Dokumentacyjne roboty ziemne i projekt norm

~BO~K·:· .

.

b(')I(UMENTAtYJNEj~ÓBbTy

_{• . . ' •}

·

~

iIEM

_{. '. ' . .}

·

NE

_{o ' , . . .}

.:

i

·

·PROJEKT"

_{' . '}

.

_{. .}

NORJl

_{". . .}

·

. .

··rzadkiCh

.·

Pn;,padkach, . apgatOwa~.t wysyłac!: do' tej . \ _ 1 : 25 OQO'

Jak

'1 '1':.50 '000.

'Ro,vy

~konU.t~· Bit: .~, .

• ',

~mej

pracy:;

a~ch robotmk6w ~1;10 . tylko: jejłnego,: gqy ch~Z1. o ~a~e ,dł\liiiego,l:lągłego profilu lub

.ale. dostatecznie ilprytnego 'li,

Pew:n"

',;praktyk"

te-

.:

·.przeklroju. N.a:jk:orZYfltr.,iejsze w8runlki dla· WYkon.aDfa

'. ren~". Podajt:' dwa przjokłady' ilustrUj"ce możl1 .. ' • .. rowu istniej", wtedy; .gdy

WarstwY

iapadaj"

P9d'.kIl-:.

woAcl

'

"niebef&)leczeństwa". . " " , . tem pr~tym

!Ci0

pO'W1erzclm1, terequ' (;t"Y:c::.3a - ·d). ,

: .' Pierwsz" ayjaucj" :geologic;zn,,; kUra stwarza ;!to",: :ołeczD.~ ~owanrla·· oatróżno6cl. prą kopao1.u wko-. 'pU, Sil sJPkie 'plalOO. np. wydmowę. PiaskI.. te moA. . .,...- chociaż nie m:usZłi'-=" Obsun"ć sit:. przy kopaniu na- .

wet tak. Diegłęb(jdego ~.dołQ., ja1dm jest dwumetrowy wkop. Geolog~r.togrlif·ilowmien. tt: okali~ość prze-widzieć. 1 'ŻBBtosOwać ,odpowiednie' środki ostl"omoAcl

. ' (por.wyżej.:~ .. :wym1aiy wkopu, .anga!Owanle rPbotm- .

kllW):··· pr~ '. możl1woŚć niebezpieczeń!ltwa'~' atwarza · .bliskość "u..cHeka.1llcej"! wody . gruntowej. wtedy,

Id,.

· w.spągu skał .spoititycb; jak np. iły, Wy'stIplj,,' piaeki "

.' Robotnik,

"to.1J

,

];l

na I!;I #lło.Priiu (ryc: 2&) .mal, 'W ~~ .

','

ne:!

·.chwlli. n'.·]B "urwać'" sitr

razem

:

Z nim: ·A·. trzeba

Widzieć, . j~ . ' ••.. spustotmen1e mOta. spówodoWa~

w

ci,.., lU

pan.. . ..

iit ten niewfdzi8lD:y,

:Podz.lernnY

strumień'

(ryc . . \

.

I,'·

. /I

. Rvc:

a

:

~

ni~piec:z~~ami:

-w

.

ioodŻadu wYZ~':'

qpisa-'

.

"nych ·istnieje· je8ŻCZe jeden rOdzaj' ,niebezplecze(lstwa, ..

tym r~ .Dle··dla. d~owiellta., ale

cna:

w,konyvięej

pr:acY. aąr.tosrafi~~·:AIbY g9 1miłmił~ należy

rdlO;t-nJka 'lJOinf~, o .. ~'aeh .wydobycili. b"dź szczątków' !kulturCzłowiaka (prehfatoryciznegó,

b4dź \!IŻc:14tkw tlOry , ~ ~,'bądt bmy(ih waż':'.

nych ~" Reologlcmycb i poucą~. o spo-sobach· zabezpieczania ich :lIub IDB.W~· 7Jlecl~ przerwa-'

nie

'praą..

'.

..;

..

'

:

'.:.:

'

.

'.

'

: :.

.

,

.'

.

. ' ..

w.. j.illd.ch, warw&irch'

g'edlog1~

maina .

.Btoso*ać

Wkopy?' " ... '. , .. . . .

,~Po

p~;

·_cWm~.

stOsoWać

ti1kG Wtedy,'

'gdy

JWietrze1fna .·Skalna·. nie jest żby,t'

gruba.

gdy;:

Idt:-.~o6ć 'WOWpu 'me. ,przekracza ·2,0''';''' 2,5

m .

.

' ."

.

.

" .Po ~

wkoPy

mołJ]a ·atosować wtedy. gdy

spo-dziewane "jest, ·.te na' głąboko6cl 2,0 .:...2;0 m'· bt:dzie-moł.Da . 1AY8'kać otisei-wacje·. po1Jrzebne . dla . dokumen-.

·tac:li

~onywariego zdjęcia) jak· pp. obsel"WaCJe

kon-taktu lub·kon.tak.t6w.'różnych serii -.alnych,'

obserwa-cje ciekaWych szczegółóW budowy geolostczDeJ,

jed-

'

· nelb 1 .tego 8alnegn poziomu Btra1l.v'irra&zneg9· itd. '.

