• Nie Znaleziono Wyników

„Tutaj przeszłość wrzeźbiła się w kamień” – o rytych i malowanych dekoracjach maswerkowych średniowiecznych budowli Torunia

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "„Tutaj przeszłość wrzeźbiła się w kamień” – o rytych i malowanych dekoracjach maswerkowych średniowiecznych budowli Torunia"

Copied!
28
0
0

Pełen tekst

(1)

Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo XLIV, Toruń 2013

Elżbieta Pilecka, Michał Kurkowski

Zakład Historii Sztuki Średniowiecznej i Nowożytnej WSP UMK

„Tutaj przeszłość wrzeźbiła się w kamień”

– o rytych i malowanych

dekoracjach maswerkowych

średniowiecznych budowli Torunia*

T

!"#$ %&' ( )*!+) ,")-./!(/)+01 (&2345!(! */65.&78 5!9!"!(&7 7/1: ;4)7< =!+)./1.! +)>91.) )9)(1+2) 2)>! 517/)./+ / 719!(./+03 *1.!-"176 !- ;4"!.& ?/;'&< @1. ='#>!;0 */;1'8 A) B./)(/)9) 7/1;4 7!A) 7#

-!-"C(.1D */65.!,+/3 / (;*1./1'!,+/3E1< F)%1;4/1. G1%/1. H9!.!(/+ 415A)

7#-;/1' (/-0/)D 4#4)2;0) >!4&+5/) %#-!(9) ( *)'.)2 5"1;/) 7191";5/)>! !*"1+!-(1./18 >-& */;1' ( IJKJ "!5# ( *!)71+/) Flis:

!"#$%&'( )*+,-.,( /%0( 1234+,5( 46789 :+%&-3( /%0( '( 7#;0%( *8*+.#2( 3&3;.,9 <%( *&',4( 3'$3;.,=

>3765( ;6$3*%.8?

L M&414 01+0)"*./64& 0N O< P9/(/158 @%""%$%( 3( !3&13$'+,( AB3$( 43$784( C%7-6&'0+,4D8 ( 4!7/-ku wierszy 014&4#'!(1.&7N E&-73"%;+64( '( /3$23*,!3( $7',*%8 O!"#$ IKJQ.

=0/)2C( 7/1;41 O!"#./1 ./) (&>"0)%#2 0 5;/3> ;41"&+R8 %! (&;41"+0& ;/6 *"0)2,D #9/+17/8 1 !-+0&41;0 0 '14(!,+/38 A&(3 7/1;41 !*!(/),D8 4#412 *"0);0'!,D ("0)S%/'1 ;/6 ( 517/)$<

1 B>3765 !0-!%.&7/ %#-!(917/ / *!5"&+/)7 +)>91.&+R -1+RC()5 415 +#-!(./)

21,./)-2)8 A) ./)(/)9) 7/1;4 7!A) 7# -!"C(.1D */65.!,+/3 / (;*1./1'!,+/3E< T @< ='#>!;08 F%.%(

(2)

?;*C'+0);.& *!)41 "C(./)A *!;4"0)>1 / -!+)./1 -1(.& #"!58 >-& *!-(/1-18 A)N B4#412 *"0);0'!,D ("0)S%/'1 ;/6 ( 517/)$E2< Y"0&(!'#2)7& 4) ;'!-(1 ( 4&4#9) 1"4&5#'#8 *!./);'!-(1A ( (&./5# -!4&+R+01;!(&+R *"1+ R/;4!"&-5C( ;04#5/ / 5!.;)"(14!"C( (&5101.!8 A) ,")-./!(/)+0.1 *"0);0'!,D ./) 4&95! (*/;1'1 ;/6 ( !%"10 7/1;41 ( 9/4)"1+5/)2 Z!"7#9) 2)>! !*/;&(1./18 19) -!;'!(./) ("&'1 ;/6 ( 517/)$ / 4&.5 T 01 *!7!+3 +&"591 / "&9+1 T *!0!-;41(/123+ () Z"&01+R / %9).-1+R8 *'&+/.1+R / *1;!(&+R *!-0/1'1+R )9)(1-+2/ ,(/34&$8 517/)./+8 %"17 7/)2;5/+R8 7#"C( !%"!..&+R / ;0+0&4C( >!4&+-5/+R %#-!(9/ %!>14)8 71;()"5!() !".17).4&< ? (/)9# *"0&*1-51+R *"0&-("C+!.! /7 2#A */)"(!4.& (&>93-3< @)-.15 "C(./) +/)51() ,(/1-)+4(1 4)>! 4&*# !*"1+!(1$ 1"+R/4)54#"& ,")-./!(/)+0.)2 45(/3 .1-19 *!- .!(!A&4.&-7/ 4&.51.!(!A&4.&-7/ 9#% ./) 0!;41'& *! *"!;4# -!;4"0)A!.)8 0/.().41"&0!(1.) / 01-%)0*/)+0!.)4< O&7+01;)78 .1()4 0 *)";*)54&(& -!4&+R+01;!(&+R8 (;46*-.&+R #;419)$8 !() -)5!"1+2) 71;()"5!() ;3 %0! /.4)");#23+3 +)+R3 1"-+R/4)54#"& O!"#./18 1 .1 0/)7/ +R)'7/$;5/)2 / ;0)"0)2 T .1 !%;01"0) Y"#; ?;+R!-./+R [;0+0)>C9./) ?1"7//\ T 21(/3 ;/6 215! ;(!/;4& (&"CA./5 ")>/!-.19.&< ? *!"C(.1./# -! "!0*!0.1(1.&+R !;414./! -)5!"1+2/ +)"17/+0.&+R / 7191";5/+R 0 ;0)"!5/)>! ")>/!.# *!'#-./!(&+R *!%"0)A& ]1'4&5#58

01%&4-2 O< P9/(/158 E&-73"%;+64( '( /3$23*,!3( $7',*%8 O!"#$ IKJQ( K@%""%$%( 3( !3&13$'+,( AB3$( 43$784(

C%7-6&'0+,4D).

3 ? !;414./+R 9141+R *!--1.! 5!.;)"(1+2/ / ");41#"1+2/ -)5!"1+2) 71;()"5!() .1

)9)-(1+21+R .*<N 5!,+/!'1 ,(< @1.C(8 "14#;01 F41")>! ^/1;41 O!"#./18 517/)./+ *"0& #9< _)>91"-;5/)28 H!*)"./518 `1%/1$_)>91"-;5/)28 %1;04&N a!'6%/3 / ]"176 ^!;4!(38 H"0&(3 ?/)A68 =(C" ^/);0+01$;5/8 )9)(1+2) 5!,+/!'1 ,(< @15#%18 ;*/+R9)"0 *"0& #9< Y/)51"& Q<

4 b;414./! *!-264! 4). 4)714 ( "171+R *"0&>!4!(&(1.)2 "!0*"1(& -!54!";5/)2 [^<

H#"-5!(;5/\< ]1-1./1 !%)27#23 01%&45/ 0 0/)7/ +R)'7/$;5/)2< =!4&+R+01; ( 51419!># 0/.().41-"&0!(1.!8 !*/;1.! / *!-264! *"C%& ")5!.;4"#5+2/ *!.1- Jc !%/)54C( 0 %!>14&7/ -)5!"1-cjami maswerkowymi.

5 =< F4)>)"8 @+"$,7( CL7( M3--( 6.$( $+,( N,"-=( O%&&%$,.4%",7,+( %.( I+7HP,.!,;Q6$,.+( +.( G,6-&HP"%.$(

R34(S.$,($,&(TU=(;+&('64(E.C%.!($,&(TV=(F%P7P6.$,7-&8 ]!..)" ])/4"d>) 0#" H#.;4(/;;).;+R1Z48

]-< IW8 e>< a< F+R()/5R1"48 Hf9. IKKUg @< `1#)8 E7HP+-,0-67C%7;+!0,+-( $,&( @%H0&-,+.;%6&=( S+.,(

R,7!",+HP,.$,(W-6$+,(%.(W-%$-X(6.$(I"3&-,70+7HP,.(+.($,7(:%70(@7%.$,.;67!8 ?!"7; hccX

[G!";+R#.->). #.- ])/4"1>) 0#" =).5719*i)>) /7 j1.- ]"1.-).%#">8 ]-< K\g /-)78 G+,( @,4%"6.!(

$,7(@%6!"+,$,7(4+-(;6.-,.(O%7;,.=(O%7;C%&&6.!,.(!3-+&HP,7(@%H0&-,+.C%&&%$,.(+.(@7%.$,.;67!(%4(@,+&1+,"( R3.(Y%-P%6&(6.$(:%7+,.0+7HP,(+.(O7%.0C67-Z $,78 ])/4"d>) 0#" k"R194#.> l!. H#.;4:#.-

H#9-4#">#48 e)Z4 Imhccg a< ]/.-/.>8( O%7;+!0,+-8 n(No N%&( +&-( M3-+08 =1"7;41-4 hccV8 ;< hUJThKc !"10 (+0),./)2N k< j1.->"1Z8 7.%4,.-+,7-,(>3.[+,&,.($,&(:+--,"%"-,7&(+.(N,&-X(6.$(WL$$,6-&HP"%.$(

(3)

