Streszczenie
Coraz wiĊcej dziedzin Īycia jest dygitalizowanych, zatem tendencja ta nie ominĊáa równieĪ ksiąĪek. Pierwotnie powstaá pomysá aby treĞü ksiąĪek przechowywaü i groma-dziü na noĞnikach cyfrowych. Niedáugo póĨniej powstaáy caáe biblioteki cyfrowe. Idąc za duchem czasu powstaáy przenoĞne czytniki ksiąĪek, które w ostatnim etapie mogą siĊ znaleĨü nawet w telefonie komórkowym lub innym urządzeniu mobilnym wyposa-Īonym w ekran dotykowy.
Celem niniejszego artykuáu jest dokonanie analizy czytników ksiąĪek elektronicz-nych dedykowaelektronicz-nych na platformĊ Google Android z punktu widzenia ich funkcjonalnoĞci. Zostaáa wykonana analiza funkcjonalnoĞci najczĊĞciej pobieranego polskiego czytnika e-booków (Nexto Reader) w porównaniu do Ğwiatowego lidera (Al-diko Book Reader). Wyniki badania wykazują, iĪ oprogramowanie polskiego producenta nie tylko nie pozostaje w tyle w porównaniu do najbardziej znanej marki, ale teĪ w niektórych kategoriach wygrywa z liderem Ğwiatowym.
Sáowa kluczowe: e-book, ksiąĪka elektroniczna, technologie mobilne, Android 1. Wprowadzenie
Coraz czĊĞciej róĪne sfery Īycia codziennego zostają zastąpione odpowiednikami cyfrowymi. ZaczĊáo siĊ od komputera osobistego (PC), nastĊpnie komputera przenoĞnego (laptop) aby obecnie mobilne urządzenie w istocie bĊdące komputerem (smartphone, tablet) weszáo we wszystkie dzie-dziny ludzkiej codziennoĞci. Trudno sobie wyobraziü Īycie codzienne bez telefonu, który juĪ nie sáuĪy tylko do wykonywania rozmów telefonicznych i wysyáania krótkich wiadomoĞci tekstowych. Urządzenie mobilne wyposaĪone w ekran dotykowy poza funkcjami komunikacyjnymi peáni rów-nieĪ bardzo waĪną rolĊ rozrywkową. Na takim urządzeniu moĪna „surfowaü po internecie”, graü w gry komputerowe, sáuchaü muzyki i oglądaü filmy, oraz czytaü ksiąĪki w formie elektronicznej.
Pomysáodawcą ksiąĪki elektronicznej moĪemy nazwaü Michaela Harta, który to w roku 1971 pierwszy raz zetknąá siĊ z komputerem i dostrzegá w nim zamiast powszechnie wówczas postrzega-nej maszyny liczącej, urządzenie do przechowywania i gromadzenia danych [3]. Idea ta z czasem przerodziáa siĊ projekt „Gutenberg” – pierwszą elektroniczną bibliotekĊ, która gromadziáa takie dzieáa, jak m.in. DeklaracjĊ NiepodlegáoĞci Stanów Zjednoczonych i inne historyczne teksty. Aktualnie biblioteka ta obejmuje ponad 120 tysiĊcy pozycji, z czego okoáo 20% dostĊpnych jest nieodpáatnie [17].
Rok 1997 przyniósá rewolucjĊ w dziedzinie ksiąĪek elektronicznych ze wzglĊdu na opracowa-nie technologii „papieru elektronicznego” opracowanego przez firmĊ E-Ink. Obecopracowa-nie jest ona powszechnie wykorzystywana w urządzeniach dedykowanych wyáącznie do czytania ksiąĪek.
Gáówną z zalet technologii E-ink jest niski pobór energii w porównaniu do urządzeĔ z wyĞwietla-czem LCD (wyĞwietlacz e-ink pobiera energiĊ tylko w momencie zmiany wyĞwietlanej treĞci, zaĞ LCD w sposób ciągáy). Ponadto naleĪy wspomnieü fakt, iĪ korzystanie z czytników wyposaĪonych w wyĞwietlacz e-ink w peánym sáoĔcu nie wpáywa na przejrzystoĞü wyĞwietlanej treĞci, czego nie moĪna stwierdziü w przypadku ekranów LCD. [15] Jednym z przykáadów jest czytnik ksiąĪek elek-tronicznych Amazon Kindle, wypuszczony na rynek w 2007 roku.
