Organizacje inteligentne wobec wyzwań e-gospodarki

ISSN: 1896-382X | www.wnus.edu.pl/pl/epu/ DOI: 10.18276/epu.2016.123-01 | strony: 9-18

PIOTR ADAMCZEWSKI

:\ĪV]D6]NRáD%DQNRZDZ3R]QDQLX

ORGANIZACJE INTELIGENTNE WOBEC :<=:$Ĕ E-GOSPODARKI

Streszczenie

.OXF]RZą UROĊ w nowoczesnej gospodarce rynkowej w zakresie wspomagania procesów biznesowych oGJU\ZDMą ]DDZDQVRZDQH UR]ZLą]DQLD ICT (Information and

Communication Technology) VWDQRZLąFH SRGVWDZĊ H-gospodarki &HOHP DUW\NXáX MHVW

ukazanie istoty organizacji inteligentnych wREHFZ\]ZDĔPRGHOX gospodarki opartej na wiedzy.

6áRZD NOXF]RZH e-gospodarka, ICT, organizacja inteligentna, gospodarka oparta na wiedzy.

Wprowadzenie

E-gospodarka rozumiana jest jako realizacja procesów gospodarczych z wyko-U]\VWDQLHP ĞURGNyZ HOHNWURQLF]QHM Z\PLDQ\ GDQ\FK 5R]ZLMDMąFH VLĊ WHFKQRORJLH WHOHLQIRUPDW\F]QH VSUDZLá\ ĪH ]PLHQLD VLĊ IRUPD SURFHVyZ ]DFKRG]ąF\FK Ze-ZQąWU]SU]HGVLĊELRUVWZ oraz SRPLĊG]\QLPL%%ZNRQWDNWDFK]NOLHQWDPLLQGy-ZLGXDOQ\PL%&DQDZHWPLĊG]\VDP\PLNOLHQWDPL&C). Podstawowe procesy, MDNREVáXJD]DPyZLHĔSáDWQRĞüSURPRFMDRUD]GRVWDZD, PRJąE\üUHDOL]RZDQHQD GURG]H HOHNWURQLF]QHM 3U]HGPLRWHP WUDQVDNFML KDQGORZ\FK VWDMą VLĊ SURGXNW\ L XVáXJL F\IURZH QLH PDMąFH SRVWDFL PDWHULDOQHM .OXF]RZ\P HOHPHQWHP WDNLFK QRZ\FKIRUPG]LDáDOQRĞFLJRVSRGDUF]HMVąWHFKQRORJLHLQIRUPDW\F]QH

=PLHQQRĞü RWRF]HQLD ]PXV]D SU]HGVLĊELRUVWZD GR ]PLDQ VWDáHJR GRVNRQDOe-QLDVZRLFKSURFHVyZSUDF\VWUXNWXU\LNXOWXU\RUJDQL]DF\MQHMFLąJáHJREXGRZDQLD ZDUWRĞFL SRV]XNLZDQLD ZáDVQ\FK F]\QQLNyZ VXNFHVX Z FHOX RVLąJQLĊFLD SR-ZRG]HQLDQDU\QNXQDNWyU\PWDNĪH]PLHQLDMąVLĊVLá\ NUHXMąFHQDWĊĪHQLHLG\QD-PLNĊ NRQNXUHQFML 0RĪQD ]DWHP ZVND]Dü Rgólne megatrendy rozwoju gospo-darczego, jak globalizacja, internacjonalizacja, budowanLH VSRáHF]HĔstwa

informa-cyjnego OLEHUDOL]P NXOWXURZ\ Z]URVW ]QDF]HQLD NDSLWDáX LQWHOHNWXDOQHJR QRZH relacje kierownictwo – SUDFRZQLF\ ZLUWXDOL]DFMD SRZLą]DQLD VLHFLRZH XSo-ZV]HFKQLHQLHVLĊUR]ZLą]DĔZ]DNUHVLH]DU]ąG]DQLDwiedzą.

6SURVWDQLH SRZ\ĪV]\P XZDUXQNRZDniom wymaga od organizacji poszu- NLZDQLDPHWRGGRVWRVRZDZF]\FK0LDUąLFKGRVWRVRZDQLDMHVWPRĪOLZRĞüEXGRZa-nia przewagi konkurencyjnej nowoczesnych organizacji z wykorzystaniem takich PLQ F]\QQLNyZ MDN ZLHG]D F]\ NDSLWDá LQWHOHNWXDOQ\ SHUVRQHOX NWyUH SR]ZDODMą im na realizowanie swoich VWUDWHJLL UR]ZRMRZ\FK .OXF]RZą UROĊ RGJU\ZDMą WX ]DDZDQVRZDQHUR]ZLą]DQLDZ]DNUHVLHLQIUDVWUXNWXU\WHOHLQIRUPDW\F]QHMED]XMąFHM na ICT (Information and Communication Technology) w zakresie wspomagania procesów biznesowych tych organizacji poprzez stosowanie zaawansowanych roz-ZLą]DĔRUJDQL]DF\MQR-informatycznych (Adamczewski 2013a). Oznacza to szerokie zastosowanie najnowszych technologii teleinformatycznych do wspomagania za-U]ąGzania procesów biznesowych organizacji, np. w zakresie produkcji, gospodarki PDJD]\QRZHMF]\REVáXJL]DPyZLHĔ, oraz GRZVSRPDJDQLD]DU]ąG]DQLDMHMRWRF]e-niem biznesowym (]ZáDV]F]DáDĔFXFKDPLGRVWDZzaopatrzenia i dystrybucji).