. Terenem, który ' stwarza .~tymalne.

'\vartiDk1

dla

tego 'typu. 'rob&t ziemnych· jest Niż PolSid, chocfai: .. z· duiym ,powodzeniem stosuje sit: je ~ zarówno

. na'· Przedpolu SUdetów, jak 1

w

~ch górach, na wododzlak7wych obszarach Odry, i 'Wisły . oraz na

wie-'. Iii innych terenach.·· . .

' .. w;kq)y:mof;na. ~tosowa~. róWnleż,.tam.. gdzl.e .. ~om .

·Wód·

i;runtow;voo jest .'w,7IIciIId~ ale :zawaze· z zaChowa- .

irleiri

odpOW1.ednł:cb. śrOdkóW' oitrOżnojci.. WaruDkl.em, łd6rj-."m'UBi być" .spełnwny~ j~t zał~e.

Wkopu w

.tif_

·

:ktej sytuacji geoilog1cznei, ~ra zapewnfałąby'

uzy-~e . 'pełnego, tzn...obejmUj~o · i

'Ilebt: .

»rofi1u .

geo'I.ogi.cmego •.

Vi

przypadku; gdy'

w.,mek .

ten

nie . nota być: spełnionY, Qbawi"Zldem :~J.oga .j~st prze-. .

TOWadzenie .dodaikowyCh obIei"wacj1 1 rekoIlBtrukcj.li. '. 'rof:llu .

z

'odpowil!dni~' iluflirac:l/ł 1" opisem.; .

,

~si:ku

oa:~~A:~~ośZ:~'~=

" ŻBr6wno

pu,y'

pracach. nad żiijt:ciem '·ieologk;zJ:lym· .

" . '. . ' ' . . . . . . .

\.f-...

.

.

-.

~,

:

.~

.

.

:

.

.;

.

~'~ ..

\.'

...

.

" " ' . ' . ' . :. . . . ' 6.' .... : .. :.: ~ " ' :: ' ,"

-

.

lJI

_{: d} Rvc.·S . .'

".

;OC:zYWuc:i~, taki~::·.~~,·

g~1ąg1ciŻD~

:.z4arzaJ/ł.

8i~.'

.ty~o wyjlltkowo l··w pr.aktyce mamy do czynienia

· .. żna,jr6Zn1ejszymi j~' włU'imitam1;

'.

..

'

...

.

'

.'

:. . ' . , . . i . ' . ' . - . .

· . ~Rowy· .. ·inOŻe~ stosować ty1!ko ~,' iIIdjt, '~bOfć '. '. ż;1IvietrzelJny"~ej Pokrywa:j'łCej 7boCże m~.

Jest·

'zbYt' :

Wielka; a' sYtuacja w6~LgrimłDwych. Sprzyjaj~;.-.: Na

. zboczacl1 dostatecznie- -nachylonych rawy'

w;kon1lJemY"

:

.... za P~OCfł' ętopn.i i wtedy m~·o· i'aViach ;~d':

kowych". c:;Jdy nachyle!iie ·ter.enu -jes1; Iti8łe'l rów. .przy~ biera f01'ilnt: ~onego· iluIkapu, .WÓIWcż8.s ~óWimy. o

,rowie

I

':

,,~".~··EwE!Dtualny' termJn, ~

&t0-kowy' .l~ "rów .ztibcZąWy'" dla:· rowu . wy.kmlaillego

· ~ 4O$f;at,~e 'Sł~ n&:ch;p(lonym zboCzu byJll;),y' p tyle

·

~ortunuy, ze ~ ~e&trzeń· r~ 'podżleHl: .'

:'rn~ą: ~a,:oQdDkl .. o więkSZym . lub ~lejszyril' ;na~"';

· ! lBrll,u .· • .stokąwc" czy ,,zboczy".' . ;'.

. . ' . . . \ .' . '

· Rowy ,schodkowe uzy8kujemy w. ten

sPoSób,

Ze na·

· t!toku danego' 'WEes1e1lda lWYkon1lliem:v. dUłY. lub .

prżerywany ·~tem ~ (ryc. -4: } '5). :zaIemie od

.

·

4D-40-,

.

.6,0-' .

'. "'0-'"

. , .. Rvc. 4 łi 5 .' .

~oWy' g~iolOglcznej

i :t.IlkrSu

p~c;:

dak1:immtBcyjne3·

(dot.

to

'~. ebploiltacji.

tawiy,'

kt6r/ł zasadniczo.

eksploatu2e . geoJDg";stratygraf).. .WY~ pos:&cze~

gólnych stopni'zależy gl6wn1e Od budOWy geolOgi~

': nej. I ·tak llPo ·kontakty. posżczególnych serJ.i powinny

znaleić . sit: mniej więcej

w

połowie ściany pionówej '.

