Ziemniak Polski 2005 nr 2 13
Nasiennictwo i odmianoznawstwo
NOWE ODMIANY ZIEMNIAKA
dr Juliusz KamasaCentralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wielka
2005 roku do Krajowego Rejestru wpi-sano 15 nowych odmian ziemniaka, repre-zentujących wszystkie grupy wczesności i grupy użytkowe. W grupie jadalnych wpro-wadzono do uprawy 8 odmian przeznaczo-nych do bezpośredniego spożycia oraz po dwie przydatne do przetwórstwa na frytki i chipsy. Spośród trzech pozostałych odmian skrobiowych jedna może być wykorzystywa-na do produkcji frytek i suszów spożyw-czych.
Poniżej podano krótki opis właściwości użytkowych nowo wprowadzonych odmian, a w tabelach 1 i 2 uśrednione wyniki dwulet-nich doświadczeń rejestrowych dotyczących najważniejszych cech użytkowych i odpor-nościowych określających wartość gospo-darczą. Pod koniec 2004 roku skreślono z Rejestru dwie wczesne odmiany jadalne: Aksamitka i Albina. W wyniku tych zmian Krajowy Rejestr liczy obecnie 126 odmian ziemniaka, w tym 92 jadalne i 34 skrobiowe.
Tabela 1
Plon bulw, zawartość skrobi i plon skrobi (doświadczenia rejestrowe COBORU, 2003-2004)
Plon Zawar- Plon Wielkość
Bulw tość skrobi bulw
Odmiana Użytkowanie Ogólny skrobi
Plon bulw handlowy
skala dt/ha % dt/ha dt/ha % plonu ogóln. 9-stop. Wzorzec 413 13,4 55,2 391 Courlan* jadalna/chipsy 281 15,8 44,2 262 94 7 Oman jadalna 388 14,7 56,9 364 93 7 Veronie jadalna 413 14,3 59,6 391 95 8 Wzorzec 446 16,2 71,8 418 Elanda jadalna 486 12,9 62,5 451 93 8 Roxana jadalna 455 13,8 62,5 431 94 9 Niagara** jadalna 531 13,7 71,8 493 93 8 Agnes jadalna/frytki 442 16,5 72,5 405 92 8 Fribona jadalna/frytki 397 15,9 62,5 376 94 8 Marlen jadalna/chipsy 455 15,9 72,5 426 94 8 Adam skrobiowa 397 18,8 74,0 359 91 7 Wzorzec 436 18,0 75,1 412 Jelly*** jadalna 497 14,8 69,8 486 97 9 Medea jadalna 462 14,7 66,1 428 93 7 Roko jadalna 462 15,2 70,6 441 95 8 Wist skrobiowa/frytki 449 18,4 80,4 404 90 7 G r u p a w c z e s n o ś c i Inwestor skrobiowa 467 20,5 95,4 400 86 6 * odmiana bardzo wczesna
** odmiana średnio późna *** badana w latach 2002-2003
COURLAN (Pepsico Foods, Wielka
Bryta-nia) – bardzo wczesna, jadalna, o podwyż-
szonej zawartości skrobi, w typie konsump-cyjnym ogólnoużytkowym do mączystego. Bulwy duże, okrągłe, kształtne, o płytkich
W
Ziemniak Polski 2005 nr 2 14
oczkach i jasnożółtym miąższu oraz bardzo małej zawartości cukrów redukujących. Ni-skoplenna, ale o dużym udziale frakcji han-dlowej w plonie. Przeznaczona głównie do przetwórstwa na chipsy.
OMAN (HZ Zamarte) – wczesna, jadalna,
w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym. Bulwy duże, owalne, kształtne, o bardzo płytkich oczkach, żółtym miąższu i bardzo dobrym smaku. Dość plenna, o dużym udziale frakcji handlowej w plonie.
VERONIE (Van Rijn, Holandia) –
wcze-sna, jadalna, w typie konsumpcyjnym ogól-noużytkowym do mączystego. Bulwy bardzo duże, owalne, kształtne, o bardzo płytkich oczkach i jasnożółtym miąższu. Plenna, o bardzo dużym udziale frakcji handlowej w plonie.
ELANDA (HZ Zamarte) – średnio
wcze-sna, jadalna, o niskiej zawartości skrobi, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym. Bulwy bardzo duże, owalne, kształtne, o płytkich oczkach i żółtym miąższu. Bardzo
plenna, o dużym udziale frakcji handlowej w plonie.
ROXANA (Europlant, Niemcy) – średnio
wczesna, jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym. Bulwy bardzo duże, owalne, kształtne, o bardzo płytkich oczkach i żółtym miąższu. Plenna, o bardzo dużym udziale frakcji handlowej w plonie.
AGNES (Europlant, Niemcy) – średnio
wczesna, jadalna, o podwyższonej zawarto-ści skrobi, w typie konsumpcyjnym ogólno-użytkowym do mączystego. Bulwy bardzo duże, owalne, kształtne, o bardzo płytkich oczkach i jasnożółtym miąższu. Plenna, o dużym udziale frakcji handlowej w plonie. Przydatna do przetwórstwa na frytki.
FRIBONA (Europlant, Niemcy) – średnio
wczesna, jadalna, o podwyższonej zawarto-ści skrobi, w typie konsumpcyjnym ogólno-użytkowym. Bulwy bardzo duże, owalne, kształtne, o bardzo płytkich oczkach i żółtym miąższu. Dość plenna, ale o bardzo dużym udziale frakcji handlowej w plonie. Przydatna do przetwórstwa na frytki.
