Jaros³aw Paj¹kowski. Na podstawie badañ palinologicznych Agnieszka Noryœkiewicz omówi³a zagadnienie sukcesji roœlin-nej i œlady dzia³alnoœci cz³owieka w tym rejonie.
Organizatorom konferencji nale¿¹ siê s³owa uznania za doskona³y wybór miejsca, œwietne warunki zakwaterowania (hotel Wrota Kaszub w Starej Kiszewie), sprawny przebieg zarówno sesji referatowych, jak i terenowych, przygotowa-nie ods³oniêæ oraz znakomit¹ atmosferê. W tym miejscu sk³adamy szczególne podziêkowania dla Hanny Bargiel za
nieoceniony wk³ad organizacyjny oraz dla licznej grupy stu-dentów i wolontariuszy z IG UKW w Bydgoszczy za pomoc w przygotowaniu ods³oniêæ i w obs³udze konferencji.
Streszczenia referatów oraz opis stanowisk znajduj¹ siê w przewodniku konferencji, który jest dostêpny w zasobach biblioteki PIG-PIB.
Katarzyna Pochocka-Szwarc, Miros³aw T. Karasiewicz & Joanna Rychel Serwis fotograficzny na str. 807
Miêdzynarodowe Sympozjum o Zarz¹dzaniu Geostanowiskami
pt. Zarz¹dzanie geostanowiskami w obszarach chronionych
Chámbery–Eterlou–Chamonix (Francja), 7–10.09.2011
Konferencja poœwiêcona udostêpnianiu geostanowisk wobszarach chronionych zosta³a zorganizowana przez pracow-ników Laboratorium EDYTEM (Environnement Dynamiques et Territoires de Montagne) Uniwersytetu Sabaudii (Université de Savoie) z siedzib¹ w Chámbery, pod naukowym patronatem Grupy Roboczej Geomorphosites Miêdzynarodowego Stowa-rzyszenia Geomorfologów. Kierownikiem sympozjum by³ Fabien Hoblea. G³ównym celem spotkania by³o stworzenie forum do wymiany doœwiadczeñ w zakresie selekcji, przygoto-wania i udostêpniania dla turystyki geostanowisk znajduj¹cych siê na obszarach pozostaj¹cych pod ochron¹ prawn¹, takich jak parki narodowe, obszary chronionego krajobrazu i rezerwaty przyrody. W konferencji wziê³o udzia³ 79 uczestników z 18 pañstw, w wiêkszoœci z Francji, ale tak¿e z innych krajów base-nu Morza Œródziemnego, Europy Œrodkowej i kilku krajów pozaeuropejskich. Zosta³o przedstawionych 30 referatów i 10 prezentacji posterowych, których streszczenia s¹ dostêpne pod adresem: http://edytem.univ-savoie.fr/spip/IMG/pdf/ abstracts_booklet_ isgm2011.pdf.
Na program sympozjum sk³ada³y siê sesje referatowe, podzielone na cztery sekcje oraz sesje terenowe. Tematyka kolejnych sekcji referatowych to:
Geostanowiska obszarów chronionych – jak je roz-wijaæ i dla jakiej publicznoœci?;
Cyfrowe narzêdzia inwentaryzacji, ochrony i walo-ryzacji geostanowisk;
Dziedzictwo Ziemi jako podstawa rozwoju lokalnego; Geostanowiska – pomiêdzy dziedzictwem
przyrodni-czym i kulturowym.
W 1. sesji zosta³ zaprezentowany wspólny referat Piotra Migonia (Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uni-wersytetu Wroc³awskiego) i Roksany Knapik (Karkonoski Park Narodowy) na temat wyznaczania geostanowisk i roz-woju turystyki w Karkonoskim Parku Narodowym i Geoparku Krajowym Karkonosze. Inne wyst¹pienia dotyczy³y dziedzic-twa Ziemi i jego udostêpniania w obszarach chronionych Francji, Hiszpanii, W³och, Szwajcarii, Niemiec, Republiki Czeskiej, Rumunii, Norwegii, Turcji, Chin, Tajlandii i Brazylii. Istotn¹ czêœci¹ sk³adow¹ konferencji by³y sesje tereno-we. Ju¿ pierwszego dnia, podczas przejazdu z kampusu Uniwersytetu Sabaudii do oœrodka turystycznego w Eterlou w wapiennym masywie Bauges na pó³nocny wschód od Chámbery, mieliœmy okazjê zobaczyæ klasyczny przyk³ad grzbietu synklinalnego Arclusaz (ryc. 1) i rzadki w Alpach przyk³ad drumlinu na prze³êczy Frêne, przez któr¹ w plej-stocenie dokona³a siê transfluencja jêzora lodowca doliny Isére. Dwa kolejne dni spêdziliœmy w masywie Bauges, maj¹cym status regionalnego parku przyrodniczego (Parc
Naturel Régional). W ostatnim czasie, w ramach starañ o przyjêcie do Europejskiej Sieci Geoparków (co zreszt¹ nast¹pi³o wkrótce po konferencji, pod koniec wrzeœnia 2011 r.), wyznaczono w nim kilka pieszych i samochodo-wych tras geoturystycznych.
