N O T A T K I N A U K O W E - N O T E S S C I E N T I F I Q U E S -
S C I E N T I F I C C O N T R I B U T I O N S
“TURY ZM ” 1997, t. 7, z. IAndrzej Stasiak
Bogdan Włodarczyk
C H A R A K T E R Y S T Y K A K A N D Y D A T Ó W N A S P E C JA L N O Ś Ć G E O G R A F IA T U R Y Z M U I H O T E L A R S T W A U N IW E R S Y T E T U Ł Ó D Z K IE G O W 1996 r. L A C A R A C T É R IS T IQ U E D E S C A N D ID A T S À L A S P É C IA L IS A T IO N : G É O G R A P H IE D U T O U R IS M E E T D E L ’H Ô T E L L E R IE À L ’U N IV E R S IT É D E Ł Ó D Ź E N 1996 T H E P R O F IL E O F C A N D ID A T E S FO R T H E S P E C IA L IZ A T IO N O F T H E G E O G R A P H Y O F T O U R IS M A N D H O T E L M A N A G E M E N T A T T H E U N IV E R S IT Y O F L Ó D Ź IN 1996W d n ia c h 1 -7 .0 7 .1 9 9 6 r. o d b y ł się trzeci n a b ó r k an d y d ató w na stu d ia z g eo grafii tu ry zm u i h o te la rstw a na U n iw ersy tecie Ł ódzkim .
O 30 in d ek só w u b ieg ało się 149 osó b , w tym trzech fin a listó w O lim p iad y G e o g rafic zn e j i N au to lo g ic z n e j. N a je d n o m iejsce p rzy p ad ło w ięc niem al pięciu ch ętn y c h . E g zam in w stęp n y , p o d o b n ie ja k w latach ubiegłych, składał się z d w ó ch części: p isem n ej (te st g eo g raficzn y z zak resu szk o ły śred n iej) i ustnej (g e o g ra fia i k o n w e rsa c ja w w y b ran y m ję z y k u obcym ). P ierw szeg o d n ia k an d y daci w y p ełn iali ta k że a n k ietę d o ty c z ą c ą ich zain tereso w ań g e o g ra ficzn o -tu ry sty - czn y ch , m o ty w ó w w y b o ru teg o w ła śn ie kieru n k u stu d ió w , sp o so b ó w sp ęd zan ia w o ln eg o czasu , zn ajo m o ści w a lo ró w tu ry sty c zn y ch ro d zin n ej m ie jsco w o ści oraz re g io n ó w tu ry sty c z n y c h P o lsk i i E uropy. D an e za w a rte w an k iecie był)' n a stę p nie w y k o rz y sty w a n e p rzez e g zam in ato ró w podczas eg zam in ó w u stnych (jed n o z pytań z g eo g rafii d o ty c zy ło zn an eg o reg io n u tu ry sty c zn eg o ). D u ża część z d ający ch (84 o so b y ) o trz y m a ła je d n a k z testu o cen ę n ie d o sta te c z n ą i nie zo sta ła d o p u sz c z o n a do d ru g ieg o etapu. P oziom zd ając y ch n ale ży o k reślić ja k o z ró żn i
co w an y , ale o g ó ln ie d o ść niski. Je d y n ie cztery o so b y uzy sk ały o cen y bardzo dobre. Byli te ż i ta c y kan d y d aci, którzy zdobyli za le d w ie 1 0 -1 5 % m ożliw ych do z d o b y cia p u n k tó w . N a jw ięce j p ro b lem ó w sp raw iły zd ający m proste z a d an ia ra c h u n k o w e (o b lic z a n ie kąta p ad an ia prom ieni sło n eczn y ch , szerokości g e o g ra ficznej itp.) o ra z tzw . „ śle p e ” m apy.
O sta teczn ie na I rok geografii tury zm u i h o te la rstw a p rzy jęto 38 k a n d y d a tów , w tym : 35 o só b , k tóre najlep iej zdały eg zam iny w stę p n e o ra z trzy oso b y z w o ln io n e z p o stę p o w a n ia k w alifik a cy jn e g o (o lim p ijczy cy ). P rzed ro z p o czę ciem roku a k a d em ick ieg o do grupy tej d o łączy ło je s z c z e sześciu cu d zo ziem có w .
