Charakterystyka rozliczeniowej i kredytowej działalności Międzynarodowego Banku Współpracy Gospodarczej

A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S _____________________FO LIA OECONOMICA 47 , 1985

W ie s ła w a W ło d arczyk - G u zak *

CHARAKTERYSTYKA RO ZLICZENIO W EJ I KREDYTOWO DZIAŁALNOŚCI MIĘDZYNARODOWEGO DANKU .WSPÓŁPRACY GOSPODARCZEJ

Na p o cz ą tk u l e t s z e ś ć d z ie s ią t y c h p o g łę b ia ją c e s ię p o w ią z a n ia g ospodarcze k ra jó w s o c j a lis t y c z n y c h o s ią g n ę ły t a k i poziom ,

1

* z a i s t n i a ł a p o trz e b a wprow adzenia w ię k s z e j e la s t y c z n o ś c i w roz­ l ic z e n ia c h m iędzy tym i k r o ja m i, u m o ż liw ie n ia l a p o w ięk sz a n ia im­ p o rtu lu b e k s p o rtu do p o sz cze g ó ln ych k ra jó w bez z w ra c a n ia uwa­ g i na ś c i s ł o zrów now ażenie b i l a t e r a l n y c h obrotów p ła t n ic z y c h . Za­ i s t n i a ł a k o n ie c z n o ść sz e rsz e g o w y k o rz y s ta n ia in stru m en tó w w a lu to ­ wo- fin a n so w /ch we wzajem nej w s p ó łp ra c y k ra jó w RWPG.

Na lip c o w e j n o ra d z ie p ie rw s z y c h s e k r e t a r z y KC p a r t i i komuni­ s ty c z n y c h i ro b o tn ic z y c h o ra z szefów rządów k ra jó w cz ło n k o w s k ic h RWPG w 1963 r . z a tw ie rd z o n o p r o je k t "Umowy o r o z l ic z e n i a c h w ie- lo o tro n n y c h w r u b la c h tra n s fe ro w y c h

1

o u tw o rz e n iu M iędzynarodo­ wego Banku W s p ó łp ra c y G o s p o d a rc z e j“ o ra z p r o je k t s t a t u t u togo Benku1 . Po ro z u m ie n ie to z o s t a ło p o d p isan e 22 X 1963 r . p rz e z p r z e d s t a w i c i e l i ośmiu k ra jó w c z ło n k o w s k ic h R./PG, a m ia n o w ic ie « B u ł g a r i i , C z e c h o s ło w a c ji, M o n g o lii, NRD, P o l s k i , R u m u n ii, Wę­ g i e r i ZŁiRR*'. K r a je te s t a ł y s ię z a ło ż y c ie la m i Międzynarodowego ! Bonku w s p ó łp ra c y G o s p o d a rc z e j, k t ó r y ro z p o c z ą ł d z i a ł a l n o ś ć 1 I 1964 r . w Moskwie. Zg od n ie z powyższym porozum ieniem p o w s ta ła

O r, a d iu n k t w K a te d rz e Handlu Z a g ra n ic z n e g o U Ł.

1

S . S i k o r a , M iędzynarodow y Bank W s p ó łp ra c y Gospodar­ c z e j , “ H andel Z a g r a n ic z n y “ 1979, numer s p e c j a ln y , a. 31.

^ O becnie w p o cz e t członków MBWG wchodzą ja s z c z e dwa k r a j e j Kuba, k t ó r a p r z y s c ą p l ła do p o ro z u m ie n ia w s t y c z n iu 1974 r , o ra z S o c j a l i s t y c z n a R e p u b lik a W ietnam u, będąca cz ło n k ie m od m ała 1977 r .

ш Wiesława MloJarczyk-Gułuk

nowe m iędzynarodowe je d n o s tk a p ie n ię ż n a - r u b e l t r a n s fe r o w y o za­ w a r t o ś c i z ł o t a 0,9874.12 g - m ająca c h a r a k t e r w a lu t y k o le k ty w n e j o b u łu g u ję c e j w y łą c z n ie o b r o t y m iędzynarodowa w z a k r e s ie r o z l i ­ czeń w ie lo s t r o n n y c h prowadzonyoh p rz e z МВИЮ.

U tw o rz e n ia M iędzynarodowego Banku W s p ó łp ra c y G o sp o d a rcz e j by* ■■ l o n ie z w y k le ważnym w ydarzeniem w d z ie ja c h l n t a g r a c j l k r a jó w so­ c j a l i s t y c z n y c h ■ ramach RWPG3 . P o w s ta ł on Ja k o w yraz o b ie k ty w n e j k o n ie c z n o ś c i d a ls z e g o rozw oju i p o g łę b ie n ia m iędzynarodowego po­ d z i a ł u p r a c y , ja k o w sp ó ln y ln e tru m e n t fin a n s o w y p r z y c z y n ia ją c y s ię do r o z s z e r z a n ia p ro c e su i n t e g r a c j i k r a jó w s o c j a l i s t y c z n y c h pop rzez d o s k o n a le n ie mechanizmu r o z l ic z a ń m iędzynarodowych i two­ r z e n ie nowych etosunków w a lu to w o - fin a n so w y ch 4 . Bank b y ł p ie rw s z ą o r g a n iz a c ją m iędzynarodową r e p r e z e n tu ją c ą nowy typ stosunków o- p a r t y c h na zasadach ró w n o u p ra w n ie n ia , poszanow ania s u w e re n n o śc i i in te r e s ó w narodowych p o s z c z e g ó ln y c h k r a jó w , wzajemnych k o rz y ś ­ c i i wzajem nej pomocy.

кУ zw iązku z powyższym przedm iotem n in ie js z e g o op re co w a n ia J e s t próba p r z e d s t a w ie n ia e w o lu c ji d z i a ł a l n o ś c i zarówno r o z l i c z e ­ n io w e j, Ja k

1

k re d y to w e j Międzynarodowego Banku W s p ó łp ra c y Gos­ p o d a rc z e j w la t a c h 1964-1981.

Z g od n ie ze s ta tu te m МВ^Л5 p ro w a d z i5 r o z l i c z e n i a w ie lo s t r o n ­ ne w r u b la c h tra n s fa ro w y c h z t y t u ł u wzajemnych dostaw towarów i u słu g w o b r o c ie h an d lu z a g ra n ic z n e g o . Ponadto u d z ie la k re d ytó w w r u b la c h tra n s fe ro w y c h na t r a n s a k c je h an d lu z a g ra n ic z n e g o o ra z a- k u n u lu je i p rze ch o w u je czasowo w olne ś r o d k i w t e j w a lu c ie .

N ie z a le ż n ie od r o z l ic z a ń w ru b la c h tra n s fe r o w y c h do zadań MBWG n a l e ią rów nież o p e r a c je w w a lu ta c h w y m ie n ia ln y c h 1 w a lu ta c h narodowych k ra jó w c z ło n k o w s k ic h o ra z k ra jó w n ie będących c z ło n ­ kami Banku, Ja k p rzyjm o w an ie wkładów, lo k o w a n ie w olnych środków w in n y c h bankach, u d z ie le n ie i z a c ią g a n ie k re d ytó w 1 i n . Dank noże tak że p row ad zić o p e r a c je ku p na-sp rzed aży z ł o t a . Ja k rów nież

■Л. w ł o d a r c z y k-G u z e k . D z ia ła ln o ś ć M iędzyna­ rodowego Banku W s p ó łp ra c y G o s p o d a rc z e j, "R y n k i Z a g ra n ic z n e " 1976, n r 143, s , 3-4.

