System informacji menedżerskiej dla potrzeb zarządzania projektami
Pełen tekst
(2) 192. Mariusz Wachala. – dzia∏aƒ pomiarowych pozwalajàcych na ustalenie odchyleƒ kluczowych parametrów opisujàcych funkcjonowanie jednostki gospodarczej oraz sk∏adajà cych si´ na sterowanie aktywnoÊcià podmiotu. Zagadnienia poruszane w‑artykule sà skoncentrowane wokó∏ koncepcji sys temu informacji mened˝erskiej dla potrzeb zarzàdzania przedsi´wzi´ciami eko nomicznymi i‑organizacyjnymi. Mo˝e on stanowiç wyspecjalizowany element (modu∏) SIM Êwiadczàcy us∏ugi dla ca∏oÊci organizacji, bàdê te˝ autonomicznà konstrukcj´ powo∏ywanà w‑zwiàzku z‑realizacjà jednego lub wielu projektów. Cechà charakterystycznà opracowaƒ w‑dziedzinie Project Management jest koncentracja na wàsko rozumianej komunikacji oraz instrumentach raportowa nia. Stanowi to, jak si´ wydaje, nadmierne zaw´˝enie rozwa˝aƒ odnoszàcych si´ do systemów informacyjnych przedsi´wzi´ç. Te ostatnie powinny odgry waç istotnà rol´ nie tylko w‑dziedzinie komunikacji organizacyjnej czy prag matyki lingwistycznej, ale równie˝ w‑identyfikacji, analizie (diagnozie) oraz wst´pnym rozwiàzywaniu zadaƒ decyzyjnych. Nale˝y dodatkowo zaznaczyç, ˝e system informacji mened˝erskiej dla potrzeb zarzàdzania projektami charakteryzuje wyraêna specyfika. Ujawnia si´ ona po pierwsze w‑zbiorze celów, dla realizacji których jest on budowany. Zadaniem systemu, obok wspomagania procesu zarzàdzania, jest równie˝ zasi lanie informacyjne wykonawstwa, przede wszystkim w‑fazie projektowania zasadniczego. Powy˝szy wyznacznik wià˝e si´ ÊciÊle ze specyfikà zarzàdzania projektami, z‑którego nie mo˝na wy∏àczaç metodologii rozwiàzywania zadaƒ projektowych, w∏aÊciwej tematyce danego przedsi´wzi´cia. W‑powy˝szym kon tekÊcie system informacyjny wspó∏uczestniczy w‑wykonaniu prac koncepcyj nych, wskazujàc przyk∏adowo metodyki ogólne i‑szczegó∏owe modelowania, czy te˝ dostarczajàc informacje o‑w∏aÊciwoÊciach materia∏ów, czy wynikach przeprowadzonych prób. System informacyjny dla potrzeb zarzàdzania projek tami cechuje tak˝e specyficzna struktura zasobów danych, odpowiadajàca dzie wi´ciu obszarom podlegajàcym – zgodnie ze standardami PMI – zarzàdzaniu w‑projekcie. Ostatnim wreszcie wyznacznikiem specyfiki jest formu∏a funkcjo nowania systemu. Najcz´Êciej zadania informacyjne realizowane w‑ramach zespo∏ów zadaniowych (w przypadku z∏o˝onych problemów diagnostycznych, czy decyzyjnych) lub równolegle obok wykonywanych prac projektowo-wdr o˝eniowych. W‑nielicznych przypadkach dla realizacji przedsi´wzi´cia powo ∏ywane sà osobne komórki, czy piony wyspecjalizowane w‑dzia∏alnoÊci infor macyjnej. Opracowanie podzielone jest na trzy cz´Êci. W‑pierwszej scharakteryzo wano proces zarzàdzania przedsi´wzi´ciem. CzynnoÊci wchodzàce w‑jego sk∏ad wraz z‑wykonawstwem w‑fazie projektowania zasadniczego oraz w‑fa zie wdro˝eniowej stanowià podstawowe t∏o, w‑którym rozpoznaje si´ potrzeby informacyjne. W‑cz´Êci drugiej przedstawiono istot´ oraz zaproponowano schemat post´powania w‑budowie modelu logicznego systemu informacji mened˝erskiej dla potrzeb zarzàdzania projektami. Artyku∏ zamyka ogólny.
