A C T A U N I V E R S I T A T I S - L O D Z I E N S I S
___________ FOLIA OECONOMICA 16, 1982 ______________
I r e n a L epalczyk *
KRONIKARSKA DZIAŁALNOŚĆ SPÓŁDZIELNI BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO
C e n t r a l n y Związek S p ó ł d z i e l n i Budownictwa Mieszkaniowego o g ł o - e i ł (1973 r . ) , na w niosek RSM "Bawełna" w L o d z i, po r a r p i erwszy w h i s t o r i i Związku konkurs na n o j l e p s z e k r o n i k i p r z e d s t a w i n j ą c p h i s t o r i ę s p ó ł d z i e l n i budownictwa m ieszkaniowego.
Przed o g ło sz e n iem Komisja H i s to r y c z n a CZSBM, w c e l u z a o p in i o -wania p r o j e k t u programu i regulam inu konkursu z g ło s z o n y c h p rz e z RSM "Bawełna" w L o d z i, w y s ł a ła do w ie lu s p ó ł d z i e l n i w k r a j u агн- k i e t y z p r o ś b ą o wypowiedź na tem a t c e lo w o ś c i o g ł o s z e n i a t a -k iego konkursu. A nkiety o trz y m a ło 50 s p ó ł d z i e l n i , a 26 u d z i e l i -ło pozytyw nej o d p o w ie d z i. Zarząd CZSBM p o d j ą ł więc d e c y z j ę o o r g a n i z a c j i k o n k u rsu , d a j ą c s p ó łd z i e l n i o m około p ó ł t ora roku na p i^ y ^ o tc w a n ie i r a t e r i e ł ó w . O r g a n iz a to r z y p r a g n ę l i n i e t y l k o doko-na ć p r z e g lą d u i oceny i s t n i e j ą c y c h k r o n i k , a l e t a k ż e z a c h ę c i ć s p ó ł d z i e l n i e , w k t ó r y c h d z i a ł a l n o ś c i k r o n i k a r s k i e j n i e prowodzo-
no, do r o z p o c z ę c i a ta k o w e j.
*•#
31 s p ó ł d z i e l n i z g ł o s i ł o owój u d z i a ł w k o n k u r s i e . P rzed p r z e -s ła n ie m k ro n ik do s e k r e t a r i a t u konkursu 8 s p ó ł d z i e l n i zawiado-m iło , że r e z y g n u je z u c z e s t n i c t w a w i m p r e z i e , gdyż " k ro n ik a tiie j e s t J e s z c z e gotow a". Widać, że s p ó ł d z i e l n i e n i e z d ą ż y ł y , a l e , że p r z y n a jm n ie j z a c z ę ł y przygotowywać k r o n i k i . Je d n a ze s p ó ł d z i e l n i , mimo z g ł o s z e n i a , n i e p r z e s ł a ł a k r o n i k i bez poda n i a
* P r o f . d r hab. w Z a k ł a d z i e P e d a g o g ik i S p o łe c z n e j I n s t y t u t u P e d a g o g ik i i P s y c h o l o g i i .
p r z y c z y n y . Być może n a s z k o n k u r s , sympozjum i m a t e r i a ł y , J a -k i e będą opracowane na p o d s ta w ie r e f e r a t ó w i w y s t ą p ie ń u c z ę - ! s in i k ó w , pozwolą na r o z w i n i ę c i e i kontynuowanie p r a c k r o n i k a r -s k i c h .
Przed J u r y konkursu s t a n ę ł o więc z a d a n i e z a p o z n a n ia s i ę z kro n ik a m i 22 s p ó ł d z i e l n i . Ogółem p r z e s ł a n o 29 k r o n ik w 88 t o -mach.
Zgodnie z regulaminem konkursu k r o n i k i z o s t a ł y p o d z ie l o n a na t r z y k a t e g o r i e : I - k r o n i k i s p ó ł d z i e l n i - z g ło s z o n o 18 p r a c , I I - k r o n i k i o s i e d l i lu b z e s p o ł u budynków - 1, I I I k r o n i k i p l a c ó -wek społeczno-wychowawczych, k ó ł z a in t e r e s o w a ń i t p . - 10.
W k a ż d ej k a t e g o r i i kronik' CZSBM u s t a n o w i ł po t r z y n a grody, poza tym Muzeum Ruchu S p ó ł d z ie lc z e g o w P o le c ę (z s i e d z i b ą w Na-ł ę c z o w i e ) ufundowaNa-ło n a grodę za w a lo ry h i s t o r y c z n e k r o n i k i , a Zarząd Okręgu Związku P o l s k i c h A rtystów P la styków w Lodzi sp e -c j a l n ą nagrodę ( o b r a z ) z a s z c z e g ó ln e w a lo ry opracow ania p l a s t y c z -nego.
O g ło s z e n ie wyników konkursu m iało m ie js c e na sympozjum, k t ó r e odbyło s i ę w Lodzi 22 l i s t o p a d a 1979 r .
R o z p a tru ją c k r o n i k i k a t e g o r i i I ( k r o n i k i s p ó ł d z i e l n i ) J u r y z g o d n ie p r z y z n a ło :
- I nagrodę w w ysokości 30 000 z ł O s t r o w ie c k i e j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej w Ostrowcu ś w ię to k r z y s k im (178 p k t ) ,
- . I I nagrodę - 20 000 z ł C z ę s to c h o w sk ie j S p ó ł d z i e l n i Mieszka-niowej "Nasza p r a c a " w C zęstochow ie (176 p k t ) ,
- I I I n a g ro d ę - 10 000 z ł S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej w L e s z n ie (1.71 p k t ) .
R o z p a t r u j ą c k ro n ik ^ k a t e g o r i i I I ( k r o n i k i o s i e d l i ) Komisja u s t a l i ł a , 11 żadna n i e o s i ą g n ę ł a minimum (170) punktów i w 'zw iąz-ku z tym nagroda p i e n i ę ż n a n i e b ę d z i e p r z y z n a n a , a sumę nagród k a t e g o r i i I I w ł ą c z n e j kwocie 40 000 z ł zatrzym ano do d y s p o z y c j i Korni s j 1.