H. K i s i e l , Mechanizm r o z lic z e ń m iędzynarodowych w z a k r e e ie wymiany towarów, [w sj I n t e g r a c j a ekonom iczna k ra jó w so­

c j a l i s t y c z n y c h , Warszawa 1970, e. 323. 5

E . D r a b o w s k l , R u b e l t r a n s fe r o w y — m iędzynarodo­ wa w a lu ta k ra jó w RWPG, Warszawa 1974, s . 20-21.

In n e o p e r a c je w chodząc*

1

» z a k re s k o m p e te n c ji banków, np, a r b i- t r a

2

e w a lu to w e.

Naczelnym organem MBWG J e a t Rada Banku, w o k ła d k t ó r a j wcho­ dź« p r z e d s t a w ic ie l« w a z y a tk lc h k ra jó w c z ło n k o w s k ic h . Organ ten r o z p a t r u je

1

ro z a trz y g a podstawowe z a g a d n ie n ia zw l«zan e . z p o l i ­ tyk «

1

k ie ru n k a m i d z i a ł a n i a Banku, p r z y czyn o b o w iązu je z a s a d a , to każdy k r a j c z ło n k o w s k i d ysp o n u je Jednym głosem n ie z a le ż n ie od w y so k o śc i swojego u d z ia łu w k a p i t a l e statutow ym Banku. J e s t to cecha o d r ó ż n ia ją c a m iędzynarodowy bank k re jó w s o c j a lis t y c z n y c h od a n a lo g ic z n y c h i n s t y t u c j i d z i a ł a j ą c y c h na t e r e n ie k ra jó w k a p l t a l i - a ty c z n y c h , w k tó r y c h to l ic z b a g ło só w p r z y s łu g u j« c y c h p o sz cz e ­ gólnym krajom J e s t w prost p r o p o r c jo n a ln e do ic h u d z ia łó w w ka­ p i t a l e zakładowym.

R a d z ie Banku p od leg a Z a rz ę d , k t ó r y k i e r u j e b le ż « c « d z i a ł a l ­ n o ś c i« Banku. S k ła d a s i ę z p re z e s a

1

cz ło n k ó w , k t ó r z y powoływa­ n i

33

p rz e z Radę na o k re s p i ę c i u l a t . Zasad« J o a t , t o każdy k r o j cz ło n k o w sk i Bonku p o s ia d a sw ojego p r z e d s t a w ic ie la w Z a r z ą d z ie .

M iędzynarodow y Bank W s p ó łp ra c y G o sp o d a rcze j J e s t in s t y t u c j ę o tw a rt« d la w s z y s tk ic h k ra jó w e h cę cych u c z e s t n ic z y ć w jeg o d z i a ł a l n o ś c i . Musi być Jed n ak s p e łn io n y w arunek, t e k r a j e t*» z a a k c e p tu j« c e le i z a sa d y d z i a ł a n i a Banku o ra z p rzyjm « na s i e ­ b ie o b o w i« z k i w y n ik a Ję c e z Je g o s t a t u t u . Ponadto k r a jo członkow ­ s k ie musz« w y ra z ić zgodę na p r z y j ę c i e nowych członków .

Aby Bank mógł wykonywać w s z y s tk ie swoje z a d a n ia zgodnie ze s ta tu te m d ysp o n u je odpow iednim i środkam i fin a n so w ym i, na k tó re s k ła d a j« s ię fundusze w łasn e

1

o b ce. Z w ła s n y c h w ym ienić n a le ż y k a p i t a ł zakładow y 1 rezerw ow y. K a p i t a ł z ak ład o w y u s t a lo n y zo s­ t a ł na 300 min r u b l i t r a n s fe ro w y ch f> w z a le ż n o ś c i od rozm iarów e k s p o rtu we wzajemnych o b r o ta c h . Ja k n a s t ę p u je : ZSRR 116 min r u b l i tra n s fe r o w y c h NRD

55

-C z e c h o sło w a c ja 45 " " P o ls k a 27 “ " * w «g ry

21

-B u łg a r ia 17 "

& K a p i t a ł ten z o s t a ł zw ięk sz o n y z c h w il« p r z y s t ę p ie n la Kuby w p oczet członków MBWG o j e j u d z ia ł - 4,4 10 min r u b l i t r a n s f e ­ rowych o ra z S o c j a l i s t y c z n e j R e p u b lik i Wietnamu o 0,8 5 2 min r u b l i t ra n s fe r o w y c h .

Rumunia 16 a ln r u b l i t ra n a fa ro w y c h M o n g o lia 3 " * "

300 a ln r u b l i tra n a fa ro w y e h

C z **ć tago k a p i t a ł u (1 0 % ) d a c y z j« Rady Banku u a ta lo n o w z ł o ­ c i e 1 w a lu ta c h w y a la n la ln y c h . * la t a c h 1971-1972 ta c z f i ć k a p i­ t a ł u zw l«k cz o n a z o a t a ła do

20

» , co n ie w ą t p liw ie p r z y c z y n iło a l« do d a ls z e g o r o z a z a rz a n la o p e r a c j i Banku m w a lu ta c h w y a la n la l- n ych 7 . K a p i t a ł z ak ład o w y a łu * y do z a b e z p ie c z a n ie zo b ow ifzań Ban­ ku 1 w yko rz yatyw an y J a a t n t c a la p rz e w id z ia n o a t a t u t e a , Tan a to - •unkowo n ł a w l a l k l funduaz u z u p a łn la n y J a a t k a p l t a ł a a razarwow>a, k tó re g o w lo lk o ó ć , c a la 1 t r y b tw o rz e n ia o k r e ś la Rada Banku . Ha d z ie ń 31 X I I 1981 r . w płacona część k a p i t a ł u w y n o a lła 121,731 a ln r u b l i tr a n a fa r o w y c h , n a t o a ia a t k a p i t a ł razarw ow y 151,925 * l n ru ­ b l i tra n » fa ro w y c h ^ ( p a t r z ta b .

1

) . T a b a 1 a 1 ś r o d k i w łaan e MBWG na 31 g ru d n ia (w r u b la c h t r a n a f a r o w y c h ) Rok K a p i t a ł uetawowy - w p łaco na cz ęść k a p i t a ł u K a p i t a ł rezerw ow y Razea 1971 104 711 360 9 210 421 113 921 781 19/2 119 711 360 16 762 277 136 473 637 1973 119 711 360 25 364 105 145 075 465 1974 119 711 360 36 225 269 155 936 629 1975 120 152 360 55 289 748 175 442 108 1980 121 645 760 145 577 574 267 223 334 1901 121 730 960 151 925 109 273 656 069

Ź r ó d ł o : M le

2

d u n ero d n yJ bank ekon on iczesko g o s o tru d n i- czestw ii 1971-1981, Moskwa.

