Grzybowa Góra, gm. Mirzec, woj. kieleckie. Zespół stanowisk "Rydno"

Stefan Karol Kozłowski,Janusz

Budziszewski,Karol Szymczak

Grzybowa Góra, gm. Mirzec, woj.

kieleckie. Zespół stanowisk "Rydno"

Informator Archeologiczny : badania 13, 11-12

I ł

O sa d y z a w i e r a j ą c a z a b y tk i e ą s t a r s z e od z lo d o w a c e n ia W a r ty 1 m o g ą r e p r e z e n t o w a ć i n t e r g l a c i a l lu b e ls k i b ą d ź W ie lk i.

B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .

M a te r ia ły po o p ra c o w a n iu b ę d ą p rz e c h o w y w a n e w M u z e u m O k r ę g o ­ w y m w S ie r a d z u i w M u zeu m W y d z ia łu G e o lo g ii UW.

t G R ZY B O W A G O R A , g m . M ir z e c U n iw e r s y te t W a r s z a w s k i w o j. k ie le c k ie I n s ty tu t A r c h e o lo g ii Z e s p ó ł s ta n o w is k " R y d n o " B a d a n ia p r o w a d z ił d o c . d r h a b , S te fa n K a r o l K o­ z ło w s k i p r z y w s p ó łp r a c y m g r m g r J a n u s z a B u - d z le z e w s k ie g o / a u t o r s p r a w o z d a n i a / K a r o la S z y m c z a k a o r a z s tu d e n tó w UW i U M C S. F i n a n ­ s o w a ł UW , D ru g i i t r z e c i s e z o n b a d a ń . O s a d n i­ ctw o o d s c h y łk o w e g o p a le o litu po w c z e s n y b r ą z z w ią z a n e z e k s p l o a t a c j ą h e m a ty tu / o c h r y / . B a d a n y z e e p ó ł s ta n o w is k p o ło ż o n y j e s t n a p ó łn o c n y m t a r a s i e r z e k i K a m ie n n e j, n a u r o c z y s k u z w an y m " N a d P ł a s k ą " o d d a lo n y m n ie s p e łn a 2 km od k o p a ln i h e m a ty tu , W s e z o n ie 1078 z a ło ż o n o ta m 3 w y kopy <· R I V / 7 8 , R V /7 B , R V I /7 8 , z a ś w 1979 d a l s z e t r z y ; R 1 /7 9 , R Π /7 9 i R Ш /7 0 . 2 W ykopy R I V / 78, R 1 /7 9 i R Π Ι/7 9 o łą c z n e j p o w ie r z c h n i o k . 80 m u s y tu o w a n e b y ły w p o b liż u z n is z c z o n e j k r a w ę d z i t a r a s u . D o s ta r c z y ły o n e o k . 