• Nie Znaleziono Wyników

Badanie barwy pszczelich miodów odmianowych w systemie L a*b*

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Badanie barwy pszczelich miodów odmianowych w systemie L a*b*"

Copied!
9
0
0

Pełen tekst

(1)Zeszyty Naukowe nr. 743. Akademii Ekonomicznej w Krakowie. 2007. Stanisław Popek Katedra Towaroznawstwa Żywności. Klaudia Figiel. Badanie barwy pszczelich miodów odmianowych w systemie L a*b* 1. Wprowadzenie Barwa miodu jest uzależniona od obecności różnych grup barwników. Substancje te nie zostały dobrze poznane pod względem ich budowy oraz właściwości. Wiadomo jednak, że w ich skład wchodzą związki należące do grup karotenoidów, flawonoidów i substancje powstałe z ich przemian, chlorofile, antocyjany [6, s. 119]. Barwę tego produktu tworzą też koloidy miodowe, połączenia tanin i polifenoli oraz produkty kondensacji cukrów z aminokwasami – melanoidy [4, s. 26; 6, s. 122]. W procesie przechowywania miodów następuje również zmiana zabarwienia na ciemniejszą, co tłumaczy się przede wszystkim zachodzeniem reakcji Maillarda pomiędzy aminokwasami i cukrami redukującymi, prowadzącymi do wytworzenia barwników melanoidowych, czemu sprzyja podwyższona temperatura [7, 8, 9]. Wpływ na szybkość tego procesu ma również zawartość soli mineralnych (głównie miedzi i żelaza), stosunek fruktozy do glukozy, substancje koloidowe, zawartość azotu i wolnych aminokwasów. Celem niniejszej pracy było badanie i ocena liczbowych parametrów barwy występujących na polskim rynku pszczelich miodów odmianowych. Na podstawie studiów literaturowych stwierdzić można bowiem, że zagadnienie to rzadko było podejmowane w badaniach naukowych.. ZN_743.indb 179. 7/7/08 9:03:00 AM.

(2) Stanisław Popek, Klaudia Figiel. 180. 2. Materiał doświadczalny i metody badań Materiał doświadczalny stanowiły próbki miodów pochodzące ze zbiorów w roku 1997 i 1998. Ogółem badaniom poddano 73 próbki miodu niestandaryzowanego. Miody pochodziły głównie z terenu Polski południowej i środkowej. Nazwy miejscowości, punktów skupu, pasiek, spółdzielni pszczelarskich oraz zakładów produkcyjnych, a także liczebność próbek odmianowych miodów nektarowych, nektarowo-spadziowych i spadziowych zamieszczono w tabeli 1. Do momentu rozpoczęcia badań próbki miodów przechowywano w temperaturze 16–20°C w szczelnie zamkniętych opakowaniach jednostkowych, które stanowiły słoiki szklane o pojemności 0,25 dm3 i 0,50 dm3 z zamknięciem typu „Twist off”. Na każdej próbce miodów przeprowadzono oznaczenia liczbowych parametrów barwy w systemie L a* b* za pomocą kolorymetru Minolta Chroma Meter CR-200 [3, s. 78]. Powyższe oznaczenia wykonano w 3-krotnym powtórzeniu. Otrzymane wyniki poddano obróbce statystycznej, obliczając średnie arytmetyczne [1]. 3. Wyniki badań i ich omówienie Nazwy miejscowości, punktów skupu, pasiek, spółdzielni pszczelarskich oraz zakładów produkcyjnych, a także liczebność próbek odmianowych miodów nektarowych, nektarowo-spadziowych i spadziowych zamieszczono w tabeli 1. Wyniki badań liczbowych parametrów barwy pszczelich miodów odmianowych przedstawia tabela 2. Tabela 1. Miejsce pochodzenia badanej populacji miodów Rodzaj miodu. Producent Aropol, Nowy Wiśnicz. Okręgowa Spółdzielnia Pszczelarska, Poznań. Gospodarstwo Pasieczne Sądecki Bartnik, Stróże Dom Pszczelarza w Kamiannej Akacjowy. Pasieka Jan Kaczmarczyk, Ostrowiec Świętokrzyski CD SA Bielsko-Biała,. Zakład Produkcyjno-Handlowy Terapis, Nieszkowice Małe koło Bochni Firma Handlowa Ratos, Baćkowice koło Bochni Spółdzielnia Pszczelarska APIS, Lublin. Zrzeszenie Pszczelarzy Apipol, Zespół Pasiek Specjalistycznych Dworek Pszczeli. ZN_743.indb 180. 7/7/08 9:03:01 AM.

