Informatyka i inteligentne zarządzanie w globalnym wysokozinformatyzowanym świecie ludzi oraz globalnej gospodarce rynkowej op\ൡrtych na wiedzy

Pełen tekst

(1)INFORMATYKA I INTELIGENTNE ZARZDZANIE W GLOBALNYM WYSOKOZINFORMATYZOWANYM WIECIE LUDZI ORAZ GLOBALNEJ GOSPODARCE RYNKOWEJ OPARTYCH NA WIEDZY ANDRZEJ STRASZAK Szkoła Wysza im. Pawła Włodkowica, Płock JAN STUDZISKI Szkoła Wysza im. Pawła Włodkowica, Płock. Streszczenie Nastpna Strategia Lizboska na lata 2011-2020 byłaby potrzebna dla wszystkich pastw członków UE, aby stymulowa gospodarki oparte na wiedzy i zaawansowanej informatyce. Nadchodzi Nowa Cywilizacja Innowacji i Wiedzy, w której tworzenie wartoci i wzrost gospodarczy bdzie zaleał od dostpu sieciowego do globalnych zasobów, współtworzc unikatowe dowiadczenie z klientem indywidualnym z kadym oddzielnie. Aby to osign CEO i menederowie musz przemieni swoje procesy biznesowe, systemy techniczne i zarzdzanie łacuchem zaopatrzeniowym. Niezbdne bdzie wdroenie kluczowych struktur socjalnych, intelektualnych i technicznych, niezbdnych dla twórczoci w zakresie innowacji i wiedzy. Przeprojektowanie eco-info-techno systemów dla wsparcia współtworzenia wartoci wraz z klientami i rynkiem pomysłów, innowacji oraz wysokowykwalifikowanymi umysłami dla wszystkich czci składowych firm. Słowa kluczowe: zaawansowana technologia ICT, zarzdzanie 21. wieku, gospodarka oparta na wiedzy, przeprojektowanie eco-info-techno, cywilizacja innowacji wiedzy 1. Wprowadzenie Informatyka, jako nowa dziedzina praktyki, polegajca na zastosowaniu pocztkowo lampowych elektronicznych komputerów zdolnych do automatycznego rozwizywania praktycznych zada matematyki stosowanej ma zaledwie 60 lat. Zarzdzanie, jako nowa dziedzina kształcenia uniwersyteckiego (Uniwersytet Harvarda w Bostonie, USA)ma zaledwie 100 lat i powstało trzy lata od zaistnienia zarzdzania, jako dziedziny bada naukowych zapocztkowanych niezalenie w USA przez Fryderyka Tylora i w Polsce przez Karola Adamieckiego, za we Francji przez Henryka Fayola troch pó niej. Zarzdzanie, jako dziedzina bada naukowych i/czy dziedzina wiedzy naukowej, jak i dziedzina kształcenia uniwersyteckiego wyprzedziło now er społeczestw informacyjnoinformatycznych nie wiele wicej ni o pół wieku, jednak wystarczajco długo, aby wpływ informatyki na zarzdzanie nie był natychmiastowy. Take powstanie profesjonalnego zarzdzania nie było czynnikiem sprawczym powstania nowego rodzaju maszyn informatycznych a nastpnie nowych struktur technicznych, opartych na wysokowydajnych procesorach elektronicznych i o gigantycznych wielkociach pamici elektronicznej. Wykorzystanie informatyki w zarzdzaniu i gospodarce przyniosło pierwszy makroekonomiczny wynik rozwojowy dopiero w latach 90. ubiegłego wieku i to tylko w USA..

