Poznań
3-2000
PORADNIK
·
,
Bibliograficzno-Metodyczny
Wojewódzka Biblioteka Publiczna
i Centrum Animacji Kultury
w Poznaniu PORADNIK BIBLIOGRAFICZNO-METODYCZNY Kwartalnik Poznali 2000 Rok XXXIII 3/130
Przewodniczący Zespołu Redakcyjnego Redaguje zp.srół: ISSN 0238-9142 Materiał slkotcn'owy Iwona Smarsz Urszula Bzdawka Andrzej Baumgart Maria Beba Beata Nowak
Powielono w Wojewódzkiel Bibliotece Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu A-5 350 egz.
s
ES
C IROCZNIC. m,CHOD()W I WYDAKlEN (Opiac Urszula Bzdawka) ..
II. ZESTAWIENIA BIBLIOGRAFICZNE
Agnieszka Rzepa - Współczesna literatura światowa.
Krótka przechadzka po anglojęzycznej literaturze wspóluAsne: Kanady ..
Andr71cj Ducziak - Muze;] w Polsce .. Ur!iLuli.! BLdi.!wka _. Polskie podziemne.
sir.
23 Urszula Bzdawka - 21 września - Swiatowy D7ień Choroby Alzheimera ... 44 Bibliografie osobowe: Kazimierz Brandys ... 46
AndrLej SLcLypiorskl. ... III. MATL:RII\Ł Y METODYC7NE
DOimcylla Sierszchula-Fil,powsk<.l Mała Ojczyzna ... .. .. ... 52 IV. MATERIAŁY REGIONALNE
A. Przegląd nowości regionalnych ... 55
B. C kulturalne w rCI\IW()dZ:Ka Biblioteka publicznych i Centrum wielkc~)olskiogo .. Kultury na laliiad. prasy ... .. .... 78 V KRONIKA ... . 87 VI. KONKURSY CZYTELNICZE WOJEW6DZKIEJ ElIElLlOTE!<1
W POZNANIU ROKU JOcHlllil Ncv,rnska - Pytania .Juliusza Slowackii;gc
-5-I. KALENDARZ ROCZNIC, OBCHODÓW WYDARZEŃ
Poniższy kalend;)rz, to wybrane daty rocznic, obchodów i wydarzeri na III kwart;)1 2000 roku. Szerszy zestaw dat na III kwarta I zn;)jduje się w "Poradnikach Bibliograficzno-Metodycznych" z I;::t ubiegiycil.
(200) 2 VII 1800 (125) 4 VII 1875 (50) 6 VII 1950 (140) 7 VII 1860 (70) 7 VII 1930 (65) 9 VII 1935 (55) 9 VII 1945 (165) 10 VII 1835 11 VII L i P i
e c
- UL Piotr Michalowski, malarz, przedstawiciel ro-mantyzmu w malarstwie (zm. 9 VI 1855) - Zm. Jan Christian Andersen, pisarz duński
(UL 2 IV 1805)
- W Zgorzelcu podpisano uklad z NRD o wytyczeniu granicy polsko-niemieckiej nil Odrze i Nysie Łu
życkiej
UL Gustaw Mahler, kompozytor i dyrygent au-striacki (zm. 18 V 1911)
- Zm. Arthur Conan Doyle, powieściopisarz angielski (UL 22 V 1859)
- Ur. Halina Poswiatowska, poetka (zm. 11 XI 1967) - Zm. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, poetka
(UL 24 XI 1891)
- Ur. Henryk Wieniawski, skrzypek i kompozytor (zm. 311111880)
- Światowy Dzień Ludności, ogioszony w 1987 L przez ONZ jako ,dzień narodzin pięciomiliardowe go mieszkańca Ziemi"
(590) 15 VII 1410 - Bitwa pod Grunwaldem
(15) 16 VII 1985 - Zm. Heinich Boli, niemiecki prozaik, laureat nagrody Nobla w 1972 roku (UL 21 XII 1917)
(55) (20) (130) (55) (20) (105) 17 VII-2 VIII 1945 !mlO
870
20 VII 1945 25 VII 1980-6-- Konferencja szefów trzech rnocarstw koalicji anty-hitlerowskiej w Poczdarnip.
- Zm. Januszewska, prozE1lk i ka kSląlek cizleci i mlodzicży - Ur. Erą! kompozytor
autor-;905) j,B5) - Zm. Paul Valery, poeta francuski, symbolista
(ur. 10 XI1871)
Zm. Władimir Wysocki, rosyjski aktor teatralny i filmcwy (ur. 25 I 1938)
1895 - Ur. Rcworl Graves, angielski XII 1985)
i powie-sciopis(Jrz
(115) 26 VII 1885 - UL Andre Maurois (własc. nazw. Emile Herzog), pisarz francuski (zm. 9 X 1967)
(165) 27 VII 1835 - Ur. Giosue CarduCCl, poeta i krytyk włoski, laureat nagrody 1906 r. (zm. 16
(100) 1900 - Ur. Artur SNin3rski, dramatoplc,g,Z, poeta,
tłum3cz z Wielkopolska
mię-dzywoJennym (zm. 21 IV 1965)
(250) 28 VII 1750 - Zm. Johann Sebastian Bacl1, kompozytor niemiecki (ur. 21 III 1685)
(110) VII 1890 - Zm. VirlcCllt Gogh, malarz (ur. 30 III
Sierpień
(25) 1 VIII 1975 - Podpisanie przez prLywódcow 35 krajów Aktu Końcowcrgo Konferencji Bezpieczerlslwa i
\lIJsp61-pracy Helsinkach
(20) - Protest robutniczej. Strajki pra-cy Wybrzeża i Sląska
(245) 2 VIII 1755 (35) 2 VIII 1965 (150) 5 VIII 1850 (55) 6 VIII 1945 (90) 7 VIII 1910 (110) 8 VIII 1890 (25) 9 VIII 1975 (45) 12 VIII 1955 (90) 12 VIII 1910 15 VIII (100) 15 VIII 1900 (65) 15 VIII 1935 (150) 18 VIII 1850 (30) 19 VIII 1970 23 VIII (120) 26 VIII 1880 (230) 27 VIII 1770
-7-- Ur. Jan Henryk Dąbrowski. general wojsk polskich, związany z Wielkopolską (zm. 6 VI 1818) - Zm. Wilhelm Mach. prozaik, eseista, krytyk
(ur. 1 11917)
- Ur. Guy de Maupassant. pisarz francuski (zm. 6 VII 1893)
- Zrzucenie bomby atomowej na Hiroszimę - Zm. Zygmunt Gloger, etnograf i archeolog polski
(ur. 3 XI 1845)
-' Ur. Zofia Kossak-Szczucka-Szatkowska, prozaik (zm. 9 IV 1968)
- Zm. Dymitr Szostakowicz, kompozytor radziecki (ur. 25 IX 1906)
- Zm. Thomas Mann, pisarz niemiecki, laureat na-grody Nobla w 1929 r. (ur. 6 VI 1875)
- Ur. Leon Pastemak, poeta. tłumacz (zm. 15 X 1969) - Swięto Wojska Polskiego
.- Ur. Jan Brzechwa, poeta, satyryk, autor książek dla dzieci i młodzieży (zm. 2 VII 1966)
- Zm. Stanisława Przybyszewska, pisarka, autorka dramatów o rewolucji francuskiej (ur 1 X 1901) - Zm. Honore de Balzac, powieściopisarz francuski
(ur. 20 V 1799)
- Zm. Paweł Jasienica (własc. nazw. Leon Lech Beynar), pisarz historyczny (ur. 10 XI 1909) - Swiąto Lotnictwa
- Ur. Guillaume Appolinaire (właśc. nazw. Wilhelm Apolinaris Koslrowicki), francuski poeta polskiego pochodzenia (zm. 9 XI 1918)
- Ur. Georg Wilhelm Hegel, filozof niemiecki (zm. 14 XI 1831)
-8-(35) 27 VIII 1965 - Zm. Charles de Corbu::;ier, urbanista, malarz,
1 IX (100) 1 IX 1900 (30) 1 IX 1970 (55) 2 IX 1945 (75) 2 IX 1925 (35) 4 IX 1965 (85) 5 IX 1915 (175) 16 IX 1825 (65) 19 IX 1935 (25) 20 IX 1975 21 IX (140) 21 IX 1860
rzeźbiarz francuski (ur. 6 X 1887)
Wrzesień
- Międzynarodowy Dzień Pokoju w rocznicę wybuchu II wojny światowej
- Ur. KLlZImierz Wiłkomirski, wiolonczelista. kompo· zytor (zm. 7 III 1995)
- Zm. Francois Mauriac. pisarz francuski (ur.11 X 1885)
- Kapitulacja Japonii, koniec II wojny światowej - UL Bogusław Kogut, pisarz i poeta poznański
(zm. 15111 1987)
- Zm. Albert Schweitzer, lekarz, filozof, misjonarz i muzyk francuski (UL 14 I 1875)
- Zm. Stanisław Witkiewicz, prozaik, krytyk artystyczny (ur. 8 V 1851)
- Zm. Franciszek Karpiński, poeta (UL 4 X 1741) - Zm. Konstanty Ciołkowski, rosyjski uczony i wy-nalazca, twórca naukowych podstaw lotu rakiet (ur. 5 IX 1857)
- Zm. Perse Saint-John (własc. nazw. Alexis Sain-lIeger), poeta francuski, laureat nagrody Nobla w 1960 r. (ur. 31 V 1887)
- Swiatowy Dzieli Choroby Alzheimera, obchodzony od 1994 r.