7 L , S k i b i ń s k i , Międzynarodowe b a n k i k ra jó w RWPG,

“ G o s p o d a r k a Pla n o w a " 1972, nr 10, s . 630.

S M le ż d u ra ro d n y J bank ekonom lczaskogo s o tru d n ic z e s tw a - godo­ wo J o t c z e t 1901, Moskwa 1962.

9 a a c y z lę Rady Banku z marca 1982 część zysku ze rok 1981 w w y so k o ści 12,081 raln r u b l i tra n a fa ro w y c h p rzekazan o no p o cz e t ka­ p i t a ł u rezerwowego.

Oprócz środków w ła sn y ch MBWG d ysp o n u je środkam i obcym i za­ równo w r u b la c h tro n s fe ro w y c h (czasow o w olne ś r o d k i na rachunkach b ie ż ą c y c h ), ja k 1 w w o lu ta c h w y m ie n ia ln y c h , pochodzącym i g łó w n ie z depozytów o ra z k re d ytó w k ró tk o - 1 ś re d n io te rm in o w y c h z a c ią g a ­ nych na e u ro ry n k u . D z ia ła ln o ś ć k r e d y t o b io r c y na rynkach- fin a n - aowych Eu ro p y Z a c h o d n ie j Bank ro z p o c z ą ł w la t a c h s ie d e m d z ie s ią ­ t y c h , p r z y czym motywem ta k ie g o p o s u n ię c ia d la M8WG b y ła chęć u z u p e łn ie n ia rez erw o p e r a c y jn y c h w w a lu ta c h w y m ie n ia ln y c h '10. Na­ le ż y p o d k r e ś lić , 2e Bank c ie s z ą c s i ę dobrą o p in ią k r e d y t o b io r c y na e u ro ryn k u z a c i ą g a ł p o ż y c z k i Je d y n ie w e u ro w a lu ta c h n ie wy­ k o r z y s t u ją c m o ż liw o ś c i z a c ią g a n ia p o ty c z e k e u r o o b llg a c y jn y c h .

M iędzynarodow y Sank w s p ó łp ra c y G o sp o d a rcz e j w ramach p o s ia ­ danych środków dokonuje w ie lo s tr o n n y c h r o z lic z e ń w ł o n ie państw s y g n a ta r iu s z y umowy. Mechanizm r o z l ic z e ń p o le g a na tym, Ze w MB WG prowadzone są ra c h u n k i p o s z c z e g ó ln y c h k r a jó w , k t ó r e o b o lą ż a s ię

1

u z n a je na p o d s ta w ie c o d z ie n n ie podawanych sum n a le ż n o ś c i w zg lę­ d n ie p rzekazyw anych p ł a t n o ś c i p rz e z w ła ś c iw e b e n k l k ra jo w e 11. Do­ kum enty towarowe

1

p ł a t n i c z e z a in te re s o w a n e b a n k i p r z e k a z u j* s o b ie b e z p o śre d n io , w ten sposób d z i ę k i kum ulowaniu w szystk ie:« wpływów 1 w y p ła t w sto su n k a ch z p o z o s ta ły m i k r a ja m i RWPG na jednym rachunku zapew niona j e s t p e łn a w ie lo s tr o n n o ś ć r o z lic z e ń w ramach k ra jó w RWPG. Nadwyżki i d e f i c y t y w o b ro ta c h z p o sz cze­ g óln ym i k r a ja m i z o s t a ją a u to m a ty c z n ie skompensowana, w t e j s y t u ­ a c j i b i l a t e r a l n e o b r o ty p ł a t n i c z e m iędzy p aram i k r a jó w mogą n ie być zrównoważone i mogą wykezywać n ad w yżki lu b d e f i c y t y , a le c a ło ś ć obrotów każdego k r a ju z w s z y s tk im i p o z o s ta ły m i łą c z n ie musi być rachunkowo wyrównana. W yrów nanie to u z y s k u je s ię po­ p rz e z wzajemne k r e d y to w a n ie , a fo r m a ln ie k r e d y t u d z ie la n y j e s t p rz e z MBWG.

N a le ż y z a z n a c z y ć , że w s y s te m ie r o z lic z e ń w ie lo s tr o n n y c h w ru b la c h tra n s fe ro w y c h n ie ma p e łn e g o automatyzmu z a d łu ż a n ia s ię na rachunku w MBWG. K r a j , k t ó r y p r z e w id u je , że w n a jb liż s z y m o k r e s ie Je g o w pływ y n ie p o k ry ją wydetków musi uzyskać od M8WG

K. Z a b l e l s k l , S to s u n k i fin a n so w e -Wschód-Zachód, Warszawa 1978, s . 127.

11 0. W e s o ł o w s k i , Prob lem y w alutow e i n t e g r a c j i g o s p o d a rc z e j k ra jó w RWPG, Warszawa 1974, s . 14.

k r e d y t 1 po odpowiednim c z a s ie o p ł a c ić go ze zw ięk szon ych w pły-i 9

w ó w . K r e d y ty to pionowane eę na p o d s ta w ie wniosków sk ła d a n y c h p rz e z k r a j e c z ło n k o w s k ie o p a rty c h na Ic h p la n a c h obrotów tow aro­ wych z p o z o s ta ły m i k r a ja m i RWPG.

W z a le ż n o ś c i od p o trz e b p rz e w id z ia n o k i l k a ro d zajó w k re d ytó w . Od c h w i l i u tw o rz e n ia MOWG do X X IV S e s j i RWPG b y ły to k r e d y t y na- e tę p u ję c e 1 3 :

1

) r o z lic z e n io w y - przyznaw any do pewnego l i m i t u na p o k r y c ie kró tk o te rm in o w y ch wahań m iędzy wpływami a w y p ła ta m i z t y t u ł u o- b ro tu towarowego,

2

) sezonowy - na p o k r y c ie n ied o b o ru w y n lk a ję c e g o z sezonowo­ ś c i p r o d u k c ji i sp rz e d a ż y towarów (p rz y z n a w a n y w g r a n ic a c h Je d n e ­ go roku k a le n d a rz o w e g o ),

3

) ponadplanowy - na p o k r y c ie chw ilow ego ponadplanowego p rz e ­ k r o c z e n ia p ła t n o ś c i nad w pływ am i, spowodowanego zohamowanlem do- stow towarów wobec u sta n o w io n yc h term inów ( u d z ie la n y na o k re s do końca roku k a le n d a rz o w e g o ),

4 ) k r e d y t na r o z s z e r z e n ie e k s p o rtu ponad uzgodnione k o ntyng e­ n t y ( przyznaw any na o k re s do końca następ n eg o roku kalendarzow ego),

5

) k r e d y t na w yrów nanie b ila n s u p ła t n ic z e g o ( u d z ie la n y na o- k r e s do końca następnego r o k u ),

6

) k r e d y t na w spólnę budowę, rozbudowę

1

e k s p lo a t a c ję za­ kład ó w 14.

