Wsparcie działań bojowych JW GROM

BEZPIECZEŃSTWO SECURITY

TEORIA I PRAKTYKA THEORY A N D PRACTICE

e-ISSN 2 4 5 1 -0 7 1 8 20 20 ISSN 1899 -62 64 Nr 2 (XXXIX) DOI: 10 .3 46 97 /24 5 1 -0 7 1 8 -b tip -2 0 2 0 -2 -0 0 5 Received: 6.02.2020 Accepted: 22.0 4.2 02 0

Andrzej Bal

p p łk rez., Siły Z b ro jn e RP, JW GROM ORCID: 0 0 00-0 003 -446 0-4 95X

Wsparcie działań bojowych JW GROM

Wprowadzenie

Ostatnich 3 0 lat to okres n ajin tensyw niejszego w dziejach wojskowości rozwoju technolo gii, a obszar sił specjalnych stał się w najw iększym stopniu b e n e fic je n te m te g o postępu. Z a le d w ie j e d n o pokolen ie żołnierzy d oświadczyło ew olu cji transfor­ m u jąc ej siły specjalne w now o czesn ą sam o w ystarczalną fo rm a c ję , zd olną do p re­ cyzyjnego rażenia tru d ny ch do wykrycia c e ló w oraz o d d z iaływ an ia na przeciwnika za p o m o c ą najbardziej z aa w an so w a ny ch środ kó w uzbrojenia, dających możliwość p ro w a d z e n ia działań w każdych w aru n ka ch pogodow ych.

Od początku lat 90 . XX w., gdy G R O M p o w s ta ł i p ozo sta w a ł w strukturach M i n i ­ sterstw a S p raw W e w n ę t rz n y c h , nie m a l wszystkie aspekty składające się na w s p ó ł­ czesne p ostrzeganie operacji specjalnych uległy o g ro m n e j p rz em ia n ie . O bszarem , w któ ry m jest to szczególnie w id o czn e, jest m .in. w sparcie b o jo w e , na które w G R O M składają się specjalistyczne siły i środki tra n s p o rtu lą d o w e g o i morskiego, b o jo w e g o n ap ro w a d z a n ia lotn ictw a, k o m ó re k p iro te c h n ik ó w - EOD czy p só w b o jo ­ wych. Przez lata e w o lu o w a ły o n e lub p o w s ta w a ły od p o d s ta w w od p o w ie d z i na po ­ ja w ia ją c e się zagrożenia oraz p o trz e b y w yn ik ając e z re alizow anych zadań.

C elem artykułu jest analiza zachodzących zm ian w zakresie wsparcia działań bojo w y ch Jednostki W o js k o w e j G R O M i wskazanie na ich znaczenie dla e fe k ty w n e j realizacji zadań Jednostki. Zostanie ona d ok on an a na p o d s ta w ie obserw acji, w tym uczestniczącej, oraz m a t e r i a łó w ź ró d ło w ych i lite ra tu ry p rz e d m io tu . U m ożliw i to pokazanie re alnego p ote nc ja łu G R O M jako fo rm acji posiadającej n ie z b ę d n e zdol­ ności w zakresie wsparcia działań b ojo w ych , które są ro zw ija ne zgodnie z w y m o ­ gami p o jaw iając ym i się w raz z ro z w o je m tec hn o lo g ic zny m oraz stale ew o lu u ją c y m środ o w is kiem walki.

Wsparcie bojowe

W pierw szych latach po pow sta niu Jednostka nie posiadała p o ja z d ó w bojowych z p ra w d z iw e g o zdarzenia. Do operacji, a w szczególności szkolenia, wykorzysty­ w a n o pojazdy cywilne, zasadniczo sa m o c h o d y o s o b o w o - t e r e n o w e . W y n ik a ło to p rz ed e wszystkim z p o d p o rz ą d k o w a n ia pod struk tury M S W i prognozow anych zadań, a także z braku doświadczeń i określonych precyzyjnie p otrzeb . Na p rze­ strzeni kolejnych lat i w w yniku n aw ią z y w a n ia coraz szerszej w sp ółp racy z f o r m a ­ cjami o p o d o b n y m ch arak terze G R O M systematycznie zaczął b u d o w a ć w ie d z ę z za­ kresu b o jo w e g o użycia p o ja z d ó w - nie tylko do tra n s p o rtu , ale ró w n ie ż jako środka walki, z ap ew n iające g o m o ż liw ie najlepsze w sparcie e l e m e n t o m s z t u r m o w y m 1.

Istotną z m ia n ę w postrzeganiu roli p o ja z d ó w w nowoczesnych działaniach spe­ cjalnych przyniosły o pe rac je w Iraku i Afganistanie, gdzie G R O M sk iero w an y został bez własnych środ kó w tra n s p o rtu , to t e ż zdolności ope rac yjn e uzyskiwał przy z n a­ czącym wsparciu A m e r y k a n ó w 2. W Iraku, w ch od ząc w struk tury CJSOTF (Com bined Joint Special O p e ra tio n s Task Force), zg ru p o w a n ie b o jo w e Jednostki o trz y m a ło p o ­ jazd y H M W V E sił specjalnych USA, d o s to s o w an e i dop o sażo n e do p o trz eb operacji. Były to p ra w d z iw e konie robocze, o zwiększonej m o cy silników, w y p o s a ż o n e w tra py d e s a n to w e na obu burtach i z tyłu pojazdu, zawieszenia na drabiny s z tu rm o w e i d o ­ d a t k o w e w yp osażenie: systemy naw igacyjne b azujące na o p r o g ra m o w a n iu Falcon V i e w i systemy identyfikacji BFT (Blue Force Tracker), wreszcie przystosow ane do poruszania się z w yk o rzysta n iem p rz y rz ą d ó w noktow izyjnych ( w y t ł u m io n e światła, doś w ie tla cze p o d cz e rw ien i). Pojazdy u zb ro jo n e były w 1 2 ,7 m m karabiny M - 2 na obrotn icach, karabiny M - 2 6 0 i M - 2 4 9 na tyln ej p la tfo rm ie; d o d a tk o w o każdy p o ­ siadał na w yp os aże niu d w a g ranatniki M - 4 . Pojazdy p ie r w o t n ie nie posiadały drzwi do kabin, co w yn ik ało z w yp ra co w a n y ch zasad taktycznych. W kolejnych latach o p e ro w a n ia w Iraku, z uwagi na z m ia n ę c h arak teru działań oraz p oja w ia ją c e się za­ gro żenia, sto p n io w o w p r o w a d z a n o zw ię kszone o p a n c e rz e n ie pojazdów.

H M W V E p o m im o sędziw ego już w ie ku sp ełniał rolę p la tfo rm y b o jo w e j, z a p e w ­ niając w ysoką mobilność i d osko nałe właściwości jez d n e , zwłaszcza w te r e n ie (zda­ rzały się n a w e t przypadki t a r a n o w a n ia m u r ó w o grodzeń), oraz służąc jako środek walki. P ew n e ograniczenie sta n o w ił j e d n a k dość szeroki ro zstaw kół, co u tru d n iało p oruszanie się w wąskich uliczkach miast. Kilka lat użycia tych p o ja z d ó w w Iraku, a n astę pn ie w Afg anistanie pozw oliło j e d n a k zb u d o w a ć ce nn e dośw iadczenia, w y ­ p racow ać p ro ced u ry i wyszkolić doświadczonych kie ro w c ó w -m e c h a n ik ó w , o któ ­ rych wartości niech świadczy przyp ad e k w y m ia n y u rw a n e g o tyln eg o wahacza w w aru n ka ch patrolu na pustyni Afganistanu, w sytuacji dużego p ra w d o p o d o b ie ń ­ stwa ko n taktu z przeciw nikiem .

Afganistan przyniósł d o d a tk o w e dośw iadczenia w postaci wykorzystania w o p e ­ racjach p o ja z d ó w cięższych, g łó w n ie polskich R o so m akó w (obsługiw anych przez załogi ze składu 17 W ie lk op o ls kiej Brygady Z m e c h a n iz o w a n e j) oraz am erykańskich MRAP. Użycie teg o ty p u środ kó w tra n s p o rtu w y m u s z o n e było sytuacją w prowincji 1 Por. M . Gryga, K ierun ki ro z w o ju Wojsk Specjalnych, [w :] W ojska Specjalne, red. K. Frącik, A kadem ia

Sztuki W o je n n e j, W arszawa 2019, s. 185.

2 Por. przykła d i ocena skali w sparcia am erykań skiego: J. Rybak, G R O M .pl 2. Tajne o p e ra cje polskich

s ił specjalnych, Jeden Świat, W arszawa 2009, s. 299.

Wsparcie działań bojowych JW GROM

H M W V E 5 G ru py Sił Specjalnych USA w dyspozycji GROM, Irak, Bagdad 2003 rok. Na zdjęciu m .in. były d o w ó d c a Jednostki p łk P io tr Gąstał oraz autor. W id o czn y brak drzw i oraz m o n ta ż w yposażenia sztur­ m o w e g o . Ź ródło: ze z b io ró w autora.

HM W V E 5 G ru py Sił Specjalnych USA w dyspozycji GROM przed w yja z d e m na operację . W idoczne uzb rojen ie : 12,7 m m M -2, 7,62 m m M -2 6 0 i M -4 p rz y m o c o w a n y do o b ro tn ic y b ro n i p o k ła d o w e j. Na bu rta ch przedziału de sa n to w e g o koc balistyczny. Ź ró d ło : z a rc h iw u m GROM.

Jeden z kilkuna stu H M W VE w dyspozycji GROM w Afganistanie. W id o czn e d o pance rzen ie w yko n a n e w ła s n y m i siłam i przez GROM oraz duża ilość w yposa żenia zabie ranego na k ilk u d n io w e operacje. Jako b roń p o k ła d o w a 12.7 m m km NSW m o n to w a n y przez GROM. Ź ródło: z a rc h iw u m GROM.