(2) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 17, 2008. 169. Dopiero po umasowienie produkcji, tak zwanych komputerów osobistych typu PC oraz umoliwienie wykorzystania Internetu do celów komercyjnych, co spowodowało powstanie egospodarki i e-biznesu, co spowodowało rozwój e-sklepów i e-przedsibiorstw w drugiej połowie lat 90. oraz pojawienie si ich na giełdzie amerykaskiej. Jednoczenie gwałtowny rozwój korporacji wykorzystujcych informatyk w zarzdzaniu i gospodarowaniu, przy czym nie zawsze zgodnie z rzetelnoci zarzdzania czy gospodarowania, powstanie tak zwanej słynnej „kreatywnej ksigowoci” niemoliwej bez informatyki, wywołał na przełomie wieków 20. i 21. pierwszy kryzys gospodarczy spowodowany rozwojem informatyki w USA, a nastpnie wiatowy poprzedzony wielkim boomem w gospodarce i finansach w drugiej połowie lat 90. Wysokie, najwysze ze wszystkich sektorów gospodarczych zinformatyzowanie sektora bankowego i finansowego, take wprowadziło ostatnio wysoce niekorzystne zjawiska w gospodarce USA, zwizane ze złym zarzdzaniem w wielu bankach i instytucjach finansowych. Masowa globalizacja gospodarki wiatowej, bezprecedensowy, gwałtowny rozwój Chin i Indii w pierwszej dekadzie 21. wieku byłby niemoliwy bez masowego, globalnego wykorzystywania informatyki w zarzdzaniu i handlu. Opublikowana ostatnio lista najbogatszych biznesmenów na wiecie, na której znalazło si najwicej biznesmenów indyjskich te o tym wiadczy. Najblisze dekady, to pełne zinformatyzowanie całego wiata ludzi, których liczba nadal ronie, cho oczekuje si globalnej stabilizacji liczby ludnoci wiata. Informatyka wchodzi w wiat coraz młodszych dzieci i towarzyszy bdzie coraz wikszej liczbie ludzi do koca ich ycia, w tym take coraz lepiej chronic i przedłuajc ich ycie. Informatyka bdzie towarzyszy edukacji ludzi najpierw w rodzinie, przedszkolu, szkole, potem w szkołach wyszych, a nastpnie w uniwersytetach trzeciego wieku oraz w edukacji do koca ycia, a take niezbdnej edukacji w pracy zawodowej. Informatyka bdzie wspomaga wszystkie rodzaje zarzdzania i rzdzenia we wszystkich społeczestwach informacyjno-informatycznych oraz wszystkich gospodarkach opartych na wiedzy. Informatyka bdzie wspomaga wszystkie rodzaje zarzdzania i rzdzenia niezbdne dla rodowiska ludzi i rodowiska naturalnego w skali lokalnej, regionalnej, krajowej, regionów wiata oraz wiata w pełni zglobalizowanego i zintegrowanego systemowo. 2. Nowa Rewolucja Informatyczna W najbliszych dwu dekadach 21. wieku 2010-2030 słynne prawo Moore’a podwajania wydajnoci procesorów krzemowych i objtoci pamici cyfrowych w okresie 18-24 miesicy bdzie obowizywa . Współczesne procesory osigaj 1. mld liczb tranzystorów a konstruowanie coraz bardziej licznych wielordzeniowych jednostek komputerowych daje dobr, dalsz perspektyw przed procesorami elektronicznymi. Współczesne pamici dla komputerów osobistych osigaj na rynku rzd wielkoci terabajtów, co daje nowe perspektywy dla nowych zastosowa. Nowe procesory czy te graficzne procesory w nowych zastosowaniach w serwerach czy superkomputerach daj nowe, wielkie moliwoci umasowienia serwerów i superkomputerów w najbliszych dwu dekadach i obnianie ich ceny. Objtoci pamici elektronicznych dla serwerów i superkomputerów sigaj ju rzdu wielkoci peta, co umoliwia nowe przetwarzanie gigantycznych objtoci danych e-informacji i e-wiedzy. W ramach dyscypliny matematyki stosowanej powstaje matematyka numeryczna gigantycznych strumieni cyfrowych – działaj ju takie orodki czy sieci w Berlinie i Cambridge. Fizycy.

(3) 170. Andrzej Straszak, Jan Studziski Informatyka i inteligentne zarzadzanie w globalnym wysokozinformatyzowanym wiecie ludzi oraz globalnej gospodarce rynkowej opartych na wiedzy. kwantowi prowadz intensywne badania naukowe, w celu zbudowania komputerów kwantowych, moliwo takiej konstrukcji nie budzi ju adnych moliwoci. Konstrukcja komputerów kwantowych byłaby wielkim przełomem, gdy cybernetyka Norberta Wienera i Johna von Neumana weszłaby w przestrze, do której nie wchodziła dotychczas ewolucja biologiczna ani ewolucja techniczna. Due perspektywy istniej przed wykorzystaniem nanomaterii wgla dla budowy przyszłych komputerów. Rozwój nanotechnologii dla potrzeb informatyki, jak i bada naukowych nanowiata, s strategicznie bardzo wane i stanowi now, wielk perspektyw przed informatyk. Jeszcze w tym półwieczu 21. wieku bdziemy obchodzi 100. lecie komputera, moliwe, e bdziemy wtedy po kilku nowych rewolucjach w informatyce. Tradycyjne cyfrowe obliczenia wypierane s coraz bardziej przez cyfrowe inteligentne obliczenia. Wydane ostatnio w serii: Studies in Computational Intelligence, wydawnictwa Springera, której redaktorem jest prof. Janusz Kacprzyk z IBS PAN, (Kompendium Inteligencji Obliczeniowej zawiera 1179 stron, pod red. J. Fulche i L.C. Jain, tom 115, 2008 r.), w którym, w pierwszy półroczu wydano 48 tomów z tej serii. Kompendium składa si z nastpujcych czci: 1. Wprowadzenie do Inteligencji Obliczeniowej. 2. Preprocesing, Wizualizacja, Integracja Systemowa. 3. Sztuczna Inteligencja. 4. Logika i Wnioskowanie. 5. Ontologia. 6. Inteligentni Agenci (komputerowi). 7. Systemy Rozmyte. 8. Sztuczne (komputerowe) Sieci Neuronalne. 9. Podejcia Ewolucyjne (do oblicze). 10. DNA (obliczenia) i obliczenia oparte na uodpornieniu (immunitecie). Cech charakterystyczn współczesnej, nowej rewolucji informatycznej jest istnienie wiatowej, kontynentalnych i krajowych – w tym polskiej - infrastruktur informatycznych nauki (Wglarz, 2008), dzisiaj w 2008 roku, zaledwie 60 lat od wykorzystania informatyki stosowanej w mechanice i fizyce, niektóre z dyscyplin naukowych, np. fizyka obliczeniowa, chemia obliczeniowa, radioastronomia, fizyka wysokich energii nie mogłaby by dzisiaj rozwijane, gdyby nie integracja z e-infrastruktur. Integracja ta, moe wystpowa na dowolnym poziomie e-infrastruktury. Im poziom jest wyszy, tym powstałe aplikacje i usługi s bardziej kompleksowe i lepiej dopasowane do specyficznych wymaga zespołów naukowych (Wglarz, 2008). Aby sprosta tym wymaganiom, infrastruktura informatyczna nauki, w tym nauki polskiej, która mimo katastrofalnie niskich nakładów finansowych ze strony budetu i gospodarki i administracji pastwowej oraz samorzdowej, nadal istnieje i zajmuje znacznie wysze miejsce w wiecie, ni polska gospodarka czy administracja, co jest na granicy cudu 21. wieku, musimy wic tak informatyczn infrastruktur posiada i rozwija . Na rysunku 1, 2 i 3 podane s modele i struktury informatyczne nauki (Wglarz, 2008). Cud edukacyjny Polski w zakresie rozwoju szkolnictwa wyszego, take przy bardzo małym finansowaniu z budetu centralnego i budetów regionalnych oraz gospodarki polskiej, wymaga wsparcia przez rozszerzenie sieci Pionier do wielu nowych miast a nawet miasteczek akademickich, które powstały dziki wielkiej przedsibiorczoci polskiej profesury w ostatnim 20leciu..