R o z p a tru ją c k r o n i k i k a t e g o r i i I I I Komisja z g o d n ie p r z y z n a ła nagrody;
- I nagroda w w ysokości 24 000 z ł R o b o tn ic z e j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej "Bawełna1* w Łodzi (179 p k t ) ,
- dwie I I nagrody c*x aequo w wysokości 16 000 z ł Wojewódz-k i e j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej w Wałbrzychu (176 p k t ) i Spół-d z i e l n i M ieszkaniow ej "Ciómik" w Wałbrzychu (176 p k t ) ,
Ponadto j u r y p o s ta n o w iło p rzy z n a ć w y r ó ż n ie n ia p i e n i ę ż n e po 5000 zł*
w k a t e g o r i i I
_ - R o b o tn ic z e j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej "Bawełna" w Łodzi (168 p k t ) ,
- S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej "Zaspa" w Gdańsku-Wrzeszczu (165 p k t ) ,
- Wojewódzkiej S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniowej w Wałbrzychu (162 p k t ) ,
- S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej "Górnik" w Wałbrzychu (162 p k t ) ; w k a t e g o r i i I I
- S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniowej " L o k a to r" W Z d u ń sk iej Woli (169 p k t ) , - O s t r o w i e c k i e j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej w Ostrowcu Św. (163 p k t ) , - O s t r o w i e c k i e j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniowej w Ostrowcu Św. (161 p k t ) ( k r o n i k o A k c ji L e t n i e j ) . Komisja z w r ó c i ł a s i ę do P r e z e s a CZSBM z p r o śb ą o p r z y z n a n ie l i s t u pochwalnego P r e z e s a CZSBM: - S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniowej " P r z y s z ł o ś ć " w Sycowie (156 p k t ) i S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej w Otwocku (152 p k t ) ,
- R o b o tn ic z e j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej "Bowełrm" w Łodzi (1?4 p k t ) ,
- Związkowi Zawodowemu Emerytów, Rencistów i Inwalidów przy K i e l e c k i e j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej w K ie lc a c h (157 p k t ) .
Nagrody s p e c j a l n e p r z e w id z ia n e reguł aminem:
- za s z c z e g ó l n i e wysokie w a lo ry udokumentowania h i s t o r y c z n e g o r.agrodę p i e n i ę ż n ą w wysokości 5000 z ł f u n d a c j i Muzeum Ruchu S p ó ł d z ie lc z e g o w P o l s c e o trz y m a ła S p ó ł d z i e l n i a Mieszkaniowa w L e s z n ie ,
- za s z c z e g ó l n i e wysokie w a lo ry opracow ania p l a s t y c z n e g o nagrodę rzeczową w p o s t a c i o l e j n e g o o b r a z u , f u n d a c j i Związku P ol-s k i c h A rty ol-stó w P la ol-s ty k ó w , Zarząd Okręgu w Ł o d z i, przyznano O s tro -w i e c k i e j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniowej w Ostrowcu Św.
W c z a s i e 'o b r a d J u r y z o s t a ł y z g ło s z o n e dwie d a l s z e nagrody s p e c j a l n e :
P r e z e s Wojewódzkiej S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej w Łodzi p r z y z -n a ł n a grodę s p e c j a l n ą w wysokości 3^00 z ł SBM Pracowników
Komu-n i k a c j i w Warszawie zKomu-n a kty/m ość członków w tv /o rz en iu k r o n i k i w ł a s n e j s p ó ł d z i e l n i ,
- P r e z e s Łódzkiego Towarzystwa F o to g r a f ic z n e g o ufundował na-g ro d ę s p e c j a l n ą w p o s t a c i z ł o t e na-g o medalu "Za tw ó r c z o ś ć a r t y s t y -cz n ą" d l a R o b o tn ic z e j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej "Bawełna" w Łodzi za u p r a w ia n i e d z i a ł a l n o ś c i k r o n i k a r s k i e j ję z y k ie m f o t o g r a f i i a r -t y s -t y c z n e j .
Na w niosek Przew odniczącego Kom isji przyznano s p e c j a l n ą wy-r ó ż n i o n ą l i s t e m pochwalnym P wy-r e z e s a CZSBM, nagrodę p i e n i ę ż n ą w wys o k o ś c i 5000 z ł , Kołu Związku Zawodowego R e n c iwystó w , Emerytów i I n -walidów przy K i e l e c k i e j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniowej w K ie lc a c h "Za aktywne u c z e s t n ic t w o członków Koła w tw o rz e n iu k r o n i k i " .
L i s t y pochwalne za d z i a ł a l n o ś ć k r o n i k a r s k ą d l a o s ó b , k t ó r e w y r ó ż n ia j ą s i ę d ł u g o l e t n i m , sta ra nnym prowadzeniem k ro n ik o- t r z y c ia l i :
- o b . . Z o f ia Bednarska za prow adzenie k r a n i k i p r z e z p r z e s z ł o 20 l e t w C z ę s to c h o w sk ie j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej "Nasza P r a c a " w C z ę sto c h o w ie ,
- ob. Ewa Orzechowska za prow adzenie ( t e k s t i p l a s t y k a ) k r o n i k i d z i a ł a l n o ś c i wychowawczej w R o b o tn ic z e j S p ó ł d z i e l n i Miesz-kaniowej "Bawełna" w Ł o d z i,
- ob. W ojciech S t a r z y ń s k i za i n s p i r o w a n ie i o rg an iz o w a n ie d z i a ł a l n o ś c i k r o n i k a r s k i e j w O s t r o w i e c k i e j S p ó ł d z i e l n i Mieszka-niow ej w Ostrowcu Św.
- ob. Antoni G ó rs k i za s t a r a n n o ś ć w prowadzeniu 1 o z d a b ia n iu k r o n i k i S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniowej "Kociewie" w S t a r g a r d z i e Gdań-skim.
2 . K ro n ik i O s t r o w i e c k i e j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej lKob^tMczejl^JS^^łjJzJLeLni^J/jjLeszknnio^
Wyniki p r a c j u r y w skazały na v /y ró ż n ia ją c ą s i ę d z i a ł a l n o ś ć k r o n i k a r s k ą O s tro w ie c k i ej S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej (OSIO 1 ł ó d z -k i e j R3M "Bawełna". W c z a s i e sympozjum z a b r a l i g ł o s odpowie-dz i -tl ni zn k r o n i k i obu s p ó ł d z i e l ń i .