Wym ieniony z e s p ó ł k re d ytó w s t a n o w ił n ie z w y k le p r e c y z y jn y 1 skom plikow any in s tru m e n t rozrachunkow y w y z n a c z a ją c y g r a n ic e za­ d łu ż e n ia w sposób In d y w id u a ln y d la każdego k r a j u

1

d la każdego o k re s u k re d y to w a n ia - od p o w ied nio do b le ż ę c y c h p o tr z e b 15.

P ie r w o t n ie p ostanow ion o ró w n ie ż , że k r e d y t r o z lic z e n io w y n la b ę d z ie op ro ce n to w a n y, a k r e d y t sezonowy w pewnych warunkach aoże być op ro ce n to w a n y, z tym Je d n a k , że suma k re d ytó w

bezpro-12

S . R ę c z k o w s k 1, Międzynarodowe s to s u n k i f in a n ­ sow e, Warszawa 1979, s . 339.

13 A. D o r o s z , Na t l s p i ę c i o l e c i u MBWG, "H an d el Z a­ g r a n ic z n y " 1969, n r 2 , s .

88

.

14

A. R o t l e j d e r , M le ż d u n a ro d n y je , k r e d i t n y j e orga- n i z a c y l s t r a n czlen ow SEW, Moskwa 1973, s . 27.

15

3. B i e ń , B. K o s i ń s k i , Z. K r ó l a k , R o z l ic z e n i a m iędzynarodow e, Warszawa 1970, s . 359.

centow ych n ie powinna p rz e k ra c z a ć 3?-j rocznego o b ro tu towarowegi» danego k r a j u z p o z o s ta ły m i. W r e z u l t a c i e do roku 1966 p r z e c ię ­ tne o p ro ce n to w a n ie w sto su nku do w s z y s tk ic h u zysk iw a n ych k re d y tó ł n ie p r z e k r o c z y ło 1% w s k a l i r o c z n e j.

P r a k ty k a w yk a z a ła n le c e lo w o ś ć ta k ie g o szczegółow ego p o d z ia łu w y n ik a ją c e g o z f a k t u , że n ie j e s t m ożliwe u s t a l e n i e z j a k ic h p rz y c z y n w z ra s ta w danym d n iu ujemne s a ld o k r a ju d łu ż n ik a c h w ilo w e j a s y n c h r o n lz a c ji wpływów 1 w y p ła t , sezonowych nadwyżek Im p o rtu , cz y z a w a r c ia d u żych , dodatkowych t r a n s a k c j i - w kon­ s e k w e n c ji tru d no j e s t w ię c dostosow ać w sposób o b ie k ty w n y właA- c lw y ro d z a j k re d y tu do ro d z a ju z a d łu ż e n ia .

Na X X I I I S e s j i RWPG w k w ie t n iu 1969 r . zwrócono w ię c fwagę na b r a k i system u kred ytow eg o MBWG, a zg o d n ie z z a le c e n ia m i X X IV S e a j i RWPG w maju 1970 r . wprowadzone z o s t a ł y zm iany do p o ro ­ zu m ienia o r o z l ic z e n i a c h w ie lo s tro n n y c h 1 u tw o rz e n iu M3WG o ra z s t a t u t u Banku, d o ty c z ą c e system u kred ytow eg o 1 p odw yższenia ro ­ l i Bonku w sto su n k a ch w a lu to w o - fln a n so w ych m iędzy k r a ja m i c z ło n ­ ko w skim i16. Przed e w szystk im dokonano s to p n io w e j l i k w i d a c j i k r e ­ dytów n is k o p ro c e n to w y c h . N a s tę p n ie o g ra n ic z o n o i l o ś ć u d z ie la n y c h k re d y tó w , zam le st s z e ś c iu ro d zajów wprowadzono dwo1 7 s

1. K r e d y t r o z lic z e n io w y u d z ie la n y na p o k r y c ie k ró tk o o k re s o ­ wych r o z b ie ż n o ś c i m iędzy n a le ż n o ś c ia m i 1 zo b o w ię z an lam l na ra ­ chunku b ie ż ę c y « . Oeet to k r e d y t o d n a w ia ln y i u d z ie la n y automa­ t y c z n ie w m iarę p o tr z e b y w g r a n ic a c h l i m i t u , a m ia n o w ic ie w w y s o k u ic i 2.i od o b ro tu towarowego danego k r a ju z p o z o s ta ły m i k r a ja m i c z ło n k o w sk im i MBWG w roku u b ie g ły m . S p ła t a k re d y tu do­ konywana J e s t z nad w yżki wpływów nnd w y p ła ta m i na rachunku b ie ­ żącym. K re d y t ten j e s t n is k o o p ro c e n to w a n y ! Zó w stosunku ro c z n y * od p ie r w s z e j p ołow y l i m i t u tego k r e d y tu 1 3ió od d r u g ie j p o ło w y . Calem tego k re d y tu j e a t z a p e w n ie n ie c l ę g ł o ó c i r o z l ic z e ń z t y t u

-1C łu wymiany h an d lo w ej .

2. K re d y t term in o w y, p rz e z n a cz o n y na fin a n s o w a n ie o k re ś lo n y c h p o trz e b w d łu ż s z y c h o k re s a c h , m iędzy Innym i na p o k r y c ie d e f i c y t u

16 Z . O s i e c k i , M iędzynarodow e b e n k l pańetw członkow ­ s k ic h RWPG, “ Handel Z a g r a n ic z n y “ 1975, n r 3, s . 12.

17 I . V i n c z e . M iędzynarodow y system w a lu to w y RWPG. Warszawa 1981, s . 27, 28.

18 R. M e l a s a , R o la i d o s k o n a le n ie system u m ięd zynaro­ dowych banków RWT* Warszawa 1974.

144 Wiesława Wloilarczjk-Ciuaek

b ila n s u p ła t n ic z e g o , n* r o z s z e r z e n ie o b ro tu towarowego, na wy­ d a t k i sezonowa, na r e a l i z a c j ę p r z e d s ię w z ię ć zw iąz an ych za spe­ c j a l i z a c j ę 1 k o o p e ra c ję p r o d u k c ji. Można p o w ie d z ie ć , że k re d y t ten z a s tę p u je w s z y s tk ie wym ieniono p o p rzed n io ro d z a je k red ytó w

19

ce lo w ych . K re d y t term inow y u d z ie la n y j e e t no o k re s jednego ro ­ ku, a w n ie k t ó r y c h p rz y p a d k a c h , zgodnie z uchw ałę Rady Banku, ra 2-3 l a t a . O p rocentow an ie z o s t a ło podwyższone w z a le ż n o ś c i od te rm in u , na j ę k i z o e t a je z a c i ę g n lę t y k r e d y t 1 wahe a lę w g ra ­ n ic a c h od 3,25 od BK (do roku 1970 o p ro c e n to w a n i« w y n o s iło 1,5- - 2 ,5 Sj) 20.'W w yniku ty c h z n la ri p r z e c ię t n a s to p a procentdw a w 1971 r.

w y n io s ła 2,7^5 w sto su n k u ro c z n y » 21.

