zJ6i s~ zawodnlone. W takich przypadkach ograniczanle rozpoznania wgJ~bnego. wskutek trudnoSci w zakwallfi-kowaniu badanego obszaru do sztucznych wydzielen. sto-sownie do , kryteri6w bilansowosCl dla doi "suchych i cz~clowo nawodnionych" lub "podwodnych" wydaje sl~
nleuzasadnione.
Koniecznosc rozpoznania peJnej ml~szosci osad6w okruchowych wynika z nakazu ochrony zasob6w d6i. ochrony grunt6w uprawnych I ochrony srodowiska cdo-wleka. Pozostawlenle niewykorzystanych spuowych partH surowca zmniejsza zasobnosc reJonu. gdyi wydale si~ nle-uzasadnione i gospodarczo nlecelowe rozpoznawanle I wy- , korzystywanie ztoZa partlami. Stosowanle wewn~trznego
zwatowania nadkndu I odpad6w produkcyjnych praktycznle
,elimlnuje niewykorzystane partie surowca.
ZmnleJszanie w ten spos6b zasobnoSci obszaru prO-wadzi do powi~kszanla teren6w rozpoznania. a w nast~p neJ kolejnosci eksploatacjl. Konsekwencj~ tego s~ duie zmiany srodowiska przez powi~kszenie teren6w zdewasto-wanych dziaQlnosci~ g6rnicz~. Do zmlan tych dotychczas
, na omawianym terenie nie PrzywillZywano wl~kszego
zna-czenia. PrzykQd zdewastowanego terenu stanowl~ obsza-ry, poeksploatacyjne w Zywel Wodzle oraz jut obecnle w reJonie Suwatk. W przypadku dalszego Intensywnego , rozwoju zagJ~bia kruszyw naturalnych w tym rejonle przy nieprzestrzeganiu zasad rac;onalne; eksploatacji i gos-podarkl surowcowel oraz zagospodarowanla teren6w po-eksploatacyjnych zniszczenie powierzchni moie przybrac
form~ katastrofaln~. Wobec dutej atrakcy;nosci tych ob-szarow dla turystykl konieczne jest wyzoaczenie reJonow _ predysponowanych dla, rozwolu kopalnlctwa kruszyw I zwi~nego z nim przemystu om ustalenie stref chro-nlonego kraJobrazu. Sprawy te powlnny znalezc rozwi~
zanie %anim nast~pi ,intensyfikacja eksploatacji.
LrTERATURA
1. Be r A. - Strefa marglnalna fazy poniorskiej zlodo-wacenla pOtnocnopolsklego na PoJezierzu Suwalskim. Kwart. geol.. 1966. nr 4.
2. B erA., - Perspektywy poszuklwan czwartorz~do wych surowcow mlneralnych na Pojezierzu Suwal-skim. Surowce Mineralne. 1969. t. 2.
3. B erA. - Pojezierze Suwalskle. Geomorfologia Pol-ski. 1972. t. 2.
4. B er, A.. ,M a k s I a k S. - Z badan geologlczriych I geomorfologlcznych na Pojezierzu SUwaJskim. Kwart. geol.. 1964. nr 4. '
5. B erA.. M
a
k s I a k S. - Formy marginalne i for~my martwego lodu w ZagJ~blu Szeszupy na Pojezierzu Suwalskim. Biul. Inst. Geol. 1969. nr 220.
6. Do m 0 s . 0 W 5 k a-B a ran I e c k a '
M.
D. - prze-bieg sedymentacji I ksnanowania kutnowskich' mo-ren czoJowy'ch w okolicy SQw~clna. Prace 0 plejstoce-nle Polski ~rodkoweJ. 1961.SU,MMARY·
Geological setting and granulometric-petrographlcal :haracteristics of Suwatki lake district aggregate deposits lre discussed on the basis of field'and'laboratory studies. )orehole material analysis. and' documentary materials. rhese deposits are of remarkable importance for building ndustry. The samples studied were taken from active
:nd abandoned gravel and sand pits (Fig. 1). Two main :enetic types of aggregates were distinguished: (1)
ag-:regates of glacial deposition. primarily related to front-moraine zones. and (2) aggregates of f1uvioglacial deposl-ion. forming vast sandar plains. The latter are characterlz-d by markecharacterlz-dly wicharacterlz-der characterlz-distribution ancharacterlz-d more regular
7. G a Ion R. - Z zagadnlen geomorfologii ~warto
rz,du Niiu Polskiego. Prz. geogr .• 1953. z.2. 8. G a Ion R. - Zagadnlenie ostatniego zlodowacenla
w Polsce. Kosmos. ser. B. 1957. z. 3;
9. Jew t u c how i c z S. - ~truktu~a saridru. l6dzkle Tow. Nauk. Wydz. Ill. 1955. rir 40.
10. K arc z e 'w ski A. - Morfologia. struktura i teks-'
tura moreny dennej ha obszarze Polsh Zachodniej.' Pozn. Tow. PrzYJ. Nauk .• Pr; Koniis,. geogr.-geol..1963. '
z:.