· danego stopnia' (ryt:. 'li 8), a nie· na ścianie pm;imnej,

· polrleważ obserwacje "powierzchni kontilktaWYch' na poz.lomych·; ś~ch . stOpni był;yb,y baniŻo

utrudn!o-ne. ~.l' :

. W

taklcb

przYpadkach'

muB1my

.

"Odpo;riahrlo.

zmie-'nić wysokość po.z.czególnych Hopn1. i .jed;n.e -podwył-o

· szyć,' im1e zni.i:yć lub wylkOri.aić. st~e. Po'śreQnle •. Po- .

· za t;nn wYsOk~ stapn1 .zalety'

tet

"l'.od tego, czy mq- .

· m\vy jest d08'b:P. do nich. od' strony zbocza. ' • . :CZY .'

kartuj"cy gealog mote 'Schodzić po: 7JbDCZ1J 1 wchoqzf.ć

na' ~6lne ttoPoie od strony tego zbocza, -czy . : teł zejście p'~. sU*u . jest-. nlem.otll-we

i

'

ieoIo,g·

.p,r",. · .schOdzeniu· musi kD:x,"z,:stać ze. stopni. W· . pierWs7.Y,m

. . 0,0-'

.. : '),0-' ....

JC=:::....:,.--.--il,

f,O~· . . ' .

. Rvc;' 6:

... Z

Pow~'

tr:udntBclami teclmicznjmi przy·

wY-"

'. ~8I!lioU i ap~u ~ 8P!J9"Q' się ge-'

· ·ąl9l··na 61il'omycb" ;n1~oo::ośo1ętjiih :;r06Jd.tin.ą4cią mo .. · .·.Rv_{e:.9 : ...}

· c:moo.

W' prace 6W'9 musi. oh wtedy' włoiyć nieraz

.'.Wiele

mwenc-j4.

i·~6wości.. ' . . ' . : ". . . " : ' ....

::';mąbdkOŚĆ!ItaPm

rmw"achoctkowego

'~.

od

~_.'

·.· .. 0..0-:- .••..

·L····:···

~..

... .-.'"

x"

..

ho~Ci" żwł.e'f:r~y ·aka~ej:

.

.im.

~etrzelliia

·grubsza,::· '." 10

-I'

... . . . '

. ' ,

..

:-· tym.

'głęboki06ć

'stopni

wi.ęk~.. g9.yż. od~ODi«tcie

mUBi. .' ' . : ' . . .... .... .:'.' .... \' .. '. "

.,sięgnąć 'aż' .do Sltaly niemiieniaqei .. ~l.ewai grubOść ; . .... 2.0 - '. . . . ' . .

·zwletr~eliny ro6me· zwyczainie' w~ dół stoiku, zatem w : . ' . - '. .'. .

.. :pr2'.,ViP8dk~· .• gdy .·,,przebijanie·~ ~ię ~r~ez' nią sta~~. się 3.0'

a.

','

.' .... h

. -.

. ' ..

"zbyt uciążliwe,· np. wymaga obUdowy. wówczas IiE'- . . . ' . C

'ŻJI'. przerwać prace Drz'Y kapaniu

rowu

i założyć s

bik (ryc; ą)..

.

.

Rvc .. 10 .'.40- . i· :: . ."2,fJ-. 4'."2,fJ-.- ."2,fJ-.."2,fJ-. ·~vc •. ,

.. . wy,ti6r

urll$ica

ina'

~~ieiiie . ~Jl;'.~. tilkż~.:z8~-.

. ' nie

bBrdzo

waiIie. SŻybik 'ile zał~ iak na

·ryc ..

7_

· grozi "utratą"·

poziomu ..

,;'X".

SŻyhHt powinien więc

'być' zało.ZollY'.na n8jniżBzynl' śtopniu; tui przy świe-.

· iym.

odsło.n1ęc1.U skały,

.i'"

.na ..

q.c.

B,.' .

:432

!Z11-:- . . : .. :: 2.11- . ~/I-:, 'Je li:"

..

.~

",.

_--+-... Bvc .. 11· . ~ .,

"'~:.

go'

'np; ':'.

w·

'połoWie': ·~d.kości·:.r'stOkU, .... j8k

·to 'WBkazuje ryc •. 12. ' . . .. ": .

. . :'. . Gdy wanmellt ·ten nie mGłe ·być. ~ony,: oIb.~ .

.. ' . kiem. geologa.

ae&t

prze.Prowadzen.te· dO:cUi~ch·

Qb-.. ' sei'wiacji. i rekOllStrulkęia' profUu z:·OJipowiednią ilu-,

:'. ~ ętracią. i qpiseIIi.· ~eznaezemeiJi,. r~ SchodkOWych .

. . :1

e

l!t 'reies~ac1a faokt(Jw geolog!.cznycl1

:W

postaci.

prO--'

. ' . . . . . . .

· ,

· . ~c:1. ,~~u

.

wÓd

'

11:UD~. 'g('u~:. zw1etrzell-.

:0"; k;opiecząoAcf. uz.vSkania .. pE!łilego· ~ófUu geologicż-, ,'. ~ . R'ilc. 13. ~Pl'lIkl;Dj '. -: .•

:

>7f::':~k!1

!id.,

p.oz;olllll ·Rllc •.

