INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 4/2011, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddziaá w Krakowie, s. 119–127
Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi
Maágorzata AkiĔcza, Edward Sawiáow
GOSPODARKA ZIEMIĄ W PLANOWANIU
URZĄDZENIOWOROLNYM NA DOLNYM ĝLĄSKU
____________
SYSTEM OF RURAL MANAGEMENT PLANNING
IN LOWER SILESIA PROVINCE
Streszczenie
Aktualne problemy gospodarowania ziemią i przebudowy struktury prze-strzennej obszarów wiejskich w Polsce są analizowane w kontekĞcie Polityki Rol-nej Unii Europejskiej.
Wymaga to integrowana produkcja rolnicza, która jest systemem prowa-dzenia gospodarstw rolnych zabezpieczającym produkcjĊ wysokiej jakoĞci Ğrod-ków ĪywnoĞci oraz rozwój zrównowaĪony. Stąd dąĪenie do odmiennego, caáo-Ğciowego, podejĞcia do gospodarstwa rolnego, jako obiektu funkcjonującego w przestrzeni wiejskiej. Oznacza to potrzebĊ wspóádziaáania w zakresie planowa-nia przestrzennego, ruralistyki, planowaplanowa-nia urządzenioworolnego.
Praktyka wskazuje, Īe obszary zabudowane i rolne nie są traktowane w planowaniu miejscowym w sposób równorzĊdny. TreĞci związane z analizą struktury agrarnej oraz jej ksztaátowaniem obejmują zaledwie charakterystykĊ za-sobów gruntów rolnych i leĞnych (rodzaje uĪytków gruntowych, klasyfikacja gle-boznawcza, wáadanie, ochrona i rekultywacja) oraz stanu infrastruktury technicz-nej. Sytuacja ta spowodowaáa koniecznoĞü opracowywania planów urządzeniowo-rolnych dla gmin i wsi, mimo, Īe w Polsce brak przepisów prawa z tego zakresu. Kompleksowe urządzanie obszarów wiejskich wynika ze wskazaĔ planowania przestrzennego i ma na celu ich rozwój, w szerokim zakresie zagadnieĔ dotyczą-cych, miĊdzy innymi: rolniczej przestrzeni produkcyjnej, Ğrodowiska przyrodni-czego, krajobrazu, zabudowy. Rozwój wiąĪe siĊ z faktem utraty dominującej pozycji funkcji rolniczych oraz ze zmianą charakteru obszarów wiejskich z monofunkcyjnego w wielofunkcyjny.
Urządzenia rolne staáy siĊ jednym z podsystemów planowania przestrzen-nego a plan urządzeniowo-rolny jest zapisem inwentaryzacji, diagnozy stanu ist-niejącego, hierarchii celów przebudowy przestrzeni wiejskiej wraz z propozycją dziaáaĔ, przybliĪonym kosztorysem oraz analizą moĪliwoĞci pozyskania pomocy
Dla gminy, zwáaszcza wiejskiej, waĪne jest okreĞlenie potrzeb w dziaáa-niach, przede wszystkim z zakresu scaleĔ gruntów, odnowy wsi oraz gospodaro-wania rolniczymi zasobami wodnymi, które są wspóáfinansowane przez UniĊ Eu-ropejską.
Województwo dolnoĞląskie posiada opracowaną strategiĊ rozwoju obsza-rów wiejskich oraz wojewódzki program rozwoju sektora rolno-spoĪywczego, któ-rego integralną czĊĞcią jest prognoza prac urządzenioworolnych, stanowiąca stu-dium zapotrzebowania na prace z tego zakresu.
Sáowa kluczowe: plan urządzeniowo-rolny, gospodarowanie ziemią, scalanie
gruntów
Summary
Current issues on land management and spatial structure transformation of rural areas in Poland are analyzed in the context of Rural Development Policy in the European Union. It is required by integrative agricultural production, which is
a system of farming that secures high quality food production and sustainable de-velopment. Therefore it all aims to different, comprehensive approach to a farm as an item functioning in rural space.
