Wpływ struktury gruntów spoistych facji powodziowej na przebieg filtracyjnych deformacji w aluwiach dolnej Wisły

(1)

Намечены три г р у п п ы методов генетического определения о т л о ж е н и й : 1) статистические сопо-ставления гранулометрических показателей, 2) ви-зуальное сопоставление к у м у л я т и в н ы х кривых гранулометрического состава, 3) техника статисти-ческого моделирования. Рассмотрены в з г л я д ы раз-ных авторов относительно рассматриваемой проб-лемы. Представлен перечень работ в польской на-учной литературе, которые касаются последнего метода исследований клаптических отложений. Д е т а л ь н о анализируется первый метод, касаю-щийся сопоставления статистических показателей гранулометрического состава, в частности метод Г. М. Фридмана (1967) и Д. Дж. Дугласа (1968). Ос-новой п о с л у ж и л и определения гранулометрического состава 140 образцов д е л ю в и а л ь н ы х осадков водо-раздельной области рек Каменна, Висла и Зволен-ка в северо-восточном обрамлении Свентокшиских гор. Констатировано, что указанные методы не дают критериев д л я выделения делювиальных осадков из среды других генетических групп кон-тинентальных отложений. В методе Г. М. Фридмана поле речных песков (Г. М. Фридман, 1967, фиг. 15, стр. 340 и фиг. 18, стр. 342) переименовано на об-ласть линейной водной аккумуляции. Метод Д. Дж. Дугласа (1968) не вносит прогресса в генетическую интерпретацию осадков и представляет лишь но-вый „информативный" способ записи грануломет-рического распределения осадков. Исследования д е л ю в и а л ь н ы х отложений подтверждают взгляд, что методы основывающиеся на статистических по-казателях гранулометрического состава, не могут быть универсальны в определении генезиса осад-ков. К а к показали исследования автора, к основным причинам такого положения относятся: 1) разная техника отбора образцов и, следовательно, их раз-ное значение в характеристике данной группы осадков, 2) недостаточное количество исследуемых популяций. К р о м е того, как следует из публикаций, существует и методическая причина — применение разных наборов сит и неправильный метод состав-ления кумулятивных графиков.

i GEOLOGIA INŻYNIERSKA

H A N N A B U J W I D , J A N I N A D I E T R I C H Polska Akademia Nauk, Uniwersytet Warszawski

WPŁYW STRUKTURY GRUNTÓW SPOISTYCH FACJI POWODZIOWEJ

NA PRZEBIEG FILTRACYJNYCH DEFORMACJI W ALUWIACH DOLNEJ WISŁY

W w y n i k u obserwacji iprofilów u t w o r ó w p o w o

-d z i o w y c h i k o r y t o w y c h oraz ba-dania ich własności inżyniersko-geologicznych autorki stwierdziły nieza-leżnie bardzo zróżnicowany stąpień podatności na f i l t r a c y j n e d e f o r m a c j e w 'otworach o identycznej g e -nezie (2). Wszelkie procesy filtracyjnych deformacji gruntów mogą zostać zainicjowane tam, gdzie istnieją predyspozycje strukturalne i teksturalne gruntów, z tym że przez grunt ten musi f i l t r o w a ć woda przy od-powiednim spadku hydraulicznym, którego wielkość osiągnie wartość krytyczną dla danego gruntu.

Doliny rzeczne są obszarem, na którym na sto-sunkowo małych odcinkach występują utwory o dużej różnorodności strukturalnej i teksturalnej oraz ist-nieją dogodne w a r u n k i d o okresowego powstawania podwyższonych spadków hydraulicznych. Dotyczy to zwłaszcza rzek o z m i e n n y m reżimie wodnym, do j a -kich należy badany odcinek Wisły. W y j ą t k o w o dogodne warunki do r o z w o j u różnorodnych form, z w i ą -zanych z f i l t r a c y j n y m i d e f o r m a c j a m i gruntów, istnie-ją w strefach okresowo zalewanych przez powodzie, a morfologicznie stanowiących s t r e f y k r a w ę d z i o w e ta-kich form, jak tarais z a l e w o w y lub kępa, bowiem w y t w a r z a j ą się tu o k r e s o w e spadki hydrauliczne, znacznie większe od przeciętnych spadków w ó d grun-towych na tarasach (1).