6 500 z a b y tk ó w k r z e m ie n n y c h - w ty m n ie s p e łn a 350 f o r m n a r z ę d z i o ­ w y ch i c h a r a k t e r y s t y c z n y c h f o r m te c h n ic z n y c h o r a z ponad 1 000 f r a g m e n ­ tó w c e r a m i k i . Z a b y tk i l e ż a ł y we w s p ó łc z e s n e j g le b ie l e ś n e j i s t a r y m p o z io ­ m i e ilu w ia ln y m o r a z w d w ó ch o b ie k ta c h - p a le n is k u i ja m i e o s a d n ic z e j. Z a b y tk i k r z e m ie n n e n ie tw o r z y ły n a o g ó ł w y d z ie la ją c y c h s i ę s k u p ie ń , ty lk o w p ó łn o c n o - z a c h o d n ie j c z ę ś c i b a d a n e g o o b s z a r u u c h w y c o n o n a p o w ie rz c h n i 2 m 2 c z ę ś ć w y d z ie la ją c e j s i ę k r z e m n i c y , W in w e n ta r z u k rz e m ie n n y m w y ­ s t ą p i ł y e le m e n ty p a le o lity c z n e / ś w i d e r s k i e / , m e z o li ty c z n e , n e o lity c z n e i w c z e s n o b r ą z p w e . W ś ró d c e r a m i k i u d a ło s i ę w y r ó ż n ić f r a g m e n ty n a c z y ń k y ltu r : p u c h a ró w le jk o w a ty c h , a m f o r k u lis ty c h , K M , K T o r a z f r a g m e n ty z d o b io n e o r n a m e n te m b r u z d o w y m . Z n a le z io n o t e ż c a łk o w ic ie z a c h o w a n y p u c h a r e k le jk o w a ty zd o b io n y o r n a m e n te m s z n u ro w y m pod k r a w ę d z ią , 2 W ykopy R V / 7 8 1 R I I / 7 9o ł ą c z n e j p o w ie r z c h n i 59 m z a ło ż o n o w o d le g ło ś c i o k . 70 m na p ó łn o c od b r z e g u t a r a s u K a m ie n n e j. B y ły o n e k o n ­ ty n u a c ją w ykopu R V n / 7 7 . U ch w y co n o w n ic h z a c h o d n i s k r a j k r z e m n ic y ś w i d e r s k i e j z w ią z a n e j z o b ie k te m w y p e łn io n y m p ia s k ie m z d o m ie s z k ą r o z ­ m y te g o h e m a ty tu . W ię k s z ą c z ę ś ć te g o o b ie k tu z b a d a n o w r o k u 1 9 7 7 . W o d ­ l e g ł o ś c i o k . 8 m n a p o łu d n io w y w sc h ó d od k r z e m n ic y ś w i d e r s k i e j p r z e b a d a ­ no n ie w ie lk ą k r z e m n i c ę ja n ie ła w ic k ą , r ó w n ie ż l e ż ą c ą w p la s k u z d o m ie s z k ą r o z m y te g o h e m a ty tu . P o m ię d z y k r z e m n i c a m i o d k ry to b a r d z o z w a r te s k u p is k o 27 w ió ró w c z ę ś c io w o tw o r z ą c y c h s k ła d a n k i - " s k a r b " ? W s u m ie w ykopy d o s t a r c z y ł y o k . 1 850 z a b y tk ó w k r z e m ie n n y c h , w ty m o k . 100 f o r m n a r z ę ­ d z io w y c h i c h a r a k t e r y s t y c z n y c h f o r m te c h n ic z n y c h , W t r a k c i e b a d a ń u z y ­

