Porty Morskie Szczecin i Świnoujście. Znaczenie i powiązania z elementami Systemu Logistycznego Polski. Polish seaports of the Western Baltic in the EU transport system. The present state and development prospects.
14
0
0
Pełen tekst
(2) 6. Czesawa Christowa, Maria Christowa-Dobrowolska. Porty s porednim i bezporednim ródem ponad pó miliona miejsc pracy, a take, zgodnie ze strategi lizbosk, zapewniaj dynamik i rozwój caych regionów, równie tych najbardziej peryferyjnych. Porty morskie s podsystemami systemu transportowego kraju usytuowanymi na styku ldu z morzem. Zaliczane s do punktowej infrastruktury transportu. W procesie przepywu adunków w relacjach ldowo-morskich s miejscem przeadunku i skadowania oraz kompleksowej obsugi adunków, pasaerów i rodków transportu. Porty morskie realizuj funkcje transportowe, handlowe, przemysowe, logistycznodystrybucyjne, miastotwórcze i regionotwórcze. Wspóczesne porty morskie, peni rol wzowych punktów transportowych o znaczeniu midzynarodowym oraz platform logistycznych czcych róne gazie transportu. Porty morskie, koncentrujc w swojej przestrzeni gospodarczej kapita, technologi, organizacj i wiedz, s postrzegane jako bieguny wzrostu gospodarczego, organizacje gospodarcze oparte na wiedzy oraz obszary dziaania maych i rednich przedsibiorstw, a przede wszystkim jako centra logistyczno-dystrybucyjne. Porty morskie wyróniaj si swoimi rozbudowanymi i zoonymi strukturami technicznoorganizacyjnymi, realizujcymi wane dla gospodarki narodowej zadania gospodarcze i spoeczne. Uczestniczc w procesie przemieszczania dóbr od orodków produkcji do miejsc ich konsumpcji porty morskie stanowi integraln cz skadow fazy cyrkulacji towarów. Dziaaj na styku rynków transportowych, do których nale i rynków towarowych, które obsuguj. Porty morskie maj charakter organizacji uytecznoci publicznej i jako takie pozostan obszarem szczególnego zainteresowania pastwa (czynnika publicznego) gównie z nastpujcych powodów:1 1) Usytuowania na granicy pastwa, 2) Znaczenia gospodarczego i spoecznego portów morskich, 3) Ustawowej organizacji sfery zarzdczej i administracyjnej portów, 4) Ogólnie dostpnego charakteru infrastruktury i obszarów portowych, 5) Koniecznoci realizacji polityki transportowej i morskiej UE, w tym angaowania si pastwa w finansowanie dróg dostpu do portów oraz budowy, rozbudowy i modernizacji skadników infrastruktury portowej, 6) Koniecznoci kontroli prawidowoci wykorzystania ogólno dostpnych obiektów, 7) wiadczenia usug publicznych o charakterze kontrolnym, 8) Koniecznoci kontroli warunków i standardów bezpieczestwa ekologicznego oraz socjalnego na terenach i akwenach portowych, w tym ochrona graniczna, celna, przeciwpoarowa, antyterrorystyczna, sanitarno-epidemiologiczna, nadzór nad ruchem statków oraz techniczn sprawnoci urzdze i budowli portowych, 9) Obowizujce w portach regulacje prawne obejmujce ogó norm i uregulowa prawno-administracyjnych danego pastwa, w tym take zwyczaje portowe oraz uregulowania midzynarodowe, na przykad konwencji IMO i zalece innych organizacji midzynarodowych i stowarzysze portowych, 1. Grzelakowski A.S., Bariery i szanse deregulacji sektora portowego oraz liberalizacji rynków usug portowych w krajach UE, Translog 2006, Warszawa 2006.