- Zm. Arthur Schopenhauer, filozof niemiecki (ur. 22 II 1788)
9-(155) ,845 Kicr'sntyna Hoffmatiowa ':',~zaik, pierws,:a w POlsce autorka książeK ola młodzieży
(UL 23 XI 1798)
(130) 23 IX 1870 - lm, Prosper Mer:m8e, oisarz i dramaturg francuski
(125) 1875
(30) 25 IX 1970
(ur. 27 IX 1(03)
dzialalnosci Polskiego w Po
Zm. Erich Maria Remarque (własc. nazw. E. Paul Remark), pOWieściopisarz niemiecki (ur. 22 VI 1898) (50) 25 IX 1950 - Zm. Johanne~ Wilhelm Jensen, pisa,z C1uński,
lau-(10)
1990
Nobla IV 1 20 11873) Moravia (wlasc
(ur. 1907)
A. Pinchertc!.
(55) 26 IX 1945 - Zm. Bela Bartok, kompozytor węgiersk, (ur. 251111881)
(105) 28 IX 1895 - Zm, Ludwik Pasteur, ur7nny francuski, bakteriolog
28 IX (30) 28 IX 1970
(300) 1700
.27 XII 182:» - Mlqd7ynil:odowy DZleh
- Dzień Polskiego Państwa Podziemnego Zm. John dos Passos, pisarz amerykański
(ur. 14 11896)
n;nw Hieronirr nublicysta
10
-II. ZESTAWIENIA BIBLIOGRAFICZNE
Agnieszka Rzepa
Uniwersytet im. A. Mickiewicza
WSPÓŁCZESNA LITERATURA ŚWIATOWA
KRÓTKA PRZECHADZKA PO ANGLOJĘZYCZNEJ
LITERATURZE WSPÓŁCZESNEJ KANADY
Ostatnie dwadzieścia lat zaznaczylo się w krytyce literatury kanadyjskiej
dyskusją na temat pojęcia kanonu w og61e oraz ewelltualnego kanonu literatury kanadyjskiej IN szczególności. Literaturoznawcy już od dluższego czasu wska-zują na względność: i różnorodność: kryteriów, które decydują o zaliczeniu dane-go dzieła do "klasyki" literatury narodowej. W grę wchodzą tutaj nie tyiko
względy estetyczne i literackie (a jeśli nawet, to często są one niedookreśłonc
i zmienne w czasie), ale także polityczne, kulturowe i światopogłądowe_ Wska-zuje się na przykład na fakt, że utwory pisarzy kolorowych, imigrantów, jak
rów-nież kobiet, obecnie zamieszczane w reprezentatywnych antołogiach literatury, przez wiele lat były marginalizowane i pomijane. Można zauważyć kryzys kryte-riów pozw<llających na waloryzację dzieł literackich i podział literatury n<l "dobrą-'
i "złą", od którego coraz częściej się odchodzi. Pow;Jżnych opracowań literac-kich doczekaly się poszczególne ulwory i gatunki Wilżne kulturowo ze względu
na ogromne wzięcie wśród czytelników, a tradycyjnie pomijane przez literaturo-znawców jako niJleżące do literatury popularnej. W związku z tym SiJmo pOjęcie
kanonu zaczyna się dewaluow3Ć: i rozmywać:, a wiele tradycyjnych kanonów ra-dykalnie się zmieniło (doskonałym przykładem tego zjawiska są Stany Zjerjno-czone)_ W literaturze kanadyjskiej, klóra jako pelniej okreśtona literatura narodow3 zaistniata wlaściwie dopiero w latach sześćdziesiątych XX wieku, nic jest to jednak nowość. Co więcej, krytyka kanadyjska częstokroć szczyci się
brakiem utrwalonego kanonu literackiego, wskazując, że jest lo Jeden z rezulta-tów Istlllenla ctlarakterystycznej dla kanadyjskiego spoleczelistwa nieuhieral-chizowanej mozaiki kulturowej. Ten brak hierarchii, tak w spoleczerlstwie jiJk w literaturze, pozostaje jednak w dużej mierze ideałem, do którP.go Kanadyjczy-cy starają się dążyć. Nie ulega wątpliwości, że pewien nieoficjalny kanon titera-tury kanadyjskiej istnieje, a zaliczają się do niego utwory pisarzy, którzy
najczęściej mają okazję zaistnieć lak w opracowaniach krytycznych, jak w pu-blicznej świ3domości. Niewątpliwie do uksztaltowania tak zdefiniowanego kano-nu literatury kanadYjskiej przyczynia się w dużej mierze przyzn<'lwana corocznie
nagroda literacka Gubernatora Generalnego, której laureaci natychmiast zy-skują sobie popularność.
Za początek wspólczesnej literatury kanadyjskiej przyjmuje się często lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte XX W., które zaznaczyły się bujnym rozkwitem pisarstwa tak angielsko- jak francuskojęzycznego i obfitością dojrzałych talen-tów literackich. Był to burzliwy okres, naznaczony nacjonalizmem wyrażającym się
w nawolywaniach do politycznej, ekonomicznej i artystycznej
niezależnosci Kanady, która przez wiele lat pozostawała pod polityczną i kulturową dominacją Wielkiej Brytanii, a póżniej, chociaż w inny sposób, Stanów Zjednoczonych, Ukształtował on wiele nadal znaczących autorskich osobowości. Proza, poezja, a w szczególnosci dramat kanadyjski zyskały w tym czasie nowego sponsora dzięki przejęciu przez rząd części odpowiedzialności za finansowanie sztuki. czego wyrazem było powstanie w 1957 r. do dzis:iaj aktywnej agendy rządowej pod nazwą Canada Council.Twórczość kanadyjskich pisarzy wspólczesnych nawiązuje do tradycyjnych motywów literatury Kanady, takich jak: odkrywanie i zasiedlanie nowego lądu, cząsto traktowanego metaforycznie czy symbolicznie, oraz konfrontacja z wa-runkami naturalnymi: konflikt między jednostką a ograniczającymi ją normami społecznymi, często wyrażanymi przez rodzinę: relacje między anglolonami i rrankofonami; ciężar dziedzictwa kolonialnego i związane z nim problemy rela-cji z Wielką Brytanią. a także stosunki ze Stanami Zjednoczonymi. Od lat sześćdziesiątych niezwykle popularna jest tematyka związana z sytuacją kobiet oraz mniejszoścI rasowych i narodowych oraz stosunków międzyrasowych w Kanadzie, szczególnie w konlekście oficjalnej rządowej polityki multikulturali-zmu, Warto zaznaczyć, że problem ten poruszają często pisarze należący do mniejszości narodowych czy rasowych, których twórczość stanowi znaczący nurt współczesnej literatury kanadyjskiej. Dla przykladu można lu wymienić Je-annette Armstrong, poetkę (Breath Traeks, 1991), eseistkę i autorkę powieści
Slash (1985) poświęconej m.in. ruchowi o prawa ludności indiańskiej w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku: czy też innego pisarza pocho-dzenia indiańskiego Toma Kinga, aulora powieści Green Grass and Running Waler (1993). Bardzo aktywni i wysoko cenieni są także pisarze pochodzący z Karaibów i subkontynentu indyjskiego, lacy jak np. Oionne Brand, Auslin Clarke, Neil Bissoondath czy Rohinton Mistry.
W lileraturze kanadyjskiej przeważają różnego rodzaju formy prozatorskie. CZQsto zwraca się uwagę na popularność cykli ściśle powiązanych opowiadań (czasem klasyfikowanych jako powieści epizodyczne), których poszczególne ,części" stanowią ciągłość chronologiczną i tematyczną, dzielą postacie bohate-rów i miejsce akcji, a jednocześnie stanowią odrębne, zamknięte ul\'Iory. Wśród nowszych przykładów takich cykli można wymienić zbiory Home Trulhs (1981)
12
-Mavis Gallant i Goodbye Haro/d, Good LucI< (1986) Audrey Thomas. Autorzy sięgają także często do różnego rodzaju form postmodernistycznych,
szczegól-nie do tzw. "metaprozy historiograficznej". Termin ten, wprowadzony przez Lin-dę Hutcheon, odnosi się do prozy autotematycznej, która przedstawia wydarzenia historyczne (często szczegółowo udokumentowane) poprzez
pry-zmat współczesności, często z perspektywy usytuowanego we w:;półczesnosci narratora usilującego na próżno dociec "prawdy" o interesujących go fakt3ch z przeszłości. W ten sposób hisłorla staje się arbitralnym, podlegającym inter-pretacji i często problematycznym tekstem (np. George Bowering, Burning Wa-ler, 1980). Popularna jest także proza dokumentalna łub quasi-dokumentalna, czego przykładem jest znany utwór Joy Kogawy pl. Obasan (1981) opisujący los
Kanadyjczyków japonskiego pochodzenia internowanych podczas drugiej wojny swiatowej. oraz jej kontynuacja zatytułowana IIsuka (1992), których integralną część stanowią historyczne dokumenty dające faktograficzne tło opisywanych zdarzeli. Wiele utworów prozatorskich charakteryzuje się nowatorstwem tech-nicznym i stylistycznym, często opierającym się na autotematyzmie, parody-stycznym wykorzystaniu konwencji literackich, ironii, a także łączeniu elementów realistycznych i fantastycznych (czasem surrealistycznych). Niektórzy krytycy wskazują na populamość realizmu magiczne90 (np. u Jane Urquhart w pO'Nieści Away, 1993), nierzadko powiązanego z wykorzystaniem konwencji charaktery-stycznego dla Kanady pisarstwa kolory1u lokalnego (tzw. proza regionalna) oraz
wykorzystaniem mitu i folkloru,
Od lat sześćdziesiątych XX w. można mówić także o rozkwicie poezji i dramatu w Kanadzie, 00 którego przyczyniło się wielu z wymienionych poniżej autorów. We współczesnej poezji kanadyjskiej często mamy do czynienia
z eksperymentami formalnymi. Tematycznie nawią7uje ona nierzadko do kwestii metafizycznych, stanowi zadumę nad czasem, historią, miejscami, rolą języka, możliwością oddania świata slowen), Zainteresowaniem cieszy się wciąż forma dlugiego poematu narracyjnego, chętnie wykorzystywana przez poetów kana-dyjskich także w przeszlości. Na uwagę zasługuje wielu twórców, m.In. P.K. Pa-ge, Eli Mandel, D.G. Jones, Alden Nowlan, Bill Bis:;ett, bp Nichol, GW8n McEwen, Daphne Marlatl, Susan Musgrave i Phyllis Webb (Hanging Fire, 1990). Wpływ teorii feministycznych zauważyć można w utworach Claire H i'lrfi s , Loli Lemire Tostevin i Betsy Warland, stanowiących próby wyrażenia kobiecegu doswiadczenia, Lemire Tostevin (m.in. tomik Cartoucl1es, 1995) jest także
au-torką dwóch powieści, w tym Frog Moon (1994).
