INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 4/2011, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddziaá w Krakowie, s. 31–39
Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi
Maágorzata BuĞko, Anna PrzewiĊĨlikowska
ANALIZA ZRÓĩNICOWANIA NAZEWNICTWA
ELEMENTÓW UZBROJENIA TERENU
W UJĉCIU BRANĩOWYM NA PRZYKàADZIE OSIEDLA
DOMÓW JEDNORODZINNYCH
____________
ANALYSIS OF DIFFERENCES IN NAMING OF
ELEMENTS OF THE UTILITY NETWORK BASED
ON THE EXAMPLE OF AN ESTATE
OF SINGLE FAMILY HOUSES
Streszczenie
W artykule zostaáa przedstawiona problematyka związana ze zróĪnicowa-nym nazewnictwem elementów uzbrojenia terenu stosowazróĪnicowa-nym przez poszczególne branĪe zaopatrujące w media nowobudowane osiedla domów jednorodzinnych. Przedstawione zostaną definicje branĪowe uzbrojenia zaczerpniĊte z aktów praw-nych, w konfrontacji z nazewnictwem stosowanym przez branĪe w praktyce. W artykule zostanie omówiona róĪnorodnoĞü nazewnictwa elementów uzbrojenia terenu, na przykáadzie jednego z wybranych nowych osiedli domów jednorodzin-nych, jako problem powszechnie wystĊpujący w praktyce.
Sáowa kluczowe: elementy uzbrojenia terenu, sieü, przyáącze Summary
This paper presents issues related to the differences in naming of elements of the utility network used by the various utility industries supplying newly built single family houses. The industry definitions of utilities originating from various legal acts will be presented as opposed to the naming conventions prevailing in the utility industry practice. The article discussed the variety of naming conven-tions based on an example of a newly-built estate of single family houses, as a problem commonly found in practice.
WPROWADZENIE
Po wejĞciu Polski do Unii Europejskie od wielu juĪ lat trwają intensywne prace związane z dostosowaniem prawa polskiego do kanonów wypracowanych w prawodawstwie unijnym. Szczególnie wprowadzenie w 2010 r. ustawy o In-frastrukturze Informacji Przestrzennej implikuje powstanie wielu nowych prze-pisów dotyczących branĪy geodezyjnej.
W obecnie obowiązujących aktach prawnych moĪna zauwaĪyü wiele nie-ĞcisáoĞci w definiowaniu pojĊü technicznych, skutkujących ich rozmaitą inter-pretacją przez branĪe wspóápracujące z geodezją.
W artykule zostaáa przedstawiona problematyka związana ze zróĪnicowa-nym nazewnictwem elementów uzbrojenia terenu stosowazróĪnicowa-nym przez poszcze-gólne branĪe zaopatrujące w media nowobudowane osiedla domów jednoro-dzinnych. Przedstawione zostaną definicje branĪowe uzbrojenia zaczerpniĊte z aktów prawnych, w konfrontacji z nazewnictwem stosowanym przez branĪe w praktyce. W artykule zostanie omówiona róĪnorodnoĞü nazewnictwa elemen-tów uzbrojenia terenu, na przykáadzie jednego z wybranych nowych osiedli do-mów jednorodzinnych, przedstawionego na rysunku 1 jako problem powszech-nie wystĊpujący w praktyce.
ELEMENTY UZBROJENIA TERENU W OSIEDLU
NajwaĪniejszym aktem prawnym regulującym zasady prowadzenia prac geodezyjnych jest Prawo geodezyjne i kartograficzne (Pgik) (Ustawa z 1989 r. Prawo Geodezyjne i Kartograficzne). W ustawie tej znajduje siĊ definicja sieci uzbrojenia terenu (SUT):
Sieü uzbrojenia terenu – SUT – (…) to wszelkiego rodzaju nadziemne, naziemne i podziemne przewody i urządzenia: wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, cieplne, telekomunikacyjne, elektroenergetyczne i inne, z wyáączeniem urządzeĔ melioracji szczegóáowych, a takĪe podziemne budowle jak: tunele, przejĞcia, parkingi, zbiorniki itp. (art. 2.11)..
