Dorota Gostyńska
"Trzej poeci późnego baroku:
Wespazjan Kochowski, Stanisław
Herakliusz Lubomirski, Wacław
Potocki"
Biuletyn Polonistyczny 33/1-2 (116-117), 176-184
l i t e r a c k i m dokumentem p o k o le n ia , do k tó re g o n a le ż y ró w n ie ż je g o tw ó r c a .
R e f e r a t y s e s j i m ają z o s ta ć o p u b lik o w a n e p rz e z w y d a w n ic tw o WSP w Z i e l o n e j G ó rz e .
s i e r p i e ń 1989 Ewa N odzyńskn
“Trzej poeci późnego be roku * Wespazjan Kochowskl, Stanisław Herakliusz Lubomirski, Wacław Potocki“ Warszawa, 26-27 października 1989 r. >7 d n ia c h 26 i 27 X 1989 r , o d b y ła s i ę w W arszaw a k o n f e r e n c ja naukowa p t . “ T r z e j p o e c i późnego b a ro k u : W e s p a z ja n K o c h o w s k i, S t a n i s ła w H e r a k li u s z L u b o m ir s k i, W a cła w P o t o c k i " , z o rg a n iz o w a n a p rz e z z e s p ó ł P ra c o w n i H i s t o r i i L i t e r a t u r y R e n esa n su i B a ro k u I n s t y t u t u Badań L i t e r a c k i c h .
O b rad y o t w o r z y ła B . O tw inow ska ( i B L ) , w y r a ż a ją c n a d z i e j ę , że wzbogacą one w sposób i s t o t n y o b ra z ż y c i a i d z i e ł a u z n a n y c h , le c z n ie dość J e s z c z e poznanych poetów s c h y łk u X V I I w. P rz e d p o łu d n io w ą c z ę ś ć p ie rw s z e g o d n ia s e s j i p o św ię c o n o t w ó r c z o ś c i r e l i g i j n e j .Vesp azjana K o c h o w s k ie g o .
P o le m ik ę z b a d a c z a m i, o d m a w ia ją c ym i w a r t o ś c i l i t e r a c k i e j t a kim utworom p o e t y , ja k "O gró d p a n i e ń s k i" i " C h r y t u s c i e r p i ą c y " p o d ją ł Z .3 . L i c h a ń s k i ( B N ) w r e f e r a c i e p t . "M e s ja d a .Vespazjar.a K o c h o w s k ie g o ". Sz c z e g ó ło w a a n a l i z a z w ła s z c z a d ru g ie g o z w y m ie n io n ych poematów - je g o t r e ś c i , k o n s t r u k c j i , e le m en tó w
- 177
o b ra z o w a n ia , k s z t a ł t u w e r s y f ik a c y jn e g o i z w ięzku z E w a n g e lię wg św . Ł u k a s z a - p o z w o liła podważyć te z ę o m ie r n o ś c i dokonań p o e ty i w ska za ć na g rę św iad o m ie prowadzonę w o b s z a rz e u tw o ru . Oego p r o s t o t a , o k r e ś la n a ja k o " n a t r ę t n a “ , o k a z a ła s i ę r e z u lta te m s t y l i z a c j i s i ę g a j ę c e j w zorca l i t e r a t u r y p l e b e j s k i e j - efe k te m c e lo w y ch odwo ła ń do t r a d y c j i la m e n tu ( p l a n c t u s ) i o b rz ę d o w o śc i W ie lk ie g o Tygod n i a . W k o n k l u z j i , w s k a z u ję c na s z e r s z y k o n te k s t t e m a t y k i r e l i g i j n e j w p o e z j i b a ro k u , a u t o r r e f e r a t u a k c e n to w a ł ważność omawianego u tw o ru , b o g ateg o w l i t e r a c k i e k o n e k s je , zgodnego z duchem czasów i o s o b o w o śc ię p o e ty i w s k a z y w a ł na je g o b l is k o ś ć n ie wobec w zorca gatunkow ego m e s ja d y , l e c z wobec l i t e r a t u r y p a s y j n e j .