H M W V E przekazane GROM w późniejszym okresie op eracji w Afganistanie, posiadające wyższy po­ ziom opancerzenia. Na zdjęciu w id o czn e osuszanie pojazdu po p o konan iu w bród przeszkody w o d n e j. GROM un ika ł poruszania się po drogach u tw a rd zo n ych dla m in im a liz o w a n ia zagrożeń m in o w ych . Ź ródło: z a rc h iw u m GROM.

Wsparcie działań bojowych JW GROM

Ghazni, koniecznością korzystania z dróg u tw ard zon ych i w yn ik ając ym i stąd zagro ­ żeniam i m in o w y m i, lecz ró w n ie ż b rak iem własnych, lepiej dostosow anych do o p e ­ racji specjalnych pojazdów.

Z d o ś w ia d c z eń w yn ie sio n y ch z p o b y tu w A fg an istan ie w y n ik a , że m im o wszystko lepie j sw o ją rolę sp ełn iły p ojazd y H M W V E , lżejsze i przez t o z d o ln e do p oruszan ia się poza d ro g a m i u t w a r d z o n y m i, co p rak tyc z n ie e l i m i n o w a ł o zag ro ­ żenia m i n o w e , a je d n o c z e ś n ie p o s ia d a jące w y b it n e zdolności t e r e n o w e i w y j ą t ­ k o w ą ż yw o tn o ść , p o t w i e r d z o n ą podczas w ie lo d n io w y c h o peracji w t r u d n y m g ó r­ skim t e r e n ie , gdzie p rz eje ż d ż a n o po kilkaset k ilo m e tr ó w , p rz e w o ż ą c na p ojazdach całe z a o p a t rz e n ie n ie z b ę d n e do k ilk u d n io w e g o o p e r o w a n ia . Ich o p a n c e rz e n ie , p o c z ą tk o w o n ie w y sta rcz a ją ce , zm u szało o p e r a t o r ó w G R O M do autorskich roz­ w ią z ań p o p ra w ia ją c y c h te n p a ra m e tr, co d o k u m e n t u j ą liczne zdjęcia Jednostki z o peracji w p ro w in cji Kandahar.

S to p n io w o starsze pojazdy były w y m ie n ia n e na nowsze, posiadające o p a n c e ­ rzenie kategorii IV, w ystarczające do p o d s ta w o w e g o zabezpieczenia żołnierzy przed o g n ie m m a ło k a lib ro w y m czy mniejszymi ła d u n k a m i w y b u c h o w y m i, lecz w zamian ograniczające mobilność pojazdów, w szczególności zdolność do p okon yw ania trudniejszego te r e n u czy brodzenia w p rzep ra w ach w odnych.

Z a ró w n o Irak, ja k i Afganistan t o ró w n ie ż w ykorzystanie p o ja z d ó w do operacji tzw. l o w profile, w których ograniczano rozpoznaw alność w łasnych sił. G R O M w y ­ ko rzystywał do teg o celu pojazdy z lokalnego rynku, n ie w y ró żn ia ją ce się na ulicy. W Iraku je d n y m z takich p o ja z d ó w był p rzystosow any do działań specjalnych chle- b o w ó z na p od w oziu sa m o ch o d u ciężarow ego, w Afganistanie najczęściej w yk orzy­ sty w a n o m in ivan y oraz pojazdy t e r e n o w e (z w ykle sp ro w ad z an e z Pakistanu i stąd posiadające k ie ro w n icę po p ra w e j stronie).

W yko rzy sta nie takich p o ja z d ó w było bardzo w a ż n y m czynnikiem dla u trz y m y ­ w a n ia zdolności do p ro w a d z e n ia operacji specjalnych, a zarazem nijak nie przysta­ w a ło do w o jsk o w e g o systemu logistycznego, stąd w y m a g a ło dużej pomysłowości oraz wysiłku ze strony żołnierzy. U tr z y m a n ie w sprawności flo ty około dziesięciu po ­ jazdów , je j regularna w y m ia n a dla zac ho w an ia tajności oraz z a p e w n ie n ie środków w postaci paliw a i p ły n ó w eksploatacyjnych było z je d n e j strony kluczow e dla bez­ pieczeństw a i p o w o d z e n ia działań, a z drugiej w żaden sposób nie chciało się w p a ­ sować w w o js k o w e p ro ced u ry i regulaminy. W Jednostce w y p ra c o w a n o zatem w ła sn e, pozw ala ją ce na zaspokojenie p otrzeb , a posiadana flota w ykorzystyw ana była ró w n ie ż przez służby specjalne w sp ierające Jednostkę.

Równocześnie G R O M z b ie ra ł dośw iadczenia, któ re u m o ż liw iły pozyskanie w y ­ specjalizowanych p la tfo rm sz tu rm o w yc h do działań stricte p rzeciw terrorystycz- nych. Z a b u d o w a n e specjalistyczne pojazdy, z t ra p a m i p o z w alającym i na szturm wyższych kondygnacji b u d y n k ó w lub np. sa m o lotó w , znalazły się na w yposażeniu Jednostki i pozostają w gotow ości do użycia na te r e n ie kraju3. Z doświadczeń Jed­ nostki w pełni skorzystały te ż inne fo rm a c je , ja k BOA KG Policji, O dd ziały Specjalne Ż a n d a rm e rii W o js k o w e j czy pozostałe jed no stki p od leg łe D o w ó d z t w u K o m p o ne ntu W o jsk Specjalnych, pozyskując w ła sn e pojazdy.

3 Zob. np. M . Kowalska-Sendek, E. Korsak, P la tfo r m a s z tu r m o w a GROM-u, Polska Zbrojna, 6.0 9.2018, h ttp ://p o ls k a -z b ro jn a .p l/h o m e /a r tic le s h o w /2 6 3 1 3 ? t= P la tfo rm a - s z tu rm o w a -G R O M -u # [dostęp: 1.0 2.20 20].

Park m a sz y n o w y G R O M liczy o b e c n ie około 1 0 0 p o ja z d ó w różnych typ ó w , za­ b ezpieczając z a ró w n o zadania bieżące, ja k ró w n ież p o trz e b y o p e rac yjn e w y n ik a ­ jąc e ze specyfiki Jednostki.

Historia Jednostk i p o k azu je , że zaw sze dążyła o na do uzyskania zdolności o p e ­ racyjnych w trz e c im w y m ia r z e . W pierw szych latach sw o je g o fu n k c jo n o w a n ia G R O M p o s ia d a ł na w yłąc zno ść ś m ig ło w ie c Sokół w ra z z p e rs o n e le m , co w y n ik a ło g łó w n ie ze w z o r c ó w zac z erp n iętyc h z b rytyjskieg o SAS i a m e r y k a ń s k ie j 1 SFODD (o b ie f o r m a c je pos ia da ją d e d y k o w a n e w y s p e c ja liz o w a n e środki p rz e rz u tu p o ­ w ie t r z n e g o , s ta cjo n u jące b e z p o ś re d n io przy ich koszarach). U tra c o n y w w yn iku w y p a d k u w czasie ćw iczeń ś m ig ło w ie c nie został zastąpiony, d o d a t k o w o p rz e j­ ście Jednostki w s tr u k tu r y M in is t e rs tw a O b r o n y N a r o d o w e j w 1 9 9 9 r. d o p r o w a ­ dziło do likw id acji ko m ó rk i lotniczej w Jednostce, a piloci, szkoleni m .in . w USA, odeszli do cyw ila lub przeszli do innych je d n o s t e k WP. Kolejny raz przeło żen i w y ż ­ szych szczebli nie p o trafili przyjąć a r g u m e n t ó w , że c h a r a k te r Jednostki i je j rola w system ie b e z p ie c z e ń s tw a p a ń s tw a jak o N a r o d o w e j Siły P rz e ciw terro rysty cz n ej ( N a tio n a l CT Force) p o w in n y sk utk ow a ć p o s ia d a n ie m w y d z ie lo n e j, spec jalnie w y ­ p os ażo ne j i w ys z ko lo n ej fo rm a c ji lotn iczej. P oka zyw ały t o w szczególności ć w i­ czenia z w y m i e n i o n y m i je d n o s t k a m i p rz e c iw te rro ry s ty c z n y m i (tzw. Black SF - czyli „czarne", p rz e c iw te rro ry s ty c z n e siły specjalne, w o d ró ż n ie n iu od W h i t e SF - „białych", ściśle w o jsk o w y ch sił specjalnych, d e d y k o w a n y c h do w sparcia ro ­ d z a jó w w ojsk w ra m a ch o peracji b o jo w y c h ). Piloci z a p e w n ia ją c y w sp arcie w ra­ m a ch d zia ła ń p rzec iw te rro ry s ty c z n y c h posiadali inn e w ys z k o le n ie i inn e p ro c e ­ dury, d ają c e o p e r a t o r o m je d n o s t e k zn aczn ie lepsze możliw ości o d d z ia ły w a n ia na sytuację. P rz y k ła d e m m o ż e być p ra k t y k o w a n y w Polsce podczas w spólnych ć w i­ czeń z A m e r y k a n a m i d e s a n t sekcji s z tu rm o w y c h na dach ja d ą c e g o pocią gu, co nie je s t t r e n o w a n e przez innych p il o t ó w i w zw iązku z t y m nie są oni w stanie p rz e p ro w a d z ić te g o ty p u p ro ced u ry. Posiadanie własnych, w y d z ie lo n y c h i w y s p e ­ cjalizo w anych k o m ó r e k p rz e rz u tu p o w ie t r z n e g o d a je znaczącą p rz e w a g ę , często d ec y d u ją c ą o p o w o d z e n iu misji, i d la te g o w w io d ąc ych Jednostkach te g o typ u s t r u k tu r y są u t r z y m y w a n e i stale ro zw ija n e .