Kolejnym waĪnym momentem w historii ksiąĪek elektronicznych jest przeáom wieków XX i XXI, kiedy to otwarto pierwszy targ „e-booków” (1998), co doprowadziáo do specyfikacji struktury publikacyjnej oraz okreĞlenia platformy dla wydawnictw elektronicznych (XML i HTML) rok póĨ-niej (1999). [17]
Pierwszą polską biblioteką elektroniczną jest Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona, a jej pre-miera nastąpiáa w roku 2006. Obecnie baza danych Polony obejmuje ponad 300 tysiĊcy wolumenów. WĞród nich znajdują siĊ gáównie klasyki literatury, publikacje naukowe, manuskrypty oraz dzieáa stanowiące wartoĞü historyczną. [24]
NastĊpnym kamieniem milowym, który doprowadziá ksiąĪkĊ elektroniczną do aktualnego sta-tusu jest wydanie mobilnego systemu operacyjnego Android w roku 2008 [27] oraz jego nastĊpnych wersji. Aktualnie z telefonów komórkowych dziaáących na tej platformie korzysta 44% wszystkich uĪytkowników [21]. Korzystanie z Android OS wiąĪĊ siĊ równieĪ z dopasowaniem funkcjonalnoĞci urządzenia do potrzeb uĪytkownika, ze wzglĊdu na isniejący Google Play Store, który umoĪliwia pobranie oraz zainstalowanie dowolnej aplikacji, w tym równieĪ czytnika ksiąĪek elektronicznych. Aktualnie w sklepie Google play moĪemy odnaleĨü okoáo 73 tysiące aplikacji w kategorii „ksiąĪki i odniesienia”.[18] PoĞród tych aplikacji znajdują siĊ opisane w dalszej czĊĞci artykuáu angielskojĊ-zyczny Aldiko Book Reader oraz polski Nexto Reader. Zostaáy one wydane odpowiednio w latach 2009 i 2011.
2. Przedmiot badania
Przedmiotem badania niniejszego artykuáu jest najpopularniejsza polska aplikacja peániąca funkcjĊ czytnika ksiąĪek elektronicznych, tzw. „e-booków” wspieranych przez platformĊ Android w porównaniu z liderem Ğwiatowym w tejĪe dziedzinie, oraz pokazanie, iĪ zarówno liczba pobraĔ aplikacji jak i jej Ğrednia ocena przez uĪytkowników nie oznacza lepszej funkcjonalnoĞci samej aplikacji.
Liderem Ğwiatowym zostaáa uznana aplikacja Aldiko Book Reader, wydana przez amerykaĔ-skie przedsiĊbiorstwo Aldiko Limited. Debiut aplikacji zostaá zanotowany 23 wrzeĞnia 2009. Od tej pory aplikacja zostaáa zainstalowana za poĞrednictwem sklepu Google Play kilkadziesiąt milionów razy. [14] (Sklep Google Play nie podaje dokáadnej liczby pobraĔ, tylko przedziaá, w którym mieĞci siĊ liczba pobraĔ. W przypadku aplikacji Aldiko Book Reader liczba ta mieĞci siĊ w przedziale pomiĊdzy 10 mln a 50 mln.[14]) Aplikacja zostaáa oceniona przez uĪytkowników uzyskując Ğrednią ocenĊ 4,3 w skali 1–5.
Pierwsza wersja polskiej aplikacji Nexto Reader zostaáa wydana póátora roku póĨniej, 01 lutego 2011 przez polską spóákĊ Nexto Mobile Solutions Sp.z o.o.. Od premiery aplikacja zostaáa zainsta-lowana kilkaset tysiĊcy razy za poĞrednictwem sklepu Google Play (w trakcie przeprowadzenia niniejszego badania liczba instalacji aplikacji Nexto Reader wynosiáa od 100 tys. do 500 tys. pobraĔ. [22]) uzyskując Ğrednią ocenĊ 3,8 [22].
W trakcie wykonywania niniejszego badania funkcjonalnoĞü aplikacji zostaáa analizowana z punktu widzenia nastĊpujących kategorii:
x wsparcie dla róĪnych rozszerzeĔ plików, x narzĊdzia nawigacyjne,
x edycja widoku,
x zarządzanie kontem i biblioteką.
W dalszej czĊĞci zostaną przedstawione analizy funkcjonalnoĞci w powyĪszych kategoriach. 2.1. Wspierane typy plików
Aktualnie istnieje wiele typów formatów, które mogą byü wykorzystywane przez czytniki ksią-Īek elektronicznych wspierane przez platformĊ Google Android. W poniĪszym artykule zostaną opisane jedynie najpopularniejsze z formatów. PostanowiliĞmy zatem wziąü pod uwagĊ cztery naj-popularniejsze formaty: PDF, EPUB, TXT oraz MP3.
