Artyku³ przegl¹dowy Review
Tegoroczna Sesja Generalna wiatowej Organizacji Zdrowia Zwierz¹t (OIE) odby³a siê w Pary¿u w dniach 24-29 maja 2009 r. pod przewodnictwem jej prezyden-ta dr. Barry ONeila (Nowa Zelandia) i przy udziale dr. Bernarda Vallata, dyrektora generalnego OIE (4). Po dokonanym w drugiej czêci Sesji wyborze na stanowi-sko prezydenta OIE dr. Carlosa A. Correa Messuti (Urug-waj), przej¹³ on prowadzenie obrad. W 77. Sesji Gene-ralnej uczestniczy³y delegacje ze 159 krajów cz³on-ków OIE1); obserwatorzy z 5 krajów nie bêd¹cych
cz³on-kami OIE; przedstawiciele 50 miêdzynarodowych i
re-gionalnych organizacji, instytucji i federacji; dr Peter Black (Australia), referent wyk³adu plenarnego dotycz¹-cego klimatu; prezydenci komisji specjalistycznych i grup roboczych oraz grup ad hoc OIE. W obradach brali udzia³ ministrowie lub zastêpcy w liczbie 9, zastêpca dyrektora generalnego FAO oraz prezydent Unii Eko-nomicznej i Monetarnej Afryki Zachodniej. Z³oty Me-dal, najwy¿sze odznaczenie OIE, zosta³o wrêczone prof. dr. Stevenowi Edwardsowi (Zjednoczone Królestwo), dotychczasowemu prezydentowi Komisji Standardów Biologicznych OIE. Srebrny Medal OIE otrzymali: prof. José Manuel Sánches-Vizcaino (Hiszpania), dr Jean-Luc Francois (Francja) i dr Quany Anh Bui (Wietnam).
W sprawozdaniu rocznym z dzia³alnoci OIE dr Val-lat przekaza³ informacje m.in. o pracach zwi¹zanych
77. Sesja Generalna OIE dowód postêpu
w ochronie zdrowia zwierz¹t i cz³owieka
MARIAN TRUSZCZYÑSKI, TADEUSZ WIJASZKA, JAN F. ¯MUDZIÑSKI, *KRZYSZTOF JA¯D¯EWSKI
Pañstwowy Instytut Weterynaryjny Pañstwowy Instytut Badawczy, Al. Partyzantów 57, 24-100 Pu³awy *G³ówny Inspektorat Weterynarii, ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa
Truszczyñski M., Wijaszka T., ¯mudziñski J. F., Ja¿d¿ewski K.
77th General Session of the OIE a proof of progress in the protection of animal and human health
Summary
The 77th General Session of the International Committee of the World Organisation for Animal Health
(OIE) was held in Paris from May 24 to 29, 2009, under the chairmanship of Dr Barry ONeil (New Zealand), president of the International Committee and Dr Bernard Vallat, Director General of the OIE, who participated in the sessions in the consultative capacity. Delegations from 159 member countries participated in the General Session as well as observers from 5 non-member countries or territories and representatives from 50 international or regional organisations, institutions and federations. Dr Peter Black (Australia) participated in the General Session in his capacity as rapporteur for the plenary lecture. There were also presidents of the OIE Specialist Commissions and representatives of the Working Groups and ad hoc Groups. Among the participants were honorary, former presidents of the OIE as well as ministers or deputies of governments of some member countries. Professor Steven Edwards (U.K.) received the Gold Medal and three other experts the Silver Medal of OIE. The annual report of Dr B. Vallat on the activities of the OIE in 2008 and partly 2009 indicated intensive development of activities concerning effectivity of veterinary services in the member countries in the prophylaxis and control of infectious diseases of animals, zoonotic diseases, and food as well as feed safety. The plenary lecture was entitled Impact of climate change and environmental changes on emerging and reemerging animal diseases and animal production. According to the presented animal disease world status in 2008 and beginning of 2009 the major events affecting animals were: continuation of existence of African swine fever in Russia, some neighbour countries and Italy, expansion of peste des petits ruminants and bluetongue. The position of OIE towards A/H1N1 influenza indicated that this is a human disease and does not interfere with swine production as well as international movement of swine and their products. The number of BSE cases was decreasing in the reported period. Progress took place in laboratory diagnosis of OIE listed diseases. Amendments in the Terrestrial Animals Health Code took place. Representatives of a large number of international organisations, societies and institutions presented their activities, stressing the fruitful cooperation with the OIE.