G R O M nie p osiadał własnych środ kó w przerzutu p o w ie trz n e g o podczas operacji w Iraku i Afganistanie. Korzystał t a m w p ełny m zakresie ze wsparcia sojuszniczego, co pozw oliło na b u d o w ę doświadczeń z o p e ro w a n ia na wszystkich współcześnie w ykorzystyw anych p la tfo rm ac h lotniczych sił specjalnych, ja k a m eryka ń s kie M H - 5 3 Pave Low, M H - 4 7 Chinook, rodziny U H / S H / M H - 6 0 Black H a w k czy brytyjskie Lynx.

Jednostka korzystała ró w n ie ż z polskich ś m ig ło w c ó w Sokół w Iraku oraz M i - 1 7 i M i - 2 4 o perują cych w Afganistanie, j e d n a k p o m im o zaang ażow an ia i d o b re j woli p ilo t ó w ich bardzo o graniczone możliwości o p e ro w a n ia w nocy, a także przesta­ rzałe systemy walki, aw ioniki i o bserw acji nie p ozw ala ły na w ła śc iw e w ykorzystanie ś m ig ło w c ó w w ch arak terz e p la tfo rm sił specjalnych. Dochodziło n a w e t do sytu­ acji, kiedy G R O M w czasie k o n ta k tó w o gniow ych z p rz ec iw n ikiem re z yg n o w ał ze wsparcia M i - 2 4 z uwagi na w ła sn e zagrożenie o strza łe m ich p odw ie szanych sys­ t e m ó w rakieto w ych , których ro zrzut m ó g ł dochodzić n a w e t 2 0 0 m, czyli w ięcej, niż w ynosiła odległość p o m ię d z y walczącymi.

Istnieje nadzieja, że o be cn ie p o trz e b y G R O M w odniesieniu do posia dania inte­ gralnych środ kó w p rzerzutu p o w ie trz n e g o , w yn ik ając e z roli Jednostki, m a ją szansę

Wsparcie działań bojowych JW GROM

A u to r przy Toyocie Land Cruiser w y ko rzystyw a n e j przez GROM w A fgan istanie w latach 2 0 0 2 -2 0 0 3 . Pojazd z ryn ku pakistańskiego, w idoczn a kie ro w n ica po p raw ej stro nie. Źró d ło : ze z b io r ó w autora.

Toyta Hilux przerzucona d o A fganistanu przez GROM w 2002 roku. Dwa teg o ty p u poja zdy użytko w ane w p o c z ą tk o w y m okresie o p e ro w a n ia GROM w A fganistanie zna kom icie sp raw dziły się w ekstrem a ln ie tru d n y c h w a ru n ka ch eksploatacyjnych. Źródło: ze z b io ró w autora.

Ś m igłow ce HH-60S lo tn ic tw a Sił Specjalnych M a ry n a rk i W o je n n e j USA podczas w spóln ych ćwiczeń z GROM w M O U T site przed p la n o w a n ą operacją, Irak, 2003. Ź ródło: ze z b io ró w autora.

Wsparcie działań bojowych JW GROM

na realizację w postaci czterech maszyn S-70i, co p ra w d a odbiegających d alec e od s ta n d a r d ó w współczesnych p la tfo rm sił specjalnych, ale zawsze pozwalających na realizację bardziej z aa w an so w a ny ch szkoleń oraz przed e wszystkim na uzyskanie zdolności do s a m o dzie ln eg o o p e ro w a n ia w trze cim w y m ia r z e 4.

W spółczesny G R O M to także Zespół W od n y, chociaż początki Jednostki charak­ te r y z o w a ł brak zdolności do p ro w a d z e n ia operacji w środowisku w o d n y m . Dopiero po kilku latach fu n k c jo n o w a n ia ro zpoczęto b u d o w ę O ddziału (później Zespołu) Bo­ j o w e g o d e d y k o w a n e g o do operacji przeciwterrorystycznych na a k w en ach w o d ­ nych. Początki były skro m n e, zasadniczo z uwagi na brak własnych specjalistycz­ nych środ kó w p rzerzutu w o d n e g o oraz n ie d o sta tek takich je d n o s te k w M a ry n a rc e W o je n n e j i w yn ik ając y stąd b rak możliwości uzyskania wsparcia. W t y m czasie Jed­ nostka korzystała z z as ob ó w kadrow ych innych instytucji, pozyskując ludzi m.in. z ośrodka szkolenia n u rk ó w M a r y n a r k i W o je n n e j, a jako pierw sze w użyciu z n a­ lazły się p o n to n y typ u Zodiac, zasadniczo n ie p rz y g o to w a n e do p ro w a d z e n ia za­ aw a n s o w an yc h operacji p rzeciwterrorystycznych. Podobnie było ze sp rzę tem n ur­ ko w y m , p oc zątko w o ty p o w o kom e rc yjny m . Z końcem lat 90 . G R O M pozyskał kilka łodzi ty p u RIB (Ruggedized Inflatable Boat), charakteryzujących się w zm a c n ia n y m , szty w n y m k a d łu b e m d e n n y m i pozwalających na uzyskanie znacznie lepszych m o ż ­ liwości m a n e w ro w y c h , prędkości, zasięgu i dzielności na ak w e n a c h o tw a rtyc h . W y k o rz y s ty w a n o 6 - i 9 - m e t r o w e RIB-y d e d y k o w a n e do działań p rz e c iw te rro ry ­ stycznych, p rzed e wszystkim operacji ab o rd aż o w y ch statków, p r o m ó w i instalacji morskich. Z p o m o c ą a m eryka ń s ką oraz brytyjską Jednostka s to p n io w o wykształciła ró w n ie ż w łasn ą g ru p ę sterników, których doś w ia dc zen ie i u m iejętn ości zostały póź­ niej wysoko o cen io n e przez sojuszników.

S kie ro w a nie G R O M -u do udziału w operacjach na a k w e n ie Zatoki Perskiej, k tó ­ rych ce lem było w ym u s z a n ie em b a rg a na Irak, dało okazję do dalszej b u d o w y d o ­ świadczeń z obszaru operacji morskich5. W e w sp ółd ziałan iu z je d n o s tk a m i specjal­ nymi M a r y n a r k i W o je n n e j USA (Navy Seals) i w ykorzystując ich środki przerzutu morskiego, w t y m RIB-y oraz wię ksze i znacznie bardziej z a a w a n s o w a n e łodzie M ark-V , G R O M p rz e p ro w a d z ił łącznie pon ad 1 0 0 operacji a b o rd ażu i przeszukania podejrzanych obiek tów , tzw. M I O ( M a r it i m e Interdiction O pe ra tio ns ), budują c ko­ lejne b og ate dośw iadczenia z obszaru te g o typ u działań.

W sp ó łd z ia ła n ie poszczególnych środków: M a r k - V jako łódź b azo w a p o z w a ­ lająca na przem ie szczanie się na znacznie większe odległości oraz dłuższy pobyt na m o rz u , RIB jako środek do operacji ab o rd aż o w y ch , a także współpraca z lot­ n ic tw e m m orskim i je d n o s tk a m i wsparcia ( w t y m G ru pą Lotniskow cow ą „USS G eo rg e W ashington", dzięki której G R O M m ia ł okazję ćwiczyć d e s a n to w a n ie na po k ła d y ze śm ig ło w c ó w Sea H a w k ) p o zw ala ło na b u d o w ę k o m p lek so w e j w ie dzy o współczesnych morskich operacjach specjalnych, ich wsparciu i zabezpieczeniu. W ie d z a ta, która n a w e t o b e cn ie wykracza poza zdolności n a ro d o w e , gdyż Polska nie m a podobnych możliwości p ro w a d z e n ia operacji specjalnych, m o że okazać się

4 Por. J. Sabak, Black H a w k i d la W ojsk Specjalnych - d aleko o d d o c e lo w e j k on figura cji? , Defence24, 20 .12.2019, h ttp s ://w w w .d e fe n c e 2 4 .p l/b la c k -h a w k i-d la -w o js k -s p e c ja ln y c h -d a le k o -o d -d o c e lo w e j- k o n fig u ra c ji-k o m e n ta rz [do stęp: 1.01.2020].

5 Por. J. Rybak, op. cit., s. 1 9 1 -2 1 2 ; T. Marzec, Tajne akcje s n a jp e ró w GROM, The Facto, Warszawa [cop. 2014], s. 1 3 1 -1 5 5 .

Łódź Sił Specjalnych M a ry n a rk i W o je n n e j USA M a rk V (SOC) z o p e ra to ra m i GROM na pokładzie, Zatoka Perska, 2002. Ź ródło: z a rc h iw u m GROM.

szczególnie p rzydatna podczas kolejnych p otencjalnych operacji sojuszniczych. Jed­ nocześnie Jednostka zakupiła kolejną g en era cję łodzi bojo w y ch , o znacznie z w ię k­ szonych możliw ościach wsparcia operacji p rzeciwterrorystycznych, i o b e c n ie jej wysoki p o te n c ja ł do teg o typ u działań nie posiada o d p o w ie d n ik a w kraju, pozosta­ w ia jąc G R O M jako j e d y n ą siłę re alnie zd olną do p ro w a d z e n ia szczególnych specja­ listycznych operacji s z tu rm o w y c h w trudnych w aru n ka ch p og o do w ych na o t w a r ­ tych ak w en ach .

Kolejnym obszarem wsparcia b o jo w e g o , któ ry przeszedł g r u n to w n ą przem ia n ę, jest pirotechnika: z a r ó w n o w ykorzystanie środ kó w pirotechnicznych w działaniach sz tu rm o w yc h do w y k o n y w a n ia przejść, niszczeń czy o dw ra c a n ia uwagi, ja k ró w nież zdolności saperskie, pozw ala ją ce na neutralizację nie bezpiecznych ład u n kó w . Spe­ cyfika G R O M w ym u s za konieczność posia dania takich zdolności.