C elo n podw yższenia w umiarkowanym s to p n iu stóp procon tow ych b y ło z d y s c y p lin o w a n ie r o z l ic z e ń , a m ia n o w ic ie s tw o rz e n ie bodźców do b a r d z ie j ekonom icznego w y k o rz y s ta n ia z o c lę g n ię ty c h kre d ytó w , je d n o c z e ś n ie do m o b i l i z a c j i w ła s n y c h zasobów i r o z s z e r z a n ia e k s­ p o r t u , a ponadto s tw o rz e n ie warunków d la z a p e w n ie n ia re n to w n o ś c i Danku.

N a le ż y z a z n a c z y ć , że od 1970 r . s ta w k i p rocentow e w z a s a ­ d z ie u trzym u ję s ię na s ta ły m poziom ie i vi w ie lu p rzyp ad kach sę n iż s z e od o d se te k p o b ie ra n y c h na m iędzynarodowych ryn kach f in a n ­ sowych od k re d ytó w u d z ie la n y c h w w a lu ta c h w y m ie n ia ln y c h . Po­ n adto d la n ie k t ó r y c h k r a jó w , np. M o n g o lii i Kuby, k tó r y c h e k s ­ p o r t ma w y ra ź n ie c h a r a k t e r sezonowy, u s ta lo n o ulgowe w a ru n k i o- p ro c e n to w a n la k re d ytó w u d z ie la n y c h w r u b la c h tra n s fe r o w y c h w wy­ s o k o ś c i 0,5-2ió r o c z n ia 22.

W 1972 r . Rada M8WG o k r e ś l i ł a podstawowe w a ru n k i dokonywania r o z l ic z e ń w r u b la c h t ra n s fe r o w y c h m iędzy cz ło n k a m i teg o Banku a

23 k r a j a n i n le c z ło n k o w s k im l , zaś w 1976 r . na 43 p o s ie d z e n iu u-19 B . K o s i ń s k i , K re d y t w o b ro ta c h m iędzy k r a ja m i s o c j a l i s t y c z n y m i , “ Bank 1 K r e d y t* 1976, n r 12 , s . 33. «VI 0 o r o s z , op. c l t . , s . 88.

21

_{3. W i s s a 1 , R o la p ro c e n tu w s o c ja lis t y c z n y m s y s t e ­} mie walutowym 1 we w s p ó łp ra c y g o s p o d a rc z e j k ra jó w c z ło n k o w s k ic h

RWPG, "P e n z u g u l Szem le* 1973, n r 5 , c y t . za W e s o ł o w ­ s k i m , op. c l t . , s . 17.

22

_{Fu n k cjo n o w a n ie m iędzynarodowego Banku W s p ó łp ra c y G ospodar­} c z e j , " B i u l e t y n Ekonom iczny PA P” 1977, nr 1040, s . 10.

23

The I n t e r n a t i o n a l Bank f o r Econom lc C o - O p a ra tio n ( I B E C ) and the T r a n s f a r a b ie Roublm? "Moscow N arodny Bank. P r e s s B u ll e - t l n " 1973, n r 628, s . 11.

T a b e l a 2

O p ro cen to w an ie stosow ane p rz e z M8«VG p r z y aktyw nych 1 pa* ..wnych

o p e r a c ja c h bankowych R o d za j o p e r a c j i Roćzne o d s e t k i_{w Si} N a le z n o ic l na rachunku b ie ­ l ę c y « -W k ła d y : 1 n i e s l ę c 1,50 2 m ie s ią c e 1,7 5 3 2,2 5 4 2,7 5 5 M ie s ię c y 3.00 6-9 3,50 9-12 “ 3,75

pow yżej 12 m ie s ię c y 4,0 0

K r e d y t y r o z lic z e n io w e z do 50« l i m i t u 2,00 pow yżej 50% l i m i t u 3,00 K r e d y ty term in o w e: do 6 m ie s ię c y 3,2 5 do 1 roku 3,50 do 2 l a t 4,0 0 do 3 l u t 5,00 Ź r ó d ł o : 1 . V 1 n c z e , M ięd z yn a ro ­ dowy a y a te « w alu to w y RWPG, Warszawa 1981, s . 30.

d o s k o n a liła te w aru nk i*'4 . P rz e w id u ję one, t e k r o je t r z e c i e »og?. etosow ać r u b le tra n s fe r o w e z n a jd u ją c e s ię na rachu nkach b le z ą

-24 S e ttle m ą n te ln T r a n s f e r e b le R o u b le s o f i- -st-Wect Trat, "Moacow N srod n y B an k . P r e s s Ru l ) e t l n " 1976, nr 77>•, a, ¡.4-17,

cych p rz y o p ła ta c h za Im p ort towarów z k ra jó w RWPG, do o p ła t y o trzym anych k re d ytó w 1 re g u lo w a n ia n a le ż n o ś c i o c h e r a k t e r z a n ie ­ handlowym'"*5. Główne p o s ta n o w ie n ia ty c h zmian są n a s tę p u ją

-26

ca s

X . O b lig a t o r y jn o z b ila n s o w a n ie p ł a t n o ś c i J e s t w y e lim in o w an e . T a k ie z b ila n s o w a n ie J e e t t y l k o w skazana.

2. Suma k r e d y tu u d z ie lo n e g o p rz o z MBWG w z ro s ła do 100‘i uzgo­ dnionego wolumenu p ł a t n o ś c i w r u b la c h tr a n s f e r o w y c h , podczas gdy p o p rz e d n io Bonk mógł u d z i e l i ć k r e d y tu rew olw lngow sgo do wysoko­ ś c i 25ju sumy u zgodnionych r o z l ic z e ń .

3. K re d y t może być u d z ie lo n y na uzgodniony m iędzy MBWG a po­ ż y c z k o b io rc ę te rm in w ramach 3 - le t n le g o l i m i t u 1 w in ie n być s p ła c o n y w tym t e r m in ie .

4. K re d y t otrzym an y w r u b la c h tra n s fe r o w y c h może być s p ła c o n y p rz e z p o ż y c z k o b io rc ę w w a lu ta c h w y m ie n ia ln y c h p r z y z a s to s o w a n iu o c z y w iś c ie odpow iedniego o p ro c e n to w a n ia uzgodnionego z MB./G,

Zm iany p r z y j ę t e p r z jz MBWG s tw a r z a j« b a r d z ie j k o rz y s tn e wa- u V I d la u d z ia łu k ra jó w n ie będących cz ło n k a m i Banku w s y s t e ­ mie wzajemnych r o z lic z e ń w r u b la c h tr a n s fe r o w y c h . O la k ro jó w s ła b o r o z w ln lę t y c h , k t ó r e o b e c n ie prowadzą r o z l i c z e n i a z k r a ja m i cz ło n k o w sk im i Banku no z a s a d z ie c le a r i n g u b i l a t e r a l n e g o , r o z l i ­ c z e n ia w r u b la c h tra n s fe r o w y c h mogę u ła t w ić e k s p a n s ję h an d lu po­ p r z e ? z b ila n s o w a n ia r o z lic z e ń na b a z ie m u l t l l a t e r e l n e j 1 mogą d o s ta rc z y ć dodatkow ych m o ż liw o ś c i p o k r y c ia d e f i c y t u w h a n d lu 27. Zaś d la k ra jó w n le c z ło n k o w s k lc h MBWG, k t ó r a dokonują r o z l ic z e ń z k r a ja m i cz ło n k o w sk im i Blanku w w a lu ta c h w y m ie n ia ln y c h , nawet czę­ ścio w e p r z e j ś c i e na r o z l i c z e n i a w r u b la c h tra n s fe r o w y c h d a je do­ datkową szansą d la e k s p a n s ji h an d lu p op rzez k o r z y s t a n ie z k r e ­ dytów Banku w r u b la c h tr a n s f e r o w y c h , k tó r e są u d o s tę p n ia n e na

25 M iędzynarodow y system w a lu to w o - fin a n so w y k r a jó w RWPG w s łu ż b ie i n t e g r a c j i s o c j s l l s t y c z n e j , " B i u l e t y n Ekonom iczny PAP" 1978, nr iOCO, s . 14.

