View of A Model of Catechesis, in Whose Center There is the Explanation of Writings

KRZYSZTOF BIELIN´ SKI CSsR

WZÓR KATECHEZY,

W KTÓREJ CENTRUM JEST WYJAS´NIANIE PISM

A MODEL OF CATECHESIS,

IN WHOSE CENTER THERE IS THE EXPLANATION OF WRITINGS

A b s t r a c t. Catechesis keeps reaching for its fundamental source, that is God’s Word. The Church’s call for a renewal of the basic relation with the Person of Jesus in God’s Word is still topical, as well as the reminder that faith requires such an encounter. In this key the article draws the reader’s attention to two aspects of Christology of the Word that are rarely present in the modern theological interpretation: its performative and sacramental character. Next, it analyzes the concept of catechesis understood as ecclesial mediation in entering the relation with God’s Word, in the experience that guarantees reaching the depth of the person. It reaches for an argument coming from the Scripture, summarizing the words that are said by the Word’s servants and witnesses about the substantial power of God’s Word. It points to one of the aspects of theology of the Word in St Luke the Evangelist’s text, and finally it shows what can be the model of catechesis.

An important conclusion for modern catechesis and religion teaching at school is that today there are a lot of words that would like to replace God’s Word. They are all the human words considered to be efficient, effective, fruitful – but sooner or later they have to acknowledge their limitations. We cannot surrender to one of the most veiled temptations of our times, that is that other words, other technologies, other methods, so-called psycho-pedagogical ones, can be more efficient than God’s Word.

Key words: catechesis, God’s Word, performative and sacramental character of God’s Word, Lectio Divina.

„Katecheza jest wazn a dziedzin a duszpasterstwa Kos´cioa, daj ac a mozli-wos´c´ odkrywania podstaw wiary. Przybiera ona rózne formy i w róznych fa-zach zycia towarzyszy czowiekowi, na wzór spotkania uczniów z Emaus

Dr KRZYSZTOF BIELIN´ SKI CSsR – doktor teologii; adres do korespondencji: e-mail: bielinski.cssr@wp.pl

z Jezusem (por. k 24,13-35). W centrum katechezy jest spotkanie z Bogiem, ‘wyjas´nienie Pism’, jakie potrafi dac´ jedynie Chrystus, ukazuj ac w sobie samym ich spenienie”1_{. Sowa zarówno znakomicie wprowadzaj ace w temat:}

Wzór katechezy, w której centrum jest wyjas´nianie Pism, jak równiez uza-sadniaj ace sposób jego przedstawienia, zapozyczone zostay od autorytetu w dziedzinie katechetyki – ks. profesora Andrzeja Kicin´skiego, dyrektora Instytutu Teologii Pastoralnej i Katechetyki KUL.

Zagadnieniu przyjrzymy sie w pieciu punktach: (1) Z posynodalnej adhor-tacji o Sowie Bozym Verbum Domini2 wydobedziemy aktualne wezwanie Kos´cioa do odnowienia s´wiadomos´ci dotycz acej spotkania z Osob a Jezusa w Sowie Bozym i przypomnienie, ze wiara wymaga dos´wiadczenia spotkania z Chrystusem; (2) W takim konteks´cie zwrócimy szczególn a uwage na dwa aspekty chrystologii Sowa mao obecne we wspóczesnej interpretacji teolo-gicznej: jego performatywny i sakramentalny charakter; (3) W punkcie trze-cim skoncentrujemy sie na pojeciu katechezy rozumianej jako eklezjalne pos´rednictwo do wejs´cia w relacje ze Sowem Bozym, do dos´wiadczenia, które gwarantuje docieranie do gebi osoby; (4) Nastepnie siegniemy po argu-ment z Pisma, streszczaj ac jak o substancjalnej mocy Sowa Bozego mówi a sudzy i s´wiadkowie Sowa. Wskazemy na jeden z aspektów teologii Sowa u s´w. ukasza Ewangelisty; (5) Rozwazania podsumujemy odwoaniem do rekolekcji drog a Lectio Divina, które w przekonaniu i dos´wiadczeniu autora artykuu mog a stanowic´ wzór katechezy – w szerokim jej znaczeniu – której celem jest „wyjas´nianie Pism”.

1_{A. K i c i n´ s k i. Katecheza w suzbie czowiekowi i spoeczen´stwu. W: Drogowskazy}

wychowania. Red. S. Wilk, A. Kicin´ski, A. uczyn´ski, L. Opiela. Lublin 2012 s. 157-169; por. VD 4.

2_{B e n e d y k t XVI. Verbum Domini. Posynodalna adhortacja apostolska o Sowie}

1. ADHORTACJA APOSTOLSKA VERBUM DOMINI – ODNOWIENIE WIARY KOS´CIOA W SOWO BOZ E

1.1. CHRZES´CIJANIE TRZECIEGO TYSI ACLECIA POTRZEBUJ A DOS´WIADCZYC´ MOCY EWANGELII

W Verbum Domini, posynodalnej adhortacji apostolskiej O Sowie Bozym w zyciu i misji Kos´cioa, Ojciec S´wiety Benedykt XVI wyraza aktualne rozez-nanie i przekorozez-nanie Kos´cioa, bed ace rezultatem wnikliwej refleksji nad wspóczesnym, duchowo pustynniej acym s´wiatem i problemami zyj acych w nim ludzi, iz konieczne jest dzisiaj goszenie z przekonaniem sowa Boze-go. Papiez wskazuje, ze jest to teraz´niejsza droga do dos´wiadczenia mocy Ewangelii: „U progu trzeciego tysi aclecia – diagnozuje Benedykt XVI – wielu chrzes´cijan potrzebuje, aby na nowo goszono im z przekonaniem sowo Boze, by mogli konkretnie dos´wiadczyc´ mocy Ewangelii”. Zauwazmy sformu-owanie, którego uzywa Ojciec S´wiety. Mówi on o potrzebie goszenia sowa Bozego, by dzisiejsi uczniowie Jezusa „mogli konkretnie dos´wiadczyc´ mocy Ewangelii”. Papiez wskazuje na posuge, misje wobec wspóczesnego chrze-s´cijanina, aby ten „dos´wiadczy mocy Ewangelii”, „skutecznos´ci sowa Boze-go” (VD 96).