(3) System informacji mened˝erskiej.... 193. opis mo˝liwoÊci wspomagania informacyjnego przedsi´wzi´cia przez wspó∏ czesne oprogramowanie komputerowe.. 2. Proces zarządzania projektami W ogólnym uj´ciu na przebieg projektu zmierzajàcego do usprawnienia okreÊlonego systemu sk∏adajà si´ nast´pujàce fazy [Stabry∏a 2006, s. 43]: 1) prace identyfikacyjne (modelowanie odwzorowujàce); 2) prace analityczne (diagnostyczne), w‑tym: – ustalenie stanu faktycznego badanego systemu lub podsystemów, – badania przyczynowe, – badania porównawcze (dynamiczne oraz przestrzenne); 3) projektowanie zasadnicze i‑opracowanie dokumentacji przedsi´wzi´cia; 4) wdro˝enie projektu oraz rozruch2. W dalszej kolejnoÊci podlegajà one konkretyzacji poprzez wskazanie szcze gó∏owego katalogu etapów oraz zadaƒ przewidzianych do wykonania3. Cechà charakterystycznà niniejszego uj´cia jest podkreÊlenie istotnoÊci poszczegól nych funkcji badawczych (identyfikacji, diagnozy oraz projektowania). Przebieg projektu mo˝na równie˝ przedstawiç, eksponujàc realizowane w‑nim procesy, w‑szczególnoÊci zaÊ proces zarzàdzania. W‑tym ostatnim przypadku jest on reprezentowany przez sekwencje powiàzanych ze sobà czynnoÊci planowania, organizowania, motywowania i‑kontrolowania, przy czym zgodnie z‑metodykà PMI punktem odniesienia (dziedzinà) jest dla nich dziewi´ç obszarów: zakres prac projektowo-wdro˝eniowych, harmonogram realizacji wyró˝nionych faz, etapów, zadaƒ, nak∏ady (koszty) projektu, jakoÊç przedmiotu prac projektowo-wdro˝eniowych, zasoby ludzkie zaanga˝owane 2 W‑przypadku projektowania bazowego trzecià faz´ cyklu poprzedzajà analiza sytuacyjna, projektowanie systemu celów oraz opracowanie koncepcji modelowej [Stabry∏a 2006, s. 268]. 3 W‑fazie projektowania zasadniczego przygotowuje si´ koncepcj´ wdro˝eniowà (np. modelu struktury organizacyjnej przedsi´biorstwa, globalnej strategii firmy, systemu referencyjnego zarzà dzania). Wymaga to m.in. zdefiniowania przedsi´wzi´cia, wy∏onienia kryteriów oceny, przygo towania wariantów projektowych tworzàcych przestrzeƒ wyboru, okreÊlenia metod (procedur) s∏u˝àcych wskazaniu rozwiàzania racjonalnego, które nast´pnie stanie si´ podstawà opracowania projektu szczegó∏owego. W‑ostatniej zaÊ fazie prace koncentrujà si´ na w∏aÊciwej implementa cji oraz rozruchu i‑dotyczà przyk∏adowo: powo∏ania oraz organizacji zespo∏u wdro˝eniowego, planowania przebiegu i‑zasobów przedzia∏u realizacyjnego, monitorowania dostaw, kontroli jako Êciowej. Propozycje odnoÊnie do uk∏adu etapów oraz zadaƒ w‑przygotowaniu i‑implementacji pro jektów zawierajà prace: H. Kerznera [2005, s. 131–167], D. Locka [2003, s. 17–18], A. Stabry∏y [2006, s. 267–269], M. Trockiego, B. Gruczy oraz K. Ogonka [2003, s. 32], M. Trockiego i‑in. [2007, s. 21; 56–64], R.K. Wysockiego i‑R. McGaryego [2005, s. 67–70]. 4 Nale˝y podkreÊliç, ˝e dzia∏ania realizowane w‑ramach wskazanego obszaru to przede wszyst kim terminowe gromadzenie, przechowywanie oraz przekazywanie informacji (danych) dotyczà cych projektu oraz ˝e nie wyczerpujà one zakresu funkcji realizowanych przez system informacji mened˝erskiej dla potrzeb zarzàdzania projektami. Zostanie to wskazane w‑kolejnych punktach opracowania..
(4) Mariusz Wachala. 194. w‑przedsi´wzi´cie, komunikacja4, dostawy dóbr i‑us∏ug, ryzyko projektu, inte gracja (koordynacja) ca∏oÊci przedsi´wzi´cia. Prezentacj´ oraz rozwini´cie funkcji zarzàdzania projektami zawiera rys. 1.. Procesy rozpocz´cia Procesy rozpocz´cia. Procesy kontroli. Procesy planowania. Procesy kontroli. Procesy realizacji. Procesy planowania. Procesy realizacji. Procesy zakoƒczenia. Procesy zakoƒczenia. Projektowanie zasadnicze. Wdro˝enie rozwiàzywania i rozruch. Rys. 1. Procesy zarzàdzania oraz realizacji przedsi´wzi´cia èród∏o: [Kompendium wiedzy..., 2003, s. 40].. Przebieg oraz charakterystyki przedstawionych na rys. 1‑procesów wykonaw stwa (odniesionych zarówno do fazy projektowania par excellence, jak i‑fazy wdro˝enia) sà zdeterminowane tematykà przedsi´wzi´cia ekonomicznego lub organizacyjnego. Prezentuje si´ je w‑dokumentacji przede wszystkim w‑struk turze prac projektowych (WBS – work breakdown structure) oraz w‑histogra mach (np. wykonanych zgodnie z‑metodà Gantta) lub diagramach sieciowych. W Êwietle przytoczonych uwag mo˝na sformu∏owaç podstawowe cele funk cjonowania systemu informacji mened˝erskiej dla potrzeb zarzàdzania projek tami (SIM:ZP)5: 5 Wybór przedstawionych celów opiera si´ na za∏o˝eniu, zgodnie z którym us∏ugi systemu informacji mened˝erskiej majà przede wszystkim podnieÊç poziom sprawnoÊci prac zespo∏u projektowego. Zbiór zamierzeƒ wiodàcych poszerza si´ o cele uzupe∏niajàce, co zostanie wskazane w nast´pnym punkcie opracowania. 6 Np. w‑zakresie doboru zasad, metodyki ogólnej i‑szczegó∏owych modelowania, dostarczania informacji o‑w∏aÊciwoÊciach materia∏ów, czy wynikach przeprowadzonych w‑przesz∏oÊci prób eksperymentalnych..