P o no w nie, p o d o b n ie ja k w innych obszarach, pirotechnika w G R O M na początku fu n k c jo n o w a n ia Jednostki nie stała na w ysokim poziom ie. W ie d z a i dośw iadczenie o p ierały się na u m iejętn ościach o p e r a t o r ó w pozyskiwanych z je d n o s te k specjal­ nych wojska czy policji i nie odb ieg ały od w ie d z y i p ro ced u r stosowanych w ów czas w w ojsko w ych działaniach specjalnych, polegających na wykorzystaniu zap aln ikó w elektrycznych, lontu d e to n u ją c e g o i plastycznego m a te ria łu w y b u c h o w e g o oraz tro ty lu p ras ow a ne go 7 5 i 2 0 0 g za ró w n o do robienia przejść, ja k i niszczeń. Stop­ n io w o, w ram ach w sp ółp racy z fo rm a c ja m i sojuszniczymi, krystalizowała się specja­ listyczna w ie d z a i um iejętn ości, któ re n ależało pozyskać i posiadać, aby skutecznie realizow ać zadania z obszaru p rz e c iw te rro ry z m u . Są to as pe kty bardzo istotne,

Wsparcie działań bojowych JW GROM

św iadczące o skuteczności d an ej form acji jako siły przeciw terro rystycznej, zatem b ud u ją ce jej p rzew agę. Dla przykładu: w y k o n y w a n ie specjalistycznych ła d u n k ó w ra m o w y c h na okna, d rzw i czy ściany b u d y n k ó w w taki sposób, aby zrobić przejście dla e l e m e n t ó w sz tu rm o w yc h , zap e w n ia ją c im bezp ie cze ńs tw o i m ożliw ość bez­ zw ło czn ego działania , w y m a g a w ła śn ie teg o rodzaju specjalistycznej w ie d z y i d o ­ świadczenia. O kn o m o żn a w yb ić k a m ie n ie m , ale w ie d z a zaczyna się w ted y, gdy p o tra fim y d ob ra ć kształt i m oc ła d un ku d e to n u ją c e g o w taki sposób, ab y w yczy­ ścić o t w ó r o kien n y ró w n ie ż z pozostałości szyb, które m o g ły by zranić w chodzących o p e ra to ró w , przez co uzyskuje my n a ty c h m ia s to w o pożądany efekt, bez p otrzeb y d u b lo w a n ia czynności. Jest to bardzo szeroka w iedza, konieczna już na pozio m ie pojedynczej sekcji s z tu rm o w e j, któ ra w zw iązku z ty m posiada w sw o im składzie pi­ rotechnika z u m iejętn o ś ciam i b u d o w y i w ykorzystania te g o typ u ła d u n k ó w w ob ec w sp o m n ia n y ch budynków , lecz także różnego rodzaju u m o cn ie ń , p o ja z d ó w ( w p o ­ ciągu czy sam o locie podczas sytuacji zakładniczych m a to szczególnie istotne zna­ czenie, gdyż cienkie poszycie nie z ap ew n ia wystarczającej osłony e le m e n t o w i sztur­ m o w e m u i o s o bo m p os tro nn ym ), do teg o w różnych scenariuszach, ja k na przykład w środowisku zagrożenia w y b u c h e m z uwagi na o p a ry czy obecność środ kó w ła ­ tw o p a ln y c h itp. Kolejny raz udział w misjach, gdzie zasadniczo Irak i Afganistan s ta n o w iły kroki m ilo w e , p o z w o lił Jednostce na b u d o w ę w ła sn ej, bardzo bogatej w ie d z y z obszaru pirotechniki oraz w ykształcenie p ro ced u r i systemu szkolenia pi­ r o te c h n ik ó w zgodnie ze specyfiką zadań. W o bu desty nacjach z etk n ię to się z róż­ nymi m a te ria ła m i konstrukcyjnymi i tec h n o lo g ią budynków , co zmuszało do w y p r a ­ c o w y w a n ia d e d yk ow an yc h rozwią zań, m o ż liw ie n ajlepiej spełniających swoją rolę. S to p n io w o w G R O M p oja w ia ły się ró w n ie ż m a te ria ły w y b u c h o w e dające większą p rzew agę: znacznie bezpieczniejsze w użyciu, z ła d u n k a m i ku m u lacyjnym i k ie ru ją­ cymi siłę eksplozji w ściśle określony, w y b ra n y punkt, przy t y m bardzo plastyczne, p ozw ala ją ce na b u d o w ę d ow o ln ych k s ztałtów i n iezw ykle precyzyjny d o b ó r mocy do p o trz eb ko n kre tne j sytuacji.

Do te g o należy w y m ie n ić rozw ój i s to p n io w e nasycenie Jednostki m ech an iczn ym sp rzę tem w y ł o m o w y m , ja k hooligany, m ło ty i nożyce, w t y m ró w n ież „beziskrowe", p ozw ala ją ce na pracę w środowisku niebezpieczn ym w y b u c h o w o , a także w y ło m y hydrauliczne (H o lm a tr o ) czy specjalistyczne piły ta rc z o w e oraz lance p la z m o w e do wejść w miejsca t ru d n o d o s tę p n e . A s o r ty m e n t tec h n ik i narzędzi do w yk o n yw an ia przejść w ram ach s z t u r m ó w rozrósł się w ie lo k ro tn ie , dając możliwości pokony­ w a n ia praktycznie wszelkich przeszkód, któ re Jednostka m o że n ap otkać w ramach operacji b ojowych.

D o d a tk o w o , zwłaszcza w Afg anistanie, G R O M m usiał mierzyć się z p o w a ż ­ nymi zagrożeniam i z w iązan ym i z szerokim w y k orzysta niem przez p rzeciwnika min i b o m b -p u ła p e k . Obecność te g o ty p u zagrożeń w Iraku nie była t a k odczuw alna, m im o że zagrożenie w y s tę p o w a ło ró w n ie p ow szechnie, p o n ie w a ż Jednostka o p e ­ ro w ała t a m w składzie Z e s p o łó w Bojowych w ra z z siłami USA, które zabezpieczały o pe rac je w łasn ym i e le m e n t a m i EOD (Explosive O rd n a n c e D e ta c h m e n t). W Afg a­ nistanie G R O M działał bardziej s a m o dzie ln ie i b u d o w a własnych, profesjonalnych zdolności neutralizacji okazała się koniecznością.

G R O M podczas kilku lat obecności w Afg anistanie zniszczył bardzo duże ilości sprzętu b o jo w e g o przeciwnika, zasadniczo w y d o b y w a n e g o z kry jó w e k i scho w kó w

lub o d b ie ra n e g o bezp ośredn io g ru p o m b o jo w y m p rzec iw n ika6. Były to m a te ria ły w y b u c h o w e i g o t o w e m iny czy granaty, lecz ró w n ież broń strzelecka i am un icja do niej, w ty m g ra n a ty do RPG i pociski m o ź d z ie rz o w e . W ie lo k r o t n ie w y k ry w a n o miny i b o m b y -p u łap ki w zdłu ż tras przemieszczania, neutralizując zagrożenia w łasn ym i si­ łam i lub w z y w a ją c specjalistyczne zespoły EOD w yp o s aż o n e w sprzęt ciężki. Z da­ rzały się ró w n ie ż incydenty zw ią zan e z w y b u c h e m b o m b -p u ła p e k , w których kilku żołnierzy G R O M odniosło rany. Każde z takich zdarzeń w yk o rz ysty w a n e było w b u ­ d o w ie dośw iadczeń i wynikających stąd p ro ced u r działania . System atycznie b u d o ­ w a n y był ró w n ie ż d o d a tk o w y a s o r ty m e n t EOD w G R O M : p o jaw iły się zagłuszarki transmisji ra d io w e j (ja m m e r y ), „odcinające" o d b io rn ik w zapalniku od nadajnika ra d io w e g o inicjującego w yb u c h , specjalistyczne d e t e k t o r y m e ta lu i m a t e r ia łó w w yb u c h o w y c h ( w t y m ró w n ie ż u m o ż liw ia jące s tw ierdze nie, czy d ana osoba m iała w o statn im czasie ko n takt z m a te ria ła m i w y b u c h o w y m i, z a te m jest p o te n c ja ln y m terro rys tą), wreszcie ro b o ty saperskie z a r ó w n o produkcji ro d zim ej (PIAP), ja k i za­ granicznej.

O b e cn ie zdolności G R O M w obszarze pirotechniki i EOD są n ie p o ró w n y w a ln e do tego, czym Jednostka d ysp o n o w ała w latach 90. Jednocześnie G R O M posiada wysoko w y k w a lifik o w a n y personel, zdolny rozw iązyw ać najtrudniejsze sytuacje, stale aktualizujący swoją w ie d z ę w m ia rę p o w s ta w a n ia now yc h zagrożeń i w y n ik a ­ jących stąd w y z w a ń . M ia r ą profesjonalizm u nie jest je d y n ie szkolenie z zakresu p o ­ siadanej wiedzy, lecz p rz ed e wszystkim stały ro zw ój i ro z b u d o w a zdolności, m ające na celu spro stanie n ad ch od ząc ym w y z w a n io m , szczególnie z m ie n n y m w obecnych czasach, przy ta k szybkim rozw oju technolo gii. M a to szczególne znaczenie w o b ­ szarze pirotechniki i EOD, czego G R O M ma p ełn ą św iadom ość.