W naszej refleksji rzecz a pomocn a wydaje sie byc´ zwrócenie uwagi na pojawiaj ace sie w Verbum Domini, najnowszym dokumencie Kos´cioa o So-wie Bozym, sformuowanie „dos´wiadczyc´ mocy Ewangelii”, „dos´wiadczyc´ skutecznos´ci sowa Bozego”, które wybiera Benedykt XVI. Wyrazenie „do-s´wiadczyc´ mocy sowa Bozego” wydaje sie opisywac´ kluczowe wydarzenie dla zrozumienia i ukazania roli sowa Bozego w drodze do wiary, miejsca „wyjas´niania Pism” w szeroko rozumianej katechezie. Dlatego w kolejnym punkcie naszych rozwazan´ przyjrzymy sie krótko, jak rzeczywistos´c´ te rozu-mie i wyjas´nia Verbum Domini.

1.2. MOZ LIWOS´C´ I KONIECZNOS´C´

PONAWIANIA DOS´WIADCZENIA APOSTOLSKIEGO: SPOTKANIA Z OSOB A JEZUSA W SOWIE

„Odwieczne Sowo, które wyraza sie w stworzeniu i przemawia w dziejach zbawienia, stao sie w Chrystusie czowiekiem, «zrodzonym z Niewiasty» (por. Ga 4, 4)” (VD 11). To historyczne wydarzenie wcielenia Odwiecznego Sowa w Osobie Jezusa z Nazaretu z jednej strony adhortacja nazywa „nowo-s´ci a niesychan a i po ludzku niewyobrazaln a”, z drugiej zas´ w odniesieniu do pierwszych uczniów – co nalezy tu podkres´lic´ – „zywym dos´wiadczeniem”.

„«Sowo stao sie ciaem i zamieszkao ws´ród nas» (J 1, 14a). Nie jest to figura retoryczna, lecz zywe dos´wiadczenie!” – stwierdza dokument (VD 11). Jednoczes´nie adhortacja podkres´la, iz wiara apostolska sformuowana w pis-mach nowotestamentowych zas´wiadcza, ze odwieczne Sowo stao sie w Jezu-sie ChrystuJezu-sie jednym z nas i konstatuje, iz „Sowo Boze naprawde wyraza sie ludzkimi sowami”. Warto zauwazyc´, iz ojcowie synodalni, reflektuj ac chrystologie sowa, przypominaj a wspóczesnemu Kos´cioowi, chrzes´cijanom trzeciego tysi aclecia, koniecznos´c´ „odnawiania s´wiadomos´ci”, iz w Pis´mie S´wietym za pos´rednictwem ludzkich sów objawia sie nam Sowo Boze. Co wazniejsze jednak w konteks´cie podjetego tematu adhortacja akcentuje nie-przedawnion a mozliwos´c´ „ponawiania tego spotkania” z Osob a Jezusa Chry-stusa poprzez medium Sowa Bozego3.

1.3. SPOTKANIE Z CHRYSTUSEM SPRAWIA, Z E GOSZENIE SOWA BUDZI WIARE

Siegaj ac do tekstu Dei Verbum, dogmatycznej Konstytucji Soboru Waty-kan´skiego II o Objawieniu Bozym, adhortacja Verbum Domini stwierdza: „Was´ciw a odpowiedzi a, jak a czowiek daje Bogu, który mówi, jest wiara” (VD 25). Wiara jest was´ciw a postaw a czowieka wobec udzielonego mu przez Boga Objawienia, które dociera do czowieka dzieki goszeniu (przez czowieka) jako „sowo Boze obecne w s´wietych Pismach” (teandryczne, tzn. sformuowane pod natchnieniem Bozym i zapisane przez czowieka)4.

„Wierzyc´ to przede wszystkim znaczy uznac´ za prawde to, czego do kon´ca nie ogarnia nasz umys. Trzeba przyj ac´ to, co Bóg nam objawia o sobie, o nas samych i o otaczaj acej nas rzeczywistos´ci, takze tej niewidzialnej, niepojetej, niewyobrazalnej. [...] Jednak zgoda na takie ograniczenie mozli-wos´ci rozumu nie przychodzi atwo. I tu wiara jawi sie w swoim drugim wymiarze: jako zaufanie osobie – nie zwyczajnej osobie, ale Chrystusowi. Wazne jest w co wierzymy, ale jeszcze wazniejsze, komu wierzymy”5. „Wia-ra nie oznacza jedynie przyjecia okres´lonego zbioru p„Wia-rawd dotycz acych

ta-3_{Por. VD 11.}

4_{Ojcowie synodalni uznali za rzecz konieczn a przypomnienie w odniesieniu do Pisma}

S´wietego: „[...] trzeba, zeby egzegeci, teologowie i cay lud Bozy traktowali je zgodnie z tym, czym jest naprawde – jako Sowo Boze, które sie nam objawia za pos´rednictwem ludzkich sów” (VD 29).

5_{B e n e d y k t XVI. Trwajcie mocni w wierze. Pielgrzymka do Polski 25-28 maja 2006.}

jemnic Boga, czowieka, zycia i s´mierci oraz rzeczy przyszych. Wiara polega na gebokiej, osobistej relacji z Chrystusem [...]”6. To sowa papieza Bene-dykta XVI z pielgrzymki do Polski, któr a w 2006 roku odbywa pod hasem „Trwajcie mocni w wierze”.

Verbum Domini ujmuje ten wymiar wiary nastepuj aco: „Cae dzieje zba-wienia pokazuj a nam stopniowo [...] s´cisy zwi azek miedzy sowem Bozym i wiar a, który urzeczywistnia sie w spotkaniu z Chrystusem. Dzieki Niemu bowiem [chodzi o Chrystusa!] wiara przybiera ksztat spotkania z Osob a, której powierzamy wasne zycie” (VD 25). Innymi sowy, proces przejs´cia od goszenia, suchania sowa Bozego do wiary, która „rodzi sie z tego, co sie syszy, tym zas´, co sie syszy, jest sowo Chrystusa” (Rz 10, 17), dokonuje sie w spotkaniu z Chrystusem, wymaga spotkania Chrystusa.

1.4. SAKRAMENTALNOS´C´ SOWA BOZEGO

Benedykt XVI w adhortacji Verbum Domini zwróci uwage na mao obec-ny w interpretacji teologicznej temat sakramentalnos´ci sowa Bozego (VD 56). Mocne sowa papieza pojawiaj a sie w dalszej czes´ci tego samego punktu dokumentu: „Chrystus, rzeczywis´cie obecny pod postaciami chleba i wina, w analogiczny sposób jest obecny w sowie goszonym w liturgii”. Odnotuj-my ponadto, iz adhortacja w odniesieniu do sowa goszonego uzywa takze okres´lenia „sprawczy charakter sowa Bozego”.

