiej zaś - stały s ię cennym źródłem in form acji dla badaczy problemów polonijnych oraz autorów programów, podręczników i pomocy naukowych dla szkół polonijnych.

W tym samym roku wykładowcy (pracow nicy naukowi UMCS i nau­ cz y cie le szkół lu b elsk ich ) odtw orzyli dla słuchaczów (z taśmy magnetowi­ du) dwie le k c je przygotowane pod kierunkiem dr H. M eterow ej. Z ap re­ zentowano im także filmy p o lsk ie , jak ,rW e s e le ", "Ziem ia o b ie ca n a ", "Hu- b a l" , "K a n a ł", "A k cja pod A rsen ałem ".

Nadspodziewanym zainteresow aniem n au czycieli polonijnych cieszy ły s ię z a ję c ia nadobowiązkowe - nauka p ieśn i o raz tańców regionalnych i na­ rodowych, przygotowanych i prowadzonych p rzez członków Zespołu Tańca Ludowego UMCS pod kierunkiem mgra S . L eszczyń sk iego .

116

-W śród p u blikacji znajdujących s ię w przygotowaniu szczeg ó ln ie ważną p o zy cję stanowi podręcznik do nauki języka polskiego , opracowany z in i­ cjatywy i pod kierunkiem zastępcy przew odniczącego Rady N aukow o-Prog- ramowej Centrum, p ro f. dra G . L . S e id le r a , dla znanej firmy Lingua - phone Institute w Londynie. C z ę ść pierw sza podręcznika obejmuje 30 le k c ji w raz z nagraniam i kasetow ym i; c z ę ś ć druga, przygotowywana pod tą samą re d a k cją , zaw iera objaśn ienia gram atyczne, słownik o raz tłum aczenie tekstów .D ruk obu c z ę ś c i ma być ukończony w 1979 r . N ależy w spom nieć, że Linguaphone Institute ma w swoim dobobku p od ręczniki do nauczania

37

języków oraz posiada - na całym św ie cie -

70

dużych oddziałów i po­ nad 130 szkół nauczania języków . P od ręcznik opracowany p rze z p ro f. S e id le ra wprowadza zatem nasz języ k do światowego systemu nauki ję z y ­ ków obcych.

Bardzo cenną p ozy cją są też niew ątpliw ie "S z k ic e z h is to rii P o ls k i" autorstw a G. L . S e id le r a , k tó re Centrum zam ierza wydać w kilku w ersja c h językow ych. (W w e r s ji a n g ielsk iej "E ssa y s on P o lish H isto ry " opubliko­ wane będą w

1979

r . )

Bez p rzesad y w ięc można stw ierd z ić, że Lublin s ta je s i ę ważnym ośrodkiem k ształcen ia kadr polonijnych, a także - co stanowi novum - p rz e ją ł (w osobie p ro f. dr hab. T e re s y Skubalanki, d yrektora Instytutu

F ilo lo g ii P o lsk ie j UM CS) część zadań od "Polonicum " Uniw ersytetu W ar­ szaw skiego, prowadzi bowiem dla cudzoziemców nauczanie języka p o lsk ie ­ go: w o k resie w akacji le tn ich w

1978

r . w k u rsie języka p olskiego dla cudzoziemców w Lublinie u czestn iczyło ok. 50 osób z 11 państw .

W c z a s ie trw ania kursu metodycznego dla n au czy cieli polonijnych o r ­ ganizowane są wystawy pomocy dydaktycznych o raz kierm asze k sią ż e k , któ re c ie sz ą s i ę wielkim powodzeniem i spośród których najw ięk sze zain­ teresow anie wzbudzają po d ręczn ik i, słow niki, wydawnictwa encyklopedyczne i lite ra tu ra piękna.