5/8 54C") .1; /.4)");#238 ;41.!(/3 >"#*6 ! (&"1S.&+R *")Z)").+21+R -! ;4!-;!(1./1 2)-.)>! 4&*# 7!4&(C( -)5!"1+2/ / 4)+R./5/ (&5!.1./18 ;3 9/+0.) / *!+R!-03 0 -'#>/)>! *"0)-0/1'# +01;!()>! [!- 5!$+1 qrrr -! 5!$+1 qs8 1 .1()4 *!+0345# qsr ;4#9)+/1\6< O&7 ;17&7 ;41.!(/3 -!%"& 714)"/1' %1--1(+0& -! *"0),9)-0)./1 +R1"154)"# /+R *"0)7/1. ( +01;/)< t/) ;3 2)-&./) B01;46*./5/)7E Z!"7 517/)..&+R 71;()"5C(8 19) ;17!-0/)9.&7 "!0(/301-./)7 -)5!"1+2/ )9)(1+2/< Y"0&5'1-& -)5!"1+2/ 71;()"5!(&+R 0 O!"#./1 7!->3 %&D 4&7 ;17&7 *"0&+0&.5/)7 -! ;0)"0)2 015"!2!.&+R %1-1$< r+R 0.1-+0)./) "!0+/3>1 ;/6 .1 ;0)";03 5();4/6 %1-1$ .1- -)419)7 1"+R/4)54!./+0-.&7 / .1 ;Z)"6 *!+0&.1$ 5!.;)"(14!";5/+R<

r;4./)./) "&4&+R -)5!"1+2/ 71;()"5!(&+R ( O!"#./# / ")>/!./) !-.!-4!(&(19/ 2#A 1#4!"0& .12;41";0&+R /.().41"0& 01%&45C( [@< e)/;)8 a< M#.&8 a< =)R/!8 k< a199 +0& H< a"#%)" !"10 *CS./)2 r< F'1(/$;5/8 u< t1("!+5/\X8 */)"(;/ 7!.!>"1v,+/ ;04#5/ ")>/!.# [a< MR71"0&$;5/88 H< e< M91;).9) i au-4!"0& *"1+ .1 4)714 (1";0414# %#-!(91.)>!10< =!;4"0)>9/ 2) "C(./)A

5!.-6 r..) 4&*& -)5!"1+2/ >!4&+5/+R Z1;1- *!"C(.12N @< F51"%)58 w< Y);05!8 I%4+,.+H%(

4+,&'H'%5&0%( *( @7',!6=( M,.,'%( C3748( 73'*3/6( 37%'( &13&3;8( $,037%H/+( C%&%$( +( ,",*%H/+( .%( 13$&-%*+,( *8.+0J*(;%$%5(+(17%H(03.&,7*%-37&0+HP(17',173*%$'3.8HP(*("%-%HP(T__`^U]]_8 B?/1-!7!,+/

H!.-;)"(14!";5/)E hccK8 ." hV8 ;< QQXTQVh<

X @< e)/;)8( @%6X( 6.$( I6.&-$,.04Q",7( $,7( B73R+.'( N,&-17,6&&,.8 ]-< h8 G+,( @%6X( 6.$( I6.&-X

$,.04Q",7( $,&( I7,+&,&( >P37.8 =1.0/> IUUK8 e< X8 ;< hXhg a< M#.&8 G,7( aP37!+,;,"( $,7( W-=( :%X 7+,.0+7HP,( +.( >P37.8 ^/44)/9#.>). -); M!**)"./+#;:s)")/.; Zp" ?/;;).;+R1Z4 #.- H#.;4 0#

OR!".8 e< Ih8 IUKK8 ;< IKThc8 O1%< sg a< =)R/!8 b%.$;6HP( $,7( $,6-&HP,.( I6.&-$,.04Q",78 ]-< h8 <37$3&-$,6-&HP"%.$8 ])"9/. IKhVg /-)78 b%.$;6HP( $,7( $,6-&HP,.( I6.&-$,.04Q",78 .)# %)-1"%< l< k< a1998 G,6-&HP37$,.&"%.$(B7,6c,.8 %)%)-1"%< #< ^/4(< l< ]< F+R7/- #< a< O/)71..8 ^p.-+R).T])"9/. IKJhg a< =)R/!8 k< a1998 b%.$;6HP($,7($,6-&HP,.(I6.&-$,.04Q",7(G,6-&HP37$,.&"%.$(

B7,6&&,.8 ])"9/. IKJh8 ;< KQg r< F'1(/$;5/8 G3064,.-%H/%( -,HP.+H'.%( d%4,0( M3"6;8 O!"#$ IKVU8

;< hQ8 7*/; YHu O!"#$8 ;&>.< KIJ8 @%$%.+%( %7HP+-,0-3.+H'.,( e( ;6$8.0J*( 4+,&'0%".8HP( *( >376X

.+6(17'8(6"=(W'H'8-.,/(UZf8 r< F'1(/$;5/ T YHu O!"#$8 O!"#$ ("0);/)$ IKXI8 ;< VJ8 u<

t1(-"!+5/8 r.().41"&01+21 %#-!(91.!:5!.;)"(4!";51< ]1;041 Ba!'6%./5E ( O!"#./#8 %"<

8 a< MR71"0&$;5/8 W'-60%( *( >376.+6=( d%78&( $'+,/J*8 n(No G'+,/,( >376.+%=( B7%H%( ';+373*%(

'( 30%'/+( g]]X",H+%( 4+%&-%8 ")-< H< O&7/)./)+5/8 O!"#$ IKWW8 ;< QVKTJQQg /-)78 >3765( $%*.8( +($'+&+,/&'88 O!"#$ IKWWg /-)78(W'-60%(13437&0%8 n(No W23*.+0(!,3!7%hH'.8(1%5&-*%(13"&0+,!3(+('+,4( P+&-378H'.+,( '( B3"&0#( '*+#'%.8HP8 4< IN B3437',( B3"&0+,9( B3437',( d%HP3$.+,9( B76&8( N&HP3$.+,8

?1"-;01(1 IKWV8 ;0*< WQJTWKQ<

9 H< e< M91;).8 G+,( 37$,.&17,6&&+&HP,( W-%$-( %"&( I6.&-*,70 [H#.;4>);+R/+R49/+R) F4#-/).8

)-< e< O/.4)9.!4\8 ]");91# IKQW<

10 j< `CA1$;518 N%7&'-%-( ;6$3*"%.8( -3765&0+,!3( 03)H+32%( )*=( F%06;%( *( )7,$.+3*+,H'68 B`!+0./5

(4)

;)"(14!"0& *"0& !5102/ *"!(1-0!.&+R *"1+ ");41#"14!";5/+R T .*< .1 40(< =!7# H!*)"./51118 .1 (/)A& `14#;01 F41"!7/)2;5/)>! ( O!"#./#12 czy na (/)A& / 7#"1+R 5!,+/!'1 ,(< H141"0&.& ( a!9#%/#:=!%"0&./#13< t/) *!-,(/6+!.! /7 2)-.15 !-"6%.)>!8 +1'!,+/!()>! ;4#-/#7 / T +! (1A.) T ./) 0-1(1.! ;!%/) ( *)'./ ;*"1(& 0 !%v4!,+/8 "CA.!"!-.!,+/ / 0'!A!.)2 >).)-0& 01%&45!()>! 714)"/1'#<

Y/)"(;0) %1-1./1 -)5!"1+2/ 71;()"5!(&+R .1 )9)(1+21+R 517/)./+ 4!-"#$;5/+R *"0)*"!(1-0!.! 2#A ( 9141+R Vc< qq ;4#9)+/1< F#5+);)7 C(+0)-;.&+R *"1+ %&'! !-;'!./6+/) !"&>/.19.&+R "&4C( ;*!- *CS./)2;0&+R 4&.5C( / *!%/1' [.*< .1 40(< =!7# H!*)"./5114).

Y!+0345!(! (/65;03 #(1>3 !%-1"01.! ;17) "&4&8 *CS./)2 *!-264! 415-A) 5();4/) (*"!(1-0!.)>! ( "&;#.)5 5!9!"#< u1+R6+!.) ;#5+);17/ */)"(-;0&+R ")5!.;4"#5+2/ ;'#A%& 5!.;)"(14!";5/) ,7/)9)2 -)+&-!(1'&8 %& #510&-(1D ,")-./!(/)+0.3 ;4"#54#"6 1"+R/4)54!./+0.3 4!"#$;5/+R %#-!(9/ ("10 0 2)2 ;0143 >"1v+0.3 / 5!9!"&;4&+0.3< =! .!(;0&+R ")19/01+2/ .19)A3 .1 *"0&-5'1- *"1+) *"0)*"!(1-0!.) *"0& 517/)./+1+R .1 #9/+& x10/)..)28 _)>91"-;5/)28 (/)A& `14#;01 F41"!7/)2;5/)>!8 (/)A& 5!,+/!'1 ,(< @15#%18 ]1;0+/) a!'6%/)28 ]"17/) ^!;4!()2 / /..&+R15< H!$+!(& )Z)54 4&+R *"1+8 *"!(1--0!.&+R 0 (&2345!(3 */)+0!'!(/4!,+/38 2);4 %1"-0! *!0&4&(.& / T 215! 2)--). 0 +0&../5C( T *"0&+0&./' ;/6 -! (*/;1./1 Q qrr IKKX "!5# 4!"#$;5/)->! 0);*!'# ;41"!7/)2;5/)4!"#$;5/)->! .1 j/;46 P(/14!()4!"#$;5/)->! =0/)-0/+4(1 H#94#"!()->! / t14#"19.)H#94#"!()->! ytkFMb<

11 @< G"&+08 G34( I31,7.+0%( *( >376.+68 B`!+0./5 ^#0)#7 ( O!"#./#E IKVW8 4< I8 0< W8

s. 134–151.

