Marcin (uściński, Piotr Łuczkiewicz
III. P r o to h is to r ic k á k o n fe r e n c e „k e lts k é
,
g e r m á n s k é a č a s n ě s lo v a n s k é o s íd le n í"
( p o z d n í d o b a la té n s k á , d o b a ř ím s k á
;
s tě h o v á n í n á r o d ů a č a s n ě s lo v a n s k é o b d o b í).
S íd liš tě , s íd liš tn í o b j e k t y a n á l e z y a je jic h v ý z n a m
p r o c h r o n o lo g ii p r o to h is to r ic k é h o v ý v o je \
Mikulov,
2 9 .1 0 - 2 .1 1 .2 0 0 7
(Międzynarodowa konferencja naukowa w Mikulovie)
W d n ia c h 29 p a ź d z iern ik a - 2 listo p a d a 2007 ro k u w salach zam k u w M ikulovie w C zechach odbyła się k o le jn a 1 (trzecia już) o d sło n a cyklicznej k o n fe ren cji Archeologie barbarů. Tym razem jej tem atem były p ro b le m y o sa d n ictw a i o sad w strefie m ięd zy W isłą a D u n ajem o d o k resu lateńskiego p o p o czątk i w czesnego średniow iecza. O rg an iz ato rem sp o tk a n ia były A rcheologický ú stav AV ČR w Brnie, K atedra p rak tick é a ex p e rim e n tá ln í archeologie U n iw ersy te tu w H rad ec K rálové, Ú stav archeologie a m uzeolo- gie M asary k o v a U n iverzita w B rnie o raz R egionální m u z e u m w M ikulovie. P erso n aln ie pieczę n a d p rz e biegiem k o n fe ren cji spraw ow ali d r d r E d u a rd D ro- b e rja r o raz Balazs K om oróczy. W założeniu, cały cykl s p o tk a ń Archeologie barbarů m a n a celu w y m ian ę d o św iad czeń i p rez en ta cję w y n ik ó w b a d a ń m ło d eg o p o k o le n ia bad aczy (oraz stu d en tó w ) z C zech, Słow a cji i Polski. S tronę polską rep rezen to w ali ty m razem : d r M aciej K arw ow ski, m g r A gnieszka R eszczyńska i m g r Iw ona Florkiew icz (U n iw ersy tet Rzeszow ski), d r P io tr Łuczkiew icz i m g r M arcin Juściński (U n i w ersy te t M arii C urie-S kłodow skiej w L ublinie); d r M arek O lędzki (U n iw ersy tet Łódzki); prof, d r hab. T adeusz M akiew icz i d r A n d rzej M ichałow ski (U n i w ersy tet im . A dam a M ickiew icza w P o zn an iu ) oraz d r D aniel Ż ychliński i m g r P io tr Pachulski (firm a a r ch eo lo g iczn a „T h o r” z P oznania). O g ó łem w ygłoszo n o 37 referatów .
1 E. D roberjar, M. Lutovský (ed.), Archeologie barbarů 2005.
Sborník příspěvků z I. protohistorické konference „Pozdně kel tské, germánské a časně slovanské osidlem”, K om ice, 20-22. září 2005, Praha 2006; E. D roberjar, O. Chvojka (edd.), Archeologie barbarů 2006. Příspěvky z II. protohistorické konference, České Budějovice 21-24.11.2006. Archeologické výzkum y v jižních
Č echách, Supplem entum 3, České Budějovice 2007.
W ykład w prow adzający К chronologickému třídění sídlištních objektů doby řím ské na Moravě, w ygłosił n e sto r czeskiej i środkow oeuropejskiej archeologii p ó źnego okresu rzym skiego i okresu w ędrów ek lu dów, prof. d r hab. Jaroslav Tejral. G ru p ę referatów d o tyczących o k resu lateńskiego, m łodszego okresu prze- d rzym skiego i w czesnego okresu rzym skiego o tw o rzyło w ystąpienie Igora Bazovskego, Radoslava Č am - bala i M iloša G regora o d n o śn ie osady z m iejscow ości C horvátski Grob. W tej sekcji prezen to w an e były także m ateriały ze stanow iska w Blansku (Josef W il czek), oraz dacka ceram ik a z Prellenkirchen w D o l nej A ustrii (d r M. K arw ow ski). C eram ice dackiej, ty m razem je d n a k z datow anych n a w czesny okres rzym ski stan o w isk k u ltu ry przew orskiej, pośw ięcone było w ystąpienie m g r I. Florkiew icz. P roblem atykę ceram iki lateńskiej i w czesnorzym skiej jako źró d ła in fo rm acji chronologicznych zanalizow ał dogłębnie V lad im ír Salač. Lubelskim akcentem było w ystąpienie dr. P. Łuczkiewicza, w k tó ry m szczegółow o om ów ił w yniki sw ych w ieloletnich b a d a ń n a osadzie k u ltu ry przew orskiej w Sobieszynie.