Budowę w e w n ę t r z n ą .tarasów, zwłaszcza najmłod-szych, charakteryzuje znaczna heterogeniczność lito-logiczna, która w konsekwencji przyczynia się do lo-kalnego zróżnicowania .prędkości przepływu w ó d grun-towych filtrujących równolegle do uwarstwienia. Du-ża zmienność dynamiki p r z e p ł y w u w ó d rzecznych w różnych okresach hydrologicznych determinuje rodzaj niesionego materiału, sposób transportu i sedymen-tacji. W utworach aluwialnych obserwuje się znaczną

U K D 624.131.22:551.311.2:624.131.536:624.131.54 zmienność granulometryczną poszczególnych warste-w e k oraz liczne kontakty u t warste-w o r ó warste-w piaszczysto-żwarste-wiro- piaszczysto-żwiro-wych z utworami spoistymi (pyły, gliny). Ten typ kontaktów litologicznych jest charakterystyczny w obrębie f a c j i powodziowej, stanowiąc jednocześnie kontakt często spotykany p r z y przejściu z f a c j i kory-t o w e j do powodziowej. Facja korykory-towa najczęściej wykształcona jest w postaci piasków kwarcowych gru-bo i średnioziarnistych, natomiast f a c j ę powodziową reprezentują wszystkie typy gTuntów spoistych, tzn.: piaski pylaste, piaski gliniaste, pyły, gliny piaszczyste, gliny, gliny pylaste oraz sporadycznie gliny pylaste ciężkie oraz iły.

W obszarach kontaktowych f a c j i k o r y t o w e j i po-w o d z i o po-w e j zaobserpo-wopo-wano po-w terenie szereg form ne-gatywnych prostopadłych i równoległych do uwar-stwienia, f o r m o charakterze kawern, szczelin, o zróżnicowanych rozmiarach, genetycznie związanych z f i l -tracyjnymi deformacjami gruntu, powiązanymi z pro-cesami erozji, przebicia hydraulicznego, dosiadania itp.

W celu ustalenia mechanizmu powstawania form negatywnych na kontakcie u t w o r ó w korytowych i po-wodziowych, obserwowanych wielokrotnie w terenie, opracowano w warunkach laboratoryjnych odpowied-ni model. Ze względu jednaik na dużą różnorodność kontaktów sedymentacyjnych autorki wymodelowały, w warunkach laboratoryjnych, jeden t y p kontaktu f a c j i k o r y t o w e j i p o w o d z i o w e j , odpowiadający kon-taktowi piasków średnioziarnistych (facja korytowa; o następującym składzie granulometrycznym: frakcji ż w i r o w e j — 2%; f r a k c j i piaskowej 81%; f r a k c j i p y -ł o w e j 17%) z facją powodziową wykszta-łconą w

(2)

Ryc. 1.

1 — glina piaszczysta f a c j i p o w o d z i o w e j , 2 — piasek k w a r -c o w y f a -c j i k o r y t o w e j , 3 — pierwsza w a r s t w a ż w i r o w a , 4 — druga w a r s t w a ż w i r o w a , 5 — p o j e m n i k na w y n o s z o n y grunt, 6 — d o p r o w a d z e n i e w o d y do aparatu, 7 — o d p r o w a d z e n i e w o d y z aparatu, 8 — siatka m e t a l o w a , 9 — t r ó j n i k , *• k i e

-r u n e k p -r z e p ł y w u w o d y .