12 =!+)./ .19)A& ;0+0)>C9./) -!"!%)5 5!.;)"(14!";5/ 7>" w..& ]&;4"!$:H(/145!(;5/)2

/ 2)2 *"1+) -!5#7).41+&2.)8 *!(;41') *"0& !5102/ 5!.;)"(1+2/ / ");41#"1+2/ "&4&+R 71;-()"5!(&+R -)5!"1+2/ (/)9# 01%&45C( O!"#./1< ^< Y!5;/$;518 k< Y/9)+518 M3-8H0+,( $,037%H/,(

4%"%7&0+,( *+,i8( Y%-6&'%( W-%734+,/&0+,!3( *( >376.+6=( B7'8H'8.,0( $3( ;%$%5( 317%H3*%5( 1Jj.3!3-8H0+HP( ,",*%H/+(*(%7HP+-,0-67',(1%5&-*%('%03..,!3(*(B76&%HP8 B`!+0./5 ^#0)#7 b5"6>!()>! (

O!"#-./#E8 qrr8 hccW8 ;< XThK<

13 P. O#9/;0)(;5/8 M3-8H0+,( $,037%H/,( 4%"%7&0+,( ,",*%H/+( 03)H+32%( 1%7%h%".,!3( 1=*=( )*=( I%-%7'8.8(

E",0&%.$78/&0+,/(*(M326;+6=(B7'8H'8.,0($3(;%$%5(.%$($,037%H/#(4%&*,703*#(*(%7HP+-,0-67',(B%5&-*%( d%03..,!3( *( B76&%HP8 Bb+R"!.1 u1%&45C(E hccV8 ." I8 ;< WKTJK<

14 @< G"&+08 !*< +/4<8 ;< IWQTIJI<

15 Y"1+) *"0& 4&+R 01%&451+R *"!(1-0/'& 4!"#$;5/) v"7& 5!.;)"(14!";5/)N B`);41#"!E

(5)

? ;4!;#.5# -! ;41";0)>! "!0*!0.1./1 ;#%;41.+2/ 01%&45!()28 ( 4"15-+/) %1-1$ 4)").!(&+R *"!(1-0!.&+R ( !;414./+R -(C+R 9141+R !-.!4!(1-9/,7& 9/+0.) .!() *"0&5'1-& "&4C( 71;()"5!(&+R< Y!0(19123 !.) !-./),D ;/6 -! 2#A "!0*!0.1.&+R / *!4(/)"-0123 *!4"0)%6 (./59/(&+R %1-1$< ? ./-./)2;0&7 1"4&5#9) *")0).4#2)7& >"1v+0.) ")5!.;4"#5+2) .!(! !-5"&4&+R "&-4C( 0 O!"#./1< Y!;41"17& ;/6 415A) #+R(&+/D /+R 7!-19.!,+/ T ( 015");/) 7!A9/(&7 .1 !%)+.&7 )41*/) ;4#-/C(<

u *#.54# (/-0)./1 R/;4!"// ;04#5/ -)5!"1+2) 4) ;41.!(/'& ;(!/;4& B)5(/-(19).4E 71;()"5C( 0.1.&+R ( 1"+R/4)54#"0) 517/)..)2< t1(/30&(1'& -! ./+R / ("6+0 2) /7/4!(1'&< y0.1.! (/6+ *!(;0)+R./)8 A) ( ;*!;!%/) /+R 5;041'4!(1./1 *"0)27!(1.! 01;1-& 5!7*!0&+2/ 0 71;()"5C( 0) ;04#+0.)->! 517/)./1 / 71;()"5C( +)>91.&+R8 (&(!-03+&+R ;/6 >).)"19./) 0 (&*)'-./)$ 517/)..&+R16< r ('1,./) ( 5!.4)5,+/) 4)2 +)+R& T 01;46*!(1./1 "&4&-7/ 71;()"51"&4&-7/ Z!"7 B(&2,+/!(&+RE8 *)'.!*91;4&+0.&+R8 215 / *"0)4(!"0!-.&+R ( /..&7 714)"/19) T *!(/../,7& *!;41(/D *&41./) ! 01;1-& 4(!"0)-./1 >"1v+0.&+R 7#41+2/ [7!-19.!,+/\ "&4&+R Z!"7 71;()"5!(&+R8 /+R 1-1-*41+26 / 015"); ;4!;!(1./1 ( 1"+R/4)54#"0) / %#-!(./+4(/) >!4&+5/7< =&;-*!.#2)7& *"0& 4&7 %!>14&7 714)"/1')7 *!"C(.1(+0&78 >-&A -)5!"1+2) 415/) Z#.5+2!.!(1'& ( 1"+R/4)54#"0) ;15"19.)2 / ,(/)+5/)2 (/)9# 7/1;4 ")>/!-.# T .1 %#-&.51+R 7#./+&*19.&+R / 517/)./+1+R *"&(14.&+R T !"10 .1 )9)-(1+21+R (/)2;5/+R 5!,+/!'C( [.*< .1 ;0+0&+/) (;+R!-./7 5!,+/!'1 ,(< H!-;7& / =17/1.1 ( b5!././)8 a"!.!(/)8 `!>!(/)8 j/.!(/)8 .1 ;051"*1+R 51*9/+& ,(< H"0&A1 *"0& 5!,+/)9) ,(< H141"0&.& w9)5;1.-"&2;5/)2 (

]"!-./-16 O) 5();4/) ./) ;3 "!0*!0.1.) ( *)'./ ( 9/4)"14#"0) *"0)-7/!4#< Y!-)27!(1.! 2)

.1 71">/.);/) !71(/1./1 *"0)5;041'+)$ 71;()"5# 517/)..)>! 9#% +)>91.)>!< Y!"C(.12N G< a!449!%8 O374,.",P7,( $,7( <37$$,6-&HP,.( @%H0&-,+.!3-+08 j)/*0/> IKcX [hcII\g j< ])R9/.>8 M,X

&-%"-( 6.$( M,&HP+HP-,( $,&( :%&&*,70&8 e199) IKQQ []!R91# IKXU\g w< `!>>1408( G+,( -,HP.+&HP,.( 6.$( 03.&-760-+R,.( @,$+.!6.!,.( 6.$( :k!"+HP0,+-,.( $,&( @%H0&-,+.4%&&*,70&( ^( G%7!,&-,""-( %.=( W-=( I%-P%7+X .,.( '6( @7%.$,.;67!8 n(No( @%H0&-,+.%7HP+-,0-67( +.( :+--",6731%8 R";>< s!. k".;4 ]1-;4p%.)" #.-

y() w9%")+R48 ])"9/. hccI8 ;< IhQTIWQg )1-)78(G%&(:%&*,70(+.($,7(:%70(@7%.$,.;67!8 Hf9. IKKU [VJ s)"fZZ).49/+R#.> -)" w%4)/9#.> w"+R/4)54#">);+R/+R4) -); H#.;4R/;4!"/;+R). r.-;4/4#4; -)" y./l)";/4d4 0# Hf9.8 R";>< s< a< ]/.-/.>\g a< ]/.-/.>8 d+,7*,70( %4( E6&&,.;%68 n(No /-)78 N%&(+&-(M3-+08 =1"7;41-4 hccV8 ;< hVJThUJg MR< H1&;)"8 G+,(@%603.&-760-+3.(!3-+X

&HP,7(O,.&-,74%c*,70,(+.(:+--,",6731%8 BF4#-/). 0#" /.4)".14/!.19). w"+R/4)54#": #.-

(6)

+&8 (/)A& 0175!()2 ( ]"!-./+&8 ( %9).-1+R )9)(1+2/ 0175# ( a!9#%/#: =!%"0&./# / (/)9# /..&+R\<

Y"!%9)7 >).)0& / 7!-19.!,+/ "&4&+R 71;()"5C( ;412) ;/6 (1A.& 415-A) 0 4)>! (0>96-#8 415-A) 4"1v123 ;/6 *"0&5'1-& B;#%/)54&(.&+RE ")5!.;4"#5+2/ !(&+R -)5!"1+2/8 54C")8 +R!D !*1"4) .1 01+R!(1.&+R +.(&+-6 "&41+R8 ;3 +R&-%/!.)8 *!./)(1A *!(4C"0&'& (;0&;45/) 01+R!(1.) 9/./) T 415A) +0&;4! 4)+R-./+0.)8 *!7!+./+0) / B0%6-.)E T 1 ./) #(0>96-./'& 9/.// -0/, ./)(/-!+0-.&+R8 1 */)"(!4./) *"!(1-0!.&+R B0 "65/E8 ()-'#> 01*!7./1.)2 !%)+./) 9!>/5/ 5!.;4"#5+2/ 415/)>! 71;()"5#<

u"!0#7/)./) / *"0)-;41(/)./) !()2 9!>/5/ 5!.;4"#5+2/ 2);4 01-1./)7 %1-dawczymIX8 1 ;(!/;4&7 *!9/>!.)7 ;3 ('1,./) !-5"&4) *"0&5'1-& 4!"#$;5/) / *"C%& /+R /.4)"*")41+2/18< @);0+0) /..3 5();4/3 2);4 ;)71.4&51 4)>! 4&*# -)-5!"1+2/< @)-.15A) 4). *"!%9)7 ./) 7/),+/ ;/6 ( "171+R ././)2;0)>! 1"4&5#-'# / %6-0/) 4&95! ;&>.19/0!(1.& ( *!-;#7!(1./#19.