Pytanie o to, co znaczy okres´lenie „sakramentalnos´c´ sowa” albo stwier-dzenie obecnos´ci Chrystusa w sowie goszonym w liturgii, narzuca sie samo. Czy zawarte w adhortacji okres´lenia otwieraj a droge do stwierdzenia, ze to sowo jest sakramentem? Czym rózni sie sakramentalnos´c´ od bycia sakramen-tem? Czy sakramentalnos´c´ dotyczy jedynie sowa goszonego podczas liturgii, czy takze innych form posugi sowa w Kos´ciele, np. w ramach katechezy?

Szukaj ac odpowiedzi na wyzej sformuowane pytania wokó rzeczywistos´ci sowa Bozego, nalezy stwierdzic´, iz Benedykt XVI okres´lenia „sakramental-nos´c´” uzywa gównie w odniesieniu do liturgii sowa sprawowanej w ramach sakramentu Eucharystii.

Czy jednak nie nalezy upatrywac´ mozliwos´ci rozszerzenia tego okres´lenia na inne formy goszenia sowa Bozego, takze te wystepuj ace poza liturgi a eucharystyczn a? Eucharystia jest przeciez sakramentem nie tylko wtedy, gdy sie j a celebruje, ale równiez wtedy, gdy jest adorowana w Najs´wietszym

Sakramencie. Analogicznie, czy goszone sowo Boze nie zachowuje swojego sakramentalnego charakteru nie tylko wtedy, gdy stanowi integraln a czes´c´ Eucharystii, ale takze wtedy, gdy wystepuje poza ni a?

Byc´ moze na obecnym etapie rozwoju refleksji teologicznej jeszcze nie czas na rozstrzygaj ace odpowiedzi, takich rozwi azan´ nie znajdujemy przeciez równiez w adhortacji Benedykta XVI. Papieskie sformuowanie o sakramen-talnos´ci sowa Bozego potwierdza istniej ac a „od zawsze” wiare, iz w sowie goszonym w Kos´ciele jest obecny Bóg ze swoim Sowem, a to Jego Sowo jest skuteczne. Niew atpliwie otwarte tu zostao pole dla badan´ teologicznych nad tym zagadnieniem, do czego zreszt a zacheca sam Benedykt XVI.

Nie sposób jednak nie stawiac´ pytania o to, czy we wspóczesnym Ko-s´ciele istnieje zywe biblijne rozumienie Sowa Bozego jako sakramentu obec-nos´ci Chrystusa, obecobec-nos´ci tak samo realnej jak pod postaci a konsekrowanego chleba i wina. Gdy bowiem Sowo Boze jest proklamowane i wyjas´niane w homilii, Jezus Chrystus staje sie w nim obecny jako zywy i uwielbiony Pan, jako Ten, „w którym mieszka caa penia Bóstwa” (Kol 2, 9), jako Chleb daj acy zycie wieczne (por. J 6, 35).

2. PERFORMATYWNY I SAKRAMENTALNY CHARAKTER SOWA BOZ EGO

Dlatego przypomnijmy dwie wazne prawdy w odniesieniu do rzeczywisto-s´ci Sowa Bozego, jego performatywny i sakramentalny wymiar.

2.1. PERFORMATYWNY CHARAKTER SOWA BOZ EGO

Kiedy mówimy o performatywnym7 charakterze Sowa Bozego, to rozu-miemy przez to sformuowanie, ze Sowo Boze to nie tylko przekaz infor-macji, lecz takze dziaanie, sprawcza moc. „Teksty Biblii nie tylko informuj a o historii zbawienia, ale czyni a j a obecn a. Porównuj ac Pismo do Eucharystii mozna powiedziec´, ze pod postaci a natchnionego [...] tekstu biblijnego, dziea

7_{Z performatywn a funkcj a jezyka mamy do czynienia wtedy, gdy nie stwierdzamy tego,}

co rzeczywis´cie jest, lecz konstytuujemy jak as´ bytowos´c´. Przykadem performatywnej funkcji jezyka s a mianowania: „mianuje cie porucznikiem”. Funkcja ta wystepuje zwaszcza w religii przy sprawowaniu sakramentów: „chrzcze ciebie w Imie Ojca i Syna i Ducha S´wietego”. Por. M. A. K r ap i e c. Jezyk. W: Powszechna Encyklopedia Filozofii. T. 5. Lublin 2005 s. 330-344.

i sowa Boga oraz Chrystusa, pozostaj a zywe i ozywiaj ace dla nas – w na-szym ‘dzisiaj’. Wspóczes´nie na nowo podkres´la sie performatywny charakter sowa Bozego. Pisze sie o tym, ze sowo Boze oddziauje na tego, kto go sucha, przeksztaca go, przemienia zycie czowieka w historie odkupienia i zbawienia. Tak jak Eucharystia – Sowo Boze ma charakter pneumatyczny, czyli jest dynamiczne i performatywne”8.

2.2. SAKRAMENTALNY CHARAKTER SOWA BOZ EGO – SPRAWCZY CHARAKTER SOWA BOZ EGO W LITURGII

Obok performatywnego charakteru Sowa Bozego nalezy zauwazyc´ takze jego charakter sakramentalny. Mówimy o nim w konteks´cie liturgii, „w której sowo Boze jest celebrowane jako aktualne i zywe”. W Dei Verbum w numerze 52 czytamy: „Kos´ció zawsze dawa [...] wyraz s´wiadomos´ci, ze w czynnos´ci litur-gicznej sowo Boze  aczy sie z wewnetrznym dziaaniem Ducha S´wietego, który sprawia, ze dziaa ono w sercu wiernych” (VD 25). Dziaanie Boga w historii poprzez Jego Sowo, które sprawia to, co Bóg mówi9, „uwidocznia sie [...] w formie liturgicznej”, „w relacji miedzy sowem i gestem sakramentalnym” (VD 53). Ojcowie synodalni przypominaj a z jednej strony, ze to w konteks´cie czynnos´ci liturgicznej mamy do czynienia ze sowem Bozym urzeczywistniaj  a-cym to, co ono mówi. Z drugiej zas´ apeluj a, aby wychowywac´ „lud Bozy do odkrycia sprawczego charakteru sowa Bozego w liturgii” pomagaj ac tym samym „w zrozumieniu dziaania Boga w historii zbawienia i w osobistych dziejach kazdego, kto do niego przynalezy”10.