K im byli z d ając y ? D o m in o w ały kob iety (8 1 ,2 % ) i teg o ro czn i ab so lw en ci szk ó ł śred n ich (7 9 ,2 % ). Z n a c z ą c ą g rupę stan o w ili też u b iegłoroczni m aturzyści (1 2 ,8 % ), w śró d nich tak że ci, którym nie p o w io d ło się p rzed rokiem . Z d e c y d o w a n a w ięk szo ść k an d y d ató w (8 5 ,9 % ) u k o ń czy ła licea o g ó ln o k ształcąc e, w tym n ie p a ń stw o w e (k ato lick ie , p ry w atn e, p u b liczn e) - 4,7% . C o d z iesiąty zd ający był a b so lw en tem tech n ik u m , g łó w n ie o p ro filu h o telarsk im lub h o telarsk o -tu ry s ty czn y m (K ie lc e , T a rn o w sk ie G óry, T o ru ń , Z ak o p an e). P ozostałe oso b y sk o ń czyły ró żn eg o rod zaju licea zaw o d o w e (ek o n o m iczn e, han d lo w e, o d zieżo w e), a je d n a - szk o łę ś re d n ią w U SA .
W ięk szo ść k an d y d ató w w y w o d ziła się z Lodzi (3 7 ,6 % ), w o jew ó d ztw a łó d z kiego (5 ,4 % ) i w o jew ó d ztw ościen n y ch (1 3 ,4 % ). Ł ą czn ie stan o w ili oni ponad p o ło w ę w szy stk ich zd ający ch . P ojed y n cze o so b y p o ch o d ziły niek ied y z bardzo o d leg ły ch m iejsco w o ści w w o jew ó d ztw ach : ch ełm sk im , elb ląsk im , sz cze ciń skim , w ałb rzy sk im , zam o jsk im czy z ielo n o g ó rsk im (rys. 1).
P rzy n a leż n o ść do różnych org an izacji tu rystycznych z ad ek laro w ał co c z w a r ty an k ieto w a n y . N a jw ię k sz ą p o p u la rn o śc ią cieszy ło się P T T K (1 1 ,6 % ) o raz PT SM (6 ,2 % ) i Z H P (3 ,4 % ). S p o rad y czn ie w y m ien ian o : PZŻ, W O P R czy A k a d em ick i K lu b G órski.
R ów nie m ało o só b (2 1 ,3 % ) m ogło się p o ch w alić ja k im iś u p raw n ien iam i tu ry stycznym i. P o ło w a z nich to ab so lw en ci te ch n ik ó w h o telarsk ich lub p o lic e a l nych stu d ió w tu ry sty czn y ch . C o c iek aw e, nie w szy scy zaznaczyli w an k iecie, że p o sia d a ją ty tu ł te ch n ik a h o telarza czy tech n ik a o b słu g i ruchu tu ry sty czn eg o . Poza tym p ięć osó b p o sia d ało u p raw n ien ia p ilo ta w y cieczek zag ran iczn y ch . W śród innych o d p o w ied zi z n alazły się m .in.: u p raw n ien ia p ilo ta w y cieczek k ra jo w y c h , p rz ew o d n ik a po reg io n ie łó d zk im , o rg an izato ra tu ry sty k i P T T K , ż e g la rza i ste rn ik a ja c h to w e g o . Jed n a o so b a p rz eszła szk o len ie sk ałk o w e, inna p o sia d ała ju ż u p ra w n ie n ia tate rn ik a. T ylko siedem osó b p o siad ało o dznaki tu ry s tyczne: b rązo w e i s re b rn ą P T T K , b rą z o w ą i z ło tą O T P , b rą z o w ą „P rzy jaciel S ch ro n isk M ło d z ie ż o w y c h ” .
M ałe z a in te re so w an ie o rg an izacjam i tu ry sty czn y m i, zd o b y w an iem u p ra w nień i o d z n ak tu ry sty czn y c h k o n tra stu je z n ajczęściej p o w tarzający m i się o d p o w ied ziam i na n a stęp n e py tan ie. G łów nym m otyw em u b ieg an ia się o p rzy jęcie na g e o g rafię tury zm u i h o te larstw a było zain tereso w n ie g e o g ra fią i turystyką!