(5) System informacji mened˝erskiej.... 195. – wspieranie lub wspó∏udzia∏ w‑wykonywaniu prac identyfikacyjno-diagnostycznych, – wspomaganie informacyjne zadaƒ sk∏adajàcych si´ na proces zarzàdzania przedsi´wzi´ciem, – wspomaganie informacyjne prac zwiàzanych z‑projektowaniem zasadni czym6, – wspomaganie informacyjne procesów wykonawstwa w‑fazie wdro˝enio wej7.. 3. Istota oraz modelowanie systemu informacji menedżerskiej dla potrzeb zarządzania projektami Zgodnie ze standardami PMI komunikacja stanowi jeden z‑dziewi´ciu obszarów podlegajàcych zarzàdzaniu w‑trakcie przygotowania i‑realizacji pro jektu. Na proces ten sk∏adajà si´ nast´pujàce funkcje [Kompendium wiedzy..., 2003, s. 153–154): – planowanie komunikacji – okreÊlenie potrzeb informacyjnych interesariu szy (z uwzgl´dnieniem terminów oraz metod ich zaspokajania), – dystrybucja informacji – terminowe udost´pnianie informacji interesariu szom projektu zgodnie z‑ustalonym porzàdkiem oraz generowanie przekazów jako odpowiedzi na zg∏oszone dezyderaty, – sprawozdawczoÊç wyników – gromadzenie, a‑tak˝e transmisja informacji dotyczàcych efektów czàstkowych i‑koƒcowych przedsi´wzi´cia (przyjmuje ona postaç pomiaru zaawansowania prac, raportów o‑stanie projektu oraz pro gnozowania jego dalszego przebiegu z‑uwzgl´dnieniem powsta∏ych odchy leƒ), – zamkni´cie administracyjne – zbieranie, gromadzenie oraz przekazywanie informacji pozwalajàcych na zamkni´cie okreÊlonego etapu bàdê te˝ projektu jako ca∏oÊci; dodatkowo dokumentuje si´ zdobyte doÊwiadczenie (wiedz´). Akceptujàc powy˝sze uj´cie, nale˝y zwróciç uwag´ na jego ogólny charak ter. Standardy PMI zaw´˝ajà dzia∏alnoÊç informacyjnà w∏aÊciwie do rozpozna nia potrzeb informacyjnych oraz dystrybucji komunikatów8. Spektrum funkcji realizowanych przez SIM:ZP powinno byç, jak si´ wydaje, du˝o szersze. Za punkt wyjÊcia w‑okreÊlaniu istoty omawianego systemu oraz jego spe cyfiki w‑kontekÊcie zarzàdzania projektami przyj´to definicj´ zaproponowanà 7 Dotyczy ono przede wszystkim przekazywania dokumentacji opracowanej w‑fazie planowa nia oraz projektowania (np. technicznej, konstrukcyjnej, szczegó∏owych harmonogramów przedsi´ wzi´cia), ale równie˝ wniosków (zaleceƒ) kontroli odcinkowych, czy te˝ nadzoru autorskiego. 8 Funkcja „sprawozdawczoÊç wyników” oraz „zamkni´cie administracyjne” stanowià szcze gólne przypadki funkcji „dystrybucja informacji”. 9 Przeglàd definicji systemu informacyjnego zarzàdzania mo˝na znaleêç przyk∏adowo w‑po zycjach: W. Flakiewicz [2002, s. 31–33], J. Kisielnicki oraz H. Sroka [1999, s. 19–20], J. Unold [2005, s. 26–28]..
(6) Mariusz Wachala. 196. Zasoby informacyjne – dane êród∏owe i wynikowe – modele konceptualne – modele zoperacjonizowane – przekazy informacyjne (sens rezultatowy) Powy˝sze rodzaje zasobów sà grupowane w bazach danych Potrzeby informacyjne – zadania w procesie zarzàdzania projektem – zadania w procesie projektowania zasadniczego – zadania w procesie wykonawstwa w ramach fazy wdro˝eniowej – dezyderaty cz∏onków zespo∏u projektowego – pozostali interesariusze przedsi´wzi´cia (przede wszystkim zarzàd oraz klient). Podsystem komunikacji. dezyderaty raporty okresowe oraz opracowane odpowiedzi. Stanowiska lub komórki organizacyjne realizujàce (odpowiednio do uprawnieƒ posiadanych przez u˝ytkownika inbformacji) funkcje: – deskrypcyjno-generatywne – komunikacji organizacji – pragmatyki lingwistycznej (w zakresie odniesionym do procesów poszerzania wiedzy). Rys. 2. Elementy sk∏adowe systemu informacji mened˝erskiej dla potrzeb zarzàdzania projektami èród∏o: opracowanie w∏asne.. przez A. Stabry∏´ [2001, s. 353], wed∏ug którego stanowi on uk∏ad tworzony, z‑jednej strony, przez potrzeby i‑zasoby informacyjne, z‑drugiej – przez pod system komunikacji9. Elementy przedstawianego podejÊcia prezentuje rys. 2. W uj´ciu rozszerzonym zaÊ mo˝na system informacji mened˝erskiej dla potrzeb zarzàdzania projektami scharakteryzowaç nast´pujàco: 1) cechuje go specjalizacja dziedzinowa, tzn. Êwiadczy us∏ugi informacyjne w‑zwiàzku z‑realizacjà jednego lub wielu projektów; 2) jego celami wiodàcymi sà wspó∏udzia∏ lub realizacja funkcji identyfika cyjnej i‑diagnostycznej, a‑tak˝e wspomaganie informacyjne procesu zarzàdza nia przedsi´wzi´ciem, projektowania zasadniczego oraz wykonawstwa w‑fazie wdro˝enia. Do celów dodatkowych SIM:ZP zalicza si´: – uczestnictwo w‑procesach pozyskiwania i‑rozwijania wiedzy w‑organizacji, jej kodyfikacji, transferu oraz wykorzystania w‑przedziale zwiàzanym z‑przedsi´ wzi´ciami ekonomiczno-organizacyjnymi [Kowalczyk, Nogalski 2007, s. 80],.