W ojciech S ta r z y r Í 3 k l , k ierow nik D zioiu Społeczno-Wychowawczego Oíľ. p г г e n s t a w i ł лепех*; i rv.twój рпк. nad k r o n ik ą .
" P o c z ą t k i d z i a ł a l n o ś c i k r o n i k a r s k i e j w O s t r o w ie c k i e j Spół-d z i e l n i M ieszkaniow ej z b i e g a j ą s i ę z p o d jęc iem d z i a ł a l n o ś c i spo-łeczno-wychowawczej w powstającym o s i e d l u s p ó łd z ie lc z y m . Były t o n i e ś m i a ł e próby a m a to r s k ic h zapisów p r z e b i e g u z a j ę ć ś w i e t l i c o -wych, imprez o r a z godnych u p a m i ę t n i e n i a wydarzeń. Kronika t a k a m ia ła czasam i c h a r a k t e r d z i e n n i k a z a j ę ć " .
Od roku 1962 do 1968, a w ięc do c h w i l i p o w s ta n ia p ie rw s z y c h zapisów k r o n i k a r s k i c h zw iązanych z obchodami 1 0 - l e c i a OSM n i e prowadzono s y s te m a t y c z n e j d z i a ł a l n o ś c i k r o n i k a r s k i e j o b r a z u j ą c e j c a ł o k s z t a ł t z a g a d n ie ń g o sp o d a rc z y c h S p ó ł d z i e l n i . Przygotow ując s i ę do obchodów J u b ile u s z o w y c h zwrócono uwagę na t o , że na t e -r e n i e OSM d z i e j e s i ę w i e l e , a n i e w szystko z n a j d u j e swe o d b i-c i e w dokumentai-ch i a k ta i-c h urzędow yi-ch, k t ó r e z czasem u l ę g a -j ą l i k w i d a c j i po dłuższym czy krótsz ym z a l e g a n i u p ó łe k a r c h i -wum. Postanow iono więc odtworzyć 1 0 - l e t n l e d z i e j e s p ó ł d z i e l n i i u j ą ć j e w k r o n i k ę . Z n a l a z ł s i ę c z ło w ie k , k t ó r y p o d j ą ł s i ę t a -k i e j p róby. U sta lo n o k s z t a ł t 1 formę k r o n i k i , u d o a tęp n lo n o z b i o r y dokumentów zgromadzonych w archiwum oraL zobowiązano wszy-s t k i c h pracowników S p ó ł d z i e l n i do u d z i e l a n i a mu w yczerpujących i n f o r m a c j i 1 dokumentów. Gromadzono dawne i ’nowe f o t o g r a f i e . Tak z w ielkim tiudem powstawały p ie r w s z e tomy k r o n i k i O s t ro w ie c k ie j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniow ej.
Od roku 1960 do d n i a d z i s i e j s z e g o k r o n ik ę prowadzi system a-t y c z n i e t e n sam c z ło w ie k . Dzid k r o n ik a zuw iern d w u d z i e s t o l e t n i e d z i e j e S p ó ł d z i e l n i u j ę t e w d z i e s i ę c i u tomach, k t ó r y c h u z u p e ł n i e -niem J e s t k s ię g o dyplomów. S tw ie rd z o n o , że dyplomy nawet n a j -s t a r a n n i e j opraw ione u l e g a j ą n i -s z c z e n i u pod wpływem ś w i a t ł a d z ie n n e g o , n ik n ą p o d p i s y , n a p is y i p i e c z ę c i e , zaś dyplomy p r z e -chowywane w album ie n i e p o d d ają s i ę niszczącem u d z i a ł a n i u c z a s u . Zachov/at.o więc z a s a d y , że dyplomy p r z e z pev/len c z a s będą ekspo-nowane w widocznym m i e j s c u , a potem t r a f i a j ą do k s i ę g i dyplomów. Okres o d t w a r z a n ia o g ó ln e j k r o n i k i OSM m ia ł n ie w ą tp liw y wpływ na d z i a ł a l n o ś ć k r o n i k a r s k ą placówek społeczno-wychowawczych o r g a n i z a c j i ś c i ś l e w s p ó ł d z i a ł a j ą c y c h z e S p ó ł d z i e l n i ą . N iejedno-k r o t n i e i n f o r m a c je zawart e w ty c h k r o n ik a c h by ły cennym źródłem m a te ria łó w d l a k r o n i k i o g ó l n e j . Tak d z i e j e s i ę do d z i ś , a pokaźny z b i ó r k r o n ik dosyć szczegółowo o b r a z u j e c a ł o k s z t a ł t ż yi:ia w - s i e d l a c h 034.
T a k i s t a n rz e c z y p o z w o lił no wprowadzenie n a tu r a ln e g o po-d z i a ł u k ro n ik :
- k r o n ik a główna S p ó ł d z i e l n i - obejm uje w s z y s t k i e d z ie d z in y d z i a ł a l n o ś c i g o s p o d a rc z e j',
k r o n i k i placówek społecznowychowawczych i o r g a n i z a c j i d z i a -ł a j ą c y c h p r z y S p ó -ł d z i e l n i ,
- k r o n i k i a k c j i , im p re z, czynów sp o łe c z n y c h i wydarzeń sp e c -j a l n y c h będące u z u p e łn ie n ie m k r o n ik u -j ę t y c h w d r u g i e j g ł u p i e . Poza k r o n ik ą głów ną, k t ó r e j k s z t a ł t i formę u s t a l o n o w c h w i l i J e j p o w s t a n ia , a k t ó r e do d z i ś n i e u l e g ł y z m i a n ie , wszy-s t k i e p o z o wszy-s t a ł e mają p o wszy-s t a c i e dowolne. Dokonując p r z e g l ą d u t y c h k r o n ik można wprowadzić dals-zy p o d z i a ł , u z a le ż n io n y od c h a r a k t e -r u , wyglądu, sposobu redagow ania. W warunkach OSM p r z y j ę t o , że d z i a ł a l n o ś ć k r o n i k a r s k a d z i e l i s i ę na dwie grupy:
» d z i a ł a l n o ś ć p r o f e s j o n a l n ą , do k t ó r e j n a l e ż ą k r o n i k i redago-wana na . f a s a d z i e z l e c e n i a b ą d i t e ż p r z e z pracowników, k t ó r z y c z y n n o ś c i t e mają u j ę t e w z a k r e s a c h obowiązków służbow ych, J a k t o ma m i e j s c e np. w s to s u n k u do n i e k t ó r y c h pracowników d z i a ł a l n o -ś c i społeczno-wychowawczej ( k r o n i k a główna i k r o n i k i placówek społeczno-wychowawczych),
- d z i a ł a l n o ś ć s p o ł e c z n a , do k t ó r e j z a l i c z a s i ę k r o n i k i pro-wadzone p r z e z l u d z i , k t ó r z y sami r o z u m ieją wagę te g o r o d z a ju do-kumentów ( w s z y s t k i e k r o n i k i o r g a n i z a c j i s p o łe c z n y c h d z i a ł a j ą c y c h p rzy S p ó ł d z i e l n i , k r o n i k i a k c j i , imprez o c h a r a k t e r z e s p e c j a l -nym i t p j .