Panoram ę wętków r e l i g i j n y c h w t w ó r c z o ś c i K o chow skieg o p rz e d s t a w i ł 0 . S t a r n a w s k i (u ł) w r e f e r a c i e "M otyw y r e l i g i j n e w p o e z j i W e s p a z ja n a K o c h o w s k ie g o ". K a t a lo g u ję c te w ę t k i w u tw o rach p o e t y , w i e l e uw agi p o ś w i ę c i ł t r a d y c j i k s z t a ł t u j ę c e j ic h t r e ś c i ( ź r ó d ł a t e o l o g ic z n e , a n t y k , p o e z ja 3ana K o ch an o w sk ie g o ) o ra z zna c z e n iu K o ch o w sk ieg o d la l i t e r a t u r y epok p ó ź n ie js z y c h ( B e n is ła w s k a , M i c k i e w i c z ) . W d z i e ła c h Ko chow skieg o r e a l i z u j ę c y c h w z o rze c podmio tow y p o e ty ro zm o d lo n e g o , p o e t y - r y c e r z a , wyeksponowany z o s t a ł zw ię- zek z form ę m o d litw y , n a ś la d o w n ic tw o ję z y k a b i b l i j n e g o , temat o p ie k i B o ż e j nad orężem p o ls k im , k u lt ś w ię t y c h , cudownych zd arzeń i o b raz ó w , s a n k t u a r ió w M a r y jn y c h , a ta k ż e motywy f r a n c is z k a ń s k ie i a n t y h e r e t y c k i e . O d n a jd u ję c godne, cho ć n ie n a jw y ż s z e , m ie js c e Ko ch ow sk ieg o w n u r c ie r e l i g i j n y m p o e z j i b aro ku w y m ie n ił a u t o r Je g o z a s łu g i ja k o p r e k u r s o r a m e sjan izm u , p ie w c y P o l s k i Ja k o przedm urza c h r z e ś c ij a ń s t w a , w z b o g a c a Ję c e g o znane w c z e ś n ie j w ę t k i i p o szu k u ję - cego nowych środków w y ra z u a r t y s t y c z n e g o - i n i c j a t o r a li r y k ó w p r o zę i tw ó rc z e g o w e r s y f i k a t o r a .
szczeg ó ło w ych (K o c h o w s k i a J e z u i c i i T r y d e n t , sp o rn e a u t o r s t w o poematu "O b lę ż e n ie O asneJ G ó r y " , s c e n ic z n y c h a r a k t e r i s t r o f i k a "C h ry s tu s a c i e r p i ą c e g o " ) - mnogość problem ów z w ią z a n y c h z r e l i g i j n o ś c i? d z i e ła l i t e r a c k i e g o e p o k i b a ro k u : Je g o m a t e r ia łu l i t e r a c k ie g o , t r a d y c j i . Ję z y k a p o e t y c k ie g o . Wskazywano ta k ż e na z ło ż o n o ś ć osob ow o ści W esp a zjan a Ko cho w skieg o - p o e ty duchowego n ie p o k o ju , w y k ra c z a ją c e g o w sw o ich u tw o ra ch poza p rz y p is y w a n e mu s te r e o t y p o w e r o le P o la k a , k a t o l i k a , s z la c h c ic a i r y c e r z a . P o j a w i ł y s i ę tu ta k ż 3 z a g a d n ie n ie e ty c z n e g o c h a r a k t e r u p r o s t o t y d z i e ł a l i t e r a c k i e g o - programowego, z a le ż n e g o od w a g i tem atu z a n ie c h a n ia m a n ie ry l i t e r a c k i e j .
