• Nie Znaleziono Wyników

Zagrożenia wynikające ze stosowania środków dezynfekcyjnych w centralnej sterylizatorni

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Zagrożenia wynikające ze stosowania środków dezynfekcyjnych w centralnej sterylizatorni"

Copied!
5
0
0

Pełen tekst

(1)

PRACA POGLĄDOWA

ZAGROŻENIA WYNIKAJĄCE ZE STOSOWANIA ŚRODKÓW

DEZYNFEKCYJNYCH W CENTRALNEJ STERYLIZATORNI

THREATS RESULTING FROM THE USE OF DISINFECTANTS IN CENTRAL

STERILIZATION DEPARTMENTS

BEATA ZALEWSKA

Medilab Sp. z o.o.

STRESZCZENIE:

Centralna sterylizatornia jest bardzo ważnym miejscem w każdej placówce lecz-niczej. To tutaj są dostarczane narzędzia używane podczas zabiegów medycz-nych i to tutaj muszą być przygotowane do ponownego użycia, czyli zdezynfe-kowane, umyte i wysterylizowane. Tym zajmują się wykwalifikowani pracownicy, mający szeroką wiedzę o procesach dekontaminacji. Ponieważ za pośrednictwem narzędzi mogą być przenoszone zakażenia zarówno na pacjentów, jak i na pra-cowników, bardzo ważne jest zachowanie wszelkich środków ostrożności. Nie-bezpieczne dla pracownika sterylizatorni może być nie tylko skażone narzędzie, lecz również użyty środek dezynfekcyjny.

SŁOWA KLUCZOWE: bezpieczeństwo, sterylizacja, dezynfekcja, zakażenie ABSTRACT:

The central sterilization department is a very important place in every hospital. This is where the tools used during medical procedures are delivered to. Here they must be disinfected, washed and sterilized. These processes are carried out by qualified employees with extensive knowledge of decontamination processes. Due to the fact that such tools can be a source of transmission of infections to both patients and employees, it is very important to take all precautions. Both the tools and the disinfectants pose a threat to the employees of the sterilization departments. KEY WORDS: safety, sterilization, disinfection, infection

m

Beata Zalewska Medilab Sp. z o.o.

ul. Niedźwiedzia 60, 15-531 Białystok Tel.: 85 747 93 00

beata.zalewska@medilab.pl Wpłynęło: 27.11.2018 Zaakceptowano: 27.12.2018 Opublikowano on-line: 31.12.2018

Cytowanie: Zalewska B. Zagrożenia wynika-jące ze stosowania środków dezynfekcyj-nych w centralnej sterylizatorni. Zakażenia XXI wieku 2018;1(6):323–327.

 10.31350/zakazenia/2018/6/Z2018054

Copyright by MAVIPURO Polska Sp. z o.o., Warszawa, 2018. Wszystkie prawa zastrzeżone. Żadna część niniejszej publikacji nie może być powielana i rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób bez zgody wydawcy.

WSTĘP

Na  każdym stanowisku pracy zależnie od  jego specy-fiki występują różne zagrożenia. Pracodawca ma  obowią-zek zapewnić niezbędne środki ochrony, tak by pracownik mógł się czuć bezpiecznie podczas wykonywania pracy.

Natomiast pracownik jest zobowiązany do  przestrzegania przepisów bezpieczeństwa pracy, a także do uczestniczenia w szkoleniach w tym zakresie.

Pracownicy medyczni ze względu na specyfikę wykony-wanego zawodu są  szczególnie narażeni na  niebezpieczne sytuacje mogące spowodować uszczerbek na  zdrowiu lub 323

(2)

324

chorobę zawodową. W związku z tym bardzo ważna jest dla nich wiedza na temat zagrożeń, a także sposobów zapobie-gania im.

CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE

W ŚRODOWISKU PRACY

Czynniki niebezpieczne w  środowisku pracy możemy podzielić na: fizyczne, psychofizyczne, biologiczne i  che-miczne. Szkodliwe oddziaływanie czynników środowiska pracy na  zdrowie pracowników stwierdza się, jeśli zostają przekroczone wartości NDS (najwyższe dopuszczalne stęże-nia), NDSCh (najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe) i NDSP (najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe), okre-ślone w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej (MPiPS) z 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych do-puszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w  środowisku pracy  [1]. Czynniki fizyczne, takie jak: hałas, wibracje, promieniowanie, elektryczność, pole elektromagnetyczne, pyły, mogą być przyczyną urazów spowodowanych przez poruszające się urządzenia, ich ru-chome elementy, a także przemieszczające się wyroby oraz ostre i  wystające elementy. Do  czynników psychofizycz-nych zalicza się obciążenia fizyczne (dynamiczne i statycz-ne) oraz obciążenia nerwowo-psychiczne (stres, obciążenie emocjonalne, przeciążenie lub niedociążenie percepcyjne). Czynniki chemiczne w zależności od skutków i rodzaju od-działywania na organizm człowieka dzielą się na: toksyczne, drażniące, uczulające, rakotwórcze, mutagenne, upośledza-jące funkcje rozrodcze, ponadto dzielą się zależnie od sposo-bu wchłaniania, to jest mogą być wchłaniane przez przewód pokarmowy, drogi oddechowe, skórę i błony śluzowe. Czyn-niki biologiczne to drobnoustroje komórkowe (w tym zmo-dyfikowane genetycznie), jednostki bezkomórkowe zdol-ne do  replikacji lub przenoszenia materiału gezdol-netyczzdol-nego (w tym zmodyfikowane genetycznie), hodowle komórkowe, pasożyty wewnętrzne człowieka; mogą one być przyczyną zakażeń, alergii lub zatruć [2]. Pracownik centralnej steryli-zatorni jest eksponowany na wszystkie powyżej wymienione niebezpieczne czynniki w takich sytuacjach, jak niewłaściwe obsługiwanie sprzętu (czynniki fizyczne), nieostrożne po-stępowanie podczas pracy z narzędziami zanieczyszczony-mi materiałem biologicznym (czynniki biologiczne), praca ze środkami dezynfekcyjnymi (czynniki chemiczne). Pod-czas wykonywania procedur dezynfekcyjnych pracownik centralnej sterylizatorni może być narażony na wchłanianie szkodliwych dla zdrowia substancji nie tylko przez drogi od-dechowe (szczególnie jeśli nie ma odpowiedniej wentylacji), ale również przez skórę i przewód pokarmowy. Skutki eks-pozycji na substancje chemiczne mogą być miejscowe oraz ogólne, działanie zaś może być drażniące i uczulające skórę, drogi oddechowe, a nasilenie objawów może mieć charakter

ostry lub przewlekły. Dlatego bardzo ważne jest stosowanie podczas pracy ze środkiem dezynfekcyjnym ochrony indy-widualnej, postępowanie zgodne z  instrukcją producenta preparatu, zwłaszcza w zakresie stężenia środka dezynfek-cyjnego i czasu jego działania, a także przestrzeganie proce-dur bezpieczeństwa, określonych przez kierownictwo.

SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE

Centralna sterylizatornia to bardzo ważne miejsce w pla-cówce leczniczej. Właśnie tu  są  przekazywane narzędzia i sprzęt zanieczyszczony materiałem biologicznym. Pracow-nicy najczęściej nie wiedzą, jakie zagrożenia są  związane z brudnymi narzędziami, z którymi mają kontakt. Niebez-pieczeństwa występujące w pracy pracownika medycznego są określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 29 lute-go 2008 r. Wymieniono tam szkodliwe czynniki biologicz-ne: drobnoustroje komórkowe, jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycz-nego, hodowle komórkowe oraz pasożyty wewnętrzne czło-wieka. Wyodrębniono cztery grupy czynników biologicz-nych ze względu na stopień zagrożenia. Podziału dokonano na podstawie zdolności wywoływania choroby u człowieka, ciężkości jej przebiegu i  zdolności rozprzestrzeniania się, a  także możliwości zastosowania skutecznych metod pro-filaktyki lub leczenia. Poniżej wymieniono wyodrębnione grupy czynników biologicznych.

1. Czynniki, które nie mają zdolności wywołania chorób u ludzi.

2. Czynniki, które mogą wywoływać niebezpieczne dla pracowników choroby, lecz wystąpienie takich chorób jest mało prawdopodobne, a  zazwyczaj istnieją sku-teczne metody profilaktyki lub leczenia.

3. Czynniki, które mogą wywoływać ciężkie choroby, są  niebezpieczne dla pracowników, a  występowanie ich jest bardzo prawdopodobne.