14

.nego.· ltd'. ą,,' ~e ,,_e jak

.dia

.'lV'k~

..

Dłu:gQść

.

roWu 'por;iyido'WlIDa 'jest ;potr~ebami ·dokumentacji., W

.pe'Wny~. poszcZeg6lnych:·pl'Q'lPad1t8cłi. Qpamię~, że

·

~ęmy '::dla zdjącia ·Powiel'ZCl:l!Qf.owego)· iłębgkOŚć

. jego

'mazi!

,przekrocZyć' ·~1IUi: głęb.oko6ć.

wkp,pu'

' .. (2,5. m), nawet do. ··killÓl··.inetrmv. W11edy odPowiednio

. : dó '. Zzn1łiny jłębąką4cl.pówinny ulec .zmianie wymi8l'1

· ·lIZerdkośC1. 'roWu i to· zar6wIi.o· na' Poziomie eómej'

:'iaaw~"

Jak'

f

DIJ dirle.', ' . . . .' .' .' .

, . Szęrokość

,roku

'poźlam.ego

na.

wYsOkości g6rn8j

.kra-...

w~ i

na

ąmę,. a co ...

zil

tym. idz1e·

nacJlyler:iie

jaKo

. ilłu:ia~ch. śclallo zależy od

.rodzillu

Skały 1-głębokości .

.: rOwu:.

~ głębOkość wi«:kwza lub skał!!

.mniei

~o~ta · . czy ~cpł:a, bID szerokość I:OWU zarówD.o na ~a­

'.~ . górnej krawAlł_{'7.i 'jak i}

_na

_{dn1emusi być większa}

:~~ .. 115).: . . '

Rve. 16

.

~

~e

'

uiożna

w·

1lf.1!Ikt6ó'$

"

~ch

zastą;pić killkoma' odpowiednio zloka]jz~an:ymi i . ~-.

rientowanYmi .FI'd'UIII'D,i

,<rYc.

16)~ . ,

...

::~

. "

...

. . ' "

:

'

.

' . . . ' . .

·Atlc.

16

.

... ,S.I, b i k i dla

c:el6W

~ . powi~o\vęgo,'. :1: 25 000 i l: 50000 Wykonuje się Ilatych terenach,· na. · którYch nadkład &1tałY' 'zwietrzałeJ jes"1; tak dUży,

te

un.1emoi11w1a wykonanie

wIt9PU

lub. roWu: Przy nię.;.

, 1Iprzy:J~ilcycli' warunkach W6d 'pcidzieirinych naleły'

pł,yć ~. ~oj sz.y,bJku

ma

na ~ kBztałt

pro-·.iJtQkąt80 'Wy.1D1&1'ach .1,0 JU,2 ~uh ·1,2 x l,u .m, meJOeay .

zaś

rbuza

się do" kOta ... SzybJ!ki .. w,m,apją zazWy~3··:

.,-;lbuQawy wewnętrznej.

cna,

uni1aiii:cia.

QeYpywap!a. się

· ścian. Specjalną' uwagę należy zwró~·

na

Ż8be~e-ezenie 'gólmego odcinilta szylbHtu. ~: eą stos~~e '.

'. bqdt' "jako ~~ fQl'lD8 :robót·· .z1~ .. błldi

.

·

riI

połączeniu' z rowami .aCh~oWymL W płerwllz;ym' prz:yjpadlku osiągają' większe . głębokoś~ 1J1l.8Jeł.llJcm.e · przede wazyatldm od rżefJby terenu (nie ZII!POQ1iDajmy,'

" te ,.BQbiki, . o których m6wmiy, .BIl. ·przeznaczone do.'

· 'Idjęcl,a pawierz'chn1owęgo); a' więc' JlI). '25.,... 30 m, w .

: drUgIm - ąą nieco pJ;ytsze, ~. g6rny ,ich ·odclnek. · 1:ast!:PUjeraw.. . . . ' .' " . .'. .

. 'Szypiki' są dość 'a:O?JPO~oną' formą· rDą6~

zJ.em-· nY,Ch .np. na dbszarze G:órnego .$ląśa. gdz1e.~en1e . · ,kał . niewiele odbiega" od, poziomu •... ' . "

'.

Na

terenie JfJł\,1 ;Polskiego są .one stosowane ~Jko IlIPOradycm1e, np. dla ustalenia . j~ś' ważnego

· 'pozlQm1.l florystycznego lub lfa1lll4sf;ytczn.eQ •. SQ'qud .Slł: najtrudniejszą . do .wykonama. formą, r,,~t zier.noY.ch.1 !;llsadn1cw. ~owinD,y . być. ZleCane Ipecj8lnym . przedslę­ ·bJ,oratwom,· ~o :.bardzo . !iośi.v1adczony geolog-'kar-"

· . tógraf' może sobie pozwolić'. I!8" wYkonani,e ich

lIIIOSO-· bem

gospodarczym:

.'

::. ;'.

.

,

.

: ..

, .