(7) System informacji mened˝erskiej.... 197. – zaspokajanie potrzeb informacyjnych podmiotów ulokowanych poza zespo∏em projektowym, a‑majàcych istotny wp∏yw na przebieg jego prac i‑osià gni´te rezultaty (m.in. zarzàd oraz klient), – realizuje cele wiodàce oraz dodatkowe poprzez pe∏nienie funkcji deskryp tywno-generatywnych, komunikacji organizacyjnej oraz pragmatyki lingwi stycznej [Stabry∏a 2006, s. 480–493] oraz [Stabry∏a 2001, s. 363], – rozwini´cie funkcji pe∏nionych przez SIM:ZP stanowià procesy (proce dury) informacyjne (np. diagnostyczne, modelowania, kontrolna, przetwarza nia danych, monitorowania wdro˝enia) oraz stanowiàce ich rezultat rzeczowy przekazy informacyjne (np. dokumentacja analityczna, dokumentacja konstruk cyjna lub technologiczna, modele zoperacjonizowane, wyciàgi z‑baz danych, raporty okresowe i‑koƒcowe), – na p∏aszczyênie organizacyjnej mo˝e on stanowiç konstrukcj´ autono micznà lub te˝ element sk∏adowy (modu∏) systemu informacyjnego zarzàdza nia dzia∏ajàcego na rzecz podmiotu jako ca∏oÊci. Za istotny etap w‑konstruowaniu SIM:ZP mo˝na uznaç, obok badania oraz weryfikacji potrzeb u˝ytkowników systemu, proces wst´pnej organizacji zaso bów informacyjnych. Narz´dziem, które wykorzystuje si´ w‑tym wypadku, jest baza danych. Stanowi ona z‑jednej strony repozytorium materia∏ów êród∏o wych i‑przetworzonych (o ró˝nym stopniu agregacji), natomiast z‑drugiej jest podstawà projektowania pomocniczych aplikacji informatycznych. Na rys. 3‑zamieszczono przyk∏adowe rodzaje zasobów gromadzonych w‑czàstkowych bazach danych SIM: ZP oraz ideowy schemat powiàzaƒ pomi´ dzy nimi. ¸àcznie powinny one stanowiç uk∏ad zintegrowany, a‑ich projekto wanie jest zadaniem informatyki.. BD-Z. BD-H. BD-N(K). BD-1 Zintegrowana baza danych SIM:ZP DV-DU. BD-R. BD-K. BD-ZL. BD-J. BD-Z – baza danych zakresu prac projektowo-wdro˝eniowych, BD-H – baza danych harmonogramów projektu, BD-N(K) – baza danych nak∏adów (kosztów) projektu, BD-R – baza.
(8) Mariusz Wachala. 198. Tabela 1. Przyk∏adowe informacje gromadzone w czàstkowych bazach danych Symbol 1. Wyszczególnienie 2. BD-Z. – szablony i listy kontrolne struktury prac projektowych (WBS) – struktura prac projektowych (WBS) przedsi´wzi´cia wed∏ug etapów – ˝àdania zmian i aktualizacje struktury prac projektowych (WBS). BD-H. – sieç zale˝noÊci pomi´dzy czynnoÊciami – szacunki czasu realizacji czynnoÊci przy przyj´tych za∏o˝eniach odnoÊnie do intensywnoÊci zaanga˝owania zasobów – harmonogram projektu wed∏ug etapów – ˝àdania zmian i aktualizacje harmonogramu – raporty z wykonania (rzeczywiste czasy realizacji). BD-N(K). – szacunki odnoÊnie do zu˝ycia fizycznego zasobów przypisane do czynnoÊci (pakietów roboczych) – cenniki zasobów – dziennik oraz uk∏ad syntetycznych i analitycznych kont projektu – kosztorys lub bud˝et przedsi´wzi´cia wed∏ug etapów – ˝àdania zmian i aktualizacje kosztorysu (bud˝etu) – raporty z wykonania (rzeczywiste nak∏ady). BD-R. – dokumentacja metod, technik oraz procedur stosowanych w identyfikacji, kwantyfikacji, pomiarze, a tak˝e nadzorze ryzyka – charakterystyka Êrodków zapobiegawczych (eliminacji, transferu lub podzia∏u oraz kompensacji ryzyka) – raporty o zdarzeniach ryzyka (skutkujàcych obni˝eniem jakoÊci, wyd∏u˝eniem harmonogramu lub wzrostem nak∏adów) – aktualizacje katalogu oraz oszacowaƒ wielkoÊci ryzyka. BD-J. – dokumentacja metod, technik oraz procedur zarzàdzania jakoÊcià w projekcie – specyfikacja potrzeb odbiorcy oraz przedmiotu prac projektowo-wdro˝eniowych – normy oraz regulacje odnoszàce si´ do przedmiotu oraz warunków realizacji prac – ˝àdania zmian wywierajàce wp∏yw na poziom jakoÊci – raporty dotyczàce jakoÊci produktów czàstkowych. BD-ZL. – profile wymagaƒ odnoÊnie do personelu w projekcie (wykazy kwalifikacji, doÊwiadczenia i umiej´tnoÊci) – procedury pozyskania pracowników dla projektu – macierz odpowiedzialnoÊci (RAM) – raporty z kontroli wykonania zadaƒ – system premiowania (wynagradzania) cz∏onków zespo∏u – ˝àdania zmian oraz aktualizacje w sk∏adzie osobowym zespo∏u. BD-K. – wykaz potrzeb informacyjnych interesariuszy projektu – terminy oraz tryb komunikacji wewn´trznej i zewn´trznej – formy u˝ytkowe przekazów informacyjnych. BD-DU. – plan zamówieƒ dóbr i us∏ug – specyfikacja warunków zamówienia – profile dostawców oraz katalogi ofert – dokumentacja zawartych kontraktów – raporty odnoÊnie do terminów, ostatecznych kosztów oraz zgodnoÊci iloÊciowo-jakoÊciowej dostaw.
