planowych. W da~szym programie przewiduje się głęibok.i.e wioocem:iia IW strefile na;suni~YJCh iKaT!pat dla pt'Ze.bicila osadów fliJSzowyiCh i penetracji podłoża me-ZI02JCldc'2lil.o-paleowic·z.nego.
Warstwy kredowe są również p.erspelktYJWIIle w stre-fie slfałdowany·ch Kal'!pat., gdzie :anane są .złoża ropy
i gam w nich wySitępuj ą~ee.
W ll"ejonie Krartpat · l!ll()(Ż;na :wymienić 4 prdblE!llly
po-szukiwawcze, a to: a) IPOS:zmlciwania ropy głę1Xiik.iej w zachodnim przedłiurżeniu fałdów lWigłębnych martych z roponośnoścł z rejonu Karpat W-s.chodrnich; b) we Wigłębnych częściach fałdów '2'ln:anych na !POWier.2Jchni
.pr.zy uW2!g'lędiiJ.ieniu dyshamJ.onijnej budowy tych fał dów. Do
tego
problE!lllu włąrozyć można paszu!ki!Wanie złóż l"'OPY w zachodnim !Pl"Zediłużeniu •jrednostki pod-śląslkiej - pl'!Oiblemu :zachodn·iego pi'Izetc:Uużenia Wę glówki; c) JPOSzukiwa'niJe l"'OPY w warstwach mezo-i paleo2l0i.czmych podłiOiża Karpat, w opaTaiu o bada-nia .grawimetryezne i magneltycZIIle, wedrug tk:tórych podłooe Karpat rw rejonie Joodanowa powii:mo leżeć nłe głębiej ja!k 3000 m, oraz sejsmicznych wedłu.gktórych w rejonie Jas·ła (centrallnej depresji) hory-ZOI!l1y bard·ZIO sprężyiSte, 1PTaW'dop10dobnie wapienie, leżą w ,głęboklości ok. 4300 m: d) poszurkiwanie płyt kich złóż ropy IW Te'j.Oillach jeSIZcze nie rozwierconych, jatk: np.
rw
derp!l'le&ji strz~iej lub w strefie ·płasz czOWiny ma.guTISkiej. iProblean po.szulciwań 'Zlłóż ropy w s;trefoi!e fliszu potdhalłańSkiego rna razie, pomimo znanych objarwÓW bitumicz.nych, nie jest Wlłąc?Jony do plal!llll poS'Zukiwa'WIC'Z~;4) w warstwareb kel!lowd.cznych prace pos7JUiltilwaw-cze, prócz ws(tlOimn'ianego rejonu rKa'l'!Pat, prowadmne są w naj:młoldszym basenie !Siedym.entacyjnym gór-nomioceńsrki:m. (tortońsk:o-sarmackim), to jest w rejo-nie ~rpadllska przed:kaq)a.Ckiego. Tu :głównym proble-Illleiiil j
ers,t
.pos~uJtiwanie 'Zlłóż ga~u w !Piais'krowcach tor1xm.u i sarmatu na podstawie materialłów getofizyrcz-nych i klorelacji st:raty~aficzno-litologicznYICh. Dru-gim ll"Ówfnież ba·:rld:z.o wa:imym IPT'Ohlemem jesrt poszu-kiwanie złóż :ropy i. gazu. w warstwach mezo- i paleo-:W.IiCZI!lych ·(jaik WISpomniaJoo popr'zedm.io) podprzyikrry-ciem :m:i'OICenu.
