Dr hab . inż. Szymon Salam on, prof. nzw. P.Cz. C zęsto cho w a, dnia 12.09.2012 r. Katedra Systemów Technicznych i Bezpieczeństwa Pracy
Wydział Zarządzania
Politechniki Częstochowskiej Al. Armii Krajowej 19 b
tel. (34) 3250360, tel. kom. 691 264 907 42-200 Częstochow a
e-mail: salamon@ zim.pcz.pi
O P I N I A
o rozprawie doktorskiej mgr inż. Witolda Janika, pod tytułem „Metoda recyrkulacji
środków technicznych z uwzględnieniem inżynierii odwrotnej” 1. Podstawa opracowania
Podstaw ą w ykonania niniejszej recenzji rozprawy doktorskiej mgr inż. Witolda
Janika pt.: „Metoda recyrkulacji środków technicznych z uwzględnieniem inżynierii odwrotnej" jest pismo Pana Dziekana Wydziału M echaniczneg o Technologicznego
Politechniki Śląskiej, Prof. dr hab . inż. Jerzego Świdra z dnia 13.06.2012, numer RMTO- 482/D/006/11/12.
2. Geneza problematyki rozprawy
W praktyce eksploatacyjnej środków technicznych, w cią ż m am y do czynienia z sytuacją braku lub niedostępności jego dokum entacji konstrukcyjnej, jak również braku lub niedostępności sam ego elem entu zam iennego tegoż obiektu.
Rozwiązanie tego problemu, może sta ć się w ażnym ogniwem w ła ń cu ch u inżynierskich poczynań m a ją cy ch na celu racjo n alizację procesu eksploatacji środków technicznych.
Problem ten m a charakter w ieloaspektow y,( np.: bezpieczeństwo p racy, wym iar ekologiczny, korzyści ekonom iczne), jest on również zagadnieniem interdyscyplinarnym , w ym a g a ją cy m korzystania z w iedzy w zakresie: m ateriałoznaw stw a, m iernictw a, konstruowania, technologii regeneracji, tworzenia baz d an ych , w spom agania kom puterowego i innych.
Rozprawa ta m a w yp ełn ić i uzupełnić niedostatki w tym zakresie, proponując unikalną m etodę recyrkulacji środków technicznych, wykorzystującą zasad y i techniki inżynierii odwrotnej, przy w spom aganiu komputerowym.
RMTjjOKjO!M7
Sekretariat Prodziekana3. Wybór tematu i zakres rozprawy
Potrzeba perm anentnej racjonalizacji procesu eksploatacji środków technicznych, jednoznacznie wskazuje na zasadność podjętego tem atu rozprawy doktorskiej. O p raco w an ie i w drażanie now oczesnych systemów w zakresie procesu recyrkulacji środków technicznych jest obszarem b ad aw czym ze w szech miar pożądanym , bo d o tyczącym aspektów : naukow ych, poznaw czych i utylitarnych.
Wyżej zarysow ane potrzeby zdeterm inowały zakres rozprawy doktorskiej, koncentrującej się w szczególności na: po pierwsze - odtwarzaniu c e c h geom etrycznych i tworzywowych postaci konstrukcyjnej konkretnego elem entu środka technicznego, c o miało na celu rozwiązanie sytuacji, w której nie m a dostępu do jego dokum entacji konstrukcyjnej i fizycznie do jego elem entu zam iennego, po drugie - sprawdzenia możliwości wykorzystania zasad i technik inżynierii odwrotnej, do akwizycji informacji na tem at w ystępow ania i rozkładu ubytków na elem entach obrotowo-symetrycznych.
O b a te podejścia zostały szczegółow o o p ra co w a n e i w yposażone w oprogram ow anie um ożliwiające szeroko rozumiane w sp o m ag anie kom puterowe i jego im plem entację do konkretnych zastosowań. O p raco w an ia te stanow ią istotną nowość w teorii i praktyce eksploatacyjnej środków technicznych i stanowią istotny problem w zakresie budow y i eksploatacji maszyn oraz systemów m aszynowych.
