Urszula Perlikowska
Sieradz. Wzgórze Zamkowe
Informator Archeologiczny : badania 7, 213-214
i s z e r o k o ś c i o k o ło 5 m . Rów w y ż ło b io n y j e s t w c a l c u . B r a k m a t e r i a ł u n a d n ie fo s y z d a je s i ę ś w ia d c z y ć o ty m . ż e p r z e z j a k i ś c z a s b y ła o n a s k u te c z n ie iz o lo w a n a w a łe m o d w a r s tw k u ltu ro w y c h n a W z g ó r z u . D o p ie ro n a p o z io m ie w a r s tw y 7 d z ia łk i 9 9 B , p o ja w ia s i ę m a t e r i a ł w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n y i s t a r s z y . W g ó rn y c h p a r ti a c h w y p e łn ls k a s tw ie r d z o n o w y s tę p o w a n ie ró w n ie ż k o ś c i z w ie r z ę c y c h , m . l n . s z k i e l e t u k o n ia . M a te r ia ły z g ó r n e j c z ę ś c i w y p e łn is k a n a j s t a r s z e j fa z y z d a ją s i ę w s k a z y w a ć n a j e j z w ią z e k z i s t n ie j ą c y m ju ż g r o d e m n a W z g ó rz u . F a z a n . N a o p is a n y m w y ż e j w y p e łn is k u w z n ie s io n o w k o ń c o w y ch fa z a c h o k r e s u w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e g o z e w n ę tr z n y / d r u g i / obw ód w a łu o b ro n n e g o g ro d u / w a r s tw y 3 1 4 n a d z ia ł c e 9 9 B / .W a ł te n p e łn ił z ap e w n e o p r ó c z f u n k c ji ś c i ś l e o b ro n n y c h * r o l ę g r o b l i z a b e z p ie c z a ją c e j w a ł g ó rn y p r z e d p o d m y w a n ie m p r z e z w o d ę . W w y n ik u p r z e p ro w a d z o n y c h b a d a ń u d a ło s i ę u s t a l i ć , ż e p r z e s u n i ę c i e c ie k u wo<kiego w y n o s iło co n a jm n ie j 3 - 4 m . P o g łę b ia n a f o s a u le g ła je d n a k s z y b k ie m u z a m u le n iu / w a r s tw y 4 i 5 n a d z ia ł c e 9 9 A /. W t e j f a z i e u le g a ła n a jp ra w d o p o d o b n ie j d e s t r u k c j i i ro z m y w a n iu p r z e z w o d ę z e w n ę tr z n a l i n i a w a łu . F a z a ID . Z w ią z a n a j e s t z fu n k c jo n o w a n ie m fo s y w p ó ź n y m ś r e d n io w ie c z u i w c z a s a c h n o w o ż y tn y c h . C h a r a k te r y s ty c z n y m j e s t tu z m ie n n o ś ć k o r y ta fo s y . P r a c e p r z e p r o w a d z o n e w b ie ż ą c y m r o k u p o tw ie r d z iły w y su w a n e w u b ie g ły c h l a t a c h h ip o te z y c o do c h a r a k t e r u u m o c n ie ń o b ro n n y c h g ro d u s a n d o m ie r s k i e g o . N a le ż y o c z e k iw a ć , ż e w s z e c h s tr o n n a a n a l i z a m a te r ia łó w z a b y t k o wy ch p o z w o li j e s z c z e b a r d z i e j u p r e c y z y jn ić z a w a r te p o w y ż ej w n io sk i« N a le ż y n a d m ie n ić , ż e z a chochli s to k W z g ó r z a Z am k o w e g o , n a k tó r y m p r z e p r o w a d zo n o b a d a n ia w l a t a c h 1970 - 7 3 . b ę d z ie j u ż w k r ó tc e n ie d o s tę p n y o b s e r w a c j i a r c h e o lo g ic z n e j, z e w z g lę d u n a p ro je k to w a n ą b u d o w ę d r o g i . 213 -SiK R A D Z P r a c o w n ia A r c h e o lo g ic z n o - K o n s e r w a to r s k a W z g ó r z e Z am k o w e B P P K Z O d d z ia ł w W a r s z a w ie