(3) Porty morskie Szczecin i Swinoujcie. Znaczenie i powizania z elementami …. 7. 10) Koniecznoci planowania i zagospodarowania przestrzennego terenów i akwenów portowych, 11) Realizacji strategii zintegrowanego zarzdzania obszarami przybrzenymi. Ogólnodostpny, publiczny charakter infrastruktury portowej, sprawia, e krajowi i zagraniczni przewo nicy oraz zaadowcy, na równych zasadach, maj nieograniczony dostp do portu, jako miejsca poday usug wiadczonych wobec adunków i rodków transportu przez wyspecjalizowane, konkurujce ze sob, przedsibiorstwa usug portowych. Mona stwierdzi , e ogólna dostpno do infrastruktury portu zagwarantowana wszystkim klientom portu jest wyrazem liberalizacji specyficznego rynku usug portowych. Polskie porty morskie s wanym podsystemem systemu transportowego Unii Europejskiej. Przez polskie porty morskie przemieszcza si okoo 33% towarów polskiego handlu zagranicznego oraz kilka milionów ton rocznie towarów handlu zagranicznego Czech, Sowacji, Niemiec i Rosji.. 2. ANALIZA PRZEADUNKÓW W PORTACH MORSKICH W SZCZECINIE I WINOUJCIU W LATACH 2000 – 2009 Szczegóowe dane dotyczce przeadunków w porcie w Szczecinie w latach 2000 – 2008 zostay przedstawione graficznie na Rys. 1. Natomiast dane dotyczce przeadunków w porcie w winoujciu w latach 2000 – 2008 zaprezentowano na Rys. 2.2 czne obroty polskich portów w 2009 r. osigny poziom 45,1 mln, tj. o 7,7% mniej ni w poprzednim roku. Najwikszy udzia w obrotach adunkowych miay 4 porty: Gdask (41,6%), Gdynia (25,2%), Szczecin (15,5%) oraz winoujcie (18,6%). Udzia pozostaych portów wyniós 4,7%. Najwikszy udzia w strukturze obrotów adunkowych miay adunki masowe suche (42,6%), adunki masowe cieke (28,4%) oraz kontenery (11,3%). W 2009 r. w midzynarodowym obrocie morskim w polskich portach przeadowano cznie 44,2 mln ton adunków, tj. o 7,4% mniej ni przed rokiem. W 2009 r. w ruchu midzynarodowym udzia w cznych obrotach adunkowych polskich portów przedstawia si nastpujco: z krajami Europy 78,4% (w tym z krajami Unii Europejskiej 67%), z Ameryk Pónocn i Poudniow 10,4% (z Ameryk Pónocn 5%), Azj 5,6% i Afryk 5,4%. W 2009 r. do polskich portów przypyno w ruchu midzynarodowym 711,3 tys. pasaerów, tj. o 6,7% mniej ni w analogicznym okresie ubiegego roku; wypyno 722,9 tys. pasaerów, tj. o 5,5% mniej ni przed rokiem. Najwicej pasaerów przewieziono w relacji z portami szwedzkimi (79,1%), niemieckimi (10,8%) i duskimi (9%).3 2. Praca naukowa dofinansowana ze rodków na nauk w latach 2009 – 2010 przez Narodowe Centrum Bada i Rozwoju 3 egluga morska i porty morskie w 2009 roku, Urzd Statystyczny w Szczecinie, Szczecin 2010 (www.stat.gov.pl).
(4) 8. Czesawa Christowa, Maria Christowa-Dobrowolska. [tys. ton]. 12 000. 10 000. 8 000. 6 000. 4 000. 2 000. 0 Obroty ogóem. Szczecin. 2000. 2001. 2002. 2003. 2004. 2005. 2006. 2007. 2008. 11 110. 10 324. 9 570. 8 578. 9 480. 10 002. 9 965. 8 009. 7 787. Lata. Rys. 1. Przeadunki w porcie w Szczecinie w latach 2000 – 2008 ródo: opracowanie wasne na podstawie danych zawartych w: Transport – wyniki dziaalnoci w roku 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2008, GUS, Warszawa 2002, 2003, 2004, 2005, 2007, 2009 oraz Transport w województwie zachodniopomorskim w latach 2002–2005, US, Szczecin 2006. [tys. ton]. 12 000. 10 000. 8 000. 6 000. 4 000. 2 000. 0 Obroty ogóem. winoujcie. 2000. 2001. 2002. 2003. 2004. 2005. 2006. 2007. 2008. 8 942. 8 877. 10 116. 9 113. 9 753. 10 018. 9 242. 7 385. 8 843. Lata. Rys. 2. Przeadunki w porcie w winoujciu w latach 2000 – 2008 ródo: opracowanie wasne na podstawie danych zawartych w: Transport – wyniki dziaalnoci w roku 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2008, GUS, Warszawa 2002, 2003, 2004, 2005, 2007, 2009 oraz Transport w województwie zachodniopomorskim w latach 2002–2005, US, Szczecin 2006.