4. Ogólna charakterystyka rozprawy doktorskiej
Rozprawa doktorska liczy 223 strony (zaw arta jest w 10 rozdziałach), przy czym 8. załączników zam ieszczono na stronach od 183 do 223. Rozprawa zaw iera: spis treści, w prow adzenie, bibliografię, oraz streszczenia, w języku polskim i angielskim. Bibliografia liczy 50 pozycji. Wśród nich odnotow ano pozycje polskojęzyczne, angielskojęzyczne i niem ieckojęzyczne. Zauw ażalne są pozycje Autora rozprawy - sam odzielne i w e współautorstwie. Wiekowo pozycje te obejm ują lata od 1967 do 2012, c o jest rzeczą zrozumiałą, poniew aż rynek w ydaw niczy, o b ecn ie p o d le g ający regułom w olnego rynku, ostrożnie kalkuluje potrzebę w yd ania lub wznowienia literatury technicznej, stąd też m am y brak wznowień nakład ów niektórych z nich.
W rozdziale 1, podkreślono fakt braku kompleksowej m etody recyrkulacji środków technicznych, podkreślono również istnienie cząstkow ych rozwiązań w tym zakresie. Stwierdzono również brak jednoznacznie zdefiniow anych po jęć z tytułowego zakresu m erytorycznego. W podrozdziale 1.1 uzasadniono celo w o ść stosowania recyrkulacji środków technicznych, z kolei zaś w podrozdziale 1.2 przedstawiono klasyfikacje postaci zużycia w edług różnych autorów. Podrozdział ten zaw iera bogaty m ateriał fotograficzny d o ty czą cy uszkodzeń elem entów środków technicznych.
W rozdziale 2, w jej podrozdziałach: 2.1 i 2.2 przedstawiono c e le i tezy rozprawy, zaś w podrozdziale 2.3 dokonano prezentacji m etody recyrkulacji środków technicznych w ujęciu ogólnym i szczegółowym .
W rozdziale 3, przedstawiono w pływ środowiska eksploatacji na stan techniczny środka technicznego, jeg o destrukcyjny w pływ przedstawiono w serii fotografii o b razu jących zniszczenia elem entów maszyn górniczych. Dalszą czę ść tego rozdziału pośw ięcono identyfikacji modelu o c e n y stanu tech niczneg o środków
technicznych, o b e cn ie stosowanych w górnictwie. Ta czę ść rozdziału 3. jest również bogato ilustrowana fotografiami stanu technicznego elem entów maszyn górniczych.
W bardzo rozbudowanym rozdziale 4, udokum entow ano wykorzystanie zasad i technik inżynierii odwrotnej w zakresie: przygotowania pom iarów i skanow ania laserowego 3D (podrozdział 4.1), niepewności pomiaru w inżynierii odwrotnej (podrozdział 4.2), wykorzystania inżynierii odwrotnej w identyfikacji c e c h geom etrycznych (podrozdział 4.3) i w odtworzeniu c e c h tworzywowych elem entu (4.4).
Rozdział 5, pośw iecono prezentacji 3. g eneracji m etod przygotowania operacji
obróbkowych technologii regeneracji i stosowanych obrabiarek. Ponadto om aw ia on w ybór środowiska i zakresu o p raco w an e g o oprogram ow ania, dalej rozdział ten traktuje o m odule geom etrycznym i module - bazy d a n ych .
Rozdział 6, pośw ięcony jest zagadnieniu dem ontażu środka technicznego, jego
podrozdział 6.1, traktuje o strukturze środka technicznego, z kolei zaś podrozdział 6.2 prezentuje sekw encje dem ontażu środka technicznego. Im plem entację w sp o m ag ania kom puterowego dla modułu dem ontaż przedstawiono w podrozdziale 6.3.
Procedurę wstępnej decyzji o skierowaniu elem entu do b ad an ia stanu technicznego, zaw arto w rozdziale 7. W podrozdziale 7.1, zaprezentow ano w yznaczenie kosztu relatyw nego elem entu środka technicznego, zaś podrozdział 7.2 pośw iecono im plem entacji w sp o m ag ania kom puterowego dla modułu a g re g a c ja .
Rozdział 8, zatytułow any „ Bad ania stanu techniczneg o zewnętrznej powierzchni
elem entu", przedstawia szczegółow e zag adnienia d o ty c z ą c e m etody detekcji ubytków (podrozdział 8.1), klasyfikację stanu techniczneg o elem entu ze względu na stwierdzone ubytki zaw iera podrozdział 8.2. Im plem entację w sp om agania kom puterowego dla modułu b ad an ia przedstawiono w podrozdziale 8.3, zaś w jego podrozdziałach 8.3.1 i 8.3.2 odpowiednio zaprezentow ano: d e te k cję ubytków na elem entach obrotowo-symetrycznych oraz procedurę w sp om agania komputerowemu procesu opisu stanu technicznego elem entu.