(4) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 17, 2008. Rys. 1. Modele infrastruktury informatycznej nauk ródło: Stroiski, Wglarz, 2008). Rys. 2. Sie GEANT2 ródło: www.geant2.net. 171.

(5) 172. Andrzej Straszak, Jan Studziski Informatyka i inteligentne zarzadzanie w globalnym wysokozinformatyzowanym wiecie ludzi oraz globalnej gospodarce rynkowej opartych na wiedzy. Rys. 3. Architektura GridLab ródło: Foster, 2008 Swoista rewolucja szkolnictwa w Polsce wymaga priorytetowego rozwoju wszystkich wydziałów informatyki we wszystkich uczelniach pastwowych i nie pastwowych, ostatnie okrelenie informatyki z priorytetowych kierunków szkolnictwa wyszego przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego jest decyzj wysoce niezrozumiał. W Polsce powstał projekt GridLab, który był jedynym z najwikszych projektów dotyczcych rozwoju rodowiska gridowego w Europie i przyczynił si znaczco do jego rozwoju na wiecie (Foster, 2003). W tym roku prof. Marek Niezgódka z Centrum Superkomputerów Uniwersytetu Warszawskiego zorganizował bardzo interesujc i wan midzynarodow konferencj matematyki stosowanej w warunkach rozwizywania coraz bardziej złoonych zada przy coraz wikszej i tak gigantycznych zbiorach danych i informacji. Konferencja ta odbyła si w kampusie naukowym PAN i Szkolnictwa Wyszego na Ochocie w Warszawie. W 2001 gsto przepływu strumienia e-danych w Internecie wynosiła 1.0 Tbps, w 2007 ju 11.0 Tbps, za w 2014 przewiduje si 51.2 Tbps (Technology Review, August 2008). 3. Nowa Rewolucja w zarzdzaniu Najwybitniejszy i najbardziej twórczy uczony z dziedziny zarzdzania z drugiej połowy 20. wieku i pocztku 21. wieku, zmarły niedawno Piotr Drücker, pracujcy i publikujcy do koca swojego ycia, bardzo wczenie, bo ju kilka dekad temu przewidział powstanie gospodarki opartej na wiedzy i wielkiej nowej roli, nowej kategorii pracowników mianowicie, pracowników wiedzy. Dzisiaj i jutro w globalnym wysokozinformatyzowanym wiecie ludzi oraz w globalnej gospodarce rynkowej opartej na wiedzy oraz badaniach naukowych i procesach rozwojowych, coraz bardziej wysze wykształcenie i talenty poszukiwane s na globalnym rynku pracy..

