Stara Dongola

Stefan Jakobielski,Włodzimierz

Godlewski,M. Steinborn,A.

Leligdowicz,J. Dobrowolski,T.

Rozpędowski,K. Innemee,S. Tax

Stara Dongola

Informator Archeologiczny : badania 15, 294-295

1981

294

lo g ic z n y c h / o d sło n ięto duży, podkow iasty p ie c z kam ieni w ylepionych g llp ą usytuowany w narożniku budowli zręb ow ej. P ie c b y ł w ielok rotn ie użytkow a­ ny. Do tr z e c ie j fazy /XVIII w . ? / n a leża ły r e sz tk i dwóch poziom ów obiektu

z. podłogam i w yłożon ym i s z e r o k im i d ran icam i. Z naleziono w nich m , ln.

lapoń sk ą ły ż e c z k ę k ościa n ą, p a ciorek bursztynow y i s z e r e g wyrobów z ż e ­ la z a /g łó w n ie nlty ło d z io w e /. Dwie górn e, p rz e m ie sz a n e w arstw y z a w ie r a · ty z n a le z isk a w s p ó łc z e sn e i X IX -w ieczn e.

W tr a k c ie w ykopalisk na b ie ż ą c o prow adzono a n alizy p ed ologtczn e, pal eoblo lo g ie z ne 1 p a le o z o o lo g ic z n e . W szystk a z ie m ia wydobyta z wykopu była przem yw ana na sita c h .

U zyskane m a te r ia ły i dokum entacja znajdują s i ę w T rom s(i Muzeum, Badania na tym o b iek cie n ie będą kontynuowane.

S U D A N

STARA DONG OLA P o lsk a Stacja A rch eo lo g ii śró d ziem n o m o rsk ie j UW w K a irze

B adan iam i k iero w a ł dr Stefan J a k o b lelsk l. W ek sp e­ d ycji w z ię li u dział; dr W ło d zim ierz G odlew ski /a u to r sp ra w o zd a n ia /, m gr M. Steinborn, m g r A. L elig d o - w ic z , stu d en ci architektury: J .D o b r o w o lsk i i T .R o z - p ęd ow ski o ra z K. Innem е е i S. T ax z H olandii. F in an ­ sow ała Stacja A r ch eo lo g ii śró d ziem n o m o rsk ie j Uni­ w e rsy tetu W arszaw sk ieg o, P iętn a sty sez o n badań. M iasto i cm en ta rzy sk o śre d n io w iecz n e /V I - XIV w. / . P r a c e koncentrow ały s i ę na c z te r e c h stanow iskach;

1. K o śció ł P ółn ocn y. W se z o n ie tym ca łk o w icie o d sło n ięto 1 przebadano k o ś c ió ł znajdujący s i ę ok oło 1 .0 0 0 m na północny w sch ód od K ościo ła na K olum nach G ranitow ych. J e s t to m ała budowla z c e g ły niepalonej o w y­ m iarach ł l , 5 x 1 1 ,5 m , w zn iesio n a poza o b sza rem zw artej zabudowy, być m o ż e zw iązan a z p ob lisk im cm en ta rz y sk iem .

K o śció ł Północny z o s ta ł zbudowany na planie k rzyża wbudowanego w kwa rat, z w n ętrzem p odzielonym na d z ie w ię ć m ałych p o m ie sz c z e ń . C z ę ść centralna b yła n iew ątp liw ie zw ień czon a kopułą. Na ścia n a ch zachow ały s ię fragm en ty m a lo w id eł /p o s ta ć s ie d z ą c a 1 p o sta ć s to ją c a / pochodzący с

najprawdopodobniej z ХШ w ieku. Drobne zn a lezisk a potw ierdzają, tak późną datę ow ego obiektu.

2. Groby sk a ln e, W pobliżu w io sk i E l G addar, około 2 km na północny w schód od w czesn y ch k ościołów D ongoll o d sło n ięto w tym se z o n ie grób skalny /R T . 2 / , który znajduje s i ę w pobliżu grobu R T . 1, o d sło n iętego w roku .1970. Szyb grobow y z e stop n iam i wykutymi w sk a le prow adzi od zachodu do dwóch m afych, rów n oległych do s ie b ie , kom ór grobowych.