:Z\PLDU]HZGURĪHQLRZ\P]DVWRVRZDQHtechnologie e-gospodarki stanowLą konglomerat praktycznych UR]ZLą]DĔ VSU]ĊWRZR-programowo-organizacyjnych, takich jak np. technologie baz i hurtowni danych, technologie komunikowania (przewodowe, bezprzewodowe, hybrydowe), metody automatycznej identyfikacji (kody kreskowe, RFID), komputerowo wspomagane wytwarzanie (CAM), zarzą dzanie áDĔFXFKDPL GRVWDZ 6&0 systemy SODQRZDQLD ]DVREyZ SU]HGVLĊELRUVWZD (ERP) oraz zaawansowanego planowania (APS), systemy ]DU]ąG]DQLD UHODFMDPL z klientami (CRM) oraz z dostawcami (SRM), systemy ]DU]ąG]DQLD F\NOHP Ī\FLD produktu (PLM) RUD]SURGXNFMą0(6systemy ]DU]ąG]DQLDPDJD]\QHP:06 systemy lokalizacji satelitarnej (GPS, Galileo, Glonass), zaawansowane systemy analityczno-UDSRUWXMąFe (BI), Internet rzeczy (IoT – Internet of Things), a wszystko WRUHDOL]RZDQHZRGSRZLHGQLPPRGHOXSU]HWZDU]DQLDGDQ\FKNODV\F]Q\PEąGĨÄZ chmurze” – cloud computing).

7HFKQRORJLH WH VWDQRZLą VZRLVW\ HNRV\VWHP LQIRUPDW\F]Q\ XPRĪOLZLDMąF\ HNVSORDWRZDQLH L UR]ZyM ]DDZDQVRZDQ\FK UR]ZLą]DĔ WHOHLQIRUPDW\F]nych jako DWU\EXWyZLQQRZDF\MQRĞFLRUJDQL]DFMLLQWHOLJHQWQ\FKZJRVSRGDUFHRSDUWHMQDZLe-dzy (Adamczewski 2013).

1. Organizacja inteligentna

:HGáXJ OLWHUDWXU\ SU]HGPLRWX RUJDQL]DFMD LQWHOLJHQWQD RSLHUD VZRMą ILOR]RILĊ G]LDáDQLD QD ]DU]ąG]DQLX ZLHG]ą (Adamczewski 2014; Grösser 2012). Termin ten XSRZV]HFKQLáVLĊZODWDFKG]LHZLĊüG]LHVLąW\FK]DVSUDZąURVQąFHJRUR]ZRMX,&7

G\QDPLF]QLH]PLHQLDMąFHJRVLĊRWRF]HQLDJRVSRGDUF]HJRLZ]URVWXNRQNXUHQF\MQo-ĞFL U\QNRZHM 2 RUJDQL]DFML LQWHOLJHQWQHM PRĪQD PyZLü JGy jest to organizacja XF]ąFD VLĊ SRVLDGDMąFD ]GROQRĞFL GR NUHRZDQLD SR]\VNLZDQLD RUJDQL]RZDQLD LG]LHOHQLDVLĊZLHG]ąRUD]MHMZ\NRU]\VW\ZDQLDZFHOXSRGQLHVLHQLDHIHNW\ZQRĞFL G]LDáDQLDRUD]]ZLĊNV]HQLDNRQNXUHQF\MQRĞFLQDU\QNXJOREDOQ\P,GHDWDNLHMorga-QL]DFML]DVDG]DVLĊQDV\VWHPRZ\PSRGHMĞFLXGRRUJDQL]DFMLF]\OLWUDNWRZDQLDMHM MDNR ]áRĪRQHJR RUJDQL]PX RSDUWHJR QD LVWQLHMąF\FK VWUXNWXUDFK L UHDOL]RZDQ\FK SURFHVDFK ]H V]F]HJyOQ\P SRGNUHĞOHQLHP UROL ZLHG]\ : SRGHMĞFLX W\P G]LĊNL wiedzy i odpowiedQLP QDU]ĊG]LRP ZV]\VWNLH HOHPHQW\ VNáDGRZH RUJDQL]DFML RUD] MHMSHUVRQHOSRWUDILąXPLHMĊWQLHZVSyáG]LDáDüZUHDOL]DFMLRNUHĞORQ\FKFHOyZ(Grös-ser 2012)']LĊNLWHPXFDáDRUJDQL]DFMDIXQNFMRQXMHMDNRLQWHOLJHQWQ\GREU]HVRELH UDG]ąF\ RUJDQL]P Z NRQNXUHQF\MQ\P RWRF]HQLX :\MDĞQLD RQ Z]DMHPQH ]ZLą]NL SRPLĊG]\ VSRVREDPL RVLąJDQLD FHOyZ LFK UR]XPLHQLD VSRVREDPL UR]ZLą]\ZDQLD SUREOHPyZLNRPXQLNDFMLZHZQĊWU]QHMRUD]]HZQĊWU]QHM

'R QDMZDĪQLHMV]\FK DWU\EXWyZ FHFKXMąF\FK RUJDQL]DFMH LQWHOLJHQWQH PRĪQD zDOLF]\ü m.in. (Adamczewski 2015a; Grösser 2012; Schwaninger 2010):

– V]\ENRĞüLHODVW\F]QRĞüG]LDáDQLD – XPLHMĊWQRĞüREVHUZRZDQLDRWRF]HQLD – ]GROQRĞüZF]HVQHJRGLDJQR]RZDQLDV\JQDáyZU\QNRZ\FKLUHDJRZDQLDQD zmiany w otoczeniu, – XPLHMĊWQRĞFLV]\ENLHJRZGUDĪDQLDQRZ\FKUR]ZLą]DĔRSDUW\FKQDZLHG]\ LRVLąJDQLDG]LĊNLWHPXNRU]\ĞFLHNRQRPLF]Q\FK

5RVQąF\ ZROXPHQ LQIRUPDFML Z\NRU]\VW\ZDQ\FK Z RUJDQL]DFML LQWHOLJHQWQHM LG]LHZSDU]H]HZ]URVWHPMHM]QDF]HQLD-XĪ3HWHU'UXFNHUZVND]\ZDáĪH WUDGy-F\MQHF]\QQLNLSURGXNFML]LHPLDSUDFDNDSLWDá– WUDFąQDVZ\P]QDF]HQLXQDU]HF] kluczowego zasobu, jakim w kreatywnym funkcjonowaniu organizacji jest wiedza; VWDQRZL RQD QLHPDWHULDOQH ]DVRE\ ]ZLą]DQH ] OXG]NLP G]LDáDQLHP NWyU\FK ]DVWo-sowaQLH PRĪH E\ü SRGVWDZą ]GRE\FLD SU]HZDJL NRQNXUHQF\MQHM (Grösser 2012; Grajewski 2012):LHG]ĊPRĪQDWUDNWRZDüMDNRLQIRUPDFMĊRVDG]RQąZNRQWHNĞFLH RUJDQL]DF\MQ\P L XPLHMĊWQRĞü MHM HIHNW\ZQHJR Z\NRU]\VWDQLD Z IXQNFMRQRZDQLX RUJDQL]DFML2]QDF]DWRĪH]DVREDPLZLHG]\VąGDQHRNOLHQWDFKSURGXNWDFKSUo-cesach, otoczeniu itp. w postaci sformalizowanej (dokumenty, bazy danych) oraz nieskodyfikowanej (wiedza pracowników) (Kozielski 2012).