Drugą c z ę ś ć ob rad ro z p o c z ą ł t e k s t 0 . G r u c h a ł y ( U d ) p t . " Ł a c i ń s k ie u tw o ry p o e t y c k ie W e sp a z jan a K o c h o w s k ie g o ". P r e z e n t u j ą c o b sze rn e i w i e l o s t r o n n i e n ie z b ad a n e d o tąd u tw o ry p o e t y , po chodzące z o r y g in a ln y c h rę k o p is ó w , a u t o r w ł ą c z y ł s i ę w z a p o c z ą tk o wany niedawno n u rt badań X V II- w ie c z n e j p o e z j i n o w o ła c iń s k i e j w P o ls c e . Obok ź r ó d e ł te k s tó w i ic h o g ó ln e j t e m a t y k i, z a j ę ł y go p rzed e w sz ys tk im k w e s tie w e r s y f ik a c y jn e i g e n o lo g ic z n e . A k c e n t u ją c obecność n ie a n ty c z n y c h a ś r e d n io w ie c z n y c h wzorów m e try c z n y c h w ł a c i ń s k i e j t w ó r c z o ś c i K o ch o w sk ie g o , w sk a z yw a ł na m e d ie w iz u ją c e n u r t y p o e z j i b a ro k u . Oednakże - z d r u g ie j s t r o n y - p o d d a ją c do kładnym badaniom ł a c i ń s k i e e lo g i a p o e t y , z ł ą c z y ł j e z barokową t r a d y c j ą "aw angardow ych po szu kiw ań k o n c e p t y s t y c z n e j p o e z j i j e z u i c k i e j " , p rz y w o łu ją c t e o r i ę Em anuele T e s a u ra i tw ó rc z o ś ć A l b e r t a In e s a b e z p o ś re d n i w zór w i e lu w ie r s z y K o ch o w sk ie g o . Z asad n icz ym przedm iotem s w o je j w y p o w ie d z i u c z y n i ł r e f e r e n t d yso nans m iędzy p o ls k ą i ła c iń s k ą t w ó r c z o ś c ią K o ch o w sk ie g o , z k t ó r y c h t a o s t a t n i a w ła ś n ie s t a ł a s i ę terenem n o w a to r s k ic h p o szu kiw ań p o e t y .
- 179
tw ó r c z o ś ć W e sp a z jan a K ochow skieg o 1 W acław a P o to c k ie g o w r e f e r a c i e 0 . R e ć k i ( WSP Z ie lo n a G ó ra ) p t . “ » O b ro tn e rz e c z y lu d z k ic h na ś w ie c i e b ie g u n y * '. Nagrobek l i t e r a c k i późnego b aroku (n a p r z y k ła d z ie t w ó r c z o ś c i W. P o to c k ie g o i W. K o c h o w s k ie g o )“ . O d k ry w a ją c n i e znane t e k s t y rę k o p iś m ie n n e a u t o r p o s z u k iw a ł w yz n acz n ik ó w gatun ku w s f e r z e tem atów , a d r e s u c z y t e l n i c z e g o , k o m p o z y c ji i i d e i . Różno r o d n ie s y s t e m a t y z u ją c badaną t w ó r c z o ś ć , r o b i ł o d w o ła n ia do X V I I - - w ie c z n e j t e o r i i p o e z j i , do t r a d y c j i gatunków b l i s k i c h n a g ro b k o w i: e p ig ra m a tu i i n s k r y p c j i . W sk a z y w a ł p rz y tym na z w ią z e k nagrobka l i t e r a c k i e g o z k u l t u r ą b aroku - z a r c h i t e k t u r ą pogrzebową i h e r a l d yką o r a z d e f i n i o w a ł je g o z a s a d n ic z e f u n k c je - w y l i c z e n i e z a l e t b o h a t e r a , k o n s o la c ję i komm emorację. N a g ro b k i l i t e r a c k i e późnego b aro k u s t a n o w i ł y , j a k p o d k r e ś l a ł , g ło s w d y s k u s j i o s y s t e m ie w a r t o ś c i z ie m s k ic h , t o c z ą c e j s i ę in te n s y w n ie w e p o c e , w k t ó r e j po w s t a ł y .