Prod W7®lędem met!Odycrmym przewiduj-e się w
naj-bliŻSIZym okresie: UZU!Pe'lniająoe IPOOiliary grawi-metryczne łącZlilie
z
ich matematyCZIIJ.ą inter1Pretacją w połącz.eniu z wy;nitk:ami badań magnetycznych; Zil-końozende re.gi'Oilla1nych profili se.jsmicZID.ych jedno-cmŚID.ie :z TOzpooz.ęciE!lll głębokich sondowań s~!Smicz nych dlla ustalenia budowy gł~bo'kiego, łttystaHcznego podłod:a; poszerzenie ipÓłsZrC7.egórowyeh i szczegół!Owy.ch badań sejSimicznych w dbrębi!e wYJkrytych strukturi rw str.efach wytk:liJnowań porS!zczegó1nych serii. Prracre powymze będą p:roJWad·zone rjedrnocześnie z głębolkimi wiieroeniami struk.tura1nyim.i. !które Ulłatwią i:nterlpre~ tację matenałów getofi:zycznych i dadzą podstawowy material drla rodtworzenia historii ·geotlogk:znej
po-szczególnych basenów; zakońcrenie wierceń tYiPU opo-rowego prowadrzxllllYtch głÓWlnie przez Insty,tut Goolo-giiOZI!ly a częściowo przez P~ys.ł Naftowy;
iWYkQ!la-. nie lm8/P pa;Ioogoo;gratfilcznych miąŻISzości, str.u~ural nych dla poszczególnych serii geolog'Lcznych z u~lędnienietm
walr'St:w:
jpOI'Orwaty~eh jako dobrych .kole:ktorów; mapy te będą · ()fParte na wynikareb geo-fizyozn.ych, JWYJn:i.kach rwiierceń i baJdaliliach sedYiffien-oologilc:7mych; :poszerzenie matematyozneJ rinteriPre-. ta;oji wykresów -geofizyki łropa1nia:nej oraz szem·zego zastosowania i· wykro["zy<stania pomiarów ilości węglo wodorów w pru.czee; poozerzen'ie zakresu stosowaJnia próbn:ilków ~łóż.
Na IPOdstawie tak przy,got'owanego materiału i i!l~ędniając historię .geo1ogi!::.zną rkaJŻdego bas.enu, migra!Cję złóż roplllo-gaW!Wych, dalty statystyczne z wystfiDQwarnia wielkich światowych złóż rqpno-ga-zawych, oraz prrz.y uwzględlnieniu naszych obecnych możJliwości rwiertnicrzych, Silroryguje się plany prate
posżukilwawczych na da!lsze llata.
51
8
STANlSŁA W WDOWIARZ Akademia Górnicm-Hutnio'uł
ZŁOŻA
ROPY I
GAZU NA OBSZARACH
KARPAT ORAZ PERSPEKTYWY PRAC
POSZUKIWAWCZY CH
W
OBECNYM 'WYDOBYCiU ROPY I GAZUw
Pol-sc.e nad·więks:ze 7JILaCZelnie mają K<m1Pa:ty. Hi$ior!iapmemYJSłu l!lra!ftolwego rw KarrpataJCih sięga potłlowy ulbiegłe.go sltu1ecia . .Do iklońJoo .1958 11". :wydob~to na ob-s:za>rze KrM'palt ork. 8 m1n t IOOPY i rok. 10 mld
mB
gazu ..Złorża ropy i ga2lll ~rozmies,007Jone są rw;e rwscllro'd!niej
części ~iegJo odiCilllka KaTJP!I)t mi.ęd'Zy doUną .rzekli Białeó a ga-ranicą państwa. Na ttym odcinku wyll"ÓŻI!lia się 5 w.Lelkich jedrrwste:k tełktxmiCZIIlY!Ch, tj. płaszczo wi!nę ma:gJuirstk:ą, :fa.łdy dillkJieilslk!o-U!ŻOOkiie, jeidnos-tkę śl~ą, podśląslką
ocarz;
~edotn slcibowy. Spośródwy-mienironYich jeidm.osltek JWYpada na de'dlnostkę śląską
14 :tx)l, na rejon skibowy 2 pola i po jednym na strefę
faJ!dórw di!lkie-ls'ko-łll'Żl<>Ck!ioCh i jedinostkę podlśląską.
W jptłla·szC7JOIWiilnie magurski~ n;te odJkey!tlo dlotychczas
złóż o cha!l"akter.ze pr.z€!IllySłO(Wym. S:twierid7JOIJ.O,
re
rapiemaŚlne są pra!Wie wszystkie ~a fli.97JU, w któ-rYICh ·rotz.winięte są rk0'Il11P1etk:sy pia:slrowcorwe.