Keywords: 77. Sesja Generalna, OIE, sprawozdania
1) Sk³ad delegacji polskiej: dr Krzysztof Ja¿d¿ewski, z-ca g³. lekarza wet.
kraju, przewodnicz¹cy delegacji i delegat akredytowany; cz³onkowie: doc. dr hab. Tadeusz Wijaszka, dyrektor PIWet-PIB, prof. dr Henryk Lis, dr Jan Prandota, prof. dr hab. Marian Truszczyñski i prof. dr hab. Jan F. ¯mudziñski.
z przygotowaniem planu strategicznego na lata 2011--2015, dokonanej modernizacji tekstów odnosz¹cych siê do statutów OIE, wynikach dwóch konferencji Komisji Regionalnych OIE, ocenie s³u¿b weterynaryjnych po-nad 90 krajów rozwijaj¹cych siê lub wchodz¹cych w fa-zê rozwoju w zakresie sprawnoci zwalczania chorób zakanych zwierz¹t, zgodnie ze standardem jakoci OIE, udziale wiatowego Funduszu Zdrowia i Dobrostanu Zwierz¹t we wspieraniu s³u¿b weterynaryjnych szeregu pañstw oraz OIE w organizowaniu seminariów o tema-tyce zwi¹zanej z ochron¹ zdrowia zwierz¹t, utworzeniu przez OIE i FAO Sieci OFFLU, odnosz¹cej siê do zwal-czania grypy ptaków oraz przedstawi³ do ewentualnego zaakceptowania przez delegatów do OIE rezolucjê nr 18 (3) dotycz¹c¹ stosowania przez s³u¿by weterynaryjne zawartych w niej wskazañ, w tym odnosz¹cych siê do modernizacji legislacji weterynaryjnej. Sprawozdanie zosta³o przyjête przez delegatów do OIE, podobnie jak proponowany program program prac na 2010 r. i nowe sk³ady osobowe grup roboczych ds.: chorób zwierz¹t nieudomowionych, produkcji zwierzêcej zapewniaj¹cej bezpieczeñstwo ¿ywnoci i dobrostanu zwierz¹t.
Wyk³ad plenarny pt. Wp³yw zmiany klimatu i zmian rodowiska na nowo pojawiaj¹ce siê i ponownie poja-wiaj¹ce siê choroby zwierz¹t i na produkcjê zwierzêc¹ wyg³osi³ dr P. Black z Departamentu Rolnictwa, Rybo-³ówstwa i Lenictwa Rz¹du Australii. Referent stwier-dzi³, ¿e zmiany klimatu i w konsekwencji rodowiska rzutuj¹ na kszta³towanie siê zmian ekosystemowych. W efekcie sprzyjaj¹ pojawianiu siê nowych chorób u zwierz¹t. Z³o¿onoæ wspó³zale¿noci miêdzy liczny-mi czynnikaliczny-mi, które maj¹ wp³yw na ujawnianie siê tego typu chorób, wskazuje, ¿e bêdzie nadal istnia³a niepew-noæ, co do stopnia i rodzaju przygotowania siê s³u¿b weterynaryjnych do ich zapobiegania i zwalczania. Zwi¹zane jest to z ograniczon¹ mo¿liwoci¹ przewidy-wania skutków zmian klimatycznych. Mimo to nale¿y s³u¿by weterynaryjne w mo¿liwie przybli¿onym zakre-sie przygotowaæ do przeciwdzia³ania stratom w produk-cji zwierzêcej, bêd¹cym nastêpstwem zmian klimatycz-nych. Du¿¹ rolê mo¿e odegraæ w tym wzglêdzie dzia-³alnoæ edukacyjna OIE przy proponowaniu, zale¿nych od specyfiki regionów, scenariuszy i strategii dzia³ania. W kolejnoci mia³y miejsce wyst¹pienia przedstawi-cieli organizacji miêdzynarodowych, wspó³pracuj¹cych z OIE. Reprezentuj¹cy Bank wiatowy dr Francois Le Gall scharakteryzowa³ wspó³pracê z OIE, jak te¿ z in-nymi organizacjami, zajmuj¹cymi siê ochron¹ zdrowia zwierz¹t. Okaza³o siê, ¿e wymieniona instytucja by³a jednym z g³ównych sponsorów wspieraj¹cych wiato-wy Fundusz OIE ds. Zdrowia i Dobrostanu Zwierz¹t, w³¹cznie z problemem wysoce patogennej grypy pta-ków (HPAI), w oparciu o grant rozwojowy (Develop-ment Grant Facility, DGF) w kwocie 3 mln. USD. W pa-dzierniku 2007 r. wiatowy Bank, OIE i FAO zorgani-zowa³y w Waszyngtonie, USA, miêdzynarodow¹ kon-ferencjê pt. Globalna inicjatywa zdrowia zwierz¹t. Te-matem by³y propozycje nowych kierunków konfronta-cji z pojawiaj¹cymi siê zagro¿eniami zdrowia zwierz¹t
tak w odniesieniu do chorób zoonotycznych, jak te¿ ze wzglêdu na straty gospodarcze.