w arian t* p r o w a d z iła m g r U r s z u la P e r lik ó w s k a . F in a n s o w a ł W K Z w Ł o d z i . P i ą ty s e z o n b a d a ń . Gród i zamek XI - XIV w. W kop 1 A /73 W w y n ik u p r a c a r c h e c io g ic z n o - a r c h itc k to n ic z n y c h w w y k o p ie o p o w ie rz c h n i 42 o d s ło n ię to f r a g m e n t m u r u . k t ó r y p ra w d o p o d o b n ie j e s t d a ls z ą c z ę ś c i ą o d k r y te g o w 1969 r o b ie k tu c e g la n e g o . M u r w y k o n an y j e s t z c e g ie ł u ło ż o n y c h w w ą tk u w encfyjskim i p o łą c z o n y c h z a p r a w ą w a p ie n n ą . P o n iż e j o d sa d z k i zb udow any j e s t z p ię c iu w a r s tw c e g ie ł, w ty m d w ie o s t a tn i e w a r s tw y p r z y k ry w a d u ż a ilo ś ć z a p r a w y . P o w y ż e j o d s a d z k i z a c h o w a ło s i ę s z e ś ć warstw c e g i e ł . N a g łę b o k o ś c i 1 3 1 .1 1 m n p m w m u r z e z n a jd u je s i ę k a n a ł z e ś la d a m i d re w n a n a ś c ia n k a c h . M u r w c h o d zi pod k ą te m r o z w a r ty m w ś c ia n ę p ó łn o c n ą w ykopu i p o k ry w a s i ę z n e g a ty w e m n a p r o f ilu p ó łn o cn y m w ykopu 1 B / 7 2 . C h ro n o lo g ia o d s ło n ię te g o o b ie k tu n ie z o s t a ł a j e s z c z e u s t a lo n a . W s ą s ie d z tw ie o b ie k tu c e g la n e g o w y s tą p iły w a r s tw y w a łu d r e w n ia n o - k a m ie n n o - z ie m n e g o p r z y k r y t e p ła s z c z e m z g lin y , d a to w a n e w s tę p n ie n a X III w ie k .
214
-O d k ry to p o n ad to ś la d y d r e w n ia n e j pocfiogi X D -w ie c z n e j c h aty w Jej o b r ę b ie z n a le z io n o : k lu c z , s i e r p , n o ż y k i ż e la z n e , p r z ę ś l i k , dwa f r a g m e n ty o b r ą c z k i z ż ó łte g o 8 z k ła , b a r d z o d u ż ą i lo ś ć fra g m e n tó w n a c z y ń g lin ia n y c h , k o ś c i z w i e r z ę c e , n a s io n a i łu s k i r y b ie . W ykop 5 /7 3 W w y k o p ie o p o w ie rz c h n i 12 m 2 o d s ło n ię to b a r d z o d o b r z e z a c h o w a n e k o n s t r u k c je d r e w n ia n o - k a m ie n n o - z ie m n e w a łu d a to w an e n a X III-w ie k . O d k ry to 13 d ęb o w y ch b e le k w u k ła d z ie p ó łn o c - p o łu d n ie , dw ie b e lk i p o p r z e c z n e u ło ż o n e w o d le g ło ś c i 1 ,4 0 m je d n a o d d r u g ie j po o s i w s c h ó d - z a c h ó d . N a b e lk a c h p o d łu żn y c h w c z ę ś c i p o łu d n io w ej w ykopu o d s ło n ię to s k r z y n ie w ału w y p e łn io n e b e lk a m i d ę b o w y m i.k a m ie n ia m i,f r a g m e n ta m i c ie g ie ł o r a z s z a r o - b r u n a t n ą g l i n i a s t ą w a r s tw ą z ie m i z ro z ło ż o n y m d r e w n e m . W n a r o ż n ik u p ó łn o c n o -z a c h o d n im w y k o p u , k o n s t r u k c j e w a łu w z m a c n ia ją