„W kazdym sakramencie rozróznia sie znak widzialny i rzeczywistos´c´ nie-widzialn a, która jest ask a” – pisze R. Cantalamessa – „Sowo, które czytamy w Biblii, samo w sobie jest zwykym znakiem materialnym (tak jak woda w przypadku chrztu s´w. i chleb w przypadku Eucharystii), zbiorem martwych sylab lub, co najwyzej sowem, jednym z wielu ze sownika ludzkiego. Kiedy jednak dochodzi do gosu wiara i s´wiato Ducha S´wietego, w tajemniczy

8 _{H. W i t c z y k. Jan Pawe II – promotor przeomu w biblistyce katolickiej XX wieku.}

W: Ioannes Paulus II – in memoriam. Ksiega pami atkowa Stowarzyszenia Biblistów Polskich ku czci Ojca S´wietego Jana Pawa II. Red. W. Chrostowski. Warszawa 2006 s. 415-416.

9 _{„W historii zbawienia nie ma bowiem rozdziau miedzy tym, co Bóg mówi, i tym,}

czego dokonuje; Jego sowo jest zywe i skuteczne (por. Hbr 4, 12), na co zreszt a wskazuje znaczenie hebrajskiego wyrazenia dabar” (VD 53).

sposób wchodzimy przez znak w kontakt z zyw a prawd a i wol a Boga, sucha-j ac gosu samego Chrystusa”11.

3. NATURA KATECHEZY – WTAJEMNICZENIE W WIARE I „WYCHOWANIE WIARY” KU JEJ DOJRZAOS´CI

Skierujmy teraz uwage na rzeczywistos´c´ katechezy. Siegniemy w tym celu po najbardziej rozpowszechniony podrecznik katechetyki fundamentalnej w s´wiecie12, ksi azke ks. profesora Emilio Albericha Katecheza dzisiaj13. „W obliczu skierowanego do czowieka sowa Bozego, winien on odpowie-dziec´ postaw a wiary; i dlatego katecheza jest pos´rednictwem eklezjalnym zmierzaj acym do tego, aby osoby weszy w harmonijn a relacje ze sowem Bozym”14 – pisze prof. Alberich. Wspóczesna teologia przyjmuje bardziej biblijn a koncepcje wiary. Istotnym odniesieniem w tym wzgledzie pozostaje tekst Konstytucji o Objawieniu Bozym Dei Verbum nr 5. Wedug tej odno-wionej koncepcji wiara zawiera trzy aspekty: (1) jest odpowiedzi a na wzywa-j ace Sowo Boga; (2) zaufaniem Bogu oraz (3) darem i ask a.

3.1. WIARA JAKO ODPOWIEDZ´ NA WZYWAJ ACE SOWO BOGA

„[...] Sowo Boze jest rodzajem prowokacji, wobec której czowiek nie moze pozostac´ bierny ani zamkn ac´ sie w niezaangazowanym suchaniu”15. „[...] Sowo Boze jest zawsze wezwaniem, które czeka na odpowiedz´: jest ono objawieniem, tj. s´wiatem, które musi zostac´ przyjete; jest obietnic a, która oczekuje ufnos´ci i wytrwaos´ci; jest zaproszeniem osobowym, a zatem zobowi azaniem, które musi znalez´c´ odzwierciedlenie w zyciu; jest takze Bozym planem zbawienia i dlatego równiez os adem, który zbawia lub skazu-je, w zaleznos´ci czy zostaje ono przyjete, czy odrzucone”16.

11_{R. C a n t a l a m e s s a. Jezus zacz a gosic´. Sowo Boze w zyciu Chrystusa i w misji}

Kos´cioa. ANBL 4:2009 s. 118.

12_{R. M u r a w s k i. Pojecie „katechetyki” w refleksji wspóczesnych autorów polskich.}

„Studia Pastoralne” 1:2005 s. 72.

13_{E. A l b e r i c h. Katecheza dzisiaj. Podrecznik katechetyki fundamentalnej. Warszawa}

2003.

14_{Tamze s. 125.} 15_{Tamze s. 128.} 16_Tamze.

3.2. WIARA JAKO ZAUFANIE BOGU

„Wierz acy, w sensie biblijnym, to ten, tumaczy Alberich, «który zgadza sie poddac´ i oddac´ Bogu z wiar a, dac´ Bogu cakowity kredyt zaufania, przy-j ac´, ze On jest prawd a, zaufac´ nie sobie samemu, ale Jemu, i stac´ sie w ten sposób wewnetrznie mocnym i prawdziwym moc a i prawd a Boga”. „Hebraj-skie etymologiczne znaczenie sowa wiara, he’emin [...] podpowiada, ze wie-rzyc´ znaczy «czuc´ sie bezpiecznym», «zaufac´ (komus´)», «pozwolic´ drugiemu nies´c´ (wasny ciezar lub wasn a boles´c´)», «opierac´ sie na», a zatem, [...] jest to «zozenie swojej ufnos´ci w» [...]”17.

Wiara to nie akt akceptacji lub akt zgody woli czy emocji. Wiara zakada fundamentaln a postawe, która daje sens i ukierunkowanie caemu zyciu, sta-nowi ac odpowiedz´ na plan zbawienia objawiony przez Boga18.

3.3. WIARA JAKO DAR I ASKA

Odpowiedz´ wiary jest darem Boga (zob. DOK 55). Bóg ma zawsze inicja-tywe w swoim wyjs´ciu naprzeciw oczekiwan´ czowieka. Akt przyjecia przez czowieka Jego sowa dokonuje sie pod wpywem Ducha S´wietego i dlatego jest darem aski19. Autor, ukazuj ac opisany tu dynamizm wiary w jej psycho-logiczno-antropologicznym wymiarze, siega po kategorie inicjacji i postawy. Inicjacja ma charakter procesu przejs´ciowego i transformacyjnego. Inicjacja chrzes´cijan´ska w najgebszym teologicznym znaczeniu „oznacza przede wszystkim proces wewnetrzny i przemieniaj acy ze strony dziaaj acego Boga poprzez sakramenty chrztu, bierzmowania i Eucharystii [...]”20. „W szerokim znaczeniu, inicjacja chrzes´cijan´ska oznacza takze cay proces osobistego przy-jecia wiary i postawy chrzes´cijan´skiej, który prowadzi do wyznania wiary i penego w aczenia sie w Kos´ció”21. „Prawdziwy proces inicjacyjny posia-da [...] wiele wartos´ci wychowawczych, przede wszystkim przez swoj a ogóln a wymowe egzystencjaln a, przez swój charakter gebokiego dos´wiadczenia, który jest gwarancj a docierania do gebi. Jest jak proces uczenia sie, w któ-rym bardziej niz przekazywanie wiedzy akcentuje sie wprowadzenie w „mi-sterium” bed ace miejscem osobistego dojrzewania poprzez przemiane i w 

a-17_{Tamze s. 129.} 18_{Por. tamze.} 19_{Por. tamze s. 130.} 20_{Tamze s. 133.} 21_{Tamze s. 134.}

czanie we wspólnote”22. Autor kwalifikuje rekolekcje do procesów inicjacyj-nych nieposiadaj acych charakteru instytucjonalnego23.