• Wkqpy,

'

rowy,

s~b~' me:' wY~it' :prac'

ZJem..;

· nych. wykOnyi>~ przez geoIOga-kartogJ;'$ •.

:obOk

"

tych. prąc gewąg-kartograf wykónuje obsm.-wacje

do-· . datkowe, poSługUjąc się ~. wk<:JllllriU :

"WYkona-nym! 'łopatą' lub mło11m.em oraz płytild~' w~eą.Ja-,

mi wykoDan,-mi świdrem ręcznym, C7;yl1: l!ondam1. Sotida pOZ'Wlll,a na' ńosimkowo

SZ1'bk1

'

~d: W:, bu:'

dowQ Iieologi~ą danego ·terenu, zwłaszoą.przy ~­

.ciu 'łwidra sldadatiego długoścl ok. 8

m.

.

Nlemn1ęj . .'

trzeba ~ętać o

tYm..

~e przy 'korzyatan1u z' D,ł,ego

· ·nastf:lpUje często' przenueszan1eodwJ,ercmiego. mate- . :r1ału;. Ii .pt:'6bk1 na~et. ,;czyBte" I!ą batdzo .m&łe.

Son-'.'dy

me

nw.arzaJą też możllw,*" wglądu 8ą.1 vi IItruk-.

tur~, ani. w teksturę ·1Jk,Bły i· mają zaaadn1~zo ra~ę

.bytu " ~lkc;> 'na ~ch terenach, ~

kt6rYcb

.

'po~~_

· wód' gnintowych jest niBII;1.' '. . .

QZĘ$C

'.I:t

~O~ANE".

NQ~'

.

W

.

~iy.mcZasO.wej··

~trukcji

'"

SIlQr74!izaDii

'idJc:c-,

. .' ~ geolO&icznei'o",

k1i6ra

UJraqła s1Q w·

±Oku

Uble&'łYm.·

· '. wYr6łn1oDO dWie grupy. !PU.nar:tów

obiSerw&:yJilych:'

podst8:~owe i mar~e.

.'

.

.

_.

.

.

.

. '.

Do:pierwszej grupy' ZallCZODO

te

~s1Ide 'punkty

.obserwacyjn,e, dla których geolog' ~*ac~je

tzw-•

.. ~wową" ddkwJ!,entiu:ję ge01~ .: • .

nastę-Pującego schematu:: .', . '

1) !kolejny. numer

pUnktu

.

~acyjDego, 2)

bP

pUDldu obserwa~.g0,

,'.

'

3) jego ldk.a.llzae;Ja; .. : . ' . .

4jwieJkoś6, . .... . :' ',. . .,

. 5) tekstowe.i n\łStioacy,jJie.Ujc:cl- CJbe1e:rwae3ł.

..

geo1cJ

'giczuych. . . '. . : ' . : . : .. ,

6) .notatka 'O

pobran&1

prób. . ' . "

.,' Do grqp,y tej WłączOn9: wkop", ;i'O\1łY, ·.Jki:i na';'

turame Odsłon1ęcl.a

:terenu -

ale

1d6te?

.

'tz'ego,1IJ,estety

• nie ~o bllieJ. POC1ągn~O to.zasobą·ął1l8zne

·zarzuty pod adręsem autorów. Dlatego' żB.

poostawo-. Wy pwikt. obserwacyjny prapon~ UZDa~ kałldy taki

punkt obserwacyjnY,

ktOry

.st\varta.

motU:w.o6cl

doko-· nan1a' obserwacji co n.aj:ttm1~ W talkim zakresie, ;Jak1e'

daje "'Wkop. '. ' . . ..

'. Odsłon1.:cte, które' chcemy zakWal1f:lkować jaBto pod-stawowy· pUnkt abserwacyjIly, mUsi b,y~'

ktirmPletD,e,

tm.

Dl'Ue1 dawać wgląd nie .. tylkO 1V' hrietą I!kałę . 'ni~etrlałą, a~e obejmowaó całą:: ~,"etrzeJ.ho.ę 'Wl'&2

·z. ileblł- W przypadku tTudnojcl. tec.ht1ićżny'ch geolOl! pawiD1en ~adz1~

obserwacje

.

UlUpełn1ająCE '. opracowy"W8D.ego Odsłonięcia w. otoczeniu bliższym

lub dalszym dla uzup$1ema' i żrek~owania

pel:-·

nego

promu. .

Do

cfnJ,glej grupy, punktów . olJsei'wa~nych,

:.

ńł.ą;

'.'

WykonalIe .':

ręc~e:

'

ia'

pOlnQcą:PąsP.Oncie·, iizYw~-

.

.':'

,kąP.tóiraticżD.E;j;·

..

~,~

..

:

.

licme : ;;iohlIie'" .

"'d,żieiimJa

.

