Medycyna Weterynaryjna - Summary Medycyna Wet. 64 (5), 684-685, 2008

Medycyna Wet. 2008, 64 (5) 684

Praca oryginalna Original paper

Przepuklina rozworu prze³ykowego jest

zaburze-niem polegaj¹cym na przemieszczeniu brzusznej

czêœ-ci prze³yku i/lub czêœczêœ-ci ¿o³¹dka do klatki piersiowej,

przez rozwór prze³ykowy przepony. Mo¿e mieæ ona

charakter wrodzony lub nabyty (1-3, 5, 7, 9). Rasami

predysponowanymi do wystêpowania wrodzonej

prze-pukliny rozworu prze³ykowego spoœród psów s¹:

shar--pei i chow-chow, a spoœród kotów – koty syjamskie.

Jest ona nastêpstwem zaburzeñ w okresie rozwoju

za-rodkowego. Z kolei nabyte przepukliny rozworu

prze-³ykowego mog¹ wystêpowaæ u wszystkich ras psów

i kotów. Ich patogeneza nie jest ca³kowicie znana.

Mog¹ one byæ konsekwencj¹: zwiêkszonego

ciœnie-nia œródbrzusznego, przewlek³ych wymiotów, zaburzeñ

obturacyjnych dróg oddechowych oraz urazów.

Prze-puklinê tê obserwowano tak¿e w przebiegu tê¿ca

u psów (1-3, 11).

U psów i kotów wyró¿nia siê dwa rodzaje

przepuk-liny rozworu prze³ykowego: wœlizgow¹ oraz

oko³o-prze³ykow¹ (3, 6, 11).

W przypadku przepukliny wœlizgowej rozworu

prze-³ykowego dochodzi do przemieszczenia w obrêb

klat-ki piersiowej, poprzez rozwór prze³ykowy przepony,

brzusznej czêœci prze³yku z czêœci¹ wpustow¹

¿o³¹d-ka lub bez niej (7, 11). W konsekwencji dochodzi do

wyd³u¿enia wiêzad³a przeponowo-prze³ykowego oraz

wyprostowania k¹ta prze³ykowo-¿o³¹dkowego. Przy

takim u³o¿eniu ciœnienie œródbrzuszne nie

oddzia³y-wuje na zaprzeponow¹ czêœæ prze³yku, co upoœledza

funkcje jego dolnego zwieracza i sprzyja zarzucaniu

wstecznemu treœci z ¿o³¹dka (2, 4, 7). Niekiedy temu

rodzajowi przepukliny towarzyszy skrócenie

prze³y-ku, które spowodowane jest jego przewlek³ym stanem

zapalnym oraz bliznowaceniem powsta³ymi w

wyni-ku refluksu ¿o³¹dkowo-prze³ykowego. U psów z

wro-dzon¹ przepuklin¹ wœlizgow¹ rozworu prze³ykowego

czêsto obserwowane jest wtórne rozszerzenie

prze³y-ku (3). Objawy kliniczne tej przepukliny s¹

nastêp-stwem refluksu ¿o³¹dkowo-prze³ykowego. Najczêœciej

obserwowane s¹: wymioty, wymioty rzekome,

zwiêk-szone œlinienie, czêste prze³ykanie, odbijanie, fetor ex

ore, kaszel oraz dusznoϾ. Niekiedy przepuklina ta

mo¿e przebiegaæ bezobjawowo (1, 3, 6-10).

Przepuklina oko³oprze³ykowa charakteryzuje siê

przemieszczeniem czêœci ¿o³¹dka, poprzez rozwór

prze³ykowy przepony, w okolicê œródpiersia obok

czêœci piersiowej prze³yku. Ten rodzaj przepukliny

nie powoduje zarzucania wstecznego treœci z

¿o³¹d-ka i dlatego najczêœciej przebiega bezobjawowo (4,

6, 11).

Celem opracowania by³o przedstawienie w³asnych

doœwiadczeñ w zakresie endoskopowego

rozpoznawa-nia przepukliny wœlizgowej rozworu prze³ykowego

u psów w oparciu o przypadki kliniczne.

Zastosowanie endoskopii w rozpoznawaniu

przepukliny wœlizgowej rozworu prze³ykowego u psów

JOLANTA SPU¯AK, KRZYSZTOF KUBIAK, MARCIN JANKOWSKI, BOGDAN DUBIÑSKI*, JAKUB NICPOÑ**, AGNIESZKA SIKORSKA

Katedra Chorób Wewnêtrznych i Paso¿ytniczych z Klinik¹ Chorób Koni, Psów i Kotów Wydzia³u Medycyny Weterynaryjnej UP, pl. Grunwaldzki 47, 50-366 Wroc³aw

*Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej AM, ul. R. Traugutta 57/59, 50-417 Wroc³aw **Katedra i Klinika Chirurgii Wydzia³u Medycyny Weterynaryjnej UP, pl. Grunwaldzki 51, 50-366 Wroc³aw

Spu¿ak J., Kubiak K., Jankowski M., Dubiñski B., Nicpoñ J., Sikorska A.