(9) System informacji mened˝erskiej.... 199. cd. tabeli 1 1. BD-I. 2. – karta projektu – procedury koordynacyjne planów czàstkowych projektu (np. w zakresie czasu realizacji, nak∏adów i jakoÊci) – procedury koordynacyjne realizacji prac czàstkowych (pakietów roboczych) – zapisy komunikacji bie˝àcej (np. w formie generalnego lub tematycznego forum dyskusyjnego projektantów, czy wykonawców przedsi´wzi´cia) – zbiorcze zestawienie zmian dokonanych w projekcie w stosunku do planu. èród∏o: opracowanie w∏asne. danych ryzyka projektu, BD-J – baza danych jakoÊci, BD-ZL – baza danych zasobów ludzkich projektu, BD-K – baza danych komunikacji, BD-DU – baza danych dostaw dóbr i us∏ug, BD-I – baza danych integracji projektu.. Rys. 3. Rodzaje zasobów informacyjnych w zintegrowanej bazie danych SIM:ZP èród∏o: opracowanie w∏asne.. Centralny komponent SIM:ZP stanowi jednak˝e podsystem komunikacji. Sk∏adajà si´ na niego stanowiska i‑komórki organizacyjne, które w‑zakresie swojej dzia∏alnoÊci realizujà zadania przygotowywania przekazów informacyj nych, przy czym w‑praktyce ich wykonanie mo˝e byç uj´te w‑formie procedur lub instrukcji10. Podstaw´ opracowywania tych ostatnich stanowià przebiegi (mapy) czynnoÊci sk∏adajàcych si´ na proces zarzàdzania oraz procesy wyko nawstwa w‑projekcie (rys. 3). Podsumowaniem powy˝szych uwag b´dzie charakterystyczny dla podejÊcia strukturalnego schemat post´powania w‑budowie modelu logicznego SIM:ZP. S∏u˝àc doprecyzowaniu wymagaƒ u˝ytkowników, a‑tak˝e obrazujàc funkcjono wanie systemu w‑jego Êrodowisku stanowi on baz´ dla przygotowania aplika. 10 Dla wi´kszoÊci przedsi´wzi´ç ekonomicznych i‑organizacyjnych charakterystyczny b´dzie brak wyodr´bnienia stanowisk (komórek) wyspecjalizowanych w‑dzia∏alnoÊci informacyjnej. Wykorzystuje si´ wówczas formu∏´ rozproszonà bàdê te˝ zespo∏y zadaniowe (w∏aÊciwe dla struk tur macierzowych). Nale˝y nadmieniç, ˝e same przekazy mogà przyjmowaç ró˝nà form´ u˝yt kowà, okreÊlonà przede wszystkim przez potrzeby (wymagania) u˝ytkowników, ale równie˝ przez mo˝liwoÊci wykorzystywanej infrastruktury (g∏ównie aplikacji informatycznych). Reprezentujà jà przyj´te w‑organizacji formaty dokumentacji, np. karty projektu, arkuszy oceny wariantów, WBS, kosztorysu lub bud˝etu, raportów czàstkowych dla okreÊlonych odbiorców oraz koƒcowych, opra cowywanych w‑zwiàzku z‑zamkni´ciem przedsi´wzi´cia. 11 Mogà to byç przyk∏adowo ˝àdania dostarczenia raportów okresowych o‑stanie przedsi´wzi´ cia, czy wykaz dezyderatów z‑uwzgl´dnieniem ich tematyki oraz statusu u˝ytkowników. 12 Wskazuje si´ w‑nim podmioty uczestniczàce w‑procesie komunikacji, generowane pomi´ dzy nimi przekazy informacyjne, jak równie˝ w‑sposób ogólny odpowiadajàce im przep∏ywy i‑ope racje na danych..
(10) Notacja stosowana w ARIS:. BD-DU. Dzia∏ zamówieƒ. dane wejÊciowe. Meldunki o usterkach. Raporty o stanie prac. Skorygowana dokumentacja prototypu. CAD. èród∏o: opracowanie w∏asne na podstawie: [Gabryelczyk 2006, s. 97–98, 115].. Dzia∏ wytwarzania. dane wyjÊciowe. aplikacja informatyczna. Potwierdzono wykonanie zlecenia. Zrealizowaç proces wytwarzania. Nadesz∏o zlecenie produkcji. Projektant konstrukcji. stanowisko lub komórka organizacyjna wykonujàce zadanie (funkcj´). zadanie (funkcja). operatory logiczne. zdarzenie. Potwierdzono wykonanie zlecenia. Zrealizowaç zamówienie na cz´Êci i podzespo∏y. Nadesz∏o zlecenie nabycia komponentów. Zaktualizowano dokumentacj´ przedsi´wzi´cia. Zmodyfikowaç dokumentacj´ konstrukcyjnà i technologicznà. Zatwierdzono ˝àdania zmiany. Rys. 4. Powiàzanie procesów biznesowych oraz przekazów informacyjnych. Zawarte umowy. Listy dostawców i katalogi ofert. Skorygowana dokumentacja – wykaz komponentów. Ostateczna ocena zmian jakoÊci nak∏adów i czasu. Skorygowana dokumentacja prototypu. Dokumentacja prototypu. 200. Mariusz Wachala.