It implies the need of cooperation in the area of rural management plan-ning. The practice shows that build up areas and rural areas are not treated equally in the spatial planning. The issues connected to agrarian structure and its form, usually include only a description of rural and forest land (types of arable land, soil classification, possession, protection and recultivation) and technique infrastructure condition. This situation caused necessity of creation rural man-agement plans for communes and villages, although there are no law regulation on those issues in Poland.
Comprehensive arrangement of rural areas is due from spatial planning recommendation and aims to its development in the wide scope of issues concern-ing among others: rural production space, nature environment, landscape, build-ings. The development implies the decrease of agrarian function and the change of the rural areas characteristics from mono- to multifunctional.
Rural arrangement became one of the subsystems of spatial planning and rural management plan is a record of inventory, current state diagnosis, goals hi-erarchy of spatial reconstruction in the rural area within the proposition of activi-ties, approximate budget and analysis of possibilities how to finance the
invest-ments. For the commune, especially in the village, it is very important to define operation needs, first of all from the scope of land consolidations, countryside re-newal and rural water resources management, which are co-financed by European Union.
The Lower Silesia Province has its rural areas development strategy and a program of rural food industry development. Its integral part is the prognosis of rural management works, which is actually a study of necessity of further works on the issue.
WSTĉP
W gospodarowaniu przestrzenią wyróĪnia siĊ: gospodarkĊ gruntami - prze-strzenią zurbanizowaną, zabudowaną oraz gospodarkĊ ziemią - przeprze-strzenią rolną, leĞną, wiejską.
Gospodarka ziemią to czĊĞü polityki paĔstwa obejmująca zespóá róĪnych dziaáaĔ: organizacyjnych, prawnych, gospodarczych i technicznych, mających na celu racjonalne wykorzystanie ziemi, zgodnie z przeznaczeniem terenów w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, dla potrzeb gospodarki narodowej [Polska Norma 1997].
W krajach Unii Europejskiej wieĞ i rolnictwo są przedmiotem szczególnej troski. Wynika ona z istnienia problemów dotyczących:
− przestrzeni wiejskiej – wyposaĪenie w infrastrukturĊ techniczną i spo-áeczną;
− spoáecznoĞci wiejskiej – dochody, wyksztaácenie, bezrobocie;
− sektora rolnego – rozdrobnienie i niedoinwestowanie gospodarstw rol-nych, organizacja rynku rolnego;
− Ğrodowiska przyrodniczego – lokalne zagroĪenia Ğrodowiska, poziom sanitacji gospodarstw.
Ksztaátowanie obszarów wiejskich pojmowane jest jako celowa i Ğwiado-ma dziaáalnoĞü czáowieka, zmierzająca do uksztaátowania takiego stanu Ğrodowi-ska, w którym funkcje peánione przez obszary wiejskie (wynikające z zaspakaja-nia potrzeb czáowieka) są uwarunkowane moĪliwoĞciami ekologicznymi; inaczej – uwzglĊdniają zasady ekologicznego rozwoju (ekorozwoju). Jest to wypadkowa wielu czynników, które wypáywają z potrzeb czáowieka oraz są ograniczone moĪliwoĞciami Ğrodowiska (bariery Ğrodowiskowe).
WspóáczeĞnie, przypisuje siĊ obszarom wiejskim funkcjĊ „przechowania” narodowego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. Zachowanie jak naj-wiĊkszej iloĞci elementów naturalnych oraz zachowanie Ğrodowiska (róĪnorod-noĞci wytworów przyrody) są gáównymi problemami ksztaátowania obszarów wiejskich. W warunkach Polski problemy te są rozwiązywane poprzez:
− rozwój obszarów wiejskich (plany urządzenioworolne gmin lub wsi oraz realizacja dziaáaĔ Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013),
− planowanie struktury uĪytkowania ziemi (ochrona gruntów rolnych), − przestrzenną organizacjĊ dziaáalnoĞci na obszarach wiejskich (plany za-gospodarowania przestrzennego).
