PROGRESS IN PLANT PROTECTION/POSTĘPY W OCHRONIE ROŚLIN 53 (4) 2013
Reaction of Meldweed (Chenopodium album L.)
on different doses of herbicides used in spring cereals
Reakcja komosy białej (Chenopodium album L.)
na zróżnicowane dawki herbicydów stosowanych w zbożach jarych
Krzysztof Domaradzki SummaryIn the years 2007–2011 in the field conditions the evaluation of herbicides’ efficacy used at reduced doses for control of Chenopodium album was tested. Nine herbicides recommended for weed control in spring cereals (wheat and barley) were used in investigation. Each of them was applied at maximum recommended dose (100%) and at three lowered doses (75, 50 and 25%). The herbicides were applied in the spring at BBCH 12–16 growth stage of Ch. album. The best results in controlling of Ch. album were achieved with the following products: tribenuron methyl applied with adjuvant, mixtures 2,4‐D + fluroxypyr and MCPA + fluroxypyr (in the range of all tested doses), mixtures 2,4‐D + dicamba, 2,4‐D + florasulam, mecoprop + MCPA + dicamba (in the dose reduced by 50%), and mixture mecoprop + carfentrazone ethyl (in the dose reduced by 25%). Two of the tested herbicide mixtures of amidosulfuron + iodosulfuron and metribuzin + amidosulfuron should be used in full recommended dose for effective control of Ch. album.
Key words: Chenopodium album, herbicides, spring cereals, different doses Streszczenie
W latach 2007–2011 w warunkach polowych, oceniano skuteczność zwalczania Chenopodium album przez herbicydy stosowane w obniżonych dawkach. W badaniach użyto 9 herbicydów zalecanych do odchwaszczania zbóż jarych (pszenica i jęczmień). Każdy z nich był stosowany w maksymalnej zalecanej dawce (100%) oraz trzech dawkach obniżonych (75, 50 i 25%). Herbicydy były stosowane wiosną w fazie BBCH 12–16 Ch. album. Najlepsze rezultaty w zwalczaniu Ch. album zapewniały tribenuron metylu stosowany z adiuwantem oraz mieszaniny 2,4‐D + fluroksypyr i MCPA + fluroksypyr (w zakresie wszystkich badanych dawek), mieszaniny 2,4‐D + dikamba i 2,4‐D + florasulam, mekoprop + MCPA + dikamba (w dawce ograniczonej o 50%) oraz mieszanina mekoprop + karfentrazon etylu (w dawce ograniczonej o 25%). Dwie z badanych mieszanin amidosulfuron + jodosulfuron oraz metrybuzyna + amidosulfuron dla skutecznego zwalczania Ch. album powinny być stosowane w pełnych zalecanych dawkach. Słowa kluczowe: Chenopodium album, herbicydy, zboża jare, zróżnicowane dawki Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli Orzechowa 61, 50‐540 Wrocław k.domaradzki@iung.wroclaw.pl Institute of Plant Protection – National Research Institute Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 53 (4): 731‐734 Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy ISSN 1427‐4337
Reaction of Chenopodium album on different doses of herbicides / Reakcja Chenopodium album na różne dawki herbicydów 732
Wstęp / Introduction
Komosa biała (Chenopodium album L.) zachwaszcza pospolicie zboża jare, zasiedlając różne typy gleb na terenie całej Polski (Kutyna i Leśnik 2002; Skrzyczyńska i wsp. 2002). W ostatnich latach obserwuje się tendencję do wzrostu nasilenia tego chwastu nie tylko w zbożach, ale również w okopowych, czy kukurydzy. Gatunek ten dys-ponuje bardzo dużą zdolnością przystosowawczą do warunków siedliska oraz posiada niebagatelny potencjał rozmnożeniowy, dochodzący nawet do kilkudziesięciu tysięcy nasion z jednej rośliny (Hofman-Kąkol i Bieniak 1981). Badania przeprowadzone w warunkach Polski, w uprawie zbóż dowodzą, że występowanie 2 roślin
Ch. album na 1 m2 przyjmowane jest za ekonomiczny próg
szkodliwości i wymaga chemicznego zwalczania (Rola 1982).
Celem przeprowadzonych badań było określenie stop-nia reakcji Ch. album na zastosowanie zróżnicowanych dawek wybranych herbicydów, przeznaczonych do zwal-czania tego gatunku w zbożach jarych.