"'negO śWidra oraz płyt1de wkopy Wyk!on.ane. 'młotkiem ... ' ·strattgraficzrie· lub,.. 'błędy .. interpretacyj'ile . żarÓWDO

·lub ł~afą. :'Pokumentacja ich POleP ·na· zlltikalizo-".. . zjawisk .geo1ogiczny~-jak:·-mprfQlogtCZDyCh· i 1im.ych,'

'wamu makiem konwencjonalnym na· mapie. doku-o . . Nie Z8!PQIiIinIijmy teł: .0' tym, ·ue··kł~tu. T ma~

.: mEiJ;ltacyjnej lub zapijaniu. lakaJłzacji w notatnikU, . cennego czasu będzie'. lrosztaWała' ·tab 'nieprzemytlŚ...:.

:·.~ZIi!lezeniu ko1eji:J3:m n~eiem.· oraz na "'zapfeaJrlu .: W:. .. ..

Pa

..

1 nielkQ~1ina ·,pra,ca . karlo.Irafl.czjul" -. pracoWn1t: : notatniku· nti:Qleru .!-. 'krótildej Charakterystyki geolo- '. . Pr.zyjotoWu.JIlCIl :m.8pę do' '.dru.ku~. . . ' . , ' :. ':gic,Zne, ódsłoniętego u~ru .. " .... : ... '. . . ... : .. Stąd w imit: 'lIłusznej .Z~s8"dy :'Iią;i~ ńf.eco mniej,

: '.Wymagania 'stawiane dokw;nentacji sondY"są' znacz":' " a dakładnie" naBuwa".~ 'Pl'DP9ZyiCja

UB~m1nf-:·

me

ezeraze.

Regu!ówała ·je .dotychczatl apecJa1nie- oprą- . JIlłilnych ·nonn dokumentacyjrnyCli-.obo.WiążujllcY$

cna

: ~ ·tabela,. którą· WY'Peąrla1 Kmuj.1(Cy ~Og~ .. :: dkreślónel jednoa,14d' ~ehpJ,;,zdl~· z

ty..D

'

jed-,: .. 'NailUwa· się teraz pytanie, co

Jest lnJa.rą

: dostatecznej . nBk, .że w przyp8dkacb' uzilsadnioD.1ch

geolog-karto-.dla . -da'nęgo zdjęc~ geologiCznego' do-~entacji' geolo-" . "

grali.

obQWiązaDy byłby ilIWit:1[szyć ~Jbść podstaWo~ch 'gicznej? Cży będzie tQ. ddlrumentacja .wy.k~' tyiko .' .' pUlll}d6lw obserwacyjnych d,o takiej l i . , która IWa-.:dla·';pewneJ liczby podstawowych ;pUnktów ':obsetWa-' ., r.azitowałaby właściwą interpl,'eta~jll' geologiczną· obser";

.. : cyjnycll •. czy . teź- m~zą- one by{: lizUpełn10ne pewną ... wowanych zjawilik. S1Jwarza to.· naturalnie .

nie~-"lk2bą. obserw.ęcji· palnocmczych lub kontro1nyCli; a nione trudno6cl na terenJe p1anow8niaprac geoto..,

,wiąc cz;y i muSżl"utowe·pwidy obSerwacyjne wcl;lodżą~o-brI:ogr~ ~ą"Ce sit: . kOniecznością

.!R skład

ocenY

d~eoj lub' medaltatecznej dołol- . zagwarantowania pewnych

:rezerW

finansOwych i to

· :, n:J.entacii ·geologiCŻDejdanegO zdjp? OdpOw1edt ·na . - w granicach nie mńie.łBr;ych niż 2~/i'

sum:

··preliJi:rlno':'

·to ",pytanie' :me 'jest latwa i jeszcze niedawno· kaidy - 'wapych, oraz ~adniczll i bardm pOWażnIl trudnością' kartują~ geolog qpracowyllrał JIl indywidualn).e. S_d .. " :tistalleuJa 'właSciwycll' norm 'r~ch dla .teren.~

· ;. i sinutnereżuitatY."· geolpgicznych ·prac· kartogralic:z.:. ..•. . prac kartograficznycll. . . '. . ,. . . . , . , ' . . .. · . nych. okl"eW. międzywojennego. Wydaje się jednęk, że Wróćmy jednak·' do rozwał..ai!. .paprzednich., i

za.:.

.

· 1mie. powinDy być .wymagania·.dla dokJunentacjJ: Zd:j~ stai:1.ówmy się,. jak' usta1.ić

rniniDlum

P1l'llltt6W

ob8~

'cia 1.: .50 000,.

a

mne. dla zdjęcia 1 : 25 000, wobec czego . . :Wacnnych, 'które ataD.owiły1by· o kwalifikacjach' żdj~'

· ·prOpon~ję pfZYjęCJ.e .na.t~U'jlłcej· ~sady-,:· ' : : ~a? ~ za cze!lldmi koleP.ml przyją:ć, tą za_ę,

1) . miarą 'dokumentacji -zQjęcia, . geologicznego .:....: te 'na k~y' 1

cm·

·

mBIPY P171YlP8da .1 podstawowy .

· . l :-50 000 . jest .. olrreA'JoQ.il .. il.ciść IPodstawąwych iJi)unk~ów '. 'puDkt o~erw:8cyjny" w~ ą,la ma"'-py w .. kaR 1 :100 OOą · 'obserwacyjnyCh, prQPlda:lIłCYcil. na ~ jed- .. ~~y. 1 podęta:wowy' puriłtt .obserw,aeyjny

na

..