(5) Porty morskie Szczecin i Swinoujcie. Znaczenie i powizania z elementami …. 9. 3. GAZIE TRANSPORTU W OBSUDZE PORTÓW W SZCZECINIE I WINOUJCIU Udzia gazi transportu w obsudze adunków na nabrzeach Zarzdu Morskich Portów Szczecina i winoujcia SA w latach 2000 – 2008 wedug przewiezionych ton adunku przedstawia Rys. 3., natomiast udzia procentowy gazi transportu w obsudze adunków na nabrzeach Zarzdu Morskich Portów Szczecina i winoujcia SA w 2009 r. podano na Rys. 4. [tys. ton]. 16 000. 14 000. Ogóem. 12 000. 10 000. 8 000. 6 000. 4 000. 2 000. 0 Samochody. 2000. 2001. 2002. 2003. 2004. 2005. 2006. 2007. 2008. 483. 1 601. 2 182. 2 702. 3 368. 3 693. 4 375. 4 446. 5 255. Barki. 959. 1 125. 888. 1 249. 1 559. 1 619. 1 394. 1 043. 1 213. Kolej. 14 122. 13 417. 12 889. 10 360. 10 644. 10 768. 9 125. 8 208. 8 344. Lata. Rys. 3. Udzia gazi transportu w obsudze adunków na nabrzeach ZMPSi SA ogóem w latach 2000 – 2008 ródo: opracowanie wasne na podstawie danych ródowych ZMPSi SA. Rys. 4. Procentowy udzia gazi transportu w obsudze adunków na nabrzeach ZMPSi SA ogóem w roku 2009 ródo: opracowanie wasne na podstawie danych ródowych ZMPSi SA.
(6) 10. Czesawa Christowa, Maria Christowa-Dobrowolska. 4. PROGNOZA PRZEADUNKÓW W PORTACH W SZCZECINIE I WINOUJCIU Prognoza przeadunków w porcie morskim w Szczecinie Z przeprowadzonych oblicze wynika, e wielko przeadunków wgla i koksu w porcie morskim w Szczecinie powinna wzrosn z 2 000 000 ton w 2009 r. do 2 957 000 ton w 2015 r. W prognozowanym okresie przeadunki wgla i koksu utrzymaj si na pewno na poziomie 2 000 000 ton, w tym okoo 1 000 000 ton wynios przeadunki polskiego wgla i 400 000 ton koksu w relacji eksportowej. Eksport koksu z Czech wyniesie okoo 100 000 ton. Import wgla osignie wielko okoo 500 000 ton zachowujc tendencj wzrostow. Z duym prawdopodobiestwem mona zaoy , e w obecnej sytuacji wzrostu eksportu polskiego wgla i tranzytu przeadunki w 2015 r. osign prognozowany poziom. Na podstawie uzyskanych wyników oblicze mona zaryzykowa twierdzenie, e wielko przeadunków rudy elaza w porcie w Szczecinie spadnie z 530 000 ton w 2008 r. do 476 070 ton w 2015 r. Prawdopodobnie nastpi wzrost importu rudy manganowej w tranzycie do Czech. Cz rudy (np. ruda oowiu) bdzie transportowana w kontenerach. Wielko przeadunków zboa w porcie w Szczecinie wzronie z 1 127 000 ton w 2008 r. do 2 105 800 ton w 2015 r. Wzrost przeadunków moe nastpi dziki nowym inwestycjom, które realizuje gównie Elewator Ewa Sp. z o.o. Jednake istnieje zagroenie, e nowy waciciel Elewatora Ewa, zmieniajc strategi rozwoju przedsibiorstwa na pasywn, wykorzysta magazyn wycznie do dugoterminowego skadowania zboa. W tej sytuacji roczne przeadunki zboa mog pozosta na poziomie z 2008 r., bez tendencji rozwojowej. Na podstawie ekstrapolacji trendu mona przewidywa , e w najbliszych latach wielko przeadunków drewna w porcie w Szczecinie wzronie z 45 000 ton w 2008 r. do okoo 61 280 ton w 2015 r. Wielko przeadunków ropy i produktów naftowych wzronie z 281 000 ton w 2008 r. do 464 160 ton w 2015 r. Przeadunki innych adunków masowych w porcie w Szczecinie wzrosn z 2 290 000 ton w 2008 r. do 2 856 000 ton w 2015 r. Do grupy innych masowych wejd takie rodzaje adunków jak: amoniak, cement, kwas solny i biopaliwa (okoo 60 000 ton rocznie). Przeadunki drobnicy w porcie w Szczecinie bd w najbliszych latach malay i spadn z 2 506 000 ton w 2008 r. do 2 099 072 ton w 2015 r. Trend ten potwierdza realizowan przez DB Port Szczecin Sp. z o.o. strategi. Prognozowane przeadunki ogóem w porcie w Szczecinie wzrosn z 8 952 000 ton w 2008 r. do 11 019 380 ton w 2015 r. Prognoz przeadunków ilustruje Tablica 1. Z przeprowadzonych oblicze wynika, e wielko przeadunków kontenerów ogóem wzronie z 61 144 TEU w 2008 r. do 87 177 TEU w 2015 r. Prognozy te skorygowano o wyniki analiz czynników zewntrznych i wewntrznych. W zwizku z eksploatacj przez DB Port Szczecin Sp. z o.o. Bazy Kontenerowej w Szczecinie, zbudowanej przez ZMPSi SA ze rodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (okoo 75% dofinansowania), mona zaoy , e przeadunki kontenerów wzrosn z 61 194 TEU w 2008 r. do 150 000 200 000 TEU w 2015 r. (Tablica 2).