frakcji p y ł o w e j — 29%, frakcji iłowej — 13%, złożo-nej z agregatów i ziarn mineralnych o średnicy < 2 mm, współczynniku agregatowości К < 1 oraz gś 60% zawartości wodoodpornych agregatów o średnicy 0,25— 10 mm. Model ten ustawiono zachowując równoległy do uwarstwienia kierunek przepływu wody (typ 3/1 wg J. Ziem sa, 9). Badany grunt umieszczono w szkla-n e j rurze o średszkla-nicy 3,8 cm (ryc. 1). W części wloto-w e j rury usypano żwloto-wir o średnicy 0,3—0,5 mm, na którym ułożono okrągłą siatkę metalową o średnicy oczek 2 mm. Następnie prostopadle do siatki umiesz-czono cienką blaszkę o szerokości równej średnicy wewnętrznej rury. Do pionowo ustawionej rury wsy-pano powoli, tak aby zapobiec utworzeniu się warstwowania prostopadłego do linii kontaktu obydwu f a -cji, a więc prostopadle do kierunku przepływu wo-dy, próbki badanego gruntu reprezentującego utwory facji korytowej i powodziowej. P o usypaniu Ok. 225 cm3 każdego gruntu blaszkę usunięto i usypano ok. 60 cm3 żwiru, analogicznego do żwirku w części wlotowej. Całość przykryto szczelnie przylegającą siatką metalową.

W końcowej części rury znajdował się pojemnik z wyprowadzeniem wody w jego górnej części. Wodę doprowadzano przez otwór wlotowy z sieci wodo-ciągowej, przez gumowy przewód do trójnika, dzię-ki czemu nie dopuszcza się do napowietrzania próbdzię-ki. Trójnik zaopatrzono w uchwyt służący do

zawiesza-Fig. 1.

1 — sandy l o a m o f f l o o d facies, 2 — quartz sand of c h a n n e l facies, 3 — f i r s t g r a v e l l a y e r , 4 — second g r a v e l l a y e r , 5 — container f o r s w e p t out soil, 6 — w a t e r inlet, 7 — w a t e r outlet, 8 — m e t a l mesh, 9 — triangular base, — d i r e c t i o n

of w a t e r f l o w .

nia na kolejno większej wysokości i uzyskiwania róż-nej wartości spadku hydraulicznego (I). Doprowadze-nie i odprowadzeDoprowadze-nie wody umieszczono na jednym poziomie w górnej części rury. Eksperyment trwał 14 dni i prowadzono go przy stopniowo wzrastającym spadku hydraulicznym od I ^ 0,20 do I = 6. W

trak-cie trwania eksperymentu udało się wyróżnić trzy kolejne strefy tworzenia się form (ryc. 2).

Strefa I, przy 1 = 1 — zmiany strukturalne pole-gające na bezładnym przemieszczaniu ziarn na grani-cy obydwu warstw w strefie przylegania do warstwy żwirów. Zmiany te wywołane są gwałtowną różnicą prędkości wody, jaka ma miejsce na granicy warstwy

żwirowej a właściwym modelem piaszczysto-glinias-tym.

Strefa II, przy I = 1,5—2,5 — zmiany zachodzą na kontakcie 1 i 2. T w o r z y się poziom międzywarstwo-wych szczelinek o szerokości 0,5 m m na odcinku ok. 3 cm. Drugi zespół szczelinek o podobnych w y m i a -rach powstaje w warstwie 1, o kierunku zbliżonym do prostopadłego do kierunku filtracji wody. Na gra-nicy warstwy 1 i 2, na odcinku ok. 2 cm, stwierdzo-no wyraźne przenikanie ziarn z górnej warstwy do dolnej. Zjawisko to zaobserwowano w mikrostrefie o szerokości ok. 2 mm. W tym też czasie zaobserwo-wano proces wynoszenia ziarn mineralnych z próbek reprezentujących f a c j e korytową i powodziową oraz osadzania ich w pojemniku. W y ż e j opisany proces

(3)

S+nUÏ

Ryc. 2. 50 40 I 301 2(Н 10 20 30 40 50 SO 100 Q 7

Ryc. 3. Ilość wodoodpornych agregatów о ф 0,25—10 mm w poziomie akumulacyjnym (0,00—0,25 m) w ma-dach o różnej zawartości frakcji iłowej (wg danych

liczbowych A. Musierowicz i in., 1956).

Fig. 3. Number of water-resistant aggregates, 0.25—10 mm in diameter, in accumulational horizon (0.00—0.25 m below the surface) of muds differing in clay frac-tion content (after data given by A. Musierowicz et

al., 1956). Fig. 2. 50 40 30- 20-10 \ 1/'/ /. 1/ -- " t '~f'-/-4j- 'Jr l.i' L.