Format PDF (Portable Document Format) zostaá opracowane przez firmĊ Adobe Systems i dziĞ jest otwartym standardem wykorzystywanym do wymiany dokumentów zatwierdzonym przez ISO – MiĊdzynarodową OrganizacjĊ Normalizacyjną.[23] Do gáównych zalet tego typu rozszerzenia na-leĪy zgodnoĞü ze wszystkimi systemami operacyjnymi oraz moĪliwoĞü áatwego przeszukiwania pliku. Kolejnym z plusów plików z rozszerzeniem PDF jest moĪliwoĞc zamieszczenia w nich grfiki, tabel oraz innych obiektów, nie bĊdących tekstem. W niektórych przypadkach moĪe byü to jednak wadą, ze wzglĊdu na fakt zapisywania poszczególnej strony i jednoczesnego jej formatowania, co z perspektywy uĪytkownika koĔcowego nie daje moĪliwoĞci edycji widoku, a jedynie moĪliwoĞü przybliĪenia bądĨ oddalenia caáej strony. W przypadku urządzeĔ wykorzystujących nieduĪą roz-dzielczoĞü moĪe to prowadziü do braku przejrzystoĞci i obniĪonej satysfakcji uĪytkownika koĔcowego.
Aktualna wersja formatu E-Pub zostaáa wprowadzona w roku 2011 i bazuje na formacie HTML/XHTML [16], co oznacza zapisywanie danych jako tekstu, a nie jako obrazu (PDF). Format E-pub nie ma domyĞlnej moĪliwoĞci zapisania grafik, jednakĪe umoĪliwia uĪytkownikowi jego do-wolne przeszukiwanie, dodawanie dowolnych annotacji oraz doĞü áatwą edycjĊ charakterystyk wyĞwietlanego tekstu jak rozmiar, kolor czcionki.
Format Txt jest jednym z podstawowych rozszerzeĔ stosowanych we wspóáczesnym Ğwiecie technologii informacyjnej. Gáówną zaletą tego formatu jest fakt, iĪ nie wykorzystuje on Īadnych metadanych, aby wspieraü otwieranie plików na dowolnym urządzeniu. Poáączone jest to jednak z doĞü duĪym ograniczeniem moĪliwoĞci edycji pliku, co nie zmienia faktu, iĪ bardzo czĊsto jest wykorzystywany jako metaformat i sáuĪy twórcom ksiąĪek elektronicznych jako rozszerzenie wyj-Ğciowe, które zostanie docelowo przeksztaácone w format przyjaĨniejszy dla uĪytkownika.
W przypadku przeprowadzanego badania obydwie aplikacje są w stanie korzystaü z danych zapisanych w formacie PDF oraz EPUB. Zarówno Aldiko jak i Nexto nie są w stanie odczytaü pliku tekstowego, co jest nieco zaskakujące ze wzglĊdu na fakt ciągáego wykorzystywania plików .txt jako plików Ĩródáowych ksiąĪek elektronicznych.
Dodatkowo, Nexto Reader posiada moĪliwoĞü odtwarzania ksiąĪek w formacie audio, tzw. „au-diobooków” w formacie MP3. Aldiko Book Reader niestety takiej funkcjonalnoĞci nie posiada, obsáuguje tylko ksiąĪki do samodzielnego czytania. Format MP3 zaĞ przedstawia standard plików muzycznych, w których zostaáa uĪyta stratna kompresja dĨwiĊku MP3 (MPEG-1/MPEG-2 Audio
Layer 3) [20]. Zostaá zdefiniowany przez stowarzyszenie Internet Engineering Task Force (IETF) [26] w dokumencie RFC 5219 [25].
Tabela 1. Porównanie formatów plików obsáugiwanych przez czytniki Aldiko oraz Nexto
EPUB PDF TXT MP3
Aldiko Book Reader
5
5
4
4
Nexto Reader
5
5
4
5
ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie [14], [22]. 2.2. NarzĊdzia nawigacyjne
Są to narzĊdzia sáuĪące bezpoĞrednio do poruszania siĊ wewnątrz ksiąĪki elektronicznej oraz funkcjonalnoĞci umoĪliwiające dokonywanie zaznaczeĔ tekstu.
Pierwszą i zarazem kluczową funkcjonalnoĞcią jest stronicowanie ksiąĪki zarówno za pomocą gestów, uderzenia w ekran oraz za pomocą przycisków regulacji gáoĞnoĞci. W przypadku wykorzy-stania gestów uĪytkownik powinien móc przerzuciü stronĊ na nastĊpną lub poprzednią za pomocą przesuniĊcia palcem w dowolną ze stron. Stronicowanie wygląda analogicznie. W momencie stro-nicowania za pomocą przycisków regulacji gáoĞnoĞci – zmniejszenie gáoĞnoĞci przenosi uĪytkownika na nastĊpną stronĊ. W przypadku nawigowania za pomocą uderzenia w ekran czytelnik musi uderzü ekran z prawej strony wyĞwietlacza, aby wyĞwietlona zostaáa nastĊpna strona ksiąĪki.