2., ' ' '11. K I i m e k K. - Wsp6lczesne'pr~cesyfluwlalnel rzez-ba Rownlny Skeldararsandur (Islandla). Pr. Geogr . .Inst. Geogr. PAN, .• 1972. nr 94. " "
,12. K 0 n d r a c k I
J:.
Pie t k I. e w I c,zS. -
Czwarto-rz~d pOtnocilo-wschodniej Polskl. 'Czwartorz,d Polski. 1967.13. K r y g 0 w ski B. - Z badan granulometrycznych'
, nad utworaml plejstocenskimi w, P91sce ,Zachodniej, Biul. Inst. Geol. 1956. nr 100. " ' ,
14. Nun b erg J" - Proba zaStosow.nia me~d sta~ , tystycznych -dobadan zespoJu gtaz6w fennOskandYJ- "
skl~h wyst~puj~cych w utworach glac;alnych NE Pol-ski. Stud. geol.pol. 1971.
t.
XXXVII. '1 S.
P
a c h u c k IG. -
0 ,przebhilgu moren' czoJowyct, ostatniego zlodowacenia NE Polski l,teren6w s~ied"nich. Blul. Inst. Geol; 1952. nr 65. ' '
,16. P a c h u c k i C. - ' Moreny'
czoJo~e
ostatniego tlo-,'dowacenia na obsza.rze Perlbaltlcum. Roczn. Pol. Tow. Geol.. 1961. z. 2 -4. , ,' , " , , 17., P a ch u (; k i C. - Uwagl 0' geoniorfologii dol/ily
Czarnej Hanczy. Kwart. geol .• 1962. nr 1.
18. Pie t k I e w i c z S. -Poje%lel"Je Suwaluczyzl'lY Za-chodnlel (zarys moriologil lodowcoweJ). ~rz. geogr .•
1928. nr 8. '
19. R (j hie E. - Jezloro HancD na Poje%lerzl! ~uwal
skim. Wiad. Stuiby geogr.; 1932. ilr 4., '
20. Ru s z c z y ns k a H. - Struktura moren czoJowych koJo wsi Kobylnlki na N od Wyszogrodu. Biul geol. ' Wydz. geol. UW. 1961. t. 1.cz. 1. '
21. Rz
e
c how ski 'J~-
G~nulometryczno-petrogr:':~', ' ficzne wwnoScI gl/n %watowych w dorzeczusrodkowej Wldawkl. Biul. Inst. Geol. 1971. nr 254. ' ' 22. Wo t t 0 sow i c z, S. - Morena denna tzw.trans-gresji wigierskiej i JeJ znaczen,le w budowie dyluwlum_
Pojezlerza Suwalskiego. Spraw. Pafistw. Inst. Geol .• 1926. t. Ill; nr 3-4.
23. W 0 t t 0 sow I c % S. - Sprawozdanle z bada" geolo. : glcznych wykonanych
w
r. 1926, na arkuSzU mapy'Suwatki. Kalwaria w skall 1: 100000. Posiedz. nauk. Panstw . .Inst. Geot1927. nr 18. '
24. Wo t t 0 sow i c z S. - Uiwory dyluwlalne I' mor~ fologia Pojezierza Suwalskiego. Ibidem. 1928. nr 21.
PE31OME,
Ha OCHoaaHMM noneBblX M KaMepanl.HblX pa6OT. aHanM-3a 6ypoBblX AaHHblX M 4>oHAOBb'X MaTepMano-B cOCTaaneHa xapaKTepMCTMKQ renoaMM pacnpPCTpaHeHMH M rpaHyno-MeTpM'IeCKOrO M neTporpacjlM'IecKoro cOCTaBa OTnO)l(e-HMM CYBanKoBcKoro nOO3epbH. :3TM OTnO)l(eHMA MrpalOT Ba)l(HYIO ponb B Ka'leCTBe npMpoAHoro CTpoMTenbHoro CbIPbJl.