4. MOC JEZUSOWEGO SOWA W PRZEKAZIE EWANGELII

Krzysztof Mielcarek w artykule Moc Jezusowego sowa w dziele uka-szowym przedstawi ukaszow a teologie sowa24. Na potrzeby naszych roz-wazan´ skorzystamy z tez sformuowanych przez przywoanego autora.

4.1. SPRAWCZA MOC SOWA JEZUSA

Mielcarek pisze: „Sowo Jezusa na wzór sowa Jahwe ma moc sprawcz a [...]. Jest w stanie przemienic´ rzeczywistos´c´ (k 7,7), pobudza do dziaania ludzi (k 5,5), nature (k 8,24) i s´wiat duchowy (k 4,35 n), przeciwstawia sie cho-robom (k 4,39) i wada s´mierci a (k 7,14 n). Stanowi ac element zbawczej rzeczywistos´ci, która coraz dynamiczniej przenika s´wiat, sowo to nawet po widzialnym odejs´ciu Zbawiciela z tego s´wiata nie traci swojej aktualnos´ci. Prze-ciwnie, zdaje sie nabierac´ niemal substancjalnego charakteru [...]”25.

4.2. SOWA ASKI – UKASZOWA TEOLOGIA SOWA

Ws´ród wyrazen´ najlepiej odsaniaj acych rozumienie sowa w podwójnym dziele ukasza wskazuje Mielcarek na specyficznie ukaszowe sformuowanie sowa aski (RL ORJRL WK9 FDULWR9, por. k 4,22) niekiedy zamiennie okre-s´lane jako sowa mocy lub wadzy (por. k 4,36)26. Sformuowanie pojawia sie po raz pierwszy w tzw. teks´cie programowym ukasza, w komentarzu Ewangelisty do parasy odczytanej przez Jezusa w synagodze nazaretan´skiej (k 4,18-19). „ukasz uzupenia pen a zdziwienia reakcje suchaczy zagadko-w a ocen a sów wypowiedzianych przez Jezusa. Wedug autora trzeciej Ewan-gelii sowa te s a tes charitos”27. Mielcarek stawia pytanie o nature sów

22_Tamze.

23_{Por. tamze s. 135.}

24_{K. M i e l c a r e k. Moc Jezusowego sowa w dziele ukaszowym. „Verbum Vitae”}

13:2008 s. 111-128.

25_{Tamze s. 112.} 26_{Por. tamze s. 113.} 27_{Tamze s. 114.}

Jezusa, które okres´lone zostay jako RL ORJRL WK9 FDULWR9. Pozostawiaj ac na boku zreferowane w artykule nieatwe zagadnienie tumaczenia tej frazy28, autor proponuje odczytac´ je w sposób zgodny z intencj a Ewangelisty, tzn. traktuj ac Jezusowe RL ORJRL WK9 FDULWR9 „jako moc, która dziaa na dan a osobe z zewn atrz”29. „Charis dla trzeciego Ewangelisty to nie wdziek, czy jakies´ formalne piekno, ale przede wszystkim realny zewnetrzny wpyw”30. Mielcarek zwraca tez uwage na wzajemn a wiez´, jaka zachodzi pomiedzy charis a logos, ona bowiem dopiero ukazuje gebie teologii sowa zawartej w tym wyrazeniu.

4.3. SUCHAJ ACY I CZYNI ACY SOWO

– RL WRQ ORJRQ WRX THRX DNRXRQWH9 NDL SRLRXQWH9

„W zakon´czeniu perykopy o siewcy (8,19-21; por. 11,27-28) wkada on [ukasz] w usta Jezusa nastepuj ace zdanie: «Moj a matk a i moimi brac´mi s a ci, którzy suchaj a sowa Bozego i wypeniaj a je» (k 8,21) [RL WRQ ORJRQ WRX THRX DNRXRQWH9 NDL SRLRXQWH9.]. Wyraza w ten sposób nakaz Pana, by suchac´ i czynic´ sowo Boze. [...] Ci, którzy suchaj a sowa Bozego i wcielaj a je w zycie, tworz a zatem z Jezusem prawdziw a rodzine duchow a, s a Mu tak bliscy jak matka i bracia. Postawa suchania sowa Jezusa, która odzwierciedla sie w zyciu suchacza, ma zatem moc uczynienia go krewnym Jezusa – Jego bratem i matk a. Mozna wiec powiedziec´, ze sowo Boze ma moc eklezjotwórcz a. Wprowadza w komunie z Jezusem i w ten sposób buduje [...] wspólnote Kos´cioa”31.

4.4. SUBSTANCJALNA MOC SOWA

Krzysztof Mielcarek konkluduje: „Sowo aski [...] to realny zewnetrzny wpyw, który jest czyms´ w rodzaju niemal substancjalnej mocy. Sam a charis najczes´ciej uwaza sie za rzeczywistos´c´, która znajduje sie w lub nad osob a. Autor trzeciej Ewangelii wydaje sie widziec´ szerzej te moc zwi azan a z cha-ris. Wedug niego, nie chodzi tu tylko o jej obecnos´c´ w osobie, która gosi sowo Boze, ale takze o jej bezpos´rednie powi azanie z wypowiadanymi

so-28_{Por. tamze s. 114-116.} 29_{Tamze s. 116.} 30_{Tamze s. 117.} 31_{Tamze s. 119.}

wami”32. Mielcarek zwraca uwage, ze „istotnym czynnikiem dla zrozumie-nia, czym ostatecznie s a RL ORJRL WK9 FDULWR9, jest reakcja suchaczy”33. Charakter sów Jezusa (RL ORJRL WK9 FDULWR9) sprawia, iz zgromadzeni w sy-nagodze mieszkan´cy Nazaretu, suchaj ac sów Jezusa, nie mogli pozostac´ obojetni. „Sowa wypowiedziane przez Jezusa poruszaj a, poniewaz charis zawarta w Jego sowach nadaje tym sowom wyraz´nie boski charakter”34. „Charis to rodzaj nadprzyrodzonego wpywu obecnego w sowach, który jest niemal substancjaln a moc a [...]”35. ukasz stara sie zobrazowac´ funkcje i nature sowa. Nazywa je sowem aski nios acym zbawcz a moc Boz a. Sowa Jezusa zapocz atkowuj a zbawienie i s a dla autora k-Dz nie tylko oredziem, ale i konkretn a ask a przynosz ac a zbawienie i zycie.