Dramat w Kanadzie rozwija I się powoli, w dużej mierze z powodu niedoti-nansowania, jednak w latach pięćdziesiątych i szesćdziesiątych istniala JUż
od-powiednia baza dla dramaturgów w postaci sieci regionalnych teatrów zawodowych. Na ich scenach coraz częsciej stosowano innowacyjne techniki
dramatyczne, pOjawiały się sztuki eksperyment3lne. Wielu au:or6w poruszało kwest'e Spoi8r:zne, w tym związane z sytuacją kobiet (n~. If We Are Wo-men,1993, .Joanny Glass). Obok sztuk napisanych w konwencji rCDlis:ycz~cj, powstają takle, w których autorzy stosują elementy fantastyczne czy też logikę marzenia sennego (Judilh Thompson V" The Crackw,l!ker, 1980, czy Lian in the Streets, 1990). Do znanych należą tacy autorzy Jak Gwen Pharis Ringwood, John James Reaney, David Fennario, Carol Bolt i Sharon
Na pOlskim rynku wydawliiC?y'n czesnej literatury kanadyjskie;, służoną popularnością, a
wybór współczesnej anglojQzyczncj tych tekstów prace krytyczne (nr li-S, 1998),
malcżć tłumaczenia w;;p61-i u nas cieszą się za-się polepsZ<). Krótki k:marlyjskiej oraz dotyczące
"L.iteraturze na swiecle" MiJr[Jaret Atwood (ur. 1939) jost niewątpliwie najbardziej znaną w Polsce wspólczcsną pisarką kanadyjską dzięki licznym przekładom lej utworów proza-torskich, które ukazaly się w naszym kraju. Atwood jest autorką powiescl, opo-wiadan, wierszy, książek dla dzieci oraz utworów krytyczno-literackich. Jej !wórclośc rllewątpllwle mieści ~ję w ważnym nurcie najnowszej literatury kana-dyjskiej jakim jest pisarstwo kobiece z motywami feministycznymi, kt6re w jej przypadku są ściśle powiązane z tematyką spoleczno-polityczną W Wielu jej powiesciach, szczególnie wcześniejszych, można zauważyć niechęć do agre-sywnej, bezmyślnie niszczycielskiej postawy w kwestiach politycznych, ekono-micz!1ych, kulturalnych i spo!eclnycI1,
Stólny Zjednoczone. Atwood cjami USA·-Kanada oraz zujące "męską" agresję, Wynurzenie, 'iJYd, pol, 1987), wszelkich relaCji opartych na odnaleźć w dystopii The
której przedstawiane są paralelę między rela-Zjednoczone, syrnboli-(np. Suńacing, 1972; jednoczesnie paradygmatem Podobną tematykę można Opowiesć Podręcznej, wyd.
przypomnianej przez TVP ekranizaCJi. Opowieść Padrqcmej jl:lnrdzi autorka, wszystkie tendenCje spoleczne zauważalne w USA lat osiemdziesiątych XX W., wskazu;ąc na logiczne konsekwenCje icll zaakceptowania, co daje paraboliczną wizję oa-triarchalnego spoieczenstwa niedalekiej przyszłości, w którym kobiety pozba-wiono są wszelkich praw, a sens ich istnienia sprowaozony zostaje do roli slu7ebnej i rozpłodowel Inna nowa powieść Atwood, The Robber Bride (1993), także wydana w Polsce, przywraca do życia postać femme fatale, a więc mówi o kl)blEOCic energicznej, pelnej inicjatywy, tajemniczej i pociA,gającej: o kobieCie, którLl pOlbywCl siy syndromu ofiary Alias Grace (1996: Grace i Grace, wyd. DOI.
·14
-1999) to jedyna powieść historyczna Atwood, oparta na swego czasu słynnej
w Kanadzie sprawie szesnastołetniej Grace Marks, która w 1843 r. została
skazana za zabicie swojego pracodawcy i jego kochanki. Utwór nie daje jedno-znacznej odpowiedzi co do winy Grace, pozostawiając czytelnika VI zawiesze-niu. Inne powieści Atwood, które rowslały w ciągLi ostatnich dwudziestu lat to
Bodily Harm (1981) i Cal's Eye (1988; Kocie oko, wyd. pol. 1995). Nowe
opo-wladctnla pisarki ukazały się w zbiorach: MUlder in Ihe Dark (1983), Bluebeard"s
Egg (1983), Wilderness Tips (1991) oraz Good Bones (1992).
Margaret Atwood jest także c:enioną poetką i eseistką zajmującą się
kryty-ką literackryty-ką. IN ostatnich dwudzieslu lalach ukazalo się kilka tomików dających przegląd jej dotychcLasowej twórcLOsci poetyckiej oraz następujące zbiory no-wych wierszy: True S/orics (1981), In/erlunar (1984), Selec/ed Poems 1/: Pocms Selec/er] and New, 1976-1986 (1986), Morning in Ihe Burned House (1995).
W 1982 L został wydany zbiór esejów krytycznych Atwood zatytułowany Second Words: Selec/ed Crilical Prose, a w 1995 r. jej oprClcowanie nCl temat motywu
.złowrogiej" dalekiej Północy w literaturze kanadyjskiej pl. S/range Thil1gs: Tlle
MaJevolen/ Nortll in Canadian Literature.
Pisarką. która być może zdobędzie sobie wkrótce grono polskich zwolen-ników jest Carol Shields (UL 1935): autorka prozy, poezji i utworów scenicznych, której powieści trafity niedawno na polski rynek. W 1998 L ukazalo się tłuma
czenie The Stane Diaries (1993; Kronika
rytA w
kamieniu), powieści, która w 1993 r. otrzymała nagrodę Gubernatora Generalnego, a (jwa lata późniejna-grodę Pulitzera. JClk więk~zoi;ć ulwur6w Shi~lds skupia się ona na codziennym
życiu i pr.;:emyśleniach kobiet, "'IYró,lnia się jednak r6wnież ciekawą formą
roz-członkowanej postmodernistycznej autobiografii głównej bohaterki. Jak w wielu innych pracach tej autorki pojawia się tutaj motyw niemożności pełnego pozna-nia nawet najbliższych nam osób, które zawsze pozostają fascynującą
tajemni-cą. Bohaterki Carol Shietds to najczęściej kobiety żyjące w dobrobycie. w jakiś
sposób zWiązane z pisarstwem, a jednocześnie wiodące tradycyjne życie żony
i matki, stąd w centrum jej powiesci często znajdują się stosunki rodzinne i przy-jacielskie, ale także rozważania na temat związków między życiem i literaturą.
Ten ostatni temat dOl11inuje w książce pl. Swann (1987; Zagadka wiecznego
pióra, wyd. pol. 1998) śledzącej proces krytycznej kanonizacji Mary Swann, pro-stej kobiety zamordowanej przez męża, której wiersze zostają wydClne
po-śmiertnie i w wyniku szeregu zbiegów okoliczności ornz mniej lub bardZiej zamierzonych działarl wydawcy, krytyków i znajomych aulorki podlegają zmia-nom, korektom, reinterpretacjom. Sama Swann pozostaje zagadką. tym bar-dziej, że giną wszystkie pamiątki, jakie po niej pozostały, w tym także kolejne egzemplarze jedynego wydania jej tekstów. Shields wykorzystuje tutaj także
mi/ości, wyd.poL 1998) to z kolei opowieść milosna. Najnowsza powiesć Shields
Larry's Party (1996), która ukazala się w Polsce na początku bieżącego roku pl
Przyjęcie u Larry'ego, to kronika dwudziestu lat życia zawodowego i osobistego bardzo przeciętnego mężczyzny zafascynowanego ideą labiryntu, który funkcjo-nuje w książce jako metafora zagmatwanego wewnętrznego życia bohatera. Carol Shields byla obecna na Targach Książki w Warszav.'ie w maju tego roku.
00 najlepszych pisarek kanadyjskich zalicza się od dawna Mavis Gallant (ur. 1922), od ponad trzydziestu lat mieszkającą we Francji anglOjęzyczną au-torkę przenikliwych realistycznych opowiadań, noweli, dwóch powieści i jednej sztuki tealralnej. Gallant pisze chlodnym, ironicznym stylem. Jej bohaterowie to ekspatrianci, ludzie przebywający na wygnaniu, będącym często także stanem ducha, a nic tylko fizycznym oddaleniem od kraju Często są oni zagubieni w życiu, podobnie jak dzieci i nastolatki, które także często można nilpotkać w jej utworach. Miejsce akcji, najczęściej Kanada bądź FranCJa, jest zawsze wy-raźnie zarysowóme, a szczególy oddające charakterystykę miejsca i czasu od-grywają dużą rolę w twórczości piS2rki. ,Kanadyjskie" opowlildania Gallant zostilły zebrane w tomie Home Trulhs: Selecled Canadian Slories (1981) cpo-wiadającym m.in. o życiu w Montrealu podczas drugiej wojny światowej. Zbiór Overllead in a BaJJoon: Slories of Pafls (1985) zawiera opowiadania rozgrywa-jące się w powojennej Francji, a tom z 1993 r. zatytułowany Across Ihe Bridge to jedenaście opowiadań osadzonych w Montreału i Paryżu. Mavis Gallant pisze także eseje na temat życia we Francji i francuskiej kultury, których część znala-zła s:ę w wydanym w 1986 r. zbiorze Paris Notebooks. Essays and Reviews.
Alicc Mumo (ur. 1931) to obok Gallant najbardziej znana autorka opowia-dań. Jej utwory najczęściej tworzą ściśle ze sobą powiązane cykle. Od początku lat osiemdziesiątych wydała m.in. tomy The Moons ar Jupiter (1983), The Pro-gress of Love (1986), Friend or My Youlh (1990), Open Secrels (1994) i The
Lovc or a Good Woman (1998). Munro pisze w konwencji realistycznej. w
cen-trum zainteresowania stawiając najczęściej kobiety; często wykorzystuje retro-spekcję i narrację w pierwszej osobie. Tłem wielu opowiadali jest hrabstwo Huron IV Ontario. Jej bohaterki, inteligentne kobiety w różnym wieku, o zamiło waniach artystycznych i literackich, najczęsciej należą do wyraźnie zarysowanej niew:elkiej społecznosci (często mleszllaJą w małym miasteczku) i UWikłane są w skomplikowane związki emocjonalne z rodziną. szczególnie z matką. są roz-darte między pra9nieniem spełnienia obowiązków rodzinnych i osobistego soel-nienia w życiu, co nie zawsze idzie dla nich w parze. Często przechodzą przez dramatyczne koleje losu, które z perspektywy czasu dają im poczucie rozczłon kowanego, niespóJnego źycia. Mumo najczęściej opiera swoje utwory na mot y-v/ach ;lUtobiograficznych.