NaleĪy zauwaĪyü, Īe w Īadnym z obowiązujących geodezyjnych aktów prawnych [ustawa Pgik, rozporządzenie z 2001r. o GESUT] nie zostaáa sformu-áowana definicja kolejnego istotnego elementu uzbrojenia terenu jakim jest „przyáącze”.
Jedyna definicja mogąca wspomagaü interpretacjĊ pojĊcia „przyáącze” na potrzeby prac prowadzonych w branĪy geodezyjnej (na przykáad uzgadniania lub inwentaryzacji powykonawczej elementów uzbrojenia terenu) znajduje siĊ w wytycznych technicznych [G-4.4 z 1987r.], na które powoáują siĊ ZUDP-y mając jednak ĞwiadomoĞü, Īe wytyczne techniczne nie są obowiązującym aktem prawnym. W wytycznych tych jest sformuáowane okreĞlenie „podáączenie
domowe”, interpretowane jako „przyáącze”, a brak jest z kolei definicji „sieci”, jako konstrukcji geometrycznej obrazującej ukáad elementów uzbrojenia terenu:
Podáączenie domowe (eksploatacyjne) – jest to odcinek przewodu zawarty pomiĊdzy przewodem rozdzielczym, a budynkiem (par. 2.9).
ħródáo: ZUDP w Krakowie. Source: ZUDP Cracow.
Rysunek 1. Uzbrojenie na terenie osiedla domów jednorodzinnych
WyodrĊbnienie obydwu pojĊü – „sieü” i „przyáącze” - jest jednak istotne zarówno w aspekcie ich projektowania i uzgadniania, jak i budowy oraz póĨniej-szej inwentaryzacji powykonawczej uzbrojenia terenu. Brak restrykcyjnego zdefiniowania elementów uzbrojenia w przepisach geodezyjnych powoduje nie-konsekwentne stosowanie tych pojĊü w kolejnych aktach prawnych, na przykáad w rozporządzeniu w sprawie wysokoĞci opáat (rozporządzenie z 2004 r.), jak równieĪ w poszczególnych przepisach branĪowych.
W omawianym przykáadzie zaprezentowane zostanie definiowanie „sieci” i „przyáącza”, jako podstawowych elementów uzbrojenia terenu przez poszcze-gólne branĪe wymienione w geodezyjnej definicji SUT.
ELEMENTY UZBROJENIA W UJĉCIU BRANĩY GAZOWNICZEJ Elementy uzbrojenia terenu zdefiniowane są w rozporządzeniu w sprawie szczegóáowych warunków przyáączenia podmiotów do sieci gazowych, ruchu i eksploatacji tych sieci (rozporządzenie z 2004). W branĪy tej zostaáy ĞciĞle zdefiniowane nastĊpujące okreĞlenia:
Sieü gazowa – naleĪy przez to rozumieü gazociągi wraz ze stacjami gazo-wymi, (…), poáączone i wspóápracujące ze sobą, sáuĪące do przesyáania i dystry-bucji paliw gazowych, naleĪące do przedsiĊbiorstwa gazowniczego (par. 2.2).
Przyáącze – naleĪy przez to rozumieü odcinek sieci gazowej od gazociągu zasilającego do kurka gáównego wraz z zabezpieczeniem wáącznie, sáuĪący do przyáączania instalacji gazowej znajdującej siĊ na terenie i w obiekcie odbiorcy (par. 2.4).
Instalacja gazowa – naleĪy przez to rozumieü urządzenia gazowe z ukáa-dami poáączeĔ miĊdzy nimi, zasilane z sieci gazowej, znajdujące siĊ na terenie i w obiekcie odbiorcy (par. 2.5).
W omawianym przykáadzie zgodnie z zaáączonymi warunkami technicz-nymi przyáączenia do sieci gazowej podano parametry techniczne budowy 23 przyáączy do poszczególnych budynków mieszkalnych. Zatem w rozumieniu przedsiĊbiorstwa gazowniczego caáy budowany gazociąg to przyáącza, pomimo faktu, Īe bĊdzie on naleĪaá do zakáadu gazowniczego. PrzynaleĪnoĞü gazociągu wedle definicji branĪowej, w przypadku sieci, jest ĞciĞle okreĞlona – przedsiĊ-biorstwo gazownicze; natomiast w przypadku przyáączy – nie jest to okreĞlone w definicji.