Ciekawą formę k r o n i k a r s k ą p r z y j ą ł IV Szczep Drużyn H a r c e r -s k i c h d z i a ł a j ą c y p r z y S p ó ł d z i e l n i . Obok k r o n i k i głównej prowadzi ort dokumentowanie w a ż n ie js z y c h wydarzeń kro n ik a m i s p e c ja ln y m i. Taka iorma d z i a ł a l n o ś c i k r o n i k a r s k i e j J e s t p r efe ro w a n a p r z e z wła-dze S p ó ł d z i e l n i , gdyż wprowadza pewne u ro z m a ic e n ia 1 zmuaza do b a r d z i e j szczegółowego p r z e d s t a w i a n i a wydarzeń.
W O s t r o w ie c k i e j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniowej p row adzenie k r o n i k i głównej i n a d z ó r nad p o z o s ta ły m i n a le ż y do Denigny D ziurko- w s k i e j , i n s t r u k t o r a k r o n ik a r s t w a w D z i a le Społeczno-Y/ychowawczym.
Z dzisław O rło w s k i, pełnomocnik Zarządu RSM "Bawełna" do Spraw I n f o r m a c ji i I n t e g r a c j i S p o łe c z n e j c a ł ą d z i a ł a l n o ś ć k r o n i -k a r s -k ą S p ó ł d z i e l n i prowadzi pod hasłem " o c a l i ć od zapo m n ien ia ". " I.o h o tn ic z a S p ó ł d z i e l n i a Mieszkaniowa * Dawełna « w Lodzi d z i a ł a l n o ś ć d z i e n n i k a r s k ą r o z p o c z ę ła w 1960" - mówił w swoim
wy-s t ą p i e n i u na wy-sympozjum Z. O rło w wy-sk i. P i erwsza k r o n ik a S p ó ł d z i e l n i t o album f o t o g r a f i c z n y i w ł a ś n i e f o t o g r a f i a s t a ł a s i ę głównym rodzajem z a p i s u h i s t o r y c z n e g o . D z iś , po d w u d z ie stu l a t a c h , RSM
"Bawełna" prow adzi n a s t ę p u j ą c e k r o n i k i :
1 . F o t o g r a f i c z n ą , k t ó r a i n fo r m u je o n a jw a ż n i e js z y c h wydarze-n i a c h w S p ó ł d z i e l wydarze-n i ,
2. R e j e s t r budynków - z d j ę c i e każdego budynku m ieszkalnego u z u p e łn i o n e opisem zaw ierającym dane na tem at r o d z a j u m ieszkań, i c h w i e l k o ś c i , l i c z b y i t p . ,
3. O s ie d la Czerwony Rynek, p o k a z u ją c ą przem iany zachodzące w tym r e j o n i e m i a s t a ,
4 . D z i a ł a l n o ś c i wychowawczej, g d z i e z a p i s u j e s i ę i pomysłowo i l u s tru j e w y d a rz en ia z o d c in k a społeczno-wychowawczego,
5 . S ło n e c z n e j R e p u b lik i Z a r z e w s k i e j, prowadzoną p rz e z d z i e c i z samorządu d z i e c i ę c e g o o s i e d l a Zarzew,
6 . Współpracy z niem ie c k ą s p ó ł d z i e l n i ą m ieszkaniową Gross-AWG Aufbau w D r e ź n ie , NRD,
7 . K sięgę z a słu ż o n y c h w p r a c y społeczno-w ychowawczej, 8 . Koła PTTK n r 8 4 , k t ó r e d z i a ł a w RSM "Bawełna", 9 . Domu S e n i o r a w o s i e d l u Zarzew,
10. Główną k s ię g ę '..ydarzer., r e j e s t r u j ą c ą n a j w a ż n i e j s z e wyda-r z e n i a w o s i e d l u Widzew-Wschód,
11. Album panoram, z a w i e r a j ą c y panoramy o s i e d l a Widzew-Wschód d a j ą c e ro ż liw o ^ ć porównań o k re s u rozwoju o s i e d l a ,
12. Współpracy o s i e d l a Widzew-Wschód z o s ie d le m Piątkowo Poz-n a ń s k i e j S p ó ł d z i e l Poz-n i M ie s z k a Poz-n io w ej,
13. K sięgę z a s łu ż o n y c h d l a o s i e d l a Widzew-Wschód,
1k, A 'bum " S t a r e i nowe" - z d j ę c i a do n i e j wykonują uc z n io w ie o s ie d lo w e j Szkoły Podstawowej n r 114. Panorama zmian zachodzących r,a t e r e n i e budowy o s i e d l a Widzew-Wschód,
1 5 . B i o g r a f i ę Jo ar.ry J a r o s - d z ie c k a m iesz k ają ce g o w o s i e d l u Widzew-Wschód, a urodzonego j a k o 8 0 0 - t y s i ę c z n y m ie s z k a n ie c Lo-d z i .
Prócz wymienionych, k r o n i k i są prowadzone w placówkach k u l t u r a i n o -wychowawczych.