=! >"#*& !%/)54C(8 54C") +R+)7& *!--1D 1.19/0/)8 .19)A& 7/6-0& /..&-7/ T 0.1.1 +06,+/!(! 0 *"0)"&;C( T -)5!"1+21 71;()"5!(1 7#"# 591;04!"-.)>!208 015"&;4//21 !"10 ;0+0&4# (;+R!-./)>! 5!,+/!'1 *(< t^Y ( O!"#./#228

IX Y"!+); 4"1.;7#41+2/ 7#;/ %&D ,9)-0!.& .1 215 .12%!>14;0&7 714)"/19) *!"C(.1(+0&7<

?./!;5/ ! (;*C'019)A.!,+/1+R -)419/ 517/)..&+R8 +)>91.&+R8 (&+/;51.&+R ( 01*"1(/) / "&-4&+R8 1 415A) +! -! 01;1- /+R 5!9!"&;4&+0.)>! !*"1+!(1./1 %6-3 ;Z!"7#'!(1.) ( "!0*"1-(/) -!54!";5/)2 ^< H#"5!(;5/)>!<

18 ^17& *)'.3 ,(/1-!7!,D8 A) 01>1-./)./) (&71>1 (;*C'*"1+& R/;4!"&51 ;04#5/ /

5!.-;)"(14!"1< H!.;)"(14!"0& (/../ 4!(1"0&;0&D %1-1./!7 4)").!(&7 / -!;41"+01D /.Z!"71+2/ ! +R1"154)"0) 4(!"0&(18 ;4!;!(1.&+R */>7).41+R8 "!-012# 4&.5# /4*< e/;4!"&5 ;04#5/ !>1"-./1 *"!%9)7 ( *1.!"17/) 021(/;5 Z!"719.&+R8 4&*!9!>/+0.&+R8 19) %1-1!>1"-./1 4)+R./+0.!:4)+R-.!9!>/+0.) #7!A9/(/'&%& 5!.Z"!.41+26 2)>! #;419)$ 0 5();4/17/ (1";0414!(&7/< @);4 4! >!-"3+& *!;4#914 %1-1(+0&<

19 Y!"C(.12 #(1>/ .1 4)714 ,(/1-!7)>! 5;041'4!(1./1 !%"10# 7/1;41 ( !5");/)

,")-./!-(/)+01 n(No w< ]'1A)2)(;518 k< Y/9)+518 W'-60%( )7,$.+3*+,H'.%8 n(No G'+,/,( &'-60+( >376.+%8 O!-"#$ hccK8 ;< hh8 UU !"10 ;0)"0)2 T `< k&;&7!.448 I3$( !,.,-8H'.8( 4+%&-%l( )7,$.+3*+,H'.,( 4+%&-%(

"30%H8/.,( G3".,!3( m"#&0%( .%( -",( 67;%.+&-80+( ,6731,/&0+,28 ?"!+'1( hccK8 ;< XV

20 ]< `!#%18 G3064,.-%H/%( ;%$%5( 03.&,7*%-37&0+HP( 17',173*%$'3.8HP( .%( 467',( +( 076i!%.0%HP(

03)H+32%( <:B( *( >376.+68 O!"#$ IKKV8 ;< II<

21 @< e)/;)8 !*< +/4<8 ;< hXh<

22 a< M#.& IUKK8 ;< IKThc8 O1%< sg @< O12+R71.8 B73;",4%-80%( 03.&,7*%-37&0%( 03)H+32%( :%X

7+%H0+,!3( *( )*+,-",( AB73!7%46( ;%$%5( +( 17%H( 03.&,7*%-37&0+HP( *( ',&13",( 13( C7%.H+&'0%5&0+( *( >376.+6D( '( T_g`( 73068 n(No G'+,/,( +( &0%7;8( 03)H+32%( :%7+%H0+,!3( *( >376.+68 ")-< H< H9#+0(12-8 O!"#$

(7)

-)5!"1+21 51".)"# *"0& 5!,+/)9) ,(< @15#%123 !"10 -)5!"1+2) !-5"&4) .1 )9)-(1+2/ 517/)./+ *"0& #9/+& F0+0&4.)2 hmQ / F0+0&4.)2 hI24.

1. u1'!A)./) *!Z"1.+/;051$;5/) +R1"154)"&0#2) ;/6 ;#"!(!,+/3 / 7!.#-7).419.!,+/3 )9)(1+2/ ,(/34&./ / 7#"# 591;04!".)>!25< Y!-;41(!(&7 )9)-7).4)7 !--0/1'&(1./1 *91;4&+0.)>! %&'1 4# *!0%1(/!.1 -)5!"1+2/8 >'1-51 *!(/)"0+R./1 ,+/1.&< O&95! *!.1- -1+R17/ 7/1;41 (&"1;41'& %!>14) ;0+0&-4& +RC"# / 5!"*#;# .1(!()>!<

@)-.15 / 4#8 .1 7#"0) !->"1-0123+& 01'!A)./) 591;04!".) !- #9/+& Y1.-.& ^1"//8 *!21(/'& ;/6 %9).-& / Z"&0& 0 "&43 -)5!"1+23 71;()"5!(3< ^#" *"0)*"#4& 2);4 4"0)71 %"1717/ T *!"41917/8 0(/)$+0!.&7/ (&;!53 144&-538 #4(!"0!.3 0 4"0)+R ;'#*5C( ;4)"+0&.!(&+R8 *!7/6-0& 54C"&7/ "!0*/6-4! ,+/1.5/ (&*)'./123+)8 -)5!"!(1.) !;4"!'#+0.&7/ %9).-17/ / 015!$+0!-.) (/7*)">17/< H!"!.6 7#"# 0(/)$+0!.! 5")015!$+0!-.)91A)7< Y!0!;41'!,+/ "&-4)>! 71;()"5# !-.12-#2)7& 4#8 7/6-0& /..&7/8 ( %9).-1+R / ;4)"+0&.1+R *!.1- */)"(;0&7 *"0)210-)7 %"17.&7< F3 4! "!0)4& ( #5'1-0/) ()"4&519-.&78 (&*)'./!.) +0(!"!9/,+/)7 [/9< KTIc\< O'1 "!0)4 %&'& +01".)8 +0(C"9/,+/ T +0)"(!.)< Y!.1- -"#>/7 *"0)210-)7 %"17.&7 [.1 */)"(;0)2 ;4)"+0&./) !- 01+R!-#\ 0.12-#2) ;/6 7!4&( .15'1-123+&+R ;/6 .1 ;/)%/) "!0)4 [( #5'1--0/) B*9)+/!.5/E\ [/9< II\8 .14!7/1;4 ( *!9# ;4)"+0&.& *!.1- 4"0)+/7 *"0)-210-)7 #7/);0+0!.! T 2)-). .1- -"#>/7 T +0(!"!9/,+/) [/9< Ic\< ?) Z"&0/) %/)>.3+&7 *!- 5").)91A)7 7#"# +0&4)9.& 2);4 "&;#.)5 4"C2534C( ;Z)"&+0-.&+R (&*)'./!;Z)"&+0-.&+R 91.+)4!(&7/ 4"C29/,D7/26 [/9< Ih\<

?;+R!-./3 ,+/1.6 +RC"# 5!,+/!'1 (/)$+0&' ;0+0&4 ( 4&*/) (/)A&+05!-(!:*1"1(1.!(&7hX< u%#-!(1.& %&' !. 0 4"0)+R 4"C25!.-&>.1+&2.&+R (/)-A&+0)58 -)5!"!(1.&+R ;7#5'&7/ %9).-17/ [( 5!.-&>.1+21+R -!9.&+R\ !"10 %9).-17/ ./;5/7/8 #7/);0+0!.&7/ .1*"0)7/)../) 0 !5/).517/ [( 5!.-&->.1+21+R >C".&+R\<

23 M3-8H0+(AI+3&0D(17'8(03)H+,",()*=(F%06;%(E13&-32%(*(>376.+6=(G3064,.-%H/%(03.&,7*%-37&0%(^(

!*"1+< 7>" ^< =!%"0&$;51:^#;/)918 O!"#$ IKKU8 ;< h<

24 r< F'1(/$;5/8 @%$%.+%( %7HP+-,0-3.+H'.,( e( ;6$8.0J*( 4+,&'0%".8HP( *( >376.+6( 17'8( 6"=( W'H'8-.,/(

UZf= =!5#7).41+21 5!.;)"(14!";51 YHu O!"#$8 O!"#$ ("0);/)$ IKXI8 ;< VJ<

25 a< MR71"0&$;5/8 W'-60%( *( >376.+6===8 ;< QUVg =!71;'!(;5/8 @1"0)(/+0 IKKU8 ;< QQ< 26 ]< `!#%1 !*< +/48 ;< II<

hX O< ^"!+05!8 E7HP+-,0-67%( !3-8H0%( .%( d+,4+( aP,24+5&0+,/8 ?1";01(1 IKUc8 ;< WcU8 w<

(8)

Y!7/6-0& (/)A&+0517/ (*"!(1-0!.! ,+/1.5/ (&*)'./123+)8 415A) +0'!-.!(1.) %9).-17/28< b*/)"123+ ;/6 .1 /.().41"&01+2/ ;0+0&4# *"0)*"!(1-0!-.)2 *"0)0 a< M#.& [( IUKK "<\8 ;4(/)"-017&8 A) (;*!7./1.) 2)>! Z"&0& / %9).-& %&'& -)5!"!(1.) "&4&7 71;()"5/)78 ;5'1-123+&7 ;/6 T ( ;4")v) -!9.)2 T 0 91.+)4 / ;Z)"&+0.&+R 4"C2534C( !"10 "!0)4 (&*)'./!.&+R +0(C"-9/,D7/8 1 ( ;4")v) >C".)2 T 0) ;Z)"&+0.&+R 4"C2534C( / "&%/+R *6+R)"0&29. b%)+./) *"1+) .1- >"1v+0.3 ")5!.;4"#5+23 4)2 -)5!"1+2/ ;3 ( 4!5#8 2)-.15 21;.) 2);48 A) T ( 0);41(/)./# 0 %!>143 4)54!./53 ;17)>! ;0+0&4# T +0&-./'1 >! !.1 ./)0(&59) -)5!"1+&2.&7< Y!(;41' !. *"1(-!*!-!%./) !5!'! 1400 roku30 / ;41' ;/6 (0!")7 -91 ")19/01+2/ ;0+0&4# 01+R!-./)>! 5!,+/!'1 ( O"0)%+0#8 ;0+0&4# (;+R!-./)>! 5!,+/!'1 Z"1.+/;051.C( ( MR)'7./) !"10 *!(4C"0!.& 0!;41' ( ;0+0&41+R *")0%/4)"/#7 / 4"1.;)*4# 5!,+/!'1 t12,(/64-;0)2 Y1..& ^1"// ( a-1$;5#31< t12%9/A;0& 2)-.15 T *!- (0>96-)7 4&*#8 -)419# 1"+R/4)54!./+0.)>! / 7)4!-& 0);41(/)./1 7!4&(C( -)5!"1+&2.&+R T jest mu szczyt ratusza w Brodnicy32< ^!A.1 (/6+ *"0&*#;0+01D8 A) "C(./)A 9/+! ;0+0&4# %"!-./+5/)>! 7!>'! %&D -)5!"!(1.) 719!(1.&7 71;()"5/)7< b- *C'.!+& -! 5!,+/!'1 t^Y ( O!"#./# *"0&9)>1 015"&;4/1 0) ;+R!--5!(&7 ;0+0&4)7< Y!(;41'1 !.1 !5!'! IWcc "!5#338 19) 2)2 ;0+0&4 !*)"#-2) Z!"717/ 1.19!>/+0.&7/ -! 01;4!;!(1.&+R ( ;0+0&+/) +RC"# 5!,+/!'18

28 O< ^"!+05! !*< +/4<8 ;< WcU<

29 b%)+./) *"1+) .1- >"1v+0.3 ")5!.;4"#5+23 4)2 -)5!"1+2/ ;3 ( 4!5#< ?&./5/

01*")0).-4!(1.) %6-3 ( *"0&>!4!(&(1.)2 "!0*"1(/) -!54!";5/)2 ^< H#"5!(;5/)>!