W spom aganie kom puterowe przygotowania technologii regeneracji, przedstawiono w rozdziale 9, zaw arto w nim również: prezentację autom atycznej modyfikacji modelu referencyjnego oraz podano przykład technologii regeneracji tłoczyska.
5. Cel naukowy, założenia, cele szczegółowe
C e le i tezy rozprawy doktorskiej Autor sp recyzow ał w podrozdziałach zatytułow anych: „C e l i zakres p ra c y ”, oraz „C e le i tezy rozprawy”.
Podstaw ow ych celó w rozprawy Autor sformułował 5. i są one n astęp ujące:
1. O p raco w an ie m etody um ożliwiającej: w sp o m ag anie recyrkulacji środków technicznych i kierunków jej rozwoju.
2. O p raco w an ie sposobu grom adzenia, d an ych z procesu recyrkulacji.
3. O p raco w an ie m etody odtw arzania postaci konstrukcyjnej elem entu (c e c h geom etrycznych i tworzywowych).
4. O p raco w an ie im plem entacji m etody w postaci oprogram ow ania, które może b yć wdrożone w zakładzie zajm ującym się re cyrku lacją środków technicznych.
5. Zastosowanie inżynierii odwrotnej do b ad an ia stanu technicznego powierzchni zewnętrznych, a tym sam ym klasyfikacji zużycia, uszkodzeń i zniszczenia.
Zaś tez Autor przedstawia 3. i są one n astęp ujące:
1. Istnieje możliwość zastosowania w sp o m ag ania kom puterowego przygotowania regeneracji elem entów z zastosowaniem „inżynierii odwrotnej", ce le m autom atycznego generow ania dokum entacji recyrkulacji środków technicznych oraz rejestracji zużycia i uszkodzeń w trakcie ich istnienia.
2. „Inżynieria odw rotna” może b yć zastosowana do odtw arzania dokum entacji konstrukcyjnej elem entów maszyn, jak również może posłużyć do detekcji ubytków na powierzchni zewnętrznej elem entów .
3. Na podstawie detekcji ubytków w wyniku z porównania modeli 3D elem entu uzyskanego ze skanow ania 3D z m odelem konstrukcji, istnieje możliwość wyboru technologii regeneracji również z zastosowaniem obrabiarek sterow anych
numerycznie.
Z acyto w ane c e le i tezy są sformułowaniami Autora rozprawy doktorskiej.
Stwierdzam , że Autor rozprawy doktorskiej, jej c e le zrealizował a tezy udowodnił.
6. Metodyka rozwiązania problemu
M etodę recyrkulacji środków technicznych Autor rozprawy doktorskiej, przedstawił w podrozdziale 2.3, w jej ogólnym ujęciu, c o przedstawiono na rysunku 2.1, w postaci schem atu blokowego, zaś w ujęciu szczegółowym m etodę tą przedstawia, na rysunku 2.2, w postaci systemu, z jego blokami (wierzchołkami) i relacjam i (przejściami) pomiędzy nimi.
M odele te przejrzyście, prezentują m etodę recyrkulacji środków technicznych, w obu m o d elach zw ra ca u w ag ę ich czytelność i logiczność, d a ją one w yobrażenie o przeolbrzymim nakładzie p racy: naukowej, laboratoryjnej i warsztatowej, m a ją ce j na celu o p raco w an ie efektywnej m etody postępow ania w tym zakresie, a d o tyczące j obszaru racjonalizacji eksploatacji środków technicznych.
Aplikacyjność tej m etody, w szczególności polega na: wariantowości przypadków recyrkulacji elem entów środka techniczneg o tj.: ponow nego jego wykorzystania, wym ienienia go lub p oddania go regeneracji. Tę c e c h ę o p raco w an ej m etody pogłębiono poprzez w prow adzenie dalszych jej wariantów , p o le g a ją cych na rozróżnieniu elem entów zam iennych jako: d orab ian ych u eksploatatora środka technicznego lub w ytw arzanego u jego w ytw órcy.