Ponieważ V/ o s i e d l u Widzew-Wschód RSM "Bawełna11 wprowadzono h e j n a ł i p o s łu g iw a n ie s i ę herbem o s i e d l a , S p ó ł d z i e l n i a z a ł o ż y ł a k s ię g ę o s i e d l i p o s i a d a j ą c y c h herby i k s i ę g ę o s i e d l i , k t ó r e mają • lejn a ły . Każda z k s i ą g ma d o p ie r o po jednym w p i s i e , a l e j e ;t
p r z e z n a c z o n a do r e j e s t r o w a n i a t a k i c h s z c z e g ó ln y c h o s i e d l i w k r a -j u . Może t a k ż e za g r a n i c ą ( ? ) . Być może b ę d z i e t o k ie d y ś c ie k a -wa k r o n ik a .
t
Rozpoczynając d z i a ł a l n o ś ć w o s i e d l u Widzev-Vschód, RSM "Ba-w e łn a 11, w ie rn a swerau k ro n ik a r s k ie m u p o w o ła n iu , z a c h ę c a ł a p rz e d -s z k o l a , ż ł o b k i i n l e s p ó ł d z i e l c z e placów ki wychowawcze, oświatowe i o p ie k u ń c z e do z a k ł a d a n i a 1 prow adzenia k r o n i k . Niektórym z n i c h S p ó ł d z i e l n i a o f i a r o w a ł a k s i ę g ę z założonym i wstępnymi k a r t a m i .
M a t e r i a ł y o z n a c z e n iu h is to ry c z n y m t o n i e t y l k o k r o n ik a ; S p ó ł d z i e l n i a z b i e r a i prze c h o w u je w s z y s t k i e swoje wydawnictwa* I n fo rm a c y jn e 1 o k o l ic z n o ś c i o w e , k a rty -w id o k ó w k i, d r u k i firmowe, z n a c z k i , p r o p o r c e , p l a k i e t k i i t p . Przechow uje również negatywy z d j ę ć , n a g r a n i a na taśm ach a t a k ż e f i l m y n t . rozwoju S p ó ł d z i e l n i do 1971 r .
W c z a s i e prow a dz enia k r o n ik z b i e r a n o d o ś w ia d c z e n ia , a co za tym i d z i e - zm ieniono formy. Początkowe k r o n i k i m iały c h a r a k t e r " z ł o t e j k s i ę g i " . 3. Uwagi ogólne D z i a ł a l n o ś ć k r o n i k a r s k a s p ó ł d z i e l c z o ś c i m ieszkaniow ej z n a jd u -j e s i ę w n u r c i e ruchu k r o n i k a r s k i e g o w P o l s c e , k t ó r y można p r z e -ś l e d z i ć w o k r é s i e D ru g iej R z e c z y p o s p o l it e j i l a t a c h o k u p a c j i . Wtedy, p ró c z k r o n ik p is a n y c h p r z e z j e d n o s t k i , i n te r e s o w a ł y s i ę t ą formą z a p i s u s z k o ł y , o r g a n i z a c j e młodzieżowe (n p . ZUP). W P o l s c e Ludowej n a s t ą p i ł o o ż y w ie n ie ruchu k r o n i k a r s k i e g o . P rz ed e w szystkim p row adzenie k r o n ik p o d j ę ł y z a k ła d y p r a c y . Ogłoszony w 1967 r . z i n i c j a t y w y CRZZ i R e d a k c ji "Głosu P r a c y " konkurs na k r o n i k i zakładów p r a c y p r z y n i ó s ł p l o n w p o s t a c i 60 k r o n ik i p raw ie 80 opleów h i s t o r i i zakładów.
W Lodzi mamy do odnotow ania konkurs pod hasłem "Kronika s z k o ln a ważny dokument h i s t o r y c z n y " o g ło sz o n y w p a ź d z i e r n i k u 1978 r . p r z e z S e k c ję H i s to r y c z n ą Towarzystwa P r z y j a c i ó ł D z ie c i w s p ó ln ie z K u ra to riu m Szkolnym w Ł odzi.
P r z y k ła d y k r o n ik a r s t w a w O s tro w s k ie j S p ó ł d z i e l n i M ieszkaniowej 1 ł ó d z k i e j "Baw ełnie" s ą ewidentnym dowodem, ż e k r o n ik a r s k a
d z i a ł a l n o ś ć s p ó ł d z i e l ni budownictwa mieszkaniowego J e s t c z ą s t k ą s z e r s z e g o n u r t u s p o łe c z n e g o , w y ra ż ają ce g o s i ę w p r a c y k r o n i k a r -s k i e j , a t a k ż e wyrazem p o t r z e b in dyw idualnych i s p o łe c z n y c h za-chowania " z a p is u wydarzeń p o l i t y c z n y c h , . sp o łe c z n o -o b y c z ajo w y ch , k u l t u r a l n y c h , t o w a r z y s k i c h , g o spodarczych podanych c h r o n o l o g i c z -n i e z komentarzem a u to r sk ie " . T a k ie ro z u m ie n ie k r o n i k i podane p r z e z Wielką e n c y k lo p e d ię powszechną j e s t n a j s t a r s z e h i s t o r y c z n i e . W przypadku kronik s p ó ł d z i e l n i J e s t a k t u a l n e nawet wówczas j e ś l i
s t o s u j ą ró ż n e formy z a p i s u : z a p i s d o ty c z ą c y p r z e s z ł o ś c i l u b za-p i s datowany. Cechy c h a r a k t e r y s t y c z n e z a p i s u k r o n i k a r s k i e g o s ą n a s t ę p u j ą c e : J e s t n i e p o w t a r z a l n y , k o n k re tn y o r a z dokonany p rz e z n i e p r o f e s j o n a l i s t ę , n a j c z ę ś c i e j b e z p o ś r e d n ie g o u c z e s t n i k a o p i s y -wanej r z e c z y w i s t o ś c i .
J e ś l i dokonamy t y p o l o g i i k r o n ik pod względem formy t o można J e p o d z i e l i ć na; g r a f i c z n e , n a j c z ę ś c i e j w y s tę p u ją c e w k o n k u r s ie - r ę k o p i s y , p u b l i k a c j e po w ie la n e i drukowane; oglądowe f o t o g r a
-f i e , p r c e i lr o c z a , f i l m y , o b r a z y ; słuchow e - p ł y t y gramofonowe i taśmy magnetofonowe.
Y.'áród k ro n ik n a d e s ła n y c h na konkurs z najdow ał s i ę w "czys-t e j " p o s "czys-t a c i doifumcn"czys-t oglądowy - f i l m S p ó ł d z i e l n i Mieszkaniowej • ľ a s p a " w Gdańsku-Wrcosuczu. Poza tym p r a w ic w s z y s t k i e k r o n i k i r.'. J o r ł ar.e na kon’a ir a rr.i^ły c h a r a k t e r dokumentów g r a f i c z n o - o g l ą - dowych, Uowet nagrodzony album f o t o g r a f i c z n y RSM "Bawełna" z ko-n i e c z ko-n o ś c i p o s i a d a ł i / y j a ś n l a j ą c e n a p is y .
