Biuletyn Polonistyczny 7/21, 60-69
4 . KRONIKA NAUKOWA IBL
Zebrania naukowe
organizowane przez In s ty tu t Badań L iterackich PAN w I semestrze roku akademickiego 1964/65
2 9.X.64 Dr Michał Głowiński
12.X I .64 Dr Jacek Trznadel
Anaohronizm i konstrukcja czasu - z problemów poety k i Żeromskiego.
Z zagadnień współczesnego’ edytorstwa - przykład Leś miana .
2 6 .X I . 64 Dr Kazimierz Bartoszyński "Popioły" i kryzys powieści h isto ry c zn e j.
10.X I I . 64 Dr Stefan Treugutt Ody napoleońskie Koźmiana. 7.1.65 Doc. dr Samuel Sandler 0 nowelistyce Świętochow
skiego.
21.1.65 Dr Zbigniew G oliński Czy is tn ie je tekstologia?
Zebrania odbywaó się będą w S a li nr 103
Pałacu Staszica w Warszawie, u l. Nowy Świat 72
Początek o godz. 18 Wstęp wolny
Konferencja Naukowa poświęcona twórczości Stefana Żeromskiego
In s ty tu t Badań Literackich PAN zorganizował w Warszawie w dn. 17 października 1964 r . Konferencję Naukową poświęconą twórczości S. Żeromskiego.
p ro f. Henryk Marklewioz - Stefana Żeromskiego "Myśli o pismach polskich"
p ro f. Kazimierz Wyka - Źródło twórczości Żeromskiego dr Zbigniew Siatkowski - Żeromski-Broniewski
p ro f. Artur Hutnikiewicz- Problematyka form kompozycyj nych w sztuce p is a rs k ie j S. Że romskiego.
W Konferencji wzięło u d zia ł liczne grono literaturoznaw- ców, krytyków lite ra o k ic h i p isarzy . Po referatach wywiązała się ożywiona dyskusja.
Wystawa pn. "Stefan Żeromski - pisarz historyczny"
Równooześnie z Sesją Naukową poświęconą 100 rocznicy uro dzin S. Żeromskiego zorganizowana została przez B ibliotekę IBL w dn. 16.X .-7.X I. wystawa pn. "Stefan Żeromski - pisarz historyozny".
Monograficzne ukazanie całości twórczości Żeromskiego, ohoolażby tylko w zakresie pierwszych wydań i pierwszych re-
o e n z ji, nie było możliwe ze względu na bogactwo materiałów i brak m iejsca. Konieczny był więc wybór tematu problemowego. Wybrano więc zobrazowanie stosunków pisarza do tra d y c ji naro
dowej oraz w miarę możności przedstawienie współczesnej re- oepoji jego utworów. Stąd chronologiozny układ wystawy według okresów i wydarzeń historycznych, które stanowiły przedmiot twórczych zainteresowań p isa rza . Ustalono więc następujące działy wystawy: "Z dawnyoh s tu le c i" , "Kościuszko i epoka na poleońska", "Na marginesie la t 1816-1860", "Powstanie stycz niowe". Wydzielone okresy zamykał d z ia ł pn. "Ku p rzy s zło śc i", pokazujący ideowe ro zte rk i i propozycje pisarza w okresie
1905 r . i w pierwszych latach międzywojennych. D ział ten za mykał pierwodruk "Przedwiośnia". Wystawa oparta była wyłącz nie na materiałach B ib lio te k i IBL (wyjątek stanowiło siedem
eksponatów wypożyczonyoh przez Muzeum świętokrzyskie w Kiel- cach).