: SUDNW\F]Q\P Z\PLDU]H VSHáQLHQLH HIHNW\ZQHJR ZVSyáG]LDáDQLD W\FK HOe-meQWyZ R]QDF]D NRQLHF]QRĞü Z\NRU]\VWDQLD ]DDZDQVRZDQ\FK UR]ZLą]DĔ WHOHLn-IRUPDW\F]Q\FK:\NRU]\VWXMąRQH]DUyZQRLQQRZDFMHWHFKQLF]QHWHFKQRORJLF]QH MDNLRUJDQL]DF\MQHSRMDZLDMąFHVLĊQDSU]HVWU]HQLRVWDWQLFKODW2EHMPXMąRQHQLe- PDOZV]\VWNLHVIHU\G]LDáDOQRĞFLRUJDQL]DFMLSRF]ąZV]\RGUR]ZRMXĞURGNyZWUDQs-SRUWX L Z\SRVDĪHQLD SRSU]H] RUJDQL]DFMĊ L ]DU]ąG]DQLH SU]HSá\ZHP PDWHULDáyZ LVXURZFyZDĪGRUR]ZRMXVWUXNWXUV\VWHPyZUHDOL]XMąF\FKSURFHV\EL]QHVRZH,FK REV]DUHP G]LDáDĔ MHVW realizacja wirtualnych procesów Z ĞURGRZLVNX UR]OHJá\FK

VLHFLWHOHLQIRUPDW\F]Q\FKQDMF]ĊĞFLHMSODWIRUPąWHFKQRORJLF]QąMHVW,QWHUQHWPa-MąF\FKQDFHOXNRRUG\QDFMĊLLQWHJUDFMĊSDUWQHUyZEL]QHVRZ\FKZáDĔFXFKDFK ko-operacji (áDĔFXFKach dostaw).

2. E-gospodarka w organizacjach inteligentnych

: FRUD] EDUG]LHM ]áRĪRQ\FK ZDUXQNDFK JRVSRGDUF]\FK Z\VRNR FHQLRQH Vą V\VWHP\LQIRUPDW\F]QH]ZLĊNV]DMąFHSU]\FKRG\RUD]RSW\PDOL]XMąFHNRV]W\'ODWe-JR MXĪ RG GDZQD GXĪ\P SRZRG]HQLHP FLHV]ą VLĊ systemy planowania zasobów SU]HGVLĊELRUVWZD klasy ERP (Enterprise Resource PlanningWDNGRREVáXJLNOLHQWD jak i w obszarze zaplecza (back-officeQLHPDMąF\PEH]SRĞUHGQLHJRSU]HáRĪHQLDQD SURFHV\VSU]HGDĪ\WRZDUyZLXVáXJ'REU]HVNRQILJXURZDQ\system ERP PRĪHE\ü ĨUyGáHP RV]F]ĊGQRĞFL GOD GRZROQHM RUJDQL]DFML D GRGDWNRZR SR]ZDOD V]\EFLHM L Z EDUG]LHM HODVW\F]Q\ VSRVyE SRGHMPRZDü GHF\]MH : F]DVDFK GHNRQLXQNWXU\ JRVSRGDUF]HM ]PLDQ\ RUJDQL]DF\MQH Z\QLNDMąFH ] SUDZLGáRZHJR Z\NRU]\VWDQLD ]JURPDG]RQ\FKSU]H]SU]HGVLĊELRUVWZDLQIRUPDcji o procesach i zasobach bizneso-Z\FKPRJąE\üQDMWDĔV]ąPHWRGąLFKUR]ZRMX(Grajewski 2012; Grudzewski 2000; Unold 2015).

0RĪQD ] GXĪą SHZQRĞFLą SU]\Mąü ĪH Z RVWDWQLFK ODWDFK RUJDQL]DFMH VSRUR LQZHVWRZDá\ Z LQIUDVWUXNWXUĊ ,&7 7HUD] PRJą ZLĊF RQH VNXSLü VLĊ QD ]DNXSLH RSURJUDPRZDQLD EL]QHVRZHJR WDNLHJR MDN (53 3RGVWDZą RVLąJDQLD VXNFHVX ZEL]QHVLHMHVWXPLHMĊWQRĞü SODQRZDQLDLNRQVHNZHQWQHMUHDOL]DFMLFHOyZEL]QHVo-Z\FK=DGDQLHWRMHVWW\PWUXGQLHMV]HLPV]\EFLHMUR]ZLMDVLĊRUJDQL]DFMD6\VWHP klasy ERP WRV\VWHPLQIRUPDW\F]Q\LQWHJUXMąF\ZV]\VWNLHDVSHNW\G]LDáDQLDSU]Hd-VLĊELRUVWZD =DDZDQVRZDQH V\VWHP\ (53 XPRĪOLZLDMą QLH W\ONR JURPDG]HQLH Ga-Q\FK GRW\F]ąF\FK ELHĪąFHM G]LDáDOQRĞFL DOH SU]HGH ZV]\VWNLP SU]HNV]WDáFDQLH LFK Z ZLHG]Ċ QLH]EĊGQą GR SRdejmowania trafnych decyzji biznesowych. Z kolei te SU]HGVLĊELRUVWZDNWyUHHNVSORDWXMąMXĪsystem ERP, SRZLQQ\LQZHVWRZDüZPRGu- á\NWyUH]ZLĊNV]ąMHJRPRĪOLZRĞFL:ĞUyGQDMF]ĊĞFLHMZVND]\ZDQ\FKVąUR]ZLą]a-QLD GR ]DU]ąG]Dá\NWyUH]ZLĊNV]ąMHJRPRĪOLZRĞFL:ĞUyGQDMF]ĊĞFLHMZVND]\ZDQ\FKVąUR]ZLą]a-QLD SURFHVHP VSU]HGDĪ\ RUD] ]DU]ąG]Dá\NWyUH]ZLĊNV]ąMHJRPRĪOLZRĞFL:ĞUyGQDMF]ĊĞFLHMZVND]\ZDQ\FKVąUR]ZLą]a-QLD ]DNXSDPL ER SR]ZDODMą RQHQDXMHGQROLFHQLHSURFHVX]DNXSyZDWDNĪHVNRU]\VWDQLH]HIHNWXVNDOLLVWRWQe-JR ]ZáDV]F]D Z SU]\SDGNX RUJDQL]DFML R UR]SURV]RQHM LQIUDVWUXNWXU]H = GUXJLHM VWURQ\ SU]HGVLĊELRUVWZD NWyUH ]GHF\GXMą VLĊ QD RGZDĪQH G]LDáDQLD konkurencyjne PXV]ą G\VSRQRZDü QDU]ĊG]LDPL XPRĪOLZLDMąF\PL SURZDG]HQLH V]F]HJyáRZ\FK DQDOL]LQIRUPDFMLSRFKRG]ąF\FK]U\QNX