(6) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 17, 2008. 173. W listopadzie 2007 roku na bardzo wanej, globalnej konferencji naukowej, zorganizowanej z okazji 35-lecia Midzynarodowego Instytutu Stosowanej Analizy Systemowej (IIASA) w Laksemburgu koło Wiednia, wypowiadano nawet opinie o 90 procentowym udziale ludzi z wyszym wykształceniem w przyszłych społeczestwach i gospodarkach opartych na ogromnych zasobach wiedzy, ju dzisiaj w zaawansowanych społeczestwach wiata udział ludzi z wyszym wykształceniem zblia si do 50 procent. Wybitny uczony Andrzej Wierzbicki prowadzcy swoje wieloletnie badania naukowe, pocztkowo w IIASA a nastpnie w Japonii, współautor dwóch monografii w ramach serii wydawniczej prof. Janusza Kacprzyka: Creative Space: Models of Knowledge Creation Processes for the Knowledge Civilization Age (Wierzbicki, Nakamori, 2006) oraz Creative Environments: Issues of Creativity Suport of the Knowledge Civilization Age (Wierzbicki, Nakamori, 2007). W pracy przygotowanej na konferencj BOS’2008 Andrzej Wierzbicki stwierdza: „ yjemy w czasach rewolucji informacyjnej i rewolucja ta prowadzi do nowej epoki cywilizacyjnej, w której wiedza odgrywa waniejsz nawet rol, ni informacyjn, zatem moemy nazwa t epok er cywilizacji wiedzy.” Andrzej Wierzbicki wyrónia trzy główne megatrendy rewolucji informacyjnej: I. Techniczny megatrend integracji cyfrowej; II. Społeczny megatrend dematerializacji pracy oraz zmian zawodów; III. Intelektualny megatrend zmiany sposobu widzenia wiata. Społeczny megatrend dematerializacji pracy oraz zmian zawodów jest potniejszy nawet ni megatrend integracji cyfrowej. Jeeli stare zawody znikaj, musimy wynajdywa nowe zawody, które je zastpi (Wierzbicki, 2008). Stare zawody menederów, administratorów, urzdników rónych szczebli musz ulec gruntownej transformacji. wiat staje si bardziej inteligentny (Ogle, 2007), w obecnym wiecie i gospodarkach licz si przełomy kreatywnoci (breakthrough creativity) i powstaje Nowa Nauka o Pomysłach – Ideach, (Ogle, 2007). W tej sytuacji musimy mówi o inteligentnym zarzdzaniu w społeczestwie informatycznym i gospodarce globalnej (Straszak, 2006), wykorzystujce przestrzenie kreatywnoci, przełomy kreatywnoci oraz opiera si na nowej nauce o pomysłach, które s podstaw innowacyjnoci. Talenty musz by pilnie poszukiwane i przyjmowane na wszystkie stanowiska w społeczestwach i gospodarkach. Jdrem kadej firmy, instytucji lub urzdu winny by innowacje (Skarzynski, Gibbon, 2008). Cywilizacja wiedzy musi by jednoczenie cywilizacj innowacyjnoci, motorem której współtworzenia nowych wartoci musz by rónorodne sieci globalne (Prahad, Krishan, 2008). Zarzdzanie powinno nie tylko wykorzystywa maksymalnie innowacje, ale same podlega. innowacjom (Hamel, 2007). Wielk, now ide organizacji wysokozinformatyzowanej, unikatow komunikacj, opart na zaawansowanej technologii ICT o najwyszej ywotnoci, w przypadku wrogiego ataku, organizacja z dowolnie rozłoonym zarzdzaniem wielopunktowym (nie hierarchicznie) jest idea Pawła Barana z 1962 roku, opracowana w RAND Corporation dla Departamentu Obrony USA. Zapocztkowano jej praktyczn realizacj tworzc ARPANET a dzisiaj jest ona zastosowana w Internecie – łczcym powyej 1.5 mld komputerów, który stał si rozwizaniem o wielkiej roli dla gospodarki koca 20. wieku i wieków nastpnych (Tapscott, 1996). Monografia D. Tapscott’a.

(7) 174. Andrzej Straszak, Jan Studziski Informatyka i inteligentne zarzadzanie w globalnym wysokozinformatyzowanym wiecie ludzi oraz globalnej gospodarce rynkowej opartych na wiedzy. ukazała si w tym samym roku, w którym powstała pierwsza firma internetowa Amazon.com (dzisiaj na licie 500 najwikszych firm USA). Monografia ta – w WSISiZ – była przedmiotem wykładów w ramach przedmiotu zarzdzania ju w 1996, przed przetłumaczeniem jej na jzyk polski w 1998 roku. Tapscott piszc monografi e-gospodarki i e-biznesu, prawidłowo przewidział tempo wzrostu uytkowników Internetu w latach 1996-2000, a co najwaniejsze, e jako jeden z pierwszych, uznał Internet z technologi WWW, za epokowy wynalazek dla gospodarki wiatowej. Ju w 2006 roku, zaledwie 10 lat po wydaniu tej monografii rankingi e-gotowoci i gotowoci internetowej stały si podstawowymi wska nikami rozwoju poszczególnych krajów wiata. W tablicy 1 przedstawiono wycinek rankingu e-gotowosci, obejmujcy 20 najwyej notowanych krajów oraz Polsk i 3 najniej notowane kraje w 2005 roku. Pełny ranking e-gotowosci mona znale na stronach Economist Intelligence Unit o adresie www.eiu.com.. Otoczenie biznesu. Zdolno dostosowania klientów i biznesu. Otoczenie prawne i regulacyjne. Otoczenie społeczne i kulturowe. Wspomaganie e-usług. Waga wska nika. Zdolno przyłczeniowa. Wynik ogólny. Tabela 1. E-gotowo. 0.25. 0.20. 0.20. 0.15. 0.15. 0.05. 1. Dania. 8.74. 8.20. 8.58. 8.85. 8.65. 9.60. 9.25. 2. USA. 8.73. 7.65. 8.57. 9.80. 8.41. 9.20. 10.00. 3. Szwecja. 8.64. 7.80. 8.41. 9.10. 8.57. 9.60. 9.25. 4. Szwajcaria. 8.62. 8.25. 8.51. 8.90. 8.23. 9.20. 9.25. 5. W. Brytania. 8.54. 7.80. 8.56. 9.80. 8.34. 8.00. 9.25. 6. Hong Kong. 8.32. 8.10. 8.57. 9.20. 9.16. 6.20. 8.75. 7. Finlandia. 8.32. 7.10. 8.57. 8.85. 8.50. 8.80. 9.25. 8. Holandia. 8.28. 7.50. 8.62. 8.65. 8.37. 8.20. 9.25. 9. Norwegia. 8.27. 7.55. 8.21. 9.10. 8.35. 8.00. 9.25. 10. Australia. 8.22. 6.75. 8.27. 8.65. 9.06. 9.00. 8.75. 32. Polska. 5.53. 4.00. 7.34. 4.50. 6.43. 5.60. 7.25. 63. Algieria. 2.94. 1.85. 5.06. 2.00. 2.86. 3.40. 2.50. 64. Pakistan. 2.93. 1.25. 5.20. 1.95. 3.80. 3.20. 2.75. 65. Azerbejdan. 2.72. 1.70. 5.29. 1.60. 2.34. 2.80. 3.00. ródło: Economist Intelligence Unit, 2005.