Gospodarka ziemią na obszarach wiejskich, zróĪnicowanych pod wzglĊ-dem czynników przyrodniczych i antropogenicznych, dotyczy przede wszystkim
Rolnicza przestrzeĔ produkcyjna powinna byü ksztaátowana w taki sposób, by umoĪliwiaáa:
− uwzglĊdnienie zróĪnicowanych form wáadania a takĪe struktur uĪytko-wania ziemi,
− wykorzystanie moĪliwoĞci Ğrodowiska naturalnego z zachowaniem lub przywróceniem jego walorów przyrodniczych i kulturowych,
− wykorzystanie zasobów siáy roboczej i dostosowanie ich do potrzeb ist-niejących i przewidywanych,
− wprowadzenie nowych technik i technologii produkcji rolniczej, − bezkolizyjne wspóáistnienie róĪnych funkcji na obszarach wiejskich. Z uwagi na fakt, iĪ obszary wiejskie stanowią ponad 93,2% powierzchni Polski i zamieszkuje je ponad 38% populacji kraju, zaĞ grunty rolne stanowią ponad 50% powierzchni kraju, problematyka gospodarowania ziemią poprzez planowanie urządzeniworolne jest istotna.
METODYKA BADAē
Celem niniejszej pracy jest charakterystyka systemu planowania urządze-nioworolnego na Dolnym ĝląsku w odniesieniu do aktualnie obowiązujących przepisów prawa. Stosując metodĊ analizy opisowej okreĞlono treĞü planu urzą-dzenioworolego gminy Wisznia Maáa (powiat trzebnicki), jako przykáadu do-kumentu opracowywanego dla gmin województwa dolnoĞląskiego w celu oceny stanu aktualnego jak i planowanych zmian na obszarach wiejskich.
PRACE URZĄDZENIOWOROLNE
Zmieniające siĊ warunki gospodarowania wpáywają na zmiany struktury przestrzennej gruntów i zapotrzebowania na jej porządkowanie poprzez prace (zabiegi) urządzenioworolne.
Prace urządzenioworolne to zabiegi techniczne i organizacyjne obejmują-ce, miedzy innymi: scalenia gruntów, modernizacjĊ i budowĊ sieci dróg trans-portu rolniczego oraz innych urządzeĔ infrastruktury technicznej, rekultywacjĊ i uĪyĨnianie uĪytków rolnych, zapobieganie zjawiskom erozji gleb [Polska Norma 1997]. Przy istniejących uwarunkowaniach prawnych mają one na celu dostosowanie stanu wáadania i uĪytkowania gruntów rolnych do potrzeb racjo-nalnej organizacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej przy zachowaniu zasobów i walorów Ğrodowiska naturalnego.
Powinny one byü zespoáem dziaáaĔ, uáoĪonych w logicznej sekwencji, sze-regu instytucji i sáuĪb, począwszy od rejestracji stanu istniejącego do realizacji konkretnych prac urządzenioworolnych na danym obszarze z uwzglĊdnieniem jego potencjalnych moĪliwoĞci i potrzeb oraz zgodnie z zasadami ekorozwoju.
W kompleksowym ujĊciu do zabiegów urządzenioworolnych zalicza siĊ: scalanie gruntów rolnych i leĞnych, transformacja uĪytków, melioracje wodne, rekultywacja gruntów, zabiegi przeciwerozyjne, ksztaátowanie krajobrazu, bu-dowa i modernizacja dróg transportu rolnego, rekonstrukcja ukáadów zabudowy wiejskiej, zalesianie gruntów, wydzielanie uĪytków ekologicznych (tworzenie biotopów). Zabiegi te, stosowane, jako wsparcie techniczne warsztatu pracy rolnika, wymagają integracji przedsiĊwziĊü dla kaĪdego obszaru wiejskiego, spójnego pod wzglĊdem geograficznym lub administracyjnym.