' M rzeżyno • O stróda Robakowo Naklo n I * q s t r o l ę k a W yrzysk :hanów :ławek Slelce 'szawa Zielona Góra Lutom iersk1 Sieradz PiołrkóG • Szydłowiec C hełm ' Kłobuck frowiec Św. Zam ość N owiny Tarnobrzeg • S o s n p W ta c , Izisław Śl. itoszew ice
Rys. 1. Pochodzenie terytorialne kandydatów na specjalność geografia turyzmu i hotelarstwa Uniwersytetu Łódzkiego w roku 1996
Dessin 1. L ’origine territoriale des candidats à la spécialisation: la geographie du tourisme et l’hôtellerie à l’Université de Łódź en 1996
P ow ód ten w sk azała p onad p o ło w a an k ieto w an y ch . D o d atk o w o co trzeci tw ie r dził, że fa s c y n u ją go p o d ró ż e i o czek iw ał, że stu d ia n a tym k ieru n k u u m o ż liw ią mu p o zn an ie n ow ych m ie jsc i now ych ludzi. Ponad 4 0 % z d ający ch liczyło na p o szerz en ie sw o jej w ied zy o tu ry sty ce i h o telarstw ie. S zczeg ó ln e uznanie za p y tanych w z b u d z a ła d u ż a ró ż n o ro d n o ść p rzed m io tó w p rzew id zian y ch p rogram em stu d ió w (g e o g rafia, tu ry zm , h o te larstw o , nauki h u m an isty czn e , sp o łeczn e, e k o n o m iczn e, k u ltu ra fizy czn a) o raz p o łączen ie zajęć teo re ty czn y ch z praktycznym i (ć w ic z e n ia te ren o w e, w y cie czk i, o b o zy sp o rto w e). D la d alszych 13% w ażn a b y ła m o ż liw o ść nauki d w ó ch ję z y k ó w obcych.
D u ża czę ść z d a ją c y c h (2 5 ,2 % ) w y b ra ła ten k ieru n ek stu d ió w p rag n ąc w p rzy szło śc i p rac o w a ć „w b ran ż y tu ry sty c z n e j” . Z w ła sz c z a ab so lw en ci te c h n i ków h o te la rsk ic h (1 1 % ) w sk azy w ali n a m o żliw o ść d alsz eg o k sz ta łc e n ia w w y branym ju ż zaw o d z ie i u zy sk an ia w yższego w yk ształcen ia. Inni (1 0 ,4 % ) w sk a zyw ali na szero k ie m o żliw o śc i, ja k ie daje im u k o ń czen ie tego typu studiów . Z ap y tan i o p lan y na p rz y sz ło ść k an d y d aci byli dość zgodni. B lisk o p o ło w a (4 7 ,7 % ) c h c ia ła b y zo sta ć p rzew o d n ik iem , p ilo tem w ycieczek, n ajch ętn iej z a g ra n iczn y ch , lub o rg an iza to rem tu ry sty k i. C o czw arty (2 6 ,7 % ) c h c iałb y p raco w ać w b iu rze tu ry sty c zn y m lub h otelu, a co d z ie sią ty (1 1 ,1 % ) w iąza ł sw ą p rzy szło ść o g ó ln ie z „ b ra n ż ą tu ry sty c z n ą ” . D la 2 0 ,7 % n a jw a ż n ie jsz e je s t je d n a k po prostu p od ró żo w an ie i za nic nie chcieliby z niego zrezygnow ać. R ów nie częsty m , ch o ć - ja k n ie k ie d y p o d k re ślan o - m ało realnym m arzeniem , je s t zało ż en ie i p ro w a d z e
nie w łasn eg o b iu ra tu ry sty czn eg o , m ałego hotelu, sc h ro n isk a lub p en sjo n atu . C o d z ie sią ty z d a ją cy o b iec y w a ł, że po sko ń czen iu stu d ió w zad b a o rek lam ę i p ro m o cję tu ry sty c z n ą sw ych ro d zin n y ch ok o lic. P odobny o d setek (9 ,6 % ) z a p ew n iał o sw ych tale n ta c h ped ag o g iczn y ch i chęci p rzek azy w an ia w ie d zy g eo g raficzn ej innym . 8,2% p rzy zn ało , że nie w ie je s z c z e , co ch c ia ło b y robić w przy szło ści.