Psy b o jo w e były w yk o rz ysty w a n e przez człowieka od w iekó w , ale ostatnie kilka­ naście lat s p o w o d o w a ło ra dykaln ą z m ia n ę w ich użyciu przez siły specjalne jako d o ­ skonałego narzędzia w spierającego działania s z tu rm o w e . Z m ian a nastąpiła w w y ­ niku doświadczeń z k o n flik tó w w Iraku, a n astępn ie Afganistanie, i w yn ikała z kilku p o w o d ó w , lecz w największej m ierze z konieczności ograniczania strat wśró d ze­ s p o łó w s z tu rm o w y c h w sytuacjach walki w bardzo ciasnych pomieszczeniach i p rze­ ciwko fan aty czn ym b o jo w n ik o m , często w yp o s aż o n ym w kamizelki w y b u c h o w e . Szereg zdarzeń, gdy koalicyjne siły specjalne ponosiły straty w w yn ik u zastosowania przez przeciwnika takiej taktyki, w y m u s iło konieczność w p r o w a d z e n ia rozwiązań pozwalają cych na z ac h o w an ie w iększego b ezp ieczeństw a żołnierzy. Strata n a w e t kilku o p e r a t o r ó w przy n ie p o ró w n y w a ln ie ( n a w e t kilkudziesięciokrotnie) większych stratach drugiej strony była b o w ie m bardzo d o tk liw a , gdyż w yszkolenie żołnierza jed no stk i p rzeciw terro rystycznej zajm u je kilka lat i kosztuje m n ó s tw o pieniędzy. Do­ d a tk o w o w aż n y był tu aspekt psychologiczny i u trz y m a n ie wśró d o p e r a t o r ó w św ia­ dom ości posiadania przewagi w yn ikającej z szybkości, siły i technolo gii, która stop­ n io w o zanikała w o b e c coraz częściej w yk o rzysty w a n e j przez przeciwnika zdolności do p oświęcania się w aktach samobójczych. Psy b o jo w e s ta n o w iły rozw iązanie - były zdolne do skutecznego ata k o w a n ia uzbrojonych s a m o b ó jc ó w na s z t u r m o w a ­ nych obiektach i jed no cze śn ie ograniczyły straty wśró d o p e r a t o r ó w jed no ste k. 6 Zob. np. M . Górka, Tajna akcja GROM w A fg a n ista n ie . W ysadzili fa b ry k ę b roni, W yborcza.

pl, 16.03.2011, h ttp s ://w y b o rcza .p l/1 ,7 5 3 9 9 ,9 2 6 7 1 0 3 ,T a jn a _ a kcja _ G R O M _ w _ A fg a n ista n ie __ W y s a d zili_ fa b ryke .h tm l [do stęp: 29 .01.2 020 ].

Wsparcie działań bojowych JW GROM

W G R O M psy były praktycznie od początku istnienia Jednostki, lecz w p ie r w ­ szym okresie przez w ie le lat w yk o rz ysty w a n e były do o chrony o b ie k t ó w Jednostki oraz do zadań wspie rających działania saperskie, w szczególności w y k ry w a n ia m a ­ t e r ia ł ó w w y b u c h o w y c h . D o p ie ro w ostatnich kilkunastu latach Jednostka, w z o re m A m e r y k a n ó w i Brytyjczyków, którzy jako pierw si rozwinęli teg o typ u kom órki, z b u ­ d o w a ła zdolności w ykorzystania p só w bezp ośredn io do w a lk i7. Specjalistycznie d o ­ bierane, szkolone i p rz y g o to w y w a n e psy idą w pierwszej linii, często ściągając na siebie n ajwiększe zagrożenie, p otrafią je ide nty fik ow a ć (rozróżniać uzbrojonych od nie uzbrojonych, w yc z u w ać m a te ria ły w y b u c h o w e czy w ro g ie zac ho w an ie) i bły­ skawicznie, bez w a h a n ia angażują p ote n c ja ln e g o przeciwnika, w ch od ząc z nim w ko n takt b ezpośredni. D o d a tk o w o w yp o s ażo n e w n asobną k a m e rę, która p rze­ kazuje o braz na żyw o do postęp ująceg o za psem e l e m e n t u s z tu rm o w e g o , p o ­ z w alają na lepsze ro zeznanie w sytuacji i w czesne w y k ry w a n ie zagrożeń, a zate m zwiększają bezp ie cze ńs tw o o p e ra to ró w . W G R O M i innych teg o typ u form acjach psy są „bronią", lecz w Jednostce cieszą się szerokim p o w a ż a n ie m , t r a k t o w a n e są ja k p a rtn e rz y w sekcji s z tu rm o w e j, żołn ierze n a w ią z u ją z nimi przyjacielskie relacje, starając się w m o ż liw ie największym stopniu z ap ew n ić im b e zp ie cze ńs tw o i nie n a­ rażać n ie p o trz e b n ie.

Ich w ykorzystanie w opisany sposób zostało z b u d o w a n e w G R O M od podstaw, b azując na doświadczenia ch sojuszniczych, lecz sposób, w jaki to zrealizow an o , za­ an g a ż o w a n ie poszczególnych żołnierzy i w ykorzystane autorskie pom ysły s p o w o ­ dow ały, że o b e cn ie Jednostka stanow i w z ó r dla innych, a siły p artn ersk ie często w nioskują o m ożliw ość czerpania z naszych dośw iadczeń i wiedzy.

Kolejnym sto su n ko w o m ło d y m obszarem wsparcia działań b ojo w ych w G R O M jest zdolność do w sp ółp ra cy z siłami p o w ie trz n y m i i b o jo w e g o n ap ro w a d z a n ia lot­ n ictw a na w sk a z y w a n e c e le8. P odobnie ja k w o m a w ia n y c h wcześniej obszarach, ró w n ie ż tu na początku fu n k c jo n o w a n ia Jednostka nie posiadała żadnych zdolności, zasadniczo z uwagi na u m iejsc o w ien ie w strukturach M SW , lecz ró w n ie ż brak takich rozw iązań w Polsce. D o p ie ro udział w operacjach w Iraku i Afganistanie pozw olił w pierwszej kolejności na b u d o w ę św iadom ości przew ag, ja k ie d aje w sparcie lot­ nicze w operacjach specjalnych, a n astępn ie p o w s ta n ie specjalistycznych struktur o takich możliwościach.

W k r ó t c e p o d o b n e rozw iązania zaczęto p rz y jm o w a ć ró w n ie ż w Siłach Zbrojnych, co także było skutkiem ich udziału w w o jn ie irackiej i afgańskiej i w yn ikającej stąd konieczności korzystania ze wsparcia p o w ie trz n e g o podczas starć z p rzeciw n ikiem . Jednak z n o w u specyfika G R O M -u i operacji p rzeciwterrorystycznych w ym usza nieco inne zastosow anie JTAC (Joint Term in al Air Con tro ller), niż m a t o miejsce w Si­ łach Zbrojnych. P rzykład em m o że być w ykorzystanie opcji skrytej (lo w p ro file o p e ­

ra tio n ) i n a p ro w a d z a n ie z pojazdu cywilnego, z ukrycia - w te r e n ie o p a n o w a n y m

przez przeciwnika, d o d a tk o w o w o b e c celu znajdującego się wśród o b ie k t ó w p o ­ stronnych, w zw iązku z czym w y m a g a n a jest szczególna precyzja (zastosow anie

7 Zob. szerzej: K. Puwalski, K9 GROM, Special Ops. Portal Ludzi Akcji, 22 .03.2018, h t t p : / / w w w . sp e c ia l-o p s .p l/a rty k u l/id 9 4 1 ,k 9 -g ro m [do stęp: 2.0 2.2020].

8 Por. M . Kowalska-Sendek, Polski system szkolenia n a p ro w a d z a n ia lo tn ic t w a z m a n d a te m NATO, d la p ilo ta .p l, 1 1 .0 7 .2 0 1 7 , h t t p s : / / d la p ilo t a . p l/ w ia d o m o s d / p o ls k a / p o ls k i- s y s t e m - s z k o le n ia - n a p ro w a d z a n ia -lo tn ic tw a -z -m a n d a te m -n a to [do stęp: 2.0 2.20 20].

techniki ataku) oraz w ła ściw a skala ataku dla m in im a liz o w a n ia strat. Stąd JTAC sił specjalnych p o w in ie n posiadać znacznie większą św iad o m o ść z a ró w n o sam ej t e c h ­ niki ataku, ja k i zastosowanych środ kó w dla uzyskania p ożą d a n e g o celu, lecz unik­ nięcia niepo trzebn ych o fia r wśród osób postronnych lub zniszczeń infrastruktury, któ ra nie stanow i celu (tzw. BDA - Battle D a m a g e Assessment).

Podczas o pe rac ji w Iraku G R O M p o s ia d a ł przyd zielo nych am e ry k a ń s k ic h JTAC o raz TACP (Tactical Air Co n tro l Party), o d p o w ie d z ia ln y c h nie tylko za w sp arcie po ­ w ie t r z n e , lecz ró w n ie ż k o o rd y n a c ję innych z aa n g a ż o w an yc h śro d k ó w lotn iczych - M EDE V A C czy ISR (środki ro zp ozn an ia: In te llig e n ce S u rveillan ce Reconnaissance). Ich o be cn oś ć z u w a gi na złożoność re alizow an yc h o peracji, a t a k ż e ich znaczenie była o b o w ią z k o w a i nie p r o w a d z o n o działań bez udziału k o n t r o le r ó w p o w i e t r z ­ nych. W Afg an istan ie, z n o w u z uwagi na s a m o d z ie ln o ść G R O M , ko n ie czn e stało się p o s ia d a n ie w ła s n e g o w ys zko lo n eg o i c e rty fik o w a n e g o do w s p ó łp ra c y so­ juszniczej p ers o n e lu . Szczególnie c e rty fik acja je s t p ro c e s e m z łożo n ym i należy p o d jąć duży w y s iłek dla je j uzyskania w w y m i a r z e in s ty tu c jo n a ln y m . S ta n o w iło to j e d e n z p r i o r y t e t ó w Jednostki i G R O M jak o p ie rw s z y w kraju uzyskał zdolności do w s p ó łd z ia ła n ia z lo t n i c t w e m koalicyjn ym . JTAC byli w y k o r z y s ty w a n i w ie lo k r o t n ie w d zia ła n ia ch b o jo w y c h , n a p ro w a d z a ją c lo t n ic t w o na ro z p o z n a n e pozycje p rz e ­ ciw nik a. Uzyskanie zdolności i b u d o w a d o ś w ia d c z e n ia w t y m obszarze o kaz u je się szczególnie w a ż n a w sp ółcześn ie, gdy je s te ś m y bogatsi o d o ś w ia d c z e n ia z ostat­ nich k o n f lik t ó w w G ruzji, na U k rain ie czy w Syrii. Zdolność d o p rec yzy jn eg o ra­ żenia istotnych c e ló w w y k ry w a n y c h przez siły spec jalne m o ż e sta n o w ić o p o w o ­ dzen iu d zia ła ń zbrojnych.