6WRVRZDQLHQDU]ĊG]LLQWHOLJHQFMLEL]QHVRZHM%,Business Intelligence) pozwa-la na lepsze poznanie preferencji klientów oraz analizRZDQLH Z\QLNyZ VSU]HGDĪ\ Z FHOX HOLPLQRZDQLD PQLHM GRFKRGRZ\FK SURGXNWyZ L G]LDáDĔ (Koronios 2010). Analizy tworzone na podstawie informacji agregowanych przez systemy ERP czĊ VWR Vą SRGVWDZą ZLĊNV]RĞFL LQLFMDW\Z EL]QHVRZ\FK Z ZLHOX SU]HGVLĊELRUVWZDFK Prz\GDWQH PRJą RND]Dü VLĊ WHĪ QDMSURVWV]H QDZHW UR]ZLą]DQLD XPRĪOLZLDMąFH

V]a-FRZDQLHU\]\NDRSHUDF\MQHJRLRJUDQLF]DQLDHZHQWXDOQ\FK]DJURĪHĔZ\QLNDMąF\FK ]SUREOHPyZRUJDQL]DFML]QDMGXMąF\FKVLĊZREUĊELHZVSyOQHJRáDĔFXFKDGRVWDZ Kryzys gospodarczy przyczyQLVLĊERZLHPGR]DFLHĞQLHQLDSRZLą]DĔPLĊG]\SU]Hd-VLĊELRUVWZDPL VNXSLRQ\PL Z UDPDFK áDĔFXFKyZ GRVWDZ ]H Z]JOĊGX QD NRQLHF]Qą Z\PLDQĊXVáXJLLQWHJUDFMĊSURFHVyZ– SU]\F]\QLVLĊWRGRRVLąJDQLDGRGDWNRZ\FK NRU]\ĞFLZUDPDFKHIHNWXV\QHUJLL$QDOL]DG]LDáDOQRĞFLSU]HGVLĊELRUVWZDMHVWNOu- F]RZ\PHOHPHQWHPVWUDWHJLF]QHJR]DU]ąG]DQLD'\VSRQXMąFSHáQąZLHG]ąRUJDQi-]DFMDPRĪHSRGHMPRZDüWUDIQHGHF\]MHLZNRQVHNZHQFMLSRSUDZLDüVZRMąSR]\FMĊ NRQNXUHQF\MQą ']LĊNL Eá\VNDZLF]QHPX GRVWĊSRZL GR DNWXDOQ\FK GDQ\FK ]a-r]ąGG\UHNFMD G\VSRQXMH ZLHG]ą SR]ZDODMąFą im SRGQRVLü HIHNW\ZQRĞü SUDF\ So-V]F]HJyOQ\FKG]LDáyZSU]HGVLĊELRUVWZDDSU]HFLHĪZV\WXDFMLZ\VRNLHMNRQNXUHQFML QD GDQ\P U\QNX WR ZáDĞQLH GHF\]MH ] REV]DUX ]DU]ąG]DQLD ZSá\ZDMą QD SR]\FMĊ U\QNRZą

3UĊĪQLH UR]ZLMDMąFH VLĊ SU]HGVLĊELRUVWZD SU]\NáDGDMą ZLĊNV]ą ZDJĊ GR HOa-VW\F]Q\FK L QRZRF]HVQ\FK UR]ZLą]DĔ LQIRUPDW\F]Q\FK R SRV]HU]RQ\FK IXQNFMDFK DQDOLW\F]Q\FK 0RGXá\ DQDOLW\F]QH SRZLQQ\ XPRĪOLZLDü V]\ENL GRVWĊS GR DNWXDl-nych daDNWXDl-nych, raportowanie i porównywanie wyniNyZ SU]HGVLĊELRUVWZD Oznacza WR ĪH V\VWHP\ (53 PXV]ą E\ü Z\SRVDĪRQH Z VWDQGDUGRZH UDSRUW\ DOH UyZQLHĪ Z áDWZH LFK JHQHURZDQLH ] XZDJL QD SRWU]HE\ XĪ\WNRZQLND NRĔFRZHJR ,VWRWQą IXQNFMRQDOQRĞFLąV\VWHPXSRZLQQRE\üWDNĪHX]\VNDQLHGRVWĊSXGRkontekstowych LQIRUPDFMLLVWRWQ\FKGODUyĪQ\FKXĪ\WNRZQLNyZFRJZDUDQWRZDáRE\VNRRUG\QRZa-QLHFRG]LHQQ\FKG]LDáDĔEL]QHVRZ\FK]RJyOQąVWUDWHJLąSU]HGVLĊELRUVWZD

Nowe wyzwania VWDMą UyZQLHĪ SU]HG technologiami z zakresu automatycznej LGHQW\ILNDFML áąF]QRĞFL EH]SU]HZRGRZHM, lokalizacji satelitarnej, architektury opartej QDXVáXJDFK62$Internetu rzeczy (IoT) czy przetwarzania „w chmurze” (cloud computing) (Adamczewski 2015c; Grösser 2012; Höller 2014).