(11) System informacji mened˝erskiej.... 201. cji informatycznych wspomagajàcych zarzàdzanie projektami [Kolbusz i‑in., 2005, s. 184–186, 331–334] oraz [Flasiƒski 2006, s. 79–81]: 1) odwzorowanie Êrodowiska systemu: – zdefiniowanie celów SIM:ZP tworzàcych zbiór wymagaƒ, – mapowanie procesu zarzàdzania przedsi´wzi´ciem oraz procesów wyko nawstwa, – przygotowanie listy bodêców (zdarzeƒ), na które b´dzie reagowa∏ podsys tem komunikacji11, – opracowanie diagramu kontekstowego12, – sformu∏owanie klasyfikatora funkcji SIM:ZP; 2) konstruowanie modelu funkcjonowania systemu: – podzia∏ procesów przep∏ywów i‑operacji na danych na sk∏adowe elemen tarne13, – tworzenie diagramów struktur danych, – trojektowanie form u˝ytkowych przekazów informacyjnych, – opracowanie procedur (instrukcji) przygotowywania przekazów informa cyjnych, – identyfikacja mo˝liwych stanów SIM:ZP, potencjalnych przejÊç pomi´dzy nimi oraz zdarzeƒ wywo∏ujàcych wskazane przejÊcia.. 4. Narzędzia informatyczne w zarządzaniu projektami Proces przygotowania oraz realizacji przedsi´wzi´ç mo˝e byç wspierany oprogramowaniem ogólnego u˝ytku, a‑tak˝e aplikacjami tworzonymi specjalnie dla dziedziny Project Management. Do pierwszej grupy zalicza si´ pakiety biu rowe (edytory tekstu, arkusze kalkulacyjne, aplikacje s∏u˝àce przeprowadzaniu prezentacji multimedialnych), systemy zarzàdzania bazami danych, programy wspierajàce obieg i‑administrowanie dokumentacjà przedsi´wzi´cia oraz pakie ty wspomagajàce zarzàdzanie14. WÊród szeroko rozpowszechnionych produktów nale˝àcych do drugiej grupy mo˝na wymieniç: Microsoft Project (w‑wersjach Standard lub Professional), Primavera (w wersjach Project Planner, IT Project Office, Engineering&Turnaround, New Product Developement), a‑tak˝e: IBM 13 Ka˝da sk∏adowa, a‑wi´c krok procesu jest charakteryzowana w‑uk∏adzie „dane wejÊciowepost´powanie-wynik”. 14 W‑tym ostatnim przypadku sà to instrumenty od produktów finansowo-ksi´gowych, czy wykorzystywanych w‑dzia∏alnoÊci kadrowej, marketingowej przedsi´biorstwa do zintegrowanych systemów klasy MRPII/ERP z‑wyodr´bnionymi modu∏ami dla zarzàdzania projektem. 15 Przytoczone zestawienie nie obejmuje rozleg∏ej grupy wyrobów przygotowywanych przez mniej znanych producentów. Dodatkowo nale˝y nadmieniç, opierajàc si´ na zbudowanym modelu logicznym SIM:ZP, mo˝na opracowaç w∏asne aplikacje informatyczne, uwzgl´dniajàce specyficzne potrzeby okreÊlonych u˝ytkowników. Krótkie charakterystyki pakietów wykorzystywanych w‑zarzàdzaniu projektami publikuje np. Stowarzyszenie Project Management Polska – http://www.spmp.org.pl/node/74 – stan na dzieƒ 25.03.2007 r..
(12) Mariusz Wachala. 202. Rational Portfolio Manager, Harvard Project Manager, GanttProject (oprogra mowanie typu Open Source)15. Narz´dzia informatyczne wykorzystuje si´ w ró˝nych etapach cyklu projektowo-realizacyjnego. Poni˝ej zaprezentowano mo˝liwoÊci istniejàce obecnie w tym zakresie. Brak funkcji wspierajàcych etap definiowania projektu jest podstawowà s∏abà stronà aplikacji. Jednym z‑niewielu wyjàtków w‑tym zakresie sà systemy referencyjne wykorzystywane w‑modelowaniu, analizie i‑symulacji procesów biznesowych. Mogà one znaleêç zastosowanie, niezale˝nie od podstawowego kierunku u˝ytkowania, np. w‑projektowaniu usprawniajàcym struktury orga nizacyjnej przedsi´biorstwa czy te˝ SIM16. Nale˝y nadmieniç, ˝e powy˝sza uwaga nie dotyczy przedsi´wzi´ç technicznych, w‑których prace koncepcyjne wspomaga w‑szerokim zakresie system CAD (Computer Aided Design). Tabela 2. Obszary zastosowaƒ oprogramowania w zarzàdzaniu przedsi´wzi´ciem Dziedzina Definiowanie projektu Planowanie projektu – planowanie struktury – planowanie przebiegu – planowanie terminów – planowanie wykorzystania zasobów – planowanie kosztów Kontrola realizacji i sterowanie projektem Dokumentowanie projektu i administrowanie wynikami. Wsparcie brak cz´Êciowe cz´Êciowe pe∏ne pe∏ne pe∏ne cz´Êciowe cz´Êciowe. èród∏o: [Litke 1995], podano za: [Trocki, Grucza, Ogonek 2003, s. 299].. Ponadto, o‑ile oprogramowanie komputerowe znaczàco wspiera opracowy wanie harmonogramu oraz bud˝etu (kosztorysu) projektu, nie zapewnia ono jednak mo˝liwoÊci pe∏nego planowania jego przebiegu. Rozwiàzaniem wska zanego problemu by∏oby, jak mo˝na sàdziç, za∏àczenie bibliotek z‑propono wanymi schematami cyklu projektowo-realizacyjnego oraz mapami procesów biznesowych (zarzàdzania i‑wykonawstwa).. 16 Reprezentantami w‑tej grupie jest ARIS (Architecture of Integrated Information Systems) firmy IDS Scheer, opracowywany przy wspó∏udziale pracowników naukowych Instytutu Informa tyki Gospodarczej Uniwersytetu Saarlandu w‑Saarbrücken, a‑tak˝e system ADONIS [ Kolbusz i‑in. 2005, s. 162]. 17 Wskazane produkty sà obecnie uznawane za standard informatyczny w‑dziedzinie Project Management, tym te˝ uzasadnia si´ ich wybór w‑powy˝szym omówieniu..