B iblioteka IBL posiada pełny zasób pierwszyoh, rzadko
dziś spotykanych wydań, jak : "Rozdzióbią nas k ru k i, w rony...' z 1895 r . z w inietą wg obrazu prawdopodobnie Oktawii i
Stefa--
62
na Żeromskich, "Utwory powieściowe" w wyd. Gebethnera i Wolffa ? 1898 r . czy "Wszystko i n ic " z 1919 r . Przedstawiono źródła
do okresu wojen napoleońskich stanowiące podstawę historyczną "Popiołów". W zakresie współczesnej reoepcji twórczości p is a rza trzeba było ograniczyć się do k ilk u pierwszych i n a jb a r
d z ie j istotnych głosów, jak np. wozesnej o p in ii Orzeszkowej 0 "Popiołach", broszury Jana Baudouin de Courtenay: "Krzewi- o ie le zd zio ze n ia ", atakującej autora "Popiołów" czy re ce nzji "Wiernej rze k i" M. Dąbrowskiej. Trudno bowiem było ze względu na brak miejsoa przedstawić całość posiadanego przez B ib lio te kę m ateriału w czasopismach, tz n . wszystkich współczesnych re c e n z ji. Obraz pierwszych re a k c ji krytyki uzupełniał zestaw opracowań syntetyoznych w osobnych publikacjach. Z ciekawszych p o zy oji wymienić należy wczesną pracę Struga z 1902 r . , prace Feldmana, Brzozowskiego, Bronowioza· Adamczewskiego, Borowego, kończąc na ostatnich pozycjach jak : monografia W. W itt czy wznowienie k s ią żk i A. Hutnikiewicza.
Wystawa objęła ogółem ponad 100 eksponatów. "Pamiętnik L ite r a c k i" , z . 1/1965
^poświęcony twórczości Stefana Żeromskiego) ROZPRAWY:
1 . A. H utnikiew icz% Problematyka form kompozycyjnych w sztuce p is a rs k ie j Żeromskiego
2 . J . Żurawicka, Czy Żeromski był "głosowiczem"?
3· H. Ivani^kova, Stefan Żeromski w świecie id e i G.Sorela 4. M. Głow iński, Czas powieści Żeromskiego
5· K. Bartoszyński, Dwie rzeczywistości historyczne w "Popio- łaoh"
6. S t· Pigoń, Hetman Żółkiewski u stóp Samuela Zborowskiego. Z problematyki "Dumy o hetmanie"
7· J · K ądziela, 0 genezie "Syzyfowych prac" Stefana Żeromskiego 8. A. Krechlikowa, Nad rękopisem "Przedwiośnia"
MATERIAŁY I NOTATKI
1· S t. Zabierowski, Udział Askenazego i jego szkoły w genezie "Popiołów"
2. S t. Pigoń, Zenona Przesmyckiego i Stefana Żeromskiego ko respondencja wzajemna w sprawie "Powieści o Udałym Walgie- rzu"
3. Wł. Słodkowski, Z nieznanej korespondencji Stefana Żerom skiego z Aleksandrem Świętochowskim
4. H. Markiewicz, A. Warski o "Przedwiośniu" KRONIKA
1. A. Piorunowa, Sprawozdanie z konferencji IBL poświęconej twórozości Stefana Żeromskiego (17.X.1964)
2. Wydawnictwa In sty tu tu Badań Literackich PAN w latach 1958-1963 (opr. A. Piorunowa).
Konferencja Naukowa na temat: Główne Kierunki Prozy w Polsce Ludowej
W dniach 14-15 grudnia odbyła się we Wrocławiu Konferencja poświęcona głównym kierunkom Polski Ludowej, zorganizowana przez In s ty tu t Badań Literackich i Katedrę L iteratury P olskiej Uniwersytetu Wrocławskiego.