(7) Porty morskie Szczecin i Swinoujcie. Znaczenie i powizania z elementami …. 11. Wielko prognozowanego tranzytu wzronie z 1 663 ton w 2008 r. do okoo 2 349 000 ton w 2015 r. (Tablica 3). Nastpi wzrost adunków drobnicowych oraz kontenerów. Tablica 1 Prognoza przeadunków w porcie w Szczecinie wedug grup adunkowych w latach 2010 – 2015 (w tonach) Ropa i produkty Inne Obroty Drobnica ropomasowe ogóem pochodne 2010 2 172 000 491 240 1 702 300 52 360 351 060 2 548 500 2 385 260 9 702 720 2011 2 329 000 488 200 1 783 000 54 150 373 680 2 610 000 2 330 590 9 968 620 2012 2 486 000 485 170 1 863 700 55 930 396 300 2 671 500 2 274 640 10 233 240 2013 2 643 000 482 140 1 944 400 57 710 418 920 2 733 000 2 217 400 10 496 570 2014 2 800 000 479 110 2 025 100 59 500 441 540 2 794 500 2 158 880 10 758 630 2015 2 957 000 476 070 2 105 800 61 280 464 160 2 856 000 2 099 070 11 019 380 ródo: obliczenia wasne na podstawie danych z: Transport – wyniki dziaalnoci w roku 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2008, GUS, Warszawa oraz Transport w województwie zachodniopomorskim w latach 2002 – 2005, Urzd Statystyczny w Szczecinie, Szczecin 2006 Lata. Wgiel i koks. Ruda elaza. Zboa. Drewno. Tablica 2 Prognoza przeadunków kontenerów w porcie w Szczecinie w latach 2010 – 2015 (w TEU) Wielko obrotów adunkami skonteneryzowanymi 2010 62 257 2011 100 000 2012 150 000 2013 180 000 2014 200 000 2015 200 000 ródo: obliczenia wasne na podstawie danych z: Transport – wyniki dziaalnoci w roku 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2008, GUS, Warszawa oraz Transport w województwie zachodniopomorskim w latach 2002 – 2005, Urzd Statystyczny w Szczecinie, Szczecin 2006 oraz wyników analiz uwarunkowa zewntrznych i wewntrznych Lata. Tablica 3 Prognoza przeadunków adunków tranzytowych ogóem w porcie w Szczecinie w latach 2010 – 2015 (w tonach) Lata Tranzyt ogóem 2010 1 958 600 2011 2 036 800 2012 2 115 000 2013 2 193 200 2014 2 271 400 2015 2 349 600 ródo: obliczenia wasne na podstawie danych z: Transport – wyniki dziaalnoci w roku 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2008, GUS, Warszawa oraz Transport w województwie zachodniopomorskim w latach 2002 – 2005, Urzd Statystyczny w Szczecinie, Szczecin 2006.
(8) 12. Czesawa Christowa, Maria Christowa-Dobrowolska. Prognoza przeadunków w porcie morskim w winoujciu Z przeprowadzonych oblicze wynika, e wielko przeadunków wgla i koksu w porcie morskim w winoujciu wzronie z 3 292 000 ton w 2008 r. do 4 361 500 ton w 2015 r. Ten optymistyczny wariant moe okaza si nierealny, mimo oczekiwanego wzrostu importu wgla. W porcie w winoujciu wystpuje dysproporcja midzy potencjaem przeadunkowym wgla i koksu a moliwoci obsugi transportowej portu przez transport kolejowy. Brak drugiego toru kolejowego zmniejsza dostpno. transportow do portu i powoduje ograniczenie moliwoci dowozowo-wywozowych adunków. Ponadto po 2013 r. wgiel i koks w wikszym stopniu ni dotychczas bdzie przechwytywany przez rozbudowujcy si i modernizowany Port Pónocny w Gdasku, a po prywatyzacji terminalu, przez port w Gdyni. Analizujc uwarunkowania zewntrzne mona przypuszcza , e przeadunki wgla i koksu utrzymaj si na stabilnym poziomie 3 800 000 ton rocznie. Wielko przeadunków rudy elaza w porcie w winoujciu, sdzc na podstawie ekstrapolacji trendu, wzronie z 926 000 ton w 2008 r. do 1 086 600 ton w 2015 r. Jednake z powodu maej gbokoci toru podejciowego (do winoujcia nie mog wchodzi statki o nonoci powyej 100 000 DWT) oraz wzrostu konkurencyjnoci portów Morza Batyckiego, poziom przeadunków rudy elaza w 2010 r. nie przekroczy 200 000 t, a w kolejnych latach roczne przeadunki pozostan na tym samym poziomie. Ten pesymistyczny wariant jest tym bardziej realny ze wzgldu na planowan budow terminalu do przeadunku rudy elaza w porcie Rostock i Gdask, co zmniejsza szanse