7. Oryginalność rozprawy
W rozprawie doktorskiej przedstawiono d w a oryginalne podejścia w recyrkulacji środków technicznych, a m ianow icie:
a) odtworzenie c e c h geom etrycznych i tworzywowych postaci konstrukcyjnej w sytuacji braku: elem entu zam iennego lub dokum entacji konstrukcyjnej,
b) wykorzystanie zasad i technik inżynierii odwrotnej do akwizycji d an ych , o p aram etrach zakresu i rozkładu ubytków na pow ierzchniach elem entów o broto wo-sy m etry czn yc h.
Niewątpliwym osiągnięciem rozprawy doktorskiej, jest kom pleksowa propozycja m etody recyrkulacji środków technicznych. Poszczególne e ta p y tej m etody są w sp o m ag an e komputerowo, należy podkreślić olbrzymią w iedzę i umiejętności Autora rozprawy w tym zakresie.
Autor rozprawy dow iódł istnienia możliwości przybliżonego zrekonstruowania c e c h geom etrycznych i tworzywowych przy zastosowaniu zasad i technik inżynierii odwrotnej. Dowiedziono również możliwość autom atycznej detekcji ubytków powierzchni roboczych, elem entów obrotowo-symetrycznych, b azującej na modelu 3D, przy wykorzystaniu skanow ania laserow ego.
W spom niana d e te k cja ubytków powierzchni elem entu środka technicznego bazuje na porównaniu objętości w przestrzeni jednostkowej, modeli: elem entu rzeczywistego i jeg o odw zorow ania. Zaproponow any proces detekcji ubytków, pozw ala równocześnie na pomiar ich param etrów , przygotowanie operacji technologicznej toczenia pod rekonstrukcyjne n ap a w a n ie . Wymienione param etry są zapisyw ane w bazie d an ych z myślą o za b ie g a ch regeneracyjn ych w kolejnych recyrku lacjach środka technicznego.
Tytułowa m etoda jest znam ienna również tym, że proponuje rozwiązania półautom atycznego przygotowania sekw encji dem ontażu środka technicznego, dalszą znam iennością tej m etody jest możliwość w yznaczan ia kosztu relatyw nego elem entów , b iorącego pod u w ag ę: liczbę połączeń elem entów , liczbę powierzchni, powierzchnię całko w itą i m asę całko w itą.
Każdy z analizow anych przypadków jest zapisyw any w bazie utworzonej w MS SQL Server, zaś kod źródłowy i interfejs jest przygotowywany w środowisku MS Visual Studio.
8. Merytoryczna ocena rozprawy doktorskiej
Autor recenzo w anej rozprawy doktorskiej, udokum entow ał swe wysokie przygotowanie do: zap lano w an ia projektu b a d a w cz e g o , jego realizacji, akwizycji wyników b a d a ń , ich o p raco w an ia, w ycią g n ię cia i sformułowania wniosków (natury: naukowej, poznaw czej i utylitarnej), i wdrożenia uzyskanych efektów teoretycznych i praktycznych.
Uwagi do rozprawy doktorskiej o charakterze ogólnym i szczegółowym , są następ ujące:
8.1. Uwagi ogólne
• Tytuł rozprawy doktorskiej o dp o w iada jej merytorycznemu problemowi. Spełnia on podstaw ow e kryteria d o ty c z ą c e jego poprawności, a w ię c : zwięzłości, inform acyjności i poprawności językowej. Z uwagi jednak na b o g actw o zastosowanych oprogram ow ań w łasnych i o b cych , widziałbym w tytule rozprawy d w a dod atko w e słowa - w sp o m ag anie kom puterowe.
• Struktura p ra cy jest logiczna i dostosowana do potrzeb m erytorycznych rozprawy. Autor słusznie, czę ść uzyskanyctywyników
b a d a ń , np. d o tyczą cy ch składu chem icznego tworzyw b a d a n ych elem entów środków technicznych, zam ieścił poza g łów ną czę ścią rozprawy, w postaci 8. załączników .
Rozprawa doktorska m a w sobie duży ład un ek rozwiązań o charakterze innow acyjnym . Zaprezentow ane rozwiązania szczegółow e w rozprawie są nowymi, wnoszącym i do teorii i praktyki eksploatacji środków technicznych, now e systemowe podejście, szczególnie przydatne w sytuacji, w której eksploatator środka technicznego nie posiada jego dokum entacji technicznej lub nie m a możliwości pozyskania elem entu zam iennego.