W w ie lu k r o n ik a c h widać ogrom p r a c y , w y s iłk u i r z e t e l n e g o z a i n t e r e s o w a n i a i c h a u t o r a - k r o n i k a r z a . Nie na darmo z h i s t o -rycz ną ria^-wą k r o n i k i wiąże s i ę t r u d k o p i s t y i i l u s t r a t o r a mo-z o l n i e , z ogromnym nakładem c z a s u i n i e j e d n o k r o t n i e i n w e n c ji t w ó r c z e j p r a c u j ą c e g o nad k r o n ik ą . S t w i e r d z e n i e , i ż na k o n k u r s ie z n a l a z ł y s i ę k r o n i k i , k t ó r e b y ły wynikiem dużego w y siłk u i c h a u t o r a Club a u to r ó w ) nasuwa p y t a n i e , czy w d o b ie p r z y s p ie s z o n e g o rozwoju t e c h n i k i mozolna d z i a ł a l n o ś ć k r o n i k a r s k a n i e j e s t p r e y - padkiem luksusem 1 m arnotrawieniem w y s iłk u l u d z k i e g o , Jedno-stkowego 1 sp o łe c z n e g o . Co z r o b i ć , by ów w y s i łe k mógł s t a ć s i ę w a r t o ś c i ą t r w a ł ą o c h a r a k t e r z e społecznym i wychowawczym? To p y t a n i e godne d y s k u s j i , z n a l a z ł o odpowiedź w r e f e r a t a c h i komuni-k a ta c h naszego sympozjum. A może nowoczesna k r o n ik a t o r e p o r -t a ż film ow y, z a p i s na t a ś m ie magnetofonowej l u b in n y ty p z a p is u za pomocą nowoczesnych t e c h n i k a udiow izualnych?
N ade sła ne na konkurs k r o n i k i p o z w a la ją zapoznać s i ę z h i s t o -r i ą o s i e d l a , sam orządu, p la c ó w k i, ich b i o g r a f i ą , k s z ta łto w a n ie m s i ę losów , zmianami planów 1 z a m ie r z e ń , p e ł n i j ro z k w itu i o k re -sami niepow odzeń. W k r o n i k a c h , k t ó r e p o w s ta ły г o k a z j i j u b i l e u s z u s p ó ł d z i e l n i znajdujem y p raw ie w y ł ą c z n ie pozytywne s y t u a c j e h i s t o -r y c z n e . W in n y ch owe "w zloty i n iepow odzenia" można p r z e ś l e d z i ć na p o d s ta w ie p rze rw w notow aniu w y d a r z e ń , k t ó r e św ia d cz ą bądź o s e l e k c j i n o t a t e k , bądź n i e d o s t a t k a c h o r g a n i z a c y j n y c h w y n ik ają c y c h z n i e s y s t e m a t y c z n e j p r a c y k r o n i k a r z a lu b t e ż o in n y ch przy c z y -nach z a b u r z a j ą c y c h praw idłow e n o tow anie.
W k r o n i c e można p r z e ś l e d z i ć również s to s u n e k j e d n o s t k i ( k r o n i k a r z a ) do Jego ś ro d o w is k a p r a c y , i c h wzajemne wpływy i po-w i ą z a n i a . Sprav/a n a b i e r a dodatkowego z n a c z e n ia g d y 'w y s t ę p u je u-d z i a ł ś ro u-d o w isk a s z e r s z e g o , z n a jd u j ą c e g o swój wyraz w śro d k a c h masowego p r z e k a z u , g łó w n ie p r a s i e c o d z i e n n e j . Należy zadać p y t a -n i e , d la c z e g o w k r o n i c e o s i e d l a X znajdujem y w i ę c e j wycinków prasow ych n i ż w k r o n i c e o s i o d ł a Y. Czyżby p r z e d s t a w i c i e l e m iej-scowej p r a s y u z n a l i , i ż ż y c i e o s i e d l a X J e s t b a r w n i e j s z e , c i e -kawsze, godne n a śla d o w a n ia p r z e z in n e o s i e d l a , a może w r a d z i e samorządu o s i e d l a X z n a j d u j e s i ę d z ie n n ik a r z lo k a ln e g o d z i e n n i -ka? T a k ie p y t a n i a muszą s i ę nasunąć p r z y a n a l i z i e k ro n ik róż-nych o s i e d l i i wywołać n iep o k ó j b a d a c z a , k t ó i y podejm uje t r u d a n a l i z y te g o ty p u dokumentów ż y c i a s p o łe c z n e g o .
Czy k r o n i k i mogą mleć w a r to ś ć dokumentu s łu ż ą c e g o w bada-n i a c h . Odpowiedź d o ty c z y n i e t y l k o k r o n i k , a l e t a k ż e w s z e lk ic h dokumentów ż y c i a s p o łe c z n e g o , i n s t y t u c j i sp o łe c z n y c h . Poprawne 1 u m i e j ę t n e spożytkow anie dokumentów ż y c i a sp o łe c z n e g o n a le ż y do wažnych problemów z z a k r e s u m e to d o lo g i i n a u k i. W k r ó t k i e j wy-p o w ie d z i n i e sposób 3i>rawę r o z p a t r z y ć w y c z e rp u ją c o . !Jie:ńr>leJ w sposób skrótowy rz e c z \/ymaga p r z e d s t a w i e n i a z e względu na t o , by w świadomości i n i c j a t o r ó w 1 autorów k r o n ik n i e u t r w a l i ł o s i ę p r z e ś w i a d c z e n i e , i ż każda k r o n ik a j e s t nieodzowna w d o k u m en ta cji h i s t o r y c z n e j s p ó ł d z i e l n i . V ś w i e t l e i s t n i e j ą c y c h z n rz ą d z e ti, do-kum entacja i n s t y t u c j i może z o s t a ć w n i e k t ó r y c h swych fra g m en ta ch n i s z c z o n a po u p ły w ie nawet dwóch l a t . S e l e k c j a d o k u m en ta cji i n -s t y t u c j i J e s t dokonywana w ł a ś c i w i e p e rm a n e n tn ie . B iu r o k r a t y z o -w anie s t r u k t u r y o r g a n i z a c y j n e j i n s t y t u c j i powoduje potok doku- г.e n t a c j i p i s a n e j , p o w i e l a n e j , d ru k o w a n e j, c z ę s t o modyfikowanej
-t u c j i r o ś n i e i lo ś c i o w o dokum en-tacja i w z r a s -t a z n a c z e n ie s e l e k c j i m a te ria łó w dokum entalnych. Gdybyśmy n i e w y p e ł n i a l i koszów od pap i e r u n a pap ły w a ją c ą z e w s z y s tk i c h s t r o n d o k u m e n ta cją ' z o s t a l i -byśmy z a w a le n i k a r t o t e k a m i j a k b o h a t e r A n a to la F ra n ce * a .