Zatem okreĞlenie budowanej instalacji wyáącznie jako „przyáącza”, stwo-rzyáo moĪliwoĞü uproszczenia jej budowy poprzez pominiĊcie koniecznoĞci uzyskania pozwolenia na budowĊ na rzecz prostszej procedury, jaką jest zgáo-szenie budowy [Ustawa z 1994r. Prawo Budowlane].
ELEMENTY UZBROJENIA W UJĉCIU BRANĩY WODNO-KANALIZACYJNEJ
PojĊcia definiujące elementy uzbrojenia wodociągowego i kanalizacyjnego zawarte są w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodĊ i zbiorowym odprowa-dzaniu Ğcieków (Ustawa z 2001r.).
Sieü – przewody wodociągowe lub kanalizacyjne wraz z uzbrojeniem i urządzeniami, którymi dostarczana jest woda lub którymi odprowadzane są Ğcieki, bĊdące w posiadaniu przedsiĊbiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego (art. 2.7).
Przyáącze wodociągowe – odcinek przewodu áączącego sieü wodociągową z wewnĊtrzną instalacją wodociągową w nieruchomoĞci odbiorcy usáug wraz z zaworem za wodomierzem gáównym (art. 2.6).
W omawianym przykáadzie odrĊbnie omówione zostaną przewody wodo-ciągowe, kanalizacji opadowej i kanalizacji sanitarnej.
INSTALACJA WODOCIĄGOWA
Zgodnie z warunkami technicznymi na omawianym osiedlu wodociąg bĊ-dzie budowany wedáug nastĊpujących zaáoĪeĔ: „doprowadzenie wody do
pro-jektowanej zabudowy jednorodzinnej bĊdzie wiązaáo siĊ z rozbudową miejskiej sieci wodociągowej w nawiązaniu do w/w miejskiego wodociągu ø 200 mm wzdáuĪ planowanego ukáadu komunikacyjnego w zakresie umoĪliwiającym wy-konanie bezpoĞrednich przyáączy wodociągowych”. W warunkach technicznych
podany jest równieĪ zapis dotyczący wydzielenia drogi, w obrĊbie której bĊdzie rozbudowywana sieü. W zapisie tym MPWiK zapewnia sobie nieograniczony dostĊp do sieci bĊdącej w jego zarządzie.
Pozostaáe odcinki wodociągu bĊdą przyáączami do poszczególnych budyn-ków. PrzedsiĊbiorstwa wodociągowe bowiem konsekwentnie przestrzegają za-sady, Īe jedno przyáącze moĪe zasilaü w wodĊ wyáącznie jednego odbiorcĊ. Ta-kie rozwiązanie jest zgodne z definicjami branĪowymi i zbieĪne z ujĊciem geodezyjnym rozumienia pojĊü „sieü” i „przyáącze”.
INSTALACJA KANALIZACJI SANITARNEJ
W przypadku przyáącza kanalizacyjnego wystĊpuje pewna nieĞcisáoĞü związana z róĪną interpretacją jego definicji. W ustawie o zbiorowym zaopa-trzeniu w wodĊ i zbiorowym odprowadzaniu Ğcieków (Ustawa z 2001r.), przyáą-cze kanalizacyjne definiowane jest nastĊpująco:
Przyáącze kanalizacyjne – odcinek przewodu áączącego wewnĊtrzną in-stalacjĊ kanalizacyjną nieruchomoĞci odbiorcy usáug z siecią kanalizacyjną, za pierwszą studzienką licząc od strony budynku, a w przypadku jej braku – od granicy nieruchomoĞci (art. 2.5).
Problem pojawia siĊ w przypadku wystĊpowania wiĊkszej liczby studzie-nek pomiĊdzy odbiorcą a siecią. Bowiem w praktycznej interpretacji branĪowej przyáącze, to: odcinek przewodu áączącego wewnĊtrzną instalacjĊ kanalizacyjną nieruchomoĞci odbiorcy usáug z siecią kanalizacyjną, za pierwszą studzienką, ale licząc od strony sieci. ZróĪnicowanie to przedstawiono na rysunkach 2 i 3. Taka odmienna interpretacja ma wpáyw jedynie na dáugoĞü przyáącza, a nie na fakt jego wystĊpowania.
ħródáo: opracowanie wáasne. Source: own calculations.
