deep wells as: Cisowa IG-l, Brzegi Dolne IG-l, Paszo-wa-l, Kuimina-l, which have penetrated deeply flysh deposits of the Skolsk unit but often reached the Miocene rocks and consolidated Proterozoic basement. did not fix explicitly the stike direction of the Boryslaw - Pokuck unit in Poland. Some opinions suggest that oil-bearing deep-seated elements could continue between Cisowa and KuZmina or near JasieIi on Ustrzyki Dolne area. Other assumptions discuss their occurrence eastward from the Cisowa - Rybotycze elevation.
Mentioned wells, particulary superdeep wells: Pa-szowa-l (7200 m depth) and KuZmina-l (7541 m), have documented that the Spaskie sandstones of Lower Cre-taceous age could be regarded as perspective series of deep-seated folds. These Lower Cretaceous deposits were widely extended within the Skolsk unit and gas findings in KuZmina-l well allowed to locate next research Kuz-mina-2 borehole in which this sandstone horizon would be studied more detaily.
The KuZmina-l well supplied a lot of data about stratigraphy, lithology, geochemistry and tectonic of the Carpathian flysh as well as of Miocene deposits and platform basement.
These superdeep wells, well logs and other geophysical investigations were done by gas and oil researching companies in Jaslo and geophysical one in Krakow. The scientific studies were directed by the Oil-Gas Mining Institute in Krakow with cooperation of the Jagellonian University and the Academy of Mining and Metallurgy.
PE3IOME
BorrpocaMH norpY1KeHHhIX CKJI~OX B KapnaTaX, THDa DOPHCJIaBg - ,[(0JlHHl:d: 3aBHMaJIOCb MHoro 3HaMe-HH'ThIXreOJlOrOB, TaKRXICax: T. TO.JIBHHl,CICH, C. B~OBg1K, C. IOxa, 3.P. OJleBH'I H ~yrue, a H3 COBeTCICBX B 'lRCT-HOCTH
c.c.
KpyrJIOB H B.B. r.JIynnm. MHemDI no B03MO)KHOCTH HaXO~eHmI 3THX CKJI~OX no nO.JILCICOHCTopOHe - HeO~OpO,lJ;HhIe. HeCMO'I"pil Ha TO, 'ITO 6hIJIH
npOBe~eHhI reocpH3lf<Iecme Hcc.rr.e~OBamDI H 6ypeHHe my60XHx CICBR)f(HH: QHcoBa Hr -1, D>Kem ,[(OJILHe Hr-I, IIamoBa 1 H KpLMHHa 1, XOTophIe my60ICo neHe1"pH-POBaJIH
«Jmmn
CKO.JILCICOH e.l{HHllI(LI, a Heo.u;n:oICpaTHo AOCTHraJIH OTJIO)KeHHH MHOo;eHa H ICOHCOJIHAHpoBaH-HOro 30KeM6pHlicICoro OCHOBaHHiI, He YAaJIOCL 0.u;n:0-3Ha'IHO onpeAeJIHTL HaIIpaBJleHHiI npOAOJl)KeHHJI 60-pHCJIaBCKO-nOKYTCICOH eD;DJDIIl}>T Ha TeppHTOpHH nOJIL-mH. C~eCTByeT MBeHHe, 'lT0 norpY1KeHHhIe He«PTeHQC-HLIe 3J1eMeHTLl MOryT DpOAOJI)KaTLCiI M~ QHCOBOH H KY3LMHHOH, HJIH )Ke B paiioHe YCTDIHIC ,[(OJILHLIX, .B6J1H3H .sIceHJI. ,[(pyrue rHDOTe3hI DpHHHMaroT, 'ITO OHH MoryT HaxO,l{lITCJI K BOCTOXY OT B03BLlIIIeHHOCTH QHco-Beii - PhI60ThI'I.