1

20 5 0 60 7 0 50 ВД О5

Ryc. 4. Ilość wodoodpornych agregatów o 0 0,25—10 mm na głębokości > 0,25 m w madach o różnej za-wartości frakcji iłowej (wg danych liczbowych A.

Mu-sierowicz i in., 1956).

Fig. 4. Number of water-resistant aggregates, 0.25— 10 mm in diameter, in muds differing in clay fraction content at the depth over 0.25 m belowe the surface

(after data given by A. Musierowicz et al., 1956).

jest w y n i k i e m działania w e w n ę t r z n e j sufozji kontak-t o w e j -oraz sufozji powierzchniowej.

Strefa I I I , przy I = 3,5—6 — znaczne nasilenie f i l t r a c y j n y c h d e f o r m a c j i gruntu, przebiegających w d w u fazach {a, b). Faza a — pojawienie się w odle-głości 10 cm od czoła próbki szczeliny o szerokości 0,5—2 mm w utworach powodziowych, w strefie do-tychczas n i e a k t y w n e j i wizualnie stabilnej (ryc. 2). Szczelina posiada kształt nieregularny, z tym że w miejscach załamań tworzą się większe rozmycia o charakterze kawern, w y r a ź n i e zwężających się w głąb próbki. Powstawaniu szczelin towarzyszą dwa proce-sy: kolmatacja szczelinek powstałych w strefie I I oraz intensywne wynoszenie materiału gruntowego z próbki reprezentującej f a c j ę powodziową. Wynosze-nie tego materiału o d b y w a się Wynosze-nieregularWynosze-nie, co kilka minut poprzez o d r y w a n i e od ścianek szczeliny cząstek gliny piaszczystej, a następnie przemieszczanie przez filtrującą wodę. Faza b — stopniowe wynoszenie ma-teriału, co p o w o d u j e dalsze wydłużanie, poszerzanie i pogłębianie szczelin i kawern. Proces ten nasila się mimo ustabilizowanego spadku hydraulicznego.

Według R. R. C z u g a j e w a i J. Ziemsa (4, 9) filtra-c y j n e d e f o r m a filtra-c j e g r u n t ó w obserwowane w strefie I I I •powstają w w y n i k u działania makrosufozji stanowią-cej odpowiednik e r o z j i wewnętrznej. Proces ten jed-nak zostaje zainicjowany przez sufozję kontaktową. Należy zaznaczyć, że pomimo uzyskania dużego spad-ku hydraulicznego, w trakcie prowadzonego ekspery-mentu, obserwowano tylko proces odrywania i prze-mieszczania poszczególnych cząstek gruntu, który nie doprowadził do jego upłynnienia, a który d a j e się

Obserwować w lessach (6).

Spoiste u t w o r y f a c j i p o w o d z i o w e j należą do grun-t ó w o bardzo zróżnicowanym składzie granulomegrun-trycz- granulometrycz-nym zarówno w poziomie, jak pionie (3).

Charaktery-styczne typy oddzielności tych gruntów, jak również charakterystyczna makroporowatość pozwala wiązać te własności ze specyficznymi cechami strukturalnymi. Szkielet mineralny omawianych gruntów zbudowany jest zasadniczo z agregatów, tzn. z elementów struk-tury szkieletu mineralnego składającego się z dwu lub więcej części pierwotnych lub wtórnych, zwią-zanych ze sobą w jeden system siłami wzajemnego oddziaływania (8). Siły w z a j e m n e g o oddziaływania wewnątrz agregatów mogą być mniejsze, w stosun-ku do ciśnienia hydrostatycznego i hydrodynamiczne-go lub też je przewyższać. Spoiste utwory powodzio-w e posiadają znaczną ilość agregatópowodzio-w odpornych na działanie filtrującej w o d y , których wielkość i ilość ulega znacznym wahaniom zależnie od głębokości za-legania, od zawartości f r a k c j i iłowej, charakteru i ak-tywności substancji organicznej itd. W wyniku badań przeprowadzonych w spoistych utworach powodzio-wych (madach) w o j e w ó d z t w a warszawskiego (7) stwierdzono, że zawartość wodoodpornych agregatów — makroagregatów ( w g k l a s y f i k a c j i A . K. Łariono-w a ) przedstaŁariono-wia się następująco (ryc. 3, 4).