5. KATECHEZA „WYJAS´NIAJ ACA PISMA”

PROWADZ ACA DO DOS´WIADCZENIA SPOTKANIA Z BOGIEM W JEGO SOWIE – DROGA LECTIO DIVINA

Kiedy nakres´lone juz zostay wazne aspekty sowa Bozego w najnowszym dokumencie Kos´cioa, w mys´li jego s´wiadków i tradentów, a takze w kate-chezie, trzeba przejs´c´ do zagadnienia „wzoru katechezy, w której centrum jest wyjas´nianie Pism”. „Wspóczesna katecheza [...] ma na celu tak a posuge sowa Bozego, by objawiao sie jako otwarte na spotkanie z czowiekiem i na jego problemy oraz jako odpowiedz´ na jego pytania”36 – wyjas´nia ks. prof. Andrzej Kicin´ski. Katecheza jest posug a sowa Bozego. Niniejsze opraco-wanie nie proponuje gotowego modelu katechezy szkolnej. Zadanie to nalezy do specjalistów, wybitnych teoretyków i skutecznych praktyków katechizacji. W dalszych rozwazaniach chodzi o odnowienie fundamentalnego przekonania, iz was´ciwie podjeta posuga sowa Bozego w ramach katechezy staje sie owocna, wprowadza w wiare. W tym celu podziele sie dos´wiadczeniem reko-lekcji drog a Lectio Divina, w których odnajduje z atwos´ci a trzy podstawowe funkcje katechezy: wychowanie w wierze, nauczanie doktryny chrzes´cijan´skiej oraz wtajemniczenie chrzes´cijan´skie (por. PDK 18).

32_Tamze. 33_{Tamze s. 122.} 34_{Tamze s. 123.} 35_Tamze.

Od dziesieciu lat prowadze we wspópracy z Centrum Formacji Duchowej Salwatorianów w Krakowie i jego Dyrektorem, ksiedzem Krzysztofem Won-sem, os´miodniowe rekolekcje Lectio Divina oparte na egzegetycznej koncepcji kardynaa Carlo Martiniego. Cztery Ewangelie kanoniczne rozumiane s a – wedug niej – jako cztery etapy dojrzewania chrzes´cijan´skiego, formacji ucz-nia Jezusa. S a to rekolekcje oparte na pogebionym modlitewnym kontakcie ze Sowem Bozym, bazuj ace „na praktyce korzystania z Biblii, która pochodzi z pocz atków chrzes´cijan´stwa i która bya obecna w Kos´ciele w caych jego dziejach”37. S a to rekolekcje wyrose z przekonania, ze „Sowo Boze jest pierwszym z´ródem wszelkiej duchowos´ci chrzes´cijan´skiej” (VC 94) i ze konieczne jest pogebione wychowywanie do kontaktu ze „z´ródem czystym i staym zycia duchowego” (VC 94).

Tematyka i charakter rekolekcji Lectio Divina s a tak przemys´lane, iz przy-ci agaj a chetnych niezaleznie od ich poziomu zycia duchowego i dotychczaso-wego kontaktu z Bibli a. Nalezy podkres´lic´ dwie szczególne ich cechy. Pierw-sza to troska o wysoki poziom refleksji nad starannie wybranymi tekstami Pisma S´wietego, przeprowadzanej wedug najwyzszych standardów akade-mickich i wskazan´ zawartych w dokumentach Urzedu Nauczycielskiego Ko-s´cioa. Zaleta druga, to s´cise powi azanie czytania i objas´niania Biblii z mo-dlitw a, zarówno indywidualn a jak i wspólnotow a, przed Najs´wietszym Sakra-mentem, której szczyt stanowi uroczys´cie sprawowana Eucharystia. Jedno i drugie sprawia, ze Biblia odzywa na nowo w swoim najwas´ciwszym s´rodo-wisku, czyli w Kos´ciele. Powstaa przeciez z wiary i dla wiary, a wiec jej zasadniczym przeznaczeniem jest budowanie wiary w Boga, który na kartach ksi ag s´wietych objawi swoj a zyczliw a obecnos´c´ i zyciodajn a moc.

Okazuje sie, ze w s´wiecie, w którym wydaj a sie panowac´ oschos´c´, ubó-stwo wartos´ci, kultura materialistyczna zamykaj aca osobe w doczesnym hory-zoncie egzystencji i pozbawiaj aca odniesien´ do transcendencji38 – to sfor-muowanie Ojca S´wietego Benedykta XVI z katechezy na s´rode popielcow a w lutym 2012 roku – w takim was´nie s´wiecie ros´nie liczba ludzi zaknionych sowa Bozego, oddaj acych sie z prawdziw a pasj a lekturze Biblii, usiuj acych na co dzien´ zyc´ w rytmie Bozego sowa.

Mam s´wiadomos´c´, ze na rekolekcje tego typu przyjezdzaj a ludzie z wybo-ru. W awkach szkolnych na lekcjach katechezy jest czes´c´ suchaczy jakby

37_{XII Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów. Sowo Boze w zyciu i misji}

Kos´cioa. Lineamenta nr 5.

z przymusu. Ale mam tez dos´wiadczenie wykadania zagadnien´ Pisma S´wie-tego w Wyzszej Szkole Kultury Spoecznej i Medialnej w Toruniu: dla infor-matyków, dziennikarzy, politologów i kulturoznawców w ramach przedmiotu o nazwie Asocjacje biblijne w literaturze, publicystyce, filmie. Od pocz atku roku akademickiego 2012/2013 spotykam sie na zajeciach Biblia, jej rola i istota w kulturze ze studentami róznych wydziaów Katolickiego Uniwer-sytetu Lubelskiego. W czwartki w sali wykadowej na ‘Poczekajce’, na Wy-dziale Matematyczno-Przyrodniczym, gromadzi sie ponad 150 studentów. Potrzeba wysiku, aby wykad by interesuj acy. Mam jednak wci az nowe dos´wiadczenie, ze w audytorium zapada absolutna cisza, gdy studentom, którzy nie s a teologami, tumacze wybrane teksty biblijne. Modzi chon a sowo Boze, gdy sie je im wyjas´nia.