NajQRZV]HZHUVMH(53ZSHáQLZ\NRU]\VWXMąRVWDWQLHUR]ZLą]DQLDWHFKQRORJLL LQIRUPDW\F]Q\FK Z W\P UyZQLHĪ ZVSRPQLDQą NRQFHSFMĊ 62$ 8VáXJD MHVW WX Uo- ]XPLDQDMDNRRGUĊEQ\PRGXáIXQNFMRQDOQ\LWUDNWRZDQ\QD]DVDG]LHHOHPHQWXURz-ZLą]DQLD LQIRUPDW\F]QHJR UHDOL]XMąFHJR NRQNUHWQH ]DGDQLH 1LH]DOHĪQRĞü WDNLFK XVáXJSR]ZDODQDLFKZ\NRU]\VW\ZDQLHZUDPDFKGRZROQHMSODWIRUP\V\VWHPRZHM LMĊ]\NDSURJUDPRZDQLD'DMHWRQLHVSRW\NDQHGRWHMSRU\ PRĪOLZRĞFLZ]DNUHVLH HODVW\F]QRĞFLG]LDáDQLDLUR]EXGRZ\UR]ZLą]DĔLQIRUPDW\cznych. PU]HGVLĊELRUVWZD pRZLą]DQH ]H VREą áDĔFXFKDPL GRVWDZ REVáXJXMą VWUXPLHQLH PDWHULDáyZ L VXURw-FyZ SyáIDEU\NDWyZ L SURGXNWyZ JRWRZ\FK RUD] WRZDU]\V]ąF\FK W\P SURFHVRP LQIRUPDFML'RUHDOL]DFMLW\FK]DGDĔZVSRVyEXSRU]ąGNRZDQ\LSRZWDU]DOQ\Z\No-U]\VWXMH VLĊ V\VWHP\ SU]HSá\ZX SUDF\ workflow D ZVSRPDJDQH ILOR]RILą 62$ SR]ZDODMą QD XU]HF]\ZLVWQLDQLH LGHL SU]HGVLĊELRUVWZD UR]V]HU]RQHJR Z NRQZHQFML RTE (Real-Time Enterprise F]\OL G]LDáDMąFHJR Z F]DVLH U]HF]\ZLVW\P &HOH VWa-wiane przed takimi rozwLą]DQLDPL PRĪQD XMąü QDVWĊSXMąFR (Grudzewski 2000; Unold 2015):

– ]DU]ąG]DQLHWUDQVDNFMDPLZUDPDFKEUDQĪRZHJRáDĔFXFKDGRVWDZ – SODQRZDQLHLUHDOL]DFMDGRVWDZGRNáDGQLHQDF]DVjust-in-time),

– VSHáQLDQLH EUDQĪRZ\FK NU\WHULyZ áDĔFXFKD GRVWDZ PRQLWRURZDQLH SUo-duktów we wszystkich fazach ich powstawania),

– RIHURZDQLH V]F]HJyáRZ\FK DQDOL] UHQWRZQRĞFL L REVáXJL NOLHQWyZ ZUD] z elastycznym raportowaniem.

3. Rozwój e-gospodarki w organizacjach inteligentnych

Rozwój zaawansowanych systemów ERP wzbogaconych QDU]ĊG]LDPL %, UR]EXG]D ]DSRWU]HERZDQLH QD ZVSRPDJDQLH ZVSRPQLDQ\FK MXĪ LQIRUPDW\F]Q\FK QDU]ĊG]LDQDOLW\F]Q\FKZ]DNUHVLHLQWHOLJHQFMLEL]QHVRZHM5R]ZLą]DQLDWHSU]HNáa-GDMą VLĊ MXĪ QD HIHNW\ZQH ZVSRPDJDQLH SURFHVyZ GHF\]\MQ\FK &RUD] F]ĊĞFLHM PyZL VLĊ MXĪ o tzw. analityce biznesowej (Business Analytics) (Koronios 2010). 2EHMPXMHRQDQDU]ĊG]LDLDSOLNDFMHGRDQDOL]RZDQLDPRQLWRURZDQLDPRGHORZDQLD SUH]HQWRZDQLD RUD] UDSRUWRZDQLD GDQ\FK ZVSLHUDMąF\FK SRGHMPRZDQLH GHF\]ML : W\P FHOX Z\NRU]\VWXMH VLĊ KXUWRZQLH GDQ\FK DQDOL]\ RSHUDF\MQH áDĔFXFKyZ GRVWDZDQDOLW\F]QHV\VWHP\&50SRJáĊELRQHDQDOL]\ILQDQVRZHLZVNDĨQLNLZy-GDMQRĞFL SU]HGVLĊELRUVWZ 8Ī\WNRZQLNiem WDNLFK UR]ZLą]DĔ MHVW V]F]HEHO VWUDWe-JLF]Q\SU]HGVLĊELRUVWZED]XMąF\QDSHZQ\FKDJUHJDWDFKGDQ\FK:LąĪHVLĊ]W\P SUREOHP LQWHJUDFML L V\QFKURQL]DFML GDQ\FK ,QWHJUDFMD GDQ\FK UR]SRF]\QD VLĊ RG PRĪOLZRĞFLZ\NRU]\VW\ZDQLDZLHOXĨUyGHáGDQ\FK– zarówno poprzez dedykowane LQWHUIHMV\MDNLSU]\XĪ\FLXVWDQGDUGRZ\FKPHFKDQL]PyZW\SX2'%&Open