The 1B£C Im p ro ves Terma o f S e t tle m e n t s In T r a n s f e r a b le R o u b le s , "Moscow Marodny Bank. P r e s s B u l l e t i n " 1977, n r 8 0 S, s . 14-16.

27 The I8 E C Im p ro ves Terms o f S e t tle m e n t s In T r a n s f e r a b le R o u b le s Betw een th e M em ber-C ountrlee and Non-member C o u n t r ie s o f th e Bank , " I n t e r n a t i o n a l Bonk f o r Econom ic C o - O p e ra tio n , E co ­ nomic B u l l e t i n " [M oscow] 1977, n r 5, s . 2-7.

k o r z y s t n ie js z y c h w arunkach n iż k r e d y t y w w a lu ta c h w y m ie n ia l­ n ych 29.

In n o w a c ja z a tw ie rd z o n a p rz e z Radę MBWG w s p o s o b ie u d z ie la ­ n ia k re d ytó w w ru b la c h tra n a fe ro w y c h k rajom spoza kręg u członków Banku na o g ó ł z o s t a ł y p r z y j ę t e p o z y ty w n ie . Ja k k o lw ie k n ie brak ró w n ież ocen negatyw nych sp ro w a d z a ją c yc h s ię do s t w ie r d z e n ia , że ru b e l t r a n s fe r o w y j e s t w y łę c z n ie wspólnę w a lu tę k ro jó w s o c j a l l - » ty c z n y c h , członków RWPG i n ie twa żadnego z n a c z e n ia poza

ob-2Q azarem ty c h krojów» .

Je d n o c z e ś n ie a g e n c je prasow e n ie k t ó r y c h paóatw za ch o d n ich b e zp o d staw nie kom ontowały c h a r a k t e r p r z y ję t y c h zmian f a łs z y w ie i n t e r p r e t u j ę c J e Ja k o s tw o rz e n ie e u r o r u b la , p r o w a d z e n ia wynio- n l a l n o ś c l r u b la trancf^r-oiw go c z y te ż Ja k o m ożliw ość s tw o rz e n ia w tórnego rynku t a j w a lu t y 30.

Is t o t n e z n a c z e n ie d la stosunków g osp o d arczych k ra jó w RWPG z k r a ja m i t r z e c i m i ma f a k t , że M8WG p o ś r e d n ic z y \i r o z l ic z e n i a c h , k tó r e dokonywane sę w w o lu ta c h w y m ie n ia ln y c h i w z ł o c i e 31. W za­ k r e s ie ty c h o p e r a c j i Bank u p raw niony J e s t do dokonywania wszy­ s t k ic h c z y n n o ś c i le ż ą c y c h n o rm a ln ie w ko m p etencjach banków han­ dlow ych - a wltfc m o b i l i z a c j i środków , zarówno wśród człon ków . Ja k 1 k ra jó w n ie będących cz ło n k a m i Banku, we w s z y s tk ic h d o s tę p ­ nych iorm ach (r a c h u n k i b ic ż ę c e , d e p o z y ty , k r e d y t y fin a n s o w o ) no k r ó t k ie 1 ś r e d n ie o k re s y do 7 l a t o ra z lo k o w a n ie ic h i p rz e p ro ­ w adzanie In n y c h o p e r a c j i ś ro d k a n l obcym i lu b w ła s n y m i.

MBi/G d z i a ł a Ju ż 18 l a t . W toku c a ł e j s w o je j d z i a ł a l n o ś c i Bank s t a r a ł s ię s y s te m a ty c z n ie d o s k o n a lić t e c h r lk ę sw oich ope­ r a c j i aby s tw o rz y ć dogodne w aru n k i d la p raw id ło w e g o fun kcjo n o w a­ n ia r o z l ic z e ń z t y t u ł u rozw oju w ie lo s t r o n n e j w s p ó łp ra c y k ra jó w RWPG. N a le ż y p o d k r o ś ll ć , że p od staw y jo g o d z i a ł a n i a o p i e r a ję s ię o dem okratyczne z a s a d y o r g a n i z a c j i i z a r z ą d z a n ia , w k tó r y c h u c z e s t n ic z ę w sz y scy c z ło n k o w ie na równych p raw a ch . Bank ayatem

a-28 The T r a n s f e r a b le R o ub le - E x p e r ie n c e to D a te and i t s F u tu ­ re U s e , "Moscow N arodny B an k . P r e a s B u l l e t i n " 1977, nr 818, s. 15—16. 29 R. E n s o r , What I B E C 's P la n s A re f o r the T r a n s fe r a b ­ l e R o u b le , "E u ro m o n e y ", March 1977, s . 56. 30 E n t e r th e E u r o r o u b le , "E u ro m o n ey ", Ja n u a r y 1977, s . 11. 31 D r a b o w a k i , op. c l t . , s . 23.

t y c z n ie z w ię k s z a ł sw oja u s łu g i o f e r u ją c » o Z ll w le dogodna w a ru n k i fin a n so w a w ru b la c h tra n a fa ro w y c h d la rozw oju h an d lu m iędzy k r a ­ ja m i RWPG, Je d n o c z e ś n ie e łu ż ę c pomocy kred ytow y w w a lu ta c h w y­ m ie n ia ln y c h 32. W o k r e a le 1964-1982 MBWG bez p rzesz k ó d s p e ł n i a ł sw oje z a d a n ia Ja k o m iędzynarodowa c e n t r a l a r o z lic z e n io w a 33.

T a b e l a 3 Wolumen r o z lic z e ń wzajemnych w ru b la c h t r a n sf o r o w y c h

i k r e d y t y u d z ie lo n o p rzez MBWG w la t a c h 1964-1981

Rok

Wolumen r o z lic z e ń wzajemnych W le lk o ć ć u d z le lo n y ć h k red ytó w w mld r u b lt t ra n s fe r o w y c h w do u b ie g łe g o roku w min r u b l i tra n s fe r o w y c h w % do u b le g ło g o roku 1964 22,9 1 51018 _ 1965 24,1 105 1 806,8 120 1966 23,9 99 1 574.7 87 1967 2 6 ,6 111 1 877,9 119 1960 29,4 111 1 990,8 106 1969 32,1 109 1 612,7 01 1970 35.4 110 1 975,2 122 1971 39.3 111 2 806,5 145 1972 4 3 ,3 110 3 0 4 7 ,7 109 1973 4 7 ,4 109 3 840,3 126 1974 52,6 111 3 198,9 83 1975 66,9 127 4 09 7 ,2 128 1976 82 f S 123 4 223,6 103 1977 94 ,7 115 6 904,2 163 1978 106,0 112 5 678,1 82 1979 114,0 106 8 306,0 146 1980 122,9 100 9 702.9 117 1901 140,2 114 11 730,8 121 Ź r ó d ł o : O tc z e t o d l e j a t e l n o s t i Mieżdunarodnogo banka e- ko noniczoskogo s o tru d n lc z e s tw a za 1977 god, Moskwa 1978, s . 15: I n t e r n a t i o n a l Bank f o r Econom lc Ć o - O p e ra tlo n , "A n n u a l R e p o rt [mó- sc o w ] 1991.