N ie k tó rz y k an dydaci w y ró ż n iali się o ry g in aln y m i planam i na p rzyszłość. K ilku c h c ia ło b y zostać d zie n n ik arz am i (w tym je d n a w „N atio n al G e o g ra p h ic ” ), p isać p rzew o d n ik i tu ry sty c z n e , p o d ją ć p racę b a d a w c z ą i n a u k o w ą p raco w ać na lotnisku lub w rezerw acie p rzy ro d y , pop ły n ąć w rejs d o o k o ła św iata lub po pro stu „być tram p em , w łó częg ą, ja k na p rzykład T o n y H alik ” . Jak w id ać, a n k ie to w an a m ło d z ie ż c h a ra k te ry z u je się dość trzeźw ym , re alisty czn y m po d ejściem do życia, co nie p rz e sz k a d za je j je d n a k snuć niek ied y całk iem fa n tasty c zn e plany.
K o le jn e d w a p y tan ia an k iety p o leg ały n a z azn aczen iu na k o n tu ro w ej m apie P olski zn a n y ch z au to p sji re g io n ó w tu ry sty c zn y ch . Z ad an ie to dla kilku o só b z a k o ń czy ło się k o m p ro m itac ją, bo za ta k ą należy ch y b a u znać u lo k o w an ie przez z d e k la ro w a n eg o tu ry stę G ó r Ś w ięto k rzy sk ich w K o tlin ie K łodzkiej czy A u strii na te re n ie W ęgier.
G e n e ra ln ie , z d a ją c y w ciąg u o sta tn ic h pięciu lat spędzali w ak acje g łó w n ie nad m orzem i w górach. W y b rzeże B ałtyku ja k o region z n an y z au to p sji w sk a zało 64% a n k ie to w an y ch , przy czym najw iększą popularnością cieszy ło się T ró j m iasto (2 2 ,1 % ) i P o b rzeże S ło w iń sk ie (16,9% ). W śród o b szaró w g ó rsk ich d o m in o w ały T a try (4 2 ,6 % ) o ra z S u d ety (2 8 ,7 % ). R zadziej w y m ien ian o : B iesz czad y (1 9 ,1 % ), B esk id y (1 6 ,2 % ), G ó ry Ś w ięto k rzy sk ie (1 2 ,5 % ) i P ieniny (5 ,9 % ). Z n ac zn ie m n iejsze p o w o d zen ie m iał w y p o czy n ek nad je z io ra m i. Je d y nie M azu ry (2 4 ,3 % ) i W arm ia (1 5 ,4 % ) zd o łały p rzy ciąg n ąć w ię k sz ą liczb ę a n kie to w an y ch . In n e re g io n y tu ry sty c z n e w y m ien ia n e były sp o rad y czn ie.
W ielu k a n d y d a tó w (8 4 ,7 % ) sp ęd zało w ak acje nie ty lk o w P olsce, ale i poza g ran icam i k raju . N a jc z ę śc ie j o d w ied za n y m p ań stw em o k azała się F ra n c ja (3 5 ,5 % ). N a k o lejn y ch m iejscach u p laso w a ły się: N iem cy (2 9 ,4 % ), C zech y
(2 7 ,9 % ), W io ch y (2 6 ,5 % ), S ło w a c ja (2 2 ,1 % ), W ielka B ry tan ia (1 7 ,6 % ), A u stria ( 16 ,9 % ) o ra z H iszp an ia (10,3 % ). W id ać w ięc w y raźn ie, że d o m in u jący m i w p o d ró żach m ło d z ie ż y s ą k ierunki: zach o d n i i p o łu d n io w y . Z n acz n ie m n iejsze z n a czen ie m a k ie ru n e k p ó łn o cn y (S zw ec ja - 5,9% , N o rw e g ia - 4 ,4 % ), a w ręcz m a rg in aln e w sch o d n i (ty lk o na L itw ę i do R osji w y jech ało po 3,7 % ).