4. Czynniki, które wywołują ciężkie choroby, są niebez-pieczne dla pracowników, a rozprzestrzenianie się ich jest bardzo prawdopodobne; w tej grupie umieszczono wyłącznie wirusy, wobec których nie ma skutecznych metod profilaktyki lub leczenia (wirus Ebola, wirus Lassa, wirus ospy prawdziwej).

Czynniki biologiczne mogą być przenoszone w następu-jący sposób:

• drogą kropelkową (inhalacyjna, powietrzna) –  prze-noszenie tą drogą stanowi odmianę kontaktu bezpo-średniego przez wdychanie powietrza zawierającego czynniki biologiczne,

• z  naruszeniem ciągłości tkanek (droga krwio- pochodna),

• drogą pokarmową – przez jedzenie i picie produktów zawierających czynniki biologiczne; niektóre czynniki

(3)

325

zakaźne przenoszone drogą pokarmową mogą być przenoszone również drogą fekalno-oralną na  nie-umytych rękach,

• przez bezpośredni kontakt – za pośrednictwem zain-fekowanych rąk lub przedmiotów [3].

Analizując powyższe czynniki, można zauważyć, że  wszystkie występują w  centralnej sterylizatorni. Znajo-mość czynników biologicznych oraz dróg ich przenoszenia to wiedza, która przez pracowników sterylizatorni powinna być poszerzana, a środki ochrony (indywidualne, procedury higieniczno-sanitarne) zabezpieczające przed zagrożeniem rygorystycznie stosowane.

BEZPIECZNE ROZWIĄZANIA

PRZESTRZENNE

Bezpieczna praca to również dobrze zaprojektowane jej środowisko. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i  urządzenia podmiotu wyko-nującego działalność leczniczą, dotyczy również warunków pracy w centralnej sterylizatorni. Wskazano w nim, jak po-winny być usytuowane pomieszczenia, w których przepro-wadza się dekontaminację narzędzi i  sprzętów. Określono również, jakie rozwiązania techniczne i  sprzętowe należy stosować, aby zapewnić bezpieczne przeprowadzanie pro-cedur higieniczno-sanitarnych. W pomieszczeniach, w któ-rych są stosowane środki dezynfekcyjne, bardzo ważna jest odpowiednia wentylacja. Wymienione rozporządzenie pod-kreśla jej znaczenie, lecz zalecenia są ogólne i nie wyczerpu-ją tematu. W związku z tym przy projektowaniu instalacji wentylacyjnej (klimatyzacja, wentylacja mechaniczna) pro-jektant musi korzystać również z innych przepisów i wska-zówek. Jest to jednak niezbędne, aby zapewnić pracownikom sterylizatorni właściwą ochronę przed czynnikami biolo-gicznymi oraz oparami środków dezynfekcyjnych [4, 5].

PROCEDURY HIGIENICZNO-

-SANITARNE

Niebezpieczeństwa wynikające ze  stosowania środków dezynfekcyjnych w  centralnej sterylizatorni są  związane z  czynnikami chemicznymi i  biologicznymi. Znajomość procedur postępowania w znacznym stopniu ogranicza na-rażenie na te czynniki.

Jedną z  metod zapobiegających ekspozycji na  czynniki biologiczne jest stosowanie procedur higieniczno-sanitar-nych podczas używania środków dezynfekcyjhigieniczno-sanitar-nych. Pamię-tać należy, że środki dezynfekcyjne mają w swym składzie substancje chemiczne, a na ich działanie jest narażony per-sonel wykonujący procedury, w związku z tym powinien on

zachowywać szczególną ostrożność. Bardzo ważny jest rów-nież odpowiedni wybór środków dezynfekcyjnych.

Za dobór preparatów i procedur odpowiada kierownic-two centralnej sterylizatorni. Ważna jest też współpraca z  Zespołem Kontroli Zakażeń Szpitalnych odpowiedzial-nym za  nadzór epidemiologiczny szpitala  [6]. Zespół ten ma wiedzę na temat sytuacji epidemiologicznej i mikrobio-logicznej w szpitalu, zwłaszcza zna patogeny z listy czynni-ków alarmowych szpitala, ponadto wie, jaka jest wrażliwość drobnoustrojów na środki dezynfekcyjne. Dobrą praktyką jest natychmiastowe przekazywanie informacji na ten temat do centralnej sterylizatorni [7]. Ścisła współpraca w zakresie doboru środków do dezynfekcji, mycia i sterylizacji, a także ustalanie zasad postępowania zapewniają bezpieczeństwo pacjentom oraz personelowi.