P y t a n i a do r e fe r e n t ó w d a ły p o c z ą te k popołudniowym obradom k o n f e r e n c j i , prowadzonym p rz e z 3 . S t a r n a w s k ie g o . Podważono tu m .in . t e z ę S . N ie z n a n o w sk ie g o o zaan g ażow an iu p o lit y c z n y m tw ó r c z o ś c i K o c h o w sk ie g o . Przedm iotem d e b a ty s t a ł a s i ę ta k ż e k w e s tia n o w a to rstw a b aro ko w ej p o e t y k i j e z u i c k i e j o ra z - ponownie - wy z n a c z n ik i i w z o ry p o e z j i r e l i g i j n e j b a ro k u .
K o le j n e r e f e r a t y d o t y c z y ły t w ó r c z o ś c i W acław a P o t o c k ie g o . R . O c i e c z e k (uśl.) w r e f e r a c i e p t . " W ie r s z e W acław a Po t o c k ie g o o z b ó jn ik a c h g ó r s k ic h " om ów iła u tw o ry s ta n o w ią c e je d n o z p ie r w s z y c h ś w ia d e c tw fu n k c jo n o w a n ia tem atu t a t r z a ń s k ie g o w p o l s k i e j l i t e r a t u r z e . K r e ś lą c na p o d s ta w ie dawnych dokumentów, w tym a k t sąd o w ych , barw ny o b ra z związków rodu P o t o c k ic h z Podgórzem w X V I I w . , a u t o r k a o b j ę ł a b a d a n ia m i t ł o h i s t o r y c z n e , g e o g r a f ic z n e , s p o łe c z n e i e t n ic z n e t y c h t e k s t ó w . I c h a n a l i z a u ja w n iła bogactwo
t u a c j ę dawnego m ieszkańca R z e c z y p o s p o lit e j ja k o swego ro d z a ju " s t a n z a g r o ż e n ia ” . W y n ik i badań nad utw o ram i p o z w o l iły ta k ż e p rz e d s ta w ić p ro p o z y c ję k o r e k t y k o m en tarz y e d y t o r s k ic h do d o ty c h czasow ych wydań d z i e ł P o t o c k ie g o . W k o n k l u z j i a u t o r k a w s k a z a ła na to w a rz y s z ą c y r e a l i z a c j i tem atu z b ó jn ic k ie g o hum or, n u tę s y m p a t ii i podziwu wobec b o h ate ró w w i e r s z y . Grupa w i e r s z y p o św ię co n ych zbójnikom g ó rskim może b yć tra k to w a n a n ie t y l k o ja k o ź r ó d ło do w i zerunku P o l s k i e p o k i b a ro k u , a l e i ja k o s y g n a ł w r a ż l iw o ś c i p o e t y , w y r a ż a ją c e j s i ę w p o g łę b io n e j r e f l e k s j i , w b ra k u je d n o z n a c z n e j o cen y z ja w is k a i p ro s t y c h o s k a rż e ń pod adresem z b ó jn ik ó w .