Klasyfikacja agregatów stosowana w geologii w y -konana jest z punktu widzenia ich rozmiarów oraz wytrzymałości, co w i ą ż e się z charakterem ich struk-tury. A g r e g a t y w spoistych utworach f a c j i powodzio-w e j mogą, jak powodzio-w przypadku glin pylastych ciężkich, tworzyć prawie cały szkielet (gruntowy. N a ich dyna-mikę w p ł y w a j ą procesy zachodzące w strefie aeracji, m. in.: wysychanie i nasycanie wodą oraz procesy kriogeniczne. Badania w y k o n y w a n e aktualnie nad charakterem agregatów w spoistych gruntach f a c j i p o w o d z i o w e j wskazują, że proces rozpadu „grudek" i tworzenia się nowych jest d w u k i e r u n k o w y i równo-czesny i że w badanych gruntach występują agregaty o różnych typach więzi strukturalnych, пр.: więzi

(4)

sta-bHizacyjne,

koagulacyjne~wg klasyfLkacjd

1.

M. Gor-kowej,

(5).

Zatem proces rozpadu gruntu, warunkujqcy

jeg,o filtracyjne deformacje, rprowadzi w ,przypadku

grunt6w

~poi'stych

facji powodziowej wylqcznie do

cz~sdoweg,o zI1isz,czenia struik1tury ,tych ,gruni

t6w, a w

kQlIlseikwencji do 'chara,kterystycznych deformacji

ob-serwowanych w aluwiach.

Wymodelowa'ny w Iaboratocium jeden z tYlp6w

kontakt6w utwor6w powodziowych i korytowych jest

bardzo

cz~sto

spotykanym kontaktem w warunkach

naturalnych, a chara'kter otrzymany'ch form

ana10-giczny do formpowstajqcych w ,terenie. Niemniej

jednak formy otrzymane w 1abO'ratorium nic Sq tak

powszechnie spoty,kane w terenie, jak wskazywalaby

nato

cZ~Sltotliwosc wyst~powania

omawianego typu

lmntaktu -

bowiem jednym z decydujqcych

czynni-k6w dla przebiegu filtracyjnych deformacji w·

alu-wtiach jest siruktura i teks'tuTa facjd powtOdziowej.

WNIOSKI

1. Jednq z charakterYSltycznych cech utwor6w

alu-wialnych jest duze zr6znieowande granu10menryczne

poszczeg6lnych warstewek facji powodziowej,

sz,cze-g61nie wyraz.ne na ikontakciez facjq korytowq.

2.

Kontakt facjt kory,towej wyksztalconej w

staci utwor6w g'rubo i srednioziarnis'ty,ch z facjq

po-wodziowq wyksztakonq w postaci utwor6w epois1tych

jest strefq ,predys,ponowanq do rozwoju filitra,cyjnych

deformacji.

3.

Proceseminicjalnym w rprzebiegu fHtracyj,nych

deformacjigrunt6w jest mechnicz,na 5ufozja

kontak-,t,owa, warunikujqca wzw6j sufozji sr6dwarstwowej.

4.

IntensywnoSc TOZWOjU negatywnych form

mor-fologicmych, powstalych na kontakcie utwoT6w 0

r6z-nej granulacji pod wplywcm dzialania filtrujqcej

wo-dy, zalezy od ,struktury agrega1iowej spoistych

utwo-row aluwialnych.

SUMMARY

The studies 'on engineering-geological ,properties

of

flood

and channel fades depOlSIts showed

remar-kable differences In susceptibility of the deposits of

the same genesi.s to riltratiQlIlal deformations.