Dr Karen Hulebak (USA), przedstawicielka kierow-nictwa Komisji Kodeksu ¯ywnociowego, omówi³a wspó³-pracê z OIE, wymieniaj¹c szereg wspólnych konfe-rencji powiêconych m.in. bezpieczeñstwu ¿ywnoci. Przedmiotem zainteresowania s¹ coraz czêciej równie¿ pasze.
Dr Joseph Domenech, kierownik Serwisu Zdrowia Zwierz¹t FAO, przedstawi³ sprawozdanie dotycz¹ce wspó³pracy z OIE w ci¹gu 5 minionych lat. Wskaza³ na pozytywne efekty, dziêki którym udoskonalone zosta³y interwencje s³u¿b weterynaryjnych w przeciwdzia³aniu skutkom epizootii, które w tym okresie mia³y miejsce. By³y to zw³aszcza grypa ptasia, a czêciowo grypa wy-wo³ana u ludzi przez podtyp A/H1N1, te¿ w kontekcie ewentualnego rezerwuaru tego wirusa u wiñ oraz go-r¹czka Doliny Rift, pomór ma³ych prze¿uwaczy, afry-kañski pomór wiñ.
Przedstawicielka wiatowej Organizacji Handlu, Mariéme Fall, pozytywnie oceni³a stanowisko OIE uwzglêdniaj¹ce, w miarê mo¿noci, u³atwienia ³agodz¹-ce restrykcje weterynaryjne w miêdzynarodowym hand-lu i obrocie zwierzêtami i ich produktami.
Dr Jørgen Schlundt, dyrektor Departamentu Bezpie-czeñstwa ¯ywnoci, Zoonoz i Chorób Od¿ywnocio-wych w wiatowej Organizacji Zdrowia (WHO), zwró-ci³ uwagê na rezerwuary zwierzêce zarazków zoono-tycznych, wymieniaj¹c grypê i gor¹czkê Doliny Rift. Uzna³ za wa¿ne systemy przeciwdzia³aj¹ce szerzeniu siê zoonoz i zatruæ pokarmowych, takie jak Globalny System Wczesnego Ostrzegania przed Wa¿nymi Cho-robami Zwierz¹t, w³¹czaj¹c Zoonozy (GLEWS) i Miê-dzynarodowe Biuro Sieci Bezpieczeñstwa ¯ywnoci (INFOSAN) w ramach których wspó³pracuje WHO z FAO i OIE.
Prezydent wiatowego Stowarzyszenia Weterynaryj-nego, dr Tjeerd Jorna, podkreli³ znaczenie edukacji, w tym ustawicznego dokszta³cania, wobec pojawiaj¹cych siê w rosn¹cej liczbie zadañ, stawianych przedstawicielom zawodu weterynaryjnego. Wspomnia³ o miêdzynarodo-wej konferencji organizowanej we wspó³pracy z OIE, która odbêdzie siê w padzierniku 2009 r. w Pary¿u pod has³em Rozwijaæ edukacjê weterynaryjn¹ dla zapew-nienia bezpieczniejszego wiata. Zwróci³ te¿ uwagê na potrzebê zacieniania wspó³pracy z lekarzami medycy-ny, zgodnie z zasad¹: Jeden wiat, jedno zdrowie.
W kolejnoci zabierali g³os przedstawiciele: Miêdzy-narodowego Stowarzyszenia Transportu Powietrznego, Miêdzynarodowego Sekretariatu Miêsa, Miêdzynarodo-wej Federacji Zdrowia Zwierz¹t, wiatoMiêdzynarodo-wej Organizacji Celnej, Miêdzynarodowej Federacji Produktów Rolnych. Nastêpnie prezentowano roczne sprawozdania z dzia-³alnoci komisji specjalistycznych i grup roboczych OIE. Prof. Vincenzo Caporale, prezydent Komisji Naukowej ds. Chorób Zwierz¹t, omówi³ sformu³owane w okresie sprawozdawczym zalecenia, w tym przez dzia³aj¹ce w ramach Komisji grupy ad hoc ds.: pryszczycy, ksiê-gosuszu, zakanej pleuropneumonii byd³a, g¹bczastej
encefaopatii byd³a (BSE), oddechowego i rozrodczego zespo³u chorobowego wiñ (PRRS), choroby pêcherzy-kowej wiñ i chorób zwierz¹t nieudomowionych. Po-czynione uwagi dotyczy³y m.in. zmian odnonych teks-tów Kodeksu Zoosanitarnego Zwierz¹t L¹dowych (Ter-restrial Code). Komisja, w oparciu o przyjêt¹ legislacjê, uzna³a liczne kraje za wolne od ksiêgosuszu, stwierdza-j¹c, ¿e choroba ta zosta³a w znacznym stopniu w skali globalnej zwalczona. Odnonie do BSE Chile uznane zosta³o za kraj o niskim ryzyku, a Kolumbia i Japonia za kraje z ryzykiem bêd¹cym pod kontrol¹.