Materiały i metody / Materials and methods
Dane eksperymentalne pozyskano w latach 2007–2011. Doświadczenia prowadzono metodą losowanych bloków, w czterech powtórzeniach, na poletkach o powierzchni 16 m2, na polach produkcyjnych zbóż jarych (pszenica
i jęczmień) na terenie województwa dolnośląskiego. Ogółem wykonano 28 doświadczeń ścisłych, w których oceniono skuteczność zwalczania Ch. album w zależności od wysokości dawki 9 wybranych herbicydów. W bada-niach uwzględniono środki zawierające następujące sub-stancje czynne: − 2,4-D (417,5 g/l) + dikamba (32,5 g/l) – Aminopielik D 450 SL, − 2,4-D (300 g/l) + florasulam (6,25 g/l) – Mustang 306 SE, − 2,4-D (450 g/l) + fluroksypyr (80 g/l) – Aminopielik Gold 530 EW,
− amidosulfuron (5%) + jodosulfuron (1,25%) – Sekator 6,25 WG,
− MCPA (250 g/l) + fluroksypyr (42 g/l) – Chwastox Mix 292 EW,
− mekoprop (300 g/l) + MCPA (200 g/l) + dikamba (40 g/l) – Chwastox Trio 540 SL,
− mekoprop-P (60%) + karfentrazon etylu (1,5%) – Aurora Super 61,5 SG,
− metrybuzyna (50%) + amidosulfuron (15%) – Segal 65 WG,
− tribenuron metylu (75%) – Granstar 75 WG.
Tribenuron metylu aplikowano zawsze z dodatkiem adiuwanta zawierającego etoksylowany izodecynol w stę-żeniu 0,05%.
Badane herbicydy zastosowano w czterech dawkach – zalecanej (100%) oraz trzech zredukowanych (75% DZ – dawki zalecanej, 50% DZ oraz 25% DZ). Herbicydy aplikowano za pomocą opryskiwacza plecakowego „Gloria” (ciśnienie robocze – 0,25 MPa, wydatek cieczy użytkowej – 250 l/ha). Opryskiwanie wykonano w fazie
3–4 liści do początku krzewienia zbóż (BBCH 13–22) oraz w fazie 2–6 liści Ch. album (BBCH 12–16).
Analizę działania herbicydów na Ch. album wykonano po 5–6 tygodniach od wykonania zabiegu. W ocenie posłu-żono się metodą wagową, dla ustalenia ubytku świeżej masy chwastu pod wpływem zróżnicowanych dawek badanych herbicydów. Jako wymagany poziom skutecz-ności, zgodnie z obowiązującymi w Polsce unormo-waniami prawnymi (Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 2004, 2005), przyjęto redukcję świeżej masy chwastu o co najmniej 85% w stosunku do obiektu kontrolnego, nietraktowanego herbicydami.
W statystycznym opracowaniu wyników użyto metody analizy wariancji dla doświadczeń w układzie losowanych bloków. Istotność różnic testowano wykorzystując pół-przedział ufności Tukeya, a najmniejszą istotną różnicę podano dla poziomu ufności wynoszącego 0,05.
Wyniki i dyskusja / Results and discussion
Ch. album w prowadzonych doświadczeniach
występo-wała w nasileniu od 3 do 36 szt./m2 (średnio 12,5 szt./m2)
i w trakcie oceny działania herbicydów charakteryzowała się zieloną masą w granicach od 4,31 do 66,15 g/m2
(średnio 37,62 g/m2).
Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, że gatunek ten wykazywał się zróżnicowaną wrażliwością w zależności od rodzaju badanego herbicydu i jego dawki.
Spośród badanych herbicydów tylko trzy zapewniały wymaganą, minimalną skuteczność redukcji świeżej masy chwastu (powyżej 85%), gdy aplikowano je w dawce odpowiadającej 25% dawki zalecanej. Najwyższą skutecz-ność (91%) osiągnął tribenuron metylu użyty łącznie z adiuwantem oraz mieszanina 2,4-D z fluroksypyrem (90% skuteczności). Tylko nieznacznie ustępowała im mieszanina MCPA i fluroksypyru, która redukowała świeżą masę Ch. album o 87%. Różnice te nie zostały potwierdzone statystycznie. Pozostałe z badanych herbi-cydów, użyte w tej dawce, nie osiągnęły wymaganej sku-teczności (tab. 1).