K olejna g ru p a referatów k o n cen tro w ała się na zag adnieniach ch ro n o lo g ii najw cześniejszego o sad nictw a germ ańskiego. D r E. D ro b e rja r w b ard zo o b szernym w ystąpieniu p rzed staw ił swoje u stalenia o d n o śn ie najw cześniejszego h o ry z o n tu o sadnictw a sw ebskiego w C zechach, n ato m iast V lad im ír V arsík o m ó w ił najstarsze osady g erm ańskie w zachodniej Słowacji.
B ardzo licznie re p rezen to w an y był blo k te m aty cz n y o d n o szący się do w czesnego i środkow ego o k resu rzym skiego. W tej serii m o ż n a było p o słu ch ać w y stą p ie ń T om áša Z em an a, om aw iającego stan b a d a ń o sad n iczy ch n a M oraw ach, Jána Jílka i V ita V okolka, p rezen tu jący ch m a te ria ły z o sad y w S lepoticích koło
K ronika - T h e chronicle
Pardubic, o raz Jána Beljaka, przedstaw iającego o sa dę w Štúrovie. B ardzo in teresu jąco p rzed staw iała się talcże o sad a z m iejscow ości Slatnice, p re z e n to w a n a przez F ran tišk a K ašpárka, n a której zn alezio n o m .in. dom halo w y o p o w ie rz c h n i p o n a d 360 m 2. N ajcie kaw szym i znaleziskam i z osady w M ik u lo v icach (re ferat Jakuba H alam y, J. Jílka i R adka Sedláčka) były n ato m iast liczne fra g m e n ty im p o rto w a n y c h naczyń terra sigillata. D r M . O lędzki p rz ed staw ił kom pleks osadniczy z W ólki D om an io w sk iej k o ło R adom ia, nato m iast A. M ichałow ski osadę w Szym kow ie na D olnym Śląsku. P rzed m io te m w ystąp ien ia m g r M. Juścińskiego była b a rd z o interesu jąca, je d n o - dw orcza o sad a k u ltu ry przew orskiej z T arkaw icy na Lubelszczyźnie.
Z o m aw ian y m pow yżej b lokiem c h ro n o lo g icz nym k o re sp o n d o w a ła g ru p a w ystąp ień p re z e n tu ją cych m a te ria ły i stanow iska rzym skie. K ristián El- schek i Ján R ajtar p rzedstaw ili o b szern e s tu d iu m na tem at b a d a ń rzym skiego o b o z u m arszow ego w Z á v o de. Sońa K lanicová zap rezen to w ała znaleziska terra sigillata z o sad y M ušov-B urgstall, a M arek K alábek rzym skie i g erm ań sk ie m ateriały z okolic H ulína. Ja roslav Jiřík i M ilan Řezáč p odzielili się sw ym i u w a gam i o d n o śn ie najnow szych czeskich znalezisk b a r barzyńskich n aślad o w n ic tw ceram ik i rzym skiej. N ie jako p o d su m o w a n ie m tej części o b ra d było b ard zo o b szern e i szczegółow e w ystąpienie Blaázsa K om o- róczego, k o n fro n tu jąc e lokalne m ateriały germ ań sk ie z rzy m sk im i znaleziskam i i stan o w isk am i z C zech i Słowacji.
Liczną g ru p ę s ta n o w iły re fe ra ty o d n o sz ą c e się do p ó ź n e g o o k re su rzy m sk ieg o i o k re su w ę d ró w ek ludów. W y stą p ien ie M ila n a K u ch ařík a , M ich a la Bu- reša, Iv an y P lein ero v ej i Jaroslava Jiřík a p o św ię c o n e było, ta k d a to w a n y m , n o w y m zn a le z isk o m z le w o brzeżnej P ragi. M a te ria ły z P rag i, ty m ra z e m z c m e n tarzy sk a w P ra d z e -Z lič ín ě , by ły ta k ż e p rz e d m io te m p rez e n ta cji Jiřía Vávry. T em aty k a g ro b o w a k o n ty n u o w a n a była p rzez Ja ro m íra B eneša, k tó ry p rz y bliżył słu c h a c z o m p ro b le m a ty k ę p o c h ó w k ó w p só w z p ó ź n o g e rm a ń sk ic h o sa d w C zech ach . Jiří M ilitk ý o m ó w ił szczegółow o z n a le zisk a n u m iz m a ty c z n e z o sad w C zech ach , d a to w a n e n a p ó ź n y o k re s rz y m ski i o k res w ę d ró w e k ludów . P e te r D re sle r o d n ió s ł się d o z a g a d n ie ń z m ia n w s tru k tu rz e o sa d n ic zej, zach o d zący ch o d m o m e n tu p o ja w ie n ia się n a jw cześniejszych S łow ian. R eferat T. Z e m a n a , M a r ti n a H lo źk a i M iro slav y G reg ero v ej p o św ię c o n y był w całości a n a liz ie p e tro g ra fic zn e j c e ra m ik i z o sa d y w Z lech o v ie, z k o lei K ristý n a U rb a n o v á z a p re z e n tow ała tek sty lia d a to w a n e n a o k re s w ę d ró w e k lu dów, p o c h o d z ą c e ze z b io ró w M u z e u m N a ro d o w e g o
w P rad ze. O d p rz e d sta w ia n e g o s p e k tr u m te m a tó w n ie c o o d b ie g a ła (sk ą d in ą d b a rd z o in te re su ją c y ) refe ra t, k tó ry w y g ło sił Jiří M usil, tra k tu ją c y o b a d a n ia c h p ó ź n o rz y m sk ie j o sa d y w o azie el-H ajez w Egipcie.