Sesja terenowa drugiego dnia obejmowa³a przejœcie fragmentem trasy geoturystycznej na grzbiecie Margeriaz, gdzie powszechnie wystêpuj¹ zjawiska krasowe, w tym roz-leg³e pola lapiezu i rozbudowane, g³êbokie systemy jaskiñ. Z odcinka trasy powy¿ej górnej granicy lasu rozci¹ga³y siê znakomite widoki na ca³y masyw Bauges, ilustruj¹cy ró¿no-rodne zwi¹zki rzeŸby terenu ze stylem budowy geologicznej.
Trzeciego dnia, po ostatniej sesji referatowej, odby³ siê przejazd dolin¹ rzeki Cheran, któr¹ prowadzi trasa dla zmotoryzowanych. Jej kulminacj¹ by³ postój przy zabytko-wym moœcie l’Abime, przerzuconym nad g³êbok¹ (ponad 100 m) gardziel¹, która powsta³a na granicy kredowego masywu wapiennego i znacznie mniej odpornych utworów molasowych z prze³omu oligocenu i miocenu. Z mostu by³a dobrze widoczna grupa wapiennych ostañców Tour St. Jacques, odspojonych od progu skalnego i zeœliz-guj¹cych siê po ilastym pod³o¿u w stronê dna doliny w tempie oko³o 2 cm na rok (ryc. 2).
Ostatniego dnia konferencji odby³a siê sesja terenowa w okolicach Chamonix. Obejmowa³a ona wjazd kolejk¹ linow¹ na Aguille du Midi (wysokoœæ górnej stacji 3777 m), sk¹d rozci¹gaj¹ siê fantastyczne widoki na najwy¿sze par-tie Alp, z górn¹ czêœci¹ lodowca Mer de Glace i podle-gaj¹cymi szybkiej recesji lodowcami na pó³nocnych stokach Mont Blanc (zob. zdjêcie na ok³adce g³ównej). Po po³udniu mia³ natomiast miejsce wjazd kolejk¹ linow¹ na po³o¿ony po przeciwnej stronie doliny szczyt Brévent (2526 m), sk¹d w pe³nej okaza³oœci widaæ zarówno masyw Mont Blanc, jak i gnejsowy masyw Aguilles Rouges na pó³noc od Cha-monix. Przedmiotem dyskusji w terenie by³y koncepcyjne problemy wyznaczania geostanowisk w punktach widoko-wych i przekazu informacji w takich miejscach, jak i bar-dzo praktyczne zagadnienie za- gro¿eñ wielu stanowisk w najwy¿szych czêœciach Alp przez obrywy i odpadanie, zin-tensyfikowane w ostatnich latach wskutek przyspieszone-go zaniku wieloletniej zmarzliny.
Konferencja by³a bardzo interesuj¹cym i po¿ytecznym spotkaniem naukowców i praktyków z ró¿nych obszarów chronionych. W planach jest opublikowanie zaprezento-wanych referatów i posterów, prawdopodobnie na ³amach Geoheritage i Cahiers EDYTEM.
Piotr Migoñ Serwis fotograficzny na str. 808
765
Zdjêcie na ok³adce: Widok spod wierzcho³ka Aguille du Midi nad Chamonix (Alpy, Francja) w kierunku zachodnim, na lodowce na pó³nocnych stokach Mont Blanc. Na wierzcho³ku Mont Blanc (po lewej) zalega czapa œnie¿no-lodowa, od której sp³ywaj¹ jêzory lodowcowe, ni¿ej zasilaj¹ce lodowiec dolinny Bossons. Pêkanie lodu na progach skalnego pod³o¿a powoduje powstanie g³êbokich szczelin, widocznych na fotografii. Na dalszym planie (po prawej) s¹ widoczne ni¿sze partie Alp, zbudowane ze ska³ osadowych (zob. Migoñ, str. 765). Fot. P. Migoñ
Cover photo: A view from below the top of Aguille du Midi above Chamonix (the Alps, France) toward the west, showing glaciers on the northern slopes of Mont Blanc. A snow-ice cap sits on the summit of Mont Blanc (left) and feeds glacier tongues which then join together to form the Bossons Glacier. Brittle ice deformation above bedrock steps causes the origin of deep crevasses, visible on the photograph. In the background (right) lower parts of the Alps, built of Mesozoic sedimentary rocks, can be seen (see Migoñ, p. 765). Photo by P. Migoñ
808
Ryc. 1. Zawieszona synklina Arclusaz w wapiennym masywie Bauges (Alpy Sabaudzkie, Francja) na pó³nocny wschód od Chámbery, widziana z doliny rzeki Isére. Ró¿nica wysokoœci miêdzy dnem doliny a grzbietem wynosi blisko 1500 m, a wysokoœæ urwisk skalnych oko³o 250 m. Urwiska s¹ zbudowane z wapieni wieku wczesnokredowego, poni¿ej zalegaj¹ g³ównie ³upki ilaste, z cienkimi prze-warstwieniami wapieni
Ryc. 2. Zeœlizguj¹ce siê po plastycznych i³ach zwarte pakiety masywnych wapieni dolnokredowych ko³o Pont l’Abime, w masywie Bauges w Alpach Sabaudzkich (Francja). Obie fot. P. Migoñ