32

S i k o r a , op. c l t . , s . 30.

33

Зек w ykazrjjg dane s t a t y s t y c z n o zam ieszczone w tob. 3 - v.'olumen r o z lic z e ń wo w s p ó ln e j w a lu c ie v-zrósł z 22,9 mld r u b l i t r a n s f e r o ­ wych vi 1964 r . do 35,4 mld w 1970 г . , a n a s tę p n ie do 122,9 mld w

1990 r.34, dochodząc do 140,2 n ld r u b l i tra n a frr o w y c h u roku 198135. V/ c ią g u sie d em n astu l a t d z i a ł a n i a MBl/G w z ro st b y ł 6,1 - - k r o tn y , co n ie w ą t p liw ie w d u że j m ierze w y n ik a ło ze znacznego r o z s z e r z e n ia wzajem nej wymiany to w a ro w e j. R o z lic z e n ia г togo t y ­ t u łu s t a n o w iły o k . 90;i r o z lic z e ń w ru b la c h tr a n s fe r o w y c h , c h o c ia ż n a jw ię k s z y w zro st o s ią g n ę ły o p e r a c je n ie h a n d lo w e , co zw iązane b y ło z pomyślnym ro z s z e rz a n ie m s ię ruchu tu r y s ty c z n e g o m iędzy k r a ja m i c z ło n k o w s k im i.

Ja k w idać z p r z y to c z o n e j i l u s t r a c j i e t a t y s t y c z n e j równi*!* z n a c z n ie z w ię k s z y ła s ię d z ia ła ln o ś ć k re d yto w a MBWG re a liz o w a n a * r u b la c h tr a n s fe r o w y c h . W 1964 r . Bank u d z i e l i ł krajom członkow ­ skim k re d ytó w w w y s o k o ś c i 1510,8 min r u b l i tra n s fe r o w y c h w 1970 r. - 1975,2 m in, w 1900 - 9702.9 m in, zaś w 1981 r . wolumen k re d ytó w u d o s tę p n io n y c h krajom członkow skim o s ią g n ą ł poziom 11 738,8 min r u b l i tr a n s fe r o w y c h . P rz e w a ż a ją c a cz ęść k re d ytó w u- d z ie lo n y c h p rz e z Bank - w ię c e j n iż t r z y c z w a rte - m ia ła cho- r e k t e r k re d ytó w r o z lic z e n io w y c h , zaś p o z o s ta ł« cz ęść s t a n o w iły k r e d y t y term inow e.

C a ły o k re s d z i a ł a l n o ś c i MBWG p o t w i e r d z i ł , że f u n k c jo n u ją c y w o b r ę b ie k ra jó w c z ło n k o w s k ic h RWPG system r o z l ic z e ń i k re d yto w a ­ n ia w r u b la c h tra n s fe r o w y c h zapew nia sprawną ob słu g ę s t a l e r o s ­ n ą c e j l i c z b y różn ych form w s p ó łp ra c y g o s p o d a rc z e j k ro jó w s o c j a l i ­ s ty c z n y c h . A le o b s łu g iw a n ie stosunków g osp o d arczych m iędzy k r a ­ ja m i cz ło n k o w s k im i MBWG to n ie Je d y n y a s p e k t d z i a ł a l n o ś c i Oanku. W c e lu u d z ie la n ia pomocy krejom członkow skim w r o z w ija n iu s t o ­ sunków g o sp o d arczych z k r a ja m i spozn RWPG Bank p row ad zi o p e r t e j ■: w w a lu ta c h w y m ie n ia ln y c h . O p e ra c je te maję c h a r a k t e r fin a n s o w y , tz n . n ie są z r e g u ły zw iązane z k o n k re tn ą umową handlową c«:y i n ­ nym porozum ieniem . O p e ra c je w w a lu ta c h w y m ie n ia ln y c h z poziomu 0 ,9 mld r u b l i tra n s fe ro w y c h w 1964 r . w z r o s ły do 21,2 n ld w

34 D z ia ła ln o ś ć M lęd z yrcrw d „..6 g n Danku W s p ó łp ra c y G o sp o d a rcze j w 1981 r . , “ B i u l e t y n Ekonom iczny P A P ", 1981, n r 1233-1234, o. 9- -

12

.

I n t e r n a t i o r a l Dank f o r Econom lc C o - o p e ra tio n , Annuoł p o r t " [M oscow ) 1961.

T o b o l a 4 / O p e ra c jo MBWG według b ila n s u rocznego

w la t a c h 1964-1981 Rok Ogólna w ie lk o ś ć o p e r a c j i O p e ra c je w w a lu c ie w y m ie n ia ln e j O p e ra cje w ru b la c h t r a n s f e r o ­ wych w n ld w n ld r u b l i t r a n s f e r o -wych w % do u b ie g łe g o roku w n ld r u b l i t r a n s f e r o ­ wych w % do u b ie g łe g o roku 1964 32,5 m 0 ,9 - • 31,6 1965 35,9 110 2 ,0 222 33,9 1966 36,7 102 3,8 190 32,9 1967 47 ,4 129 9 ,0 237 38,4 1968 53,1 112 11 ,0 122 42,1 1969 57,2 108 1 3 ,7 125 4 3 ,5 1970 71,4 125 2 1 ,2 155 50,2 1971 80,0 112 2 3 ,6 111 56,4 1972 88,0 110 27 ,2 115 50,8 1973 104,4 119 35,8 132 68 ,6 1974 132,2 127 58,2 163 74,0 1975 156,0 120 63,1 108 94,9 1976 186,1 118 70,0 111 116,1 1977 220,8 119 79,2 113 141,6 1976 233,7 106 82 ,4 104 1 5 1,3 1979 232,7 9 9 ,6 67,1 B2 165,6 I9 6 0 231,0 9 9 ,2 54,7 81 17 6,3 1981 274,9 119 66 ,5 122 208,4

Ź r ó d ł o : I n t e r n a t i o n a l Bank f o r Econom ic C o - o p e ra tio n , "A n n u a l R e p o r ts " [M oscow ] 1970-1981.

1976 r . 1 5 4 ,7 n ld w 1980 r . , by n a s tę p n ie u le c dalszem u w zros­ to w i do 6 6 ,5 a ld r u b l i tra n s fe r o w y c h w 1981 r . W c a ły a o k r e s ie d z i a ł a l n o ś c i MBWG o s ią g n ę ły n ie b y w a ły w z ro s t 7 4 - k ro tn le p rzew yż­ s z a ją c p o z lo * z roku 1964, podozaa gdy o p e r a c je w w a lu c ie wspó­ l n e j w z ro o ły t y l k o 6 ,5 - k r o t n le w porów naniu do 1964 r . ( p a t r z t a b . 4 ) .