06pQJLlbl oroMpanMcb B AeMCTBYIO",MX M Bblpa60TaH-HblX neC'laBblpa60TaH-HblX M rpaBMKBblpa60TaH-HblX Kapbepax (cjlHr. 1).. OnpeAe-,neHbl ABa rnaBHblX TMna'06noHo'lHbIX nopoA - OTnO)l(e--HHJI neAHMKoBOK aKKYHynJlLlMM. npMypo'leHHble. rnaBHblH 06PQJOH. K KOHe'lHbIM MopeHaM. M OTnO)l(eHMJI
structure, so they are of greater Importance as prospective industrial deposits.
Grain-size distribution of gravel-sandy deposits of the Suwatki area is given in Figs. 3-6. Grain-size distribution curves of glacial and fluvloglaclal deposits differ In shape.
._Curves of the latter deposits are generally concave, which Is typical of well washed out deposits. Fluvioglaclal aggregates contain only 0.9-3.1 per cent ohilt fraction, in comparison with about 10 per cent found In moraine deposits. Petro-graphic studies showed little variation in composition of gravel and sand fractions (Table 11).
Carbonate rock pebbles are, the main components.
of gravels as their c!,ntribution usually equals c. 50 per cent. Peb'bles of crystalline rocks, sandstones, quartz, and felds-par are other more important contributors here. The petrographic composition of gravels roughly corresponds to that materials of moraines, studied by
J.
Nunberg (14).On the basis oldie investigations it may be stated that coarse f1uvloglacial deposits in Suwatki region make an Interesting .prospective resource basis on the area of about one hundred sq. km. which makes concentration of exploitation in this region possible.
neAHMKoBOA oKKyHymn"MM, cnorolOLLlMe 06wMpHble
JOH-APo.ble noml. nocn~HMe 06nQAolOT COHblH 60nbwMH
npoHblwneHHblH JHa'leHMeH 6naroAopII BbIAep)KaHHOHY pacnpocTpaHeHMIO Ha JHa'lMTenbHOH npocTpOHcTBe.
rpaHynOHeTpM'IecKMA cOCTaB rpOBenMCTo-nec'laHblX ocaAKoB POiiOHO r. CYBonKM npeAcToaneH B BMAe KpMBblX
Ha pMC. 3-6. n~HMKoBble OTnO)KeHMII OTnM'IaIOTCII no
cjJopHe KpMBblX OT BOAHOneAHMKOBbIX, xapalCTepMJYIO-LLlMXCII BorHyrblHM KpMBbIHM, cBOAcTBeHHblHM xopowo npoHblTblH OCOAKaH. B CBIIIM C aTMH OTnO)KeHMII
BOAHa-neAHMKOBOro npOMCX0*AeHMII cOAep)KaT Bcero 0,9-3,~1o
nenMTM'IecKoA ci»paKI4MM, B TO BpeHR KOK • HopeHHblX OT-nO)KeHMIIX COAep)KaHMe lIToA ~paKI4MM AOCTMraeT 1<f1o.
neTporpoci»M'IeCKMe Ho6nlOAeHMII BblllBnlllOT He60nbwoe
pcilHo06p03Me COCTOBO rpaBMAHoA M nec'laHoA ~paICI4MA
(Ta6n; 11). OCHOBHblH KOHnOHe"HTOH rpaBMII, COCTaBnlllO-LLlMH, KalC npoBMno, S(J»1o OCQAKO, IIBnlllOTCII '1aCTMl4bl Kap60HaTHblx nopoA. nOTOH cneAYIOT. B nop"AKe y6bl-BaHMII: KpMCTOnnM'IeCKMe nopOAbl, neC'IaHMKM, KBapl4
M noneBble wnOTbl. neTPorpa~M'IecICMA COCTO. rpOBMII
. COBnaAoeT npM6nMJMTenbHO C COCTOBOH MCXOAHoro
Ha-TepMono 8 HopeHHblX OTnO)KeHMIIX, MccneAOBaHHblX JI.
HyH6epr (14).
KaK nOKaJ011M npo.~eHHble MccneAoBaHMII.
KpynHa-06nol1o'lHble OTnO)KeHMII BOAHone,qHMKoBOA aKKYHynlll4MM
B paAoHe
r.
CYBanKM HOryT COCTaBnllTb B 6YAYLLleHcblpbeBYIO 603Y nnoLLlOAblO nopIIAKo 100 KH2, Ha KOTOpoA HO)KeT 6blTb p03BMTa A06bl'lO :lTMX noneJHblx MCKonaeHblX.