(8) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 17, 2008. 175. W tablicy 2 przedstawiono 20 najwyej notowanych krajów pod wzgldem gotowoci internetowej oraz Polsk i na kocu 6 krajów notowanych najniej. Na 23 pierwszych miejscach listy e-gotowoci znajduje si 21 krajów sporód 23 pierwszych miejsc listy gotowoci internetowej. Tabela 2. Gotowo internetowa 2005 Pozycja. Kraj. Punktacja. Pozycja. Kraj. Punktacja. 1. Stany Zjednoczone. 2.02. 18. Austria. 1.18. 2. Singapur. 1.89. 19. Izrael. 1.16. 3. Dania. 1.80. 20. Irlandia. 1.15. 4. Islandia. 1.78. …. …. 5. Finlandia. 1.72. 50. Chiny. -0.01. 6. Kanada. 1.54. 51. Litwa. -0.03. 7. Tajwan. 1.51. 52. Brazylia. -0.04. 8. Szwecja. 1.49. 53. Polska. -0.09. 9. Szwajcaria. 1.48. 54. Jamajka. -0.11. 10. W. Brytania. 1.44. 55. Meksyk. -0.14. 11. Hong Kong SAR. 1.44. …. …. …. …. 12. Holandia. 1.39. 110. Bangladesz. -1.11. 13. Norwegia. 1.33. 111. Gujana. -1.11. 14. Płd. Korea. 1.31. 112. Nikaragua. -1.14. 15. Australia. 1.28. 113. Paragwaj. -1.23. 16. Japonia. 1.24. 114. Czad. -1.36. 17. Niemcy. 1.18. 115. Etiopia. -1.39. ródło: www.weforum.org/pdf/Global_Competitiveness_Reports/Reports/gitr_2006/ranking.pdf). Tapscott, w swej monografii, przedstawia wizj gospodarki cyfrowej, opartej na 12 filarach. Warto skupi uwag na szeciu z nich, które w naszym przypadku wydaj si szczególnie istotne. Wiedza stanowi pierwszy filar i podstawowy imperatyw systemowy gospodarki cyfrowej. Cyfryzacja stanowi drugi filar i kolejny imperatyw systemowy gospodarki cyfrowej. Autor przewiduje cyfryzacj w pierwszym rzdzie biznesu, a wic rozpowszechnienie e-biznesu; w drugim rzdzie cyfryzacje wewntrznej komunikacji we wszelkiego rodzaju organizmach i systemach, a wic rozwój e-systemów. Wirtualizacja stanowi trzeci filar, zwizany z transformowaniem wszelkich przestrzeni fizycznych i materialnych w sprzone z nimi – za pomoc kanałów komunikacji cyfrowej – przestrzenie wirtualne, e-przestrzenie. Internetyzacji stanowi pity w kolejnoci filar. Tapscott zakłada, e oparcie gospodarki na Internecie pozwoli na głbok wzajemn integracj wewntrz, jak i zewntrz organizacji i instytucji. Innowacja stanowi ósmy filar i ma kluczowe znaczenie dla sukcesu przy wytwarzaniu produktów, w strategiach marketingowych, w zarzdzaniu i zmianach organizacyjnych. Globalizacja, stanowica jedenasty.