YnoMJIIIYTLIe CICBaJEHHLI, a oco6eHHo ~e csepxrny-6oICHe: namOBa 1 (7210 M) H KY3LMHHa 1 (7541 M) AOKa3aJIH, 'lT0 nepCneKTHBHhIMH cePHJIMH, KOTophIe -MO)l(110 CKa3aTL - DpHHiIJIH Ha ce6g pOJIL norpY)KeHHhIX
CKJI~OIC, MOryT 6hITL HH)I(IIeMeJIOBhIe cnaCICHe nec'ia-HHICH. 3Ta cepHJI HH)I(IIeMeJIOBLIX OTJIO)Kemm nmpoKO pacnpOCTpaHJIeTCJI B CKO.JILCICOH eAHHHo:e, a 06HapY1KeH-HhIe npOJIBJleHHJI raJa B CKBR)f(HHe KY3LMHHa 1 6hIJIH nOJIe3HhIMH npH npoeKTHpOBaHHH CJIeAYIOmeii nOHCKO-BOH CKBaJKHHLI KY3LMHHa 2, rAe B BhICllieM CTpYJITYPHOM nOJlO1KeHHH 6yAYT HCCJIeAOBaHhI nec'laHHKH HH)I(IIero MeJIa. 3T0 J:OHKpe11ILIiI nOHcKoBOH pe3YJILTaT nOJIY'leH-HhIii H3 3THX 6ypOBLIX pa60T.
J.f3 pa3BCAO'IHoit CKBaJKHHLI KY3LMHHa 1 6LIJ1H no-JIY'leHLI MaTePHaJIhI no c'I"paTHrpacpHH, JIHTOJlOnm. reo-XHMHH H TeICTOHHXH Kax KapnaTCKoro cpJIEIlla, TaK H oTJloxeHHli MHOo;eHa H DJIaTcpopMeHHoro CPYHAaMeHTa.
JiypeHHe CBepxrny60ICHX cn8XHH, a TalDKe H3Mepe-HmI CKBaXHHHOH H nOHcKoBOH reocpH3HICH 6hI.JIH npo-BeAeHLI IIpeADpHSlTHeM nOHCKOB Hecpm H ra3a B .HCJIe H reOcpH3HICH B KpaxoBe, a Hay-qHhIe HCCJIe~OBaHHJI -HHCTHTYTOM HecpTSlHoii H ra30BoH npOMLIIllJleHHOCTH B KpaxoBe npH coTpY.lJ;HH'IeCTBe .HrennoHcKoro YHH-BepcBTeTa H rOpHO-PyAHOB ~eMHH.
IRENA OLKOWICZ-PAPROCKA PaIistwowy Instytut Geologiczny, Warsza.wa
PIASKI KWARCOWE GRUBOZIARNISTE DLA PRZEMYSLU ODLEWNICZEGO
STAN BAZY SUROWCOWEJ I MOZLIWOSCI
JEJ
POWIF;KSZENIA
Piaski i slabo zdiagenezowane piaskowce kwarcowe Sl! podstawowym surowcem stosowanym w wi~kszosci
technologii odlewniczycb do sp0fZll.dzania mas formier-skich i rdzeniowych w produkcji odlewow ze stopOw metali. Istotnym czynnikiem w tym procesie jest dobranie piasku 0 odpowiedniej ziarnistoSci. gwarantujllcej dobrll jakose odlewow. Badania przeprowadzone w ostatnich latach w Instytucie Odlewnictwa w Krakowie wykazaly, i:e stosowanie do tego ceIu piaskow 0 wysokiej jednorod-noSci. powoduje podwyi:szenie wsp6lczynnika rozszerzal-noSci.liniowej pod wplywem temperatury cieklego metalu
(najwi~ksza rozszerzaInosc ziarn wyst@uje przy przejSclu kwarcu z jednej odmiany alotropowej w drugl!) oraz gorsze przewodnictwo cieplne form sporzlldzonych z ta-kiego typu piaskow. W zwil!,Zku z tym, w formie wykona-nej zjednorodnego piaskumogll wystllPiC rome wady,jak 382