Zastosowanie badanych herbicydów w dawce odpowia-dającej połowie dawki zalecanej (50% DZ) spowodowało widoczny wzrost skuteczności działania na Ch. album. Najskuteczniej działał herbicyd zawierający tribenuron metylu stosowany z adiuwantem (redukcja świeżej masy chwastu o 98%) oraz mieszaniny: 2,4-D + fluroksypyr (97%) i MCPA + fluroksypyr (95%). Nieznacznie ustępowały im w skuteczności (89–93%) herbicydy zawierające mieszaniny: 2,4-D + dikamba, mekoprop + MCPA + dikamba oraz 2,4-D + florasulam. Analiza statystyczna nie dowiodła istotności tych różnic. Pozostałe trzy z badanych herbicydów (mekoprop + karfentrazon etylu, amidosulfuron + jodosulfuron oraz metrybuzyna + amidosulfuron), stosowane w tej dawce, nie przekroczyły wymaganego progu skuteczności – 85% (tab. 1).
Podniesienie dawki do 75% dawki zalecanej, zapew-niało bardzo skuteczne niszczenie Ch. album przez zdecy-dowaną większość ocenianych herbicydów, powodując redukcję świeżej masy chwastu w zakresie od 92 do 100%. Różnice te nie zostały potwierdzone statystycznie. Jedynie
Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 53 (4) 2013 733 Tabela 1. Redukcja świeżej masy Ch. album przez zróżnicowane dawki badanych herbicydów
Table 1. Reduction of Ch. album fresh mass by different doses of investigated herbicides
Dawka herbicydu – Dose of herbicides Substancje czynne Active substances 25% 50% 75% 100% 2,4-D + dicamba 81 93 99 99 2,4-D + florasulam 79 89 93 97 2,4-D + fluroxypyr 90 97 97 100 Amidosulfuron + iodosulfuron 77 80 84 93 MCPA + fluroxypyr 87 95 96 97
Mecoprop + MCPA + dicamba 78 91 99 99
Mecoprop-P + carfentrazone ethyl 60 84 92 96
Metribuzin + amidosulfuron 52 73 80 90
Tribenuron methyl + adiuwant – adjuvant 91 98 100 100
NIR (0,05) – LSD (0.05) 8,8 9,6 9,7 10,6
mieszaniny amidosulfuronu z jodosulfuronem i metrybu-zyny z amidosulfuronem działały z niewystarczającą sku-tecznością, obniżając masę Ch. album o 80–84% (tab. 1).
W przypadku wszystkich badanych herbicydów zastosowanie pełnej zalecanej dawki (100%), zapewniało bardzo silną redukcję świeżej masy Ch. album, wynoszącą 90–100%. Istotność uzyskanych różnic nie została potwierdzona statystycznie (tab. 1).
Powyższe wyniki znajdują potwierdzenie w badania innych autorów. Malecka i Bremanis (2004) w warunkach łotewskich skutecznie zwalczali Ch. album i inne chwasty dwuliścienne w jęczmieniu jarym stosując ograniczone o 50–75% dawki herbicydów. Podobne rezultaty osiągnęła na Litwie Auskalnis (2003) aplikując dawki ograniczone o 25–50%. Kudsk (1989) w swoich doświadczeniach prowadzonych w Danii skutecznie eliminował ten gatunek (w fazie BBCH 10–12) stosując zaledwie 1/8 zalecanej dawki herbicydów, natomiast Proven i wsp. (1991) dowiedli brak istotnych różnic w skuteczności odchwasz-czania jęczmienia jarego pomiędzy pełnymi a ograniczo-nymi o połowę dawkami herbicydów. Również w warun-kach naszego kraju uzyskiwano rezultaty potwierdzające możliwość skutecznego zwalczania Ch. album i innych gatunków dwuliściennych ograniczonymi dawkami herbicydów. Urban i wsp. (2011) potwierdzili przydatność obniżonych dawek fluroksypyru oraz mieszaniny MCPA i dikamby do odchwaszczania dwóch odmian pszenicy jarej. Podobne konkluzje wyciągnął na podstawie badań własnych Krawczyk (2006, 2007), który z powodzeniem stosował obniżone dawki tribenuronu metylowego oraz
mieszaninę mekoprop + MCPA + dikamba w pszenicy jarej i jęczmieniu jarym. Paradowski i wsp. (2010) w swo-ich badaniach wykazali, że w uprawie zbóż jarych (pszenica i jęczmień), można skutecznie ograniczyć bio-masę Ch. album, stosując obniżone o 50% dawki 2,4-D, MCPA, amidosulfuronu i tribenuronu metylowego. Jedy-nie fluroksypyr charakteryzował się zbyt słabym dzia-łaniem.