DepOlStts of river valley,s are characterized by

re-markable changes

in

s,tructure and texture proceeding

over a very short di.stance. M,oreover, marlkedly

in-creased hydrauHc gr-adients persist for some periods

in the ar'ea of river vaUeys. This, together wrth

di-stinot granul:ometric differentiation marked

art;

the

0ontaots of layers, and particularly at the c,on'tact

of ,channel and flood fades deposits, facili'tate

deve-loOipment of negative farms rela'ted to water filtration,

proceeding pa'rallely to the bedding. Intensi'ty of the

deve~opme;nt

of filtraJtlonal deformations highly

de-pends on structure and 'texture, and paI1llicularly 'on

the ty,pe and amount of water-,resis;tant aggregates

of f1.oQd facies.

In order to examine the mechanism of the origin

of negative fOl1ms at the ,contact of channel and

flood fades deposits, laboratory model of one of the

types of such contacts was formed.

It

is a model

-of

contacot of sandy (channel) and cohesive (flood

faoies) deJPOlSi'ts (FUg. 1). This model was subjected

to water flow under the condi!tions of steadily

increa-sing hydraulic graddent. In the cour-se of the

experi-ment, three zones of formation of these characteristic

forms were found (Fig.

2).

The studies showed that mechanical contac,t

suffo-sion is the initial process in ,the course of forma.tLon

of fil:trauonal deforma'tions. This proc,es'S determines

development of inter-bed suffosiiolIl. Although

hy-draulic gradient equalled

1=

6, wa,ter-resistant

aggre-gates of

fLood

fades occurred ,in amounts sufficient

to prevent complete destruc,trion of soil struoture, i.e.,

to preveIllt liquefaotron resulting from the process of

inter-bed 'Suffosi1oo.

5. Obecnosc Uoznych wodoodpornych agregat6w w

spois,tych gruntach aluwIalnych powoduje, ze w

wa-runkach filtracji wody powstajq rMnego typu

mecha-niczne deformac}e ,tych grun:t6w, jak np.: sufozja

kon-talktolwa, sufozja sr6dwarstwowa, kolma'tacja, kt6re

jednak nie prowadzq do uplynnienia grunt6w, tzn. do

ca~kowitego rozpadu struktury.

LITERATURA

1. B u j w

id H.

~

Procesy sufozyjne w aluwiach

doliny Wisly

mi~dzy

Za'kroczymiem a

Wyszogro-delIh. Ma'szynopis. Biblioteka ZNG PAN.

Warsza-wa,

1969.

2. Bujwid H., Dietroich

J. -

Sur

~es

ailuvions

receuts et la deforma,tion du sol dans la vallee de

la Basse Vistule. Bull. de

l'

Academie polonaise des

Sciences. Vol. XXI, ur

4, 1973

(w druku).

3.

Die t r i c h J. -

Zmiany uziarnienia osad6w

po-wodziowych ua Itara'sach

i

k~pach

W.isly dolnej.

Gosp. wod.

1973,

nr

10.

4.

C

2l U g a j e w R. R. -

Priblizennyj razczet

us.toj-cziwoslti ziemlanych platin. Izd. NIJG, t.

18,

Lenin-grad,

1936.

5. G 0 r k 0 w a

J. M. -

Tieorieticzeskije os.nowy

ocenki osadocznych porod w

inzenierno-gieo~ogi

czeskich celach. Izd. Nauika. Moskwa,

1966.

6.

Lis z k 0 w S Ik

i J. -

FHtracyjne deformacje

utwo-r6w lessowych. Biul. geal. Wydz. Geo!. UW.

1971,

t.

13.

7.

La r ion 0 w

A.

K. Mietody

ieled,owanija

stl'uktury gruntow. Izd. Niecka, MoSikwa,

1971.

8.

Mu'sierow:icz A., Olszewski Z. i in.

-Gileby wojew6dztwa wa'['szawskieg'o. Roczn. Nauk

roln. War szawa ,

1956.

9. Z i ems J. -

Zur klassUlizierung der

mechani-schen Erdstoffvorforiffiungen dUTCh Wirgungen der

Sieckerwasser.

Wasserwiortschaft-Wassertechnik,

1967,

nr

2. PE310ME

B Mrore

MCCJIe~OBaHVUl

11H:m:eHepHO-reOJIOrWqeCKMX

CBOJ1CTB nOJ1M'eHHblx

M

PYCJIOBbIX OTJIo}KeHW:J1 BMCJlbI

6bIJIa BbIHBJIeHa BeCbMa pa3HaH cTeneUb

nO~aTJIMBOC

TI1 Ha

cpMJIbTpa~11I0HHble ~eqJOpMa~MM

OCUl\KOB

O~W

HaKoBoro

npowcxo:m:~eHMfl.