-.

,. nostkę. po-wieizcbni .. zdjęda:, uzupe1n1onych' w . miarę '. 1 kin' zdjęcia, co jest .0 'Wiele za . mało, natoarlast dla ,

.: konieczne,"~ dodatkowymi obI,erwaojlllril,· .do- .

msw

·

YI skali 1:.215 000 'trzeba byłOby, wYkOll8ć'

poIJ-: ko~ W ~aD.ych· ·punktach

terenu.

AÓŚć. ·do-·· . ,'stawoWll . dblltumentację : geo:klg1czną dla 16 ~

,datItowych obserwacji;~ podczas pracy k.artujiłey .. obserwac1jriych. A to jelikJa~ ;jeat ~oje:-duZo, zwłaszcza

, .. geolog; . . . .- . . . :.. . .:.. . .. : dla .tych : ~n6w, ,których. budOWa. ~lógi-c:t;na Dle' .... 2) . uiiarą' . dalrumentacjl . Zldjącla ge(x(Ggi~ego .. ~e&t ,;byt. IIkQmplikQ'M1.D8;. l. tu .ąochodzimy· ~o

zallad-····i·:25000Jesi .*eśIOD&··:II1o~ poci$Wowych punktów . . , mczego :,!",nkamentu tej·.me~.-',nie' ~~

'obaerwaQjDych, ~ących

na

określoną jed- ona

tzw.

..,stopnia tru~~"

•

.

budowy geologicznej

.. 'uostkę

po;v1erzchn.i

'zdjęcla . uzupełriioaych d9datkowy- dąnego obazar.u., a ,tego w zadDym prZ)padkU nie mOt-mi obseiwac;lBmOt-mi dokonanYmOt-mi na trasach' obowi-izko- . na pominąć .. O metodzie tej' jest wzmiśnka

w ..

TYm-wyCh

manzrut. . ilość uzu..pehiia~Qcycll· ~acjl . ~sowef iIiS~cji. I6Xlrząd~ 'lldJt:cia'

geologicz-.. uataJa

kairJtująCy' geo!Qg. , . . ." .. ~. . , : . . nego", ale. jako oboWiiłZU3ącą .~dt: PL:~3ęto. W. niej

· . Otwarta i .po dyskusji jest Sprawa ustalania .Uości :n~rmy stOB~~ne. VI Z'wiązku Radde~ a uwzględ -.. podstawowych , puuktóW obserwacji,. przyp8da.jących '. mające ,awetrudnoś~ budowy .e~cZIlej. terenu

na . jedn~ą -~erżehni dl& zciją6 ~ obu podział.... (tab •. 1) •.

: kach .. 'oraz 'Sprawa długości' ~ązkowyć:h ~t,

w· km dla . zdJęcia ,w. padzlałce 1: 215 000. ·Na. obecnym. ... 'etapie

Pologiqznym

prac ~ąticznych W Irkali

: Państwowej je'lń 'rze~cle rżecząkonieczną ustalH:·

. ; :pewne'obowiązujące 1l0l'llJly dolkum,entą<:ji geologicznej. '. '

· Jest to" konieczne .cho6by z· ~Wilgl. na planowąn.ie

kar-, . toera:tICZiJ;ych. prac ~ ~

k.aidY

dodat.,. kawy

Punkt

·

~ny. fo Przecnutenię pracy i .

· "nnęlJrszenie jej koS.żtów. Ale .jednocześnie ·pmiętaĆ

·

:ąależy,' że geologiczne pta~e k.artograticzne nie mogą ":się. Oł§,l'EcżBć db ao-kumel!i.tawania .,,ipl"Z~1sanej·' UośCi .

pwiktów

OIbsetw8cytjnych. Prace'

te

muszą być .jedno- .

,cześoie wkładem. do póstępu'wiedzy. geologicznej o · Zi~·: ó' '~,'i' WBzya~ch innych rJawiskach

.': geolcigi.cznych . zadl~ch w· dos"~3 badaniom

:,'geologa-kartOrgrafa częśCi. '3ej" sk61'U1PY:. ,Nie. może.m.J'·

· . wlt:c .dOpuścić

do

tego, :"aby '. geolog-b.rtograf . stał· sit: ,.;;do~entu.jącym .• automatem" pochłaniającym ~a,- .

· dratowe kilOmetry zdjęcia. Stawia:)my

e

mu

~­

'.

ma,

'

.a1e. ~ 'granicach roZs~·

mołJ,iwOAclVi,.ko-·

nania

'

:praey ~cie· rzetelnej, 'przemyślanęj:. i

"·~.'_na gruntown,l.e

poznanym

materiale

dowodo-Tab. I

, '.

: Liczba podstawowyc~ punkt6'W obserw.ac:yj~

i _długość marszrut (w km) UJ 1 kml. zdjt:cla

:" ; . . ' .

. .

Doł6_pOdllta ..