30 @15! -146 *!(;41./1 %1-1+0) *!-1(19/ .12+06,+/)2 "!5 IWUV8 19%!(/)7 415 -14!(1.&

2);4 -0(!. B?1("0&./)+E #7/);0+0!.& ( ,"!-5!()2 (/)A&< T ]< F+R7/-8 G+,(@%6X(6.$(I6.X

&-$,.04Q",7($,7( 7$,.&',+-(+.(B7,6&&,.8 ]-< IN(I6"4,7(n%.$(6.$(B34,7,"",.(KG%.'+!(6.$(N,&-17,6&X &,.o8 OR!".8 ^1"/).%#"> IKWK8 ;< UUg j< Y"0&7#;/$;5/8 Y3'*J/( &'H'8-J*( *( %7HP+-,0-67',( !3-8HX 0+,/( TU\]^Tf\]( .%( d+,4+( aP,24+5&0+,/( +( B3437'6( M$%5&0+48 Bu);0&4& t1#5!() yw^ (

Y!-0.1./#E8 IKVV8 e/;4!"/1 F04#5/8 ." Q8 ;< hIg k< Y/9)+518 S.-*+H0"6.!( $,7( !3-+&HP,.( M+,;,"C374( +4(

S74"%.$=(p.-,7&6HP6.!(,+.,&(E7HP+-,0-67$,-%+"&8 ?/;;).;+R1Z49/+R) u)/4;+R"/Z4 -)" k".;4:^!"/40:

w".-4: y./l)";/4d4 a")/Z;(19-8 a);)99;+R1Z4;: #.- F*"1+R(/;;).;+R1Z49/+R) `)/R)8 @1R">1.> hK8 IKUc8 e< hmW8 ;< XWTUhg O< ^"!+05!8 !*< +/4<8 ;< WcU<

31 O< ^"!+05!8 !*< +/4<8 ;< WcUg w< ]'1A)2)(;518 k< Y/9)+518 !*< +/4<8 ;< IIh<

32 F0+0&4 #9)>' 0./;0+0)./# *!-+01; *!A1"# ( IVWI "!5#< T j< Y"0&7#;/$;5/8 !*< +/4<8

s. 21.

33 a< MR71"0&$;5/ IKWW8 ;< QUJg O< ^"!+05!8 w< ?'!-1")58 I3)H+J2( 13C7%.H+&'0%5&0+( *( >3X

76.+68 n(No E7HP+-,0-67%( !3-8H0%( *( B3"&H,8 4< h8 I%-%"3!( '%;8-0J*8 ")-< w< ?'!-1")58 ?1";01(1

(9)

1 (/6+ *!+R!-0/ *"1(-!*!-!%./) 0 !5!'! IQcc "!5#34< ?) Z"&0/) (/)$+03-+&7 ,+/1.6 015"&;4// 01+R!(1' ;/6 "&4 01!;4"0!.&+R8 *"0)./5123+&+R ;/6 1"-51-< O! %1"-0! *"!;4& 7!4&( / T +! 0.17/)..) T B#./()";19.&E8 (&5!.&-(1.& 415A) 0 (&*191.&+R / >910#"!(&5!.&-(1.&+R 5;041'4)5 #7/);0+01.&+R .1 4&.-5!(1.&+R 4'1+R Z"&0C(<

? -(C+R %9).-1+R ;0+0&4# 015"&;4// 01;4!;!(1.! "&;#.)5N I\ %!>14)->!8 4"C291.+)4!()>! 71;()"5# 0) ;4")Z3 "!0)4!(3 (&*)'./!.3 +0(C": / */6-+/!9/,D7/ ( 4"1*)0!(&+R !%"&;1+R< ? !;4"!'#+0.) 0175./6+/1 91.+)4 (5!7-*!.!(1.! (&*)'./)./) ( 5;041'+/) 91.+)4& (;*1"4)2 .1 '#5# .1-(/);0!-.&7< h\ ? -"#>/)2 %9).-0/) "&4 71;()"5!(& 2);4 0141"4&8 1 +0&4)9.& *!0!-;412) 2)-&./) +0(!"!9/,D ! 9)55! 01!;4"0!.&+R *'1451+R< a).)"19./) -)5!-"1+21 71;()"5!(1 015"&;4// [.1 2)2 )9)(1+2/ / ( %9).-1+R ;0+0&4#\ +R1"15-4)"&0!(1'1 ;/6 #A&+/)7 0"CA./+!(1.&+R8 ;Z)"&+0.&+R v>#" >)!7)4"&+0.&+R (&*)'./!.&+R 91.+)4!(&7/ (/)9!9/,D7/< `&;#.)5 ;#>)"!(1' -(#*'1;0+0&-0.!(!,D (&*)'./)./1<

`)*)"4#1" Z!"7 "&4# 71;()"5!()>! ( !7C(/!.&+R *"0&5'1-1+R (;51-0#2) .1 -'#>!4"(1') *!(41"01./) 7!4&(# 91.+)4!(&+R 1"51-)5 T ;/6>1-23+)>! -! 4"1-&+2/ 4"0&.1;4!(/)+0.)2 T !"10 #*!-!%1./) -! -&(1.!(&+R 5!7*!0&+2/ ( ;4")v) "!0)4!()28 4(!"0!.&+R 0 "!0)48 (/)9!%!5C( ;Z)"&+0-.&+R8 91.+)4!(&+R (/)9!9/,+/< O) !;414./) (&*)'./)./1 .19)A1'& -! B5"&;41-9/+0.)2E Z10& 71;()"5# >)!7)4"&+0.)>!8 +R1"154)"&;4&+0.)2 -91 ;+R&'5# qrs / */)"(;0)2 *!'!(& qs ;4#9)+/1< M)+R3 *"0)2643 0 517/)..)>! 71-;()"5# %&'! "CA./+!(1./) >"#%!,+/ 91;5!(1$ T ;0)";0&+R ( "&;#.5# >'C(-.&78 +/)$;0&+R ( )9)7).41+R (&*)'./)$< P(/1-+0& 4! ! +R6+/ 01;#>)"!-(1./1 *91;4&5/ / (/)9!*'1;0+0&0.!(!,+/8 0.17/)..)2 -91 71;()"5C( h *!'< qrs ;4#9)+/1 / I *!'< qs (/)5#< w.19!>/) -!;4"0)A!.) ( -)5!"1+2/ (/)A& `14#;01 F41"!7/)2;5/)>!8 H"0&()2 ?/)A&8 (/)A& 5!,+/!'1 ,(< @15#%1 ( O!-"#./#8 ( %9).-1+R 517/)./+& *"0& #9< F0+0&4.)2 hmW / F0+0&4.)2 hI8 1 415A) ( 5!,+/)9) ( j/.!(/)8 b5!././) / /..&+R ,(/1-+038 A) -)5!"1+2) 71;()"-5!() 5!,+/!'1 t^Y .19)A1'& -! *!*#91".)>!8 ;0)"!5! ;4!;!(1.)>! ")*)"-4#1"# Z!"7< t/) *!-5"),91'& /.-&(/-#19/07# %#-!(9/ ;15"19.)28 ./) (071+-./1'& !-7/)..!,+/ 2)2 Z!"7& 1"+R/4)54!./+0.)2< ?&5!.1.) 01*)(.) (

(10)

+!()2 Z10/) *"1+ %#-!(91.&+R8 ./) ./!;'& 2#A BZ"1.+/;051$;5/)>!E8 015!..)->! -#+R1 1;+)0&8 19) T 0015!..)->!-./) 0 "!0;0)"0123+&7/ ;/6 *1"1v19.&7/ Z#.5+21-7/ ,(/34&./ T B(41*/1'&E ( *CS.!,")-./!(/)+0.& !">1./07 Z#.5+21-7/)2;5/8 (;*C'-%"07/3+ 0 /..&7/ 5!7*!.).417/ 1"+R/4)54!./+0.&7/ *1.!"17& O!"#./135. 2. r..&7 *"0&5'1-)7 -)5!"1+2/ 71;()"5!(&+R 2);4 (&*)'./)./) %9).--& ;0+0&4# 51".)"# 0.12-#23+)>! ;/6 *"0& 7#"0) 5!,+/!'1 ,(< @15#%1< O). 71'& %#-&.)5 %&' 5/9515"!4./) (07/1.5!(1.& ( !*"1+!(1./1+R 0 015")-;# R/;4!"// ;04#5/8 1+05!9(/)5 (07/1.5/ -!4&+0&'& %1"-0/)2 *)'./!.)2 *"0)-0)$ Z#.5+2/8 1 ./) 2)>! -)5!"1+2/36.