Rysunek 2. Przyáącze kanalizacyjne
zgodnie z definicją
Figure 2. The sewer lateral as defined
ħródáo: opracowanie wáasne. Source: own calculations.
Rysunek 3. Przyáącze kanalizacyjne
w interpretacji branĪowej
Figure 3. The sewer lateral
in the interpretation of industry
W omawianym przykáadzie obowiązuje system kanalizacji rozdzielczej. Kanalizacja sanitarna zaprojektowana jest podobnie jak wodociąg, w postaci sieci i 23 przyáączy do poszczególnych budynków. Jest to równieĪ zgodne z definicjami branĪowymi oraz ujĊciem geodezyjnym.
INSTALACJA KANALIZACJI OPADOWEJ
Kanalizacja opadowa dla omawianego osiedla jest w caáoĞci instalacją wewnĊtrzną. Podáączona jest ona jednym przyáączem do rowu odwadniającego. Z tego powodu dla uzgodnienia ZUDP jest to jedno przyáącze z punktu widzenia naliczania opáat, pomimo Īe uzgodnieniu podlega równieĪ caáa instalacja we-wnĊtrzna. Z takiego podejĞcia do definiowania kanalizacji opadowej wynika opáata nieadekwatna do nakáadu pracy za dokonanie uzgodnienia – 40 PLN za jedno przyáącze.
ELEMENTY UZBROJENIA W UJĉCIU BRANĩY ELEKTRO-ENERGETYCZNEJ
Rozporządzenie w sprawie szczegóáowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Rozporządzenie z 2007r.) podaje definicje na-stĊpujących elementów uzbrojenia związanych z branĪą elektro-energetyczną:
Miejsce dostarczania energii elektrycznej – punkt w sieci, do którego przedsiĊbiorstwo energetyczne dostarcza energiĊ elektryczną, okreĞlony w umo-wie o przyáączenie do sieci (…), bĊdący jednoczeĞnie miejscem jej odbioru. (par. 2.7).
Przyáącze – odcinek lub element sieci – sáuĪący do poáączenia urządzeĔ, instalacji lub sieci podmiotu, o wymaganej przez niego mocy przyáączeniowej, z pozostaáą czĊĞcią sieci przedsiĊbiorstwa energetycznego, Ğwiadczącego na rzecz podmiotu przyáączanego usáugĊ przesyáania lub dystrybucji energii elektrycznej. (par. 2.15).
Na omawianym osiedlu domów, w warunkach technicznych przyáączenia podano miĊdzy innymi., Īe: „Przyáączenie obiektu do sieci wymaga:
a) w zakresie budowy przyáącza: nie dotyczy b) w zakresie rozbudowy sieci:
− budowy stacji transformatorowej ST
− budowy linii kablowych nn od projektowanej stacji do zestawów záączowo – pomiarowych ZZP, wolnostojących, usytuowanych w granicy dziaáek
c) w zakresie przyáączanych urządzeĔ, instalacji: wykonanie instalacji wewnĊtrznej”.
Na podstawie tak podanych warunków, instalacja elektro-energetyczna od stacji transformatorowej ST do poszczególnych zestawów záączowo pomiaro-wych ZZP zakwalifikowana zostaáa jako sieü, a od poszczególnych zestawów ZZP do budynków jako instalacja wewnĊtrzna. Przyáącze w omawianym przy-káadzie jest nieliniowym elementem uzbrojenia umiejscowionym w caáoĞci we-wnątrz ZZP, co jest zgodne z definicją branĪową, a odcinki od ZZP do poszcze-gólnych budynków są traktowane przez zakáad energetyczny jako instalacje
wewnĊtrzne. Nie jest to zgodne z podejĞciem geodezyjnym prezentowanym przez ZUDP, dla którego odcinki te traktowane są jako przyáącza, a zatem wy-magające uzgodnienia.
PODSUMOWANIE
Podsumowując analizowaną problematykĊ interpretacji definicji elemen-tów uzbrojenia terenu przez róĪne branĪe, widaü duĪą róĪnorodnoĞü w podejĞciu poszczególnych branĪ do nazewnictwa omawianych elementów.