Integracja przedsiĊwziĊü powoduje koniecznoĞü sporządzania planów, któ-re charakteryzują siĊ zgodnoĞcią oraz kompletnoĞcią opracowania. Takimi pla-nami są, wprowadzone juĪ do praktyki planistycznej, plany urządzenioworolne.
Metodologia planowania przestrzennego nie dostosowaáa siĊ do zmiany systemowej, którą zapoczątkowaáa w Polsce transformacja polityczna z przeáo-mu 1989-1990. W związku z tym planowanie wsi nie radzi sobie z wystĊpują-cymi w obszarach wiejskich problemami przestrzennymi.
Wspóáczesne planowanie wsi powinno byü inne, obejmujące szeroki kres uwarunkowaĔ i aktualnych potrzeb, o których wiedza jest rozproszona za-równo po wielu dyscyplinach naukowych jak praktykach planowania sektoro-wego [KamiĔski 2008].
PLANOWANIE URZĄDZENIOWOROLNE NA DOLNYM ĝLĄSKU
W „Spójnej polityce strukturalnej rozwoju obszarów wiejskich i rolnic-twa” z 1999 roku, ze wzglĊdu na strukturĊ agrarną oraz kondycjĊ indywidual-nych gospodarstw rolindywidual-nych, w polskim rolnictwie wyróĪniono trzy megaregiony [Sobolewska-Mikulska 2009]. W klasyfikacji tej województwo dolnoĞląskie zaliczono do megaregionu II. Za cechy charakterystyczne dla tego obszaru uznano: znaczny udziaá gruntów dzierĪawionych przez osoby prywatne, domi-nacjĊ wielkoobszarowych gospodarstw rolnych, brak dbaáoĞci o Ğrodowisko, niski poziom wyksztaácenia ludnoĞci wiejskiej, wystĊpowanie monokultury zbo-Īowej, niedoinwestowanie obszaru. Niewątpliwie, w ciągu 12 lat, cechy te ule-gáy zmianie, lecz wieloletnie zalegáoĞci w ksztaátowaniu struktury terenów wiej-skich nie zostaáy zniwelowane.
W województwie dolnoĞląskim, funkcjonuje system planowania urządze-nioworolnego. Plany urządzenioworolne gmin sporządza siĊ w oparciu o „Stra-tegiĊ rozwoju obszarów wiejskich województwa dolnoĞląskiego”, opracowaną przez Urząd Marszaákowski we Wrocáawiu i przyjĊtą uchwaáą nr XXXV/583/2001 w dniu 25.05.2001 roku przez Sejmik Województwa
Dolno-Celem nadrzĊdnym jej sformuáowania byáo podniesienie poziomu Īycia ludnoĞci wiejskiej i wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich. W strategii wydzielono piĊü regionów funkcjonalnych Dolnego ĝląska:
− intensywnego rolnictwa, − rolniczo-rekreacyjny,
− przemysáowo- rekreacyjno-turystyczny, − rolniczo-przemysáowy,
− rolniczo-przemysáowo-rekreacyjny.
RóĪnią siĊ one miĊdzy sobą poziomem i warunkami rozwoju spoáeczno – gospodarczego oraz peánionymi przez obszary wiejskie funkcjami. W strategii okreĞlono równieĪ cele gáówne i szczegóáowe rozwoju regionów. PoáoĪenie gminy w regionie funkcjonalnym Dolnego ĝląska uwzglĊdnia siĊ w planie urzą-dzenioworolnym.
Ponadto opracowano „Wojewódzki program rozwoju sektora rolno-spoĪywczego” (2002), którego integralną czĊĞcią jest prognoza prac urządze-nioworolnych, stanowiąca studium zapotrzebowania na prace z tego zakresu ogóáem oraz wedáug szczegóáowych celów zmian kierunkowych w gminach.