(9) 176. Andrzej Straszak, Jan Studziski Informatyka i inteligentne zarzadzanie w globalnym wysokozinformatyzowanym wiecie ludzi oraz globalnej gospodarce rynkowej opartych na wiedzy. filar, jest ostatnim ze szczególnie interesujcych filarów. Gospodarka staje si wiatowa, nawet dla organizacji krajowych, regionalnych czy lokalnych. Praca w gospodarce cyfrowej moe i powinna by wykonywana w warunkach wielkiej rónorodnoci lokalizacyjnej, włczajc w to take teleprac w domu pracownika. Po 10 latach, czciowo potwierdziły si zapowiedzi w zakresie technologii i przekształce organizacyjnych, w krajach z czołówki rankingu e-gotowoci. Jednak, według ostatnich bada (Bharadway, Tiwana, 2005), nawet w USA, gdzie e-gotowo jest bardzo wysoka i e-biznes szeroko rozpowszechniony, wdraanie procesów wiedzy nie spełnia oczekiwa teoretyków zarzdzania opartego na wiedzy, w tym Tapscotta. W tablicy 3 podano wyniki bada w wielkim skrócie. Tabela 3. Wyniki bada wanoci procesów zarzdzania wiedz we wdraanych procesach e-biznesowych według menederów Przedmiot zarzdzania. Wzgldna wano. Tworzenie wiedzy. 4. Wykorzystywanie wiedzy. 7. Cyfryzacja wiedzy. 5. Integracja wiedzy. 6. Udostpnianie wiedzy. -. Wykorzystywanie wiedzy. 3. Luki wiedzy. 1. Relacje z klientem. 2. Zaufanie klienta. 5. ródło: Bharadway, Tiwana, 2005 Wiksze tempo powszechnej internetyzacji i rozpowszechnienia inteligentnego zarzdzania naley przewidywa na lata 2010-2020. Nie oznacza to oczywicie, e nie naley ju teraz prowadzi bada naukowych z zakresu nowych relacji miedzy organizacjami i zarzdzaniem a bazami danych, informacji i wiedzy (rys. 4), jak i nowej wielowymiarowoci w zarzdzaniu (rys. 5). W 2006 roku A. Wierzbicki i Y. Nakamori opublikowali monografi naukow Przestrze twórczoci. Modele procesów twórczych dla ery cywilizacji wiedzy. Dokładnie w tym samym czasie tygodnik Newsweek opublikował 100-stronicowe wydanie specjalne Rewolucja wiedzy. Dlaczego zwycia bd najinteligentniejsze narody i firmy. Zarówno monografia naukowa, jak i wydanie specjalne Newsweek’a stanowi wizj 21. wieku obejmujce okres przynajmniej 25 lat i przedstawione z dwóch rónych stron, a mianowicie z perspektywy nauki reprezentowanej przez naukowców z Polski i Japonii, i z perspektywy szeroko rozumianej praktyki reprezentowanej przez polityków, liderów gospodarczych, autorów bestsellerów, wizjonerów technologii i intelektualistów z całego wiata, potwierdzaj zgodnie, e rewolucja wiedzy jest nieunikniona. Wiedza ludzka od tysicy lat zmieniała ludzko i nasz planet, jednak motorem postpu były zawsze genialne lub wybitne jednostki czy grupy ludzi. Gwałtowny postp nie dokonywał si nigdy za spraw wielkich społecznoci, a tym bardziej całej ludzkoci..

(10) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 17, 2008. 177. W tym miejscu chciałbym zauway , e realizowana od 8 lat z wielkimi trudnociami w Unii Europejskiej Strategia Lizboska, w czci dotyczcej bada i rozwoju, jest praktyczn realizacj koncepcji przestrzeni twórczoci.. Rys. 4. Nowe relacje w zarzdzaniu a bazy danych, informacji i wiedzy ródło: Straszak, 2006. Rys. 5. Nowa wielowymiarowo w zarzdzaniu ródło: Straszak, 2003.

(11) 178. Andrzej Straszak, Jan Studziski Informatyka i inteligentne zarzadzanie w globalnym wysokozinformatyzowanym wiecie ludzi oraz globalnej gospodarce rynkowej opartych na wiedzy. Wspomniana cz Strategii Lizboskiej zakłada jako warunek konieczny niezbdne nakłady na badania i rozwój na poziomie 3% PKB w 2010 roku. Dania i inne kraje skandynawskie ju teraz przekroczyły ten pułap, natomiast Polska ze swoimi nakładami na badania i rozwój rzdu 0,6% PKB stała si najsłabszym partnerem w UE w zakresie tworzenia przestrzeni twórczoci. Intelektualnie i kadrowo Polska moe spełnia wymogi Strategii Lizboskiej. Nadrobienie opó nie w tym zakresie z ostatnich 8 lat jest moliwe, jednak w znacznie odleglejszej perspektywie, co najmniej 10-ciu lat. Wytworzon dziur w europejskiej przestrzeni twórczoci moemy zlikwidowa dopiero w latach 2020-2030 i to pod warunkiem natychmiastowego zahamowania dotychczasowego trendu likwidacji sektora bada i rozwoju w Polsce, który wystpił wyra nie w ostatnim 20-leciu. Byłoby równie korzystne, gdyby ogłoszona przez wybitne osobistoci współczesnego wiata rewolucja wiedzy zyskała wiksze zrozumienie take w Polsce. Ostatnio pojawiła si nadzieja – dr M. Boni Sekretarz Stanu w Kancelarii Premiera Rady Ministrów, który stworzył i przewodniczy Zespołowi ds. Strategii Polska 2030 a ostatnio wydał w Internecie Raport o Kapitale Intelektualnym Polski zakoczony dwoma scenariuszami dla Polski - pierwszym bardzo pesymistycznym i drugim bardzo optymistycznym. Prof. Janusz Kacprzyk, nowy Prezes Polskiego Towarzystwa Bada Operacyjnych i Systemowych zaprosił Ministra M. Boniego do wygłoszenia referatu plenarnego na BOS’2008 oraz zaprosił zespół ekspercki Ministra na sesj specjaln BOS’2008. Mamy nadziej, e zaproszenie zostanie przyjte. W 2008 roku Don Tapscott wraz z Anthonym Williamsem opublikował drugie rozszerzone, w stosunku do pierwszego wydania z 2006 roku, kolejn monografi z zakresu nowej gospodarki i zarzdzania pt. Wikinomics: jak masowa współpraca i współdziałanie (collaboration) zmieni wszystko (everything). Autorzy chc pokaza , jak obecna technologia, demografia i globalna gospodarka przechodz w gospodarkach pierwszej (first) klasy w szóst rewolucj biznesu (business revolution). Jak powstaje IDEAGORAS – rynek dla idei, innowacji i unikatowo wykształconych, wykwalifikowanych i pomysłowych umysłów. Jak powstaj nowoczesne platformy dla współudziału (for participation), tworzenie si planetarnych ekosystemów projektowania i wytwarzania. Jak powstaj umysły wspólnotowe, jako moc zrónicowanego mylenia..