UKD 553.623:621.742.4 np. ~kni~ia na powierzchni odlewu. Dlatego od niedaw-na zacz~to stosowae piaski niejednorodne nalezllCe do roi:nych grup i klas ziarnowych (1). Wamym komponen-tem w spo~ej niejednorodnej masie formierskiej i rdzeniowej stat si~ udzial piaskow kwarcowych grubo-ziarnistych. Zawartosc piaskow gruboziarnistych w takiej masie ma jeszcze t~ dodatnil! stron~ ze wplywa korzystnie na popraw~ przepuszczalnosci, tj. zdolnosci do odprowa-dzania gazow, co chroni Odlew przed powstaniem ~che
rzy gazowych i niedolewow. Dlatego tei:, obecnie w wi~k
szoScl technologii odlewniczycb, szczegolnie zaS przy sporz1!dzaniu form dIa dUZych odlewow z i:eliwa i staliwa, piaski gruboziarniste znajdujl! coraz wi~ksze zastoso-wanie. W zwil!,Zku z czym zwi~kszylo si~ zapotrzebowanie na ten surowiec. Do szczegolnie poszukiwanych naleZl! piaski 0 frakcji glownej 0,40/0,32/0,20. Sl! to piaski, ktore
wedlug skali Wentwortha odpowiadajllpiaskom gru-boziamistym 0 wymiarach ziarn 1-2 mm i bardzo
gruboziamistym 0 wymiarach ziarn 2-4 mm. Piaski tej
klasy.ziarnowej nie twOI'Zll zl6z powszechnie wyst~pujll
cych w przyrodzie (patrz nastwny rozdziaJ).
Przemysl odlewniczy wielokrotnie sygnalizowaJ nie-dobOe piask6w gruboziarnistych zwracajllc si~ do Pan-stwowego Instytutu Geologicznego w sprawie uwzgl~ nienia w planach prac naukowo-badawczych tematu dotYCZllcego poszukiwania i dokumentowania zl6z tego rodzaju surowcOw, sugerujllc jednoczesnie, aby prace skoncentr:owaC przede wszyst)cim w Polsce P6Inocnej i Srodkowej. ~ to bowiem regionyo szczeg6lnie duZym deficycie piask6w odlewni~ch gruboziamistych jak i innych. Dotychczas prawie wszystkie zloZa dla
omawia-o , 20 40 , eo 80 10.Jkm ,
Rye. 1. Mapa wystf!Powania piaskOw /ormierskich i odlewni w Polsee
1 - udokum.cntowane :doZa piask6w formierskich gruboziamistych, 2 udokumentowane zloZa piask6w fonnierskich, 3 -zgrupowanie 28 udokumentowanych zlol: piaskow formierskich w rejonie ~tochowy -
Zarek,
4 - miejsce pobrania probek piask6w gruboziarnistych do badan laboratoryjnych, 5 - zloZakruszyw natura1nych zawierajllCC frakcj\l piask6w 1-2 mm i 2 -4 mm, 6 - 1 odlewnia, 7 - do 5 odlewni, 8 - do 10 odlewni, . 9 - powyZcj 30 odlewni, 10 - zIoZa eksploatowane, 11
-nazwa :doZa piasku gruboziarnistego formierskiego
nych potrzeb udokumentowane zostaly w poIudniowej
~ kraju, podczas gdy odlewnie rozmieszczone Sll na obszarze caJej Polski (ryc. 1).