K ronika J e s t sp ecyficznym instrum entem s e l e k c j i dokumenta-c j i majądokumenta-cym według z a ł o ż e ń j e j i n i dokumenta-c j a t o r ó w i wykonawdokumenta-ców s z a n s e p r z e trw a n ia . W tym p r z e t r w a n i u ma j e j prawdopodobnie dopomóc t a k ż e b o g a ta s z a t a z e w n ę trz n a .
S t w i e r d z e n ie w a r t o ś c i k r o n i k i w ż y c iu i n s t y t u c j i , Jako na-r z ę d z i a s e l e k c j o n u j ą c e g o r o z l e g ł ą d o k u m e n ta cję , r z u t u j e na uwa-runkowania w j e j spożytkow aniu p r z e z bad a cz a .
K o r z y s ta j ą c y z k r o n i k i . Jako dokumentu ż y c i a sp o łe c z n e g o , celem J e j poprawnego i u m ie ję tn e g o w y k o r z y s ta n ia muszą więc poz-nać k r y t e r i a s e l e k c j i i n f o r m a c j i w n i e j z a w a rty c h . J e ś l i k ro n ik a J e s t prowadzona p r z e z w i e lu autorów - p r o c e d u r a pozn a n ia kry-t e r i u m s e l e k c j i winna być pow kry-tó rzo n a , gdyż k r y t e r i a s ą zmienne i uwarunkowane różnymi cz y n n ik a m i.
P rzy w y k o rz y s ta n iu k r o n i k i n a l e ż y s t w i e r d z i ć , czy in fo r m a c je w n i e j z a w a r t e s ą zgodne z r z e c z y w i s t o ś c i ą . Winny więc być p r z e -prowadzone b a d a n ia a u t e n t y c z n o ś c i dokumentów, p o l e g a j ą c e na u s t a -l e n i u i c h z g o d n o ści z r z e c z y w i s t o ś c i ą , u s t a l e n i e d a t y , m ie js -ca 1 a u t o r a n o t a t k i .
Przedmiotem a n a l i z y t r e e c l , g łó w n ie wychowawczej np. p la n u p ra c y klubu o s ie d lo w e g o , J e s t u s t a l e n i e k t ó r a t o J e s t w e r s ja p la n u : podyktowana p rz e z władze n a drzędne w s y s te m ie k o o r d y n a c ji p io n o w e j, opracowane p r z e z k iero w n ik a k lu b u , czy uzgodniona do r e a l i z a c j i p r z e z ra d ę klubu l u b In n e p r z e d s t a w i c i e l s t w o u c z e s t n i -ków. Inn* bowiem z n a c z e n ie b ę d z ie m ia ła - d l a p o z n a n ia procesów wychowawczych 1 s p o łe c z n y c h - o s t a t n i a w e r s ja p la n u opracowana na p o d s ta w ie uwag w n ie s io n y c h p rz e z u c z e s tn ik ó w klubu 1 wprowa-dzona do c k c e p t a c j i p r z e z s p o łe c z n o ś ć klubową n i ż Jego p ie rw o tn e w e r s j e . P o z o s t a j ą c p rzy p r z y k ł a d z i e p la n u p ra c y - to można do-datkowo wyróżnić t y p y , k tó r y c h k r y te r iu m p o d z ia ł u b y l i b y u c z e s -t n i c y p lac ó w k i:
1) p la n y propagowane, prze c h o d z ąc * sform alizow anym i środkami komunikowania,
?) p la n y akceptow ane, gdy u c z e s t n i c y placówek z g a d z a j ą s i ę na n i e , l e c z mają do n i c h s to s u n e k n i e p r z y c h y l n y ,
T
3) p l a n y i n t e r n a l i z o w a n e , t z n . p r z y j ę t e p rzez u czestn ik ów j a -ko s ł u s z n e 1 n a j l e p s z e ,
4) p l a n y r e a l i z o w a n e , t z n . f a k t y c z n i e wprowadzane w o s i e d l u , placów ce - s ta n o w ią one wypadkową w i e lu uwarunkowań d e c y d u ją c y ch o funkcjonow aniu i n s t y t u c j i i wprowadzaniu z a ł o ż e ń zam ierzonych.
A n a l iz a k r y ty c z n a t r e ś c i n o t a t k i ( l u b c a ł e j k r o n i k i ) p o le g a w r e s z c i e na u s t a l e n i u j e j w ia ry g o d n o ś c i. Ten t y p a n a l i z y o d n o s i s i ę w z a s a d z i e do u s t a l e n i a w ia ry g o d n o ś c i a u t o r a n o t a t k i ( k r o n i -k i ) i p o le g a na odpowiedzi na t r z y n a s t ę p u j ą c e p y t a n i a : czy i n - f o Krat o r m ia ł możliwość p r z e k a z a ć prawdziwą i n f o r m a c ję ? czy po-" _ s i a d a ł w arunki do p o z n a n ia r z e c z y w i s t o ś c i , k t ó r ą p r z e d s t a w i a ł ? czy c h c i a ł pow ie d z ie ć prawdę w sw o je j n o t a t c e ?