Wnioski / Conclusions
1. Ch. album wykazywała się zróżnicowaną wrażliwością w zależności od rodzaju badanego herbicydu i jego dawki.
2. Pożądaną skuteczność działania (redukcja świeżej masy > 85%) zapewniały tribenuron metylu z adiu-wantem, mieszaniny: 2,4-D z fluroksypyrem i MCPA z fluroksypyrem aplikowane w dawce niższej o 75% od dawki zalecanej, mieszaniny 2,4-D + dikamba, 2,4-D + florasulam, mekoprop + MCPA + dikamba w dawce niższej o 50%, a także herbicyd zawierający miesza-ninę mekoprop + karfentrazon etylu w dawce zredu-kowanej o 25%.
3. Jedynie dwa spośród badanych herbicydów, tj. miesza-niny amidosulfuronu z jodosulfuronem oraz metrybu-zyny z amidosulfyronem w celu osiągnięcia wyma-ganej skuteczności musiały być stosowane w pełnej zalecanej dawce.
Literatura / References
Auskalnis A. 2003. Experiences with “Plant Protection Online” for weed control in Lithuania. DIAS Report, Plant Prot. 96: 166–174. Hofman-Kąkol I., Bieniak B. 1981. Badania nad ekologią i fenologią Chenopodium album L. Zesz. Nauk. AR Kraków, Sesja Nauk.
9 (166): 105–115.
Krawczyk R. 2006. Aspekty stosowania obniżonych dawek herbicydów w zbożach jarych. [Aspects of herbicides application in lowered doses in spring cereals]. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 46 (1): 223–231.
Reaction of Chenopodium album on different doses of herbicides / Reakcja Chenopodium album na różne dawki herbicydów 734
Krawczyk R. 2007. Wpływ terminu stosowania zredukowanych dawek herbicydów w zbożach jarych na efektywność zwalczania chwastów. [Influence of application time of herbicide reduced doses on weed control efficiency in the spring cereals]. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 47 (3): 151–158.
Kudsk P. 1989. Experiences with reduced herbicide doses in Danmark and the development of the concept of factor-adjusted doses. The BCPC Conference – Weeds 1: 545–554.
Kutyna I., Leśnik T. 2002. Występowanie Chenopodium album L., Echinochloa crus-galli (L.) P. B. i Amaranthus retroflexus L. na Pomorzu Zachodnim i w Kotlinie Gorzowskiej. Pam. Puł. 129: 39–49.
Malecka S., Bremanis G. 2004. An assessment of reduced herbicide dosages to spring harley grain yield and weed density. Ann. AFPP 2004: 549–556.
Paradowski A., Pietryga J., Matysiak K. 2010. Optymalizacja dawek herbicydów w pszenicy jarej i jęczmieniu jarym. [Weed management in spring cereals]. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 50 (4): 1859–1868.
Proven M.J., Courtney A., Picton J., Davies D.H.K., Whiting A.J. 1991. Cost-effectiveness of weed control in cereals – system based on thresholds and reduced rates. The BCPC Conference – Weeds 3: 1201–1208.
Skrzyczyńska J., Rzymowska Z., Skrajna T. 2002. Znaczenie Chenopodium album L. i Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv. w zach-waszczeniu zbóż jarych i okopowych środkowo-wschodniej Polski. Pam. Puł. 129: 81–92.
Rola H. 1982. Zjawisko konkurencji wśród roślin i jej skutki na przykładzie wybranych gatunków chwastów występujących w pszenicy ozimej. Wyd. IUNG Puławy, R (162), 63 ss.
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dn. 4.08.2004 r. (Dz. Ust. Nr 183 poz. 1890) oraz z dn. 14.04.2005 r. (Dz. Ust. Nr 76 poz. 670).
Urban M., Gil Z., Smorąg A., Grządka M. 2011. Wpływ zróżnicowanych dawek herbicydów na redukcję zachwaszczenia i plonowanie odmian pszenicy jarej. [The effect of varied herbicide doses on weed infestation and yielding of spring wheat varieties]. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 51 (2): 707–713.