Najpoważmde\js.ze 7Jilacmnie prl'IZemyt;łowe
maó
ą .złoża il"10PY i gruru JW ,piaJSkorwcarch ciężkow.ilclcich eocenu oraz w rpiasklowcach 1stebniańs:klirc.h ikreidy górnelji paleorooinu.
Alrumulaoje !I"'Oł.PY zrwiązanre są '2lwyklle ,ze szcz~ wymi częściami poooozegó1nY'ch :falldó.w !lub też rz
za-burr'zerniami. tekboil!i!CI'Zlilymi ich skrrzydeŁ iPonierważ d.crh l.'ICizmia!ry popii"'ZOOZne są na 10gół tn.ireiwie1lde, pooradto są one .zwykle zaibl.~oone rpo.przercznyttni i podmtny-mi dys.loilmcjami, w:arUllllkórw a!kumurlaicj.i ropy w
pol-skliieti rozęści Kacpat nie iiiliOIŻI1a uważać za klonzysrtne. Eklsploo1lorwame do 1945 r. złOOa ~rqpy i g.arLu 17JnaJjdo-wały się na głębokości!llch wyją.t:ko<Wio jpl'IZek.racwją CYJCh 1000 m . .Stąd ilież potwo~enrr:~y rwysiretk: poszedł
w
kli.erunku posZIU:kli.wania złó* na rw'i.ęksZyiCh głębo klościaJch. Mimo wyJktonanlia ok. 50 otwc:xrów rwierłtrnd.;.czy-ch do rgłębo1rości od 1500 dro ·300(} lm ,za,gadll1ienrie
a:krumulaocji rwęglowrodorów ;na rwtl.ększych głębo'lro
ściach •nie ZjQ!S'llaro i'OOW'iązane. OllwiOir.ami. ltytt'Di
s't!Wier-drrono rpowa?m.e :koonplika!CJje ·tek!toniczne,
utnudlll.i.ają-00 .w powar:ilny:m !Sitopndiu rozrwiązanie !bego zargaidnielnia.
staro się .ja'SIIle, IŻ€ tylklo na pods:ta.wie badań
po-wlierZIChl!l.lrowych marwet lbaa:ldzo dolkładnych lokalrzacja w rprzYJSzk>ści głębak.irch wiwceń 1bez pomocy geofi-zyki .bęc:Wie nriernożli!Wa. Mimo począltklowytcrh
riiepo-wodzeń wydarje się, IŻe znaojdzll.€ ,tu IZaiS1losioWia'Ilie
me-toda .gtrarwiliilebryczna i sejsmiczna.
Niewą.11Pl.iwie dotychczas awe praoo IPOSIZUkrilw'arwcze nłe rro7m'iązały os'tarte!cznie zagadniemiJa l"'PQQlośnoścl polsklie®O Olddnk.a K~art. Do wyjaśnienia pozostają następutią·ce zagadnienJa z tym zwiąrzJane:
l) półno.cno-.zachiodrnie rpi"zedrużen.ire strefy
elemen-tów
wgłębnyreb 1ZJWiiąrz81Ilych z osią w.ire-lkiieglo mini-mum •grarwiliiletryCilJllego u ewrl:a I<Mpalt WISchodnichna 1;e:ryitorrium ZSRR. Z elemenrtów !Wgłębnych eks-pJ.oatują .ropę najlWiękisze po-la nafltowe Kra!l"pat wschrodlllich:
2) wscłrodrnia gTanica ,zasiięgu ipiasdrowtców cięiko wli'Ckich i isltebniańskiJch nadwarhniejszych kolelkt.loirórw ropy ii gazu · w ikieniiilku po.Łudniawro-:wlschodnim:
3) ll'O'llWÓ(j faJCjalny wm"Srtw ligl~ilch
rw
zarelhodl!liej ozęśd depresji oentrailinej oraz ich odpowiednlllków w redomie ski'bolwyrm;4) !budowa lt.ekrtoniczna jednos&i podśląsldeó na za-chód rod Węglórwki;
5) rrrOIZIWój ser:ii łu·plków menilitJQwych w depresji
strzyżowslcierj;
6). tektonika strefy zerwnętr=ej pod plas:ZlCIZJOIWiną mar~TSiką;
7) wykiształce.nie i rtekltonika lllrtwc:xrów