16
-Tematem opowiadali i powieści poczytnej Arithy Van Herk (UL 1954) jest
nCljclęi;ciej proces kształtowania się kobiecej tożsamości. Miejsce akcji to za-zwyczaj Alberta i prerie zachodniej Kanady, co pozwClICl umieścić twórczość
autorki w nurcie kanadyjskieqo pisarstwa regionalnego. "Zachód" w jej
powie-śc;ach zostaje zmitologizowany, jest nie tylko miejscem, ale także stanem du-c11a i sposobem pojmowania świata. Van Herk stara się przekształcić mit arnerykariskicgo Zachodu, a także niedostępnej Północy, między innymi po-przez wprowadzenie w tradycyjnie zmaskulinizowane 110 swoich bohaterek, co pozwala jej przedefiniowai; konwencjonalną pozycję I rolę kobiety. Jej utwory nierzadko łamią konwencje społeczne, językowe i literackie. Powieść The Tenl P13g (1981) to np. rzadki przykład przedstawienia dalekiej Północy, często
prze-cież pojawiającej się w literaturze kanadyjskiej, z kobiecej perspektywy. Van Herk wykorzystuje w swoich utworach motywy mitologiczne i biblijne, często n<lwiązując do znanych z tych Lródeł postaci kobiecych, takich jak Kirke czy Judyta. Popularna powieśi; No Fixod Address: An Amorous .Joumey (1986) sta-nowi przykład twórczego nawiązania do tradycji powieści pikarejskiej i
amery-kańskiej powieści drogi. Zamiast bohatera mamy tu do czynienia z młodą, energiczną kobietą o znaczącym imieniu Arachne Manteia. Jako agentka firmy
sprzedającej damską bieliznę przemierza ona drogi i bezdroża kanadyjskiego Zachodu przeżywając przy okazji traktowane lekko przygody seksualne. Podróż
Arachne to jednak także podróż duchowa: częsty motyw w prozie Van Herk. IN koncu bohaterka znika na bezdro.lach dalekiej Północy. Przychylnością kry-tyki cieszyła się także książkr. P/aces Far From EI/csmere (1990), nazyv1Iana przez Van Herk "geograprozą". stanowiąca oryginalne polączcnie beletrystyki. autobiografii, sprawozdania z podróży i krytyki literaCKiej, w której opisy wyspy Ellesmere przeplatają się z krytycznym omówieniem Anny Kareniny Tolstoja.
Najnowszą powiescią autorki jest Resllessness (199B): opowieść o kobiecie tra-pionej tęsknotą do domu i spokoju, której .lycie to ciągła niespokojna podróż.
Jedynym sposobem na pozbycie się ciągłego niepokoju i przymusu podróżowa
nia jes{ wynajęcie zabójcy, który pomoże bohaterce umrzeć. Spod pióra Van Herk wyszły także eseje krytyczno-literackie, które zebrilno w tomach /n Visib/e Jnk (1991) i A Frozen Tongue (1992).
Znanym prozaikiem kanadyjskim jest Jack Hodgins (ur. 1938), który wyko-rzystuje w wielu utwor::Jch konwencje realizmu magicznego, a także techniki postmodernistyczne. Hodgins często nawiązuje także do folkloru oraz, podobnie jak Van Herk, do kanadyjskiej tradycji regionalnej, jako że akcja wielu Jego utwo-rów toczy się na specyficznej kulturowo wyspie Vancouver lJ zachodniego
wy-brzeż::J Kanady. Tematyka tych prac nierzadko wiąże się z rolą wyobraźni, ale
także z procesem przenikania się kultur i powstawania nowych spolecznosci Najbardziej znaną powieścią tego autora pozostaje The Inven/ion ot Ihe War/d
(1977) przedstawiająca rÓŻnorakie wizje rzeczywistości przy \"Ykorzystaniu ele-mentów realizmu magic7np.go i groteski. Najnowsza powieść Hodginsa, Broken
Ground (1998), to historia żołnierzy, którzy po pip.rwszej wojnie ś'Niatowej osie-dlili się z rodzinami na wyspie Vancouver. Hodgiros jest łakże autorem powieści Tllc Rcsurr8clion ot Joseph Boume (1980), która otrzymała nagrodę Guberna-tora Generalnego. Tile I-Ionorary Patron (1987), Innocenl Cities (1990) i The
lvIiJcken Charm (1995), a także zbiorów opowiadań The Barciay Family Theater (ł981). W 1988 r. ukazała się jego książka dla dzieci Left Bp.hind in Squabble
Bay.
Michael Oncaatje (1943), pochodzący z Cejlonu prozaik i poeta postrno-dernislyczny, znany jesl w Polsce przede wszystkim jako autor powieści o miło ści i wOjnie Tlle Engllsh Palien/ (1992; Angielski pacjent, wyd. pol. 1994), na podstaw;e której nakręcono znany film w reżyserii A. Mmghellego. Utwór
Run-ning in fhe Family (1982) oparty na historii rodziny autora i jej życia w kolonial-nym Cejlonie stanowi medytację na temat roli języka, kwestii prawdy, historii, możliwości "opowiedzenia" życia, na temat kształtowania się tożsamości kultu-rowej i jednostkowej. Inną nową powieścią Ondaatjego jest osadzona w Toronto lilt trzydziestych XX wieku In fhe Skin of a LiolJ (1987: W lwiej skórze, wyd. pol. 1995) opowiadaja,ca o życiu macedońskich imigrantów, a jego nowe utwory po-etyckie ukazały się w tomikach Secular Love (1984) i Cinnamon Peeler (1991 ). Olldaatw przekracza grwlicc gatunkowe łącząc w swoich utworach prozę z
po-ezją, fakty i fómtazjQ, wplatając w tekst Iiter<Jcki materiały dokun~entalne i wizual-ne. Krytycy wskazują także na cechy jego twórczości, które zbliżają Ją do filmu: częste stosowanie techniki montażu i odartych z komen!arza dialogów. Nie mo-że to dziwić zważywszy, że pisarz jest także twórcą takich filmów jak Sons of
Caplain Po"lry, na temat znanego kanadyjskiego poety bp NIcilola, czy Royal C,madian HO/lnds.
Innym znanym i cenionym kanadyjskim pisarzem postmodernistycznym oraz krytykiem literackim jest Robert Kroetsch (ur. 1927). W jego utworach, naj-częsciej rozgrywających siQ w zachodnich prowincjach Kanady, można znależć parodię omz elementy surrealizmu i groteski, ate także aluzje mitologiczne.
Bohaterowie Kroetscha często są w podróży, która zyskuje wymiar niemalże mityczny. IN 1989 r. ukazilł się tom pl. Comp/c/ed Fie/d No/es. Tlle Long Poems zbierający siedem tomików poezji tego au lora opublikowaf1ych w latach 1975-86.
Najnowsze powieści Kroetscha to Alibi (1983), The Puppe/eer (1992) i The Man From The Creeks (1998).
Równie \"'fsoko co Kroetsch cenieni są Timothy Findley (ur. 1930) i Mor-decai Richler (ur. 1931). Findley to autor różnorodnych stylistycznie i tematycz-nie powieści, opowiadali i utworów dramatycznych. Sood jego pió,a wyszla m.in.
18
-historia morderstwa staje się metaforą współczesnej kondycji świata, a na wyda-rzenia, w których uczestniczy narratorka, nakładają się jej wspomnienia 7 lat wojny spędzonych w japońskim obozie. Najnowsza powieść Fintlleya to The Piano Man's Oaughter (1995), której akcja rozgrywa się tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej, sięgając wstecz do przełomu wieków, ale także do okresu powojennego. Wśród nowych utworów tego autora należy także wymie-nić zbiór opowiadań pl. Stones (1988) oraz sztukę teatratną The Stil/bom Lover (1993).
Akcja utworów Richlcra często rozgrywa się w Montrealu. Znaczącą rolę spełniają w nich kwestie społeczne i moralne, przedstawione z pewną dozą czarnego humoru i zacięciem satyrycznym, a także elementy kultury żydowskiej. Jak twierdzi sam autor, jego celem jest "danie wiarygodnego świadectwa" swoim czasom i miejscom, które zna, zaś cala jego twórczość to próba odpowiedzi na pytanie. czym jest honor i jak można żyć honorowo, nie raniąc innych, w cza-sach kryzysu podstawowych wartości. Do nowych utworów Richlera zaliczyć należy powieści Joshua Then and Naw (1980), Salomon Gursky Was Here (1989) oraz Barney's Version (1997). W 1987 r. ukazala się napisana przez nie-go książka dla dzieci zatytułowana Jacob Two- Two and the Dinosaur, nawiązu jąca do wcześniejszego utworu Jacob Two-Two Meels the Hooded Fang (1975).
Nawiązania do kultury żydowskiej można znależć także w nowszej twór-czm';ci Malta Cohena (ur. 1942-zm. 1999), który we wcześniejszych powie-ściach najczęściej zajmował się życiem rodzinnym na wiejskich terenach Ontario. Cohen to znany także poza Kanadą (szczególnie w Holandii i we Fran-Cji, choć niestety nie w Polsce) aulor powieści, poezji, a także książek dla dzieci. Był bardzo aktywny w latach dziewiQćdziesiątych, kiedy to ukazaly się m.in. po-wieści: Emotional Arifhmetic (1990), opisująca spotkanie trzech osób dzielących tragiczne wspomnienia z nazistowskiego obozu we Francji; The Bookseller (1993), historia zagmatwanej milości w wielkim mieście; oraz Elizabeth and Affer (1999), opowiadająca o chłopcu, którego matka, Elizabeth, zginęła wiele lat wcześniej w wypadku samochodowym.
Matta Cohena nie nalei:y mylić z. Leonardern Col1ellern (ur. 1934): L. pew-nością bardziej znanym polskiemu odbiorcy poetą, autorem powieści i pieśnia rzem. Leonard Cohcn jest obecnie buddyjskim mnichem mieszkającym w Los Angeles. Jego utwory przesiąknięte są erotyzmem, a jednocześnie stanowią obronę wartości moralnych i społecznych. Na nasąm rynku wybory Jogo po-etyckictl piosenek ukazały się w tomach Słynny niebieski prochowiec (1990) i Muzyka nieznajomego (1999). W ostatnich latach wydano także tłumaczenia powieści Cohena pochodzących 7 lal si'cśćd7iesiąłych: Tile Favourite GAme
(1963; wyo pol. 1994) i, cieszącej się swego czasu statusem pOWieŚCI kultowej, Beaultful Losers (1968: Piqkni przegrLilli, wyd. pol. 1995).
Krótka lista wymienionych w tym artykuie współczesnych autorów kdnadyj-sklch jest z konieczności niepełna. Zawiera tylko nazwisk" bardzo 7n"n", ,tóre zaistniały w Polsce dzięki znane polskim czytelni-kom z ogólnych omówień
tum kanadyjska ostatnich gatunkowo, tematycznie i
z indywidualnym talentem
py różne etnicznie, społec7llic i wiątpliwą zaletą tej litoratlij wydawcy najwyraźniej zaoqll sowaniem, co zaowocowałowciąż nie jest wystarczająco reprezentatywny.
związana nie tylko że reprezentują oni
gru-i kulturowo, jest llIe-dziesięciu lat polscy
większym zainterf!-i', ",t0rych oozYCJi, ich wybór Wypaca sobie tylko życzyć, by wydawcy dostrzegli ~e Drócz Margaret Atwood literacka Kanada lT'a jeszcze bardzo Wiele do 7aoferowania.
Andrm: Dudziak
DZiał Instrukcyjno-Metodyczny
MUZEA I I
Muzea literackie jako sunkowo niedawno, bo w w nich najważniejszą rolę. pisarza czy klimat okresu filu zbiorów funkcjonują:
LSCE
LCoiClly wyodrębnione slo-R!~kopisy i książki pełnią tylko atmosferę pracowni lI'crrytucji o literackim
pro-(np. literatury, roman-tyzmu, pozylywizmu, Miocje) muzea biograficzne, pokoje pamięci. dzialy literAckie i i/by muzealne.