O prócz udziału w w ykładach, sem inariach i ćw iczeniach słu ch acze k o rzy stają z w ycieczek krajoznaw czych o raz b io rą udział w spotkaniach z literatam i, naukowcami, aktoram i, pu blicy stam i, czołowymi działaczam i polonijnymi i p rzed staw icielam i władz lokalnych. M ieli w ięc m ożność w ys­ łuchania m. in . wykładów: A . G ronow icza, znanego p isa rz a polonijnego z U SA , p ro f. dra W . W agnera z U SA , p ro f. dra H. Zinsa z U niw ersytetu

~ 117

-M arii C u rie -S k ło d o w sk ie j, przebyw ającego w U niw ersytecie w K enii, p ro f. dra hab. W. Skrzyd ło i d o c.d ra hab. A. Koprukowniaka z Lublina oraz u czestn iczen ia w spotkaniach z p isa rk ą M arią Kuncewiczową.

O rg an izacja k u rsu , jego program i postawa słuchaczy spotkały s ię z wysoką oceną osób w izytujących, wśród których zn aleźli s ię w o sta t­ nich la ta ch : p re z e s Fundacji K ościuszkow skiej z USA - dr E . K u siele- w icz, p re z e s i w icep rezes Zarządu Głównego Związku Polaków "Zgoda" w RFN - 1. E . Łukaszczyk i J. R zeźnik, przew odniczący Kuratorium Fun­ d a cji "Dom P o ls k i" w Wiedniu - mgr Z . Tomkowski, w icep rezes Związku Polaków w A u strii " S tr z e c h a " - inż. M. Ju rek, p re z es P olsk o-K anad y j­ skiego Tow arzystw a z Toronto - dr J . K urdybelski, p re z es Fran cu sko ­

- P olskiego Stow arzyszen ia Kulturalnego w F o r bach (F r a n c ja ) - W. Bobko. Dużą popularnością wśród naszych rodaków z zag ran icy , zw łaszcza wśród m łodzieży, c ie sz y s ię s t u d i u m d l a i n s t r u k t o r ó w p o l o n i j ­ n y c h z e s p o ł ó w f o l k l o r y s t y c z n y c h . W jego z a ję c ia c h u czestn iczy co ro czn ie (w lipcu) około 200 o só b, głównie ze Stanów Zjednoczonych Ameryki P ó łn o cn e j, Kanady, B e lg ii, C zech o sło w acji, Holandii, W ęg ie r, R F N, F r a n c ji i B e rlin a Zachodniego. Program studium je s t tak pomyślany, żeby jeg o u czestn icy zdobywali na nim praktyczne u m iejętności prowadze­ nia w m acierzystych zesp ołach nauki p olskich tańców ludowych i narodo­ wych o raz w zbogacali sw oją w iedzę i u m iejętności z zakresu kultury lu­ dow ej, etn o g ra fii, metodyki, śpiewu, rytm iki itd.

Ważną funkcję w przygotowywaniu instruktorów polonijnych zespołów folklorystycznych sp ełn iają zespoły lu b elsk ie. Naszym rodakom kultywują­ cym folk lo r polski poza granicam i k ra ju z wydatną pomocą przychodzi kadra in stru ktorska Centrum - n a jle p si s p e c ja liś c i z różnych regionów k ra ju . Centrum prow adzi k on su ltacje dla instruktorów i kierowników po­ lonijnych zespołów folklo rystyczn ych , a także udziela bezpośred niej pomo­ cy w z a k re sie ch o re o g ra fii tym zespołom polonijnym, k tó re o nią s ię z w ra ca ją .

Słu ch acze studium otrzymują sp e cja ln ie przygotowane m ateriały nutowe o raz układy i opisy tańców , a także płyty i nagrania kasetow e muzyki i obrzędów ludowych. Ważnym uzupełnieniem wykładów i ćw iczeń są wizyty słuchaczy w muzeach etnograficznych oraz tzw . spotkania w arsztatow ą z tw órcam i ludowymi, którzy p rezentu ją - a także prowadzą dla

chętnych-- 118

naukę haftowania, malowania p isan ek , w ycinkarstw a, kowalstwa itp. Do tra d y cji już n ależy , że absolw enci i słu chacze studium p rz e d sta ­ w iają sw oje u m iejętności ch o re o g ra ficz n o -o rg a n iz a to rsk ie, przygotow ując co ro czn ie w dniu zakończenia z a ję ć k o n cert dla p u bliczności Lublina.