(13) System informacji mened˝erskiej.... 203. W realizacji zadaƒ kontrolnych g∏ównà rol´ odgrywajà procedury pomia rowe oraz raportowanie, stàd narz´dzia informatyczne b´dà w‑tym wypadku stosowane w‑relatywnie mniejszym zakresie. W koƒcowej cz´Êci artyku∏u scharakteryzowano w‑sposób ogólny funkcje realizowane przez Microsoft Project oraz aplikacje firmy Primavera. Wspierajà one proces przygotowania i‑wykonania przedsi´wzi´cia przede wszystkim od strony administracyjnej17. Punktem wyjÊcia w‑pracy z‑programem jest na ogó∏ okreÊlenie struktury prac projektowych (WBS). Zaletà narz´dzi informatycznych jest du˝a swo boda w‑przedstawianiu pakietów roboczych na ró˝nym poziomie szczegó∏o woÊci oraz w‑przemieszczaniu si´ pomi´dzy nimi. W dalszej kolejnoÊci przypisuje si´ zasoby s∏u˝àce realizacji prac, przy czym program wskazuje rozwiàzanie optymalne, w‑szczególnoÊci zaÊ informuje o‑do konaniu alokacji czynników ponad fundusz dysponowany przez zespó∏ projek towy. Na podstawie powy˝szych informacji oraz zale˝noÊci logicznych pomi´ dzy czynnoÊciami budowany jest harmonogram przedsi´wzi´cia, który mo˝e byç obrazowany za pomocà wykresu Gantta lub diagramu sieciowego (np. CPM). Szacunki odnoszàce si´ do wykorzystywanych w‑projekcie zasobów, a‑tak˝e dane dotyczàce cen czynników (surowców, materia∏ów, wyrobów goto wych, us∏ug, wynagrodzeƒ za prac´) pozwalajà na opracowanie kosztorysu. Aplikacje informatyczne wspomagajà tak˝e monitoring przedsi´wzi´cia (przede wszystkim w‑odniesieniu do jego aspektów harmonogramowych i‑bu d˝etowych) oraz proces komunikacji pomi´dzy cz∏onkami zespo∏u projektowego lub zespo∏em a‑pozosta∏ymi podmiotami. W‑zale˝noÊci od wybranego programu mo˝liwe jest forum dyskusyjne lub za∏àczanie dokumentacji (np. kontraktowej). Rozbudowane wersje aplikacji wspierajà równie˝ zarzàdzanie portfelem projek tów. Reasumujàc mo˝na stwierdziç, ˝e oprogramowanie komputerowe stanowi istotny czynnik wspomagajàcy proces planowania oraz realizacji przedsi´wzi´ cia, przede wszystkim w‑jego sferze administracyjnej, funkcje poszczególnych aplikacji dotyczà na ogó∏: przygotowania struktury prac projektowych, aloka cji zasobów, sporzàdzenia kosztorysu (bud˝etu), harmonogramowania w‑fazie projektowania zasadniczego oraz w‑fazie wdro˝eniowej, analizy ryzyka (g∏ów nie w‑zakresie identyfikacji), monitoringu projektu, wspomagania procesu komunikacji, zarzàdzania portfelem przedsi´wzi´ç.. 5. Uwagi końcowe System informacji mened˝erskiej mo˝e stanowiç czynnik zwi´kszajàcy w‑znaczàcym stopniu poziom sprawnoÊci prac projektowo-wdro˝eniowych. Jego centralnym komponentem jest podsystem komunikacji reprezentowany przez stanowiska lub komórki organizacyjne Êwiadczàce us∏ugi informacyjne, w‑tym przede wszystkim zwiàzane z‑generowaniem przekazów (typu identy.