Obecn e w Polsce istnieje kilkadziesiąt muzeów literackich. które w po-niższyrr zestawieniu zaprezentowane zostały w dwóch dzialach. Pierwszy z n !ClI gromadzi opracowania ogólne, natomiast drugi przedstawia publikacje o muzeach i izbach pamięci poświęconych konkretnym pisarzom. rvamy na-u1icję, że zamieszczone pozycje (wybór) pomogą trafić, w czasie wakacyj-:lych wędrówek, również na szlaki literatury i jej twórców.
A. Opracowania ogólne a. Pozycje zwarte
1, BANKO-SITEK E,
-
20-Bibliografia wydawnictw Muzeum Literatury im, A. Mickiewicza 1950-1980, - Warszawa: Blok-Notes MLizeum Literatury im. A. Mickie-wicza, 1983
2. CHWALEWIK Edward
Archiwa, biblioteki, gabinety, galerie, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłosci w Ojczyźnie i na obczyźnie w porządku alfabetycznym wg miejscowości ułożone. T. 1-2. - Kraków' Kraj. Aq. Wydawnicza, 1991.-2 t. (490; 550 s.)
3. CICHY Wiesfaw
Muzea i izby regionalne Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. - [Wyd. 2 popr., uzup. i zm.]. - Warszawa: Wydaw. PTTK "Kraj", 1990. - 66 s, fot.
4. CZACHOWSKA Jadwiga, LOTH Roman
Przewodnik polonisty: bibliografia, słowniki, biblioteki. muzea lite-rackie. - Wyd. 3 zm. i uzup. - Wrocław [i in] : Zakład Narad. im. Osso-lińskich, 1989. - 850 s, - (Vademecum Polonisty)
5. JANUSZEWSKI Tadeusz, POL Jolanta. MODZELEWSKA Helena Gabinety pisarzy. - Warszawa: Muzeum Literatury im. A. Mickiewi-cza, 1975. - [8] k.: il.
6. JANUSZEWSKI Tadeusz
Muzea literackie i muzeum literatury. - Warszawa: Blok-Notes Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza, 1975
7. KRÓLIK Janusz
Opinogóra. - Opinogóra . Muzeum Romantyzmu, 1997. - 55 5.: il 8. KUClA-KUCZYNSKA Małgorzata
Polskie muzea literackie. - Warszawa: Wydaw. PTTK .. Kraj", 1986. - 139 s.
Zawiera: adresy muzeów, wykaz muzeów wg ich rodzajów, indeksy nazwisk i miejscowosci.
9. LORENTZ Stanisław
Przewodnik po muzeach i zbiorach w Polsce. - Wyd. 3 UZUj). -Warszawa: Wydaw. Interpress, 1982. - 520 s.
10. ODROWĄŻ-PIENIĄŻEK Janusz
Działalność warszawskiego Muzeum L.iter<ltury II M u z e a I n i c-two.1977,nr24,s.2840
11. ODROVVĄŻ-PIENIĄŻEK J<Jnusz
Polskie muzea literackie wobec literatury współczesnej /1 M u z e -a I n i ctwo. -1983, nr 26/27, s. 32-40
12. ODROWAŻ-PIENIĄŻEK Janusz
Prublematyk<J muzeów literatury w Polsce. - Łódż Komunikal I:.ódzkicgo Towarzystwa Przyjaciól KsiiJ.żki 20, 1990.
13 ODROWĄŻ-PIENIĄŻEK Janusz
Trzydziesci lat Muzeum Literatury 1/ Polonistyka. - 1983, nr 6, s.442-451
14. ODROWĄŻ-PIENtĄŻEK Janusz, KOCZOT Stanisław, RISS-PYSIAK Barbara
Muzeum l.iteratury ~Ill. Ad<Jl11a Mickiewicza w WilrsLilwie. - Wm-szawa: MLAM, [1987]. ... [28] 5.: fot., 1 portr
15. PAWŁOVVSKA-WILDE Beata, SOŁTYSlAK Marta
Muzea - sZKole: Informator dla nauczycieli. - Warszawa : O~rodek Dokumentacji Zabytków, 1993. - 336 s.
m.in. zawierCI muwa literackie.
·16. PÓŁTURZYCKA Maria, PÓLTURZYCKI Józef
MUlna literackie w nauczaniu języka polskiego. - Warszawa: Wy-daw. Szk. i Pedagogiczne, 1978. - 211 5.: il., mapa
B. Muzea i izby pamięci poświęcone poszczególnym pisarzom Józef Czechowicz
1. lOS Ewa
Informator o Muzeum Józefa Czechowicza w I_ublinie .. - Lublin: Muzeum Okręgowe, 1986. - 10 s.: II.
2. MUZEUM Józefa Czechowicza I opr<Jc. Józef Zięba. - Lublin, 1976
3. ZIĘBA Józef
Józef Czechowicz i Muzeum jego Imienia. - Lublin, 1980
Mana Dąbrowska
1. rvlUZEUM Okręgowe 7iemi Kaliskiej: (zbiory, wystawy, oddziały): infor-mator. - Killisz : Muzeum Okn,:gowe Z;emi Kaliskiej. 1995. - S. 55··58: Dworek Marii Dąbrowskiej w Russowie
2. POLANOWSKI Edward
Maria Dąbrowska w Russowie i o Russowie. -IB.m.) : Towarzystwo Kulturalne Ziemi KaliskieJ. 1976. - [2415.: ii.
- 22-Arkady Fiedler
1. FIEDLER Arakady Radoslaw
Barwny świ<lt ArkOldego Fieldera. - Wyd. 2 popr i poszerz.
f)o-z~ań: Wydaw. Poznańskie, 1977. -127 s.: il Stefan Flukowski
1. SZAJKO U. SOlIOl Stef3na Flukowskiego i rękopiśmienne spuścizny
lite-rackie w posiadaniu Biolioteki Głównej WiMBP w Szczecinie // B
i-b I i o t e k CI r z Z a c h o d n i o p o rn o r s ki. - 1979, nr 3
Konstanty Idefoils Gałczyński 1. GAŁCZYŃSKA Kira
Czas swe wzory układa: dziennik
z
PrOlnia. - Warsz3liv3 : Czytelnik,1984. - 265 s. il.
2. GAŁCZYŃSKA Kira
Leśniczówka Pranie: Muzeum K.1. Galczyńskiego. - Warsz3wa
Wydaw. PTTK, 1989. - 28 s. l4] s.: fot.
3. GRABOWSKA L. Gabinet KonstOlntego Ildefonsa Gałczyriskiego
Biblio-teki Glównej Wojewódzkiej i Miejskiej im. S. Staszica w Szczecinie //
B i b I i o t e kar z Z a c h o d n i o P o m o r s ki. --1973, nr 4
4. JANUSZEWSKI Tadeusz, rlOTROWSKI J,P.
Leśniczówka Pranie. - Warszawa: Muzeum K.1. Gałczyriskiego, 1980 Kazimiera Iłłakowiczówna
1. Z DZIAŁALNOSCI Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu w latach 1979-1999. - Poznań: Biblioteka Raczyńskich, 1999, - S 86-87: Mieszkanie -- Pracownia Kazimiery iłlakowiczuwny
Michal Kajka
1. JASIŃSKI Janusz
Michał Kajka 1858-1940: droga do Polski. Suwalki Muzeum Okręgowe, 1990.-32 s. : il. - (Portrety)
Jan Kasprowicz
1. KOGUTKOWA Anna
N3 Harendzie u Kasprowicza - Kraków : Wydaw. PTTK "Kraj",
2. NOETZELMANN J.
Muzeum im. Jana Kasprowicza w latach 1969-1973. - Warszawa; Poznan, 1974
3. SIKORSKA Janina
Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu: przewodnik - in-formator. - Inowrocław: MJK, 1985. --[12J s.: il.
4. STAICH Tadeusz
Harenda: krajobraz - przeszłość - teraźniejszość. - Kraków: Kraj_ Ag. Wydawnicza, nakl. Towarzystwa im_ Jana Kasprowicza w Zakopa-nem, 1976. - 60 s.: il.
Jan Kochanowski
1. LICHAŃSKI Jakub Zdzisław
Szlakami Jana Kochanowskiego. - Warszawa : Wydaw. PTTK .,Kraj", '1985. - 69 s.: il. - (Szlakiem Wielkich Ludzi Wydarzen Zabytków Kultury)
rv1aria Konopnicka
1. DUBIS Władyslaw, ŁOPATKIEWICZ Zdzisław
Dworek Marii Konopnickiej w Żarnowcu: historia i ter·aźniejszość. -Warszawa: Sport i Turystyka, 1980. - 66 5.: il., mapa
2. FAŁ TYNOWICZ Zbigniew
Pamięiam - Maria Konopnicka z Wasilowskich i Suwałki I wspólauL Andrzej Matusiewicz. - Suwalki : Muzeum Okręgowe, 1996. - 69 5.: il. 3. FIL/POWICZ Zygmunt
Suwalskie lata Marii Konopnickiej. --[Białystok] : Kraj. Ag. Wydaw-nicza, !lakI. Muzeum Okręgowego w Suwałkach, 1979. - 23 5.: ił. 4. SŁAWIŃSKA Halina
Maria Konopnicka w Bronowie i Gusinie: 70 rocznica śmierci Marii Konopnickiej = Dwudziestolecie (XX) Muzeum Marii Konopnickiej w Żar nowcu. - Warszawa: Sport i Turystyka, 1981. - 93 s.: il.. mapa 5. WARNEŃSKA Monika
Siadami Konopnickiej. Warszawa: Sport i Turystyka, 1969. -98 s.: ił.
6. WEGNER Jan
Maria Konopnicka w Arkadii i Nreborowie. - Warszawa: Sport i Tu-rystyka, 1975. - 39 s. II.
7. WNĘK Antoni
Zbiory Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu: katalog druków. --Rzeszów: Muzeum Okręgowe, Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu, 1972. - 94 s.: il.
Ignacy Krasicki
1. CHU\POWSKI K, GŁĘBOCKA Z.
Zamek i Muzeum I. Kra:;ickieyo w Dubiecku: informator - przewod-nik. - Przemysi, 1972
Zygmunt Krasiński
1. DOBROWOLSKA Zofia
Zespól muzealny palacowoparkowy wOpinogórze: bibliogr<Jfia. -Ciechanów: WBP, 1989. -- 33 s.
2. KRÓLIK Janusz
Opinogóra. - Opinogóra : Muzeum Romantyzmu, 1997. - 55 s.: ił.