(3) Badanie barwy pszczelich miodów…. 181. cd. tabeli 1 Rodzaj miodu. Producent. CD SA Bielsko-Biała OSP Pszczelarz, Kraków Aropol, Nowy Wiśnicz Pasieka Jan Kaczmarczyk, Ostrowiec Świętokrzyski Dom Pszczelarza w Kamiannej Wielokwiatowy Gospodarstwo Pasieczne Sądecki Bartnik, Stróże Spółdzielnia Pszczelarska Apis, Lublin Firma Handlowa Ratos, Baćkowice koło Bochni Zakład Produkcyjno-Handlowy Terapis, Nieszkowice Małe koło Bochni Goldfruct, Jazowsko. Lipowy. Wrzosowy. Spadziowy. ZN_743.indb 181. Aropol, Nowy Wiśnicz OSP Pszczelarz, Kraków Pasieka Jan Kaczmarczyk, Ostrowiec Świętokrzyski Okręgowa Spółdzielnia Pszczelarska, Poznań Dom Pszczelarza w Kamiannej Gospodarstwo Pasieczne Sądecki Bartnik, Stróże CD SA Bielsko-Biała Firma handlowa Ratos, Baćkowice koło Bochni Pasieka Ciemiętniki, E. Gromada Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Api-Eko, Prałkowice 115, 37-700 Przemyśl Dom Pszczelarza w Kamiannej Okręgowa Spółdzielnia Pszczelarska, Poznań Pasieka Jan Kaczmarczyk, Ostrowiec Świętokrzyski Gospodarstwo Pasieczne Sądecki Bartnik, Stróże Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Api-Eko, Prałkowice 115, 37-700 Przemyśl Spółdzielnia Pszczelarska Apis, Lublin Firma Handlowa Ratos, Baćkowice koło Bochni OSP Pszczelarz, Kraków Okręgowa Spółdzielnia Pszczelarska, Poznań Pasieka R. A. Tomala, Zagroble 19, 22-465 Turobin Zakład Produkcyjno-Handlowy Terapis, Nieszkowice Małe koło Bochni Dom Pszczelarza w Kamiannej Gospodarstwo Pasieczne Sądecki Bartnik, Stróże PPH Apiwark, Tomaszów Lubelski Firma Handlowa Ratos, Baćkowice koło Bochni Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Api-Eko, Prałkowice 115, 37-700 Przemyśl Spółdzielnia Pszczelarska Apis, Lublin Pasieka Jan Kaczmarczyk, Ostrowiec Świętokrzyski. 7/7/08 9:03:01 AM.

(4) Stanisław Popek, Klaudia Figiel. 182. cd. tabeli 1 Rodzaj miodu. Rzepakowy. Gryczany. Nektarowo-spadziowy. Producent Dom Pszczelarza w Kamiannej Gospodarstwo Pasieczne Sądecki Bartnik, Stróże Przedsiębiorstwo Pszczelarskie Apipol-Kraków Sp.z o.o. Kraków PPH Apiwark, Tomaszów Lubelski Spółdzielnia Pszczelarska Apis, Lublin Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Api-Eko, Prałkowice 115, 37-700 Przemyśl Pasieka R.A. Tomala, Zagroble 19, 22-465 Turobin Okręgowa Spółdzielnia Pszczelarska, Poznań OSP Pszczelarz, Kraków Aropol, Nowy Wiśnicz Gospodarstwo Pasieczne Sądecki Bartnik, 38-330 Stróże 235 Dom Pszczelarza w Kamiannej CD SA Bielsko-Biała Pasieka Jan Kaczmarczyk, Ostrowiec Świętokrzyski Goldfruct, 33-389 Jazowsko PPH Apiwark, Tomaszów Lubelski Pasieka Jerzy Batko, Michałowice Spółdzielnia Pszczelarska APIS, Lublin Firma Handlowa Ratos, Baćkowice koło Bochni Dom Pszczelarza w Kamiannej Pasieka Jan Kaczmarczyk, Ostrowiec Świętokrzyski Goldfruct, 33-389 Jazowsko Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Api-Eko, Prałkowice 115, 37-700 Przemyśl CD SA Bielsko-Biała Zakład Produkcyjno-Handlowy Terapis, Nieszkowice Małe koło Bochni. Źródło: opracowanie własne.. Tabela 2. Średnie wyniki liczbowych parametrów badanej populacji pszczelich miodów odmianowych Odmiana miodu. a*. 37,70. Akacjowa. 25,48. Akacjowa. 22,54. –0,56. 22,81. –0,56. Akacjowa. Akacjowa Akacjowa Akacjowa Akacjowa. ZN_743.indb 182. L. Akacjowa. 3,85. –0,68. 3,49. 21,79. –0,40. 27,13. –0,77. 22,38 25,26. b*. –1,02. 3,65 3,77. 3,82. –0,45. 3,94. –0,75. 3,75. 3,61. 7/7/08 9:03:01 AM.