Data-Base Connectivity ħUyGáDPL GDQ\FK PRJą E\ü UHODF\MQH OXE KLHUDUFKLF]QH ED]\

GDQ\FK SOLNL VWUXNWXUDOQH D WDNĪH V\VWHP\ (53 3RáąF]HQLD WH SRZLQQ\ ]DWHP XPRĪOLZLDüQLHW\ONRRGF]\WGDQ\FKDOHWDNĪHLFK]DSLVLSU]HWZDU]DQLH:SU]y-SDGNX ZLĊNV]RĞFL SU]HGVLĊELRUVWZ Z\VWĊSXMH SU]\SDGHN ZLHOX ĞURGRZLVN LQIRUPa- W\F]Q\FKLPHFKDQL]P\GRVWĊSXSRZLQQ\SR]ZDODüQDVLĊJDQLHGRGDQ\FK]QDMGu-MąF\FK VLĊ QD UyĪQ\FK SODWIRUPDFK Z PLDUĊ PRĪOLZRĞFL EH] VWRVRZDQLD SOLNyZ SRĞUHGQLFK

5R]ZLą]DQLDNODV\ (53%, QLH SRGOHJDMą V]\bkim zmianom, jednak uksztaá WRZDá\ VLĊ ]MDZLVND NWyUH PRJą Z VSRVyE IXQGDPHQWDOQ\ ZSá\Qąü QD WĊ NODVĊ RSURJUDPRZDQLD DSOLNDF\MQHJR 1DOHĪą GR QLFK (Adamczewski 2015d; Kozielski 2012; Unold 2015):

– XSRZV]HFKQLDMąFHVLĊUR]ZLą]DQLDNODV\SU]HGVLĊELRUVWZVLHciowych, – URVQąFH]QDF]HQLHEL]QHVRZHUR]ZLą]DĔPRELOQ\FK

– Z]UDVWDMąFD HODVW\F]QRĞü V\VWHPyZ (53 SRSU]H] URVQąFH HODVW\F]QH So-ZLą]DQLD]LQQ\PLDSOLNDFMDPLLXU]ąG]HQLDPLPRELOQ\PLZ\SRVDĪRQ\PL ZIXQNFMH]QDQH]SRUWDOLVSRáHF]QRĞFLRZ\FK

– FRUD]SHáQLHMV]Hwykorzystywanie na gruncie systemów ERP modelu cloud FRPSXWLQJ FR PD ]ZáDV]F]D QLHEDJDWHOQH ]QDF]HQLH Z SU]\SDGNX SU]Hd-VLĊELRUVWZ]VHNWRUDMĝP QLĪV]HNRV]W\GRVWDQRZLąWXJáyZQ\Po-tyw),

– URVQąFH ]DLQWHUHVRZDQLH EUDQĪRZ\PL V\VWHPDPL (53 VNUDFDMą F]DV L NRV]W\ LFK ZGUDĪDQLD Z UDPDFK NWyU\FK SRMDZLDMą VLĊ XNLHUXQNRZDQH UR]ZLą]DQLDNRQNUHWQHJRSUREOHPXRIXQNFMRQDOQRĞFLRJUDQLF]RQHMGRRb-VáXJLMHGQHJRSURFHVXEL]QHVRZHJRQDMZ\ĪHMSDUXLSU]\QRV]ąFHV]\ENR zwrot z inwestycji,

– RGFKRG]HQLHJHQHUDOQLHRGPRGXáyZIXQNFMRQDOQ\FKQDU]HF]REVáXJLSo-szczególnych procesów biznesowych, które w informatycznym wymiarze VWDQRZLąRGZ]RURZDQLHVHUZLVyZLQIRUPDF\MQ\FK,

– FRUD]V]HUV]HXSRZV]HFKQLDQLHVLĊInternetu rzeczy, w których to rozwią ]DQLDFKZ\NRU]\VWXMHVLĊXU]ąG]HQLDNODV\VPDUWGRRGF]\W\ZDQLDVWDQyZ w czasie rzeczywistym (Höller 2014).

1DOHĪ\ SRGNUHĞOLü ĪH V]F]HJyOQLH GZLH LQQRZDFMH WHFKQRORJLF]QH MDNLPL Vą przetwarzanie „w chmurze” oraz Internet U]HF]\Z\ZLHUDMąGXĪ\ZSá\ZQDREHFQ\ NV]WDáW SUDNW\F]Q\FK UR]ZLą]DĔ H-JRVSRGDUNL 3LHUZV]D ] QLFK PRĪH Z\VWĊSRZDü w wielu odmianach, jako (Koronios 2010):

– SaaS (Software as a Service) – oprogramowanie dostarczane jako XVáXJD

– PaaS (Platform as a Service) – SODWIRUPDGRVWDUF]DQDMDNRXVáXJD

– IaaS (Infrastructure as a Service) – infrastruktura dostarczana jako uVáXJD

– kolokacja – MHGQD]QDMVWDUV]\FKLQDMSURVWV]\FKXVáXJ„w chmurze” nazy-ZDQDWHĪKRWHOLQJLHPDSROHJDMąFDQDZ\QDMPRZDQLXSRPLHV]F]enia (lub MHJRF]ĊĞFLQDVHUZHU

=EDGDĔSU]HSURZDG]RQ\FKSU]H]DXWRUDZ\QLND1

ĪHUR]ZLą]DQLDWHPLDá\MXĪ ]DVWRVRZDQLH Z  EDGDQ\FK SRGPLRWyZ OXE Z\VWĊSRZDá\ VNRQNUHW\]RZDQH SODQ\LFKZ\NRU]\VW\ZDQLDRUD]E\á\Z\ELHUDQHJáyZQLH]HZ]JOĊGXQDNRU]\ĞFL MDNLH ]H VREą QLRVá\ NWyUH PRĪQD XMąü QDVWĊSXMąFR XG]LDá SURFHQWRZ\ EDGDQHM populacji) (Adamczewski 2015a):

– HIHNW\ZQHXGRVWĊSQLDQLH]DVREyZLQIRUPDW\F]Q\FK– 57%,

– koncentracja na procesach biznesowych, a nie na utrzymaniu infrastruktury teleinformatycznej – 25%, – QLĪV]HNRV]W\IXQNFMRQRZDQLDUR]ZLą]DĔWHOHLQIRUPDW\F]Q\FK– 19%, – PRĪOLZRĞüEH]LQZHVW\F\MQHJRZ\NRU]\VW\ZDQLDQDMZ\ĪV]HMNODV\WHFKQo-logii – 12%, – HODVW\F]QRĞüUR]OLF]DQLDSRQRV]RQ\FKNRV]WyZ– 10%. 1

W okresie 2014– EDGDQLDPL REMĊWR UHSUH]HQWDW\ZQą SUyEĊ  SU]HGVLĊELRUVWZ sektora MĝP z województw mazowieckiego i wielkopolskiego.