Application of endoscopy in diagnostics of hiatal hernia in dogs

Hiatal hernia is a disorder consisting in the dislocation of the abdominal part of the esophagus and/or part of the stomach into the chest cavity, through esophageal hiatus. It can be of congenital or acquired character. Two types of hiatal hernia, slide-in or periesophageal, have been classified in dogs and cats. The objective of this study was to present the authors’ experiences with endoscopic diagnostics of slide-in hiatal hernia in dogs based on clinical cases. The described clinical cases indicate the high usefulness of the endoscopic examination in the diagnosis of slide-in hiatal hernia. Moreover, this examination allows for the evaluation of the degree of progression of esophagus mucosa lesions that result from gastro-esophageal reflux.

Medycyna Wet. 2008, 64 (5) 685

Opis przypadków

Przypadek 1

Do pracowni endoskopowej Kliniki skie-rowano psa, samca, rasy buldo¿ek francuski w wieku 1,5 roku w celu wykonania gastro-skopii. W wywiadzie ustalono, ¿e u ww. zwie-rzêcia od urodzenia wystêpowa³y sporadycz-ne wymioty. W ci¹gu ostatnich 5 mies. czês-totliwoœæ wymiotów nasili³a siê (wystêpowa³y 3-4 × dz., zw³aszcza po nakarmieniu). Pod-czas badania klinicznego stwierdzono: cechy nieznacznego odwodnienia, fetor ex ore, od-bijanie oraz czêste prze³ykanie. Temperatura wewnêtrzna, oddechy i têtno mieœci³y siê w zakresie norm fizjologicznych. Wyniki wykonanych badañ hematologicznych i bio-chemicznych krwi przedstawia³y siê nastêpu-j¹co: WBC – 18 G/l (7,0-15,0), RBC – 6,85

T/l (5,5-8,9), HGB – 11,1 mmol/l (7,5-11,8), Hct – 0,59 l/l (0,37-0,55), ALT – 31 U/l (< 100), AST – 26 U/l (< 90), mocznik – 6,2 mmol/l (3,3-8,9), kreatynina – 84 µmol/l (88-159), amylaza – 688 U/l (388-1800), lipaza – 362 U/l (268-1769). W nawiasach podano wartoœci referencyjne przyjête w Laboratorium Analitycznym Katedry Chorób Wewnêtrznych i Paso¿ytniczych z Klinik¹ Chorób Koni, Psów i Kotów. Podczas przegl¹dowego badania radio-logicznego jamy brzusznej i klatki piersiowej nie stwier-dzono zmian patologicznych.

Badanie endoskopowe prze³yku i ¿o³¹dka wykonano fi-beroskopem pediatrycznym Olympus GIF XQ 20, w znie-czuleniu z³o¿onym (premedykacja – ksylazyna w dawce 1 mg/kg m.c. z atropin¹ w dawce 0,05 mg/kg m.c. – jedna iniekcja domiêœniowa, znieczulenie g³ówne – tiopental w dawce pocz¹tkowej 5 mg/kg m.c., a nastêpnie wed³ug efektu dzia³ania – do¿ylnie, znieczulenie miejscowe okoli-cy gard³a i krtani – 2% lignokaina), po 24-godzinnej g³o-dówce i 6-godzinnej przerwie w podawaniu p³ynów. Pod-czas endoskopii stwierdzono: cechy krwotocznego zapa-lenia prze³yku z obecnoœci¹ skrzepów oraz œwie¿ej krwi w jego czêœci piersiowej, szeroko otwarty wpust ¿o³¹dka, przemieszczanie siê œciany ¿o³¹dka do prze³yku zsynchro-nizowane z ruchami oddechowymi oraz cechy przewlek³e-go zapalenia ¿o³¹dka. Szeroko otwarty wpust oraz wpukla-nie siê œciany ¿o³¹dka do prze³yku, nasilaj¹ce siê podczas ruchów oddechowych, przemawia³y za rozpoznaniem prze-pukliny wœlizgowej rozworu prze³ykowego (ryc. 1).