Na podstawie informacji uzyskanych w Instytucie Odlewnictwa w Krakowie i PrzedSi~biorstwie Dostaw MateriaJ6w Odlewniczych w Tychach przeinysl odlew-nicizy uzyskuje obecnie dla swoich potrzeb piasek gru-boziarnisty·z kopaln piask6w czwarto~owych Szcza-kowa w wojewOdrtwie katowickim, Ludwik6w w woje-wOdztwie piotrkowskim i Biestrzynnik w wojewoje-wOdztwie opols1dm (to ostatnie zloZe wedlug Bilan~ ZasobOw Kopalin Ministerstwa Ochrony Srodowiska Zasob6w Naturalnych i LeSnictwa jest ju.z wyeksploatowane i nie figuruje w ewidencji il6z). Piasek gruboziarnisty 0 zaw'!-r-toscifrakcji gl6wnej 0,40/0,32/0,20 z wymietrionych zl6z
Ryc.1
Fig. 1. Map o/nwulding sands deposits and/oundries in PorJnd 1 - documented deposits of coarse moulding sands,. 2 - de-monstrated deposits of moulding sands, 3 - 28 documented deposits of moulding sands in the ~tochowa -
Zarki
region, 4 - samples location of moulding sands analysed in laboratory, 5 - deposits of natural crushed stone with fraction 1-2 and 2-4 IDItl, 6 - one foundry, 7 - up to 5 foundries, 8 - up to 10 foundries, 9 - more that 30 foundries, 10 - exploited deposits,11 - name of deposits of coarse moulding sands
jest otrzymywany w wyniku uszlacbetniania, polegajllce-go na plukaniu i segregacji piask6w gniboziarnistych wystwujllfYch w tych 4oi:ach. Z kopalni Szczakowa uzyskuje Sl~ ok. 250- 300 tys. t piask6w gruboziarnistych rocznie, z Ludwikowa ok. 20 tys. t i z Biestrzynnika ok. 50 tys. t. Wymienione trzy zlo7a polozone sll w polnd-niowej ~sci kraju. .
W koncu lat osiemdziesilltych problem poszukiwania piask6w gruboziarnistych uwzgl~ony zostal w pracach planowych PIG (4).
STAN BAZY PIASK6w GRUBOZIARNISTYCH Piaskikwarcowe stanowillce surowiec' Cormierski ma-ne Sll z kilku formacji geologicznych. Podstawowe znacze-nie majll piaski kredowe, trzecio~owe i czwarto~do we, a podrz~ne jurajskie (3). Analiza udokumentowa-nych dotychczas 70 zl6z piask6w nalezJlCYch do wymie-nionych Cormacji i udokumentowanych z przemaczeniem dla potrzeb przemysln odlewniczego wykazala, Ze tyIko w 14, tj.: Dylaki, Grodziec, Krasiej6w, Myslina
n,
Zr~bice, Zaborze, Krasawa, Stasz6wka, Bukowno, Szczakowa, Ludwik6w, WllChock, G6rka Lubartowska-Milk:6w i Krzesz6wek wystwuje frakcja gruboziarnista nagroma-dzona w takich iloSciach, Ze mow je zaliczyc do zl6z piask6w gruboziarnistych (ryc. 1). W trzynastu przypad-kach Sll to zloZa piaSk6w czwarto~dowych, a tylko w jednym kredowych (zloZe Krzesz6wek). Piaski grubo-ziarniste,jakju:i wspomniano w poprzednim rozdziale, niecm/s 1000 . . ----~----~----. . ----._--~ O,1"'--~--&"_-:a.&.:I'-L.~III'o~""" 0,001 0,01 0,1 1,0 10 100 mm Srednica z ia rn
~1 ~2
FOOJ3Rye. 2. Diagram empirycznej zalebwsci erozji transportu j
depozy-eji ziam r6i11ej wielkosci od iredniej pr~dkosei przeplywu wedlug F. Hjufstrom (2)
1 - pmldzial p~oSci pr~n transportuj/lCCgo piaski
r6mo-ziarniste, 2 - pJ;Zedzi.al p~oSci prlldu transportujllcego piaski gruboziamiste, 3 - przedzial p~oSci p~u transportuj/lCCgo
ZWiry
Fig. 2, The relations between erosion, transport(ltion and deposi-tion
0/
t~ different grain size versus the average Yelocity o/the flowraceording to F. Hjulstriim) (2)
1 - the range of the current velocity transporting sands of the different size, 2 - the ra.nge of the current velocity transporting
coarse sands, 3 - the range of the current velocity transpOrting gravels
384