R e f e r a t T . P o d g ó r s k i e j ( U G ) “ >>Każdej ż a r t u t r z e ba mowie^, c z y l i p ro b le m a ty k a śm iechu w t w ó r c z o ś c i W acław a P o t o c k ie g o " - w n ió s ł in f o r m a c je o z a ło ż e n ia c h p o e t y k i p i s a r z a , o Je g o r e f l e k s j i na tem at w łasn e g o p ro c e s u tw ó rcz e g o i wzorów obcych t e j c z ę ś c i Je g o t w ó r c z o ś c i, k t ó r ą p od p o rząd ko w ał c e lo w i ludycznem u. A u to rk a p r z e d s t a w iła s z c z e g ó ło w y p r z e g lą d w y p o w ie d z i P o to c k ie g o p o św ięco n ych z a g a d n ie n iu śm ie c h u , w s k a z u ją c na ic h o s a d z e n ie w t r a d y c j i c y c e r o ń s k ie j i k w i n t y l i a ń s k i e j . U ja w n i ła ta k ż e wagę, j a ką p r z y p is y w a ł p o eta wzorom l i t e r a c k i m : ic h n a ś la d o w a n ie u z n a w a ł, zg o d n ie z z a ło ż e n ia m i ó w cze sn e j p o e t y k i, za n a jd o s k o n a ls z y sposób k s z t a łt o w a n ia sw o jeg o w a r s z t a t u tw ó rc z e g o . C z e ść t r z e c i ą r e f e r a t u w y p e łn iła a n a l i z a porównawcza f r a s z k i "G o lo n o s t r z y ż o n o " i j e j w ło s k ic h p ierw o w z o ró w , o d n a le z io n y c h p rz e z a u t o r k ę w X V -w ieczn ych
f a c e c ja c h P o g g io B ir a c c io li n i e g o .
N ie k o n w e n c jo n a ln ą i n t e r p r e t a c j ę je d n e g o z w ie r s z y P o to c k ie g o z ap ro po now ał A . C z y ż (U W ) w t e k ś c i e " » S t a r y z m ło d ą « .» Bakań- s k i# w ie r s z W acław a P o t o c k i e g o " . K r e ś l i ł tu w i z j ę późnobarokow ej
- 181
" l i t e r a t u r y n i e m o ż li w e j " , nacech o w an ej n i e c h ę c ią wobec c z ło w ie k a , a t a k u j ą c e j o b ra z am i je g o f i z y c z n e j i duchowej n i c o ś c i . D e f i n i u j ą c " id io m B a k i " - to w s z y s tk o , co s k ła d a s i ę na osobność i o s o b liw o ś ć t w ó r c z o ś c i X V III- w ie c z n e g o j e z u i t y , d e m o n stro w a ł, w J a k i spo sób w p is u j e s i ę w te n paradygm at w ie r s z P o t o c k ie g o , w y p e łn io n y b r u t a l
nym s zyd e rstw e m i d e g ra d u ją c y m i o b ra z am i lu d z k i e j f i z j o l o g i i . W P o to c k im u p a t r y w a ł n ie t y l e p r e k u r s o r a B a k i , - i l e p o d k r e ś la ł w s p ó l ną p r z y n a le ż n o ś ć obu poetów do n u rtu p o e z j i " s k r a j n e j " ; j e j w y z n a c z n ik ie m , obok s z o k u ją c e g o sposobu r e a l i z a c j i te m a tu , s t a j e s i ę p ro w o k u ją c y fo rm at w e r s y f i k a c y j n y c z t e r o z g ło s k o w c a .
W d y s k u s j i k o ń c z ą c e j p ie r w s z y d z ie ń o b ra d podnoszono p ro b le m f o l k l o r u w t w ó r c z o ś c i P o t o c k ie g o , wzorów w ło s k ic h je g o utworów o r a z t r a d y c j i l i t e r a t u r y n i e m i e c k i e j , w k t ó r e j metrum c z t e r o z g ło s kowca t o w a rz y s z y c z ę s t o d ra sty cz n y m r e a liz a c jo m c e lu s z y d e r s t w a .