W przysz³ym programie dzia³alnoci Komisji Nauko-wej ds. Chorób Zwierz¹t OIE referent zapowiedzia³: ukoñczenie podrêcznika pt. Nadzór zdrowia zwierz¹t (Animal Health Surveillance), okrelenie wytycznych do epidemiologicznego modelowania, opracowanie roz-dzia³u dla Kodeksu Zoosanitarnego Zwierz¹t L¹dowych odnosz¹cego siê do krymsko-kongijskiej krwotocznej gor¹czki (Crimean-Congo hemorrhagic fever, CCHF), przegl¹d i uzupe³nienie rozdzia³ów Kodeksu Zoosani-tarnego dotycz¹cych: wcieklizny, brucelozy, pomoru ma³ych prze¿uwaczy.
Zgodnie ze sprawozdaniem dr. Williama Karesha, przewodnicz¹cego Grupy Roboczej ds. Zwierz¹t Nie-udomowionych, wykazano na Filipinach u wiñ infek-cjê wywo³an¹ przez Reston ebola wirus, którego rezer-wuarem by³y nietoperze wielkie. Na terenach po³udnio-wej Ameryki rozszerzy³a siê ¿ó³ta gor¹czka u naczel-nych, wywo³uj¹c zachorowania i zejcia miertelne u sze-regu gatunków ma³p. W parku Krugera (RPA) zaobser-wowano masowe padniêcia krokodyli w wyniku choro-by o nieustalonej etiologii. Równie¿ na tym obszarze wystêpowa³y u bawo³ów przypadki gor¹czki Doliny Rift. Referent zwróci³ uwagê na rolê zwierz¹t nieudomowio-nych w Europie w szerzeniu siê u zwierz¹t domowych choroby niebieskiego jêzyka. Dotyczy³o to w Belgii saren, a w Szwecji ³osi i saren. Chroniczna choroba wyniszczaj¹ca (chronic wasting disease, CWD) wystêpo-wa³a w Kanadzie i USA. Wyra¿ono obawê przeniesie-nia jej do Europy wraz z transportami dzikich zwierz¹t. Dr Stuart Slorach, przewodnicz¹cy Grupy Roboczej ds. Produkcji Zwierzêcej zapewniaj¹cej Bezpieczeñstwo ¯ywnoci, informowa³ o opracowaniu i opublikowaniu w jêzykach: angielskim, francuskim i hiszpañskim, wspólnie z FAO, przewodnika pt. Dobre praktyki cho-wu zwierz¹t w kontekcie bezpieczeñstwa ¿ywnoci zwierzêcego pochodzenia. Zwróci³ uwagê na w³¹cza-nie do tego obszaru dzia³ania nadzoru nad jakoci¹ zdro-wotn¹ pasz, w tym równie¿ dla zwierz¹t wodnych, pod k¹tem zdrowia zwierz¹t i cz³owieka.
Dr David Bayvel, przewodnicz¹cy Grupy Roboczej ds. Dobrostanu Zwierz¹t, przedstawi³ priorytety jej dzia-³alnoci, którymi s¹: doskonalenie standardów transportu l¹dowego i morskiego oraz uboju zwierz¹t rzenych i drobiu, transport ryb, usuwanie wa³êsaj¹cych siê psów, traktowanie zwierz¹t laboratoryjnych, poprawa warun-ków chowu brojlerów i kurcz¹t.
W ramach sprawozdania z dzia³alnoci Komisji Ko-deksu Standardów Zdrowia Zwierz¹t L¹dowych OIE
jej prezydent, dr Alejandro Thiermann, poinformowa³ o opracowaniu, wzglêdnie rewizji, 53 tekstów wymie-nionego Kodeksu, co nastêpnie zosta³o przedyskutowane i zaakceptowane przez delegatów 77. Sesji Generalnej OIE. W odniesieniu do choroby niebieskiego jêzyka uzgod-niono, ¿e wprowadzanie na teren, gdzie choroba ta nie wystêpuje u zwierz¹t szczepionych, nie stanowi zagro-¿enia w sensie jej rozszerzania siê. Mimo istnienia trans-placentalnego zaka¿enia, w szczególnoci serotypem 8 oraz atenuowanymi szczepami szczepionkowymi, brak jest wystarczaj¹cych dowodów, ¿e ma to znacz¹ce kon-sekwencje epizootiologiczne. Wskaza³ na obowi¹zek zg³aszania przypadków wysoko patogennej grypy pta-ków nie tylko w odniesieniu do kur, ale równie¿ innych gatunków drobiu i ptaków wolno ¿yj¹cych. W zwi¹zku z tekstem Kodeksu Zdrowia Zwierz¹t L¹dowych, doty-cz¹cym BSE, rozwinê³a siê dyskusja i polaryzacja sta-nowisk delegatów za przyjêciem propozycji Komisji Kodeksu lub przeciw tym propozycjom, zale¿nie od sta-tusu okrelanego jako kraje o nieokrelonym ryzyku i kraje z kontrolowanym ryzykiem ze strony BSE. W zwi¹zku z tymi ró¿nicami problem BSE bêdzie w tym aspekcie przedmiotem dyskusji w kolejnych latach, mimo ¿e choroba ta wystêpuje na wiecie coraz rzadziej, ze wzglêdu na jej charakter zoonotyczny.