Informacyjne Wsparcie Działań

Jednym z założeń podczas p o w s ta w a n ia Jednostki G R O M było w b u d o w a n i e jej w system bezp ieczeństw a pań stw a jako j e d e n z je g o e le m e n t ó w , przeznaczony do realizacji operacji o ch arak terze przec iw te rro ry styc zny m , w ścisłej w sp ółp ra cy z in­ nymi instytucjam i. W założeniu t y m d a n e w y w ia d o w c z e i rozpoznaw cze m iały być p rz ek az y w a n e w ła śn ie od instytucji w sp ółpracujących, zwłaszcza służb specjalnych, w ów cza s w szczególności z Urzędu O ch ro ny Państwa.

W związku z t y m w Jednostce fu n k c jo n o w a ła je d y n ie sto su n ko w o n iew ielka ko­ m ó rk a analizy info rm acyjnej, w spie rają ca działan ie sztabu Jednostki, której zad a­ n ie m była w łaściw a analiza i o p ra c o w a n ie danych w y w ia d o w c z y c h pod k ą te m ich w ykorzystania przez O dd ziały Bo jow e. Pomysł z ac zerpn ięty z W ie lk ie j Brytanii oraz USA nie sp ełn iał do końca swojej roli, zasadniczo z uwagi na różnice w fu n k cjo n o ­ w a n iu sił zbrojnych obu tych p a ń s tw i ówczesnej Polski9. Nie m ieliśm y również, jako p aństw o, doświadczeń w zwalczaniu te r ro ry z m u (jednostki an tyte rro ry sty czn e Policji stykały się z ro d z im ym t e r r o r e m k r ym in aln ym , nie m a ją c y m w ie le w spólnego z p ro b le m a ty k ą te r ro ry z m u m ięd z y n a ro d o w e g o ).

9 P amiętajmy, że b yło t o na d ług o przed w s tą p ie n ie m Polski do NATO, tra n s fo rm a c ja W ojska Pol­ skiego d o p ie ro się rozpoczynała i w zd e cydow an ej większości w szystko o p ie ra ło się jeszcze na za­ sadach działania w stylu sow ieckim .

Wsparcie działań bojowych JW GROM

D late g o o kazało się, że służby nie były w stanie p rz e k a z y w a ć specyficznych in­ fo rm a c ji, szczególnie isto tnych dla p o w o d z e n ia o peracji p rz ec iw te rro ry styc z n y ch , w t y m d otyczących szczeg ó łó w n ie z b ę d n y ch do z a p la n o w a n ia ata ku , m ó w ią cy ch ch o ciażb y o ch ara k te ry s ty c e te c h n ic z n e j o b ie k tó w . O r g a n iz o w a n e w ó w c z a s liczne ćw iczenia b u d o w a ły w Jedn o stce św ia d o m o ś ć p o tr z e b y p os ia da n ia zdolności roz­ p ozn aw czy ch w sp ecyficzn ym o bszarze zw alcza nia t e r r o r y z m u . W 1 9 9 8 r. p rz e ­ p r o w a d z o n o na obszarze Polski ćw icze nie EB'98 (Eclipse Bravo) z u d z ia łe m t o p o ­ w ych j e d n o s t e k am e ry k a ń s k ic h , k tó re o p e r o w a ł y „ n a obszarze o bc eg o państw a", j a k im na czas ćw iczenia stała się Polska. Z akres użycia narzędzi w y w ia d o w c z y c h i ich p o t e n c ja ł s k ie ro w a n y do z ab ez p iec z en ia d zia ła ń s to su n ko w o n ie w ie lk ic h, ro zproszonych z e s p o łó w re alizacyjnych am e ry k a ń s k ic h sił specjalnych, p o z w a la ł u zm ys łow ić, ja k w a ż n e je s t p o s ia d a n ie p rzew agi in fo rm a c y jn e j. Podczas tych ć w i­ czeń G R O M p ie rw s z y raz z e t k n ą ł się z p o ję c ie m „ o p e rac ji polityczn ie w rażliw ych", czyli takich, których p o w o d z e n ie lub p orażka b e z p o ś re d n io m o ż e w p ły n ą ć na sy­ tu a c ję p olityczn ą w kraju i sta bilność rządu (p o d e jm u ją c e g o d ecy zję o użyciu sił). Stąd m .in . in fo rm a c ja , na ja k ie j o p iera się ta k ą o p e ra c ję , musi być w ys o c e w ia r y ­ g o d n a i m o ż liw ie pełna.

R ów nież p ierw sze o pe rac je poza granicami kraju, do których Jednostka została sk iero w an a, pokazały, że przyjęty m o d e l zab ezpieczenia info rm acy jne go jest n ie­ wystarczający i w skazana będ zie większa sam odzieln ość G R O M -u , w szczególności b u d o w a zdolności do pozy skiw ania danych rozpoznawczych i w y w ia d o w c z y c h z za­ s to s o w a n ie m różnych m e t o d i narzędzi. Nie m o żn a było b o w ie m zakładać pełnego u zależnienia od inform acji sojuszniczych, co ch a ra k te ry z o w a ło obecność G R O M na Haiti i na obszarach byłej Jugosławii czy te ż późniejszy udział w konfliktach w Afga­ nistanie i Iraku, już po przejściu Jednostki w p o d p o r z ą d k o w a n ie M O N .

Je dn a k w s p o m n i a n e o p e ra c je w ra m a c h misji w A fg an istan ie i Iraku zaczęły przynosić z d e c y d o w a n e z m ia n y w p ostrzeg an iu istotności info rm a c ji w y w i a ­ d o w c z e j w dzia ła n ia ch sp ecjalnych 10. G R O M , z podległością pod sojusznicze d o ­ w ó d z t w a O pe ra cji Specjalnych, uzyskał d o s tę p do w sparcia in fo rm a c y jn e g o na n ie s p o ty k a n ą d otychczas skalę. Działa ją ce na korzyść CJSOTF sp ecjalistyczne ko­ m ó rk i w y w i a d o w c z e z łożo n e z wszystkich zaa ng a żow an yc h agencji w y w i a d o w ­ czych S t a n ó w Z je dn o czo ny ch d y s p o n o w a ły n ajno w o c z e ś n ie js z y m i n a rz ę d z ia m i z zakresu w y w i a d u o s o b o w e g o i te c h n ic z n e g o o raz W a lk i E lek tro niczn ej. E le m e n t p ozy sk iw an ia i an alizy in fo rm acji w y w ia d o w c z y c h d zia ła jący na korzyść operacji specjalnych w Iraku był zn aczn ie lic zebnie jszy niż siły sp ec jalne d e d y k o w a n e do realizacji tychże. D o starczan e in fo rm a c je m ia ły w szystkie cechy m ó w ią c e o ich j a ­ kości: w ys o k ą w ia ry g o d n o ść , użyteczność, a k tu a ln o ść oraz o b ie k t y w iz m . G R O M w o kresie 2 0 0 3 - 2 0 0 4 , pozostają c w składzie CJSOTF, gdzie w s p ó łp r a c o w a ł z US A r m y Special Forces (ko lejn o G ru p y 5 i 3), US Navy Seals (T eam y 5 i 7), a także JTF 1 2 1 (Jednostki T ie r 1 USA i W ie lk i e j Brytanii: 1 SFODD i 22 SAS), re a liz o w a ł śred nio 2 - 3 o p e ra c je w ty g o d n iu , wszystkie w o b e c istotnych celów, co świadczy o m o c y z ab ez p iec z en ia in fo rm a c y jn e g o . O p e ra c je w Iraku pokazały, ja k p o w in ie n w y g lą d a ć taki system i ja k w a ż n ą rolę o d g ry w a w e w spółczesnych działaniach specjalnych, o b o k system u w sparcia b o jo w e g o .