O przystąpieniu do sporządzenia planu urządzeniowo-rolnego stanowi uchwaáa rady gminy. Jest to inicjatywa oddolna. Z chwilą, kiedy rada gminy podejmie wáaĞciwą uchwaáĊ, moĪe záoĪyü dokumenty o dofinansowanie z Tere-nowego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych.
Finalnym produktem pracy zespoáu planistycznego, w województwie dol-noĞląskim - DolnoĞląskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych we Wrocáawiu, jest plan urządzenioworolny gminy. UwzglĊdnia on ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy lub jej poszczególnych obrĊbów (miej-scowoĞci), strategii rozwoju gminy, planów i programów wyĪszego rzĊdu. Spo-rządzany jest równieĪ „Projekt granicy rolno-leĞnej”.
Plan urządzenioworolny przyjmowany jest uchwaáą rady gminy i staje siĊ prawem lokalnym. Jego zapisy stanowią zadania do realizacji dla mieszkaĔców, urzĊdników gminy, instytucji pozarządowych.
Plan urządzenioworolny to opis i rysunek planu. [Gmina Wisznia Maáa. Plan Urządzeniowo-Rolny, 2005].
Opis planu urządzeniowo rolnego gminy Wisznia Maáa skáada siĊ z dwóch czĊĞci. Pierwsza zawiera analizĊ i diagnozĊ stanu istniejącego wraz z wnioska-mi. Sporządzono ją na podstawie istniejących dokumentów planistycznych oraz inwentaryzacji terenowej, uwzglĊdniając:
− poáoĪenie i podziaá administracyjny gminy,
− zróĪnicowanie gminy pod wzglĊdem demograficznym i poziomu bezro-bocia (ludnoĞü wiejska, ludnoĞü rolnicza, wyksztaácenie ludnoĞci rolniczej, po-ziom i struktura bezrobocia);
− walory Ğrodowiska przyrodniczego (poáoĪenie geograficzne, rzeĨba te-renu, budowa geologiczna, surowce mineralne, warunki wodne, klimat, charak-terystyka gleb, gleboznawcza klasyfikacja gruntów, kompleksy glebowo-rolnicze, waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej, zagroĪenie erozją):
− organizacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej (struktura wáadania i uĪytkowania gruntami ogóáem i uĪytkami rolnymi; struktura obszarowa i ilo-Ğciowa gospodarstw prywatnych, dzierĪawa gruntów, rozdrobnienie gospo-darstw,
struktura gospodarstw wedáug wieku uĪytkownika);
− produkcja rolnicza (roĞlinna, zwierzĊca, dochodowoĞü);
− wyposaĪenie w infrastrukturĊ techniczną (wodociągi, kanalizacja sani-tarna, gazownictwo, elektryfikacja, telefonizacja, gospodarka odpadami staáymi, drogi);
− obsáuga rolnictwa (
wyposaĪenie gospodarstw w sprzĊt
mechanicz-ny,
firmy i podmioty obsáugujące rolnictwo);
− infrastruktura spoáeczna (szkolnictwo, kultura, opieka zdrowotna i spo-áeczna).