Wspólnie z Instytutem K ształcen ia N au czycieli i Badań Oświatowych w Lublinie oraz Międzyuczelnianym Instytutem Nauk P olitycznych i p r a ­ cownikami innych instytutów UMCS Centrum prow adzi badania w łasne i w ramach P o lsk ie j Akademii Nauk, skupiając uwagę na problem ie między­ resortow ym "P rz eo b ra ż e n ia i potrzeby polonijnych systemów oświaty szkolnej i p o z a sz k o ln ej", którego koordynatorem drugiego stopnia je s t doc. dr hab. A. Koprukowniak , zastęp ca przew odniczącego Rady Na­ ukow o-Program ow ej Centrum i dyrektor MINP. Problem ten został po­ dzielony na k ilk an aście tematów: potrzeby szkolnictw a polonijnego w za­ k r e s ie podręczników ; funkcjonowanie w szk ołach polonijnych podręczników i innych pomocy naukowych przygotowywanych w P o ls c e ; funkcje ośw iaty szkolnej oraz je j wpływ na ak ty w izację kulturalną środow isk polonijnych; ośw iata polonijna w s tr e fie skandynaw skiej; ośw iata polonijna w W ielk iej B ry ta n ii; ośw iata i Szkolnictwo p olskie na W ęgrzech i w C zech o sło w acji; szkolnictw o polonijne w A u strii i R FN ; problematyka ośw iaty szkolnej i pozaszkolnej w p ra s ie polonijnej w USA; d ziałaln o ść kulturalno-ośw iatow a środow isk polonijnych w RFN .

Należy p o d k reślić, że problemy ośw iaty p o lo n ijn ej, a zw łaszcza szk ol­ nictw a polonijnego w E u rop ie, zajmują od kilku la t trw ałe m iejsce w p ro ­ gramie badawczym pracowników lu belskiego ośrodka naukowego. Podykto­ wane to je s t faktem, że w dotychczasow ych badaniach prowadzonych p rzez placów ki krajow e zbyt mało uwagi pośw ięcano te j p roblem atyce: mniej bo­ wiem są znane, co może brzm ieć p arad o k saln ie, aktualne problemy P olo n ii eu ro p ejsk iej an iż e li g eograficznie odległej P olo n ii am erykańskiej czy ka­ n a d y jsk ie j.

W celu uzyskania możliwie n ajp ełn iejszeg o obrazu eu ropejskiego szk ol­ nictw a polonijnego program badawczy z zak resu te j problem atyki zo stał po­ dzielony na etapy. W pierwszym etapie (lata 1 9 7 5*1980) pracow nicy lu b el­ skiego ośrodka naukowego prowadzą intensywne badania źródłowe o raz utrzymują bezpośrednie kontakty z o rganizacjam i polonijnymi s tre iy j ę

2

yka

ie-- 119

-matyki zo stał zaprezentowany w c z a s ie seminarium naukowego w 1977 r . n t. "S ta n i tend encje rozwojowe ośw iaty p o lo n ijn e j", zorganizowanego p rzez Centrum, Tow arzystw o "P o lo n ia " o raz M inisterstw o Oświaty i Wy­ chowania"^, i s ^ ^ z ju m zorganizowanego w 1978 r . p rzez M iędzyuczel­ niany Instytut Nauk Politycznych "UMCS n t. "Szkolnictw o polonijne po drugiej w ojnie światowej - p rzeo brażen ia i p o trz eb y ". W prowadzonych badaniach, zw łaszcza od r .