3. WISZLAŃSKA-SZCZYGIELSKA Maria
Zygmunt Krasiński i jego dworek w Potoku Złotym. - Częstochowa:
Muzeum Okręgowe, [1989). -18 s.: rys.
Józef Ignacy Kraszewski 1. JADCZAK Stanislaw
Muzeum J.1. Kraszewskiego w Romanowie. - Biała Podlaska. na zlec. Wydzialu Spraw Spolr.cznych Urzędu Wojewódzkiego; Lublin: Woj. Osrodek Informacji Turystycznej, [1992J. - 39 s.: fot.
2. PAMIĄTKA drukarni J.1. Kraszewskiego w Dreżnre : 1868-1871. - Wał
brzych: Oddział Walbrzyski Towarzystwa Przyjaciół Książki: nakl. Woje-wódzkiej Biblioteki Publicznej, 1987. -- 15 s.
3. ROMANÓW i Kraszewski / red. Lech Ludorowskr. - Lublin: UMCS. WHo Romanów: Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego, 1989. - 179 s.: il. 4 WOLSKA-GRODECKA Zofia
Muzeum J.1. Kraszewskiego w Dreźnie. - Warszawa: [b.w.]. 1976. - [12J k.: il
5. Z DZIAŁALNOSCI Bibliotel(i Raczyńskich w Poznaniu w latach 1979-1999. - Poznan : Biblioteka Raczyriskich, 1999. - S. 84-86: Pracownia-Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego
Kornpl Makuszyński
1. rvlULlUM im. Kornela MakuszYllskiego - Oddzial tvuzeum Tatrzallskle-go w Zakupanem I red .• Jerzy Darowski, Józef Kam!llski. - [Wyd. 3 WI] - ZakoparlC Mu;;:eum Tatrzańskie im Dra Tytusa Chaiubińskiego, [1988]. - [12J s.: faks, 2. MUZEUM I<ornela pane, 1971 Adam Mickiewicz 1. KOSTOŁOWSKI 2. MALUSKIEWICZ Plolr Informator. - Zako-Narodowe w Poznaniu,
Wielkopolskim szlLlkiem Adama Mickiewicza, - Wyd. 2 rozsz. Po-znall : Wyd2W. WBP, 1998. - 106 s.: il. - (Wielkopolska Biblioteka Krajo-znLlwcza: nr 23)
3. ODROWĄZPIENIĄŻEK Janusz
Mickiewicz wiecznie żywy / rozm. przepr. LesZ8~ ŻulIiiski II W i a d . K u I t . - 1997, nr 50. s. 23
Dol. Muzeum Literatury im. Adama MickiewiczA w Warszawie 4. ODROWĄŻ-PIENIĄ2EK JAnusz, KOCZOR Stanistilw, RISS-PYSIAK
Barbara Muzeum Literalury szawa: MLAM, [198?] 5. RUTA Janina W hołdzie poecie: Budziszewsko : [bw], Jerzy Pertek w Warszawie. - WLlrAdama Mickiewicza.
-1. Z DZIAŁALNOŚCI Poznani'~ w latach 1979-1999. - Poznarl : Dlblloteko lłoczyńskicfl, 1999. S. 87-88: Ilhi'l Parni~ci Jerzego Pertka
Wincenty Poł
1. KRESEK Zbigniew, SKONI<A Czesław. SOBCZAK Jerzy
Szlakiem Wincentego Pola. - Warszawa: Wydaw PTTK, 1989. -146 s, 1 mapa il. -- (Szlakiem Wielkich Ludzi, Wyuaw:li, Zabytków Kultury)
- 26-Boleslaw Prus
1. CHABROS Tadeusz
Muzea i tradycje Nał(,'czowa. - Lublin: Muzeum Okręgowe, 1973. -50 s.: ił.
Władysław Stanisław Reymont
1. BŁAŻEWICZ 80gm]
Ko/aczkowo: Reymont w Wielkopolsce - Poznań WOjewódzko Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury, 2000. - [171 s.: ił.
Henryk Sienkiewicz
1. BAJEROWICZ M. Sienkiewiczowski relikwiarz II W p r o s t . 1983, nr 42, s. 23-27
Dol. Muzeum literackiego Henryka Sienkiewicza w Poznaniu. 2. CYBULSKA Anna
Ziemia tukowska - kraj lat dziecinnych Henryka Sienkiewicza. Wola Okrzejska Muzeum Henryka Sienkiewicza, [1990]. - 15 s.: fot, 3 portr.
3. KANDZIORA Jerzy
Henryk Sienkiewicz na fotografii: ze zbiorów Muzeum literackiego Henryka Sienkiewicza w Poznaniu. - Poznań : Wydawnictwo Poznan-skie, 1984. - 40 s.: fot.
4. KORNIŁOWICZOWA Maria
Szlakiem Henryka Sienkiewicza. - [Wyd.
21. -
Warszawa: Wydaw. PTTK, 1988. 94 s.: fol., portl. - (Szlakiem Wielkich Ludzi, Wydarzeń,Zabytków Kultury)
5. MUZEUM Henrykil Sienkiewicza w Woli Okw~jskiej. - Wola Okrzejska . Muzeum Henryka Sienkiewicza, [1996J, - 15 s.: fol., 1 portr.
6. MUZEUM Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej I red. Irena Iskrzyc· ka. - Lublin. Wydaw. Muzeum, 1966. - 25 s.: il.
7. MUZEUM literackie Henryka Sienkiewicza w Poznaniu - Muzeum
Przy-sLlość I Jowita Kęcińska II W: Sienkiewicz: próby ziJliżer'l i uogólniell
materiały z sesji naukowej poświęconej twórczosci Henryka Sienkiewicza
zorganizow~lIlej przez Katedrę Filologii Polskiej WSP IN Slupsku i Tow<1-rzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza Oddział w Słupsku I pod red. nauk. Daniela Kalinowskiego. _. Slupsk • Katedra Filologii Polskiej WSP w Slupsku, 1997 ... S. 119-125
8. PIERSCINSKI Paweł. RĘBOSZ Ireneusz'
Henryk Sienkiewicz i jego Oblęgorek I opr. Maryla Janudi. - War-szawa • "Voyager", 1996, - [88] s,. ił. - (Z Voyógerem przez Polskę)
9. RYPINSKA Krystyna. Muzeum Literackie Henryka Sienkiewicza II B i-bllotekarz.-1979. nr4, s 118-120
10. PUTOWSKA Lidia. RĘBOSZ Ireneusz
Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku. przewodnik - Kielce • MlJzeum Narodowe. 1978. - 96 5 .• ił.
11. SESJA Sienkiewiczowska. Poznań. 4 pażdziernika 1996 r. - Poznań.
Muzeum Literackie Henryka Sienkiewicza. Oddział Biblioteki Raczyń
skich. [1996]. - 21 s.
12. SIKORSKI Andrzej. U Sienkiewicza II P r z e w. K a t o I . - 1995. nr 20. s, ~
Dol. Muzeum Literackiego Henryka Sienkiewicza w Poznaniu. 13. WACHOWICZ Barbara
Dom Sienkiewicza. opowiesci. - Warszawa. Oficyna Wydawnicza Rytm. 2000. - 213 s.: ił.
M,in. o Muzeum Literackim Henryka SienkieWicza w Poznaniu. 14. WACHOWICZ Barbara
Syn Polski. - Poznań: Miejska Biblioteka Publiczna im, E. Raczyń
skiego: Wielkopolskie Towarzystwo Przyjaciół Książki, 1978. - [32] s.
Pozycja ilustrowana zbiorami Muzeum Literackiego Henryka Sien-kiewicza w Poznaniu.
15. WITEK Władysław Marian
Sienkiewiczowskie fascynacje Ignacego Mosia II S t u d i a K i e -I e c k i e . - 1976. nr 4. s. 77-84
Dol. Muzeum Literilckiego Henryka Sienkiewicza w Poznaniu 16. Z DZIAlALNOSCI Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu w latach
1979-1999 - Poznilń : Biblioteka Raczyńskich, 1999. - S. 83-84: Muzeum li te-rackie Henryka Sienkiewicza
Stanlslaw Staszic
1. PORBADNtK S. Muzeum Stanislawa Staszica w Pile II R o c z n i k N a d n o t e c ki. - 1967, nr 2
2. WYSOKINSKI Jan
Szlakiem Stanislawa Staszica. - Warszawa: WycJaw. PTTK "Kraj", 1988. - 1495.: ił. - (Szlakiem Wielkich Ludzi, Wydarzeń. Zabytków Kul-tury)
- 28 Stanislaw Wyspiański
1. WAL TOS Stanisław
Krajobraz ,Wesela". - Kraków: Krakowski Ośrodek Informacji i
Re-klamy Turystycznej "W8wel-Tourist", 1982.'-47 ~.: [12] s .. lot. kolor.
2. WAL TOS Stanislaw
Rydlówka: Regionalne Muzeum Mlodej Polski. - Kraków: Wyciaw.
ArtysL-Graf., 1972. -1121 k.: ił.
3. WAL TOS Stanislaw
Rydlówka - Muzeum Mlodej Polski: przewodnik. --Warszawa;
Kra-ków, 1981
4. ZBIJl:WSKA Krystyna
Krakowskim szlakiem Stanlslawa Wyspialiskiego. - Kraków.
War-szawa : Kraj. 1986. - 111 5.: ił. - (Szloklcm Wielkich Ludzi. WydClrzcr\,
Zabytków Kultury)
Stefan Żeromski
1. BUTRYN Stefan
Muzeum Stefana Żeromskiego w Nalęczowie: katCllog zbiorów.
-Wyd. 2. - Nałęczów: Muzeum Slerlana Żeromskiego. 1970. - 80 s.: il.
2. CHABROS Tadeusz
Muzea I tradycje Nalęczowa. Lublin: Muzeum Okręgowe. 19"13.
-50 s.: il.
3 WARNEŃSKA Monik<l
Warszawskim szlakiem Stefana Żeromskiego. - Warszawa : Z8kł.