N a s tę p n y d z ie ń k o n f e r e n c j i , p ro w ad zo nej p rz e z 2 . 3 . L ic h a ń - s k ie g o , ro z p o c z ę to r e fe r a t e m B . O t w i n o w s k i e j ( I B L ) " M y ś l i o l i t e r a t u r z e we w s t ę p ie do T r a n s a k c j i w o jn y c h o c i m s k ie j* W acła w a P o t o c k i e g o " . Zdaniem a u t o r k i , w l i t e r a t u r z e p o l s k i e j n i e w i e l e j e s t te k s tó w c i ą g ł y c h , w y p e łn io n y c h r e f l e k s j ą m e ta p o e ty c k ą . S t ą d waga dokonań S . H . L u b o m ir s k ie g o , M .K . S a r b ie w s k ie g o , Ł . Opa li ń s k i e g o , a ta k ż e W. P o t o c k ie g o . 3ego "Przedm ow a" powinna u z u p e ł n i ć kanon b arokow ych r e f l e k s j i o l i t e r a t u r z e . Mimo, i ż j e s t to t e k s t o n ie w y s o k ie j w a r t o ś c i a r t y s t y c z n e j , o b c ią ż o n y lic z n y m i ma k a ro n iz m a m i, z n a jd u ją w nim o d z w ie r c ie d le n ie głów ne w ą t k i ó w c z e s nych 'd y s p u t o p o e z j i . P o ja w ia s i ę tu p r z e j ę t a od P i o t r a Kochanow s k ie g o fo rm u ła p o e z j i ja k o " o t iu m " . W nowy - w sto su n k u do r e n e sansu - sposób r y s u j e s i ę s to s u n e k p o e t a - k r y t y k . P o t o c k i w y r a ź n ie o g r a n ic z a prawo k r y t y k a do w y p o w ie d z i o p o e z j i , o p o w ia d a ją c s i ę za herm etycznym z w ią z k ie m m iędzy p o e ta m i. Z o i l o w i , k t ó r y sam n i e
p o d ją ł tru d u tw o rz e n ia p o e z j i . Drak k o m p e te n c ji do j e j s p r a w i e d l i w ej oceny - Je g o sądam i r z ą d z i bowiem z a w iś ć ( i n v i d i a ) . In n o w a c ję w sto su n k u do t e o r i i re n e san so w e j wysoko c e n i ą c e j p ię k n y s t y l p o e t y c k i J e s t u P o to c k ie g o p ochw ała samego z a p is u - a p o te o z a pisma i l i t e r ja k o " d r u g i e j d u s z y " c z ło w ie k a . E k s p o n u je ta k ż e p o e ta r o l ę e m u la c j i- tw ó rcz e g o w sp ó łz aw o d n ictw a z a n ty c z n y m i w z o ra m i,• wprow a d z a ją c p rz y tym barokow y w ą te k p r z e m ija n ia ty c h o s t a t n i c h o b ecn y w o g ó ln o e u r o p e js k ic h s p o ra c h X V II- w ie c z n y c h z w o le n n ik ó w t r a d y c j i k la s y c z n e j z rz e c z n ik a m i nowego smaku. Motywem d e k a d e n c ji c y w i l i z a c j i - j e j a p o k a lip t y c z n ą w i z ją , zapow iada P o t o c k i p ó ź n ie js z e , X V I I I - w ie c z n e , z a in t e r e s o w a n ie tym tem atem . Przedm iotem r e f l e k s j i p o e ty s t a j e s i ę ta k ż e k w e s tia l i t e r a c k i e g o o p ra c o w a n ia h i s t o r i i o j c z y s t e j . W ypowiedź o n ie d o s t a t k u ta k h i s t o r y c z n y c h . J a k i f i k c y jn y c h p ierw ow zorów w t e j d z i e d z in ie pozw ala mu nadać własnem u eposow i w a lo r n o w a to rs tw a .