Dobór i wykorzystanie literatury jest praw idłow y. Zw raca jednak u w ag ę fakt wykorzystania literatury sprzed 1990 roku a naw et wcześniejszej. Równocześnie cyto w an a jest literatura nowa i najnowsza. Usprawiedliwieniem faktu wykorzystania w rozprawie literatury o takiej strukturze wiekowej, jest brak wznowień jej nakład ów . W tej mierze w yp o w iad am się również w punkcie 4 niniejszej recenzji.
Strona edytorska rozprawy praw idłow a, jed nakże w trakcie jej studiowania dostrzeżono różnej natury usterki, które przekazano Autorowi, zobow iązując go do ich wykorzystania w przyszłych p ublikacjach naukow ych. Przykłady tych usterek podano niżej, w u w a g a ch szczegółow ych.
W recenzo w anej rozprawie, zw ra ca uw ag ę ilość i jakość wykorzystanych program ów kom puterowych, można pow iedzieć, że jej Autor jest ich sporym z n a w c ą , jeżeli nie profesjonalistą.
Budzą uznanie dla Autora rozprawy uzyskane wyniki b a d a ń . Pragnę podkreślić fakt biegłego posługiwania się przez Doktoranta, w yposażeniem typowo warsztatowym oraz za a w a n so w a n ą ap aratu rą b a d a w c z ą i pom iarow ą. Warto, jeszcze raz, podkreślić posiadanie przez Doktoranta umiejętności w zakresie: sformułowania projektu b a d a w cze g o , zap lano w an ia przebiegu b a d a ń , akwizycji wyników b a d a ń , ich o p raco w an ia i interpretacji, oraz form ułowania wniosków.
C e le i tezy rozprawy sformułowano prawidłowo.
Studium literaturowego tytułowego problemu, jest um iarkowanie krytyczne. Studium to jednakże w ystarczająco identyfikuje stan wiedzy, w merytorycznym zakresie rozprawy. W spisie literatury zabrakło c o najmniej dw óch pozycji: Wrotkowski Jerzy: O rganizacja działalności remontowej w przedsiębiorstwie przemysłowym. Państwowe W ydaw nictw o Ekonomiczne, W arszawa 1977 oraz Downarowicz Olgierd: System eksploatacji. Zarządzanie zasobam i techniki. W ydaw nictw o i Zakład Poligrafii Instytutu Technologii Eksploatacji, Gdańsk-Radom 1997.
Pomimo pozytywnych wyników w detekcji ubytków elem entów środków technicznych, w zakresie rozróżnialności ubytku elem entu
pow stałego w wyniku procesów jeg o zużycia i części elem entu środka technicznego np. rowka pod p o łączenie klinowe, można m ieć wątpliwości, c o do dokładności, w zakresie rozróżniałności tych d w óch „ubytków".
• Rozprawa nie zaw iera spisu rysunków i tab lic. Nie zaw iera również wykazu oznaczeń i jednostek.
8.2. Uwagi szczegółowe
R ed akcja rozprawy i jej szata graficzna, generalnie rzecz ujmując jest praw idłow a. Niemniej jed nak Autor rozprawy doktorskiej nie uniknął w tym zakresie usterek. Większość z nich została przekazana jej Autorowi.
W szczególności polegały one na:
• strona 5, 12 wiersz od dołu. Autor napisał: ...b a d a n ia stanu technicznego, b ad an ia stanu te ch n iczn e g o ..., ?
• strona ó, 16 wiersz od dołu, Autor napisał: ...w sk a za ło w y k a z a ło ..., ? • strona 36, w opisie tab licy 3.2 d o tyczące j rodzajów zużycia i
uszkodzeń, Autor powołuje się na rysunek 8.4, tym czasem na rysunku tym jest przedstawiony zębnik w wersji 3D bez ubytków w jego tworzywie, w ten sposób niewiele on wnosi do treści wymienionej tablicy,
• strona 48, tab lica 4.1 d o ty c z ą c a zestawienia zab ieg ó w instrukcji d e m o n tażu .... Autor o p e ra cje dem ontażu gniazda A, numeruje od 1 do 9, zaś o p e ra cje dem ontażu gniazda B, pozostawia bez num eracji, c o w pro w adza swoisty niepokój w o d czycie jej treści m erytorycznych,
• strona 49, 1-3 wiersz od dołu, Autor napisał: W zakresie b ad ań dokonyw ano pom iarów zarówno elem entów z aluminium i stali. Kiedy tworzywo elem entu różni się od tworzywa suwmiarki. Zastosowano średnią tych wartości, zatem dla pomiaru elem entu alum iniowego wyniesie: tutaj Autor zapisuje stosowny wzór m atem atyczny. W tym zapisie Autor w ykazał się stylistyczną niezręcznością, utrudniającą odbiór przekazyw anych treści.