T rzy lata n ab o ru na sp e c ja ln o ść geo g rafia tury zm u i h o te larstw a p o z w a la ją na d o k o n a n ie p ierw szy ch po ró w n ań i u o g ó ln ień (tab. I). N o w e stu d ia od p o czątku cie sz y ły się d u ż ą p o p u la rn o śc ią (por. J a k ó b c z y k - G r y s z k i e - w i c z , W ł o d a r c z y k 1995; J a ż d ż e w s k a , W o I a n i u k 1996).
T a b e l a I
Charakterystyka kandydatów na studia z geografii turyzmu i hotelarstwa w latach 1994-1996 La caractéristique des candidats désirant étudier la géographie du tourism e et de l’hôtellerie dans
les années 1994-1996
Cechy Rok
1994 1995 1996
Liczba kandydatów 147 220 149
Liczba kandydatów na 1 miejsce 4,9 7,3 5,0
Udział kobiet 8 9 % 8 2 % 8 6 %
Absolwenci LO 76,2 % 86,0 % 85,9 %
Liczba województw,
z których pochodzili kandydaci 21 26 30
Udział Łodzi 42,2 % 36,8 % 37,6 %
Udział woj. łódzkiego 55,8 % 45,5 % 43,0 %
Przynależność do organizacji turystycznych, posiadacze odznak i uprawnień (w- %)
Ogółem 33,0 20,0 25,0
PTTK 20,4 13,5 11,6
PTSM 13,6 3,0 6,2
Posiadacze odznak turystycznych 16,0 11,0 6,6
Posiadacze uprawnień turystycznych 9.5 9,0 21.3
Wyjazdy zagraniczne (w %) Ogółem 95,0 74,0 88,0 Słowacja 31,3 18,5 22,1 Niemcy 27,9 21,0 29,4 Czechy 24,5 18,5 27,9 Francja 20.4 23,0 35,3 Węgry 16,3 8,0 9,6 Austria 15,6 11,5 16,9 Wiochy 15,0 20,5 26,5 Holandia 8,2 * 9,6 Wlk. Brytania 6,8 6,0 17,6 Hiszpania 6.2 * 10,3 * - Brak danych
R eko rd o w y pod tym w zg lęd em był rok 1995, kiedy to liczba k a n d y d ató w w zro sła niem al o 50% . R ok później p o w ró ciła je d n a k do p o zio m u z 1994 r. W śród z d ający ch zd ec y d o w a n ie d o m in o w ały k obiety (zaw sze pow yżej 80% ) i a b so l w enci liceów o g ó ln o k sz tałcący ch (7 6 -8 6 % ). Z au w aża ln y je s t też stały spadek liczby k a n d y d ató w rek ru tu ją cy ch się z w oj. łó d zk ieg o (z 55,8% na 4 3 ,0 % ) - w m n iejszy m sto p n iu d o ty czy to sam ej Ł odzi (sp ad ek o 4,6% ). Z roku na rok n ato m iast w y ra źn ie w z ra sta liczba w o jew ó d z tw , z których p o c h o d z ą kandydaci. W 1994 r. było ich 21, w 1996 r. - ju ż 30. Ś w iad czy to d o b itn ie o stale ro sn ą cym z a in te re so w an iu stu d iam i teg o typu.
N ie ste ty , ilość w tym w ypadku nie p rzechodzi w ja k o ść . O g ó ln y poziom z d ający ch nie zm ie n ił się zau w ażaln ie w ciągu tych trzech lat. C iąg le w dużej części s ą to o so b y d o ść p rzy p ad k o w e, niek ied y nie p o siad ające podstaw ow ej w ręcz w ied zy ze szk o ły śred n iej. T y lk o n ieliczn i p o sia d a ją ja k ie ś u p raw n ien ia lub o d zn ak i tu ry sty czn e. T e n d e n c je sp ad k o w e w y k azu je tak że p rzy n ależn o ść do o rg an izacji tu ry sty czn y c h , a zw łaszcz a do P T T K i P T S M .