Czytnik Aldiko oferuje wszystkie z tych funkcjonalnoĞci w sposób opisany powyĪej. Z kolei aplikacja Nexto Reader w tej materii nie róĪni siĊ niczym – dziaáa w analogiczny sposób jak czytnik Aldiko.
NastĊpną funkcjonalnoĞcią nawigacyjną jest zarządzanie zakáadkami. Pozwala ona na umiesz-czeniu zakáadki w dowolnym miejscu ksiąĪki i nastĊpnie wyĞwietlenie jej, bądĨ kilku w liĞcie. Aldiko Book reader idealnie speánia tą funkcjonalnoĞü w sposób bardzo ciekawie rozwiązany. Po uderzeniu w Ğrodek ekranu wyĞwietlone jest menu ksiąĪki, i widoczna jest opcja dodania zakáadki (rysunek 1). UĪytkownik moĪe dodaü dowolną iloĞü zakáadek, a nastĊpnie nawigowaü do nich bez-poĞrednio z dowolnej strony ksiąĪki lub z panelu zakáadek dostĊpnego w panelu ogólnym konkretnej ksiąĪki. W przypadku aplikacji Nexto sytuacja wygląda identycznie z logicznego punktu widzenia dziaáania aplikacji. Jedyną róĪnicą jest opcja przeglądania zakáadek, konkretyzując jest to fakt nie-wykorzystania caáej przestrzeni ekranu na zakáadki a jedynie jej czĊĞü (Rysunek 2).
Obie aplikacje pozwalają na nawigacjĊ do dowolnej strony ksiąĪki, i w obydwu przypadkach dokonuje siĊ ona za pomocą suwaka umieszczonego na dole swoistego „menu ksiąĪki”. UĪytkownik aplikacji Aldiko moĪe nawigowaü do bezpoĞrednio zadanej strony, podczas gdy Nexto takiej moĪ-liwoĞci nie oferuje – jedyną moĪmoĪ-liwoĞcią nawigacyjną jest wybór Īądanego rozdziaáu i rozpoczĊcie lektury od niego.
Przeszukiwanie tekstu jest kolejną z opcji pozwalącą uĪytkownikowi áatwiej nawigowaü w ob-rĊbie czytanej ksiąĪki. Obie aplikacje zawierają w sobie tĊ funkcjonalnoĞü, jednakĪe są pewne róĪnice w dziaáaniu z przewagą dla Nexto. Aldiko zezwala na wyszukanie dowolnej frazy oraz wy-Ğwietlenie wyników, jednakĪe w przypadku aplikacji polskiej uĪytkownik ma moĪliwoĞü
bezpoĞredniego nawigowania pomiĊdzy wynikami wyszukiwania, zamiast kaĪdorazowego powrotu do wyników wyszukiwania.
Rysunek 1. Funkcjonowanie zakáadek aplikacji Aldiko Book Reader ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie [14].
Rysunek 2. Funkcjonowanie zakáadek aplikacji Nexto Reader ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie [22].
NastĊpną funkcjonalnoĞcią nawigacyjną jest dodawanie adnotacji, notatek oraz zakreĞlanie tek-stu. MoĪliwoĞü ta nie zostaáa jednak wáączona w opcje aplikacji Nexto. UĪytkownik nie jest w stanie sporządziü (albo dodaü) notatki oraz zaznaczyü fragmentu tekstu. W przypadku korzystania z Aldiko uĪytkownik w momencie przytrzymania palca na dowolnym sáowie moĪe zaznaczyü wybrany przez siebie fragment w obrĊbie strony, a nastĊpnie opcjonalnie go zaznaczyü, dodaü notatkĊ bądĨ udo-stĊpniü innej aplikacji systemu Android. NaleĪy jednak dodaü, iĪ wszystkie te opcje dostĊpne są jedynie w wersji Premium aplikacji.
Tabela 2. Porównanie funkcjonalnoĞci nawigacyjnych
„przód-tyá” zakáadki przeszukiwa-nie tekstu nawigacja GOTO i zakrenotatki Ğlenia Aldiko
Book Reader
5
5
5
5
5*
Nexto Reader
5
5
5
5
4
ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie [14], [22].