wzrostu obrotów rudy elaza w winoujciu. Jeeli oszacowana tendencja utrzymaaby si w nastpnych latach, to okoo 2014 r. w porcie w winoujciu przeadunek zbó spadby do poziomu zerowego. Wnioski te nasuwaj si na podstawie wyników przeprowadzonej ekstrapolacji. Niemniej po poddaniu jej weryfikacji merytorycznej mona zaryzykowa twierdzenie, e wielko przeadunków zbó i pasz, w tym ruty, nie zaniknie, lecz bdzie si wahaa w granicach 60 000 – 120 000 ton rocznie. W optymistycznym wariancie, w prognozowanym okresie od 2012 r. moe uzyska wielko 700 000 ton rocznie, co wynika z realizacji nowych inwestycji w porcie morskim w winoujciu, o potencjale przeadunkowym na poziomie ponad 700 000 ton rocznie. Jednorazowa pojemno magazynów niskiego skadowania wynosi ponad 54 000 ton. Jeeli oszacowana tendencja utrzyma si w najbliszych latach, to mona si spodziewa , e wielko przeadunków ropy i produktów ropopochodnych w porcie w winoujciu wzronie z 475 000 ton w 2008 r. do 751 860 ton w 2015 r. Po powstaniu terminalu LNG w porcie w winoujciu nastpi stabilizacja przeadunków na poziomie okoo 700 000 ton. Na podstawie ekstrapolacji trendu mona przypuszcza , e przeadunki adunków innych masowych w porcie w winoujciu spadn z 217 000 ton w 2008 r. do 136 600 ton w 2015 r. Analizujc zapotrzebowanie rynku lokalnego mona przyj , e w rzeczywistoci nie nastpi spadek przeadunków innych masowych do poziomu wynikajcego z oblicze statystycznych. Prawdopodobnie utrzymaj si na poziomie 200 000 ton rocznie. Mona przewidywa , e jeli omawiana tendencja utrzyma si w przyszoci, to przeadunki drobnicy w porcie w winoujciu (cznie z przeadunkami w Bazie Promów.
(9) Porty morskie Szczecin i Swinoujcie. Znaczenie i powizania z elementami …. 13. Morskich i Europortem) w najbliszych latach mogyby wzrosn z 5 353 000 ton w 2008 r. do 6 450 000 ton w 2015 r. Jeli oszacowana tendencja utrzyma si w przyszoci, to mona si spodziewa , e tranzyt adunków ogóem wzronie z 1 868 000 ton w 2007 r. do 2 240 400 w 2015 r. Prognoz wielkoci adunków tranzytowych ogóem w porcie w winoujciu w latach 2010 – 2015 przedstawiono w Tablicy 4. Wynika z niej, e w analizowanym okresie tranzyt wzronie z 1 921 400 do 2 240 400 ton. Szacuje si, e przeadunki ogóem w porcie w winoujciu (bez Gazoportu) wzrosn z 10 264 000 ton w 2008 r. do 12 786 500 ton w 2015 r. W Tablicy 5 podano prognozy przeadunków w porcie w winoujciu wedug grup adunkowych do 2015 r. Tablica 4 Prognoza przeadunków adunków tranzytowych ogóem w porcie w winoujciu w latach 2010 – 2015 (w tonach) Lata Tranzyt ogóem 2010 1 921 400 2011 1 985 200 2012 2 049 000 2013 2 112 800 2014 2 176 600 2015 2 240 400 ródo: obliczenia wasne na podstawie danych z: Transport – wyniki dziaalnoci w roku 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2008, GUS, Warszawa oraz Transport w województwie zachodniopomorskim w latach 2002 – 2005, Urzd Statystyczny w Szczecinie, Szczecin 2006. Tablica 5 Prognoza przeadunków w porcie w winoujciu wedug grup adunkowych do 2015 roku (w tonach) Ropa i produkty Inne masowe Drobnica Obroty ogóem ropopochodne 2010 3 800 000 200 000 50 000 572 060 191 100 5 307 500 10 120 660 2011 3 800 000 200 000 200 000 608 020 180 200 5 536 000 10 524 220 2012 3 900 000 200 000 400 000 643 980 169 300 5 764 500 11 077 780 2013 3 900 000 200 000 600 000 679 940 158 400 5 993 000 11 531 340 2014 3 900 000 200 000 700 000 715 900 147 500 6 221 500 11 884 900 2015 4 000 000 200 000 700 000 751 860 136 600 6 450 000 12 238 460 ródo: obliczenia wasne na podstawie danych z: Transport – wyniki dziaalnoci w roku 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2008, GUS, Warszawa oraz Transport w województwie zachodniopomorskim w latach 2002 – 2005, Urzd Statystyczny w Szczecinie, Szczecin 2006 oraz wyników analiz uwarunkowa zewntrznych i wewntrznych Lata. Wgiel i koks. Ruda elaza. Zboa.