DOBÓR METOD DEKONTAMINACJI

Warunkiem prawidłowej dezynfekcji, mycia i sterylizacji jest wiedza na temat wyrobów medycznych poddawanych dekontaminacji. Ustawa o wyrobach medycznych, uwzględ-niająca też wymagania Unii Europejskiej, oraz Rozporządze-nie Ministra Zdrowia z 17 lutego 2016 r. w sprawie wyma-gań zasadniczych oraz procedur oceny zgodności wyrobów medycznych definiują wyrób jednorazowego użycia, okre-ślają postępowanie z  wyrobami przeznaczonymi do  wie-lokrotnego użycia, obejmujące mycie, dezynfekcję, pako-wanie, metodę ponownej sterylizacji, a także ograniczenia w zakresie krotności użycia [8, 9]. Szczegółowe wskazówki co do dekontaminacji wyrobu medycznego wielokrotnego użycia zawiera też norma PN-EN ISO 17664:2018-02 [10]. Swoistym drogowskazem dla centralnej sterylizatorni w za-kresie procesów dekontaminacji są  „Ogólne wytyczne dla wszystkich podmiotów wykonujących procesy dekonta-minacji, w tym sterylizacji wyrobów medycznych i innych przedmiotów wielorazowego użytku, wykorzystywanych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych oraz innych czyn-ności, podczas których może dojść do przeniesienia choro-by zakaźnej”. W 2017 r. ukazało się drugie ich wydanie. Wy-tyczne oczywiście nie są aktem prawnym, ale uwzględniają najnowsze zalecenia i normy, a także opierają się na wiedzy oraz doświadczeniu osób zajmujących się wymienionymi procesami. Są doskonałym materiałem do tworzenia proce-dur higieniczno-sanitarnych [11, 12].

CHARAKTERYSTYCZNE CECHY

ŚRODKA DEZYNFEKCYJNEGO,

MYJĄCEGO

Stosowane środki dezynfekcyjne muszą się charaktery-zować odpowiednimi właściwościami, które umożliwiają

(4)

326

skuteczne przeprowadzanie procesów i  w  rezultacie uzy-skanie jałowego produktu. Do ważnych cech, na które war-to zwracać uwagę, należą: zakres działania biobójczego, szybkość działania, kompatybilność materiałowa, stężenie środka, wydajność. Akty prawne bezpośrednio i  pośred-nio określające zasady bezpieczeństwa stosowania środków dezynfekcyjnych to normy uwzględniane podczas badania skuteczności produktów dezynfekcyjnych stosowanych w  obszarze medycznym. Określają one jednolite kryteria oceny skuteczności antyseptyków oraz preparatów dezyn-fekcyjnych, umożliwiające porównywanie skuteczności tych preparatów w poszczególnych zastosowaniach. Norma PN-EN 14885:2015-10 jest pomocna przy wyborze metod oceniających i  potwierdzających skuteczność dezynfek-tantów. Zawiera zestawienie większości opublikowanych norm stosowanych w  obszarach: medycznym, weteryna-ryjnym, spożywczym, przemysłowym, domowym oraz instytucjonalnym [13].

KARTA CHARAKTERYSTYKI, ETYKIETA

Przed przystąpieniem do pracy ze środkiem dezynfekcyj-nym należy zapoznać się z kartą charakterystyki produktu jak również z  etykietą. Karta charakterystyki (ang. safety data sheet – SDS) jest powszechnie stosowanym w krajach Unii Europejskiej sposobem dostarczania informacji od-biorcom i  użytkownikom substancji oraz mieszanin. Jest ona integralną częścią systemu REACH (registration, eva-luation, authorisation and restriction of chemicals –  re-jestracja, ocena, udzielanie zezwoleń i  stosowane ogra-niczenia w  zakresie chemikaliów), stworzonego na  mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i  Rady (WE) nr 1907/2006 [14]. Karta charakterystyki musi być dostęp-na podczas używania i przechowywania środka dezynfek-cyjnego. Użytkownik ma  obowiązek przechowywać kartę w taki sposób, aby każda osoba mająca styczność z prepara-tem mogła w dowolnej chwili zapoznać się z zagrożeniami opisanymi w karcie. Karta charakterystyki jest dość obszer-nym dokumentem, toteż często zapoznanie się z jej pełobszer-nym tekstem jest lekceważone przez pracowników. Jednak zna-jomość treści karty charakterystyki to dla pracownika Cen-tralnej Sterylizatorni podstawa właściwego i bezpiecznego postępowania ze środkiem dezynfekcyjnym. Umożliwia ona rozpoznanie zagrożenia dla zdrowia oraz zastosowanie od-powiednich środków ostrożności. W karcie charakterystyki wiele miejsca jest poświęconego bezpiecznemu stosowaniu środków dezynfekcyjnych. Znajomość tych zasad umożliwi szybką pomoc przedlekarską i lekarską w razie wystąpienia działań niepożądanych po zastosowaniu środka dezynfek-cyjnego. Również rozporządzenie CLP, czyli Rozporządze-nie Parlamentu Europejskiego i  Rady (WE) nr 1272/2008 z  16 grudnia 2008  r. w  sprawie klasyfikacji, oznakowania