Podozas Konferencji wygłoszono następujące re fa raty : p ro f. Stefan Żółkiewski - Polska proza powojenna
dr A lina Brodzka - Realiom otwarty - poszukiwa-doc. Jan Trzynadlowski
nie i wybór
- Powieść polska la t 1945-1964 doc. Jerzy Ziomek
w poszukiwaniu bohatera
- Powieść polityozna - powieść dr Helena Zaworska
o polityce
- 0 powieśoi tzw· obrachunków dr P io tr Kuncewioz
in te lig e n ck ich 1. 1945-1949 - Poetyka powieśoi "produkoyj-dr A lic ja Lisiecka, dr Zbigniew Żabicki nej" - Pokolenie "pryszczatych" - 0 tendencjach rozwojowych mgr Krzysztof Dmitruk współozeenej prozy p o lsk ie j - L ite ratura masowa w Polsoe
-
64
-"Pamiętnik L ite r a c k i11, z . 4/1964
poświęcony głównym kierunkom prozy w Polsce Ludowej I . Rozprawy i artykuły
1. S. Żółkiew ski, Polska proza powojenna
2. J . Ziomek, Powieśó polityczna - powieśó o polityoe 3. A. L isie ck a, Pokolenie "pryszczatych"
4. Z. Ż ab ick i, 0 tendencjach rozwojowych współozesnej prozy p o lsk ie j
5. W. Maciąg, Droga pisarska Tadeusza Brezy
6. A· Brodzka, Realizm otwarty - poszukiwanie i wybór 7. R. P rzybylski, Polska poezja klasyczna po roku 1956
8. S. Treugutt, Autentyzm poszukiwania. Uwagi o lite ra tu rz e dramatycznej 20-lecia.
I I . M ateriały i n o ta tk i
1. F. Lichodziejewska, Z ineditów Władysława Broniewskiego 2 . A. Piorunowa, Z brulionów Leona Kruczkowskiego
3. A. Piorunowa, Κ. I . Gałczyńskiego dwa l is t y do redaktora "Przekroju"
I I I . Recenzje i przeglądy
1 . S. Żółkiew ski, Przepowiednie i wspomnienia (M.Hopfinger) 2 . W. Kubacki, Lata terminowania (H.Klrohner)
3. Z. Ż ab ick i, Tradycja, s t y l, obyczaj (Z. Skuza) 4 . J . Trznadel, Twórozośó Leśmiana (M. Głowiński)
5. M. Głowiński, Poetyka Tuwima a polska tradycja lite ra c k a ( J . J . L ip sk i)
6. W. Maciąg, Opilnia i wróżby ( J . Bajdor)
7. A. Sandauer, Stanowiska wobec . . . (P. Kuncewicz) IV. Kronika
1 . E. Czaplejew icz, I I I Konferencja Teoretycznoliteracka Po mocniczych Pracowników Naukowych P oloni styki
Konferencja metryki słow iańskiej i ogólnej
W dniach 24-29 sierp nia 1964 r . odbyła się w Warszawie Konferencja metryki słow iańskiej i o g óln e j, zorganizowana przez In s ty tu t Badań L iterackich przy współudziale M inister stwa Szkolnictwa Wyższego. W konferencji w z ię li u d zia ł współ pracownicy IBL i Katedr uniwersyteckich (z Warszawy, Krakowa i i Lublina) oraz uczeni zagraniczni - z ZSRR, Stanów Zjednoczo nych, Czechosłowacji i NRD.
Na program Konferencji zło ży ły się następujące referaty : p ro f. R. Jakobson (Harvard) - Specyficzne właściwości
akcentu w porównaniu z innymi elementami prozodycz- nymi
p ro f. J . Kuryłowicz (Uniwersytet J a g ie llo ń s k i)- Akcent i iloczas jako elementy rytmu
doc. Z. Topolińska (Zakład Słowianoznawstwa PAN
Stosunek wzajemny analizy metrycznej i językowej w świetle faktów zachodniosłowiańskich.
p ro f. J . Levy (Uniwersytet w Brnie)- Znaczenie formy a forma znaczenia
p ro f. W.M. Żirmunski (In s ty tu t Językoznawstwa Akademii Nauk ZSRR)-0 wierszu Majakowskiego
p ro f. К. Taranowskl (Harvard)- Podstawowe zadania s ta ty stycznych badań nad wierszem słowiańskim
p ro f. A.N. Kołmogorow (Uniwersytet Moskiewski), Pięcio- stopowy jąmb w "Borysie Godunowie",
dr J . Woronczak (IBL PAN), Szacowanie odległości między formami wiersza,
dr Z. Kopozyńska (IBL PAN), Funkcje rymu nieetycznego w wierszu stychicznym
dr L. Pszczołowska (IBL PAN), Strofa i wiersz ciąg ły doc. M. Grzędzielska (Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej
w L u b lin ie ) , Gramatyka i in s t rumenta c ja polskiego rymu w XIX wieku
p ro f. M.R. Mayenowa (IBL PAN), Porządek akcentowy p o lsk ie go sylabowca
dr A. Wierzbicka (IBL PAN), Z zagadnień szyku wyrazów w wierszu polskim i rosyjskim
-
66-dr J . Święch (Uniwersytet M.Curie-Skłodowskiej w L u b lin ie ), Trzynastozgłoskowiec a aleksandryn
p ro f. A. Isaczenko (B e rlin , Akademia): Intonacja zdania jako system biernych opozycji.