(10) 14. Czesawa Christowa, Maria Christowa-Dobrowolska. 5. INFRASTRUKTURALNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU PORTÓW Cienie masy adunkowej do danego portu zaley przede wszystkim od jego skomunikowania z przedpolem i zapleczem, na których wystpuj potencjalny popyt na usugi transportowe i portowe. Rynki usug portowych przenikaj si i integruj z rynkami usug transportowych. Realny popyt na usugi portowe jest uzaleniony od aktywnej polityki transportowej pastwa przejawiajcej si w budowie infrastruktury transportowej oraz kreowaniu korzystnych, w skali makroekonomicznej, kierunków przepywu strumieni adunkowych, w tym w relacjach portowych. Czynnik publiczny moe take mie wpyw na rozwój i konkurencyjno portów morskich angaujc si w finansowanie infrastruktury dostpu do portów oraz tworzenie warunków rozwoju przedsibiorstw portowych. Jako pocze transportowych polskich portów, z powodu zego stanu technicznego infrastruktury, nie spenia podstawowych norm obowizujcych w Unii Europejskiej, co ogranicza wielko strumieni potoków adunkowych kierowanych do polskich portów. Rozwój portów ujcia Odry jest uwarunkowany realizacj koncepcji rodkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego Pónoc-Poudnie Route 65, (The Central-European Transport Corridor Route 65). CETC stanowi czynnik wyrównania szans rozwojowych województwa zachodniopomorskiego, a take innych województw lecych wzdu Odry. Korytarz czyby pónocn i poudniow Europ poprzez regiony Skania w Szwecji, zachodniopomorskie, lubuskie, dolnolskie w Polsce, Hradec Kralove w Czechach oraz Bratysaw na Sowacji. Dalej korytarz przebiegaby do Adriatyku i portów Wenecja, Triest, Koper i Rijeka. Moliwe jest poczenie CETC z Morzem Czarnym oraz z regionami gospodarczymi i portami lecymi w jego basenie. W skad korytarza transportowego na terenie Polski wchodz: transport drogowy (droga E65), transport kolejowy (linia kolejowa E-59, CE59), transport wodny ródldowy (rzeka Odra), transport morski (autostrada morska winoujcie – Ystad), lotniska midzynarodowe, centra logistyczne (m.in. Zachodniopomorskie Centrum Logistyczne w porcie w Szczecinie). Inwestycje w zakresie infrastruktury transportu morskiego, kolejowego i drogowego warunkujcej sprawne powizania portów morskich w Szczecinie i winoujciu z zapleczem i przedpolem gospodarczym przedstawiono w Tablicy 6. Inwestycje w zakresie infrastruktury technicznej w portach morskich w Szczecinie i winoujciu przedstawiono w Tablicy 7..