10 Por. J. Rybak, op. cit., s. 225.

Konflikt w Iraku, a n astę pn ie udział w konflikcie w Afganistanie w podległości pod ISAF SOF (Siły Operacji Specjalnych ISAF) pozw oliły na p ozn an ie nowoczesnych m e t o d i f o rm pozyskiw ania, analizy i dystrybucji info rm acji, z czasem przyczyniając się do b u d o w y n a ro d o w e g o systemu, w czym Jednostka także m iała istotny udział. W szczególności konflikt afgański s p o w o d o w a ł la w in o w y w zrost z a p o trz e b o w a n ia na info rm a c je w y w ia d o w c z e . Po raz p ie rw szy b o w ie m G R O M znalazł się w p o ­ zycji sa m o dzie ln eg o Zespołu Z ad a n io w e g o (Task Force) i jako T F -4 9 o p e r o w a ł p o ­ c zą tko w o na południu kraju, w okolicach Kandaharu, w podległości pod RC South, a nastę pn ie w ra z z u tw o rz e n ie m tzw. Polskiej Strefy - w prowincji Ghazni. Zespół Z a d a n io w y w n o m e n k la tu rz e NATO to samodzielny, ce lo w o zorgan izo w an y i przy­ g o to w a n y zw iązek operacyjny, zdolny do p ro w a d z e n ia działań zgodnie ze swoim przezn ac zen iem na zad an y m o bszarze11. Stąd w t a k im ro zu m ien iu p o w in ie n po ­ siadać w ła sn e środki p rzerzutu , zaplecze logistyczne, systemy d o w o d z e n ia i łącz­ ności oraz w ła śn ie system zab ezpieczenia inform acyjnego, u m o ż liw ia jący p la n o ­ w a n ie i realizację operacji. D o w ó d z t w a w kraju nie do końca p o tra fiły zrozumieć w te n sposób pojęcia „zespołu zad an iow ego ", d lateg o G R O M nigdy nie uzyskał n ie­ zb ęd n e g o wsparcia, dającego T F -4 9 p ełn e zdolności o pe rac yjn e. N ie z b ę d n e było n a w ią z y w a n ie fo rm a ln yc h i n ieform aln ych k o n ta k tó w z je d n o s tk a m i sojuszniczymi o pe ru ją c y m i w te r e n ie oraz p ozyskiw anie danych w yw ia d o w c z y c h od sił sojuszni­ czych. Dotyczyło to zresztą ró w n ież u tw o rz o n e g o w Ghazni T F -5 0 ze składu 1psk, k tó ry znalazł się w p o d o b n e j sytuacji. W p ł y w na taki stan rzeczy m iały ró w n ież re­ f o rm y w Siłach Zbrojnych, zwłaszcza likwidacja wojskowych służb specjalnych (WSI) i p o w o ła n ie now ych struktur: S W W i SKW, co niosło ze sobą m ięd z y innymi kolo­ salne zm ian y p erson aln e i n a p ły w ludzi bez żadnego lub z bardzo sk ro m n ym d o ­ ś w iad cze niem . Wysiłki n o w o powstałych służb, m a ją ce na celu zab ezp ieczen ie in­ fo rm a c y jn e Z e s p o łó w Z ad an io w yc h w Afganistanie, nie były w stanie zabezpieczyć p o trz eb wynikających z w yłąc zne go o p e ro w a n ia T F -4 9 na obszarze wię kszym od w o j e w ó d z t w a m a z o w iec kieg o i w zwią zku z t y m konieczności m o n ito ro w a n ia sytu­ acji na t y m te r e n ie . Zaraz po podjęciu decyzji o skiero w an iu do Afganistanu w cha­ ra kterze Zespołu Z ad a n io w e g o G R O M p o d ją ł wysiłki m a ją ce na celu b u d o w ę n a­ r o d o w e j kom órki wsparcia info rm acy jne go w e w sp ółp ra cy z o b y d w o m a n ow o p ow sta ły m i służbami. Komórka ta ka o m ieszanym składzie nadal j e d n a k m iała ogra­ niczone możliwości pozyskiwania danych w y w ia d o w c z y c h , zasadniczo z uwagi na b rak z aa w an so w a ny ch narzędzi technicznych z obszaru C O M I N T (w y w ia d środków łączności - kontrola korespondencji g łó w n ie za p o m o c ą telefo n ii k o m ó rk o w e j oraz satelitarn ej) oraz zdolności o bserw acji sił p rzeciwnika ( p o w ie trz n e p la tfo rm y ISR). D o d a tk o w o dużą rolę o d g ry w a ł brak w łaściw ego p rzyg o tow an ia kadr obu służb, co starano się nap raw ić, realizując dla nich szkolenia p r z e d w y ja z d o w e w G R O M . Stop­ n io w o do wsparcia działań Polskich Sił Zbrojnych w Afg anistanie, w t y m ró w nież T F-49, włączyła się także Agencja W y w ia d u .

W sp ółp rac a w ram ach systemu info rm acy jne go w Afganistanie spotkała się z w ie lo m a p ro b le m a m i, zasadniczo w yn ik ając ym i z braku p e łne go współdzia łania służb. A m e ry k a n ie ró w n ież mieli wcześniej p o d o b n e problem y, lecz po 11 września 11 Zob. Task fo r c e / zesp ół z a d a n io w y [hasło], [w :] AAP-6. S ło w n ik te r m in ó w i d e fin ic ji NATO z a w ie ­

r a ją c y w o jsko w e te r m in y i ich de fin icje s to so w a n e w NATO, 2017, h t t p s ://w c n jik .w p . m il.p l/u /

AAP6PL.pdf [do stęp: 31 .03.2 020 ].

Wsparcie działań bojowych JW GROM

2 0 0 1 r. rozwiązali to w dużej m ierze poprzez b u d o w ę N a ro d o w e j Służby W y w i a ­ dow czej, ko ordynującej działa nia wszystkich zaangażow anych agencji federalnych. W Polsce ro zw iązan ie tak ie nie pow sta ło do tej pory, a działan ie poszczególnych służb w Afganistanie, głębokość ich w sp ółp ra cy i zdolność do w y m ia n y danych w y ­ nikały zasadniczo z d ob re j lub złej woli d an eg o szefa. D o p ro w a d z iło to n a w e t do ku­ riozalnej sytuacji rywalizacji służb w obszarze zabezpieczenia info rm acy jne go p ro ­ w a d z o n e j za p o m o c ą m e d i ó w w kraju. W szczególnym okresie konfliktu m ożna było system atycznie śledzić artykuły w m e dia ch o operacjach T F-49 lub T F-50, realizo­ wanych na bazie inform acji dostarczonych przez S W W lub SKW 12. Potrzeba b u d o w y pozycji n o w o p o w sta łe j służby brała w t y m przypadku g órę nad realnym i p o trz e ­ bam i tajności działań w y w ia d o w c z y c h i rozpoznawczych w Afganistanie.

Było to t y m b a rd ziej k ło p o t liw e , że p rz e c iw n ik b y n a jm n ie j nie był na słabszej pozycji. B u d o w a n e od lat u m ie ję tn o ś c i p ro w a d z e n ia d zia ła ń ty p u p a rty zan ck ie go w bard zo t r u d n y m dla regularnych w ojsk t e r e n ie o raz przy w sparciu ludności lo­ kalnej i p e łn e j infiltracji rz ą d o w y c h sił afgańskich d a w a ły t a lib o m pozycję r ó w ­ n o r z ę d n e g o p rz ec iw n ika. Brak ś r o d k ó w techn iczn ych czy z a a w a n s o w a n e j broni n ad rab iali u m ie ję tn o ś c ia m i u k ry w a n ia się w t e r e n ie , skrytego i sp ra w n e g o p rz e ­ mieszczania ( w ty m p o m ię d z y d o b rz e ro z p o z n a n y m i s e k to ra m i d zia ła ń sił koalicji, co ogran iczało p rz e c iw d z ia ła n ie ISAF) oraz u t r z y m y w a n i e m in ic ja ty w y w w a lc e - to oni mogli w większości d e c y d o w a ć , kiedy i w ja k ie j f o r m i e zaa ta k u ją . O d d z iały t a l i b ó w o t r z y m y w a ł y przy t y m s to p n io w o lepsze u z b r o je n ie i w y p o s a ż e n ie oraz przeszkolenie, w p r o w a d z a ją c p o m y s ło w e m e t o d y w alki, zdolności d o w o d z e n ia i zab e z p ie c z e n ia łączności, przez co s ta w a ły się r ó w n o p r a w n y m p rz e c iw n ik ie m podczas starć zbrojnych.

Konflikty w Iraku i A fg an istan ie p ok aza ły jeszcze j e d n ą n ie z w y k le isto tn ą s p e ­ cyfikę w spółczesnych k o n f lik t ó w o c h a r a k te rz e a s y m e try c z n y m : nie m a tu jasno sp re c y z o w a n e g o i z lo k a liz o w a n e g o p rz ec iw n ika, stąd d zia ła n ia nie o d b y w a ją się w o b e c ty p o w y c h c e ló w m ilita rn yc h , posia dających ro z p o z n a n ą s tr u k tu r ę o raz o b ­ szar, na k t ó ry m się z n a jd u ją 13. Działania spec jalne w ra m a c h takich k o n flik tó w zbliżają się w s w o je j f o r m i e do d zia ła ń policyjnych, gdzie sy m u lta n ic z n ie g ro ­ m a dzi się in fo rm a c je o różnych kluczow ych osobach lub g ru p a ch (o dd ziałac h) i w sytuacji uzyskania w ysta rc zając ej w ie dzy, a d o d a t k o w o p o t w ie r d z e n ia p o ­ zw a la ją c e g o na p r z e p r o w a d z e n ie o peracji (tzw. a c tio n a b le in te llig e n c e ) siły s p e ­ cjaln e w y k o n u ją p rec yz y jn e u d e rz e n ie . Cele pos ia da ją p rio r y te ty z a c ję z uwagi na ich w a g ę , tj. rolę w stru k tu rac h p rz ec iw n ika, co niesie za sobą m .in, przy­ d z ia ł ś r o d k ó w w sparcia. In fo rm a c je w y w i a d o w c z e p o z y sk iw an e przez poszcze­ g ó ln e je d n o s tk i koalicji są o p r a c o w y w a n e i g r u p o w a n e do j e d n e g o system u jako JPEL - Joint Prio ritized E lim in a tio n List (Połączona Lista P rio ry te to w y c h C e ló w d o Elim inacji). Bardzo często uzyskanie dla celu statusu JPEL, czyli um ieszczenie go na liście, w y m a g a k ilku m ies ię czn ej p ro fe s jo n a ln e j pracy w y w ia d o w c z e j i d o ­ k u m e n t o w a n i a je g o roli o raz f a k t ó w o d d z ia ły w a n ia na siły koalicji. Łączy się to

12

Zob. np. S. M ie rn ik , A fg a n is ta n : kolejn e akcje polskich s ił specja lnych i SKW, Special Ops. Portal Ludzi Akcji, 12.10.2011, h ttp ://w w w .s p e c ia l-o p s .p l/a k tu a ln o s c /id 2 9 0 ,a fg a n is ta n -k o le jn e -a k c je - pols kich-sil-specjalnych-i-skw [do stęp: 3.0 2.2020].