i  pakowania substancji i  mieszanin (wraz z  późniejszymi zmianami) dotyczy bezpiecznego stosowania substancji chemicznych i ich mieszanin, do których są zaliczane rów-nież środki dezynfekcyjne [15].

KONTROLA WEWNĘTRZNA

W  związku z  występowaniem wielu niebezpiecznych czynników w  środowisku pracy centralnej sterylizatorni prawidłowe wykonywanie procedur higieniczno-sanitar-nych powinno być kontrolowane. Zakres i sposoby kontroli wewnętrznej w podmiocie leczniczym określa Rozporządze-nie Ministra Zdrowia z 27 maja 2010 r. w sprawie zakresu, sposobu i częstotliwości prowadzenia kontroli wewnętrznej w obszarze realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i  chorób zakaźnych. Dzięki kontroli wewnętrz-nej pracownik może dokonać kontroli własnych działań. Możliwe jest potwierdzenie prawidłowości, skuteczności przeprowadzanych procedur higieniczno-sanitarnych. Do-kumentacja kontroli wewnętrznej może być prowadzona w formie pisemnej lub elektronicznej (Rozporządzenie Mi-nistra Zdrowia z 27 maja 2010 r. w sprawie sposobu doku-mentowania realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych oraz warunków i okresu prze-chowywania tej dokumentacji) [16, 17]. Na rynku pojawiły się nowe rozwiązania pomagające przeprowadzać i  doku-mentować procedury higieniczno-sanitarne. Są to aplikacje dostępne na  urządzeniach elektronicznych, np.  tabletach. Obsługa aplikacji jest bardzo prosta, intuicyjna. Dzięki temu kontrolę można szybko przeprowadzić, a dokumentacja po-wstaje automatycznie.

PODSUMOWANIE

Znajomość czynników niebezpiecznych oraz dróg ich przenoszenia zwiększa bezpieczeństwo pracy w  centralnej sterylizatorni.

Odpowiednie rozwiązania przestrzenne, techniczne, pra-widłowe procedury higieniczno-sanitarne zgodne z  prze-pisami (ustawami, rozporządzeniami) jak również normy i wytyczne mają wpływ na zapobieganie przenoszeniu zaka-żeń i chorób zakaźnych na pacjentów i personel medyczny.

Zapoznanie się przez personel centralnej sterylizator-ni z  kartami charakterystyki, znajomość dopuszczalnych stężeń substancji aktywnych oraz przestrzeganie instrukcji producenta zapewni nie tylko skuteczność dezynfekcji, ale także bezpieczeństwo wykonujących ją osób.

Kontrola wewnętrzna potwierdza prawidłowość i skutecz-ność przeprowadzanych procedur higieniczno-sanitarnych. Bardzo ważne jest odpowiednie wykształcenie pra-cowników sterylizatorni lub ukończenie przez nich kursu

(5)

327

kwalifikacyjnego z zakresu technologii sterylizacji i dezyn-fekcji, zgodnego z programem zatwierdzonym przez Mini-sterstwo Zdrowia. Cenne są też szkolenia zarówno wstępne, stanowiskowe, jak i cyklicznie powtarzane [18].

KONFLIKT INTERESÓW: nie zgłoszono.

PIŚMIENNICTWO

1. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowi-sku pracy (Dz. U. z 2018 r., poz. 1286).

2. Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badaw-czy (online) www.ciop.pl

3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 lutego 2008 r. zmie-niające rozporządzenie w sprawie szkodliwych czynników bio-logicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdro-wia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. z 2008 r., nr 48, poz. 288).