Problem metryki opierano w referatach na wynikach badań j ę zykoznawczych i tym się tłumaczy obecność referatów , których ty tu ły zapowiadają jak gdyby tematykę "czysto" językoznawczą. Konferencja, która w pewnym sensie stanowiła kontynuację odby
te j w Warszawie w r . 1960 Międzynarodowej Konferencji Poetyki i Zjazdu w Jabłonnie pod Warszawą w r . 1961, miała tym razem charakter roboczy i zgromadziła tylko wąskie grono s p e c ja lis tów.
Problematyka badań nad wierszem przyciąga zainteresowanie nie tylko teoretyków lite r a tu r y i językoznawców, ale nawet ma
tematyków, dla których wiersz stanowi dogodny m ateriał do bu dowy ogólniejszyoh modeli teoretycznyoh.
Nowy Korbut
Co najmniej trzy generacje polonistów wychowały się na b ib l io g r a f ii Korbuta, d z ie le , którego pierwsze wydanie wyszło
drukiem w r . 1917-21, wznowienie ("wydanie drugie powiększone") w 1. 1929-1931, t . 1-4. G abriel Korbut nazwał je L ite ra tu rą polską od początku do wojny światowej. W uzupełnieniu ty tu łu
czytamy "książka podręczna informaoyjna dla studiujących nau kowo dzieje rozwoju piśmiennictwa polskiego".
Potrzeba wznowienia b ib lio g r a f ii lite r a tu r y po lskie j Kor- buta po o statn ie j wojnie była oczywista. Inicjatyw ę tę p o d jął Państwowy In s ty tu t Wydawniczy, wykonanie powierzono In s ty tu to wi Badań L ite raok ich , który na mocy uchwały Komitetu M inister
stwa do spraw kultury powołał w roku 1950 Komitet Redakcyjny B ib lio g r a f ii Literatury P olskiej wg lite r a tu r y po lsk ie j
G. Korbuta. Komitet Redakcyjny: Kazimierz Budzyk - redak to r naozelny, Roman P ollak - redaktor tomu I , Tadeusz M ikulski - redaktor tomu I I , Irmina Śliwińska - redaktor tomu I I I , Zyg munt Szweykowski - redaktor tomu 17, Kwa Korzeniewska - re daktor tomu V oraz Stanisław Stupkiewicz - sekretarz Komitetu.
Prace nad obecnym wydaniem przeszły k ilk a faz redakcyjnych (por. Przedmowę K. Budzyka do tomu I - Piśmiennictwo staro po l s k ie ), nim pierwsze tomy przekazane zostały do p u b lik a c ji.
Najwcześniej ukazywać się zaczął t . V całości,znany jako Słownik współczesnyoh pisarzy polskich - t j w 1963 roku. Wydrukowany jb s ta ł także pierwszy i drugi volumen części s ta ro p o ls k ie j. Po wielu latach pracy r e a liz a c ja wydawnicza Nowego Korbuta w stąpiła w fazę n a jis to tn ie js z ą - produkcji
drukarskiej.
Całość wydania obejmuje:
A. Piśmiennictwo staropolskie - pod kierownictwem it.Pol-laka
1. Hasła ogólne i anonimowe 1963 2. Hasła osobowe A - К 1964 3. Hasła osobowe L - Z oraz indeksy 1965
W stosunku do edycji Korbuta wydanie nowe podaje m ateriał b lis k o trzykrotnie bogatszy - przeniesiono tu także z dawnego
tomu I I pisarzy czasów saskich. Zestawienia b ib lio g ra fic zn e i b ib lio g ra fie odpowiadają na ogół stanowi z 1. 1958-60, w niektórych wszakże wypadkach sięg ają roku wydania poszczegól nych voluminôw:1963-64.