19 77

, problemy szkolnictw a ujmowane są na szerokim tle d ziałaln o ści ośw iatow o-społecznej stow arzyszeń polonijnych. B ad ający s ta r a ją s i ę u d zielić odpowiedzi na w iele pytań, a przede w szyst­ kim: ja k i je s t aktualny stan liczbow y P olo n ii i je j ro zm ieszczen ie?; jaką bazą, kadrą i programem dysponują stow arzyszenia p o lo n ijn e?; w jakim klim acie społeczno-politycznym one d ziałają oraz jak ie są ich perspektyw y?

O prócz wymienionych tu seminarium i sympozjum problem atyce p olon ij­ nej i w spółpracy p o lsk o -a u stria c k ie j pośw ięcone były dwie s e s je naukowe: jed n ą, pod patronatem p re z e sa Rady M inistrów P R L , zorganizow ało w

1976 r . w Lublinie Centrum Polonijne wspólnie z Towarzystwem "P o lo n ia ", Towarzystwem A u striack o -P o lsk im w Wiedniu i Towarzystwem P olsk o-A ustriackim w W arszaw ie z o kazji 30 ro czn icy powstania T o-A P . Jej temat

2

brzm iał "W spółpraca p o lsk o -a u stria c k a " . Drugą zorganizow ał w Wiedniu w 1978 r . Związek Polaków w A u strii " S tr z e c h a " wspólnie z Centrum Polonijnym . Na s e s ji , k tó rej przew odniczyli p re z es " S tr z e c h y " , p ro f. J. Łukaszczyk i przew odniczący Rady Naukowo-Programowej Centrum P o ­ lonijnego, re k to r U M C S, p ro f. W . S k rzy d ło , wygłoszono trz y re fe ra ty : "N iektóre aspekty w spółpracy p o ls k o -a u s tr ia c k ie j" przed staw ił p ro f. dr G . W ytrzens z Uniwersytetu W iedeńskiego; "W yniki badań pracowników lu belskiego ośrodka naukowego nad Polonią w A u strii" zaprezentow ał doc. dr W. K u ch arski; "Główne kierunki d ziałaln o ści Związku Polaków w A u strii" » S tr z e c h a « " omówił inż. B . G a ick i, czołowy d ziałacz polonijny w Wiedniu.

W ostatn ich cz te re c h latach wielu pracowników UMCS podejm ujących w swych badaniach problem atykę polonijną korzystało ze stypendiów zag ra­ niczn ych , m. in . w USA, RFN, A u strii , B e lg ii. Wyniki sw oich badań p rezen tu ją oni w T eferatach opracowywanych na sym pozja, w pu blikacjach o raz na wystawach obrazu jących h is to rię i dzień d z isie jsz y stow arzyszeń p olonijnych. Członkowie Rady i D yrekcji Centrum b iorą także czynny

_ 120

-udział w p racach wielu komitetów i instytutów (np. p ro f. W. Sk rzy d ło , doc. A. Koprukowniak, doc. W. K ucharski są członkami Komitetu Badania P olon ii P o lsk ie j Akademii Nauk; doc. dr Z. Sobolew ski je s t zastęp cą przew odniczącego, a dr J. Mańdziuk - członkiem "'^ m isji Oświaty Tow a­ rzystw a "P o lo n ia "; p ro f. W. Skrzyd ło i doc. W . K u charski z o sta li po­ wołani do Rady Naukowej Instytutu Badań Polonijnych Uniwersytetu Ja­ g iellońskiego w Krakowie oraz do Kom isji Nauki Tow arzystw a "P o lo n ia ", a p ro f, G. L . S e id le r je s t członkiem rady red ak cy jn ej "P rzeg ląd u P o lo ­ n ijn e g o ".