Druga czĊĞü, takĪe zakoĔczona wnioskami, to ustalenia planu urządzenio-worolnego w formie opisowej, stanowiąca program rozwoju obszarów wiej-skich:
− poprawa warunków naturalnych produkcji rolnej (warunki wodne i go-spodarka wodna tj. melioracje podstawowe, melioracje szczegóáowe, zapobiega-nie degradacji i erozji gleb),
− ksztaátowanie krajobrazu (walory krajobrazowe i turystyka, zalesienie gruntów, zadrzewienia),
− gospodarka gruntami (nieruchomoĞciami, ziemią) i ksztaátowanie struk-tury agrarnej (wyáączenie gruntów z uĪytkowania rolniczego, ksztaátowanie struktury obszarowej gospodarstw),
− poprawa przestrzennej organizacji gospodarstw rolnych (scalanie grun-tów rolnych, ksztaátowanie sieci dróg),
− planowane kierunki produkcji rolnej i inwestycje z zakresu obsáugi rol-nictwa,
− kolejnoĞü wykonywania prac urządzenioworolnych i ich koszty (stopieĔ za-potrzebowania na prace urządzenioworolne, ogólne koszty oraz proponowane Ĩródáa finansowania przy realizacji podstawowych zabiegów urządzenioworolnych).
W celu okreĞlenia stopnia zapotrzebowania na prace urządzenioworolne w Gminie Wisznia Maáa wybrano nastĊpujące dane: dáugoĞü dróg do przebudo-wy, dáugoĞü rowów do odbudowy i konserwacji, powierzchnia gruntów Agencji NieruchomoĞü Rolnych do zagospodarowania, wskaĨnik jakoĞci gleb, po-wierzchnia gruntów do zalesienia, popo-wierzchnia gruntów wyáączonych pod in-westycje, powierzchnia gruntów pod budowĊ zbiorników wodnych. Potrzeby
Rysunek planu to informacja o: drogach, ograniczeniach w produkcji rol-nej, warunkach wodnych i gospodarce wodrol-nej, stanie krajobrazu, formach ochrony przyrody, stopniu zapotrzebowania na prace urządzeniowo-rolne w poszczególnych wsiach.
Dotychczas w województwie dolnoĞląskim opracowano 103 plany urzą-dzenioworolne. W roku 2010 przypadaá termin realizacji 9 planów a na 2011 zaplanowano 7 planów, zaĞ 19 gmin województwa nie posiada i nie planuje opracowania planów urządzeniowo-rolnych.
Z Terenowego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych finansowane jest 80% kosztów planu, a pozostaáe 20% ze Ğrodków budĪetu gminy.
W związku z potrzebami w zakresie ksztaátowania przestrzeni wiejskiej Dolnego ĝląska, w tym rolniczej przestrzeni produkcyjnej, powierzono Geode-cie Województwa - Wydziaáowi Geodezji i Kartografii, zadaĔ z zakresu prowa-dzenia monitoringu prac geodezyjno - urządzenioworolnych i koordynacji prac przygotowawczych do scaleĔ gruntów, w celu pozyskania dofinansowania na realizacjĊ tych zadaĔ w ramach programów unijnych (Uchwaáa NR 2421/III/09 Zarządu Województwa DolnoĞląskiego z dnia 10 lutego 2009 r.), PROW 2007-2013, oĞ 1-Poprawa konkurencyjnoĞci sektora rolnego i leĞnego, dziaáanie: Poprawienie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dosto-sowaniem rolnictwa i leĞnictwa, schemat 1-scalanie gruntów.
Aktualnie opracowywany jest „Wojewódzki program scalania gruntów wsi województwa dolnoĞląskiego” (Geodeta Województwa-Wydziaá Geodezji i Kartografii) celem wskazania obszarów, w których wystĊpuje zapotrzebowanie na zabiegi urządzenioworolne. Rozpoznano sytuacjĊ w zakresie scalania grun-tów, w podziale na scalenia gruntów rolnych i scalenia infrastrukturalne. W oparciu o dane, o potrzebach scaleniowych, zawarte w planach urządzenio-worolnych sporządzonych dla gmin Dolnego ĝląska oraz Ğrednią liczbĊ dziaáek i Ğrednią powierzchniĊ dziaáki w gospodarstwie rolnym, do przeprowadzenia prac scaleniowych w pierwszej kolejnoĞci zakwalifikowano 35 obrĊbów.