12

s k a n o r ó w n ie ż i n t e r e s u j ą c e d a n e d l a r e k o n s t r u k c j i p r o c e s u n is z c z e n ia s ta n o w is k p ia s k o w y c h p r z e z w y k ro ty d r z e w .

W ykop R V I / 78 z a ło ż o n o w p o b liż u s k r a j u t a r a a u K a m ie n n e j m ię d z y w y k o p em R V I / 7 7 , a w y k o p a m i S .K r u k o w s k ie g o z 1957 r . N a p o w ie rz c h n i n i e s p e ł n a Ю m ^ w y e k e p lo ro w a n o w y r a ź n ie z a r y s o w a n ą , c h o ć n ie w ie lk ą k r z e m n ic ę / k u l t u r a ś w id e r s k a ? / le ż ą c ą w p ia s k u z d o m ie s z k ą m o c n o r o z ­ m y te g o h e m a ty tu . Z a w i e r a ł a o n a о к . 1 250 z a b y tk ó w k r z e m ie n n y c h , w ś r ó d k tó r y c h w y ró ż n io n o ty lk o k ilk a f o rm n a r z ę d z io w y c h . N a o b s z a r z e k ilk u d z ie s ię c iu a ró w p r z e p r o w a d z o n o b a d a n ia s o n d a ­ żow e m e to d ą d o ł k o w an i a , lo k a liz u ją c k o le jn e 3 n ie w ie lk ie k r z e m n ic e o r a z p ó łn o c n ą g r a n i c ę s t r e f y w y s tę p o w a n ia z a b y tk ó w w r e j o n i e w ykopów R I V / 78, R 1:111/79. W m i a r ę m o ż liw o ś c i k o n ty n u o w an o t a k i e b a d a n ia p o w ie r z c h n io ­ w e k o m p le k s u " R y d n o " . D o p ro w a d z iły o n e d o o d k r y c ia k ilk u d a ls z y c h s t a ­ n o w is k . B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . M a te r ia ły z n a jd u ją s i ę w 1A UW . JA N U SZK O W O K U JA W SK IE, g m . N ow a W ie ś W ielk a w o j. b y d g o s k ie U n iw e r s y te t im . A d a m a M ic -S ta n o w isk o 25 k ie w ic z a w P o z n a n iu K a te d r a A rc h e o lo g ii Z e s p ó ł B a d a A K ujaw M u zeu m A r c h e o lo g ic z n e P o z n a ń B a d a n ia p r o w a d z ił d r A n d r z e j F r i n k e . F in a n s o w a ł W KZ w B y d g o s z c z y i K a te d r a A r c h e o lo g ii UAM w P o z n a n iu . D ru g i s e z o n b a d a ń . S ta n o w is k o p ia ­ s k o w o -to rfo w e k u ltu ry k o m o r n ic k ie j.

S ta n o w isk o le t y n a z a c h o d n im s k r a j u d łu g ie g o w a łu w y d m o w eg o o o r i e n t a c j i w s c h ó d - z a c h ó d , b e z p o ś r e d n io n a p ó łn o c od d r o g i p o ln e j d o N ow ej W si W ie lk ie j o r a z r o z le g łe g o to r f o w is k a . K o n ty n u o w an o e k s p l o r a c j ę w yko* pu w y d m o w e g o , u s y tu o w a n e g o n a p o łu d n io w y m z b o c z u w a łu , p o s z e r z a j ą c g o w k ie ru n k u p ł n . , w s c h . i p łd . o d a ls z y c h 136 m 2 . M a t e r i a ł y a r c h e o l o ­ g ic z n e z a le g a ły p o c z ą w s z y od p o w ie r z c h n i do g lę b . 1 ,2 m . U z y s k a n y in w e n ta r z k r z e m ie n n y U c z y 1 291 o k a z ó w w y d z ie lo n y c h / r d z e n i ί n a r z ę d z i / o r a z 6 820 e g z . z k a te g o r ii w y ro b ó w m a s o w y c h / p ó ł - s u r o w ie c i o d p a d k i/. P o n a d to o d k r y to 826 d ro b n y c h fr a g m e n tó w k o ś c i o r a z 7 fr a g m e n tó w c e r a m i k i s c h y łk o w o n e o lity c z n e j. P o d o b n ie , ja k w p o p r z e d ­ n im s e z o n ie , z a b y tk i z a le g a ły w u k ła d z ie b e z k r z e m ie n ic o w y m , d o ś ć r ó w ­ n o m ie r n ie r o z m i e s z c z o n e w p ła s z c z y ź n ie p o z io m e j i p io n o w e j, r z e d n ą c je d y n ie n a p o łu d n io w y m s k r a j u w y k o p u , p r z y g r a n ic y z d r o g ą p o ln ą . S kład ty p o lo g ic z n y in w e n ta r z a k rz e m ie n n e g o p o tw ie r d z ił d o ty c h ­ c z a s o w e d a to w a n ie s ta n o w is k a n a w c z e s n y m e z o l i t i je g o p r z y n a le ż n o ś ć do k u ltu r y k o m o r n ic k ie j. N a w sc h o d n im s k r a j u w ykopu o d k ry to 4 d o łk i p o słu * p o w e , z łttó ry c h t r z y tw o r z ą s k u p ie n ie o ś r e d n i c y p o n iż e j 1 m . W ty m s a m y m