* notatki i zakreĞlenia są dostĊpne tylko w páatnej wersji aplikacji Aldiko Book Reader. [14]. 2.3. NarzĊdzia do edycji widoku
NastĊpną analizowaną funkcjonalnoĞcią są opcje sáuĪące do edycji widoku, czyli spersonalizo-waniu wyglądu czytanej ksiąĪki w zaleĪnoĞci od potrzeb i upodobaĔ koĔcowego uĪytkownika. BĊdą to kolejno spersonalizowane skórki, opcja wáączania trybu dzieĔ/noc, kontrola jasnoĞci, zmiana wy-równania czcionki oraz edycja jej rozmiarów i kolorów (rysunki 3, 4 i 5).
Rysunek 3. Ustawienia rozmiaru czcionki i ukáadu tekstu czytnika Aldiko Book Reader ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie [14].
Rysunek 4. Ustawienia rozmiaru czcionki i ukáadu tekstu czytnika Nexto Reader ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie [22].
Niestety, Īadna z opisywanych aplikacji nie posiada moĪliwoĞci edycji skórek aplikacji. Nie jest to ograniczeniem uniemoĪliwiającym dalsze dziaáanie aplikacji, jednakĪe mając moĪliwoĞü edy-cji widoku ksiąĪki, uĪytkownik mógáby spodziewaü siĊ równieĪ opedy-cji edyedy-cji skórki caáej aplikaedy-cji, w tym m.in. zmiany gáównego koloru aplikacji bądĨ czcionki.
Rysunek 5. Kontrola jasnoĞci, tryb „dzieĔ-noc” czytników Aldiko (z lewej) oraz Nexto (z prawej) ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie [14], [22].
W przypadku czytników ksiąĪek elektronicznych niezbĊdną funkcjonalnoĞcią jest tryb dzieĔ/noc, który to pozwala na domyĞlne wyĞwietlanie ksiąĪki w trybie dnia (czarna czcionka na biaáym tle), lub w trybie nocnym (biaáa czcionka na czarnym tle). Zarówno Aldiko jak i Nexto oferują taką funkcjonalnoĞü. Nieznaczną przewagą polskiej aplikacji w tym konkretnym aspekcie jest moĪliwoĞü zastosowania koloru sepii, oprócz czarnego i biaáego (Aldiko), jako koloru táa ksiąĪki.
Kluczową funkcjonalnoĞcią z kategorii edycji widoku jest równieĪ kontrola jasnoĞci. Opcja ta jest szczególnie waĪna ze wzglĊdu na bardzo bliskie poáączenie iloĞci Ğwiatáa wytwarzanego przez urządzenie z obniĪeniem poziomu naáadowania akumulatorów. Im wyĪsza jest jasnoĞü, tym szybciej akumulator bĊdzie siĊ rozáadowywaá, jednakĪe wraz z obniĪeniem jasnoĞci maleje czytelnoĞü ksiąĪki, dlatego waĪna jest w tym przypadku skala ciągáa, aby uĪytkownik mógá dokáadnie sprecy-zowaü swoje oczekiwania, a nastĊpnie dokonaü ich ustawieĔ. Zarówno Aldiko jak i Nexto umoĪliwiają dowolną kontrolĊ jasnoĞci za pomocą suwaków dostĊpnych w podstawowym menu czytania ksiąĪki.
Edycja widoku dotyczy równieĪ edycji wyĞwietlanego tekstu ksiąĪki. WaĪne jest aby uĪytkow-nik miaá szanse zmieniü rozmiar, wyrównanie, orientacjĊ strony oraz kolor czcionki. Aldiko pozwala na dowolną zmianĊ wszystkich parametrów w obrĊbie jednego ekranu edycyjnego. UmoĪliwia to zmianĊ rozmiaru czcionki na wiĊkszą lub mniejszą, edycjĊ marginesów na wąskie lub szerokie i zmianĊ orientacji ekranu na pionową, poziomą bądĨ automatycznie w zaleĪnoĞci od orientacji sys-temowej. Zaawansowane opcje dostĊpne są dopiero po klikniĊciu przycisku „wiĊcej”, który pozwala na dokáadną edycjĊ rozmiaru czcionki, dokáadną szerokoĞü marginesów i dowolny dobór kolorów. Ponadto istnieje moĪliwoĞü zmiany czcionki na dowolną spoĞród okoáo 20 czcionek, w tym są to czcionki zarówno szeryfowe, bezszeryfowe jak i czcionki odrĊczne. Nexto w materii edycji widoku wygląda podobnie, jednakĪe zasadne wydaje siĊ opisanie róĪnic. Jedną z nich jest brak moĪliwoĞci dowolnej edycji kolorów oprócz trzech podstawowych typów (dzieĔ/noc/sepia). Rozmiar czcionki moĪemy zmieniaü dowolnie za pomocą suwaka, jednak iloĞü krojów pisma jest znacznie uboĪsza, poniewaĪ wybór ogranicza siĊ do czterech czcionek: szeryfowej oraz trzech typów bezszeryfowych (w tym jednej z kursywą). Edycja ukáadu jest równieĪ nieco uboĪsza, gdyĪ umoĪliwia jedynie na przybliĪoną edycjĊ marginesów, interlinii oraz wyrównania.