• strona 53, rysunek 4.9 d o tyczący w yznaczania błędu skanow ania, pomimo jego popraw ności merytorycznej, nie można tolerow ać jego w ym iarow ania, niezgodnego z zasadam i grafiki inżynierskiej, • strona 106, rysunek 6.10 d o tyczący dendrogram u z oznaczeniem
zakresu dem ontażu - rysunek nieczytelny,
• strona 124, 3 wiersz od dołu. Autor zapisał: Zatem konieczne jest skanow anie i każdorazowy obrotem próbki. C o Autor m iał na myśli? • strona 135, 6 i 7 wiersz od góry. W jakim celu Autor, pozostawił
prawie c a ły 6. wiersz bez jakiegokolwiek zapisu?
• strona 169, 11-13 wiersz od dołu. Autor zapisał: Załączono rysunek, który można z łatw ością uzyskać z m odelu elem entu Ostatnia o p e ra cja to kontrola ostateczna w zakresie przeprowadzonej
regen eracji. Autorowi tutaj zabrakło kropki, przed słowem „O sta tn ia ..."
9. Wnioski końcowe
Biorąc pod u w ag ę teoretyczne i praktyczne osiągnięcia Doktoranta, przedstawione i udokum entow ane w recenzow anej rozprawie doktorskiej, p osiadaną w iedzę i umiejętności w zakresie p lanow ania, realizacji b ad ań naukow ych i ich wykorzystania, przedłożona rozprawę o ceniam pozytywnie.
Na podkreślenie zasługuje jej w ieloaspektow ość, interdyscyplinarność, wykorzystanie w szerokim zakresie w sp om ag ania kom puterowego i jej: naukow e, po znaw cze i utylitarne osiągnięcia.
Biorąc pod u w ag ę wyżej przedstawione, pozytywne o cen y, stwierdzam, że przedstawiona do recenzji rozprawa doktorska mgr inż. Witolda Janika pt.: „Metoda
recyrkulacji środków technicznych z uwzględnieniem inżynierii odwrotnej", w myśl
art. 12 i 13, ustęp. 1, spełnia wym ogi Ustawy o „Stopniach naukow ych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki” z dnia 14 m a rca 2003 roku (Dz. Ustaw nr 03.65.595, z dnia 16 kwietnia 2003 r.) i reprezentuje dyscyplinę wiedzy
budowa i eksploatacja maszyn. Wnoszę w ię c do Wysokiej Rady Wydziału
Technologicznego M echaniczneg o Politechniki Śląskiej o przyjęcie rozprawy doktorskiej mgr inż. Witolda Janika i dopuszczenie jej do publicznej obrony.
Wnioskuję o wyróżnienie recenzo w anej rozprawy doktorskiej i proszę Wysoką R ad ę Wydziału M echaniczneg o Technologicznego o pozytywne jego przyjęcie. W uzasadnieniu wniosku o wyróżnienie, pragnę podkreślić jej z n a c z ą c e walory, w obszarze: naukowym , poznaw czym i utylitarnym. Rozprawa doktorska m a charakter o p ra co w a n ia : innow acyjnego i w yso ce użytecznego dla teorii i praktyki w obszarze eksploatacji środków technicznych. U podstaw wniosku o wyróżnienie tejże rozprawy, legło również opublikowanie i w yd an ie książki autorstw a: Witolda Janika i C ezareg o G rab ow ika, pt.: NX - Grip - CAD oraz złożenie dw óch wniosków p atentow ych, autorstwa Witolda Jan ika, d o tyc z ą c y ch : „Sposobu przygotowania elem entu szczególnie do skanow ania laserow ego" - P.396529/2011 oraz „Sposobu zintegrow anego znakow ania elem entów " - P.3988009/2012
