Nasiennictwo i odmianoznawstwo
C
C
C
H
H
H
A
A
A
R
R
R
A
A
A
K
K
K
T
T
T
E
E
E
R
R
R
Y
Y
Y
S
S
S
T
T
T
Y
Y
Y
K
K
K
A
A
A
I
I
I
O
O
O
C
C
C
E
E
E
N
N
N
A
A
A
O
O
O
D
D
D
M
M
M
I
I
I
A
A
A
N
N
N
W
W
W
K
K
K
O
O
O
L
L
L
E
E
E
K
K
K
C
C
C
J
J
J
I
I
I
P
P
P
O
O
O
L
L
L
O
O
O
W
W
W
E
E
E
J
J
J
Z
Z
Z
I
I
I
E
E
E
M
M
M
N
N
N
I
I
I
A
A
A
K
K
K
A
A
A
T
T
T
E
E
E
T
T
T
R
R
R
A
A
A
P
P
P
L
L
L
O
O
O
I
I
I
D
D
D
A
A
A
L
L
L
N
N
N
E
E
E
G
G
G
O
O
O
C
C
C
H
H
H
A
A
A
R
R
R
A
A
A
C
C
C
T
T
T
E
E
E
R
R
R
I
I
I
S
S
S
T
T
T
I
I
I
C
C
C
A
A
A
N
N
N
D
D
D
E
E
E
V
V
V
A
A
A
L
L
L
U
U
U
A
A
A
T
T
T
I
I
I
O
O
O
N
N
N
O
O
O
F
F
F
C
C
C
U
U
U
L
L
L
T
T
T
I
I
I
V
V
V
A
A
A
R
R
R
S
S
S
I
I
I
N
N
N
T
T
T
H
H
H
E
E
E
T
T
T
E
E
E
T
T
T
R
R
R
A
A
A
P
P
P
L
L
L
O
O
O
I
I
I
D
D
D
P
P
P
O
O
O
T
T
T
A
A
A
T
T
T
O
O
O
C
C
C
O
O
O
L
L
L
L
L
L
E
E
E
C
C
C
T
T
T
I
I
I
O
O
O
N
N
N
mgr inż. Joanna Piskorz
dr inż. Agnieszka Przewodowska, mgr inż. Dorota Michałowska IHAR-PIB Oddział w Boninie, Pracownia Zasobów Genowych Kultur in vitro
e-mail: piskorz@ziemniak-bonin.pl
Streszczenie
Utrzymywanie zasobów genowych tetraploidalnych form ziemniaka w kolekcji polowej odbywa się poprzez założenie doświadczenia poletkowego z odmianami w okresie wegetacji w dwóch powtórze-niach po 10 krzaków. Głównym celem jest ochrona przed utratą zasobów poprzez utrzymywanie ich w stanie żywym w warunkach ex situ, charakterystyka i ocena oraz udostępnianie nowej puli genetycz-nej ziemniaka tetraploidalnego. Corocznie kolekcja powiększa się o nowe odmiany polskie i zagra-niczne. Wszystkie wysadzone odmiany podlegają charakterystyce i dokładnej ocenie. Zebrane mate-riały oceniane są pod względem cech botanicznych (łodyga, liść, kwiatostan i owoc) oraz morfologicz-nych (kolor skórki, miąższu, kształt bulw, głębokość oczek). Odmiany wyróżniające się ocenianymi cechami zostają wprowadzone do długoterminowego przechowywania w postaci roślin in vitro do ban-ku genów w oddziale IHAR-PIB w Boninie. Informacje o nich są przekazywane do Kuratora centralnej bazy danych, który wprowadza je do systemu EGISET.
Słowa kluczowe:baza danych, charakterystyka, kolekcja polowa, ocena, system EGISET, ziemniak Abstract
Maintaining genetic resources of tetraploid potatoes in the field collection takes place by growing po-tato cultivars in two replicates during the growing season. Each replicate consists of ten bushes of each cultivar. The main objective of keeping the collection alive in ex-situ conditions is to prevent the loss of genetic resources. Moreover, the collection is also characterized and evaluated. Additionally, it provides a new gene pool of tetraploid potato. That is because new Polish and foreign varieties enrich the collection each year. All planted cultivars are subject to characteristics and accurate assessment. Collected materials are evaluated in terms of botanical characteristics (stem, leaf, inflorescence, and fruit) and morphological (skin color, flesh color, tuber shape, eye depth). Cultivars distinguished by the assessed features are introduced into long-term storage in the form of in vitro plants to the Gen Bank in the Bonin Research Center of IHAR-PIB. The information about new accessions is transferred to the Curator of the central database, which introduces it to the EGISET system.