F0+0&4 T 144&51 51".)"#8 ! %!>14)2 ;4"#54#"0) 1"+R/4)54!./+0.)2 T %9/;5/)2 1"1.A1+2/ 0(/)$+0)$ *"0)210-C( %"17.&+R *"0& 5!,+/)9) t^Y / (;+R!--./)>! ;0+0&4# +RC"# 4)2 ,(/34&./ T ;5'1-1 ;/6 0 ;/)-7/# ;'#*5C( ;4)"+0&-.!(&+R *!'3+0!.&+R ,+/1.517/ 015!$+0!.&7/ (/7*)">17/ / (&*)'./!.&+R !;4"!'#+0.&7/ %9).-17/< Y!91 %9).- *!5"&(1'& "&4) -)5!"1+2)WX< H();4/3 ./)"!0;4"0&>./643 *!0!;412) -14!(1./) ;17)>! %#-&.)+05#8 54C"& *"1(--!*!-!%./) *!(;41' ( 5!$+# qrs (/)5#< =)5!"#23+) *!91 144&5!()>! 0(/)$+0)./1 (/)9!534& ;Z)"&+0.) / Z"1>7).4 '#5# (/)95/)>! 5!'18 (&!-"6%-./123+& ;4")Z6 "!0)4!(38 ,(/1-+0&D 7!>3 ! *!(;41./# -)5!"1+2/ *! -!,(/1--+0)./1+R 40(< 71;()"5# B>)!7)4"&+0.)>!E< O&7 ;17&7 (*/;&(1'1%& ;/6 !.1 -! >"#*& +06;4! ;*!4&51.&+R 7!4&(C(8 0.1.&+R 0 /..&+R 4&*C( %#--!(9/ 4!"#$;5/+R< b;!%9/(1 %#-!(91 7/1'1 4&*!(3 -)5!"1+26<

3. b *!(;0)+R.&7 ;4!;!(1./# -)5!"1+2/ "&4&7/ / *!9/+R"!7!(1.&7/ 71;()"517/ ,(/1-+03 415A) )9)(1+2) *"&(14.&+R -!7C(< ^/6-0& /..&7/ )9)(1+21 Z"!.4!(1 517/)./+& *"0& #9/+& F0+0&4.)2 hmQ38 oraz Szczytnej 21.

35 w< ]'1A)2)(;518 a'-,7.%&-3*+,H'.8( *8&-7J/( 03)H+32%( :%7+%H0+,!3( *( >376.+6l( $6HP3*3)q(

C7%.H+&'0%5&0%( +( 13;3i.3)q( 4+,/&0%8 n(No G'+,/,(+(&0%7;8(03)H+32%(:%7+%H0+,!3(*(>376.+68 ^14)"/1'&

0 5!.Z)").+2/ *"0&>!4!(1.)2 *"0)0 O!"#$;5/ b--0/1' e/;4!"&5C( F04#5/ *"0& (;*C'*"1+& r.;4&4#4# u1%&45!0.1(;4(1 / H!.;)"(14!";4(1 y^H8 ")-< H< H9#+0(12-8 O!"#$ hccJ8 ;< JJTUX

36 @< e)/;)8 !*< +/4<8 ;< WcUg w< F)7"1#8 G+,( B7%.!,7( +.( S";+.!9( I6"4( 6.$( >P37.8

^/44)/9#.->). -); M!**)"./+#;:s)")/.; Zp" ?/;;).;+R1Z4 #.- H#.;4 0# OR!".8 OR!". IKWX8 e< QJ8 ;< IIVg ^< w";0&$;5/8 M3-8H0%(17'8;6$J*0%($3(4676(H4,.-%7.,!3(03)H+32%()*=(F%06;%(*(>376.+6(^(

17J;%( +$,.-8h0%H/+( 1+,7*3-.,/( C6.0H/+8 B`!+0./5 O!"#$;5/E hccU8 ;< IIXTIWKg =!71;'!(;5/8

@1-"0)(/+08 !*< +/4<8 ;< hV.

WX ^< =!%"0&$;51:^#;/)918 !*< +/4<8 ;< h<

(11)

? */)"(;0)2 0 (&7/)./!.&+R 719!(1.& 71;()"5 (&*)'./1 +04)"& %9).-& T */)"(!4./) !;4"!'#+0.) T %/)>.3+) *"0)0 +1'3 (&;!5!,D )9)(1+2/8 +0'!.!-(1.) (4!*/!.&7/ ( ./) 71'&7/ *'&+/.17/:%9).-17/< ]9).-& / ./;0) *!--5"),91'& )Z)54& ,(/14'!+/)./!()8 (/)9!*'1;0+0&0.!(!,D8 (07!+./!.3 2);0+0) *"0)0 %!>143 / %1"(.3 -)5!"1+23 71;()"5!(3<

@);4 4! -)5!"1+21 B-&(1.!(1E T 5!7*!.!(1.1 ( */!./)8 0 "!0)417/ (&*)'./!.&7/ +0(C"9/,D7/ .1 !;/ / *C'5!917/ 0 (&*)'./)./)7 4"C29/;4.&7 *! %!51+R< ? /..&+R %9).-1+R ;3 4! 71;()"5/ -(#91.+)4!() 0 -#A3 "!-0)438 ( 54C")2 !%"&; (5!7*!.!(1.! (/)9!9/,D 9#% 91.+)4!(& 4"C29/,D !"10 71') "!0)45/ 0 4"C29/;4.&7 (&*)'./)./)7<

F3 4)A *!918 ( 54C"&+R *!(4C"0!.! 7!4&( (/)95/)2 91.+)4& (&*)'./!-.)2 4"0)71 91.+)417/ (;*/)"123+&7/ "!0)46 0 4"C29/,+/)78 !"10 "!0)4& 0 4"C2-9/,D7/ #'!A!.&7/ ( */!.!() *1;&<

O15/) ;*)+&v+0.) ;4"#54#"& 71;()"5!()8 *!9)>123+) .1 (*/;1./# 7!-4&(C( -)5!"1+2/ (&*)'./123+)2 ( */!.!() *1;&8 ;*!4&517& 415A) ( /..&+R 01%&451+R O!"#./1 T .1 *"0&5'1- .1 (/)A& `14#;01 F41"!7/)2;5/)>!8 (/)A& 5!,+/!'1 ,(< @15#%18 )9)(1+2/ 517/)./+& *"0& #9< ^!;4!()2 hQ8 1 415A) .1 4)-")./) 0/)7/ +R)'7/$;5/)2 [2#A !- h *!'< qrs (<\ T 7/6-0& /..&7/ .1 *"0&-*!"1+R 51*9/+& ,(< H"0&A1 ( 5!,+/)9) ,(< H141"0&.& ( ]"!-./+& / ( 5!,+/)-9) *1"1v19.&7 ( b5!././)< Y!4(/)"-01 4! Z1548 A) T *!-!%./) 215 ( *"0&-*1-5# 7!4&(C( 71;()"5C( B5"&;419/+0.&+RE T #5'1-& B-&(1.!()E ()-;0'& -! B(0!"./51E *CS.!>!4&+5/+R Z!"7 "&4)>! 71;()"5#< F*!*#91"&0!-(1'& ;/6 ;0+0)>C9./) ( h *!'!(/) qs ;4#9)+/1< ]&'& *!(41"01.)8 ;41.-1"-!-()8 ;4!;!(1.) ./)019)A./) !- (/)95!,+/ (&*)'./1.)>! *!91 / ;519/ %#-!(-9/< u #*!-!%1./)7 5!7*9/5!(1.! "&;#.)5 415/+R B-&(1.!(&+RE 5!7*!-0&+2/g (*"!(1-01.! ./)-!75./64) "&%/) *6+R)"0) / ./);&7)4"&+0.) (/)9!9/-,+/)< u.17/)..&7 *"0&5'1-)7 4&+R 4).-).+2/8 +R!D %1"-0/)2 ;5!7*9/5!(1-.&78 2);4 Z"&0 .1 5"#+R+/) (/!-3+)2 -! .1(& *C'.!+.)2 5!,+/!'1 ,(< @15#-%18 Z"1>7).4 Z"&0# *!-!51*!()>! .1(& *!'#-./!()2 5!,+/!'1 ,(< @1.C(8 Z"&0 .1 ]"17/) ^!;4!()2 +0& =(!"0) ^/);0+01$;5/7<

4. t1 )9)(1+2/ 517/)./+& *"0& #9/+& F0+0&4.)2 hI 01+R!(1'& ;/6 4&95! -(/) %9).-& [.1 (&;!5!,+/ */)"(;0)>! */64"1\ (&*)'./!.) 719!(1.&7 71-;()"5/)7 ! %!>14&7 "&;#.5#< ? */)"(;0)2 !- *!'#-./1 01;4!;!(1.! -(#-91.+)4!(& 71;()"5 0 (&;!5! #7/);0+0!.3 (/)953 "!0)43< ? 91.+)4& (*/-;1.! 4"C29/,D8 1 ( "!0)46 ( +).4"#7 (*"!(1-0!.! 4"C2534 ;Z)"&+0.&

(12)