B pe'lHblX ,ll;OJIMHaX Ha cMe:m:HhIX yqaCTKaX

OTJIa-raIOTcH

oca~KM

CMJIbHO

~McpcpepeH~l1poBaHHble

B

CTPYKTypHOM

M

TeKcTypHOll1 oTHOllleHWflX.

IIepMo~w

qeCKI1 B HMX

H3.6JIIO~aIOTCR CMJIhHO nOBblIlIeHHble rJ1~

paBJIM'leCKMe nOHI1:m:eHI1R, KOTopble, HapR,lIy co

3Ha-qMTeJIbHbIM rpaHYJIOMeTpW'leCKI1M pa3Hoo6pa3MeM Ha

KOHTaKTax OT,lIeJIbHbIX npOCJIoeB, oc06eHHo Ha

KOH-'IaKTe PYCJIOBOJ1 101 nOJ1MCHHOt'l

<pa~wt'f,

(03)1aIOT

6JIa-ronpMRTHble YCJIOBMR ,lIJU! pa3BWTHR

OTpW~aTeJ1hHbIX

CPOPM,

cBR3aHHbIX C napaJIJIeJIbHO:J1 K HaCJIoeHI1IO

cpI1JIbTpa~MeJ1 BO~bI.

l1I-ITeHCI1BROCTb pa3BMTHR

Ll1l1JIb-Tpa~MoHHbIX ~e<popMal~l1J1

n 3Ha'iMTeJlhU0:J1 CTCneHJ1

3aBMcMT OT CTPYKTYPbI

M

TeKcTypbI, oc06eHHO OT

xa-paKTepa 101 K'OJIM'leCTBa BO,llOHenpoHMll,aeMbIX

arpera-Ton nOJ1MeHHlOJ1 cpall,l1w.

C

ll,eJIbIO W3Y'leUMR MeXaHl13Ma 06pa30Ba!lWR

OTPM-lIaTeJIbHblX CPOPM Ha KOHTaKTax PYCJIOBbIX.W

IlOJ1MeH-HbIX

OTJIo:m:eHH:J1 B JIa60paTopHbIX

YCJIOBl1flX

6bIJIa

c03,!\aHa

MO~eJIb

KOHTaKTa neC'laHbIX (PYCJIOBbIX)

M

CBR3RbIX (nO:J1MeHRbIX) OCa,llKOB (cpwr. 1). Ha 2\W,lIeJlb

KOHTaKTa 6bIJIa HanpaBJIeHa CTPYR BO,llbI C

nOCH:neH-HbIM YBeJIMqMBaHHeM

rM,llpaBJII1QeCKOro

rrOHM<KeHMH.

B npoll,ecce 3KcnepMMeHTa Ha6JIIO,lIaJII1Cb TPM

nOCJIe~o

BaTeJIbHbIX 30HbI 06pa30BaHMR

xapaKTepHblx CPOPM

(cpMr.

2).

KOHcTaTMpoBaHo,

'iTO

Ha'laJIbHblM

npO~eC(lOM

B

CPOpMMpoBaHMM cpMJIbTpaUl1IOHHblx ;rrecpopMall,MJ1 B 30He

KOHTaKTa aJIJIIOBM8JIbHbIX OTJIo:m:eHI1J1 RBJIReTCR

Me-XaHM'leCKaR KOHTaKTOBaR CYCPCP0311R,

06YCJIQBJIHBaIO-lll,aH pa3BMTl1e

M€:m:nJIaCTODOJ1

CY<P<Po3MM, KoropaR

npl1 HaJIMqMM cooTBeTcrBYIOlll,erO KOJIMqeCTBa

uo,noHe-npoHM~aeMblx

arperaTOB nO:J1MeHHOM

cPa~MM,

H€CMOTPH

Ha rM,lIpaBJIMqeCKOe rroHW2KeHMe flOpR,ll;Ka I

=