T w ó rczo ść i b i o g r a f i ę S . H . L u b o m irs k ie g o u c z y n i l i tematem swych w y s tą p ie ń k o l e j n i r e f e r e n c i . W. M a g n u s z e w s k i (W S P Z ie lo n a G ó ra ) w t e k ś c i e "W s p r a w ie a t r y b u c j i l i s t ó w p r z y p i s y wanych S t a n is ła w o w i H e r a k liu s z o w i Lu b o m irsk ie m u " p o d w ażył s t a n o w isk o 3 . S ta r n a w s k ie g o w s p r a w ie dwóch l i s t ó w do Kondeusza z l a t 1679-1681, o d n a le z io n y c h w z b io r a c h C h a n t i l l y . P r e c y z y jn e b ad a n ia t e k s t o lo g ic z n e i h is t o r y c z n e p o z w o l iły u s t a l i ć , że au to re m l i s t ó w j e s t n ie S t a n is ł a w H e r a k li u s z , le c z je g o b r a t - H ie ro n im A u gu styn L u b o m ir s k i, p o z o s t a ją c y w ś c i s ł y c h z w ią z k a c h z dworem fr a n c u s k im , m a rsz a łe k sejm u i k a w a le r m a lt a ń s k i. 3ego b u r z liw a b i o g r a f i a z n a j d u je o d z w ie r c ie d le n ie w t e k ś c ie l i s t ó w , a f i g u r u j ą c a w p o d p is ie godność "kom andora" n a k a z u je w y k lu c z y ć a u to r s tw o S t a n is ł a w a He
r a k l i u s z * .
i-- 183
s ła w a H e r a k liu s z a L u b o m irs k ie g o - p ro b le m y j ę z y k a “ p o s t a w ił s o b ie za c e l r e k o n s t r u k c ję o b raz u ł a c i n y p o e t y , w o d w o ła n iu do kanonu ł a c i n y k l a s y c z n e j . A n a l i z u j ą c ro d z a j rz e cz o w n ik ó w , p rz y m io tn ik ó w i c z a s o w n ik ó w , k t ó r e L u b o m irs k i s z c z e g ó ln ie s o b ie u p od o b ał i porów n u ją c k o le j n e e d y c je t e k s t u d z i e ł a , w y s u n ą ł a u t o r r e f e r a t u w n io se k 0 celow ym d ą ż e n iu p o e ty do w p ro w ad zania s łó w w y sz u k a n yc h , n ie z w y k ł y c h , o b cych ł a c i n i e c y c e r o ń s k i e j . Oęzyk "A d v e rb ió w " j a k i s i ę - w k o n k l u z j i - ja k o p e łe n n a p ię ć i w y m y ś ln o ś c i i j e s t jednym z e l e mentów p o t w ie r d z a ją c y c h t e z ę C la u d e 'a B a c k v is a o " o s o b n o ś c i" S .H . L u b o m irs k ie g o w l i t e r a t u r z e p o l s k i e j późnego b a ro k u .
Wynikom r z e t e ln y c h badań ź ró d ło w y c h n a d a ł le k k ą l i t e r a c k ą form ę A . K a r p i ń s k i ( I B L ) w r e f e r a c i e "L u b o m ir s k i i i n n i . O k ru c h y ż y c ia l i t e r a c k i e g o " . R e f e r a t d o t y c z y ł t w ó r c z o ś c i Lu b o m ir s k ie g o o r a z c h a r a k t e r y z o w a ł ś ro d o w is k o l i t e r a c k i e d r u g ie j poło w y X V I I w. A u to r p r z e d s t a w ił drobne p o le m ik i l i t e r a c k i e o k re s u o ra z l u d z i , k t ó r z y m o g li to w a rz y s z y ć p is a r s t w u L u b o m irs k ie g o lu b j e i n s p ir o w a ć . P r e z e n t o w a ł m .in . s e r i ę w ie r s z y l i r y c z n y c h , u k ła d a ją c y c h s i ę w d y s k u s ję na tem at " o s o b n o ś c i" L u b o m ir s k ie g o . U c z e s t n i c z y l i w n i e j I . S a p ie ż y n a o ra z M. S o k o l n i c k i . W centrum uw agi r e f e r e n t a z n a la z ła s i ę ta k ż e p o s ta ć O ózefa Z e b rz y d o w s k ie g o , o p ata Ję d r z e jo w s k ie g o , k tó re g o można z a l i c z y ć do i n t e l e k t u a l n y c h p a rtn e ró w p o e ty . N a j i s t o t n i e j s z y m punktem r e f e r a t u b y ło p r z e d s t a w ie n ie l i s t u S .H . L u b o m irs k ie g o do H e le n y L u b o m ir s k ie j , m ie sz cz ące g o cenne in fo rm a c j e o w a r s z t a c ie twórczym i n ie z n a n y c h d z iś u tw o ra ch p is a n y c h na z am ó w ie n ie a d r e s a t k i l i s t u .