(&-5"),9!.& 0 !-+/.5C( (/)95/+R '#5C( / !4!+0!.& *"0)0 4"0& (/"#23+) (!5C' ./)>! "&%/) *6+R)"0)< ? -"#>/)2 %9).-0/) #7/);0+0!.! "&;#.)5 -(#91.+)-4!()>! 71;()"5# 0) ;4")Z3 "!0)4!(3 (&*)'./!.3 -(!71 "!7%17/ / -(!-71 4"C253417/ ;Z)"&+0.&7/< ? 91.+)4& (*/;1.! 4"C29/,D8 1 ( 51A-& 0 "!7-%C( / 4"C29/,+/ !-*!(/)-./! T +0(!"!9/,D / 91.+)4!(& 4"C29/,D< t12%9/A;0) 1.19!>/) -91 4&+R 71;()"5C( !-.12-#2)7& ( ./)01+R!(1.&+R8 9)+0 0.1-.&+R 0 *"0)"&;C( -)5!"1+21+R *"0&*C" 5!,+/!'1 514)-"19.)>! *!- ()0(1-./)7 ,(< @1.1 MR"0+/+/)91 / ,(< @1.1 k(1.>)9/;4& ( O!"#./#39< Y!;'#A!.! ;/6 ( ./+R "C(./)A "&%/7/ *6+R)"017/ (/"#23+&7/ (!5C' 4"C25341 (&*)'./!.)->! 4"C29/,+/)7 !"10 ;Z)"&+0.&7 "!7%)7 ["!7%17/\ 0 (*/;1.&7 +0(!"!9/-,+/)78 (./5123+&7 ( *"0);4"0)$ *!7/6-0& 91.+)417/< u1;4!;!(1./) 415/+R ;17&+R -)5!"1+2/ ( 7/);0+01$;5/)2 517/)./+& / ( 5!,+/)9) Z1".&7 *!510#2) .17 2)-.!0.1+0./)8 A) ( 1"+R/4)54#"0) ,(/)+5/)2 !"10 ;15"19.)2 ;4!;!(1.! / *!;'#>/(1.! ;/6 *!(;0)+R./) 415/7/ ;17&7/ "!0(/301./17/< O(1"-) %!-5/ (/)9!%!5C( ;Z)"&+0.&+R / 7!+.! (&-'#A!.) *'14%!-5/ (/)9!9/,+/ '3+03 Z!"-719./) 4) (&*)'./)./1 0 !7C(/!.&7/ *!(&A)2 71;()"517/ ( %9).-1+R 01-5"&;4// 5!,+/!'1 t^Y ( O!"#./#< O&7+01;)7 -)5!"1+2) 0 517/)./+& *"0& #9< F0+0&4.)2 hmQ 7!>9/,7& !-./),D -! 71;()"5C( 0 !;414./)2 5!.-&>.1-+2/ (/)A& `14#;01 F41"!7/)2;5/)>!<

w.19/0#23+ ((< -)5!"1+2)8 *17/6417&8 A) #9/+1 F0+0&4.1 01%#-!(1.1 0!;41'1 ( */)"(;0)2 *!'!(/) qs (/)5# -!717/ / 5!7*9)5;17/ %#- +0&.-;0!(&+R8 (0.!;0!.&7/ *"0)0 %!>14&+R 5#*+C( ( +)9# /+R (&.126+/1 "0)-7/),9./5!740< t/) .19)A1'1 -! >'C(.&+R 1"4)"// 7/1;41< =)5!"1+2) 71;()"-5!() 7#;/1'& %&D 014)7 ( 4&7 !5");/) 2#A ./)0(&59) *!*#91".) / B'14(! -!;46*.)E8 ;5!"! !0-1%/1.! ./7/ ./)719 (;0&;45/) -!7&8 1 ! /+R (*"!-(1-0)./# ./) -)+&-!(1'1 *");4/A!(1 Z#.5+21 !%/)54#< u1;4!;!(1.1 .1 #9< F0+0&4.)2 hI -)5!"1+21 T >"1v+0.18 ! "&;#.5# (&2345!(! B4(1"-&7E8 0 7!4&(17/ ;04&(.&+R8 B5"&;419/+0.&+RE "&%/+R *6+R)"0& T 2);4 41518 21-53 >).)"19./) 0.17& ./) 4&95! 0 /..&+R ")>/!.19.&+R *"0&5'1-C(8 19) 415A) 0 *CS.!>!4&+5/)2 1"+R/4)54#"& %!>14&+R 7/1;4 01+R!-./!)#"!*)2;5/+R

[t!-39 @< e)/;)8 !*< +/4<8 ;< hQK<

40 u< e< t!(158 N(307,&+,(078'8&6(1%5&-*%(07'8i%H0+,!3(KTfTT^Tf\fo8 n(No b+&-37+%(>376.+%8

")-< ^< ]/;5#*18 4< I8 O!"#$ IKKK8 ;< hJIg *!"C(.12 4)AN H< ^/5#9;5/8 B7',&-7',5( +( &132,H',5X

(13)

"&7%)">18 G")/%#">8 y97\8 0 4&7 A) ( O!"#./# [/ ")>/!./)\ *)'.!*91;4&+0-.) 71;()"5/ 01;43*/!.! "&4&7/ / 719!(1.&7/<

? ,(/)49) 01*")0).4!(1.)>! 714)"/1'# T +R!+/1A %1"-0! !>"1./+0!.)->! T "&;#2) ;/6 *"0)5!.#23+& !%"10 %1"(.)2 1"+R/4)54#"& O!"#./1 qrs / qs (/)5#< Y"0&(!'1.) *"0&5'1-& *!4(/)"-0123 .1;0) *"0&*#;0+0)./1 +! -! 01-5");# (&;46*!(1./1 "&4&+R / *!9/+R"!7!(1.&+R -)5!"1+2/ 71;()"5!(&+R T %&'& (;0)+R!%)+.) ( "171+R ;4"#54#"& 1"+R/4)54!./+0.)2 "CA.&+R 4&*C( %#-!(9/< M! -! 7!-19.!,+/ */)"(!(0!"C(8 4! 7!A)7& ;3-0/D8 A) "&;#.)5 >'C(.& / "&;#.)5 (&*)'./)./1 )(!9#!(1'& 0>!-./) 0 01;1-17/ *"0)7/1. ( +01;/) 71;()"5C( 517/)..&+R< `&4& %&'& *"0& 4&7 4&95! 9/./17/ *!-7!+./+0&7/8 .1 *!-;41(/) 54C"&+R 719!(1.! B0 "65/E 7!-#' +1')>!8 +06-;4! %1"-0/)2 ;5!7*9/5!(1.)>! (0!"#< ^!4&(& "10 (*"!(1-0!.) 01+R!-(&(1'& *!*#91".!,D *"0)0 -0/);/6+/!9)+/1 / %&'& 4(C"+0! (&5!"0&;4&(1.) ( 5!9)2.&+R (1"/1.41+R (0!"#< wA -! *CS.)>! ,")-./!(/)+01 !%;)"(#2)-7& "1+0)2 4"1-&+&2.) *!-)2,+/) -! 5!9!"&;4&5/ T %/)98 +0)"(/)$< Y!- (0>96--)7 (1";0414!(&7 (&5!.1(+& %&9/ *!7&;'!(/8 ;*"1(./ 4)+R./+0./)8 9/+0./8 >-&A /+R *"1+) ;41'& ;/6 -!;46*.) ;0)"!5/)7# >"!.# 09)+)./!-1(+C(< y7/)-264.!,+/ (&5!.1(+C( ( 015");/) >)!7)4"// *!0(191'& 4(C"+0! 7!-&v5!-(1D 7!4&(& / +1') *!91 5!7*!0&+2/< O"0&71.! ;/6 4)2 ;17)2 4)+R./5/ (&-5!.1./1< ]&D 7!A) Z#.5+2!.!(1'& (&;*)+219/0!(1.) >"#*& 7191"0& 4)>! 4&-*# -)5!"1+2/8 -&;*!.#23+&+R B;01%9!.17/E:(0!"./517/< y ;+R&'5# ,")-./!-(/)+01 (0"1;41 %!>1+4(! / ")*)"4#1" Z!"7 (&*)'./123+&+R [(/)9!%!5/ ;Z)-"&+0.)8 "&%/) *6+R)"0)8 -&(1.!() ./)-!75./64) 7!4&(& (/)9!9/,+/8 #5'1-& B*9)+/!.5!()E /4*<\< 7!A.1 7C(/D ! ;(!/;4&7 (&"1v.!(1./# 4&+R -)5!"1-+2/< ^!A.1 4)A *!;41(/D R/*!4)068 A) ! /9) ( 7/1;41+R *C'.!+.!R1.0)14&+-5/+R "!0;715!(1.! ;/6 (/)9!%1"(.&+R >910#"!(1.&+R 5;041'41+R / %1"-0/)2 4)54!./+0.&7 0-!%/)./# )9)(1+2/8 4! ( O!"#./# / .1 0/)7/ +R)'7/$;5/)2 (&-*1"'& 2) %1"-0/)2 *'1;5/)8 19) %1"(./)2;0) / Z1.410&2./)2;0) "&4) / 719!(1.) 7!4&(& 71;()"5!()< ? 5();4// !%)+.!,+/ "&4&+R 71;()"5C( ( ,")-./!-(/)+0.)2 1"+R/4)54#"0) O!"#./# ;4(/)"-0/D 7!A.18 A) ./) 4&95! (07!+./-'&8 19) ("6+0 (;*C'4(!"0&'& !,.+6&("3H/+8 !-.!4!(&(1.& () (;*!7./1.)2 .1 (;46*/) 9/4)"14#"0)<

(14)

Summary

Past curved into the stone

– engraved and painted tracery decorations of medieval buildings of Toruń

OR/; 1"4/+9) -/")+49& -);+"/%); 4R) *"!%9)7 !Z 4"1+)"/); 1.- -)+!"14/!.; 4R14 R1l) %)). -/;+!l)")- ")+).49& !. 4R) )9)l14/!.; !Z 7)-/)l19 %#/9-/.>; /. O!"#$<