Z n aczący ak cen t w p rzed staw ian ej sekcji c h r o n o lo g iczn ej sta n o w iły p o lsk ie w y stąp ien ia. M g r A. R eszczyńska o m ó w iła szczegółow o w y n ik i p ro w a dzo n y ch p rzez siebie b a d a ń n a o sad zie w T rm ic ic h - Ú stí n a d L abem , fu n k cjo n u ją cej w p ó ź n y m o kresie rz y m sk im i p o c z ą tk a ch o k re su w ęd ró w ek ludów . Prof. T. M akiew icz z a p rezen to w ał im p o n u ją c e w y n ik i b a d a ń n a osad zie w K onarzew ie. S zerokopłasz- czyznow e p ra c e n a tra sie a u to s tra d y A2 u m o żliw iły tu p rz e b a d a n ie sta n o w isk a w całości i o d sło n ięcie setek obiektów , w ty m pierw sz y ch w W ielk o p o lsce w ielkich d o m ó w halo w y ch z o k re su w ęd ró w ek lu dów. Gros jego w y stąp ien ia p o św ięco n y był je d n a k d o m n ie m a n y m i w y w o łu jący m w iele k o n tro w e rsji, p o c h ó w k o m cia ło p a ln y m w je d n e j ze s tu d n i n a tej osadzie. D r D. Z ychliński, n iejak o w n a w ią z a n iu do p o p rz e d n ie g o re fe ra tu , z a p re z en to w a ł ró w n ie in te resujące b a d a n ia n a d a to w an y ch n a te n sam okres o sa d a c h w G ieczu i C ieślach w W ielkopolsce. U z u p e łn ie n ie m jego refe ra tu były uw agi P. P achulskie- go, d o tyczące g o sp o d a rk i zw ierzęcej i s tru k tu ry m a te ria łó w o steo lo g iczn y ch n a w y b ran y ch o sad ach w W ielk o p o lsce, w ty m o b y d w u w cześniej p rz e d s ta w ianych.
W p ro g ram ie konferencji m ieściła się rów nież w ycieczka do pobliskich D olních V ěstonic, jednego ze sztandarow ych stanow isk archeologicznych p a leolitu europejskiego. U czestnicy konferencji m ieli ta m m ożliw ość zw iedzić m iejscow e m u zeu m , w k tó ry m p rezen to w an e są zabytki epoki k am ienia. D alsza tra sa prow adziła do M ušova, w m iejsce znalezienia słynnego g ro b u „książęcego” z II w. n.e. oraz u m o c n ień rzym skiego o b o zu m arszow ego z ep o k i w ojen m ark o m ań sk ich . D o sk o n ały m u z u p ełn ien iem k o n fe rencji była zo rg anizow ana n a czas jej trw a n ia w p o d ziem iach zam ku w M ikułow ie w ystaw a najbardziej sp ek tak u larn y ch znalezisk z ep o k i rzym skiej z p o b li skich stan o w isk archeologicznych - Ř ím ané a G erm á ni v kraji po d Pálavou.
O b szern a ko n feren cja w M ikułow ie sta n o w i ła d o sk o n ały przegląd najnow szych b a d a ń p ro w a d zonych w C zechach, na Słow acji i w Polsce2, dała
2 Por. E. D roberjar, B. Komoróczy, D. V achútova (eed.),
Barbarská sídliště. Chronologické, ekonomické a historické aspekty jejich vývoje ve světle novyých archeologických výzkum ů (Archeologie barbarů 2007). B rno 2008. Spisy A rcheologického
Ú stavu AV ČR B rno 37.
Kronika - The chronicle
też okazję do p o ró w n a n ia ich w yników i w ym iany dośw iadczeń badaw czych. Z aow ocow ała n aw iąza n ie m w ielu k o n ta k tó w p erso n aln y ch i zacieśnieniem w sp ó łp racy m iędzy naukow cam i. D ow o d em p o zy
tyw nego o ddźw ięku i wagi p o ru sz an y ch p ro b lem ó w jest zam ierzo n a k o n ty n u ac ja idei sp o tk a ń Archeologie barbarů, ty m razem w p aź d ziern ik u 2008 ro k u w Sa noku. D r P io tr Ł u c z k ie w ic z M g r M a rc in Iu ś c iń s k i I n s ty tu t A r c h e o lo g i i U M C S w L u b lin ie PI. M . C u r ie - S k lo d o w s k ie j 4 2 0 - 0 3 1 L u b lin piotr_luczkiewicz@hotnnail.com farsoes@wp.pl