:X]XSHáQLHQLXW\FKZ\QLNyZWU]HEDGRGDüĪH]DOHGZLHEDGDQ\FKSRd- PLRWyZZ\NOXF]DáR]DVWRVRZDQLHWHJRPRGHOXSU]HWZDU]DQLDDEOLVNRSUHIe-URZDáRJOREDOQ\FKGRVWDZFyZW\FKWHFKQRORJLL

Internet rzeczy WR NRQFHSFMD WDN PRGQD MDN ZFLąĪ SR]RVWDZLDMąFD GXĪH SROH do interpretacji. Mianem tym oNUHĞOLüPRĪQDNDĪGy ZáDĞFLZLHMHGQR]QDF]QLHLGHn-tyfikowalny obiekt zdolny – SRĞUHGQLROXEEH]SRĞUHGQLR– JURPDG]LüLSU]HWZDU]Dü GDQH /LF]ED WDNLFK XU]ąG]HĔ URĞQLH ODZLQRZR SRGREQLH MDN OLF]ED PRĪOLZ\FK ]DVWRVRZDĔ=UR]ZLą]DQLHPW\P EOLVNR]ZLą]DQ\MHVW obszar Big Data – WRZáDĞQLH VNXWHF]QH]ELHUDQLHLSU]HWZDU]DQLHGXĪHMLORĞFLLQIRUPDFMLQDOHĪ\GRQDMZLĊNV]\FK NRU]\ĞFLMDNLH]HVREąQLHVLHIoT (Höller 2014).

7U]\FHFK\Z\UyĪQLDMąFHInternet rzeczy to kontekst, ZV]HFKREHFQRĞü i opty-malizacja. Ta pierZV]DRGQRVL VLĊ GR PRĪOLZRĞFL ]DDZDQVRZDQHM LQWHUDNFML SU]Hd-miotu z zastanym otoczeniem, natychmiastowego reagowania przez niego na zmia- Q\LWS:UDPDFKWHMFHFK\SU]HGPLRW\GRVWDUF]DMąLQIRUPDFMHQSZ]DNUHVLHORNa-lizacji, stanu fizycznego czy warunków aWPRVIHU\F]Q\FK:V]HFKREHFQRĞüREUD]u-MHIDNWĪHMXĪG]LĞU]HF]\RELHNWyZ WDNLFKMHVWZLĊFHMQLĪSRGáąF]RQ\FKGRglobal-nej VLHFLOXG]L:QLHGDOHNLHMSU]\V]áRĞFLEĊGąVLĊ]HVREąNRPXQLNRZDá\QDV]HUo-Ną VNDOĊ 2SW\PDOL]DFMD WR HNVSUHVMD IXQNFMRQDOQRĞFL MDVLHFLOXG]L:QLHGDOHNLHMSU]\V]áRĞFLEĊGąVLĊ]HVREąNRPXQLNRZDá\QDV]HUo-Ną QLHVLH ]H VREą NDĪGD rzecz (obiekt).

8SRZV]HFKQLDQLHVLĊInternetu U]HF]\VSUDZLDĪHUR]ZLą]DQLD]WHJR]DNUHVX VWDMąVLĊLQWHJUDOQąF]ĊĞFLąNDĪGHJRSURGXNWX6HQVRU\SURFHVRU\LLFKRSURJUDPo-ZDQLHVSHFMDOLVW\F]QHZNRPSRQRZ\ZDQHVąZLFKIXQNFMRQDOQRĞüDZáDĞFLZHVWDMą VLĊLFKZDUXQNLHPsine qua nonLáąF]RQH]]DDZDQVRZDQąDQDOLW\NąGDQ\FK3Uo-wadzi to w prostej linii do powstawania nowych oraz udoskonalonych produktów XVáXJFRSR]ZDODQD]DXZDĪDOQ\VNRNZ\GDMQRĞFLHNRQRPLF]QHM

W odniesieniX GR ,QWHUQHWX U]HF]\ RF]HNLZDQLD Vą MHV]F]H IRUPXáRZDQH VWo-VXQNRZR RVWURĪQLH DOERZLHP UR]ZLą]DQLD WH GRSLHUR Z SUDNW\F]Q\P Z\PLDU]H ]DF]\QDMą]DOHGZLHGRFLHUDüGRSROVNLFKSU]HGVLĊELRUVWZL– MDN]NDĪGąQRZRĞFLą– ZLąĪHVLĊz nimi wiele szumów informacyMQ\FK3DQXMHMHGQDN]JRGQ\SRJOąGĪH ,R7PRĪHZLVWRWQ\VSRVyE]UHGHILQLRZDüáDĔFXFK\ORJLVW\F]QHLZSá\Qąü]QDF]ąFR QDLFKSU]HELHJWDNMHĞOLFKRG]LRZ\PLDUF]DVRZ\MDNLNRV]WRZ\

Podsumowanie

&RUD] V]\EV]\ SRVWĊS WHFKQLF]Q\ L HNRQRPLF]QR-VSRáHFzny, a wraz z nim QDUDVWDMąFD G\QDPLND ]PLDQ L ]ZLą]DQ\FK ] W\P QLHSHZQRĞFL stają VLĊ LVWRWQ\PL XZDUXQNRZDQLDPL IXQNFMRQRZDQLD ZVSyáF]HVQ\FK RUJDQL]DFML JRVSRGDUF]\FK 2UJDQL]DFMH WH FKFąF SU]H]Z\FLĊĪDü WĊ QLHSHZQRĞü PXV]ą Z\ND]\ZDü VLĊ GXĪą HODVW\F]QRĞFLą MDNR SRGVWDZRZ\P DWU\EXWHP RUJDQL]DFML LQWHOLJHQWQ\FK Z ]LQWe-JURZDQ\P UR]ZRMX 'HF\GXMąFą UROĊ RGJU\ZDMą Z W\P ]DNUHVLH ]DDZDQVRZDQH