OR);) ){4).;/l) ");)1"+R); R1l) >!4 .!4 !.9& 1 -!+#7).41"& l19#) %#4 19;! /.-/+14) 4R) 1/7; Z!" +!.;)"l14!"& (!"5< t){48 4R) ){17*9); Z"!7 O!"#$ 71& 19;! %) 4R) ;41"4/.> *!/.4 Z!" ");)1"+R (!"5)"; !. 4R) "#9); !Z +!.l)";/!.; /. 1 +)"41/. 4&*) !Z 1"+R/4)+4#"19 -)+!"14/!.; /. 4R14 R/;4!"/+ *)"/!- T Z"!7 ;4!.) 4"1+)"/); 1.- +)"17/+ !.);8 /. 4R) 1"4/v+/19 ;4!.) T 4! 4R) ).>"1l)- *91;4)" 1.- -)+!"14)- /. 1 *!9&+R"!7) ;4&9)< ^!")!l)"8 4R) 1.19&;/; !Z 4R) ){17*9); Z"!7 O!"#$ R1; >!4 1 %/> 7)4R!-!9!>/+19 /7*!"41.+) %)+1#;) 4R/; 4&*) !Z (!"5 !. Z"17/.>;8 %9/.- T (/.-!(;8 *)15;8 %#44");;); 1.- !4R)" 1"+R/4)+4!./+ -)41/9; /; 4R) +R1"1+4)"/;4/+ Z)14#") .!4 !.9& /. 4R) 1")1 !Z u/)7/1 MR)'7/$;51 %#4 19;! 14 4R) (R!9) ;R!") !Z 4R) ]194/+ F)1< r4 199 *!/.4; 4! 4R) +!.+9#;/!. 4R14 4R) 1%!l) *"!%9)7 /; 1+4#199& ){)7*9/v)- %& /4; ;+19) 1.- 4R) "1.>) !Z *");).4)- ){17*9);<

(15)

r9<I< Y"0)"&;& "&4C( ( %9).-1+R %!+0.&+R8 ,"!-5!()2 "!0)+/) !"10 ")5!.;4"#5+21 Z"&0# .1 )9)(1+2/ =!7# H!*)"./518 01N @< G"&+08

(16)

r9<h< O0(< G34( I31,7.+0%8 0")5!.;4"#!(1.) -)5!"1+2) 71;()"5!() )9)(1+2/ -(C+R ;3;/1--#23+&+R 517/)./+ [Z!4< k< Y/9)+51\

(17)

r9< W< ]1;041 a!'6%./5 [Z!4< k< Y/9)+51\

r9< Q< ?/)A1 5!,+/!'1 ,(< @15#%1 ( O!"#./# [Z!4< k< Y/9)+51\

(18)

r9< J< b5!./.8 ;0+0&4 (;+R< 5!,+/!'1 *1"1v19-.)>! [Z!4< H< Y!915\

r9< V< H1*9/+1 ,(< H"0&A1 *"0& 5!,+/)9) ,(< H141"0&.& ( ]"!-./+& [Z!4< ^< H#"5!(;5/\

(19)

r9< X< ]'6-./) 0")5!.;4"#!(1.) -)5!"1+2) 71;()"5!() ( ;0+0&+/) 5!,+/!'1 Z1".)>! ( =!-%"&7 ^/),+/) [Z!4< k< Y/9)+51\

r9< U< ^#" *"0& 5!,+/)9) ?./)%!(0/6+/1 t^Y ( O!"#./# [Z!4< ^< H#"5!(;5/\

(20)

r9< K< Y!9) */)"(;0)>! !- (;+R!-# ;'#*51 ;4)"+0&.!()>! */)"(;0)>! *"0)210-# %"17.)>! ("10 0 ")5!.;4"#5+23 71;()"5# [Z!4< / ")5!.;4"#5+21 ^< H#"5!(;5/\

r9< Ic< Y!9) */)"(;0)>! !- 01+R!-# ;'#*51 ;4)"+0&.!()>! 4"0)+/)>! *"0)210-# ("10 0 ")5!.;4"#5+23 71;()"5#8 ")*"< Z!4< (> ]< `!#%1 IKKV8 Z!4< ." VV8 ")5!.;4"#5+21 ^< H#"-kowski

(21)

r9< II< `)5!.;4"#5+21 71;()"-5# */)"(;0)>! !- 01+R!-# ;'#*51 ;4)"+0&.!()>! -"#->/)>! *"0)210-#8 !*"1+!(1' ^< H#"5/)(/+0 IKKX

r9< Ih< G"&0 ("10 0 ")5!.;4"#5+23 71;()"5#8 ")*"< Z!4< (> `!#%1 IKKV8 Z!4< ." Jh8 ")5!.;4"#5+21 ^< H#"5!(;5/

(22)

r9< IW< G"&0 015"&;4// 5!,+/!'1 t^Y1..& ( O!"#./# / ")5!.;4"#5+21 (> e)/;) IUKK8 /9< IQW

r9< IQ< Y/)"(;01 / -"#>1 !- *.< %9).-1 015"&;4// 5!,+/!'1 t^Y1..& ( O!"#./# ("10 0 *"!-*!0&+23 ")5!.;4"#5+2/ "&;#.5# 71;()"5#

(23)

r9< IJ< H1".)" *"0& 5!,+/)9) ,(< @15#%1 ( O! : "#./# [Z!4< ^< H#"5!(;5/\ r9< IV< H1".)" *"0& 5!,+/)9) ,(< @15#%1 ( O!"#./#8 */)"(;01 !- *!'#-./!()>! (;+R!-# %9).-1 0 ")5!.;4"#5+23 "&;#.5# 71;()"5# (&5!.1.3 *"0)0 ^< H#"5!(-;5/)>!

(24)

r9< IU< `&4& 71;()"5# ( (&;!5/)2 %9).-0/) .1 )9)(1+2/ *"0& #9< F0+0&4.)2 hmQ [Z!4< ^< H#": kowski)

r9< IX< k9)(1+21 517/)./+& *"0& #9< F0+0&4.)2 hmQ8 ;41. !%)+.& [Z!4< ^< H#"5!(;5/\

(25)

r9< IK< u1+R!(1.) "&4& / ")5!.;4"#5+21 "&;#.5# 71;()"5# ( (&;!5/)2 %9).-0/) .1 )9)(1+2/ *"0& #9< F0+0&4.)2 h8 Q ")5!.;4"#5+2/ "&;#.5# 71;()"5# -!5!.1' ^< H#"5!(;5/

r9< hc< u1+R!(1.) "&4& / ")5!.;4"#5+21 "&;#.5# 71;()"5# ( (&;!5/)2 %9).-0/) .1 )9)(1+2/ *"0& #9< F0+0&4.)2 h8 Q ")5!.;4"#5+2/ "&;#.5# 71;()"5# -!5!.1' ^< H#"5!(;5/

(26)

r9< hI< u1+R!(1.) "&4& / ")5!.;4"#5+21 "&;#.5# 71;()"5# ( (&;!5/)2 %9).-0/) .1 )9)(1+2/ *"0& #9< F0+0&4.)2 h8 Q ")5!.;4"#5+2/ "&;#.5# 71;()"5# -!5!.1' ^< H#"5!(;5/

r9< hh< u1+R!(1.) "&4& / ")5!.;4"#5+21 "&;#.5# 71;()"5# ( (&;!5/)2 %9).-0/) .1 )9)(1+2/ 517/)./+& *"0& #9< F0+0&4.)2 h8 Q ")5!.;4"#5+2/ "&;#.5# 71;()"5# -!5!.1' ^< H#"5!(;5/

(27)

r9< hW< u1+R!(1.) "&4& / ")5!.;4"#5+21 "&;#.5# 71;()"5# ( (&;!5/)2 %9).-0/) .1 )9)(1+2/ 517/)./+& *"0& #9< F0+0&4.)2 h8 Q ")5!.;4"#5+2/ "&;#.5# 71;()"5# -!5!.1' ^< H#"5!(;5/

r9< hQ< G"&0 *!-!51*!(& .1(& *!'#-./!()2 5!,+/!'1 514)-"19.)>! *!- ()0(1./)7 ,(< @1.1 MR"0+/+/)91 / ,(< @1.1 k(1.>)9/;4& ( O!"#./# [Z!4< ^< H#"5!(;5/\

r9< hJ< G"&0 5"#+R4& .1(& *C'.!+.)2 5!,+/!'1 *(< ,(< @15#%1 ( O!"#./# [Z!4< ^< H#"5!(;5/\

(28)

r9< hV< ]9).-& .1 )9)(1+2/ 517/)./+& *"0& #9< F0+0&4.)2 hI ( O!"#./# ("10 0 *"!*!0&+23 ")5!.;4"#5+2/ "&;#.5# 71;()"5# T ^< H#"5!(;5/

Cytaty

Powiązane dokumenty

rocznica Konstytucji 3 maja – na placu, w zachodniej części pojawił się pomnik upamiętniający tę rocznicę; w okresie powojennym był zaniedbany. Tuż po wojnie w centralnej

Panował tu straszliwy zaduch, oddychało się z trudem, ale nie słyszało się przynajmniej tak wyraźnie huku bomb i warkotu samolotów.. Żałowaliśmy naszej decyzji

Kwalifikacja do wystawy – Florian Mazurek- Szkoła Podstawowa w Bieńkowicach (szkoły podstawowe).. Kwalifikacja do wystawy – Alicja Kołodziejczyk – Zespół Szkolno-Przedszkolny

Przygotowane przeze mnie propozycje zebrane są we wspólnej prezentacji, której każdy slajd zawiera bezpośredni link do materiałów, gotowych do wykorzystania z dziećmi..

Użytkownicy wordpress.com mają możliwość osadzenia padletu na swojej stronie poprzez skopiowanie adresu URL padletu, dostępnego także tutaj (patrz: zielona

Mentimeter (w języku angielskim www.mentimeter.com wersja bezpłatna i płatna z rozszerzonymi możliwościami ) – do tworzenia „żywych” prezentacji z wykorzystanie

Słowniki języka syriackiego również wyjaśniają znaczenie użytego w Peszitcie słowa jako stumbling-block, czyli kamień, o który wszyscy się potykają.. Szczególnie

Bardzo istotna, nie tylko ze względów estetycznych, jest barwa skał, od niej bowiem zależy stopień ich nagrzewania się podczas słonecz- nych dni, a tym samym temperatura