Wydaw.-Propagandowy PTTK, 1980. - 85 s. Ii, mapa
4. ZAPAŁOWA Kazimiera
Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego. Kielce Oddzial
Muzeum Swiętokrzyskiego, 1975
Urszula Ozdilwka
Dzial InstrukcYJno-Metodyczny
POLSKIE PAŃSTWO PODZI EMNE
Istnienie i funkcjonowanie polskiego palistwa podziemnego w czasie WOjny
w trakcie trwLlniil kLlrnpiJnii wrześniowcj~ Wtedy zaczęły pow,:awac pierwsze or-ganizacje podL,emnp., które stały się zalążkiem przyszłego panstwa, WyWOCiLlly
Się z przedwojennych IlIstytucji społecznych (np. Szare Szeregi), parlii poitycz-rlych oraz wojska. Tworzyły cywilny i zbrojny trzon państwa pod?lemnego Zbrojny pion stLlnowila poczqtkowo, utworzona z rozkazu wodza naczelnego przez grupę wyższych ofirF,ró\V Slużba ZwyCięStwu Polsce (S2P l, a od grudnia 1939 na którego czele stanął przebywający za granicą w kraju zaś płk. Stefan Rowecki "Grot". W 1942 ro~u
dające resorlof'l ministerialnym skie o chmakterze sądów
wszystkie instytucje państwo na obszarze całego
kraju, cif-)sząc się na ogół spoieczeństwa. Zorganizo-wano sieć nauczania obejmującą wszeikle szczeble edukacji (tajne szkoły śred
nie, uniwersytety, tajne instytuty badawcze), próbowano ralowac dziedzictwo kultury polskiej (inwentaryzacja majątku wywożonego do Rzeszy, odnajdywanie ukrytych obiektów ml;zealnych itp~). Szczególny nac'sk polożono na '1J)'dawanie prasy i książek niezależnyctl poprzez liczne tajne wydawnictwa i drukarnie (w sumie wydano ok.1500 tytulów prasy konspiracyjnej).
Podstawowym celem p<lnstwa podziemnego było przygotowdnie kodr przyszlcQo powstania ogólnonarodowego, które miało wybuch::ąć w momencie
zbliżania się woisk sojuszniczych. Do tego czasu toczyla się wiltka zbrojna pro~
w<Jdzona z coraz większyrr H147 W latach 1942-~4t1 koor-dynow<llo ją Kierownictwo wladzy przez Panstwo pOdziemne służy t miała akci8 jednakże aresztowania
dokonywane przez NKVVl) kadry akowskiej oraz
przedstawicieli władz cywilnych ny. Zhliżaiące się do linii
uniemożliwiły te pla-C 7i, ,'\v,)nej były i:npulsem do ogtoszenla powstania, k!órenn Rosjan w wyzwalaniu stolicy. Brak pomocy ze strony cir.;Jiej strony Wlsly czekali
na upadek polskiego zrywu tragiczne dla Polaków
skutki. Jednakfre najbardziej tra[Jle/ne losy czek31y dliałaczy państwa podziem-nego i akowców ro zakonczeniu wojny I ustanowieniu włCldzy PKWN Prze<1s1a-w'cl8le cywilnych wladz podziemnych aresztowani pOdstępnie w Moskwie, zostali sKJz3ni w wyniku ,.procesu szesnastu". Działacze Am~li Krajowej przez wiele lat po zakończeniu wojny byli prześladowani, aresztowani, często skazy-wani Ila smierc w '1J)'nlku fałszywych oskarżeri i pokazowych procesów.
PrezentowCllla z okazji Dnia Pańsiwa Podziemnego (ustanowionego na <I/Io:i 28 września) bibliografia uwzględnia opraccwanin zwarte z lat 1988 2000
-
30-oraz artykuly prasowe z ostatnich 5 lat ujmujące pod różnymi aspekt3mi pro-blemy polskiego pod7iemia czasów II wojny światowej Skoncentrowano się na opracowaniach merytorycznych naukowych, popularnonaukowych i omówie-niach, w niewielkim stopniu włączono do zestawienia obszerne ZbiOry pamiętni
ków i wspomnień.
/. POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE - organizacja, działalność
A. Pozycje zwarte
1. ARMIA Krajowa w dokumentach 1939-1945 I red. Kazimierz Iranek Osmecki, Tadeusz Zawadzki-ŻellczykowSkl. - Wrocław: Zald. Narod. im. Ossolińskich, 1990. 524 s. tab!.: faks., portr.
2. ARMIA Krajowa w dokumentach 1939-1945 I red. Tadeusz Pelczyński:
oprac. Jan Tokarski. - Wrocław: Zakład Narod. im. Ossolińskich. 1990. - 554 s. tabl.: faks, fot, mapa
3. ARMIA Krajowa w dokumentach 1939--1945 I red. Tadeusz Pelczyllski; opr. Józef Żmigrodzki. - Wrocław Zakład Narod. im. Ossolińskich, 1990. _. 584 s., faks., mapa
4. ARMIA I<rajowa: rozwój organizacyjny I red. Krzysztof Komorowski -Warszawa: "Bellona", 1996. - 4 77 s .. portr.
5 BARTELSKt Lesł8w Marian
AK. - Warszawa: .,Tekst", 1990. -199 s. tabl.: fot., mapy, portr. 6. BORKIEWICZ-CELlŃSKA Anna
BCltalion ,.Zośka". - WClrszawa : Pańsl. Insty1llt Wydaw., 1990. -844 s. tab!.; fol., portr. - (Biblloleka Syrenki)
7. BIENIECKI Kajetai1
Lotnicze wsparcie Armii Krajowej. - Kraków: "Arcona", 1994. 609 s.: mapy
8. BOMBICKI MClciej Rom8n
AK i WiN przed sąd8mi specjalnymi. - Poznań: "lawIca", 1993. -327 s.
9. CHLEBOWSKI Cezary
Reportaż z tamlych dni. - Wyd. 2. - WarszawCI: Krajowa AgenCJil Wydawnicza, 1988.- 517 5.: faks., fot., portr.
10. CHLEBOWSKI Cezary
W3chlarz: monografia wydzielonej organizacji dywersyjnej Armii Krajowej wrzesień 1941 marzec 1943. Wyd. 3 popr. - Warszawa .pax", 1990. - 461 s. tab!.
11. GARLlŃSKI Józef
Politycy I żolnierze. - Warszawa: .Omnipress·', 1991. - ,; 13 s. tabl.:
fot., mapy 12. GON DEK Leszek
Polska karząca
sci w okresie OkUPClCJl tabl.: faks., porlr.
13. HARZ Maria, ŚLUSARSI<A Armia Krajowa 14. WIH, 1992. -11:; s. Strzaly pod Warszawa : Wydaw. portr. 15. KACZYNSKA Danuta wymiar sprawidliwo-.pax", 1988. - 202 s. selektywna. - Warszawa :
akcje Armii Krajowej. -258 s. tabl.: faks., fot.,
Dziewczęta z ,.parasola". - Warszawa: Wiesław R. Kufiński, 1993. - 381 s.: faks., portr., pl.
16. KOTARSKA Elżbieta
Proces czternastu.- Warszawa: "Volumen', 1998. - 299 s. faks., fol, pl., portr. - (Historia Najnowsza)
17. KRZĄSTEK Tadeusz, TOMCZYK Jerzy
W 55 rocznicę powstania Armii Krajowej. - Warszawa "Egros", 1997,-219 s. tabl., il, faks., fol.
18. L1SIEWICZ Pawel Maria
wa : Instytut Wydaw. 19 LlSIEWICZ Pawel Man3
Bezimienni: z stytut Wydaw. Związków
20, LlSIEWICZ Pawel Mana W imieniu Polski specjalnego Armii KraJO'NcJ 1988. -247 s.
21. MAZUR Grzegorz
1944-1945. W<Jrsza-labl.: faks, fot., portr.
- Warszawa : In-. faksIn-., fOl, mapa
',\CTikowego sądownictwa
Wydaw. Zw. Zawod.,
Biuro Informacji i Propagandy SZP, AK 1939-1945. - Warszawa: "Pax", 1987. - 481 s. fol.: faks., portr.
22. NEY-KRWAWICZ Marek
Armia Krajowa: Siła Zbrojna Polskiego Pańslwa Poe ziemnego. -Warszawa· Wydaw Szkolne i Pedagog., 1993. -227 s.: filks, fot., ma-py, pl, portr. - (Szkice z DziejÓW Polski)
-
32-23. NEY-KRWAWICZ Marek, SIEMASZKO Zbyszko, SIEMASZKO MaCiej
BojoWG sztandary i proporce Armii Krajowej. Warszawa: Krajowo /\genCJa Wydawnicza, 19ą1. - '119 5.: fot.
24. NEY-KRWAWICZ Marek
Komenda Główna Armii Krajowe) 1939-1945. - Warszawa: 'p;iX",
1990. - 521 S., tabl.: faks., fot., portr.
25. NEY-KRWAWICZ Marek
Powstanie powsze"hnc w koncepcjach i pracach Sztabu Nar.zelne-go Wodza i Komendy Glównej Armii Krajowej. - Warozawa : "Sempec",
1999. - 707 s. tab!.: fot., mapy, portr.
26. NEY-KRWAWICZ Marek
Sztandary i proporce Armii Krajowej, - Warszawa: "Semper", 1994 - 164 s. tabl.: faks" fol., portr.
27. NKWD I polskie podziemie 1944-1945 z "teczek spGcjalnych" Józera W
Stalina I red. Alibina Fcdorowna Noskova, Alina FitowLl. - Kraków' To-warzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas', 1998. -479 s.
28. POWRÓT żolnierzy AK z Sowieckich łagrów I tłum. Wojciech Materski: opr. Andrzej Paczkowski. - W3rsz3wa ISP PAN, 1995. 142 s. -(Z Archiwów Sowieckich: T. 5)
29. RI\DZYMINSKA Józda
Zawsze niepodlegli: kadra Polski Niepodleglej 1939-1945. - Wro-cław: "Toporzeł", 1991. - 215 o. tabl.. fot., portr.
30. HEPRl:SJE NKWD wobec żolnierzy podz'omnego Państwa Polskiego w latach 1944 -1945: wybór żródeł / aul. wyh., opr. Francisz8k Gryciuk -Siedlce: WSRP. Wydaw. Uczelniane. 1995. - 397 s
31. ROPLEWSKI Andrzej
W slużbie wywiadu Polski Walczącej: (na przykładzie Obwodu Z'NZ-AK Jędrzejów). - Gdańsk: "Morpress", 1944. - 190 s. tabl.: faks, fol, mapa. - (Bibliotek8 "Ikara")
32. STACHłEWICZ Piotr
,,Par<lsol": dzieje oddziału do zadań specjalnych Kierownictw8 Dy-w8rsji Komendy Głównej Armii Krajowej .. - Wyd. 3 - przejrz. i lIzup. -Poznań: "Pax", 1991 .. 880 s. tabl., faks., fot., mapy, pl.
33. SŁAWWICKI Wienno
WspomnieniCl sprzed 50 ial: w wywiad7ie organizacyjnym liKo· mendy Konspiracyjnego Wojska Polskiego formacje KWP kryflloroim :Gaje" - CzęstochowCl : Wydaw. Wyższej Szkoly Pedagogicznej, 1998. - 240 s.: faks., mapa
34. SUCHOROWSKA Danuta
Rozbić więzienia UB: akCje zbrojne AK i WiN 1945-1946. - War-szawa: "Omnipress", 1991.- 196 s. tabl.: fot., pl., portr.