(12) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 17, 2008. 179. Rys. 6. Centralna Wspólnota Twórczoci i Przedsibiorczoci Naukowo-Techniczne ródło: Straszak, 2008 Na wspomnianej poprzednio konferencji IIASA 2007 przedstawiono eksperyment z wspólnotami wspomaganymi zaawansowan informatyk, liczcymi kilka tysicy uczestników. W pracy (Straszak, 2008) rozwaa si rol informatyki w tworzeniu regionów wiedzy i innowacji oraz ich synergetycznych zwizków, rozwaa si jedn z trzech proponowanych Wielowojewódzkich Wspólnot Twórczoci i Przedsibiorczoci Naukowo-Technicznej (Straszak, 2008). Na rysunku 6 przedstawiono Centraln Wspólnot Twórczoci i Przedsibiorczoci NaukowoTechnicznej Polski o liczcym si potencjale kadrowym i intelektualnym w Unii Europejskiej a take dla takich partnerów jak Niemcy. Słab stron Polski s bardzo małe wydatki na badania i rozwój w stosunku do wartoci sprzeday w firmach..

(13) 180. Andrzej Straszak, Jan Studziski Informatyka i inteligentne zarzadzanie w globalnym wysokozinformatyzowanym wiecie ludzi oraz globalnej gospodarce rynkowej opartych na wiedzy. Rys. 7. Strategiczny Trójkt w gospodarce, opartej na wiedzy ródło: Ghemawet, 2008 Na rysunku 7 przedstawiono Strategiczny Trójkt w gospodarce, opartej na wiedzy, gdzie jednym ze strategicznych wymiarów, jest właciwy nakład firmy na B+R w stosunku do sprzeday produktów lub usług firmy (Ghemawat, 2008). Na rysunku 8 zobrazowano kadry i nakłady finansowe w Globalnym Sektorze B+R. Rysunek 9 przedstawia dynamik nakładów na B+R w duych i rednich firmach Chin w ostatnim 10-leciu..

(14) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 17, 2008. Rys. 8. Kadry i nakłady finansowe w % PKB w Globalnym Sektorze B+R ródło: www.battelle.org.2008. Rys. 9. Dynamika nakładów na B+R w duych i rednich firmach Chin ródło: www.battelle.org.2008. 181.

(15) 182. Andrzej Straszak, Jan Studziski Informatyka i inteligentne zarzadzanie w globalnym wysokozinformatyzowanym wiecie ludzi oraz globalnej gospodarce rynkowej opartych na wiedzy. 4. Zakoczenie Unia Europejska prawidłowo rozpoznała wiatow rewolucj informatyczn drugiej połowy lat 90. ubiegłego wieku i w odpowiedzi przygotowała Strategi Lizbosk dla swoich ówczesnych pastw członkowskich z bardzo ambitnym celem głównym jak równie ambitnymi celami czstkowymi ale na zbyt krótki 10 letni okres 2001-2010. Nie przewidziała jednak załamania si tej rewolucji e-gospodarki, poprzez zbyt szybkie zderzenie si starej ekonomii z now, co w warunkach braku odpowiednich instytucjonalnych zabezpiecze, które wprowadzono dopiero po pierwszym wiatowym kryzysie e-gospodarki i e-biznesu doprowadziło zbyt szybko do wiatowego kryzysu. Utrzymanie Strategii Lizboskiej, mimo tego kryzysu było właciwe, mimo tego, e jako cało Unia Europejska, tym bardziej po dwóch rozszerzeniach liczby pastw członkowskich w latach 2004-2008, nie bdzie w stanie, jako cało , osign celów Strategii w 2010 roku. Dzisiaj, gdy prawie cały wiat wchodzi w er nowej cywilizacji wiedzy (Wierzbicki, 2008) i innowacji (Prahalad, Krishnan, 2008), nowe Strategie Lizboskie na nastpne dekady bd niezbdne. Mimo trudnoci wdraania Strategii Lizboskiej w Polsce, odegrała ona i moe odgrywa w przyszłoci pozytywn rol (Kruszewski, 2007; Straszak, 2005). Z punktu widzenia Polski utrzymanie Strategii Lizboskiej odpowiednio modyfikowanej niezbdne bdzie, co najmniej do 2030 roku.. Bibliografia 1.. Bharadway A., A. Tiwana (2005): Managerial Assessment of E-Business Investment Opportunities: A Field Study. IEEE Trans. On Eng. Mgt., 52, 4. 2. Fulcher J., L.C. Jain (2008): Computational Intelligence: A Compendium. (Studies in Computational Intelligence, Vol. 115). Springer, Berlin. 3. Foster I. (2003): The Grid: Computing without Bounds. Scientific American, March 2003. 4. Ghemawat P. (2008): Zarzdzanie rónicami: najwikszy aspekt globalnej strategii. Harvard Business Review, Polska, luty 2008. WWW.battelle.org.2008; WWW.foresight.gov.uk.2008. 5. Hamel G. (2007): The Future of Management. Harvard Business School Press, Boston. 6. Knowledge Revolution (2005): Newsweek Special Edition. December. 7. Kruszewski Z. (2003): Centralny Okrg Wiedzy, Edukacji, Nauki, Wysokich Technik i Technologii. Towarzystwo Naukowe Płockie, Płock. 8. Kruszewski Z., J. Rutkowska, A. Straszak (2007): Centralny E-Okrg Wiedzy i Twórczoci, w: Wybrane problemy elektronicznej gospodarki, red. M. Nied wiedziski, Monografia, Łód . 9. Ogle R. (2007): Smart Word. Breakthrough Creativity and the New Science of Ideas. Harvard Business Press, Boston. 10. Prahalad C., M. Krishnan (2008): The New Age of Innovation. Driving Co-Created Value through Global Networks. McGraw-Hill, New York. 11. Skarzynski P., R. Gibson (2008): Innovation to the Core. A Blueprint for Transforming the way your Company Innovates. Harvard Business Press, Boston..