Wa¿nym punktem 77. Sesji Generalnej OIE by³o przedstawienie przez dr. Karima Ben Jebarê, kierowni-ka Departamentu Informacji o Zdrowiu Zwierz¹t, OIE, sytuacji epizootiologicznej na wiecie w 2008 r. i po-cz¹tku 2009 r. W tym okresie nadal rozprzestrzenia³ siê pomór ma³ych prze¿uwaczy w Afryce (zw³aszcza w: Ke-nii, Ugandzie, Tanzaw: Ke-nii, Kongo, Nigrze i Maroku) oraz w Azji (w: Pakistanie, Ludowej Republice Chin, Indiach, Nepalu, Bangladeszu i Afganistanie). Z zesz³orocznych informacji wynika³o, ¿e afrykañski pomór wiñ zosta³ wprowadzony do Gruzji w kwietniu 2007 r., sk¹d roz-przestrzeni³ siê do Armenii (sierpieñ 2007), nastêpnie do Rosji (listopad 2007) i Azerbejd¿anu w styczniu 2008 r. W czerwcu 2008 r. Rosja zg³osi³a pierwsze przy-padki choroby u wiñ domowych. W sumie poinformo-wano OIE o 70 przypadkach afrykañskiego pomoru wiñ u dzików i 3138 u wiñ domowych, zwi¹zanych z 46 ogniskami choroby w szeregu republik, obwodów i kra-jów tego regionu.
Wysoce patogenna grypa ptaków, wywo³ana przez podtyp H5N1, wyst¹pi³a od 2003 r. w Azji Centralnej, Rosji i Europie Wschodniej. W 2006 r. dotar³a na kontynent afrykañski i rodkowy Wschód, a nastêpnie rozprzestrzeni³a siê w Europie Zachodniej. W 2008 r. 23 kraje zg³osi³y jej wystêpowanie, w tym: Bangladesz, Kambod¿a, Egipt, Niemcy (dzikie ptaki), Hongkong, Indie, Indonezja, Iran, Izrael, Japonia, Republika Ko-rei, Laos, Nigeria, Pakistan, Rosja, Arabia Saudyjska, Szwajcaria, Tajlandia, Togo, Turcja, Zjednoczone Kró-lestwo, Ukraina i Wietnam. Generalnie, w porównaniu do 2006 r. nasilenie wystêpowania nowych przypadków wysoce patogennej ptasiej grypy zmala³o.
Choroba niebieskiego jêzyka z udzia³em serotypu BTV-1 zosta³a stwierdzona w 2008 r. w krajach wokó³
basenu ródziemnomorskiego (Algieria, Tunezja, Hisz-pania, Francja). We W³oszech dodatkowo wystêpowa³ BTV-4. W Holandii i Niemczech we wrzeniu 2008 r. pojawia³a siê u byd³a i owiec choroba niebieskiego jêzyka, wywo³ana przez BTV-6. Wywo³uj¹cy szczep na podstawie sekwencjonowania genomu okaza³ siê w 99,9% identyczny ze szczepem szczepionkowym tego serotypu. W Europie w 2008 r. nadal rozprzestrzenia³ siê serotyp BTV-8, dochodz¹c do Szwecji i Norwegii, ale równie¿ w kierunku po³udniowym, do Hiszpanii i W³och oraz na teren Wêgier i do Grecji. W styczniu 2009 r. podtyp BTV-11 zidentyfikowano w Belgii. Nowy, nieoznaczony dotychczas typ BTV, wyosobnio-no od kóz w Szwajcarii.
Pryszczyca, wywo³ana przez typy O i A, wystêpowa-³a na terenie rodkowego Wschodu. Z Chin, Chin Tai-pei, Kirgistanu, Laosu, Tajlandii oraz Myanmar zg³a-szano przypadki wywo³ane przez serotyp O. Na terenie Afryki pryszczycê stwierdzono w: Botswanie, Kongo, Egipcie, Malawi, Namibii, Nigerii, Republice Po³udnio-wej Afryki, identyfikuj¹c serotypy SAT1, SAT2 i SAT3. Choroba, wywo³ana przez serotypy O i A, wystêpowa³a w latach 2008 i 2009 w Ameryce Po³udniowej, zw³asz-cza w Kolumbii i Ekwadorze.