(5) Badanie barwy pszczelich miodów… cd. tabeli 2 Odmiana miodu Akacjowa. Akacjowa. Średnia Lipowa. a*. 23,44. –0,59. 25,13. –0,63. 22,76 27,59. –0,57 –0,91. Lipowa. 22,83. Lipowa. 26,97. Lipowa. 45,00. –1,47. Lipowa. 22,30. –0,55. Lipowa. 22,38. –0,59. Wielokwiatowa. 22,33. –0,30. Wielokwiatowa. 28,85. –0,53. 39,30. –0,23. Lipowa. Lipowa Lipowa Lipowa. Średnia. Wielokwiatowa. 22,53 34,49. 22,08 21,94. 26,81 41,02. Wielokwiatowa. 22,24. Wielokwiatowa. 48,02. Wielokwiatowa. 22,01. Wielokwiatowa. Wielokwiatowa Wielokwiatowa. 22,91. –0,59. b*. 3,81. 3,01. 3,48 4,13. 4,01. –0,66. 3,87. –1,10. 3,69. 0,13. 3,85. –0,35. 3,44. –1,19. –0,72. 4,15. 3,91. 3,65. 3,92. 4,69. 2,27. –0,70. 12,56. 0,71. 3,36. –0,96. –0,60. –0,26. 6,31. 12,64. 5,33 3,43. 2,35. 24,07. –0,44. 29,18. –0,30. 21,86. 0,46. 21,94. 0,54. Gryczana. 20,96. 0,49. 1,66. Gryczana. 21,57. 0,30. 1,26. 0,46. 1,94. Wielokwiatowa Średnia. 21,02. Gryczana. 21,06. Gryczana. 25,59. Gryczana. 23,98. Gryczana Gryczana. Gryczana Gryczana. Gryczana Średnia. ZN_743.indb 183. L. 183. 20,95. 0,27. 0,47. 0,48. 0,86. 1,00. 23,79. –0,33. 22,30. 0,47. 21,32. 3,54 1,53. 5,33. 1,66. 3,34 7,33. 1,38. 3,93. 1,74. 4,74. 2,90. 7/7/08 9:03:02 AM.

(6) Stanisław Popek, Klaudia Figiel. 184. cd. tabeli 2 Odmiana miodu Wrzosowa Wrzosowa Wrzosowa Wrzosowa Wrzosowa Wrzosowa Wrzosowa Wrzosowa Średnia Rzepakowa Rzepakowa Rzepakowa Rzepakowa Rzepakowa Rzepakowa Rzepakowa Rzepakowa Średnia. Nektarowo-spadziowa Nektarowo-spadziowa Nektarowo-spadziowa. Nektarowo-spadziowa. 25,25 24,65 21,44 33,18. Spadziowa Spadziowa Spadziowa Spadziowa Spadziowa Spadziowa. 0,67. 2,61 4,77. 25,40. 0,33. 4,55. 25,46 25,52. 25,46 41,73. 22,82. 0,40. 4,50. –1,37. 9,42. 0,23. –0,46. –0,60. 38,24. –1,05. 50,73. 39,22 41,00. 36,24 38,47. 22,03 23,74. 4,33. 0,35. 37,76. 4,53. 10,97. 10,07. –1,68. 12,90. –1,01. 10,44. –0,98. 10,99. –1,07 –1,03. 0,18. 10,58 10,67 3,67 1,79. 0,24. 2,35. 27,16. 0,28. 7,50. 25,70. 0,24. 25,71. 0,26. 31,11. 25,72. Spadziowa. 0,77. 7,01. 5,54. 2,92. Nektarowo-spadziowa Spadziowa. 0,36. –0,43. b*. –0,56. 24,53. Średnia. a*. 22,79. Nektarowo-spadziowa. Nektarowo-spadziowa. ZN_743.indb 184. L. 0,23. 0,25. 0,35. 8,43 5,16. 5,06. 0,28. 5,04. 4,85. 4,85. 5,05. –0,09. 2,83. 2,83. –0,37. 4,11. 4,11. 0,26 0,83 0,16. 0,05. 0,24. 9,35 9,17. 9,35 9,17. 2,19. 2,19. 1,79. 1,79. 2,20. 2,10. 7/7/08 9:03:02 AM.