(11) Porty morskie Szczecin i Swinoujcie. Znaczenie i powizania z elementami …. 15. Tablica 6 Inwestycje w zakresie infrastruktury transportu morskiego, kolejowego i drogowego warunkujcej sprawne powizania portów morskich w Szczecinie i winoujciu z zapleczem i przedpolem gospodarczym Lp.. Inwestycja. Orientacyjny koszt cakowity projektu. Szacunkowa kwota dofinansowania z UE. Termin realizacji. 1.. Modernizacja toru wodnego winoujcie – Szczecin (Kana Piastowski i Mieliski) 206 200 000 z 175 270 000 z 2010 – 2013 – etap II, strona wschodnia i zachodnia 2. Przebudowa falochronu wschodniego w winoujciu jako 118 230 000 z 49 990 000 z 2009 – 2011 istotnego elementu toru podejciowego 3. Modernizacja infrastruktury zapewniajcej dostp do portów 51 000 000 z 43 350 000 z 2009 – 2011 w winoujciu i Szczecinie – oznakowanie nawigacyjne 4. Modernizacja linii kolejowej E59 3 377 480 000 z 2 195 360 z 2010 – 2015 na odcinku Krzy – Szczecin 5. Modernizacja linii kolejowej CE59 Wrocaw – Zielona Góra – 596 520 000 z 387 740 000 z 2012 – 2014 Kostrzyn – Szczecin, etap I 6. Modernizacja dostpu drogowego 200 370 000 z 79 090 000 z 2010 – 2012 do portu w Szczecinie ródo: opracowanie wasne na podstawie: Lista projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego „Infrastruktura i rodowisko” 2007 – 2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, aktualizacja stycze 2010 r.. Tablica 7 Inwestycje w zakresie infrastruktury technicznej w portach morskich w Szczecinie i winoujciu Lp. 1.. 2. 3.. 4.. 5.. 6. 7.. Inwestycja Infrastruktura techniczna Zachodniopomorskiego Centrum Logistycznego w porcie w Szczecinie Baza Kontenerowa na Ostrowie Grabowskim w Szczecinie Rozbudowa infrastruktury portowej w pónocnej czci Pówyspu Ewa w porcie w Szczecinie Modernizacja infrastruktury hydrotechnicznej Wolnego Obszaru Celnego w Szczecinie Budowa infrastruktury portowej na Pówyspie Katowickim w porcie w Szczecinie Terminal LNG w winoujciu Terminal Promowy w winoujciu. Orientacyjny koszt cakowity projektu. Szacunkowa kwota dofinansowania z UE. Termin realizacji. 32 568 808 z. 19 997 433 z. 2005 – 2007. 71 196 000 z. 53 397 000 z. 2006 – 2008. 60 810 000 z. 35 310 000 z. 2011 – 2014. brak danych. brak danych. 2011 – 2013. 99 200 000 z. 65 760 000 z. 2010 – 2012. 3 500 000 000 z brak danych. 456 000 000 z brak danych. 2007 – 2014 2009 – 2015.
(12) 16. Czesawa Christowa, Maria Christowa-Dobrowolska Tablica 7 c.d.. Lp.. Inwestycja. Orientacyjny koszt cakowity projektu. Szacunkowa kwota dofinansowania z UE. Termin realizacji. 8.. Rozbudowa infrastruktury portowej w poudniowej czci portu w 151 550 000 z 64 780 000 z 2012 – 2014 winoujciu 8. Rozbudowa infrastruktury portowej w poudniowej czci portu w 151 550 000 z 64 780 000 z 2012 – 2014 winoujciu 9. Przebudowa infrastruktury drogowej w portach w Szczecinie 89 900 000 z 62 590 000 z 2010 – 2013 i winoujciu 10. Przebudowa infrastruktury kolejowej w portach w Szczecinie 104 220 000 z 72 170 000 z 2010 2013 i winoujciu 11. Modernizacja infrastruktury portowej w Kanale Dbickim 100 000 000 z brak danych 2009 – 2011 w porcie w Szczecinie 12. Budowa infrastruktury portowej w Basenie Górnolskim w porcie 90 200 000 z brak danych 2010 – 2013 w Szczecinie 13. Budowa infrastruktury portowej dla portu zewntrznego brak danych brak danych 2009 – 2011 w winoujciu 14. Przeduenie nabrzea Hutników i „zaldowienie” Basenu brak danych brak danych 2010 – 2011 Trymerskiego ródo: opracowanie wasne na podstawie: Lista projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego „Infrastruktura i rodowisko” 2007 – 2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, aktualizacja stycze 2010 r.; www.port.szczecin.pl oraz materiaów ródowych ZMPSi. WNIOSKI 1.. 2.. 3.. Globalizacja powoduje wzrost handlu midzynarodowego, a biorc pod uwag, e 90% handlu zewntrznego i prawie 40% handlu wewntrznego pastw Unii Europejskiej przechodzi przez porty morskie, naley rozwija funkcje portowe, w szczególnoci funkcj logistyczno-dystrybucyjn. Od 2000 r. nastpuje dynamiczny wzrost ruchu kontenerów, które do 2020 r. mog ulec potrojeniu.4 Porty morskie powinny przygotowa potencja do ich sprawnej obsugi. W polskich portach morskich wzronie udzia obrotów kontenerowych, ro-ro i promowych.. 4. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu EkonomicznoSpoecznego i Komitetu Regionów. Zintegrowana polityka morska Unii Europejskiej, KOM (2007) 575, Bruksela 2007.