MARLEN (Agrico, Holandia) – średnio
wczesna, jadalna, o podwyższonej zawarto-ści skrobi, w typie konsumpcyjnym ogólno-użytkowym do mączystego. Bulwy bardzo duże, owalne, kształtne, o płytkich oczkach i jasnożółtym miąższu oraz bardzo małej za-wartości cukrów redukujących. Plenna, o bardzo dużym udziale frakcji handlowej w plonie. Przeznaczona głównie do przetwór-stwa na chipsy.
ADAM (HR Szyldak) – średnio wczesna,
skrobiowa, o zawartości skrobi ok. 19%. Bulwy duże, owalne, kształtne, o dość płyt-kich oczkach i kremowym miąższu. Średnio plenna, o dość dużym plonie skrobi (w po-równaniu z wzorcową odmianą Glada daje niższy plon skrobi, ale jest od niej o dwa tygodnie wcześniejsza).
JELLY (Europlant, Niemcy) – średnio
późna, jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym. Bulwy bardzo duże, owalne, bardzo kształtne, o bardzo płytkich oczkach i żółtym miąższu. Bardzo plenna, o bardzo dużym udziale frakcji handlowej w plonie.
NIAGARA (HZ Zamarte) – średnio późna,
jadalna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużyt-kowym. Bulwy bardzo duże, owalne, kształt-ne, o płytkich oczkach i jasnożółtym
miąż-szu. Bardzo plenna, o dużym udziale frakcji handlowej w plonie.
ROKO (Agrico, Holandia) – średnio
póź-na, jadalpóź-na, w typie konsumpcyjnym ogólno-użytkowym. Bulwy bardzo duże, owalne, bardzo kształtne, o czerwonej skórce, bar-dzo płytkich oczkach i kremowym miąższu. Plenna, o bardzo dużym udziale frakcji han-dlowej w plonie.
MEDEA (HZ Zamarte) – późna, jadalna,
w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym. Bulwy i duże, owalne, kształtne, o bardzo płytkich oczkach i jasnożółtym miąższu. Plenna, o dużym udziale frakcji handlowej w plonie.
WIST (PMHZ Strzekęcin) – późna,
skro-biowa, o zawartości skrobi średnio 18,5%. Bulwy duże, podłużnoowalne, kształtne, o bardzo płytkich oczkach i kremowym miąż-szu. Plenna, daje dość duże plony skrobi. Może być uprawiana dla przetwórstwa na frytki i susze spożywcze.
INWESTOR (PMHZ Strzekęcin) – późna,
skrobiowa, o dużej zawartości skrobi, śred-nio 20,5%. Bulwy średniej wielkości, okrą-głoowalne, o dość płytkich oczkach i kremo-wym miąższu. Plenna, daje bardzo duże plony skrobi. Ma wyższe wymagania glebo-we i nawozoglebo-we.
Ziemniak Polski 2005 nr 2 15
Tabela 2
Ocena cech konsumpcyjnych i odpornościowych
(doświadczenia COBORU, 2003-2004)
Głębo- Typ Odporność
Grupa Odmiana Barwa Barwa Kształt Zarys kość Smak konsump- mątwik wirusy* zaraza wczes- skórki miąż- bulw kształtu oczek cyjny ziemnia- Y liściozwoju ziemniaka
ności szu skala 9-stopniowa czany skala 9-stopniowa
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Bardzo wczesne i wczesne Courlan Oman Veronie ż ż ż jż ż jż o ow ow 7,5 7,0 7,5 7,0 7,5 7,5 6,7 7,4 7,0 BC B BC Ro1 Ro1 3-4 5-6 3-4 5-6 5-6 5-6 2 3 3 Elanda ż ż ow 7,0 7,0 6,7 B Ro1 5-6 5-6 3 Roxana ż ż ow 7,5 7,5 6,5 B Ro1 7 5-6 4 Średnio Agnes ż j ż ow 7,0 7,5 7,2 BC Ro1 5-6 7 5 wczesne Fribona ż j ż ow 7,0 7,5 6,9 B Ro1 7 8 4 Marlen ż j ż ow 7,0 7,0 7,1 BC Ro1 5-6 5-6 3
Adam ż kr ow 6,5 6,5 6,2 C Ro1 3-4 5-6 3
Jelly ż ż ow 8,0 7,5 7,3 B Ro1 5 5 5 Średnio Medea ż j ż ow 7,0 7,5 7,0 B Ro1 7 5-6 6,5 późne Niagara ż j ż ow 7,0 7,0 6,6 B Ro1 8 5-6 5 i późne Roko cz kr ow 7,5 7,5 6,7 B Ro1 8 5-6 4 Wist ż kr pow 6,5 7,5 6,7 C Ro1 8 5-6 6
Inwestor ż kr oow 6,5 6,5 6,5 C Ro1 7 5-6 7
Objaśnienia: kol. 3: ż – żółta, cz – czerwona; kol. 4: kr – kremowa, jż – jasnożółta, ż – żółta; kol. 6-8, 11-13: skala 9-stopniowa: 9 – stan najlep-szy, 1 – stan najgorszy
Ziemniak Polski 2005 nr 2 16
XII KRAJOWE DNI ZIEMNIAKA
25-26 czerwca 2005, ŚODR Modliszewice
Organizatorzy serdecznie zapraszają