To, czym chce sie podzielic´ w tej czes´ci przedozenia, nie jest owocem nau-kowej kwerendy, ale echem zywych spotkan´ z ludz´mi przyjezdzaj acymi na re-kolekcje Lectio Divina. Jest cos´, co  aczy uczestników tego typu rekolekcji niezaleznie od powoania, stanu, „religijnego stazu”, poziomu przyswojonej wiary, niezaleznie od historii osobistych odejs´c´ i powrotów do Kos´cioa. Tym czyms´ jest wielkie pragnienie Sowa, silny, wzmagaj acy sie gód biblijnego chleba. Jestem s´wiadkiem jak ludzie zdumiewaj a sie moc a Sowa dziaaj acego w ich zyciu i oddaj a mu coraz wiecej miejsca we wasnym sercu. Kos´ció zro-dzi sie ze Sowa i zyje Sowem – przypomnia Benedykt XVI (VD 3).

Na rekolekcje tego typu przyjezdzaj a ludzie nie tylko z „pierwszych awek kos´cioa”, owi „bardziej uduchowieni”. Bynajmniej. Przyjezdzaj a takze ludzie „z kruchty kos´cioa”, nieraz wrecz z obrzezy, ludzie, którzy wracaj a z daleka, po dugich latach obrazania sie na Boga, buntowania sie na Kos´ció, ludzie nies´miao przekraczaj acy jego próg z powodu zych i nieodwracalnych wybo-rów zyciowych, mocno poranieni przez siebie i innych, maj acy niejedno na sumieniu, ale teskni acy prawdziwie za nowym pocz atkiem i za Kos´cioem – Domem.

Mam przed oczami zakonnice w dojrzaym wieku, kobiete o silnej osobo-wos´ci i ze znacz ac a pozycj a w swoim zgromadzeniu. Nie byo w niej godu sowa. Przyjechaa na rekolekcje, aby wypenic´ doroczny obowi azek stanu. To, co byo w niej piekne, to zycie w prawdzie. Powiedziaa, ze nie syszy nic w sowie, którym stara sie modlic´ – a modlic´ sie przeciez przez lata zycia zakonnego nauczya. Zachecaem j a do wiernos´ci w modlitwie i ufnos´ci, ze „Pan Bóg mówi i odpowiada na nasze pytania” (VD 4). W jednym z ostat-nich dni rekolekcyjnych rozwazalis´my sowa Jezusa z Ewangelii Mateusza: „Jeruzalem, Jeruzalem! Ty zabijasz proroków i kamienujesz tych, którzy do

ciebie s a posani! Ile razy chciaem zgromadzic´ twoje dzieci, jak ptak swe piskleta zbiera pod skrzyda, a nie chcielis´cie. Oto wasz dom zostanie wam pusty” (Mt 23,37-38). Opowiedziaa jak to was´nie sowo Boze mocno j a poruszyo, dotkneo, ukazao prawde o niej. Zbudowaa klasztor, odnowia niejedn a kaplice w swoim zakonie. Znaa sie na tym, a Bóg powiedzia Jej – tak to usyszaa w sercu podczas modlitwy, ze bardziej niz nowych budowli chce jej serca, które daleko byo od Niego.

Widze jeszcze zy i sysze trudny do opanowania szloch pieknej, a jakze zakompleksionej studentki – córki alkoholika. Tak dugo czytaa przypowies´c´ z Ewangelii Mateusza o „Ojcu, który widzi w ukryciu” (por. Mt 6,1-18), to wszystko, co piekne i dobre w niej, az to konkretne sowo leczyo jej serce z niskiego poczucia wartos´ci i podprowadzio do osobistej relacji z Bogiem Ojcem. Relacji tej nie znaa, baa sie jej, a jednoczes´nie geboko za ni a tesk-nia. Studentka ta miaa dotychczas jedynie dos´wiadczenie ojca alkoholika.

Pamietam wazne decyzje lekarza emeryta, któremu Boze sowo dodao si powrotu do rodziny. Rozmodlonego policjanta, który szuka swego miejsca w zyciu. Spotkaem go po latach w warszawskim seminarium. Ksiedza, który po wielu latach wróci do kapan´stwa. Sowo wrócio mu zycie i powoanie po raz drugi.

Ludzie nie przyjezdzaj a na rekolekcje Lectio Divina, aby suchac´ ludzkich opowies´ci i dywagacji. Przyjezdzaj a, bo chc a usyszec´ Sowo. Nie oczekuj a czowieczych porad, ale m adros´ci Sowa. Niektórzy z nich przyjezdzaj a wie-lokrotnie, aby suchac´ odpowiedzi na to i podobne pytania i za kazdym razem widze ich zadziwionych faktem, ze Sowo jest tak realnie zyciodajne. Pomaga zrozumiec´ i pokochac´ wasne powoanie, oderwac´ sie od za. Lectio Divina – ta szczególna katecheza, w której centrum jest wyjas´nianie pism – jest drog a do ksztatowania osobowos´ci kontemplatywnych, czujnych, krytycznych i odwaznych. Uczy wymagaj acych, niekiedy nowych i nieznanych dot ad wy-borów. Uczy zaangazowania w s´wiecie, które nie wypywa z przyzwyczajenia czy obiegowych opinii, lecz ze suchania sowa Bozego39. Oczywis´cie to tylko may fragment zycia Kos´cioa, który spotykam na tego typu rekolek-cjach. Nie nalezy go przeceniac´, ale trzeba go doceniac´! To – moim zdaniem – Kos´ció Wielkiej Soboty, Kos´ció trwaj acy w wielkiej ciszy, w wyczekiwa-niu na swoje zmartwychwstanie. Kos´ció, w którym rodzi sie u ludzi nowa chec´ do zycia, potrzeba gebi i przekonanie, ze „Bóg jest, gdyz spotkaem Go

39_{XII Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów. Sowo Boze w zyciu i misji}

w Jego SOWIE”. Po dniach pustyni wracaj a do swoich domów, klasztorów, na parafie, do róznych spraw, pracy i posug, do swoich wiekszych i mniej-szych funkcji, urzedów.

Ludzkie sowo, sowo rekolekcjonisty, tego szczególnego katechety pod-prowadzaj acego pod zycie wiar a, potrzebne jest o tyle, o ile podprowadza do Sowa Boga. W swoich sowach mam czynic´ obecnym Sowo, które pochodzi od Boga. Musze uwazac´, aby nie powielac´ bedów i nie zanurzac´ sie w jezy-ku nauk behawioralnych bardziej niz w jezyjezy-ku Biblii, by w goszeniu Sowa nie wchodzic´ w kompetencje psychologa i psychiatry, ale po prostu byc´ gosi-cielem Sowa. Dzielic´ sie takze osobistym dos´wiadczeniem zycia Sowem.