(13) Porty morskie Szczecin i Swinoujcie. Znaczenie i powizania z elementami …. 4. 5. 6. 7.. 8.. 9. 10.. 11.. 12.. 13. 14.. 15.. 16. 17.. 17. Rozwój batyckiego tonau drobnicowego stymulowany bdzie przez tona specjalistyczny, gównie dowozowy, ro-ro i promowy. W obrotach phz zwikszy si udzia produktów przetworzonych podatnych na technologie transportu intermodalnego. W portach morskich pojawi si zapotrzebowanie na usugi przeadunkowo-skadowe i dystrybucyjne na rzecz adunków wymagajcych niskich temperatur. Z powodu wysokich kosztów wydobycia i transportu kolej, a tym samym niekonkurencyjnej ceny rynkowej wgla, nadal bd malay przeadunki wgla w relacji eksportowej. Z powodu konkurencyjnej, w stosunku do polskiej, ceny wgla z innych rejonów wiata (Australii, USA, Republiki Poudniowej Afryki, Chin, Rosji), w polskich portach morskich bd rosy przeadunki wgla w relacji importowej. Zgodnie z tendencj wiatow wystpi spadek przeadunków drobnicy konwencjonalnej. Denie do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych i biece problemy z jakoci powietrza wymagaj ograniczenia szkodliwych emisji i skutków zatoczenia dróg dla kadego zrealizowanego tonokilometra adunku, a take dywersyfikacji rodków transportu w kierunku transportu kolejowego, eglugi ródldowej i transportu morskiego co doprowadzi do poprawy struktury geograficznej transportu ldowego oraz wikszego wykorzystania obecnych moliwoci portów. Zgodnie z polityk transportow i morsk UE niezbdna jest budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury portowej oraz zapewnienie sprawnego dostpu do portów morskich od strony ldu i morza. Warunkiem istnienia i rozwoju polskich portów morskich zachodniego Batyku jest zapewnienie odpowiednich parametrów technicznych morskiej drogi wodnej z Zatoki Pomorskiej do portu w Szczecinie oraz budowa rodkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego Pónoc Poudnie ROUTE65. Inwestycje finansowane przez fundusze unijne nie bd zagroone. Zagroenie bd stanowi zaostrzone wymagania proceduralne i bariery stawiane przedsibiorcom przez banki, a take wysokie oprocentowanie kredytów ograniczajce dostp do kredytów inwestycyjnych. Trudny pienidz bankowy moe wpyn negatywnie na moliwoci zarzdów morskich portów w zakresie ustawowych obowizków dotyczcych budowy, rozbudowy i modernizacji infrastruktury portowej. Istnieje potrzeba dostosowania rozwoju portów i zarzdzania nimi do wymogów przejrzystoci, konkurencyjnoci oraz ogólnie do przepisów wspólnotowych, Jednym z istotnych czynników konkurencyjnoci polskich portów morskich jest ich przeksztacenie w ldowo-morskie centra logistyczno-dystrybucyjne.. Artyku jest efektem prac realizowanych w ramach grantu rozwojowego R10 002706/2009 nt. ”Model systemu logistycznego Polski jako droga do komodalnoci transportu w Unii Europejskiej”. Realizacja projektu zostaa dofinansowana przez Narodowe Centrum Bada i Rozwoju..
(14) 18. Czesawa Christowa, Maria Christowa-Dobrowolska. Bibliografia 1. Grzelakowski A.S., Bariery i szanse deregulacji sektora portowego oraz liberalizacji rynków usug portowych w krajach UE, Translog 2006, Warszawa 2006. 2. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu EkonomicznoSpoecznego i Komitetu Regionów. Zintegrowana polityka morska Unii Europejskiej, KOM (2007) 575, Bruksela 2007. 3. Lista projektów indywidualnych dla Programu operacyjnego „Infrastruktura i rodowisko” 2007 – 2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, aktualizacja stycze 2010.. 4. Transport – wyniki dziaalnoci w roku 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2008, GUS, Warszawa 2002, 2003, 2004, 2005, 2007, 2009. 5. Transport w województwie zachodniopomorskim w latach 2002 – 2005, US, Szczecin 2006. 6.
(15) egluga morska i porty morskie w 2009 roku, Urzd Statystyczny w Szczecinie, Szczecin 2010. 7. www.pois.gov.pl 8. www.port.szczecin.pl 9. www.stat.gov.pl. POLISH SEAPORTS OF THE WESTERN BALTIC IN THE EU TRANSPORT SYSTEM. THE PRESENT STATE AND DEVELOPMENT PROSPECTS. Summary: This paper aims at presenting the role, present state, prospects and development determinants of Polish seaports of Szczecin and winoujcie. These ports are of principal importance for the national economy as elements of Poland's transport and logistic system. A detailed statistical analysis of their service operations is given along with cargo throughput forecast and an investment strategy of the port complex. Keywords: Seaports of Szczecin and winoujcie, cargo throughput analysis and forecast, infrastructural development determinants of seaports, seaports infrastructure. Recenzent: Tomasz Nowakowski.
(16)
Powiązane dokumenty