4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. z 2012 r., poz. 739).

5. Charkowska A. Wentylacja i klimatyzacja w obiektach służby zdro-wia. Placówki medyczne, Informator Budowlany Murator, numer specjalny 3/2016, ZPR Media S.A.: 44–50 (wydanie online). 6. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu

zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, art.15 (Dz. U. z 2018 r., poz. 151). 7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2011 r. w spra-wie listy czynników alarmowych, rejestrów zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych oraz raportów o bieżącej sytuacji epide-miologicznej szpitala.

8. Ustawa o wyrobach medycznych z dnia 20 maja 2010 r. (Dz. U. z 2017 r., poz. 211).

9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 lutego 2016 r. w spra-wie wymagań zasadniczych oraz procedur oceny zgodności wy-robów medycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 211).

10. PN-EN ISO 17664:2018-02 Poddawanie procesowi produktów do ochrony zdrowia – Informacje dostarczane przez wytwórcę wyrobu medycznego dotyczące poddawania procesowi wyrobów medycznych.

11. Grzesiowski P, Tymoczko A, Kutrowska E. Ogólne wytyczne dla wszystkich podmiotów wykonujących procesy dekontaminacji, w tym sterylizacji wyrobów medycznych i innych przedmiotów wielorazowego użytku wykorzystywanych przy udzielaniu świad-czeń zdrowotnych oraz innych czynności, podczas których może dojść do przeniesienia choroby zakaźnej. Warszawa, 2017.

12. Kutrowska E. Znaczenie dekontaminacji wstępnej wyrobów medycznych dla procesu dekontaminacji. Zakażenia XXI wieku 2018;1(1):35–40 [doi: 10.31350/zakazenia/2018/1/Z2018004]. 13. PN-EN 14885:2015-10 Chemiczne środki dezynfekcyjne i

anty-septyczne – Zastosowanie norm europejskich do chemicznych środków dezynfekcyjnych i antyseptycznych.

14. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1907/2006 (REACH – Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals (rejestracja, ocena, udzielanie zezwoleń i stosowane ograniczenia w zakresie chemikaliów)).

15. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pa-kowania substancji i mieszanin (z późniejszymi zmianami). 16. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie

zakresu, sposobu i częstotliwości prowadzenia kontroli wewnętrz-nej w obszarze realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych (Dz. U. z 2010 r., nr 100, poz. 646). 17. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2010 r. w

spra-wie sposobu dokumentowania realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych oraz warunków i okresu przechowywania tej dokumentacji (Dz. U. z 2010 r., nr 100, poz. 645). 18. Sztark E, Sokół-Leszczyńska B, Leszczyński P, Wróblewska M,

Młynarczyk G. Wiedza pracowników sterylizatorni na temat przy-gotowania instrumentarium medycznego do zabiegów chirurgicz-nych. Problemy Higieny i Epidemiologii 2014;95(2):419–428.

Cytaty

Powiązane dokumenty

1. Wykonawca może zwrócić się do zamawiającego o wyjaśnienie treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Zamawiający jest obowiązany udzielić wyjaśnień

Oświadczenie o spełnianiu warunków określonych w art. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych”. W przypadku składania oferty przez Wykonawców występujących wspólnie

Celem pracy była analiza zależności stosowania środ- ków dezynfekcyjnych i częstości mycia rąk a powstawa- niem zmian skórnych w obrębie skóry rąk wśród stu- dentów

1. Dopuszcza się możliwość wydłużenia okresu realizacji umowy, w przypadku niezrealizowania przedmiotu umowy w umownym terminie z powodu zmniejszenia potrzeb własnych. Dopuszcza

śluzowych jamy ustnej, PAKIET 11 - preparat do płukania ran, PAKIET 12 - preparat do oczyszczania ran, PAKIET 13 - preparat do dezynfekcji skóry przed iniekcjami, PAKIET 14 -

Итоги драматических событий тех лет, паломничество по святым местам, беседы с монахами привели к тому, что (…) лет в 20,

wykonanych, a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych również wykonywanych, usług w okresie ostatnich trzech lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli

Przedsiębiorczość humanistyczna, której różne przykłady znajdzie Czytelnik tej interesującej książki, stawia w centrum uwagi człowieka jako kapitał organizacji, z jego