Keywords: characteristics, database, EGI-SET system, evaluation, field collection, potato
orocznie w oddziale IHAR-PIB w Bo-ninie jest prowadzone doświadczenie ex situ z kolekcją polową ziemniaka tetraploidalnego. Nowe obiekty do kolekcji są pozyskiwane na drodze współpracy z przed-stawicielami hodowli polskiej i zagranicznej. Odmiany z krajowego rejestru oraz katalogu europejskiego wysadzane są na poletkach
doświadczalnych. Zasoby genowe tetraplo-idalnych form ziemniaka rozmnaża się wege-tatywnie w doświadczeniach poletkowych. Odmiany wysadza się w dwóch powtórze-niach po 10 krzaków. W agrotechnice stosu-je się 4-letni płodozmian, nawożenie orga-niczne i mineralne dostosowane do zasob-ności gleby oraz ochronę zabezpieczającą
C
Fot. 1. Kolekcja odmian ziemniaka w polu (wszystkie zdjęcia – J. Piskorz, D. Michałowska)
Fot. 2. Przykład kwiatostanu ziemniaka
Celem prowadzenia tej kolekcji jest za-bezpieczenie zasobów przed utratą poprzez utrzymanie ich w stanie żywym w warunkach ex situ, charakterystyka i ocena oraz udo-stępnianie nowej puli genetycznej ziemniaka tetraploidalnego do obecnego i przyszłego wykorzystania w hodowli nowych odmian, pracach badawczych i działalności szkole-niowej na rzecz wyżywienia i rolnictwa, zwiększenie różnorodności genetycznej na obszarach wiejskich oraz podnoszenie świa-domości społeczeństwa na temat roślinnych zasobów genowych.
W okresie wegetacji charakteryzowana jest część nadziemna ziemniaka. Opisuje się: barwę kwiatów korony, wielkość kwia-tów, barwę pylników, przebarwienia antocy-janowe pylników, długość szyjki słupka, wy-sokość kwiatostanu oraz obfitość kwitnienia.
Fot. 3. Poletko doświadczalne
Fot. 4. Bulwy odmian ziemniaka z kolekcji polowej
Fot. 5 i 6. Różnice kształtu kwiatów oraz barwy płatków korony
Fot. 7. Przebarwienia antocyjanowe pylników
Fot. 8. Obfitość kwitnienia
Opisując roślinę, czyli krzak ziemniaka, określa się jej wysokość, typ: łodygowy, li-ściowy, pośredni; pokrój: rozłożysty, półsto-jący, stojący; grubość łodyg, obecność lub brak skrzydełek, zabarwienie antocyjanowe liści i łodyg, barwę i połysk liści.
Fot. 9. Różne odcienie zielonej barwy liści
Fot. 10. Przebarwienia antocyjanowe liści
Fot. 11 i 12. Różnice wysokości, typu oraz pokroju krzaków ziemniaka
Fot. 13. Przykład zróżnicowania bulw
Fot. 14. Odmiana o fioletowej barwie skórki i miąższu
Fot. 15. Odmiana o różowej barwie skórki
Fot. 16. Różnice w barwie skórki bulw dwóch odmian
Odmiany z kolekcji polowej są dokładnie opisywane, wyniki doświadczeń oraz doku-mentacja fotograficzna gromadzona jest w wersji elektronicznej. Informacje zebrane z obserwacji polowych i oceny po zbiorach tworzą bazę danych odmian kolekcji polowej.
Dane dotyczące kolekcji polowej są prze-kazywane Kuratorowi kolekcji zasobów ge-nowych ziemniaka in vitro. Kurator ustala, które z odmian należy wprowadzić do długo-terminowego przechowywania w postaci roślin in vitro w Banku Genów Ziemniaka w
dzanie obiektami długoterminowo przecho-wywanymi oraz ich dystrybucją. Na stronie https://wyszukiwarka.ihar.edu.pl/pl można uzyskać informacje o odmianach zgroma-dzonych w banku genów ziemniaka w Boni-nie, a także zamówić niewielkie próbki od-mian w postaci minibulw bądź roślin in vitro.
Fot. 17 i 18. Dokumentacja fotograficzna bulw i kwiatów