(7) Badanie barwy pszczelich miodów… cd. tabeli 2 Odmiana miodu Spadziowa Spadziowa Średnia. L. 0,23 0,17. 23,70. 185. a* 1,79. 4,26 0,17. b*. 1,79. 4,26. 4,25. Źródło: badania własne.. W niniejszej pracy badania liczbowych parametrów barwy miodu wyznaczono w systemie L a* b*. System ten jest ulepszonym systemem Hunter Lab, gdyż lepiej odzwierciedla czułość oka ludzkiego na barwę. W systemie tym wszystkie barwy umieszczone są na prostokątnej płaszczyźnie, na której wartości dodatnie a* wyrażają odcienie czerwieni, wartości ujemne zaś – zieleń. Wartość b* wyraża odcień żółci (wartości dodatnie) i błękitu (wartości ujemne). Trzeci wymiar L odpowiada jasności, która pionowo przesuwa się od czerni do bieli [3, s. 70]. Dla całej populacji miodów uzyskano następujące wartości średnie parametrów barwy: L = 26,29; a* = –0,014; b* = 5,06. Wyniki pojedynczych pomiarów w ramach odmian są zbliżone, co świadczy o jednorodności barw miodów odmianowych, jakkolwiek zanotowano pojedyncze wyniki znacznie odbiegające od średnich parametrów barwy charakteryzującej poszczególne odmiany i typy miodu (dotyczy to szczególne odmiany wielokwiatowej, lipowej i rzepakowej). Pomiędzy poszczególnymi odmianami i typami miodu pszczelego występują znaczne różnice wartości średnich badanych fizycznych parametrów barwy. Na podstawie otrzymanych wartości parametru L badane miody można podzielić na grupy. Jedną grupę mogą stanowić miody, które charakteryzuje najniższa jasność (gryczany i spadziowy), drugą o najwyższej jasności – rzepakowy i wielokwiatowy, trzecią grupę stanowią pozostałe odmiany i typy, charakteryzujące się zbliżonymi wartościami parametru L, plasującymi te miody pod względem jasności pomiędzy dwiema pierwszymi grupami. Powyższe spostrzeżenia potwierdza wzrokowa ocena ich barwy. Na podstawie uzyskanych wyników można również stwierdzić, że barwę miodów akacjowych i lipowych charakteryzują parametry zbliżone liczbowo. Badania liczbowych parametrów barwy miodów dostępnych na rynku (z wyjątkiem typu nektarowo-spadziowego) w systemie L a* b* prowadził M.A. Giemza [2], otrzymane zaś przez niego wyniki kształtowały się na zbliżonym poziomie. Nieliczne są też publikacje dotyczące tego rodzaju pomiarów w innych systemach, np. X Y Z [4, s. 25; 5, s. 39]. Wyniki badań własnych nie potwierdziły spostrzeżeń T. Sikory i K. Cybury [6, s. 41] dotyczących najmniejszej jasności miodu wrzosowego, ale sami autorzy nie są przekonani co do prawidłowości powyższego wyniku. Oznaczając natomiast stopień remisji wybranych miodów odmianowych, T. Gołębiowski i współautorzy. ZN_743.indb 185. 7/7/08 9:03:03 AM.