(14) 204. Mariusz Wachala. fikacyjnego, diagnostycznego oraz decyzyjnego), jak równie˝ sk∏adajàce si´ na rejestracj´, gromadzenie, wyszukiwanie, przetwarzanie oraz przekazywa nie danych êród∏owych i‑przetworzonych. Od strony organizacyjnej podsys tem funkcjonuje najcz´Êciej w‑formule rozproszonej, albo te˝ w‑ramach zespo ∏ów zadaniowych (dla bardziej z∏o˝onych problemów). Istotnym sk∏adnikiem sytemu informacyjnego, zewn´trznym wzgl´dem uk∏adu komunikacji, sà potrzeby interesariuszy przedsi´wzi´cia oraz metodyki ich analizy. Wa˝nymi narz´dziami wykorzystywanymi wspó∏czeÊnie w‑eksploatacji syste mów informacyjnych przedsi´biorstw sà bazy danych, jak równie˝ wyspecjalizo wane aplikacje informatyczne. Odgrywajà one istotna rol´ w‑zarzàdzaniu projek tem, a‑tak˝e we wspomaganiu informacyjnym procesów wykonawstwa. Nale˝y jednak˝e podkreÊliç, ˝e stanowià one dope∏nienie systemu informacyjnego, nato miast nie realizujà pe∏nego zakresu funkcji, który mo˝na do niego przypisaç. Literatura Flakiewicz W. [2002], Systemy informacyjne w‑zarzàdzaniu. Uwarunkowania, technologie, rodzaje, C.H. Beck, Warszawa. Flasiƒski M. [2006], Zarzàdzanie projektami informatycznymi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Gabryelczyk R. [2006], ARIS w‑modelowaniu procesów biznesu, Difin, Warszawa. In˝ynieria systemów informatycznych w‑e-gospodarce [2005], red. E. Kolbusz, W. Olejni czak, Z. Szyjewski, PWE, Warszawa. Kerzner H. [2005], Advanced Project Management. Edycja polska, Helion, Gliwice. Kisielnicki J., Sroka H. [1999], Systemy informacyjne biznesu. Informatyka dla zarzàdza nia, Placet, Warszawa. Kompendium wiedzy o‑zarzàdzaniu projektami (A Guide to the Project Management Body of Knowledge) [2003], MT&DC, Warszawa. Kowalczyk A., Nogalski B. [2007], Zarzàdzanie wiedzà. Koncepcja i‑narz´dzia, Difin, Warszawa. Lasek M. [2007], Metody Data Mining w‑analizowaniu i‑prognozowaniu kondycji ekono micznej przedsi´biorstw. Zastosowania SAS® Enterprise Miner, Difin, Warszawa. Lent B. [2005], Zarzàdzanie procesami prowadzenia projektów. Informatyka i‑telekomuni kacja, Difin, Warszawa. Litke H.D. [1995], Projectmanagement. Methoden, Techniken, Verhaltensweisen, Carl Hanser Verlag, München–Wien. Lock D. [2003], Podstawy zarzàdzania projektami, PWE, Warszawa. RachunkowoÊç zarzàdcza i‑rachunek kosztów w‑systemie informacyjnym przedsi´biorstwa [2006], red. A. Karmaƒska, Difin, Warszawa. Stabry∏a A. [2001], Podstawy zarzàdzania firmà. Modele, metody, praktyka, Antykwa, Kraków–Kluczbork..
(15) System informacji mened˝erskiej.... 205. Stabry∏a A. [2006], Zarzàdzanie projektami ekonomicznymi i‑organizacyjnymi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Trocki M., Grucza B., Ogonek K. [2003], Zarzàdzanie projektami, PWE, Warszawa. Unold J. [2005], Modelowanie dynamiki systemu informacyjnego organizacji, Wydawnictwo AE we Wroc∏awiu, Wroc∏aw. Unold J. [2001], Systemy informacyjne marketingu, Wydawnictwo AE we Wroc∏awiu, Wroc∏aw. Wróblewski P. [2005], Zarzàdzanie projektami informatycznymi dla praktyków, Helion, Gliwice. Wysocki R.K., McGary R. [2005], Efektywne zarzàdzanie projektami, wyd. III, Helion, Gliwice. Zarzàdzanie projektem europejskim [2007], red. M. Trocki,‑B. Grucza, PWE, Warszawa.. The Management Information System (MIS) for the Needs of Project Management In this article, the author focuses on issues linked to the concept of the management information system (MIS) for the needs of managing economic and organisational projects. An MIS may take the form of a specialised module providing services for the whole organisation or an autonomous structure established for the purpose of implementing of one or more projects. A characteristic feature of studies on project management is that they focus on a narrow interpretation of communication and reporting tools. This appears to be a too narrow consideration of the subject of information systems for projects. For the latter should not only play a significant role in the area of organisational communication or linguistic pragmatics, but also in the identification, analysis, and preliminary resolution of decisionmaking tasks. The article is divided into three parts. In the first, the author characterises the process of managing a project. Component activities together with execution in the fundamental planning phase and implementation phase constitute the basic background where information needs are diagnosed. In the second part, the author outlines a procedure for building a model of a logical management information system for the needs of project management. The author finishes with a general description of the possibilities of using modern software to aid projects as regards information..
(16)
Powiązane dokumenty
Sama konstrukcja studium przypadku jest osobnym zagadnieniem – prezentowany model odnosi się (w większym stopniu) do procesu tworzenia studium przypadku – jednak
pulę projektów zmniejsza rzetelność odpowiedzi, szczególnie w przypadku wykorzystania samooceny. Konieczne jest więc dookreślenie czasowe lub iloś- ciowe rozpatrywanych
Specyfika realizacji czynności zaob- serwowana w trakcie wdrożenia opra- cowanego podejścia do zarządzania projektami szkoleń elektronicznych oraz wyniki jego walidacji
Wydaje się, iż w kontekście wyznaczonych kierun- ków rozwoju i edukacji młodych ludzi również w Pol- sce warto zainicjować dyskusję i poddać refleksji stan wiedzy oraz
Poprawność założeń modelu Syllk potwierdzają badania przepro- wadzone przez Sylwestra Spałka (2012), które udo- wadniają, że oprócz kwestii związanych z metodami czy
Jest to ty po wy uk³ad dla gleb auto ge ni cz nych wy kszta³co nych ze s³abo prze pusz cza l nych ska³.. Re gres sion pa ra me ters are given in the
O ile wiêc ³atwo oce niæ zmia ny do tycz¹ce flo ry, to du¿e trud no œci przy spa rza nie kie dy oce na zmian za chodz¹cych w zbio ro wi skach roœlinnych, które s¹
Odpowiedź, jaką usłyszał pewien człowiek, który chciał.. wydać tysiąc florenów, by poznano