. Budowa Długość

·Skala .

'geologiczna . wowych marszrut

zdJt:ClR

_{. terenu} . pUnktów . (W km) , . _{~bs~~wacyjnycb} , , 1 :110000 prosta I '. .1,8 1,~ śreQnio złotona 2,5 2,0 złomna . 4,5 2,4 . , ' !

_..

: 1 :25000 ~rosta . . .. ' _.. , .6,0 " ,0. 4rednio złożona 9.0 .11.6 złotona . '.14,0 6,0 ,.

. Na obecnym etapie pomarii.ę .geologl.czilligo ziem pol.,. skich nD1'llIlY te jako normy minim.8lne byłyby nieco

· , wyIiI.;. A jetelł ··~dz,f.e .potrzeba wykonanii1·. nawet ~­

dzo . dużej !pracy. atw61'zmy geologow;l-kartogralfowi

::chocłat ·częciQWÓ. takie waa:unJd techniczne .pr.ęcy

rw

.... terenie,' jakie maj" w swych pracach ~0wY.ch gt!-'

· olagOwie ,innych ~C'jalno6ci

Mam:

tu· ą.a myśll.przede

.

wszYstkim

zOrganizowanie transportu, kt6fy ułatwiłby

geologoWi~karto,grafowi przenoszenie się z .. miejsca na"

miejsce. P8miętajmy o'

'bm,

te

przeclętny. geolog~

. za niskie. Poza tym byłoby smsme· wprowadzić do' '.

.. ' .. tej tabeli jeszcze jedną .zasadniczlł zm1ant:, polegajllCą .

.. na· tym.

abY

nOrmy

dokumentacyjne Utltalić 'dla du-tych . powierichni zdjęcia, np. 100 lani, a nie dla'

: Qrtograf jest także- przeciętnym ·człowl.ekiem.:· Wynl-.ld~ Pf8c7j która .jest negacją 8~S~~ pojt:te~ .pracy

434

i kml.- . . . .

W ~.

·.

sPosób

umożlJ:win]y kańujllc~U'

geol.Oaowi

.

~ącJną-'i· tlą n.BiUkowy!fu przesłankac:h ~:tą .dyspo-zycję tymf p\lllktBm4, .które chalałby _kWaImkowae: jako podstll'WOW" dokumen~cją dla swego zdjęcia. I

. tak ; np. . ógraniczy ÓD ŻŚpeWne ich UOść · na obezil~ rach tarasów rzeczny~ na rozległych, o jednostajnej

zaŹ'WYczq' budowie geologlcznej obszarach moreny

Tab. D

-MInłmalna Uczba pOdstawOwych punktów

obaer-wacyjn:ych l długoś6 marszrut (w km)

"Budowa MlIJjmaIDa·UQŚ~ Długot~

-I

po~awoW7ch

:~cU~a

geologiczna _terenu punkt6w

ob-

. marszrut &e;rvnlcyjnych (w km) 1 .:

ao

o.o.o.łprosta

.

-"Oxpow~

-Arednlo złożooa .8.Oxpow.

"

-złotema o _9,o.lI:pow.

..

-1 :2-1-1.000. prosta ' 9,Oxpo- - , - f.CbqJow.~

Ai'ednf.o żłoiona 12,o.lI: pow.· ." _"OZpow.~ !dotema 14,o.xpow.· II _{8,OxPOW. ZdjI;c.}

,

d~e3,· Ił ~ęksży

tam,

~e

J:>udawa geologkma

jest

. bardziej skOmpnkoWaoa, jak ~~

na

obszarach zabu-rzonych, glacitelktonlcznle. . . - .

. Zagadn1en1em, 'ktÓl'e czeka jeszcze na rollWf.llZ8nie,

Sl& prace d~entacyjne na tych terenach ilaazego lttaju, ·gdz1e-odałOlDlęcla. naturame, up. wzdłuż pota-~6w g6rsidch, stwarzają. możliwoAci dokonywania ob-serwacji geologicznych na dłu;l9ści wielu metrów c:zy nswet· ldlometrow .. J8k trilktowa~ tego rodzaju

od-akmięcle,. którego opracowanie geologiczne da

zapew-ne .ąf.eporóWnanie więcej dla. w.ykrin7wanej pracy kar-toWa1l!k:znej n1i. opracowanł,a innego; r6wnież podsta-· wowego p:mlutu obaetw,cyjnego, a 'Więc zasadnkio

r6wnowart.neeo

w

oceme

atcpJia "ud<*umeMawenia ... ·.

zd.1ęcla, )ak. np. wkopu? - .

A jak traktowa~ tę czę6~ masyWu tatrza:ń9k1ego,

. która jest właściwie jednyin. wielkim odsłonięciem?

<3.Y

geologowie karpaccy nie chcieliby zabr.a~ gło­

su· w tych sprawach? Przeciei' na tych terenach

sta-sunkowo dobrze odsłoniętych pl'aca kartograficma jest

:0

wiele. prostsza nit na Niżu Polskim, tylko

jproblema-ty'ka ,,nieco inna". . . . .