UR]ZLą]DQLD H-gospodarki. Zapotrzebowanie na jej zaawansowane technologie ZVSRPDJDMąFH SURFHV\ EL]QHVRZH Z RUJDQL]DFMDFK LQWHOLJHQWQ\FK EĊG]LH Z GDl-V]\PFLąJXZ]UDVWDáRERZLHPRUJDQL]DFMHWH– z istoty G]LDáDĔJRVSRGDUF]\FK– Vą zainteresowane optymalnym wykorzystywaniem VZRLFK ]DVREyZ GOD RVLąJQLĊFLD PDNV\PDOQ\FKNRU]\ĞFL]]DLQZHVWRZDQHJRNDSLWDáX

&RUD] ERJDWV]D RIHUWD QD SROVNLP U\QNX UR]ZLą]DĔ Z ]DNUHVLH H-gospodarki SR]ZDODRUJDQL]DFMRPGRNRQ\ZDüZ\ERUyZZ]DOHĪQRĞFLRGSRWU]HEEL]QHVRZ\FK L ]DVREQRĞFL ILQDQVRZHM D LQIRUPDW\F]QH ZVSRPDJDQLH FDáego áDĔFXFKD GRVWDZ VWDMH VLĊ MXĪ QLH W\ONR Z\]ZDQLHP NRQNXUXMąFHJR U\QNX DOH ZUĊF] NRQLHF]QRĞFLą VSURVWDQLDFRUD]Z\ĪV]\PZ\PDJDQLRPNOLHQWyZZHIHNW\ZQHMLFKREVáXG]H

Literatura

1. Adamczewski P. (2015a), Polish SMEs as Intelligent Organizations – Conditions

of the ICT Support, w: Information Technology for Practice, Technical University

of Ostrava, Ostrava.

2. Adamczewski P. (2015b), Management of Information in Intelligent

Organiza-tions, w: :\]ZDQLDZVSyáF]HVQHJR]DU]ąG]DQLD7HQGHQFMHZ]DFKRZDQLDFKRUJa-nizacyjnych, red. /.LHáW\ND:-ĊGU]HMF]\N3.obis, Wydawnictwo „Dom

Or-JDQL]DWRUD´7RUXĔ

3. Adamczewski P. (2015c), E-logistyka w rozwoju organizacji inteligentnych, Z =HV]\W\ 1DXNRZH 3ROLWHFKQLNL ĝOąVNLHM Z =DEU]X 6HULD 2UJDQL]DFMD L =DU]ą dzanie, z. 79, Zabrze.

4. Adamczewski P. (2015d), Informatyczne wspomaganie organizacji sieciowych, w: Zeszyty Naukowe nr 402, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we :URFáDZLX:URFáDZ

5. Adamczewski P. (2015e), Systemy ERP w nowoczesnych organizacjach – istota,

DUFKLWHNWXUDLNRU]\ĞFL, w: Wykorzystanie technologii teleinformatycznych w

eko-QRPLLL]DU]ąG]DQLXred. A. Stecyk, Wydawnictwo „Texter”, Warszawa.

6. Adamczewski P. (2014), Organizacje inteligentne w rozwoju polskiej gospodarki –

wybrane aspekty, w: Uwarunkowania rozwoju polskiej gospodarki w dobie globa-lizacji, red. 6-DQNLHZLF]=HV]\W\1DXNRZH:\GDZQLFWZR:\ĪV]HM6]NRá\

%DQNRZHMZ3R]QDQLX3R]QDĔ

7. Adamczewski P. (2013), +ROLVW\F]QH XMĊFLH XZDUXQNRZDĔ ,&7 Z RUJDQL]DFMDFK

LQWHOLJHQWQ\FKVSRáHF]HĔVWZD LQIRUPDF\MQHJR, w: 1LHUyZQRĞFLVSRáHF]QHDZ]URVW gospodarczy, red. M. Król, Zeszyty Naukowe nr 35, Wyd. Uniwersytetu

Rzeszow-skiego, Rzeszów.

8. Grajewski P. (2012), 3URFHVRZH]DU]ąG]DQLHRUJDQL]DFMą, PWE, Warszawa. 9. Grösser S.N., Zeier R. (Eds.), (2012), Systematic Management for Intelligent

10. Grudzewski W.M., Hejduk I.K. (2000),

.UHRZDQLHZSU]HGVLĊELRUVWZLHRUJDQL]a-cji intelektualnej, w: 3U]HGVLĊELRUVWZR SU]\V]áRĞFL, red. W.M. Grudzewski, I.K.

Hejduk, Difin, Warszawa.

11. Höller J., Tsiatsis V. (2014), From Machine-to-Machine to the Internet of Things:

Introduction to a New Age of Intelligence, Elsevier.

12. Koronios A., Yeoh W. (2010), Critical Success Factors for Business Intelligence

Systems, „Journal of Computer Information Systems”, Spring.

13. Kozielski R. (2012), %L]QHVQRZ\FKPRĪOLZRĞFL, Oficyna Wolters Kluwer, Warszawa. 14. Magnier-Watanabe R., Senoo D. (2009), The Effect of Institutional Pressures on

Knowledge Management and the Resulting Innovation, „International Journal of

Intelligent Enterprise”, Vol. 1, Issue 2.

15. Modele biznesu w Internecie (2014), red. T. Doligalski, PWN, Warszawa.

16. Schwaninger M. (2010), Intelligent Organizations. Powerful Models for Systemic

Management, Springer, Heidelberg – New York.

17. Unold J. (2015), =DU]ąG]DQLHinformacją w cyberprzestrzeni, PWN, Warszawa.

INTELLIGENT ORGANIZATIONS IN DEVELOPMENT OF E-ECONOMY

Summary

A intelligent organization is the one, the activity philosophy of which is based on knowledge management. This term was popularized in the 1990s due to growing devel-opment of ICT, dynamically changing economic surroundings and the growth in market competition. This paper discusses how to deploy advanced ICT-solutions in the frame-work of enterprise information systems in intelligence organizations.

Key words: e-Economy, ICT, intelligent organization, knowledge economy.

Translated by Piotr Adamczewski