/ /

B i l a n s MBWG (w r u b la c h t r a n s f e r o w y c h ) A ktyw a na d z le ó 31 g r u d n ia Pasywa na d z ie ó 31 g ru d n ia w y s z c z e g ó l­ n i e n i a 1980 1981 w y sz c z e g ó l­ n i e n i e 1980 1981 ś r o d k i p ie n ię ż ­ ne ! na rachunkach b ie ż ą c y c h i w k a s ie we w kład ach K r e d y ty u d z ie ­ lo n o ■ ‘

.

| Maję te k Danku In n e aktyw a B i l a n s 20 725 193 2 206 138 488 27 755 203 1 675 558 516 k a p i t a ł y B a n k u : 6 ta tu to w y-w płacona cz ęść k a p i t a ł r e ­ zerwowy d e p o z y ty i ra c h u n k i b ie ­ ży ce w k ła d y k r e d y t y uzy­ skane in n e pasywa c z y s t y zysk b ila n s 121 645 760 145 577 574 121 730 960 151 925 109 2 226 863 681 2 673 192 846 697 916 83 563 54? 1 703 313 719 4 463 651 203 701 975 69 503 079 267 223 334 730 608 618 3 371 166 581 273 656 069 692 548 642 4 615 124 802 4 101 775 199 490 350 435 94 074 168 30 894 854 5 307 673 444 487 467 334 136 468 981 31 904 148 a 4 984 317 990 6 237 169 976 4 984 317 990 6 237 169 976

Ź r ó d ł o : I n t e r n a t i o n a l Bank f o r Econom ic C o - o p e ra tio n , 'A n n u a l R e p o rt" [M oscow ] 1981.

t s i— D. nf lX f» *

0

ł£ p e jn t {t e a J

8

a n * Je q o

m \'IG ś c i ś l e w s p ó łp ra c u je z organam i RWPG, a p rzed e w szystk im ze S t o lę K om isję W alutow o-Flnansow ę i S t a ł « K om isję H andlu Za­ g ra n ic z n e g o RWPG. Ponadto Bank k o n ty n u u je r o z s z o rz o n ie ko ntaktów n ie t y l k o z bankami k ro jó w cz ło n k o w s k ic h 1 M B I, le c z rów nież z bankami In n y c h k r a jó w , np. p a r t y c y p u ją c w k o n s o rc ja c h u tw orzo­ nych w c a lu u d z ie la n ia k re d ytó w A fryk ań a k le m u Bankow i Rozw oju, bankon a lg ie r s k i m . Bonk w s p ó łp ra c u je tak ż e z Bankiem Rozrachun­ ków M iędzynarodowych w B a z y l e i , UNCTAD i E u ro p e js k o Kom isja G o sp o d arczy,

D z ia ła ln o ś ć MBWG w znacznym s to p n iu p r z y c z y n iła -się do uwle- lo s t r o n n ie n ie r o z lic z e ń m iędzy k r a ja m i s o c j a lis t y c z n y m i. Oednakże wbrow wytyczonym c e lo n sformułowanym p rz e z s t a t u t Banku n ie w ie ­ lo s t r o n n o ś ć , le c z dw ustro nn ość c h a r a k t e r y z u je p o w ię ż e n ia gospo­ d a rc z e w ramach W s p ó ln o ty . W yrów nania zobowlozań i n a le ż n o ś c i w sto su n k a ch d w ustronnych może s ię odbyć t y l k o p rz e z doatawę towa­ rów na p o d s ta w ie umowy m ięd zynarod o w ej. N ie z a le ż n ie od p r z y j ę ­ ty c h r e g u ł u m o Z liw la jo c y c h w ie lo s tr o n n o ś ć r o z l i c z e ń , fcre je c z ło n ­ ko w sk ie n a d a l ż f d a jy b il a t e r a l n e g o Ic h b ila n s o w a n ia . Zatem k r a j p o s ia d a ją c y n a le ż n o ś c i w sto su n k a ch d w ustro nn ych z o k reślon ym krajem n ie mota j a j w y k o rz ya ta ć do u re g u lo w a n ia d łu g u z a c i ą g n ię ­ tego w innym k r a j u , ftożna p o w ie d z ie ć , że w s y s te m ie w s p ó łp ra c y m iędzy k r a ja m i c z ło n k o w sk im i RWPG w y a tę p u je n a d a l d w u atro n n o ść.

Oednakże d o s k o n a le n ie p r a c y MBWG e z c z e g ó ln ie w z a k r e s ie ro z ­ l i c z e ń w r u b la c h tra n s fe r o w y c h J e a t procesem c lę g ły m . Rade 1 Za- rzęd Banku s y s te m a ty c z n ie p rz y jm u ję nowe ro z w ię z a n la z m la rz a ję c e co stop niow ego p r z e k s z t a łc a n ia c le a r i n g u w ie lo s tro n n e g o w r o z l i ­

c z e n ia w ie lo s t r o n n e . /

W iu sia w a W todarczyk-G uzek INTERNATIONAL SETTLEMENTS AND CRED ITS OF THE INTERNATIONAL BANK OF ECONOMIC COOPERATION

The a r t i c l e i s an a tte m p t a t a co m p reh ensive p r e s e n t a t io n of the f i n a n c i a l a c t i v i t y o f the I n t e r n a t i o n a l Bank o f Econom ic Co­ o p e r a tio n in i t * h i s t o r i c a l and s t a t i s t i c a l a p p ro ach .

A c c o r d in g ly , the a u th o r d is c u s s e s i t s alms e n s u in g from the uank s s t a t u t e s , i t s o r g a n iz a t io n , s t r u c t u r e o f f i n a n c i a l re~

s o u rc e s a t the d is p o s a l o f t h i s o r g a n iz a t io n , w hich p ro v ld o s a background f o r a n a l y s i s o f the e v o lu t io n in the i n t e r n a t i o n a l s e t tle m e n ts and c r e d i t s o p e r a tio n s o f th e Benk.

The a u th o r has reach ed a c o n c lu s io n th a t the p r e v io u s expe­ r ie n c e in a p p l i c a t i o n o f the I n t e r n a t i o n a l system of s e ttle m e n ts and c r e d i t s ex e cu te d In the common c u r r e n c y o f the C o u n c il f o r M u tu al Econom ic A s s is t a n c e t e s t i f i e s to the f a c t th a t the Bank has managed to a t t a i n many o f I t s o b j e c t i v e s as fo rm u la te d in I t s s ta t u t e s T Hov.over, improvement o f the B o n k 's o p e r a tio n s In tho a ro a o f s e ttle m e n t In the t r a n s f e r a b l e ro u b le sh o u ld be t r e a te d os a c o n tin u o u s p r o c e s s , and th e Bank s y s t e m a t i c a l l y adopt3 new s o lu t io n s aim ing a t g ra d u a l s h i f t tow ards m u l t i l a t e r a l s e t t l e ­ m ents.