296

W obu k om orach znajdują s i ę wykute w sk a le antroporaorficzne z a g łę ­ b ie n ia . O k reślają one jed n ozn aczn ie układ obu pochówków, k tó iy ch g ło ­ wy zw rócon e były na zachód . We w sch od nich ścia n a ch kom ór znajdują s i ę p łytkie n is z e . GrÄ> ten b y ł ju ż w c z e śn ie j odsłaniany i całk ow icie o c z y sz c z o n y , Z achow ane d ek oracje r z e ź b ia r sk ie w g ro b ie R T . 1 /k r z y ż nad w e jś c ie m do kom ory grobow ej o ra z k rzy ż w e w sch od niej n is z y /, jak ró w n ież układ ant ropom o r f Icznych za g łęb ień w gro b ie RT. 2 w sk azu ­ ją, te oba grob y pow stały w e w czesn ym o k r e s ie c h r z e śc ija ń sk im w M a- kkuril i m ogą by<5 datowane na V I /VU w iek . D atow anie grobów je s t b a r ­ dzo h ip otetyczn e z e w zględu na brak w yp osa żen ia zachow anego w ew nątrz. 3. M eczet, Kontynuowano p ra ce b adaw cze oraz dokum entację arch itek to ­

n iczn ą w celu u sta len ia orygin alnego wyglądu tej budowli, która je s t ob ecn ie Interpretow ana jako s a la tronow a królów nubijskich,

4. P r z e d m ie ś c ia . Kontynuowano od słan ian ie 1 badania zabudowy m ie s z k a l­ n ej. Z akończono e k sp lo r a c ję domu В o bardzo podobnym u kładzie p r z e ­ strzen n ym do Domu A, w którym w roku 1976 o d sło n ięto m alow id ła. O dsłonięto ró w n ież fragm en t u lic y b iegn ącej w zd h iż południowych śc ia n domów A 1 B .

S Y R I A

PALMYRA P o lsk a Stacja A rch eo lo g ii Ś ród ziem n o m orsk iej UW w K a irze

B adaniam i k iero w a ł d o c. dr hab, M ichał G aw likow ski. F in ansow ała P olsk a Stacja A r ch eo lo g ii Ś ród ziem n o ­ m o r sk iej UW w K airze. 23 se z o n badań /2 4 . IX, - 30. X . 1981 r . / .

P r a c e prowadzone s ą w zachodniej d z ie ln ic y P a lm y ry , tzw . O bozie D ioklecjana /о к . 300 n. e. / . W tym s e z o n ie badania k oncen trow ały s i ę w południowej c z ę ś c i obozu, w ru inach rysu ją cej s i ę na p ow ierzch n i dużej budowli. Z e w zględu na jej zn aczn e ro z m ia ry , jak ró w n ież tru d n o ści tech ­ n iczn e /w ie lk a ilo ś ć bloków kam ien nych z e zw alonych ś c ia n / o d słon ięto tylko c z ę ś ć budowli, około 70 m^.

Budynek m ia ł k szta łt n iereg u la rn eg o czw orokąta w sp a rteg o od po­ łudnia o m ur zew n ętrzny obozu. W zniesiony w tej sam ej te ch n ice co inne budowle cza só w D iok lecjan a, p rzede w szy stk im obozow e p rin cip ia , pocho­ d zi zapew ne z o k resu z a ło ż e n ia obozu, tj. około 300 r . n .e .

B udowla m ie r z y około 40 m d łu g o ści, p rzy s z e r o k o ś c i od około 14 do 17 m. Dokładne w ym iary m o g ą z o s ta ć u stalone dopiero po u su n ięciu zasyp u o m ią ż s z o ś c i do 4 m . Budynek d z ie li s ię na dw ie n ie reg u la rn e nawy p rze d z ie lo n e rzęd em fila ró w , k tóre m ie r z ą 2 ,2 5 m d łu g o ści 1 6 to ją w takich odstępach na sty lo b a c ię , lek ko w yn iesion ym ponad kam ienną p osadzkę obu naw. Jedyne d oty ch cza s zidentyfikow ane w e jś c ie znajduje s i ę po str o n ie