O b rad y s e s j i zam knęła d y s k u s ja ta k nad p o s z c z e g ó ln ym i r e f e r a t a m i, j a k i nad o g ó ln y m i z a g a d n ie n ia m i l i t e r a t u r y późnego baroku 1 stanem j e j b ad ań . O ż y w iła j ą k o n t r o w e r s ja m iędzy obecnym i na s a l i : wydawcą s p o rn y c h l i s t ó w L u b o m irs k ie g o i au to rem p r z e d s t a w io
n e j na k o n f e r e n c j i e m e n d a c ji do w y d a n ia . Omawiano m ie js c e - lite r a * * t u r y w barokowym p a ra g o n ie s z t u k , k w e s tie e p i g r a f i k i , p e rs p e k ty w y badań nad trzem a p oetam i i l i t e r a t u r ę b aro ku p is a n ą w ję z y k u ł a c iń s k im . W y m ie n ia ją c d o ś w ia d c z e n ia , r e f e r e n c i i u c z e s t n ic y d y s k u s j i u z y s k a li w i e l e w a rto ś c io w y c h i n f o r m a c j i b i b l i o g r a f i c z n y c h . W n io s k i końcowe p r z e d s t a w ił Z .3 . L i c h a ń s k i . S t w i e r d z i ł , że podno szone w tok u ob rad p rob le m y n ie z y s k a ły je s z c z e o s ta te c z n e g o wy j a ś n i e n i a , co powinno s ta n o w ić z a c h ę tę do k o le jn y c h s p o tk a ń . O p ra cow ania domagają s i ę bowiem z w ła sz c z a t a k i e te m a ty, j a k : r e l i g i j ność d z ie ła l i t e r a c k i e g o doby b a ro k u , e r u d y c ja dawnych p i s a r z y - p ro c e s y k s z t a łt o w a n ia s i ę ic h tw ó r c z e j o s o b o w o ś c i, z w ią z e k p r o s t o t y , cz y w rę c z n ie p o r a d n o ś c i, z k u n s z to w n o ś c ią w w ie lu b aro ko w ych u tw o ra ch , o b raz e p o k i w y ł a n i a j ą c y s i ę z utworów l i t e r a c k i c h . W ska z a ł ta k ż e na k o n ie c z n o ś ć badań p a le o g ra f ic z n y c h , e d y t o r s k ic h i t e k s t o lo g ic z n y c h , k t ó r e d a ją p od staw y d alszym zabiegom a n a l i z y i i n t e r p r e t a c j i l i t e r a t u r y X V I I w ie k u .
Z powodu c h o ro b y r e f e r e n t a N. K o r n i ł ł o w i c z a z e b r a n i n ie m o g li w y s łu c h a ć w y p o w ie d z i p t . "Baroko w a kosm ogonia a r i a ń s k a . 0 » T y g o d n iu s tw o rz e n ia ś w i a t a * W acław a P o t o c k i e g o " .
l i s t o p a d 1989 D o ro ta G o s ty ń s k a
"P a a ię ć W rz e ś n ia "
Warszawa, 22-24 H a t opada 1989
K o n fe r e n c ja pod powyższym ty tu łe m o d b y ła s i ę w d n ia c h 22-24 X I 1989 * ., p rz y p o m in a ją c tam tą h i s t o r y c z n ą d a tę w a u rz e l i s t o p a dowej i k o ja r z ą c j ą - w z a ło ż e n iu o r g a n iz a t o r a i k ie r o w n ik a nauko