Zgodnie z referowanymi danymi, rozrodczo-oddecho-wy zespó³ choroborozrodczo-oddecho-wy wiñ od 2006 r. nadal rozrodczo-oddecho-wystêpuje w Ludowej Republice Chin, obok klasycznego pomoru wiñ i cirkowirozy wiñ; stwierdzony by³ te¿ w Wietna-mie i na Filipinach. O wystêpowaniu wcieklizny po-wiadomi³y OIE, zgodnie ze sprawozdaniem dr. Jebary, 74 kraje.
W fermie wiñ 5 maja 2009 r. stwierdzono w Kana-dzie pojawienie siê klinicznej postaci grypy wywo³anej przez nowy mutant A/H1N1, wywo³uj¹cy ostatnio ma-sowe zachorowania ludzi na wiecie. Infekcjê do wiñ przeniós³ cz³owiek, który przyby³ z Meksyku. Zgodnie ze sprawozdaniem dr. Jebary, nowy wirus nie zosta³, poza wymienionym ogniskiem, zidentyfikowany jako przyczyna grypy wiñ w ¿adnym innym miejscu. Ze wzglêdu na wygenerowanie nowego wirusa A/H1N1 w organizmie cz³owieka, a nie wini, OIE postuluje, by tego rodzaju infekcji ludzi nie nazywaæ gryp¹ wiñsk¹. Uznaje zatem obrót winiami i ich produktami z tere-nów, na których grypa H1N1 wystêpuje u ludzi, za bez-pieczny i dopuszczalny. OIE jest te¿ przeciwna wybija-niu wiñ z tego rodzaju terenów. Natomiast rekomen-duje bioasekuracjê ferm trzody chlewnej na terenach wystêpowania grypy A/H1N1 u ludzi. OIE postanowi³a te¿, we wspó³pracy z FAO, poszerzyæ dotychczasowy projekt badawczy OFFLU, dotycz¹cy ptasiej grypy, o grypê ludzk¹ A/H1N1, kontaktuj¹c siê w tej sprawie równie¿ z WHO.
W okresie sprawozdawczym wyst¹pi³y dwie epizo-otie u zwierz¹t wodnych. Pierwsz¹ by³ zakany zespó³ owrzodzenia (epizootic ulcerative syndrome) w Afryce Po³udniowej, a drug¹ nowa, pojawiaj¹ca siê choroba u miêczaków o nie okrelonej bli¿ej etiologii. niêcia siê-gaj¹ce od 40% do 100% obsady dotyczy³y ostryg pacy-ficznych (Crassostrea gigas) hodowanych we Francji
i Hiszpanii. Najwiêksze straty odnotowano od maja do wrzenia 2008 r. w grupach wiekowych od 1 roku do 2 lat. Oprócz masowych niêæ obserwowano trudnoci w zamykaniu muszli, ciemne zabarwienie p³aszcza i skrzeli. Badania nad ustaleniem przyczyny niêæ pro-wadzone by³y wielokierunkowo. Analizowano czynni-ki rodowiskowe, dzia³anie toksycznych alg i samych toksyn, a tak¿e drobnoustroje patogenne. W ostrygach wykryto obecnoæ wirusa OsHV-1 oraz bakterie z ro-dziny Vibrio, g³ównie Vibrio harvei oraz Vibrio splen-didus. W Walii zaobserwowano ponadnormatywne niê-cia, siêgaj¹ce 90% obsady wród miêczaków (omu³ek jadalny), w wieku 2-3 lat. Straty w hodowlach rozpo-czê³y siê w marcu/kwietniu i trwa³y do sierpnia/wrze-nia 2008 r. W wyniku przeprowadzonych badañ wyka-zano, ¿e powodem niêæ by³y zarówno czynniki rodo-wiskowe, jak i ró¿ne czynniki patogenne. W Irlandii w miesi¹cach wakacyjnych 2008 r. odnotowano zwiêk-szon¹ miertelnoæ wród populacji ostryg pacyficznych (C. gigas), hodowanych w trzech zatokach. W trakcie przeprowadzonych badañ wykazano obecnoæ wirusa OsHV-1 w ostrygach, jednak jego obecnoci nie uda³o siê powi¹zaæ ze niêciami tych zwierz¹t; przyczyna strat w hodowlach nie zosta³a ustalona.
W uzupe³nieniu sprawozdania grupy roboczej ds. zwierz¹t nieudomowionych dr Jebara, omawiaj¹c sy-tuacjê epizootiologiczn¹ na wiecie, informowa³, ¿e u tej grupy zwierz¹t na obszarze objêtym dzia³aniem OIE rozpoznano 3530 przypadków wcieklizny. Najwy¿sza liczba dotyczy³a Chorwacji (958, 31,35%), Rumunii (935, 30,60%), Bia³orusi (800, 26,18%). Chorobê w znacznie mniejszym odsetku stwierdzono w Amery-ce Pó³nocnej i Po³udniowej oraz w Azji (np. w Iranie). Afrykañski pomór wiñ zidentyfikowano we W³o-szech, gdzie wykazano 401 przypadków u dzików na Sardynii w 2008 r. Wystêpowa³ tak¿e enzootycznie u lokalnych dzikich wiñ w Namibii i RPA.