Do uwag, k t ó r e d o ty c z ą k o r z y s t a j ą c y c h z k r o n i k , j a k o ź r ó d ł a i n f o r m a c j i , a k t ó r e t a k ż e winny być b r a n e pod uwagę p r z e z a u to r a k r o n i k i , n a le ż y d o łą c z y ć J e s z c z e j e d n ą - " tw o r z e n ie mitów". J e s t t o n i e w ą tp l iy / le Jedno z p o w a ż n ie js z y c h n i e b e z p i e c z e ń s t w , j a k i e g r o z i kronikom i i c h autorom . Tw orzenie mitów p o le g a r.a takim p r z e d s t a w i e n i u fa k tó w , ż e i c h zgodność z r z e c z y w i s t o ś c i ą J e s t t y l k o c z ę ś c io w a . A utorzy k r o n ik n i e p o p a d ają c w s p r z e c z n o ś ć h i s -t o r y c z n ą mogą r o z s z e r z a ć praw dę, u z u p e ł n i a ć , korygować bądź poe-tyzow ać. Odnosi si<j to zazw yczaj do t a k i c h spraw , k t ó r e z punk-t u w i d z e n ia p r e s punk-t i ż u o s i e d l a , sam orządu, placów ki wydoje s i ę , i ż winny być i n a c z e j p r z e d s t a w i o n e , zachowane i p r z e k a z a n e .
Ho-że t o być drobna sprawa np. d o ty c z ą c a l i c z b y u c z e s tn ik ó w ze-b r a n i a , f r e k w e n c j i w p r a c a c h z e s p o ł u , aktywnego z a ze-b l e r n n l a g ł o s u . Tak n n . , co oznacza o k r e ś l e n i e "po r e f e r a c i e ’wywiązała s i ę g o r ą -ca d y e lo isja " lu b "w d y s k u s j i w z i ę l i u d z i a ł l i c z n i u c z e s t n i c y z e b r a n i a " . Dyskuje " g o rą c e " i "ożyw ione", " l i c z n i " u c z e s t n i c y i t p . o k r e ś l e n i a z n a c z n i e p r z y c z y n i a j ą s i ę do powstawania mitów o p rz e d s ta w ia n y c h f a k t a c h i z d a r z e n i a c h . Ź ródło t a k i c h i podob-nych mitów tk w i w niewłaściwym rozum ieniu p r e s t i ż u p la c ó w k i. Kogą t a k ż e występować s k rz y w ie n ia r z e c z y w i s t o ś c i , w y n ik ają c e z p o s ta w , o p i n i i , n a s t r o j u k r o n i k a r z a , k tó re g o n i e zawsze uświado-mione sy m p a tie l u b a n t y p a t i e o r a z nied o in fo rm o w a n ie s t a j ą s i ę
źródłem powstawania mitów.
Tw orzenie Mitów wynika r .l e j e d n o k r o t n i e ?. e s t e t y c z n e g o punktu w id z e n ia autor-i k r o n i k i . Przekazywane s ą p n e d e wszystkim t e *:r*?'ci ( g r a f i -'./»e, o g ląd o w e ), k t ó r e s ą " ła d n o " , budzą m iłe wr,>
ż e n i e , w zbudzają u c z u c i a s y m p a t i i , a k c e p t a c j i , u s p o k a j a j ą , p r z y -c z y n i a j ą s i ę do w ytw orzenia m i ł e j a tm o s fe ry wśród -c z y te ln ik ó w .
4>4_j?odsumowanie
D z i a ł a l n o ś ć k r o n i k a r s k a s p ó ł d z i e l n i budownictwa m ieszkani owe-go może p e ł n i ć dwojaką r o l ę :
1) k r o n i k a , g łów nie s p ó ł d z i e l n i , l e c z t a k ż e o s i e d l a , samo-r z ą d u , placów ki o s ie d lo w e j zachowuje w s p o ł e c z n e j pa m ię ci i n f o r -macje o n a jw a ż n i e js z y c h f a k t a c h , s y t u a c j a c h , z d a r z e n i a c h i l u -d z i a c h ; pozwało - mówiąc hasłem Z d z isła w a Orłowskiego - " o c a l i ć od z ap om nienia" t o , co w aktualnym o d c z u c iu j e s t w a r to ś c io w e , t r w a ł e i godne p rze k a z u pokoleniom następnym; sta n o w i i s t o t n y c z y n n ik s e l e k c j i ż y c i a sp o łe c z n e g o ; może być podstawą do badań h i s t o r y c z n y c h i ż y c i a sp o łe c z n e g o .
2) k r o n ik a może s t a ć s i ę ważnym elementem i n t e grującym spo-łe c z n o ś ć o s ie d lo w ą ; I n t e g r a c j a t a ma s z a n s e p r z e t r w a n i a w k a te g o -r i a c h -ró żnych g e n e -r a c j i mieszkańców o s i e d l a i różnych g e n e ra -c j i użytkowników p la -c ó w k i, s p e ł n i a wówczas f u n k c j ę ł ą c z n i k a inlędzyi>okoleniov.’ego; k r o n ik a j a k o czy n n ik i n t e g i u j ą c y może w y stą -( p i ć również wówczas, gdy j e j wykonaniem j e s t z a in t e r e s o w a n e g ro
-no o s ó b , d e c y d u ją c e o j e j t r e ś c i 1 k s z t a ł c i e zewnętrznym.
Dyrektywy p r a k t y c z n e , k t ó r e n a l e ż a ł o b y sformułować w św ie-t l e p rz e d s ie-ta w io n y c h uwagi
- k r o n ik a winna p o s ia d a ć w y r a ź n ie o k r e ś l o n y c e l i z a k r e s , - k r y t e r i a s e l e k c j i m a t e r i a ł u powinny być p r e c y z y j n i e f o n n u ło -
% wane Diaz okresowo spraw dzane,
- n o t a t k i k r o n i k a r s k i e ukazane w m iarę Ja k n a j b a r d z i e j o-b ie k t y w n i e t j . z g o d n ie z p r z e d s ta w io n ą r z e c z y w i s t o ś c i ą ,
- z punktu w id z e n ia wychowania sp o łe c z n e g o byłoby wskazano, by d z i a ł a l n o ś ć k r o n i k a r s k a b y ła prowadzona p r z e z g ru p ę z a i n t e r e -sowanych tego typu p r a c ą , członkow ie z e sp o łu k r o n i k a r s k i e g o t o wykonawcy ( p i s z ą , l y s u j ą , zdobywają dokumenty, f o t o g r a f u j ą lub k o n s u l t u j ą k r o n i k a r z a ) - tw orzą j e g o z e s p ó ł d o ra d c z y ; zespołowy ty p prow adzenia k r o n ik może mieć duże z n a c z e n ie w tw orzoniu w i ę z i s p o ł e c z n e j n i e w i e l k i e j g iu p y mieszkańców o s i e d l a .