Na przykáadzie jednego z osiedli nowych domów jednorodzinnych poka-zano tendencjĊ do róĪnorodnoĞci w stosowaniu nazewnictwa elementów uzbro-jenia. W tabeli 1 wyszczególniono nazewnictwo elementów uzbrojenia w oma-wianym osiedlu, stosowane przez poszczególne branĪe oraz w rozumieniu geodezyjnym, reprezentowanym przez ZUDP [BuĞko M., PrzewiĊĨlikowska A., 2010r.]. Tendencja ta, choü z pozoru nieistotna dla branĪ, rzutuje gáównie na:
− procesy budowlane (zgáoszenie; pozwolenie na budowĊ)
− procesy geodezyjne (uzgadnianie uzbrojenia w ZUDP; naliczanie opáat). Tabela 1. WystĊpowanie elementów uzbrojenia, przedstawionych na rysunku 1,
wg poszczególnych branĪ
Table 1. Prevalence of elements of utilities, as depicted on fig. 1,
according to individual industries
BRANĩA SIEû liczba PRZYàĄCZY
gazownicza - g _____ 23
wodociągowa - w tak 23
kanalizacja sanitarna - ks tak 23
kanalizacja opadowa - kd _____ 1
elektro-energetyczna - eN tak _____
ujĊcie geodezyjne - ZUDP tak 23
ħródáo: opracowanie wáasne. Source: own calculations.
Ponadto w poszczególnych branĪowych aktach prawnych, podane są od-powiednie dla specyfiki kaĪdej z branĪ, definicje elementów uzbrojenia terenu. Jednak moĪna zauwaĪyü, Īe nawet pomimo opracowania wáasnych definicji, nie są one jednolicie i konsekwentnie stosowane przez branĪe w praktyce:
− branĪa gazownicza – kwalifikacja elementu uzbrojenia jako „przyáącze”, pomimo przynaleĪnoĞci elementu do zakáadu gazowniczego, co powinno cha-rakteryzowaü sieü,
− branĪa wodno-kanalizacyjna – inna interpretacja definicji przyáącza w praktyce (rys. 2 i 3) niĪ w definicji.
BIBLIOGRAFIA
BuĞko M., PrzewiĊĨlikowska A. Problematyka uzgadniania poáoĪenia obiektów uzbrojenia terenu
w aspekcie ich definicji w przepisach prawnych. Przegląd Geodezyjny 7/2010.
Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 kwietnia 2001r. w spra-wie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz zespoáów uzgadniania dokumentacji projektowej (Dz. U. z 2.05.2001 Nr 38, poz. 455).
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 lutego 2004 r. w sprawie wysokoĞci opáat za czynnoĞci geodezyjne i kartograficzne oraz udzielanie informacji, a takĪe za wykonywanie wyrysów i wypisów z operatu ewidencyjnego (Dz. U. 2004 Nr 37, poz. 333).
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spoáecznej z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegóáowych warunków przyáączenia podmiotów do sieci gazowych, ruchu i eksploatacji tych sieci (Dz. U. 2004 Nr 105, poz. 1113).
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegóáowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz. U. 2007 Nr 93, poz. 623 oraz z 2008
Nr 30, poz. 178).
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo Geodezyjne i Kartograficzne (Dz. U. 1989 Nr 30, poz. 163
z póĨniejszymi zmianami).
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane (tj. z 2003 r. Dz. U. Nr 207, poz. 2016 z
póĨniej-szymi zmianami).
Ustawa z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodĊ i zbiorowym odprowadzaniu Ğcieków (Dz. U. z 13.07.2001 Nr 72, poz.747).
Wytyczne techniczne G-4.4 Prace geodezyjne związane z podziemnym uzbrojeniem terenu, GUGIK, Warszawa, wydanie trzecie 1987.
Artykuá powstaá w ramach badaĔ statutowych Katedry Geomatyki nr 11.11.150.
Dr inĪ. Maágorzata BuĞko, Dr inĪ. Anna PrzewiĊĨlikowska Akademia Górniczo – Hutnicza im. St. Staszica w Krakowie, Wydziaá Geodezji Górniczej i InĪynierii ĝrodowiska, Katedra Geomatyki 30-059 Kraków, Al. A. Mickiewicza 30, paw. C-4, pokój 307 e-mail: mbusko@agh.edu.pl, przewie@agh.edu.pl Recenzent: Prof. dr hab. Urszula Litwin