Tabela 3. Porównanie moĪliwoĞci widoku Formatowanie
czcionki
Formatowanie
ukáadu tekstu Kontrola ja-snoĞci „dzieĔ / noc”Tryb
Aldiko Book Reader
5
5
5
5
Nexto Reader
5
5
5
5
2.4. MoĪliwoĞci zarządzania kontem i biblioteką uĪytkownika
Ostatnią z omawianych w tym artykule kategorii jest analiza moĪliwoĞci zarządzania kontem oraz biblioteką uĪytkownika. Jest to szczególnie waĪne ze wzglĊdu na fakt korzystania z coraz wiĊk-szych iloĞci urządzeĔ oraz powszechne wykorzystanie chmury jako repozytorium osobistych informacji. UĪytkownik aplikacji wspóápracującycej z systemem operacyjnym Android jako funk-cjonalnoĞü traktuje równieĪ moĪliwoĞü posiadania wáasnego konta, oraz synchronizacji informacji pomiĊdzy urządzeniami. Oprócz moĪliwoĞci zaáoĪenia konta dla konkretnej aplikacji powszechne jest wykorzystywanie kont innych aplikacji (Google+, facebook, itd.) do indywidualizowania apli-kacji mobilnej.
Rysunek 6. Zarządzanie kontem czytników Aldiko (z lewej) oraz Nexto (z prawej) ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie [14], [22].
Rysunek 7. Zarządzanie biblioteką czytników Aldiko (z lewej) oraz Nexto (z prawej) ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie [14], [22].
W przypadku aplikacji Aldiko uĪytkownik zamiast zakáadaü nowe konto moĪe „podpiąü” konto aplikacyjne do konta, które juĪ posiada w serwisie Google+ (rysunek 6). Niestety konto uĪytkow-nika w tej aplikacji moĪna zaáoĪyü dopiero w momencie kupowania ksiąĪki (nie dotyczy ksiąĪek darmowych). Dopiero po dokonaniu páatnoĞci uĪytkownik korzysta z konta poáączonego z zainsta-lowaną aplikacją. KsiąĪki te nie bĊdą jednakĪe dostĊpne w instalacji Aldiko na innym urządzeniu posiadanym przez uĪytkownika. Zakupy ksiąĪek za pomocą Aldiko odbywają siĊ tak naprawdĊ przez konto feedbooks.com, zaĞ synchronizacja konta na róĪnych urządzeniach w przypadku tej aplikacji nie istnieje (rysunek 7).
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku Nexto, gdzie uĪytkownik na samym początku jest zobli-gowany stworzyü swoje wáasne konto poáączone z dowolnym adresem e-mail (rysunek 6). W momencie zalogowaniu na innym urządzeniu po raz pierwszy wyĞwietlane jest ostrzeĪenie doty-czące transmisji duĪej iloĞci danych, które bĊdą transferowane, celem zsynchronizowania biblioteki uĪytkownika. W przypadku zgody na to, rozpocznie siĊ proces pobierania ksiąĪek, które dostĊpne są dla tego konkretnego uĪytkownika. JeĪeli nie, uĪytkownikowi pozostaje moĪliwoĞü przeglądania biblioteki ogólnej, pobranie bądĨ kupno dowolnej ksiąĪki oraz zaimportowanie ksiąĪki przechowy-wanej lokalnie na urządzeniu (rysunek 7).
W przypadku braku dostĊpu do Internetu obydwie aplikacje zezwalają na korzystanie z nich i umoĪliwiają czytanie ksiąĪek, które zostaáy poprzednio przez uĪytkownika otwarte. Niestety, za-równo Aldiko, jak i Nexto, nie posiadają opcji synchronizowania postĊpu czytania ksiąĪki, co zmusza do wyszukiwania fragmentu ksiąĪki, kaĪdorazowo przy zmianie urządzenia, gdyĪ zakáadki równieĪ nie są zapisywane w tzw. „chmurze”, a jedynie przy konkretnej dystrybucji danej ksiąĪki na urządzeniu, co w przypadku korzystania z duĪej iloĞci urządzeĔ moĪe prowadziü do utrudnieĔ i obniĪenia doĞwiadczenia uĪytkownika.