Przypadek 2

Dotyczy psa, samca, rasy buldo¿ek francuski, w wieku 11 mies. W wywiadzie ustalono, ¿e u psa od urodzenia, po ka¿dym posi³ku, wystêpowa³y wymioty. Podczas badania klinicznego stwierdzono: nadmierne œlinienie, czêste prze-³ykanie i odbijanie. Temperatura wewnêtrzna, oddechy i têtno mieœci³y siê w zakresie norm fizjologicznych. Wy-niki wykonanych badañ hematologicznych i biochemicz-nych krwi przedstawia³y siê nastêpuj¹co: WBC – 17,4 G/l (7,0-15,0), RBC – 7,5 T/l (5,5-8,9), HGB – 10,2 mmol/l (7,5-11,8), Hct – 0,50 l/l (0,37-0,55), ALT – 60 U/l (< 100), AST – 32 U/l (< 90), mocznik – 5,6 mmol/l (3,3-8,9), kreatynina – 107,0 µmol/l (88-159), amylaza – 1154 U/l (388-1800), lipaza – 834 U/l (268-1769). Podczas

przegl¹-dowego badania radiologicznego jamy brzusznej i klatki piersiowej nie stwierdzono zmian patologicznych.

Na podstawie wywiadu, badania klinicznego oraz wyni-ków badañ dodatkowych zakwalifikowano psa do endo-skopii, któr¹ wykonano analogicznie jak w opisanym po-wy¿ej przypadku. Podczas endoskopii stwierdzono: zapa-lenie prze³yku (ryc. 2) i ¿o³¹dka, szeroko otwarty wpust, wpuklanie siê œciany ¿o³¹dka do prze³yku z towarzysz¹-cym wstecznym zarzucaniem treœci z ¿o³¹dka. Na podsta-wie obrazu endoskopowego rozpoznano przepuklinê wœliz-gow¹ rozworu prze³ykowego.

Opisane przypadki kliniczne wskazuj¹ na wysok¹

przydatnoϾ badania endoskopowego w

rozpoznawa-niu przepukliny wœlizgowej rozworu prze³ykowego.

Dodatkowo badanie to umo¿liwia ocenê stopnia

za-awansowania zmian w b³onie œluzowej prze³yku,

wy-nikaj¹cych z zarzucania wstecznego treœci ¿o³¹dkowej.

Piœmiennictwo

1.Acke E., Jones B. R., Breathnach R., McAllister H., Mooney C. T.: Tetanus in the dog: review and a case – report of concurrent tetanus with hiatal hernia. Irish Vet. J. 2004, 57, 593-597.

2.Dieringer T. M., Wolf A. M.: Esophageal hiatal hernia and megaesophagus complicating tetanus in two dogs. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1991, 199, 87-89. 3.Guilford W. G., Center S. A., Strombeck D. R., Williams D. A., Meyer D. J.: Strombeck’s Small Animal Gastroenterology. Saunders W. B. Company, Phi-ladelphia 1996.

4.Konturek S.: Gastroenterologia kliniczna. PZWL, Warszawa 1980. 5.Lorinson D., Bright R. M.: Long-term outcome of medical and surgical

treat-ment of hiatal hernias in dog and cats: 27 cases (1978-1996). J. Am. Vet. Med. Assoc. 1998, 213, 381-384.

6.Miles K. G., Pope E. R., Jergens A. E.: Paraesophageal hiatal hernia and pyloric obstruction in a dog. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1988, 193, 1437-1439. 7.Morgan R. V.: Handbook of small animal practice. Saunders W. B. Company,

Philadelphia 1997.

8.Peterson S. L.: Esophageal hiatal hernia in a cat. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1983, 183, 325-326.

9.Sherding B.: Diagnosis and Management of Feline Esophageal Disease. World Small Animal Veterinary Association, World Congress – Vancouver 2001. 10.Stickle R., Sparschu G., Love N., Walshaw R.: Radiographic evaluation of

esophageal function in Chinese Shar Pei pups. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1992, 201, 81-84.

11.Thomas D. A.: Manual of Canine&Feline Gastroenterology. British Sm. Anim. Vet. Assoc., Cheltenham Gloucestershire 1996.

Adres autora: dr Jolanta Spu¿ak, ul. Okulickiego 47, 51-216 Wroc³aw; e-mail: jolaspuzak@wp.pl

Ryc. 2. Zapalenie prze³yku wywo³ane refluksem ¿o³¹dkowo-prze³ykowym Ryc. 1. Obraz endoskopowy

przepuk-liny wœlizgowej rozworu prze³ykowe-go. Widoczne wpuklanie siê œciany ¿o³¹dka do œwiat³a prze³yku