Wysoce patogenn¹ ptasi¹ grypê, wywo³an¹ przez pod-typ H5N1, wykazano w 2008 r. u dzikich ptaków w Szwajcarii, Turcji, Ukrainie i Zjednoczonym Królest-wie oraz u ³abêdzi w Japonii.
Choroba niebieskiego jêzyka dotyczy³a w Belgii sa-ren (Cervus elaphus). We Francji stwierdzono u tego gatunku 60 przypadków wywo³anych przez podtyp BTV-8 lub BTV-1. W³ochy wykaza³y u muflonów lub ró¿nych gatunków Cervidae ró¿ne serotypy BTV, zw³aszcza na Sardynii. W Niemczech zidentyfikowano u lenych prze¿uwaczy BTV-8. Podobne informacje uzyska³o OIE z Holandii i Hiszpanii. W USA u zwie-rzyny p³owej wykazano BTV-3, BTV-11, BTV-12 i BTV-17. U dzikich prze¿uwaczy w Po³udniowej Afry-ce i w Sudanie stwierdzono w 2008 r. pryszczycê. Cho-robami, które wykazano u dzikich zwierz¹t, by³y, oprócz wy¿ej przedstawionych, u dzikich wiñ choroba Nipah (Bangladesz), a u jeleniowatych przewlek³a choroba wyniszczaj¹ca (chronic wasting disease), stwierdzana w USA i Kanadzie.
Sprawozdanie roczne Komisji Standardów Biologicz-nych (OIE) przedstawi³ jej prezydent, prof. Steven
Edwards. Zawiera³o ono dane pochodz¹ce z laborato-riów referencyjnych i centrów wspó³pracuj¹cych OIE, zlokalizowanych w postaci sieci na obszarze ca³ej kuli ziemskiej. W imieniu Komisji zaleca³ delegatom do OIE ustanowienie nastêpuj¹cych nowych centrów wspó³pra-cuj¹cych OIE: Choroby na styku Zwierzê/Cz³owiek (Diseases at the Animal/Human Interface) z lokalizacj¹ w Istituto Zooprofilattico Sperimentale delle Vencecia, Padwa, W³ochy; Kszta³cenie w Zintegrowanej Ochro-nie Zdrowia i Zarz¹dzania w odOchro-niesieniu do Zwierz¹t Domowych i Nieudomowionych (Training in Integra-ted Livestock and Wildlife of Health and Management) z lokalizacj¹ w Departament of Veterinary Tropical Diseases, University of Pretoria, RPA; Bezpieczeñstwo i Analiza Pasz (Animal Feed Safety and Analysis) z lo-kalizacj¹ w Food and Agricultural Materials Inspection Center (FAMIC) Japonia; Bezpieczeñstwo ¯ywnoci (Food Safety) zlokalizowane w Research Center for Food Safety, University of Tokio, Japonia; Rozwój i Produkcja Szczepionek (Development and Production of Vaccines, Pharmaceutical Products and Veterinary Diagnostic Systems using Biotechnology), zlokalizowa-ne w Centro de Ingenieria Genética y Biotechnologia, Havana, Cuba.
Sprawozdawca wymieni³ realizowane bliniacze pro-jekty badawcze (twinning projects), wykonywane wspól-nie w laboratoriach referencyjnych lub centrach wspó³-pracuj¹cych OIE i w laboratoriach zw³aszcza krajów rozwijaj¹cych siê. Dotycz¹ one m.in.: brucelozy, kla-sycznego pomoru wiñ, wcieklizny, pleuropneumonii byd³a, pomoru koni i choroby niebieskiego jêzyka. Ko-lejna informacja odnosi³a siê do przygotowywania i udostêpniania wystandaryzowanych odczynników do testów diagnostycznych, stosowanych w rozpoznawa-niu grypy ptaków, enzootycznej bia³aczki byd³a oraz bru-celozy kóz, owiec i wiñ. Laboratorium referencyjne OIE ds. pryszczycy w Rio de Janeiro przygotowa³o standard surowicy do oceny testów dla niestrukturalnych bia³ek wirusa pryszczycy. Referencyjne laboratorium ds. gry-py ptaków w Padwie opracowa³o procedury testów diagnostycznych dla wymienionej choroby u strusi. Ko-misja nie zaleca³a w³¹czenia podtypu H7N7 i szczepu A/equine/Newmarket/2/93 podtypu H3N8 do obecnej szczepionki przeciw grypie koni.