(16) POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZDZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 17, 2008. 183. 12. Straszak A. (2006): Inteligentne zarzdzanie w społeczestwie informatycznym i gospodarce globalnej, w: red. K. Maczak, X-lecie Wyszej Szkoły Informatyki Stosowanej i Zarzdzania. Oficyna WSISiZ, Warszawa. 13. Straszak A. (2008): Rola informatyki w tworzeniu regionów wiedzy i innowacji oraz ich synergetycznych zwizków, w: Wybrane problemy elektronicznej gospodarki, red. M. Nied wiedziski i K. Lange-Sadziska, Monografia. Łód . 14. Straszak A. (2005): Strategia Lizboska UE. Kluczowy czynnik tworzenia si społeczestwa wiedzy i gospodarki opartej na wiedzy w Polsce. Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarzdzania Wiedz, nr 4. PSZW, Bydgoszcz. 15. Straszak A. (2008): Systemowo-informatyczne oparte na e-wiedzy narzdzia do wspomagania walki o wysoko sprawne i przyjazne pastwo. Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarzdzania Wiedz, nr 14. PSZW, Bydgoszcz. 16. Stroiski M., J. Wglarz (2008): Znaczenie e-infrastruktury dla nauki. Nauka, nr 2. PAN, Warszawa. 17. Studziski J., A. Straszak (2007): Ekspertyza IBS PAN dla GIOS, grudzie. Warszawa. 18. Tapscott D. (1996): Digital Economy. Promise and Peril in the Age of Networked Intelligence. McGraw-Hill, New York. 19. Tapscott D., A. Willams (2008): Wikinomics. How Mass Collaboration Changes Everything Portfolio. New York. 20. Toffler A., H. Toffler (2006): Revolutionary Wealth. A. Knopf, New York. 21. The UK Governments Foresight Programme, Annual Review 2007, WWW.foresight.gov.uk. 22. Warsh D. (2006): Knowledge and the Wealth of Nations. W.W. Norton & Comp., New York. 23. Wierzbicki A.P. (2008): Badania operacyjne i systemowe e epoce cywilizacji wiedzy. BOS’2008 (w druku). 24. Wierzbicki A.P., Y. Nakamori (2006): Creative Space: Models of Knowledge Creation Processes for the Knovledge Civilization Age. Springer, Berlin. 25. Wierzbicki A.P., Y. Nakamori (2007): Creative Environments: Issues of Creativity Support for the Knowledge Civilization Age. Springer, Berlin..

(17) 184. Andrzej Straszak, Jan Studziski Informatyka i inteligentne zarzadzanie w globalnym wysokozinformatyzowanym wiecie ludzi oraz globalnej gospodarce rynkowej opartych na wiedzy. INFORMATICS AND INTELLIGENCE MANAGENMENT WITHIN GLOBAL HIGHLY INFORMATIZED HUMANITY WORLD AND GLOBAL MARKED ECONOMY BASED ON KNOWLEDGE Summary Next Lisbon Strategy for 2010-2020 is needed for all EU members to stimulate knowledge-based as well as advanced ICT based economies and societies. The New Age of Innovation and Knowledge is coming, and the key to creating value and the future growth of every business depends on accessing a global network of resources to co-create unique experiences, one at a time. To achieve this CEO, executives and managers at every must transform their business process, technical system, and supply chain management, implementing key social, intellectual and technology architecture requirements to create on ongoing innovation and knowledge advantage, eco-info-techno redesigning systems to co-create value with customers and marketplaces for ideas, innovations and uniquely qualified minds and connect all parts of a firm to this process. Keywords: advanced ICT, 21. century management, knowledge based-economy, eco-info-techno redesigning, innovation and knowledge based. Andrzej Straszak1,2,3 Jan Studziski1,2 1 Instytut Bada Systemowych PAN, Warszawa 2 Szkoła Wysza im. Pawła Włodkowica, Płock 3 Wysza Szkoła Informatyki Stosowanej i Zarzdzania, Warszawa e-mail: andrzej.straszak@ibspan.waw.pl e-mail: jan.studzinski@ibspan.waw.pl.

(18)