Od początku istnien ia Centrum P olonijne prowadzi d ziałaln o ść wyda­ w niczą. Od r . 1975 do chw ili obecnej ukazały s ię nastq>ujące p o zy cje: 1975 - H. Z in s, "P o la cy w K an ad zie"; W . ślad k o w ski, "P o lo n ijn e Centrum Kulturalno-O św iatow e w L u blin ie" - inform ator w c z te re c h w e rsja c h ję z y ­ kowych: p o ls k ie j, a n g ie lsk ie j, fran cu sk iej i n ie m ie ck ie j; M . Z drojew ski

(re d .) "80 lat Związku Polaków w A u strii > S tr z e c h a4 , Katalog w ysta­ w y". 1976 - W. K u ch arski, Z . Tomkowski, "P olonia w A u s tr ii"; W . Ku­ c h a r s k i, "Zw iązek Polaków ^ Zgoda< w Republice F ed eraln ej N iem iec"; S . L e sz cz y ń sk i, "T ań ce lu b e ls k ie ", 1977 - E . C iu ru ś, "P o la cy w B r a ­ z y lii" ; B . G rad zik-Jed ynak, "Antologia lite ra tu ry p o lsk iej 1 9 3 9 -1 9 7 6 "; S . L e sz cz y ń sk i, "T ań ce lu b elsk ie" (w ersja polska i a n g ie lsk a ); M. W ie­ licz k o , "P o lacy na W ęg rzech " (w ersja w ęgierska w 1978 r . ) , 1978 - W. K u charski ( r e d . ) , "S ta n i kierunki rozw oju ośw iaty p o lo n ijn e j";

H. Z in s, "P o la cy w A fryce W scho d n iej"; E . C iu ru ś, "P o lacy w A rgenty­ n ie " ; B . G radzik-Jedynak, "O byczaje p olskie do końca XV I wieku. (Anto­ lo g ia , c z ę ś ć i ) " ; K. K opiński, "Na ludową n u tę "; G . L . S e id le r , "Lublin w kulturze p o ls k ie j" (w ersja p o lsk a, a n g ielsk a, francu ska i n ie m ie ck a ); M. Żm igrodzki, "P olon ia w B e lg ii" ; W, K u ch arski, Z . Tomkowski ( r e d .) "W spółpraca p o ls k o -a u stria c k a ".

Na szczegó ln e p odkreślenie zasługuje fakt, że dzięki pomocy władz województwa lubelskiego już w 1979 r . ukaże s ię pierw szy tom "R ocznika P o lo n ijn eg o ", który będzie wydawany p rzez Centrum i Wydawnictwo Lu­ b e lsk ie .

N iezależnie od wymienionych p o z y cji, m ających ch a ra k ter popularno­ naukowy, Wydawnictwo L u b elsk ie, przy w spółpracy z Towarzystwem "P o ­ lo n ia" w W arszaw ie i Polonijnym Centrum w L u blin ie, rozpoczęło publi­

- 121

-kowanie p ra c m onograficznych pośw ięconych zagadnieniom polonijnym . P ie rw sz ą p ozy cją była wydana w 1977 r . książka pt. "P olonia w Am eryce Ł a c iń s k ie j" . Za su kces Centrum w ostatn ich cz te re c h latach można uwa­ żać opracow anie pięciu okazałych wystaw pośw ięconych P o lo n ii; dwie z nich były eksponowane w A u strii: jedna (w 1975 r . ) z o k azji 8 0 -le c ia

istn ien ia Związku Polaków 'S trz e c h a " , druga (w 1976 i pierwszym p ó ł­ ro czu 1977 r.) w związku z jubileuszem 3 0 -le c ia d ziałaln o ści Tow arzystw a A u stria ck o -P o lsk ie g o . Wystawy zwiedziło ponad 4-5 ty sięcy osób.