35. SZMYD Zofia
Armia Krajowa w akcji "Burza": wybór. _ .. Warszawa: WIH, 1994. -1165.
36. SZMYD Zofia
Armia Krajowa w piśmiennictwie na obczyLnie 19391990: wybór. -Warszawa: WIH. 1992. - 200 s.
37. URBANKIEWICZ Jerzy
Kedyw - Egzekutywa. - [Łódź): Zarząd Okręgu WileńskiegoAK, [1991). - 345.: faks., pl., porlr. - (Zeszyty Historyczne "Wiano"; z. 1) 38. W ZŁOWIESZCZYCH murach Wronek i Rawicza lat 1945-1956:
wspo-mnienia więźniów politycznych / red. Witold Jóżwiak, Witold Mezer. -Poznań: [Okręgowa Komisja Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Pol-sklemu].1995. 191 s.: portr., fot.
39. WELKER LeslLlw J.
Armia Krajowa: odznaczenia, orły, odznaki, medale: katalog.-Wyd. 2 rozsz. i popr. - TOIUli : nakt. autora. 1988. - [181J s.: faks .. fot., rys.
40. WELKER LosłLlW Jon
Znaki Polski Walczącej: odznaczenia, orły, oznaki. odznaki. meda-le. - Toruń: Wydaw. Adama Marszałek, 1996. - 269 s. tabl.: faks. fol. 11. Z DZIEJÓW Wydziału Łączności Zagranivznej Komendy Głównej
ZWZ-AK "Zagroda": materiały z VIII sesji popularnonaukowej połączonej z VI Zjazdem Kurierów i Emisariuszy w dniu 14 lisf.opaoEl 1998 rJ red. Kata-rzyna Minczykowskn, Jan Sziling. - Toruń: Fundacja _Archiwum Pomor-skie Armii Krajowej"', 1999. - 164 s. tabl., fot.. portr .. - (Biblioteka Fundacji ,.Archiwum Pomorskie AK" w Toruniu: t. 26)
B. Artykuły
1. CZAS przekazać sztandar J wypow ... Jur' [pseud.l: rozm. przepr. Maciej Ru~olak /I R z e c z p o s p o I i t a.- 1993. nr 232, s. 18
2. .DEHOWA" [pseud.J. Spisani na straty: akowcy w.'udowym" wojsku /1 Karta. 1999, s. 62-95
3. DUBICKI Tildeusz. Działalność bazy łącznoscl zagranicznej Związku Walki ZbrOJllej w Bukareszcie w latach 1939-1940 I/ Z e s z . H i s 1./ W S P C z ę s t o c h o w a . - (1997), s. 305 ·328
-
34-4. HONKISZ Wladyslaw. Koszt utrzymania Armii Krajowej fi D z I Ś . - 1997, nr 8, s. 102-107
5. KISTER Anna Grażyna. To nie krasnoludki wypuszczaly więźniów II G a z. P o I. - 1999, nr 20, s. 17
6. KISTER Anna Grażyna. Tropami pewnego meldunku /1 Gaz. Pol. - 1999, nr15,s.17
7. KOMOROWSKI Krzys7tof. Historiografia Armii Krajowej I/ M a r s .. -1998, s. 59-74
8. KOWALSKI Olgierd. Kolumną ku przeznaczeniu: akowcy w "ludoY\'Ym" wojsku II Ka rta. -1999, s. 37-61
9. KUBRAK Zygmunt. Materialy do dziejów Armii Krajowej: zarys uzbrojenia i wyposaźenia AK w swielle zbiorów Muzeum w Lubaczowie // P r z e -mys. Zap. Hist.--(1993),s.169-182
10. LEWANDOWSKI Zbigniew. Konspiracyjne Biuro Badań Technicznych I/ Z e s z .. H i s t. P War s z . - (1995). s. 59-66
11. LIPIŃSKI Piotr. Bezdomni ze 106 dywizji // Gaz. Wybor. - 1999, nr 153, S. 20-21
Sprawa formalnego potwierdzenia istnienia dywizji Armii Krajowej. 12 MAZUR Grzegorz. Między Stambulem a Lwowem: z dziejów bazy lącz
ności "Ber" w Stambule 1940-1941// Z e s z. H i s t. - (1999), S. 26--47 13. NOWAK Jeziorariski Jan I Biało-czarna plama I/ R z e c z p o;; p o I i t a .
- 1999, nr 159, S. 05
14. TOMCZAK Andrzej. Archiwum Armii Krajowej w Toruniu // R o c Z. T o r . - (1998). S. 159-163
15. WILCZKOWSKI Andrzej. Opór czy walka? Ruch czy wojsko? /I M a r s . -(1998), S. 261-269
Kwestia poprawności terminu "ruch oporu" w konteki;c'le islnienia Polskiego Państwa Podziemnego.
16. ŻUK Henryk. Kontrwywiad Armii Krajowej l/ M a r S. - (1998), S. 273-276
II. DZIAŁANIA ARMII KRAJOWEJ W POSZCZEGÓLNYCH OKRĘGACH
I OBWODACH A. Pozycje zwarte
1. ARCHIWUM Jawora: dokumenty obwodu Armii Krajowej Tarnobrzeg / aut. wyb. Tadeusz Zych. - Tarnobrzeg: Wydaw. Samorządowe. 1994. -188 S.
2. ARMIA Krajowa na Nowogródczyżnie i Wileńszczyźnie (1942-·1944) IN swietle dokumentów sowieckich I upr. ZygmulIt Boradyri. Andrzej
Chn'T;lou licnryk Pisku' ClWiCl2 1997 - (Biblioteko
Warszawa Wschodnich)
Strzembosz),
3. ARMilI na środkuwej i poludniowej Lut;els~cy>i"e i Podlasiu.
materiały sesji naukowej, KUL 24-25 IX 1985 r. I red. TOr:-laSL Strzem-bosz. - Lublin: Redakcjct Wydawnictw~UL, 1993. - 518 s
J, ARMIA KmjowJ na Wołyniu. - Warszawa: Swiatowy Związek Żolnierzy Armii !<r:ljGwej, 1994. - 99 s.' mapy
5. BO!~Al)YN Zygmunt
I<:ajowa na Nowogródczyżnie i Wiler's7uyrie (1941-1945) [Tomilsz 1997. - 1 iRiblioteka Zien: Wschodnich)
6. BUDZISZ Janusz
Oddzial partyzancki Armii Krajowej "Wicher". - Warszawa Jan Ru(bs? 1995. - 249 s. mapa: fot, pl., p011r.
7. "BU,,/A' okręgu radomsko-kieleckim w swicLe dokumentów! op: lViieczYblaw Jerzy Adamczyk Tomczyk. - 1996. - 463 s. - Wszechnicy
8. CABAN Ireneusz
Oddziały Armii Krajowej 7 Pułku Piechoty Legionów. - Lublin "Czas", 1994. - 167 s. tab!.: fot., portr.
9. CAFlAf\J Ireneusz
piechoty Legionów A"rnii Krajowej: i działania
bojowe 'N"rszawa : ,,(3ellona' - 278 s. 10. FIKUS
Pseudonim "lu paszka": z dziejów V Wileńskiej Blygady Smierci i Mobilizacyjnego Ośrodka Wileńskiego Okręgu AK. - Wyd. 3 krajowe, papl. i uzup.- Wars7awa : "Most". 1989. - 180 s.: mapa. portr.
'11. GASZTOLD Tadeusz
Niemnem i Oszmianką
CZYZtli8 i Nowogródczyżnie
faks, mapy, pl., port. 12. GNAT·WIETESKA Zbigniew
Armia Krajowa, Obwód "Gołąb"
1997. - 226 s. tabl.: faks., fot.. portr. 13 GNAT-WIETESKA Zbigniew
na Wilensz ,'991.-159s ..
- Garwolin. - Pruszków Ajaks,
/vmii KraJownl rr,13zków : ,Ąjaks'
14.
Obszar Warszawski Armii Krajowej: studium wojskowe - Lublin Redakcja Wydawnictw KUL, 1992. - 621 s. faks, fot. mapy. pOl1r
-- 36-15. GREGOROWICZ Czesław
ZWZ-AK w obwodzie lubartowskim 1939-·1945. - Lublin: "Norber-lInum" . 1998. - 4 72 s. taul.: lot., pOlk
16. GRZYBOWSKI Stanisław
Nadzieja z tamtych lat: dzieje Armii Krajowej na Ziemi Wyslkow-skiej. - Warszawa: "Novum", 1990. - 287 s. [64] s. tab!.: fol., mapy, pl., portr.
17. GWOZDEK Zdzislaw
Białostocki okręg ZWZ-AK: (X 1939-1 1945). - Bialystok : Biblio'e-ka "Rubieży", 1993. - 319 s.
18. HOLUB Czesław
Okręg Poleski ZWZAK w latach 1939-1944.· Warszawa: Palisl. Wydaw. Nauk., 1991. - 233 s. tabl.: faks., lot., mapy, rys
19. HRYNIEWIECKI Witold
My z Zamoyszczyzny. - Wyd. 2. - Warszawa: "Pax", 1988. - 257 s. tabl. : fot., portr.
20. KABARA Aleksander
Zapalnik: z walk AK i BCh na Płaskowyżu Tarnowskim w latach 1939-1944.-Warszawa: "Color CB", 1997. - 363 s. lab!.: il., iaks" fot., mapy
21. KORAB-ŻEBRYK Roman
Biała Księga: w obronie Armii Krajowej na Wileńszczyżnie - Lublin : Wydaw. Lubelskie, 1991. -168 s. li:lbl.: faks" mapy, portr.
22. KORAB-ŻEBRYK Romall
Operacja wileńska AK. - Wyd. 2 popr. i rosZ. - Warszawa: Pańsl. Wydaw. Naukowe, 1988. - 566 S.
23. L1GĘZA Zdzisław
Lubartowskle drogi Armii Krajowej. Lublin "Norbertinum", 1998. -211 s.labl., fot, mapy, portr.
24. LIS Józef
Kryptonim "Hetman" - "Choroby" Armil Krajowej. Cz. 1. Konspir2cja i partyzantka w obwodzie Annli Krajowej WIOszcLowa. [BmJzentyn -Kielce] : "Apla", [1999]. - 245 s.: portr.
25. KRAKOWSKI Okręg Armii Krajowej w dokumentach T. 1 Dział ląC7no sci konspiracyjnej zewnętrznej (19431945): zbiory Adama Potyry -Kraków: Towarzystwo Sympatyków Historii, 1998. - 303 $.: portl. 26. MICHALCZYK Maria
Egzamin z życia: lekarze, sanitariuszki, partyzanci 1939-1945: (z dziejów podziemnej slużby zdrowia w Okręgu AK ,JodI8"). - Kielcc : "JednoM;". 1999. - 240 S. tab!.: faks., fOL, portr., rys.