(8) 186. Stanisław Popek, Klaudia Figiel. [4, s. 27] doszli do odmiennych wniosków, twierdząc, że najciemniejszy jest miód wielokwiatowy, a najjaśniejszy akacjowy. Rozbieżności te należy najprawdopodobniej tłumaczyć niedoskonałością aparatury używanej przez wymienionych autorów. 4. Wnioski Uzyskane wyniki oraz poczynione spostrzeżenia pozwalają na sformułowanie następujących wniosków: – wyniki pojedynczych pomiarów w ramach odmian są na ogół zbliżone, co świadczy o znacznej jednorodności barw miodów odmianowych, chociaż zanotowano pojedyncze wyniki znacznie odbiegające od średnich parametrów barwy charakteryzującej poszczególne odmiany i typy miodu pszczelego; – wykazano znaczne różnice pomiędzy liczbowymi parametrami barwy miodów różnych typów i odmian; – na podstawie otrzymanych wartości parametru barwy L badane miody można podzielić na grupy charakteryzujące się różną jasnością, co może być pomocne we wstępnej identyfikacji typów i odmian miodu. Literatura [1] Bożyk Z., Rudzki W., Metody statystyczne w badaniu jakości produktów żywnościowych i chemicznych, WNT, Warszawa 1977. [2] Giemza M.A., Znaczenie barwy w ocenie jakości produktów na przykładzie miodów odmianowych, praca doktorska, AE w Krakowie, Kraków 1999. [3] Gliszczyńska A., Koziołowa A., The Principles of Objective Color Measurement, „Forum Ware” 1995, nr 23. [4] Gołębiowski T., Ślawska E., Tchórzewska J., Badania współzależności barwy miodów i zawartości w nich związków mineralnych, Zeszyty Naukowe AE w Krakowie, Kraków 1993, nr 396. [5] Sikora T., Cybura K., Badanie wybranych wyróżników fizykochemicznych określających jakość odmianowych miodów nektarowych, Zeszyty Naukowe AE w Krakowie, Kraków 1994, nr 449. [6] Steeg E., Montag A., Quantitative Bestimmung Aromatischer Carbonsauren in Honig, „Zeitschrift fűr Lebensmittel-Untersuchung und Forschung” 1988, 187. [7] Ślawska E., Możliwości wykorzystania propolisu do wzbogacania miodów naturalnych, praca doktorska, AE w Krakowie, Kraków 1983. [8] Towaroznawstwo. Produkty spożywcze, red. A. Lempka, PWE, Warszawa 1970. [9] Wojtacki M., Produkty pszczele i przetwory miodowe, PWRiL, Warszawa 1988.. ZN_743.indb 186. 7/7/08 9:03:03 AM.

(9) Badanie barwy pszczelich miodów…. 187. Determining the Colour of Varietal Honeys Using the L a* b* System The research work concerned the determination of numerical parameters of varietal honey colour using the L a* b* system and Minolta Chroma Meter CR-200 colorimeter. It has been found that the results of individual measurements within the SA varieties are similar, which is proof of considerable homogeneity of varietal honey colours. In the case of various types and varieties of honey considerable differences between the numerical parameters of colour have been noted. On the basis of the values of the colour L parameter the tested honeys can be divided into groups characterized by various brightness, which can be helpful in initial identification of types and varieties of honey.. ZN_743.indb 187. 7/7/08 9:03:03 AM.

(10)

Cytaty

Powiązane dokumenty

Doznawanie taedium vitae nasiliło się po powrocie do Polski w 1918 r Uczony stracił w Petersburgu materiały naukowe i księgozbiór całego życia To paraliżo- wało jego

– powszechnie stosowanymi sposobami tworzenia grup kapitałowych w polsce są przejęcia udziałów lub akcji innych spółek oraz outsourcing kapitałowy; – grupy kapitałowe

Literature review .... Results of

Oferuje nowoczesną platformę dla bibliotek do wypożyczania pojedynczych ebooków EBL (Ebook Library), dostęp do kolekcji książek elektronicznych takich wydawców, jak:

Podobnie: SPPŁ, Akta Sądu Pokoiu Powiatu Łęczyckiego tyczące się Opieki Nieletnich po niegdy Ignacem Duninie, sygn. Podobnie: Akta

Mądra białogłowa – Stella z Kijowa Wśród kwiatów i książek Przewraca annały, pracy nie unika I przez dzień cały czeka czytelnika Czytelnik niesforny, ksiąg nie

Niemniej w intencji piszącego te słowa nie chodzi o porównanie zasięgu dostępności instytucjonalnej tego typu związków, ale sprawdzenie, czy w tych krajach

Jordan has taken in Syrian refugees since the beginning of the uprising in Daraa, in southern Syria, where the crisis started by clashes between the Syrian protesters and the