u k o ś n ie w b ite p a le d ę b o w e . J e d n o c z e ś n ie n a s ta n o w is k u p r o w a d z o t e s ą b a d a n ia p r z e z p r a c o w n ię p a le o b o ta n ic z n ą IHKM P A N , B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u ow a n e . SKRZYDLÓW * p o w . R a d o m s k o M u z e u m A r c h e o lo g ic z n e i E tn o g r a f ic z n e S ta n o w isk o 2 w L o d z i B a d a n ia p ro w a d z iła m g r T e r e s a Ł u s z c z e w s k a o r a z m g r F r a n c i s z e k J . C e m k a i m g r Z b ig n ie w P o k u ta , F in a n s o w a ł W K Z w Ł o d z i, W zn o w ie n ie b a d a ń p ro w a d z o n y c h n a ty m s ta n o w is k u w l a t a c h 1963 - 1 9 6 4 ,O s a d a w ie lo k u ltu ro w a z o k r e s ó w : IV - V o k r e s u e p o k i b r ą z u .la t e ń s k i e g o , p ó ź n eg o o k r e s u w pły w ó w r z y m s k ic h i w c z e s n e g o ś r e d n i o w ie c z a . S ta n o w is k o p o ło ż o n e n a tz w . " O s t ró w k u " - t e r e n i e u p ra w n y m n a k r a w ę d z i p r a d o lin y r z e k i W a r t y , W y e k s p lo ro w a n o p o w ie r z c h n ię 128 / w yk o p IV o p o w ie r z c h n i 118 m 2 o r a z ró w so n d a ż o w y o w y m ia r a c h 1 z 10 m / . O d k ry to dw a o b ie k ty u z n a n e z a m ie s z k a ln e , p ię ć ja m g o s p o d a r c z y c h , a p o n a d to k ilk a z a g łę b ie ń w a r s tw y k u ltu r o w e j, b ę d ą c y c h p o z o s ta ło ś c ią o b iek tó w s ta r o ż y tn y c h z n is z c z o n y c h p r z e z w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n ą z ab u d o w ę t e r e n u .
N a s z c z e g ó ln ą u w a g ę z a s łu g u je o b ie k t m ie s z k a ln y n r 1 , k tó r e g o w y ra ź n y z a r y s z b liż o n y do k w a d r a tu , o w y m ia r a c h 4 ,8 0 z 3 ,8 0 / ? / m u ch w y co n o n a g łę b o k o ś c i 50 cm od p o w ie r z c h n i z ie m i. N ie w y e k s p lo ro w a n o go w c a ł o ś c i, gd y ż w c z ę ś c i z a c h o d n ie j p r z y le g a j do b r z e g u w y k o p u . B y ł z a p e w n e p ó łz ie m ia n k ą , p o n iew aż w y p e łn is k o s ię g a ło do g łę b o k o ś c i o k o ło 1 ,1 0 m o d p o w ie rz c h n i z ie m i.W e w s c h o d n ie j p o ło w ie o b ie k tu , b liż e j c e n t r a l n e j je g o c z ę ś c i , z n ajd o w a ło s i ę p a le n is k o u ło ż o n e z k a m ie n i tw o r z ą c y c h z w a r te , k o lis te s k u p is k o o ś r e d n . j , o k o ło 60 c m .W y s tą p iło ono na g łę b o k o ś c i 70 c m . Z a w a r to ś ć w a r s tw y k u ltu ro w e j o b ie k tu s ta n o w iła c e r a m ik a z p ó źn eg o o k r e s u w pływ ó r z y m s k ic h / IV - V w . n . e . / z d o m ie s z k ą u łam k ó w z e śro d k o w e g o o k r e s u la t e ń s k i e g o ,N a s p o d z ie w ypeł n i s ka z n a le z io n o p r z ę ć li k o r a z f r a g m e n t p ra w d o p o d o b n ie k a m ie n ia Ż a rn o w e g o .P o n a d o m aw ia n y m o b ie k te m z a le g a ła w a r s tw a K a m ie n i,