Tabela 4. Porównanie moĪliwoĞci widoku czytników
Konto na-tywne Wyszukiwanie bez zalogowania Konto z innych aplkacji (Google+, Facebook itp.) Synchronizo-wanie zasobów Darmowe ksiąĪki dostĊpne
przez aplikacjĊ Aldiko
Book Reader
4
5
5
4
5
Nexto Reader
5
5
4
5
5
ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie [14], [22]. 4. Podsumowanie
Przeprowadzone badanie doprowadziáo do kilku znaczących wniosków, jednoczeĞnie konfron-tując tezy powszechnie uznawane za prawdziwe z rzeczywistoĞcią. Sumaryczny wynik badania doprowadziá do nieznacznej przewagi funkcjonalnoĞci aplikacji Nexto Reader. Obydwie aplikacje oferują bardzo intuicyjne dla uĪytkownika menu oraz umoĪliwiają mu dostĊp do doĞü duĪej iloĞci danych za pomocą urządzenia mobilnego. W przypadku Aldiko Book Readera ograniczona jest liczba obsáugiwanych rozszerzeĔ. Fakt ten w Ğwietle caáego badania wydaje siĊ byü przewaĪający, ze wzglĊdu na duĪe podobieĔstwo obydwu aplikacji w pozostaáych kategoriach.
W kategorii narzĊdzi nawigacyjnych, zarówno Aldiko jak i Nexto prezentują siĊ bardzo podobnie, jedyną róĪnicą jest moĪliwoĞü dokonywania adnotacji i zakreĞlania w aplikacji angielskojĊzycznej, jednakĪe jest to funkcjonalnoĞü alternatywna, dostĊpna w páatnej wersji aplikacji, dlatego teĪ zostaáo to ocenione przez autorów niniejszego badania na 0,5 punkta. Sekcja modyfikacji widoku zostaáa oceniona maksymalnie w obydwu aplikacjach, które umoĪliwiają uĪytkownikowi dowolne porusza-nie siĊ w zakresie caáej ksiąĪki. Analiza ostatniej kategorii, zarządzanie kontem i biblioteką, wskazuje bezpoĞrednio jeden punkt przewagi aplikacji Nexto Reader nad Aldiko. Czytnik obcojĊ-zyczny nie oferuje moĪliwoĞci synchronizowania zasobów i wáaĞnie brak tej funkcjonalnoĞci doprowadziá do powiĊkszenia przewagi aplikacji Nexto Reader.
Tabela 5. Podsumowanie funkcjonalnoĞci czytników Aldiko Book Reader oraz Nexto Reader Aldiko Book Reader Nexto Reader
Obsáuga rozszerzeĔ plików 2 / 4 3 / 4
NarzĊdzia nawigacyjne 4,5 / 5 4 / 5
Modyfikacja widoku 4 / 4 4 / 4
Zarządzanie kontem i biblioteką 3 / 5 4 / 5
àącznie 13,5 / 18 (75%) (83,3%) 15 / 18
ħródáo: opracowanie wáasne.
Wbrew powszechnym opiniom czytnik ksiąĪek elektronicznych stworzony w Polsce oferuje uĪytkownikowi wiĊkszą liczbĊ funkcjonalnoĞci, które mają znaczący wpáyw na doĞwiadczenie uĪyt-kownika w trakcie korzystania z danej aplikacji.
Na niekorzyĞü Nexto Readera przemawia róĪnica w iloĞci dostĊpnych darmowych ksiąĪek, apli-kacja Aldiko ma dostĊp do 425 000 ksiąĪek [14], natomiast w przypadku aplikacji Nexto Reader liczba ta wynosi zaledwie 22 000 [22]. Warto jednak podkreĞliü, Īe polska aplikacja ma kilkakrotnie wiĊcej tytuáów w jĊzyku polskim [14] [22]. Inaczej jednak wyglądają oceny uĪytkowników w sklepie Google. Aplikacja Aldiko otrzymaáa zarówno wiĊkszą iloĞü gáosów i opinii oraz wyĪszą Ğrednią wszystkich ocen. MoĪe to prowadziü do konkluzji, iĪ na bezpoĞrednią ocenĊ uĪytkownika nie wpáywa liczba funkcjonalnoĞci aplikacji, tylko inne czynniki wpáywające na subiektywną ocenĊ. 5. Bibliografia
[1] Albert W., Tullis T., Measuring the User Experience: Collecting, Analyzing, and Presenting Usability Metrics, Newnes, Waltham 2013.
[2] Designing Mobile Apps – Tips And Techniques, Smashing Media GmbH, Freiburg 2013. [3] GoáĊbiewski à., E-ksiąĪka, E-book, Szerokopasmowa Kultura, Biblioteka Analiz, Warszawa
2008.
[4] Harty J., A Practical Guide to Testing Wireless Smartphone Applications, Morgan & Claypool Publishers, 2009.