nale:illdo surowcOw pospolicie wystwujJlCYch w skorupie ziemskiej. Rzadkosc wyst~powania omawianych piask6w wynika z uwarunkowa.n sedymentologicznych. Sedymen-tacja w sensie zloZowym - bilansowym piask6w grubo-ziarnistych 0 Sci.sle okreslonym, malym zakresie uziar-nienia, tj. frakcji podstawowej 1-2 i 2 -4 mm wymagala-by utrzymania w zbiorniku sedymentacyjnym stalego,
bardzo wllSkiego re2:imu hydrodynamicmego przez
dld-szy okres czasu. Ze wzgl~u na to, Ze p~dkosc w6d roztopowych, a co si~ z tym will:ie siIa nosna zmieniajll si~ gwaitownie, istnieje bardzo mala szansa powstania na-gromadzenia osad6w 0 jednakowej, wyseiekcjonowanej wieIkoSci. ziam i macznej mill:iszoSci., a wi~ zl6z przed-stawiajllcych wartoSci. gospodarcze, Zale:inosc wielkoSci. transportowanych i osadzanych ziam od pr~oSci. wody ilustruje ryc; 2 (2). Jak widae sedymentacja omawianego przedzialu uziarnienia will:ie si~ z bardzo malym za-kresem pr~dkosci pr~du, podczas gdy innych osad6w, tj. piask6w r6i:noziarnistych, piask6w ze.Zwirem. i Zwir6w, ze maczirie wi~kszym. Dlatego teZ, naj~sciej wyst~wa nie piask6w gruboziarnistych ogranicza si~ w zloi:ach do nieduZych wkladek lub lawic wsroo wymienionych osa-d6w okruchowych, a rzadko dochodzi do akumulacji o znaczeniu zloZowym. W zwillzkil z tym w udokumen-towanych zlo:iach dla cel6w odiewniczych w niewielu tylko wystwujll wi~ksze iloSci. piask6w gruboziarnistych. Wedlug Bilansu Zasob6w Kopalin stan zasooow piask6w w tych zloi:ach wynosi 80454 tys. t. W podanej liczbie zasooow udzial frakcji gruboziamistej jest zmienny i wy-nosi od ponii:ej 50% do okolo 70%, NaleZy jednak
uwzgl~nic Cakt, Ze nie wszystkie udokwD.entow~e zaso-by Sll przem.yslowe i w praktyce moZe si~ oka.za.e, ze jest ich znacznie mniej. Zatem udokumentowana baza pias-k6w gruboziarnistych· jest bardzo mala i· wedlug
uzy-skanych danych stanowizabezpieczenie dla przemysln odiewniczego tylko na kr6tki okres czasu,· dkolo 10 lat.
MOZLIWOSC POZYSKANIA PIASKQW GRUBOZIARNISTYCH
DLA ODLEWNICTW A
W podj~tych w PIG pracach zmierzajllcych do po-prawy niekorzystnej sytuacji przedstawionej w poprzed-nim rozdziale, uwag~ skoncentrowano przede wszystkim na osadach piaszczystych czwarto~du budujllcych ko-ryta rzeczne, tarasy rzecmo-akumulacyjne oraz wodno-lodowcowe. Z nimi bowiem willZll si~ najwi~ksze moZli-woSci. znalezienia nowych, plytko wystwujllC}'ch zl6z piask6w gruboziapristych. Na podstawie zestawionej mapy wystwowania wymienionych osad6w wytypowa-no, a nast~pnie opr6bowano 25 odsloni~ piask6w grubo-ziarnistych . (3), kt6rych lokalizacj~ przedstawiono na ryc. 1. Pr6bki piask6w badane byly w Instytucie Odlew-nictwa i poza dwiema okazaly si~ przydatne dla przemy-sin odlewniczego (4). PrzypuszczaC jednak naleZy, Ze
, w toku daiszych szczegOlowych badaD. rozpomawczo--dokumentacyjnychnie wszystkie opr6bowane pozytyw-ne punkty wystwowania om.awianych piask6w oka4 si~ zloZami piask6w gruboziarnistych 0 maczeniu
gospodar-czym.. Poza tym, prace zmierzajllce do wyja!inienia tej
kwestii wymagajll dlugiego okresu czasu, potrzebnego do przeprowad?enia peJnego cyldu bada.n terenowych, labo-ratoryjnych, dokumentacyjnych oraz przygotowania
zlo-2:a do eksploatacji. Dlatego rozwaZono innll.moZliwosc pozyskania poszukiwanego surowca w stosunkowo
kr6t-kim. czasie. Polega ona na przeanalizowaniu udokumen-towanych zl6z czwarto~dowych osad6w
Zwirowo-pia-szczystyeh akumulacji Iodowcowej i wodno-Iodowcowej, czyli zl6z kruszyw naturaInyeh. Uwzgl~niono 63 zlom znajdujltce si~ gl6wnie w p61nocnej ~ PoIski (rye. 1).