B. L ite ratura Oświecenia - pod kierownictwem i redakcją S. Aleksandrowskiej
4. Hasła ogólne, rzeczowe oraz osobowe A - J - 1965 5. Hasła osobowe J - P - 1965 6. Hasła osobowe R - Z oraz indeksy - 1966 Materiały przekraczają przeszło trzykrotnie zasób dawnego Korbuta; wprowadzono k ilk a d z ie s ią t nowych haseł.
C. L iteratura okresu romantyzmu - pod kierownictwem I . Ś liw ińskiej
7. Hasła ogólne, rzeczowe oraz osobowe A - G - 1966 8. Hasła osobowe H - P - 1966 9. Hasła osobowe H - Z oraz indeksy - 1967
Tomy wydzielone:1/ J . I . Kraszewski 1965
2 / J . Słowacki - terminy późniejsze. 3/ A. Mickiewicz.
-
68-D. L ite ratu ra okresu realizm u i Młodej Polski - pod red. Z. Szweykowskiego 10. Hasła ogólne, rzeczowe oraz osobowe A - F 1966 11. Hasła osobowe G - К 1967
12. « " N - R 1967
13. " " S* - 7 oraz indeksy 1968 Tomy wydzielone: 1. H. Sienkiewicz ]
S. Orzeszkowa > 1966 В. Prus
J
2. S. Żeromski
S t. Wyspiański ► 1968 J . Kasprowicz j
£ . Słownik współozesnych pisarzy polskich - pod red.
Б .Korzeniewskiej t . 1 Hasła ogólne, rzeczowe oraz osobowe A - I 1963 t . 2 Hasła osobowe J - P 1964 t . 3 Hasła osobowe R - Z 1964 t . 4 Indeksy, słownik pseudonimów i kryptonimów oraz
uzupełnienia 1965
Słownik o b ją ł pisarzy i badaczy lite r a tu r y XX w. nie włą- czonyoh do L iteratury p o lsk ie j G. Korbuta (wyjąwszy trzy has ł a : T. Boy-Żeleński, A. Grzymała-Siedleoki, L .S t a f f ) , wyzna czywszy jako granicę górną datę debiutu książkowego przed 1950 r .
Materiały te j b ib lio g r a f ii (podmiotowe i przedmiotowe) do prowadzone są do r . 1957.
Ogółem całe dzieło obejmie ponad 2,5 tys. haseł osobowych, 23 tomy, ok. 1200 ark. wyd. Ukończenie drukiem przewidziane je s t przed r . 1970.
F. Wieczór poświęcony pamięoi p ro f. Kazimierza Budzyka W dn. 28 listopada 1964 r . odbył się w lokalu In sty tu tu Badań Literackich wieczór ku czci zmarłego w roku bieżącym p r o f. Kazimierza Budzyka. Wieczór zorganizowany przez In s ty tu t Badań Literaokich i Katedrę Teorii L iteratury Uniwersytetu Warszawskiego zgromadził liczne grono p rz y ja c ió ł i kolegów
Profesora, Jego uczniów i wychowanków z In sty tu tu i Katedry T eorii Literatury U\Y. Na wieczór złożyły się wspomnienia: dr Janusza Sławińskiego, który scharakteryzował,jako uczeń p ro f. Budzyka, Jego sylwetkę jako dydaktyka i wychowawcy mło dzieży; p ro f. Stefana Żółkiewskiego, który przedstaw ił b io g ra fię in te le k tu a ln ą p ro f. Budzyka, zwłaszcza w okresie Jego młodości; p ro f. Zdzisława Libery, który opowiedział o d z ia ła ł ności wydawniczej p ro f. Budzyka w zakresie pomocy i podręczni ków szkolnych; p ro f. K.R. Mayenowej, która scharakteryzowała ro lę i działalność p ro f. К. Budzyka w Instytucie Badań L ite rack ich.