[5] Lehtimaki J., Android UI. PodrĊcznik dla projektantów. Smashing Magazine, Helion, Gliwice 2013.
[6] McWherter J., Gowell S., Professional Mobile Application Development, John Wiley & Sons, 2012.
[7] Milano D.T., Android Application Testing Guide, Packt Publishing Ltd, Birmingham 2011. [8] Minelli R., Software Analytics for Mobile Applications, Faculty of Informatics, Universita
della Svizzera Italiana, Lugano 2012.
[9] Morawiec D., Elektroniczna ksiąĪka. Wady i zalety e-papieru, Trendy ekonomiczne rynku Ğwiatowego, IM-Tech, àódĨ 2012.
[10] Nielsen J., Budiu R., FunkcjonalnoĞü aplikacji mobilnych. Nowoczesne standardy UX i UI, Helion, Gliwice 2013.
[11] Polanka S., No Shelf Required: E-books in Libraries, American Library Association, 2011. [12] Schuster C., E-publishing Trends and Opportunities, Books to Go Now, 2011.
[13] Stangreciak A., Rozwój rynku e-booków w Europie, Trendy ekonomiczne wspóáczesnej Europy, IM-Tech, àódĨ 2011.
[14] Aldiko Book Reader, [Online]. DostĊpne:
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.aldiko.android (10.04.2014).
[15] E Ink: About Us: History, [Online]. DostĊpne: http://www.eink.com/history.html (20.04.2014).
[16] EPUB 3 Changes from EPUB 2.0.,1 [Online]. DostĊpne: http://www.idpf.org/epub/30/spec/epub30-changes.html (10.04.2014).
[17] History of E-books, [Online]. DostĊpne: http://www.valorebooks.com/ebook-week/history (03.05.2014).
[18] Most popular Google Play categories, [Online]. DostĊpne: http://www.appbrain.com/stats/android-market-app-categories (10.05.2014).
[19] Most popular Google Play categories, [Online]. DostĊpne: http://www.appbrain.com/stats/android-market-app-categories (10.05.2014).
[20] MPEG Audio Layer 3 (MP3) Technical Guide, [Online]. DostĊpne: http://h2g2.com/edited_entry/A157178 (10.05.2014).
[21] N. Lomas, Android Still Growing Market Share By Winning First Time Smartphone Users, [Online]. DostĊpne: http://techcrunch.com/2014/05/06/android-still-growing-market-share-by-winning-first-time-smartphone-users/ (10.05.2014).
[22] Nexto Reader, [Online]. DostĊpne: https://play.google.com/store/apps/details?id=pl.dost. pdf.viewer (10.04.2014).
[23] PDF Reference and Adobe Extensions to the PDF Specification, [Online]. DostĊpne:http://www.adobe.com/devnet/pdf/pdf_reference.html (10.04.2014).
[24] Polona – Projekt Biblioteki Narodowej, udostĊpniający teksty literackie i naukowe, dokumenty historyczne, czasopisma, grafika, fotografie, nuty oraz mapy, [Online]. DostĊpne: http://www.polona.pl/ (10.05.2014).
[25] RFC 5219 – A More Loss-Tolerant RTP Payload Format for MP3 Audio, [Online]. DostĊpne: http://tools.ietf.org/html/rfc5219, (10.04.2014).
[26] The Internet Engineering Task Force (IETF®), [Online]. DostĊpne: http://www.ietf.org/, (10.04.2014).
[27] Staff V., Android: A visual history, [Online]. DostĊpne: http://www.theverge.com/2011/12/7/2585779/android-history (03.05.2014).
FUNCTIONALITY ANALISYS OF POLISH E-BOOK READERS MARKET, OPERATING ON ANDROID FROM END-USER PERSPECTIVE
Summary
More and more areas of life are being digitized, so this trend did not missed the books as well. Initially there was an idea to store books content on digital media. Shortly thereafter, were created digital libraries. Following this trend, portable book readers were created, which in the last stage can be found even in the mobile phone or other mobile device equipped with a touch screen.
The purpose of this article is to analyze readers of e-books dedicated to the Google Android platform in terms of their functionality. As a consequence has been performed the functionality analysis of the most frequently istalled Polish e-book reader (Nexto Reader), compared to the world leader on Google Android market (Al-diko Book Reader).
Results of the study show that Polish producer’s software does not lag behind in comparison to the most well-known brand, but also wins against a global leader in some categories.
Keywords: e-book, mobile technologies, Android
Milan Popoviü Adam Stangreciak
Katedra Informatyki Ekonomicznej Wydziaá Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytet àódzki
ul. Polskiej Organizacji Wojskowej 3/5, 90-255 àódĨ e-mail: milanp@uni.lodz.pl, adamstangreciak@gmail.com