Sporo jest dzisiaj sów, które chciayby zast apic´ Sowo Boze. S a nimi wszystkie ludzkie sowa uznane za skuteczne, wydajne, podne, lecz wczes´niej czy póz´niej musz a uznac´ swoje ograniczenia. Nie mozemy poddac´ sie jednej z najbardziej zawoalowanych pokus naszych czasów, ze inne sowa, inne technologie, inne metody, tak zwane psychopedagogiczne, mog a byc´ bardziej skuteczne od Sowa Bozego. Jes´li bowiem pozwolimy sie okras´c´ z tego, co mamy najcenniejszego, co nam pozostanie? Co bedziemy gosic´ Kos´cioowi i s´wiatu, jes´li pozbawimy sie pierwszen´stwa Sowa? Trzeba miec´ odwage rozpoczynania od Sowa. Jestem tego pewien pewnos´ci a dos´wiadczenia.

W 2008 roku Katolicka Federacja Biblijna przeprowadzia badania na temat lektury Pisma S´wietego w niektórych krajach. Wynika z nich, ze choc´ zdecydowana wiekszos´c´ uznaje tres´ci biblijne za prawdziwe, interesuj ace i potrzebne w zyciu codziennym, to jednak w ostatnich 12 miesi acach tylko od 20% do 38% badanych w krajach Europy przeczytao przynajmniej jeden urywek Pisma S´wietego. Liczna grupa badanych stwierdzia takze, ze Biblia zawiera prawdziwe i wazne dla zycia wartos´ci, jednak nieatwe do prakty-kowania. Pojawia sie wiec wezwanie – pytanie, stwierdza Przewodnicz acy Katolickiej Federacji Biblijnej bp Vincenzo Paglia: Jak przejs´c´ od zachwytu, który Biblia nie przestaje wzbudzac´ w spoeczen´stwie coraz bardziej przeciez zsekularyzowanym, do tego, aby zawarte w niej Sowo mogo skutecznie przemieniac´ ludzkie serca i cae zycie? Odpowiedz´ biskupa wspóbrzmi z diagnoz a postawion a przez Benedykta XVI, o czym bya mowa na pocz atku tego artykuu.

Potrzeba gosicieli, których przekaz Biblii bedzie autorytatywny i wiary-godny dla kazdego poszukuj acego. Potrzeba s´wiadków Sowa, którzy przeko-naj a sob a, ze stronice Biblii nie s a abstrakcyjne, nie s a jedynie piekne, ale konkretne, i do zrealizowania w zyciu. Kos´ció, zwaszcza jego pasterze, ale takze katecheci – s´wiadkowie bezpos´redni, niezast apieni ewangelizatorzy,

podstawowa sia wspólnot chrzes´cijan´skich40 – nie mog a przeoczyc´ rodz  a-cego sie godu Sowa i zapotrzebowania na duchowych przewodników przy lekturze Biblii.

Nie mam w atpliwos´ci, iz wci az aktualna pozostaje historia dworskiego urzednika królowej Kandaki z Dziejów Apostolskich, który podczas lektury Proroka Izajasza, pytany przez Filipa czy rozumie co czyta, odpowiedzia: „Jakzez moge rozumiec´, jes´li mi nikt nie wyjas´ni” (Dz 8,31).

Gdy kon´czyem prace nad artykuem, suchalis´my w liturgii z dnia frag-mentu z Ewangelii s´wietego ukasza: „Apostoowie prosili Pana: «Przymnóz nam wiary!» Pan rzek: «Gdybys´cie mieli wiare jak ziarnko gorczycy, powie-dzielibys´cie tej morwie: Wyrwij sie z korzeniem i przesadz´ sie w morze!», a byaby wam posuszna” (k 17, 5-6). Pan Jezus odpowiedzia zatroskanym o skutecznos´c´ swojej misji apostoów – u podstaw podjetego tu zagadnienia jest ta sama troska, iz nie potrzeba im wcale wiecej wiary, tak jak im samym sie wydawao, aby dos´wiadczyc´ cudu, aby sprawiac´ rzeczy niemozliwe. Jezus przypomina im ziarnko gorczycy. Pamietaj a, ze do niego porówna juz Króle-stwo Boze (por. k 12,18-19). Pamietaj a ten obraz maego ziarnka gorczycy, które ma w sobie tyle witalnos´ci, iz urosn ac´ moze do wielkiego drzewa (por. k 12,18-19). Jezus przypomina zatroskanym apostoom swoje Sowo. Jezus przypomina takze nam, zatroskanym o skutecznos´c´ naszej katechezy, Jego Sowo. Odpowiedz´ na pytanie o to, czego nam potrzeba, odnajdujemy u Jezu-sa – to nie wiecej wiary, ale wiary odnowionej w moc Jego Sowa, wiary zywej i zaangazowanej.

40_{Synod Biskupów. XIII Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne. Nowa ewangelizacja dla}

WZÓR KATECHEZY,

W KTÓREJ CENTRUM JEST WYJAS´NIANIE PISM

S t r e s z c z e n i e

Katecheza wci az siega do swego podstawowego z´róda, jakim jest Sowo Boze. Aktualne jest wezwanie Kos´cioa do odnowienia podstawowej relacji z Osob a Jezusa w Sowie Bozym i przypomnienie, ze wiara wymaga dos´wiadczenia takiego spotkania. W tym kluczu artyku zwraca uwage na dwa aspekty chrystologii Sowa mao obecne we wspóczesnej interpretacji teologicznej: jego performatywny i sakramentalny charakter. Nastepnie analizuje pojecie kate-chezy rozumianej jako eklezjalne pos´rednictwo do wejs´cia w relacje ze Sowem Bozym, do dos´wiadczenia, które gwarantuje docieranie do gebi osoby. Siega po argument z Pisma, stre-szczaj ac jak o substancjalnej mocy Sowa Bozego mówi a sudzy i s´wiadkowie Sowa. Wska-zuje na jeden z aspektów teologii Sowa u s´w. ukasza Ewangelisty i w kon´cu ukaWska-zuje to, co moze stanowic´ wzór katechezy.

Wazne wnioski dla dzisiejszej katechezy i nauczania religii w szkole to s´wiadomos´c´, ze duzo jest dzisiaj sów, które chciayby zast apic´ Sowo Boze. S a nimi wszystkie ludzkie sowa uznane za skuteczne, wydajne, podne, lecz wczes´niej czy póz´niej odsaniaj a swoje ogranicze-nia. Nie mozemy poddac´ sie jednej z najbardziej zawoalowanych pokus naszych czasów, ze inne sowa, inne technologie, inne metody, tak zwane psychopedagogiczne, mog a byc´ bardziej skuteczne od Sowa Bozego.

Sowa kluczowe: katecheza, Sowo Boze, performatywny i sakramentalny charakter Sowa Bozego, Lectio Divina.