T ak że i w śród p rzyszłych stu d en tó w geografii tury zm u w idać w yraźn y o d w ró t od tu ry sty k i zo rg a n izo w an ej. M ło d z ież w oli p o d ró żo w ać in d y w id u aln ie i n a jch ętn iej p o za g ran ice kraju. K ażdego roku 7 4 -9 5 % zd ający ch d ek laro w ało u d ział w w y jazd ach zag ran iczn y ch w ciągu o statn ich p ięciu lat. W y raźn ie w i d o czn a j e s t przy tym z m ia n a kieru n k ó w po d ró ży m ło d zieży . O ile kandydaci z p ierw szeg o n ab o ru zw ied zali g łów nie k raje o ścien n e (S ło w acja, N iem cy , C ze chy), to ich k oledzy z o sta tn ie g o naboru zn aczn ie częściej o d w ied zali kraje E u ro p y Z ac h o d n ie j. C o trzeci k an d y d at był w e F rancji (w zro st o 73% ), co czw arty - w e W łoszech (w z ro st o 77% ), co szósty - w W ielk iej B rytanii (w z ro st o 174% !), a co d z ie sią ty - w H iszpanii (w z ro st o 6 6% ). C ó ż je d n a k z tego, że niem al każdy zd ając y b y ł p rzynajm niej raz za g ran icą, skoro tylko nieliczni p o tra fią po p o w ro c ie o p isać to, co w idzieli. D la w ięk szo ści w ak acje były „ fa jn e ” a o k o lic a „ ła d n a ” . B rak p o d staw o w ej w ied zy g eo g raficzn ej, n ie u m iejętn o ść po słu g iw a n ia się fachow ym •słow nictw em , m y len ie n azw m iejsco w o ści i krain g eo g ra ficzn y ch , n iez n ajo m o ść g łów nych zab y tk ó w i atrakcji tu ry sty czn y ch zw ie d zan eg o o b szaru - to p o d staw o w e błędy przy c h a rak tery sty ce reg io n ó w tu ry s tycznych. G d y b y ż ta ig n o ran cja d o ty czy ła ty lk o zagranicy! N ie p o k o jąc y m je s t fakt, że m ło d zież nie zn a ró w n ież n ajb liższy ch ok o lic m iejsca sw o jeg o zam iesz kania i nie potrafi na ich te m a t nic ciek aw eg o napisać. W ięk szo ść z nich uw aża sw o je ro d z in n e m iejsco w o ści za zu p ełn ie n iea trak cy jn e tu ry sty czn ie, nie p ró b u ją c n aw et w sk azać ja k ic h k o lw ie k elem en tó w , k tóre m ogłyby zain tereso w ać
p o ten cjaln y ch tu ry stó w .
Ja k w id ać z po w y ższeg o zestaw ien ia, o b raz p rzeciętn eg o k an d y d ata n a stu d ia z g e o g rafii turyzm u i h o telarstw a p o zo staw ia w iele do ży czen ia i daleki je s t od w y o b rażeń eg zam in ato ró w . Je st to skutkiem pew nej p rzy p ad k o w o ści w d o borze zd a ją c y ch o ra z istn iejący ch stere o ty p ó w w zak resie p o d staw o w ej w ied zy na te m a t tu ry sty k i i h o telarstw a, które s tw a rz a ją m it przy jem n y ch stu d ió w p o le
g ający ch g łó w n ie na p o d ró żo w an iu i stu d io w an iu ... p rz ew o d n ik ó w tu ry sty c z nych, cze g o g łów nym (!?) efek tem p ow inno być zd o b y cie u p raw n ień p ilo ta czy p rz e w o d n ik a tu ry sty czn eg o .
PIŚM IENNICTW O
J a k ó b c z y k - G r y s z k i e w i c z J., W ł o d a r c z y k B., 1995, Charakterystyka
kandydatów na studia z geografii turyzmu i hotelarstwa w Uniwersytecie Łódzkim w roku aka demickim 1994/1995. (Pierwszy nabór na studia z geografii turyzmu i hotelarstwa), „Turyzm”,
t. 5, z. 1.
J a ż d ż e w s k a 1., W o 1 a n i u k A., 1996, Charakterystyka kandydatów na specjalność
geografia turyzmu i hotelarstwa Uniwersytetu Łódzkiego w 1995 r., „Turyzm”, t. 6, z. 2.
Mgr Andrzej Stasiak Wpłynęło:
Mgr Bogdan Włodarczyk 12 grudnia 1996 r.
Katedra Geografii Miast i Turyzmu Uniwersytet Łódzki
al. Kościuszki 21 9 1-418 Lódź