Obszar p6Inocnej Polski naleZy do szczeg6lnie uprzywiIe-jowanych zar6wno pod wzgl~em ilosci udokumentowa-nych oraz ekspIoatowaudokumentowa-nych zl6z, jak i wielkosci ustalo-nych zasob6w kruszywa naturalnego (5). Analiza wykaza-la, :le w zlozach tych wystwujlt piaski 0 poszukiwanej frakcji, tj.
1-2
i2 - 4 mm,
kt6re w procesie segregacji ziarnowej tzn. uszIachetniania surowca gl6wnego (kru-szywa) stanowi~ produkt odpadowy nie zawsze dostate-cznie wykorzystywany, naj~Sciej I~e z innymi r6w-ni~z odpadowymi frakcjami zbierany na haldach. W wy-branych 63 dokumentacjach geoIogicznych obliczono procentowll zawartosc obu frakcji w poszczeg6lnych zloZach oraz ich zasoby. W analizowanych 63 zlomch kruszyw naturalnych udzial piask6w frakcji ziarnowej 1-2mm
w 49 zloZach wynosil pOWYZej 10% i miescil si~ w granicach 10,3-64,3%, a w 14 byl nizszy od 10%, natomiast obecnosc frakcji ziarnowej 2-4 mmwynosi-la w 28 zloZach 10,0-41,0%, w pozostalych 35 poni-:lej 10,0%. Zasoby piask6w w tyeh zlo:lAch wynoSZll= frakcja 1- 2 mm - 82580 tys. 1, a frakcja 2 - 4 mm -64 550 tys. t (4) .
. W ceIu okreSIenia przydatnoSci odpadowych piask6w dla odlewnictwa pobrano pr6bki do badan technoIogicz-nych ze Zwirowni ~polno Wielkie (frakcja 1-2 mm) i W~gorzewo Koszalitiskie (frakcja 2-4
mm).
Obydwie kopalnie znajdujll si~ na terenie wojew6dztwa koszaliri.-skiego (ryc. 1). Badania wykonane w Instytucie Odlew-nictwa wykazaly przydatnosc piask6w dla przemyslu odIewniczego (4).Uzyskane wyniki badali jakoSciowych oraz wielkosc zasob6w wskazuj~ na to, :le zlom kruszyw naturalnych mOgl! stae si~ b~ dostarczajllClt poszukiwanego asor-tymentu piask6w dla ceI6w odlewniczych. Spraw~ pod-j~ ekspIoatacji piask6w gruboziarnistych z kopalD.
kruszyw naturalnych naleZy Z8.CZIlC od wytypowania zl6z przeznaczonych do tego ceIu, a nast~pnie przeprowa-dzenia cyklu badaIi technoIogicznych oraz rachunku ekOJ;1omicznej oplacalnosci wprowadzenia w :iwirow-niach zmian w profilu produkcyjnym polegajltcym na przystosowaniu zakladu do uzyskania i skladowania po~danej frakcji piasku oraz przetransportowaniu jej do odlewni' Podj~e produkcji omawianyeh piask6w z ist-niejllcyehj1ri: ekspIoatowanych Zwirowni pozwoliloby na wyeliminowanie dlugiego, kosztownego transportu
su-rowca ze zl6z znajduj~cYch si~ na poludniu kraju do odlewni poloZonych w p61nocnej Polsce. Poza tym mialo-by jeszcze jeden dodatni, wamy aspek1, mianowicie przyczyniloby si~ do o~nej, racjonalnej gospodarki zloZami i prawidlowego wykorzystania ich bazy zasobo-wej oraz zapobiegloby koniecznoSci budowy nowych kopalti, a wi~ pozwoliloby na ochron~ powierzchni grunt6w, a zatem na unikni~cie nadmiernej degradacji srodowiska przyrodniczego.