PODSUMOWANIE
1. Plany urządzenioworolne są instrumentem w gospodarce ziemią na te-renach wiejskich. W Polsce nie ma aktów prawnych normujących sporządzanie i treĞü planów urządzenioworolnych. Oznacza to, Īe gminy nie mają obowiązku sporządzania takich planów. JednakĪe kompleksowe ujĊcie tematyki obszarów wiejskich w treĞci planów urządzenioworolnych powoduje, Īe gminy, jako jed-nostki samorządowe zgáaszają chĊü posiadania tego dokumentu. Plany miejsco-we wskazują gáównie na zachowanie stanu istniejącego elementów rolniczej przestrzeni produkcyjnej, bądĨ postulują zmianĊ ich przeznaczenia na cele nie-rolnicze (np. rezerwy pod tereny mieszkaniowe, komunikacjĊ, zalesienia).
2. WaĪnym aspektem jest ocena metodologii sporządzania planów urzą-dzenioworolnych, kryteriów wyboru gmin do opracowania planu oraz doboru
mierników dla okreĞlenia potrzeb w zakresie zabiegów urządzenioworolnych. Dotychczasowa praktyka wskazuje na autorskie podejĞcie do tych zagadnieĔ.
3. W celu osiągniĊcia przewidywanych korzyĞci w rozwoju obszarów wiejskich konieczne jest prowadzenie prac urządzenioworolnych w oparciu o plany urządzenioworolne poszczególnych gmin lub wsi, które aktualnie po-winny byü wykonywane jednoczeĞnie z miejscowymi planami zagospodarowa-nia przestrzennego. W przypadku opracowywazagospodarowa-nia planów w róĪnych terminach powinny one uwzglĊdniaü wzajemnie swoje zaáoĪenia. Zasadnym wydaje siĊ rozwaĪenie moĪliwoĞci wáączenia problematyki urządzenioworolnej do miej-scowych planów zagospodarowania przestrzennego.
4. MoĪliwoĞcią w realizacji niektórych zamierzeĔ prowadzących do re-strukturyzacji obszarów wiejskich są uruchomione dziaáania z zakresu: scaleĔ gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym, odnowy wsi, gospodaro-wania rolniczymi zasobami wodnymi, które są wspóáfinansowane przez UniĊ Europejską. Praktyka pokazuje, Īe posiadanie planu urządzenioworolnego („ba-za danych”) uáatwia przygotowanie dokumentacji („ba-zaáąc(„ba-zanej do wniosków (np. zaáoĪenia do projektu scalenia gruntów wsi), czy teĪ innych opracowaĔ plani-stycznych (np. plan odnowy wsi).
BIBLIOGRFIA
Gmina Wisznia Maáa. Plan urządzeniowo-rolny. DolnoĞląskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych,
Wrocáaw 2005, 163 ss.
KamiĔski Z.J. Wspóáczesne planowanie wsi w Polsce. Zagadnienia ruralisty. Wydawnictwo Poli-techniki ĝląskiej, Gliwice 2008, 299ss.
Polska Norma PN-R-04151. Gospodarka ziemią w rolnictwie. Terminologia. Polski Komitet Normalizacyjny, grudzieĔ 1997. Dz. U. 97.83.535. (Norma weszáa w Īycie z dniem 1 stycznia 2000r.).
Sobolewska-Mikulska K. Metodyka rozwoju obszarów wiejskich z uwzglĊdnieniem procedur
geodezyjnych w aspekcie integracji z Unią Europejską. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 2009, 150ss.
Dr inĪ. Maágorzata AkiĔcza Katedra Gospodarki Przestrzennej Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocáawiu ul. Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocáaw tel.: +48 71 3205671 e-mail: malgorzata.akincza@up.wroc.pl Dr inĪ. Edward Sawiáow Katedra Gospodarki Przestrzennej Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocáawiu ul. Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocáaw tel.: +48 71 3205589 e-mail: edward.sawilow@up.wroc.pl