Zgodnie ze stanowiskiem ekspertów, Komisja Stan-dardów Biologicznych zaleci³a delegatom do OIE ak-ceptacjê nastêpuj¹cych testów diagnostycznych przy brucelozie kóz i owiec: poredni ELISA i competitive ELISA oraz test fluorescencji w wietle spolaryzowa-nym (FPA), a u wiñ odczyn p³ytowy ze buforowaspolaryzowa-nym antygenem (BBAT), odczyn wi¹zania dope³niacza i FPA. Po ukazaniu siê w 2008 r. 6. wydania Podrêcznika OIE Testów Diagnostycznych i Szczepionek postêpuj¹ prace zmierzaj¹ce do przygotowania kolejnego wyda-nia tej pozycji, z uwzglêdnieniem rejestru OIE wali-dowanych i certyfikowanych testów diagnostycznych. W przygotowaniu jest Bio-Rad TeSeETM western blot
do pomiertnego wykrywania pasa¿owalnych g¹bcza-stych encefalopatii (TSE) u byd³a (BSE), u owiec i kóz
(BSE i scrapie) oraz u jeleniowatych (przewlek³a cho-roba wyniszczaj¹ca). W czasie trwania 77. Sesji Gene-ralnej odby³y siê spotkania nastêpuj¹cych grup ad hoc ds.: Walidacji metod diagnostycznych, Biotechnologii, Chorób wielb³¹dowatych, testów do diagnostyki trypa-nosomozy, Wspó³pracy z Komisj¹ Standardów Zdro-wia Zwierz¹t L¹dowych. Przedstawione zosta³y te¿ spra-wozdania z rocznej dzia³alnoci komisji regionalnych OIE dla Afryki, obu Ameryk, Azji, Dalekiego Wschodu i Oceanii, Europy i rodkowego Wschodu.
Komitet OIE okreli³ jako termin 78. Sesji General-nej 23-28 maja 2010 r. Tematem pierwszego plenarne-go referatu bêdzie udzia³ weterynarii w globalnym za-pewnieniu bezpieczeñstwa ¿ywnoci od zwierz¹t l¹-dowych i wodnych. Tytu³ drugiego referatu plenarnego zostanie okrelony w terminie póniejszym. Na kolejn¹ sesjê generaln¹ (2011 r.) przewidziany jest referat ple-narny pt. Narodowe i miêdzynarodowe dowiadczenia i role w poprzednich i przysz³ych wydarzeniach z uwz-glêdnieniem podejcia do koncepcji jeden wiat, jed-no zdrowie.
W nastêpnym punkcie programu 77. Sesji General-nej przekazano licznym krajom, nie tylko cz³onkom OIE, certyfikaty wiadcz¹ce o nie wystêpowaniu chorób zg³a-szanych do OIE, w tym krajom nie bêd¹cym cz³onkami, wy³¹cznie w odniesieniu do pryszczycy.
Sformu³owane zosta³y rezolucje dotycz¹ce szeregu wa¿nych chorób oraz zwi¹zanych z dzia³alnoci¹ OIE innych tematów w liczbie od nr 18 do 32 (3).
W kolejnoci mia³y miejsce dwie sesje administra-cyjne (1, 2), z udzia³em wy³¹cznie delegatów do OIE. Na pierwszej przedstawione zosta³o sprawozdanie fi-nansowe. Bud¿et za 2008 r. z wp³ywów i na wydatki wyniós³ 5 895 000 przy kwocie pozostaj¹cej w wyso-koci 869 715,42 .
Przedmiotem drugiej sesji by³a dyskusja zmierzaj¹ca do przygotowania 5. Planu Strategicznego oraz wybory przewodnicz¹cych i cz³onków komisji regionalnych, Komisji Naukowej ds. Chorób Zwierz¹t, Komisji Stan-dardów Biologicznych, Komisji StanStan-dardów Zdrowia Zwierz¹t L¹dowych, Komisji Standardów Zdrowia Zwierz¹t Wodnych oraz prezydenta i wiceprezydenta Komitetu OIE, jak równie¿ cz³onków Komisji Admini-stracyjnej i audytorów.
Prezydentem OIE na trzyletni¹ kadencjê wybrany zosta³ dr Carlos A. Correa Messuti (Urugwaj), a wice-prezydentem dr Carlos Agrela Pinheiro (Portugalia).
Pimiennictwo
1.Anon.: 77 Session, Draft Final Report, Administrative Resolutions, World Organisation for Animal Health. Paris, France, 24-29 May 2009.
2.Anon.: 77 Session, Draft Final Report, Administrative Sessions, World Orga-nisation for Animal Health. Paris, France, 24-29 May 2009.
3.Anon.: 77 Session, Draft Final Report, Technical Resolutions, World Organi-sation for Animal Health. Paris, France, 24-29 May 2009.
4.Anon.: 77 Session, Draft Final Report, Technical Sessions, World Organisa-tion for Animal Health. Paris, France, 24-29 May 2009.
Adres autora: prof. dr hab. Marian Truszczyñski, Pañstwowy Instytut Weterynaryjny-PIB, Al. Partyzantów 57, 24-100 Pu³awy; e-mail: mtruszcz @piwet.pulawy.pl