LITERATURA
1. B I a s z a kM., C i c h y J. - Piaski formierskie
[w:1 Metodyce badati surowc6w skalnych. Wyd Geol.,
1979.
2. H j u 1st r ,0 m F. - Bull. Inst Univ. Uppsala, 1935, vol. 25 s. 221- 527.
3. 0 I k 0 w i c z - Pap roe k a L, B la s z a k
M.-Prz. Geol., 1987 nr 3 s. 123 -129.
4
.
0 1
k 0 w i e z - Pap roe k a I. - Poszukiwaniepiask6w kwarcowych gruboziarnistych oraz Zwirk6w dla przemyslu odlewniczego (maszynopis) CAG. 1988. 5. S i 1 i won c z u k Z. - Atlas
litologiczno-surow-cowy Polski. Surowce skalne i SUfOWce okruchowe. 3. Kruszywo naturalne. Wyd. Geol., 1974.
SUMMARY
This paper estimate of the resoures of moulding sandsmainly coarse-grained sands for foundry iD;dustry. The present resoures have been analysed, and it was found that they are not sufficient for foundry industry. It has
been shown that there is possibility of enlargement of resoures, by obtaining these sands from natural crushed stone deposits.
Translated by the author
PE3IOME
B CTaTLe npe.n;CTaBJIeHa OlleBKa cym;ecTByro~ei B ITo.m.me CLIpLeBOH 683LI <Ix>p'MOBO'IHLIX necxoB. B CTp8.He OTMeqaerC}l .n;e«i>BD;HT KpynH03epHHCTLIX nap-n;eBLIX necKOB, np:oro~ .n;IDI JIBTeHHOH npoMldIIIJIeH-HOCTH. ITpe.n;CTaBJIeHLI B03MO)J(HOCTB pacnmpeHml6am'
JIBTeHHOH npoMLIIIlJleHHOCTH nyreM nOJIY'leHWI nap-n;eBYX necKOB B3 MecTopo:llC,ll;eHidt rp8.BIDI.
llepesoO Q1Jmopa
WLODZIMIERZ LAPOT
Wydzial Nauk 0 Ziemi, Uniwersytet SlQS.ki
SARKOLIT W WARSTWACH SIODLOWYCH KWK KNUROW
Podczas wykonywania odwiertu dolowego 0-1/89 z poziomu 850 w rejonie szybu "Piotr" w KWK Knur6w natrafiono na gl~b. 259,0-272,5 m na duZe trudnosci w da1szym gl~bieniu otworu, wynikajllCC gl6wnie z nie-oczekiwanego wzrostu' stopnia zwi~zlosci i twardosci przewiercanych skal. Po nieudanych pr6bach pokonania trudnosoi zrezygnowano z dalszego ~bienia otworu. W krytycznym odcinku wyst~puje seria gruboziarnistych piaskowc6w z wkl8.dkami zlepienc6w (rye. 1). Skaly te nie
UKD 549.652:551.24.054(438.232)
ujawniajlt makroskopowo wyrainiejszych r6Zoie w soo-sunku do podobnych utwor6w wystwujllC)'ch w war-stwach wyZej I~ch oraz do analogicznych skat napo-tykanyeh wczesniej w sllsiednich otworach. Zdecydowa-no si~ wi~c na przeprowadzenie bardziej szczeg6l0wych badaIi omawianych skat w ceIu wyjaSnienia 'przyezyn anormalnego, lokalnego wzrostu stopnia ich zwi~oSci .
i twardosci. .