13

A s y m e tria i h y b ry d o w o ś ć - sta re a rm ie w o b e c n o w ych k o n flik tó w , re d. W. Sokala, B. Zapała, Biuro

Bezpieczeństwa N aro dow eg o, W arszawa 2011.

z koniecznością p os ia da n ia o d p o w i e d n io liczebnych, p rz y g o to w a n y c h i d o ś w ia d ­ czonych kadr w y w ia d o w c z y c h i ro zp ozn aw czy ch , k tó re nie p racują nad je d n y m szczególnym c e le m , ale zazwyczaj nad k ilk u n a s to m a ró w n o le g le i w ra m a c h p o ­ zyskiw ania szczegółow ej w iedzy, często na bazie k o n k re tn e j in fo rm acji od źródła o s o b o w e g o lub ze ź ró d e ł tec hn iczn yc h, d ają e l e m e n t o w i s z t u r m o w e m u m a n d a t d o pod jęcia d zia ła n ia . D z iała n ie ta k ie uzyskało w ła s n ą d efinicję : in t e l trig g e r, czyli o pe ra c ja ro zp oc zyn an a na p o d s ta w ie inicjującej in fo rm acji w y w ia d o w c z e j.

W y ra ź n ie w id o c z n e są różnice p o m ię d z y d ziałan iam i teg o typ u a o p e ra c ja m i t y ­ p o w o w o jsk o w y m i, re aliz o w an ym i w o b e c z d e fin io w a n e g o i ro z p o z n aw aln eg o p rze­ ciwnika. Taki stan rzeczy jeszcze w yraźn iej pokazu je rolę wsparcia inform acyjnego w e współczesnych operacjach specjalnych oraz drogę, jak ą G R O M przeszedł od czasu swego p o w stania, tra n s fo rm ac ję, przez którą z m a łe j siły o ch arak terze p o ­ licyjnym stał się now o czesn ą struk turą w yp os ażo n ą m.in. w z a a w a n s o w a n e zdol­ ności w obszarze w y w ia d o w c z y m i rozp ozn aw czym , w t y m możliwości p rz e p ro w a ­ dzania u derzeń w yp rzedzających, w odróżn ien iu od re ag o w a n ia na zdarzenia przez an tyte rro ry sty czn e siły policyjne.

Łączność i Informatyka

Je dn y m z obszarów , gdzie p o s tęp je s t szczególnie w id oczny, je s t e l e m e n t C2 ( C o m ­ m a n d & Control - d o w o d z e n ie i łąc zno ść )14. Z a p e w n i e n i e k o n ta k tu p o m ię d z y w ł a ­ snymi siłami o raz z so jusznikami na każdym e t a p ie d zia ła n ia n ie z ależ n ie od zaist­ niałych w a r u n k ó w bard zo często s ta n o w i o ich p o w o d z e n iu . D o d a t k o w o p ozw ala w p ły w a ć na z m ie n n ą sytuację, dając d o w ó d c o m m o ż liw o ść r e a g o w a n ia i a k t u ­ aliz o w a n ia a k tyw n o ś ci własnych sił dla uzyskania n ajlepszego e fe k tu . Patrząc z pozycji o p e r a t o r a je d n o s tk i specjalnej - d a je m u zn aczn ie w iększą św iad o m o ść sytua cy jn ą i zdolność do in f o r m o w a n ia pozosta łych o p e r a t o r ó w b ąd ź uzyski­ w a n ia info rm a c ji o zagrożeniach, z a te m z n aczn ie zwię ksza je g o b e z p ie c z e ń s tw o na polu walki.

Jest jeszcze inny as p e k t łączności, często p o m ija n y w o p r a c o w a n ia c h m ili­ ta rn y c h , n ie m n ie j r ó w n ie isto tny w w a ru n k a c h d łu g o t r w a łe g o o p e r o w a n ia poza g ran ica m i kraju - b ezp ie czn a i sy stem atyczn a łączność z bliskimi, pozw ala ją ca z a r ó w n o ż o łn ie rz o m , j a k i ro d z in o m na z a c h o w a n ie w iększeg o k o m fo rtu psy­ chicznego i p o d t r z y m y w a n i e relacji. Jest t o bard zo isto tn e i w znaczący sposób w z m a c n ia zdolności ż o łn ierz y d o realizacji zadań.

W latach 9 0 . G R O M d y s p o n o w a ł s y ste m am i łączności an alo g ic z n y m i do poli­ cyjnych, u k ie r u n k o w a n y m i zasadniczo na o p e r o w a n i e na obszarze kraju. Były to ra d io t e le f o n y UKF, je d n a k w o d ró ż n ie n iu od policyjnych, k tó re w t a m t y m czasie nie d y s p o n o w a ły s z y fro w a n ie m (m o ż n a było je bard zo prosto p od s łu c h iw a ć na p o z io m ie a m a t o rs k im ) , te w G R O M m ia ły tra n s m is ję s z y fro w a n ą . Jako system o strzegania i a l a r m o w a n ia p o w s z e c h n ie w y k o r z y s ty w a n o system PAGER, który

14 Por. R. Stenson, T. Crisco, C o m b ined A rm s Center Launches N e w M ission C o m m a n d D octrine, U ni­ te d States Army, 23 .08.2019, h ttp s ://w w w .a r m y .m il/a r tic le /2 2 5 4 1 4 /c o m b in e d _ a rm s _ c e n te r_ la u n c h e s _ n e w _ m is s io n _ c o m m a n d _ d o c trin e [do stęp: 2.0 2.2020].

Wsparcie działań bojowych JW GROM

je d n a k w ie le lat t e m u został w y c o fa n y i zas tąp ion y n o w o cz eś n ie js z ym ro z w ią ­ z a n ie m . Lata 9 0 . t o ró w n ie ż p o c z ą te k w y k o r z y s ty w a n ia k o m p u t e r ó w . Jednostka była j e d n y m z pierw szych b e n e f i c j e n t ó w tych ro z w ią z ań , je d n a k ich zastoso­ w a n ie , w y n ik a ją c e z ówczesnych możliw ości, było b ard zo ogran iczon e.

Co je d n a k w a ż n e , w G R O M zawsze istniała św ia d o m o ś ć ko nieczności p osia­ d an ia now o czes n ych ro z w ią z ań w d z ie d z in ie łączności, t o t e ż Jednostka s y s te m a ­ tyc znie in w e s t o w a ła w n o w e te c h n o lo g ie , s to p n io w o b u d u ją c coraz lepsze roz­ w ią z a n ia . W t y m o bszarze u dział w poszczególnych o p e ra c ja c h nie był ta k istotny, ja k ro zw ój te c h n o lo g ii na świecie . Łączność i I n fo rm a ty k a , o b o k W y w ia d u i Roz­ p o z n an ia, je s t o b s z a re m w ie d z y szczególnie c h ro n io n y m przed d o s t ę p e m osób p os tro nn yc h, gdyż m a zasadnicze zn acze n ie dla b e z p ie c z e ń s tw a p ers o n e lu Jed­ nostki re alizując eg o zad an ia b o jo w e . Rozwój tec h n o lo g ii i p o ja w ia n ie się n ow ych ś r o d k ó w łączności zawsze p o łą c z o n e było z a te m ze szczególną d bałością o b ez ­ p ie c z e ń s tw o ich u ż y tk o w a n ia , stąd wszelka w ie d z a była i je s t m o c n o r e g l a m e n ­ t o w a n a .

G R O M korzysta ze wszystkich o b e c n ie istn ie jących ro zw ią zań w d z ie d z in ie łączności i in fo rm a ty k i, na k tó re składają się:

- z a a w a n s o w a n e systemy UKF b az u ją ce na ra d io te le fo n a c h z s z y fro w a n ie m transmisji;

- TACSAT (w ojskow a łączność satelitarna, zap ew n iająca wysoki pozio m b e z p ie ­ czeństwa a b o n e n tó w , o praktycznie nie ograniczonym , g lo b alny m zasięgu) o p a rta na stacjach osobistych z m ożliw ością przesyłu danych, któ re G R O M w y ­ korzystuje od w ie lu lat za p o ś re d n ic tw e m własnych kanałów ;

- VSAT (s a te lita rn y system łączności i p rzekazu danych) w y k o r z y s ty w a n y przez Jedn o stkę n ie zależn ie dzięki w ła s n y m k a n a ło m o o d p o w i e d n io w ys ok ie j p o ­ je m n o śc i;

- ko m ercyjna te le fo n ia IR ID IU M , THURAYA oraz B-GAN w raz z te r m in a la m i sateli­ ta r n y m i do przesyłu danych;

- inne, specyficzne systemy łączności d e d y k o w a n e specjalnym z a d a n io m lub d o ­ s to so w an e do środowiska operacji.

System y łączności w G R O M p ozw ala ją na p e łn e zab ezp ieczen ie działalności o pe rac yjn ej Jednostki, która potrafi uzyskać zdolność do b u d o w y za a w a n s o w a n e j sieci lokalnej ( w t y m i n te rn e to w e j) oraz za p e w n ie n ia łączności z krajem praktycznie w każdym miejscu na ziemi, przykładając przy t y m bardzo duże znaczenie do bez­ pieczeństw a i tajności. D o d a tk o w o G R O M posiada in te g rato ry łączności, u m o ż liw ia ­ jąc e p łynn e spinanie różnych sy ste m ó w w ykorzystyw anych w innych form acjach, np. w policji czy A B W w sytuacji w ys tą p ie nia konieczności bliskiego w spółdzia łania . Są to z a a w a n s o w a n e rozwią zania, k tó ry m i na ch w ilę o be cn ą dysponują je d y n ie n ie­ liczne fo rm acje.

Personel łączności G R O M zd ob ył u znanie wśró d innych krajowych formacji. Dośw iadczenie Jednostki i w ie d z a jej o p e r a t o r ó w łączności są w yk o rz ysty w a n e w w ie lu instytucjach i Jednostkach W ojskow ych oraz agencjach cywilnych, gdzie obecni oraz byli ( e m e r y t o w a n i) g ro m o w c y w ykorzystyw ani są w ch arak terze in­ s tr u k to r ó w czy k o n s u lta n tó w przy w p r o w a d z a n iu podobnych rozwiązań, któ re w Jednostce fu nk cjon u ją od lat.