Lubelska placówka polonijna utrzym uje bardzo żywe i owocne kontakty z wieloma stow arzyszeniam i i instytucjam i oraz czołowymi działaczam i po­ lonijnym i. W r . 1976 Centrum podejmowało 31-osobow ą d e le g a cję p rz e d ­ sta w icie li władz Fund acji K ościuszkow skiej z USA z drem W . Galaskim - p rezesem Rady N ad zo rczej, i drem E . Kusielew iczem - prezydentem Fun­ d a c ji. (N ależy dodać, że Fundacja Kościuszkow ska w 1976 r . obchodziła 50 ro c z n ic ę istn ie n ia . j W tym samym roku g o ściła w Centrum

46

-o so b o - wa d eleg acja Tow arzystw a A u striack o -P o lsk ie g o z Wiednia z drem T . K a- nitzerem - prezydentem tego Tow arzystw a, o raz członkowie Zarządu Głów­ nego Związku Polaków "Zgoda" w RFN z prezesem I . E . Łukaszczykiem .

W 55 ro c z n ic ę pow stania Związku Polaków w N iem czech w r . 1977 gośćm i Polonijnego Centrum, zw iedzając m.- in . wystawę p t. "P olonia w N iem czech zachod nich", byli członkow ie Rady N aczelnej tego Związku z p rezesem k s . E . Foryckim .

W r . 1978 po ra z pierw szy odwiedziła Centrum d eleg acja P olonii wło-skiej z J. Hoffmanem. W latach 1975-1979 gośćm i Centrum byli tak że: J. Dobranowski - p re z e s Fund acji im. W . S . Reymonta z Kanady, p ro f. j . Łukaszczyk - p re z es Związku Polaków w A u strii " S t r z e c h a " , p ro f. A. Jamrozik z T asm anii, Z . G ałeck i - p re z es o rg a n iz a cji polonijnej z Rio Grandę do S u l, doktorant E . S w id ersk i z Uniw ersytetu we F rybu rgu, r e ­ daktor L . Kobyliński z USA, L . Szym ański z P e rth (A u s tra lia ), T . Raś i W . Gotowicka z RFN, am basador K rólestw a B e lg ii w P o lsce - M. H oullez, p ro f. J . P . W iszniew ski z USA, J. B aron - czołowy d ziałacz Zjednoczenia Polaków w B e rlin ie Zachodnim, J. Rzeźnik - p re z e s Polonijnego Z r z e s z e ­ nia Kupców i Przemysłowców w RFN .

Łącznie w omawianym o k re sie Centrum Polonijne w Lublinie podejmo­ wało ponad 200 wybitnych d ziałaczy polonijnych o raz uczonych polskiego

- 122

-pochodzenia ze w szystkich kontynentów.

Przedstaw ione tu efekty i kierun ki d z iałaln o ści P olonijnego Centrum Kulturalno-Ośw iatowego UMCS i Tow arzystw a "P o lo n ia " nie w yczerpują jego bogatej problem atyki. Placów ka ta ma ambitne plany na n a jb liż sz e la ta . Mówiąc n a jk r ó c e j, je j zam ierzeniem je s t co ra z p e łn ie jsz e zasp ok aja­ nie potrzeb P o lo n ii, upowszechnianie w śród n ie j wiedzy o P o ls c e , a zwła­ szcz a je j w spółczesnych o sią g n ię cia ch , nawiązywanie i utrw alanie kontak­ tów z o rganizacjam i i instytucjam i polonijnym i, prow adzenie pogłębionych studiów i badań naukowych nad je j g enezą, przy bliżan ie społeczeństw u polskiemu je j dążeń i p atrio ty czn ej postaw y.

Pokłosiem tego seminarium je s t p u blikacja p t. "S ta n i kieru n k i rozw oju ośw iaty p o lo n ijn e j", pod re d . nauk. W . K u ch arskiego, Lublin 1978.

2

.

M ateriały tego sympozjum (ze streszczen iam i w języku niem ieckim ) opublikowano w k sią ż c e p t. lfW spółpraca p o ls k o -a u stria c k a ", pod re d . nauk. W. K ucharskiego i Z . Tomkowskiego, Lublin 1978.