Jasiński, Janusz
Prace Olsztyńskiego Oddziału
Polskiego Towarzystwa
Historycznego (marzec 1978 - marzec
1980)
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 2, 287-295
K R O N I K A N A U K O W A
Janusz Jasiński
PRACE OLSZTYŃSKIEGO ODDZIAŁU
POLSKIEGO TOWARZYSTWA HISTORYCZNEGO
(marzec 1978 — marzec 1980)
1. SPRAW Y ORG ANIZACY JNE
22 m arc a 1978 ro k u odbyło się W alne Z eb ran ie C złonków Oddziału, na k tó ry m w y b ra n o now e w ład ze w n a stęp u jąc y m składzie: doc. d r J a n u s z J a siński — prezes, d r Tadeusz Filipkow ski — wiceprezes, d r A ndrzej Skrobacki — wiceprezes, m g r E d w a rd M artu szew sk i — sekretarz, d r J e rz y S ik o rsk i — za s tępca sek reta rza , m g r J e rz y M inakow ski — sk arb n ik , m g r H a lin a K eferstein — zastępca sk a rb n ik a i członkowie: m g r Józef Judziński, m g r B ohdan Ł u k a szewicz, m g r A n n a P rzy b y lsk a, doc. d r S ta n is ła w Szostakow ski, m g r H en r y k Szyszlak. Do K om isji R ew izyjnej weszli: doc. d r Z y g m u n t Lietz — prze w odniczący, m g r J e rz y P rz e ra c k i — s e k reta rz i członkowie: m g r Zofia J a nuszkiewicz, m g r A d am Suchowiecki, m g r F ra n c is ze k Sokołowski.
D elegatam i n a W alne Z grom adzenie P T H w G d ań sk u w e w rześn iu 1978 ro k u zostali w y b ran i: d r J a n Chłosta, m g r H a lin a K eferstein, m g r B ohdan Łukaszew icz i d r M ałg o rzata Szostakow ska. W aln y Zjazd pow ierzył fun k cję s e k reta rza m gr. B ohdanow i Łukaszewiczowi. Doc. d r J a n u sz Ja siń sk i został w y b r a n y w G d ań sk u członkiem Z a rz ąd u Głów nego P T H . N ow y Z arz ąd G łów n y P T H pow ołał z Oddziału Olsztyńskiego do K om isji B a d ań R egionalnych m gr. B o h d an a Ł ukaszew icza i dr. Jerzego Sikorskiego, do K om isji D ydaktycz nej doc. dr. S ta n isław a Szostakowskiego, do K om isji P o p u lary zacji H istorii i do K om isji W ydaw niczej m gr. B ohdana Łukaszew icza, n a przew odniczące go Zespołu do S p ra w Członkow skich — doc. dr. Ja n u sza Jasińskiego, a na członka tegoż Zespołu — m gr. R y szard a Giergielew icza. W skład R ad y N a u kow ej Stacji N aukow ej P T H w O lsztynie weszli: d r T adeusz F ilipkow ski, doc. d r J a n u sz Jasiński, d r B ohdan K oziełło-P oklew ski i doc. d r S tan isław Szostakowski.
W m a ju 1979 ro k u odbyło się N adzw yczajne W alne Z eb ran ie Oddziału, n a k tó ry m w y b ra n o d elegatów na N adzw yczajne W alne Z grom adzenie D ele gatów P T H w K atow icach w e w rześn iu 1979 roku. Poza członkiem Z arządu G łównego PTH, doc. dr. Ja n u szem Jasińskim , w y b ra n o n astęp u jąc y c h d ele
gatów : dr. Tadeusza Filipkow skiego, dr. B ohdana Łukaszew icza, m g r A nnę P rz y b y lsk ą i d r M ałgorzatę Szostakow ską. W P ow szechnym Zjeździe H isto ry k ó w wzięło udział zaledw ie 9 osób z w ojew ództw a olsztyńskiego, co s ta nowi liczbę w p ro s t znikom ą w s to su n k u do p raw d ziw e j rzeszy uczestników Zjazdu, jak rów nież w sto su n k u do s ta n u liczbowego naszego Oddziału. W czasie d y sk u s ji n ad now ym s ta tu te m P T H większość propozycji zgłoszonych przez Z arząd naszego Oddziału została p rz y ję ta przez N adzw yczajne W alne Zgrom adzenie D elegatów P T H w K atow icach.
288 Kr onika N a u k o w a
W m aju 1979 roku K om isja R ew izyjna Zarządu G łównego P T H przep ro w adziła w izytację Oddziału. A kcep tu jąc g e n eraln ie naszą pracę w ysunięto po stu lat zaktyw izow ania terenu.
W m arcu 1978 ro k u Oddział liczył 121 członków. W okresie sp raw o zd aw czym ubyło 6 członków, w tym 4 skreślono za niepłacenie składek, 2 osoby zm arły (ks. d r R yszard Otello 1 i m g r W itold G l iń s k i2). P rzy b y ło 30 członków. W d niu 28 m arc a 1980 roku Oddział liczył 145 członków, czyli sta n Oddziału od ostatniego W alnego Z eb ran ia pow iększył się o 20 proc.1
S t r u k t u r a z a w o d o w a O d d z i a ł u M a r z e c 1978 M a r z e c 3980 P r a c o w n i c y n a u k o w i w y ż s z y c h u c z e l n i , O ś r o d k a B a d a ń N a u k o - w y c h i S t a c j i N a u k o w e j P T H ЗО'/о 29*/i P r a c o w n i c y a r c h i w ó w , m u z e ó w , w y d a w n i c t w , b i b l i o t e k a r z e 22°/» 15% N a u c z y c i e l e 30% 33% M i ł o ś n i c y h i s t o r i i 18% 23%
T ak więc w ciągu 2 la t n astąp iły pew ne przesunięcia. N ajb ard ziej — 0 5 proc. — zwiększył się odsetek m iłośników historii, n a stąp ił także dalszy w zrost liczby nauczycieli (o 3 proc.). N ato m iast możliwości re k ru ta c ji w g r u pie pierw szej (wyższe uczelnie, OBN, S tacja N au k o w a PTH) są już p rak ty c z nie rzecz biorąc w yczerpane.
S p ra w a opłacania sk ład ek przedstaw ia się w naszym Oddziale na tle in n y ch Oddziałów nie najgorzej. W 1978 ro k u zalegało z opłatą zaledw ie 5 proc., w 1979 ■—7 proc.
Z arząd Oddziału odbył 9 posiedzeń: kw iecień 1978 ro k u (plan pracy), czerwiec (wnioski Oddziału n a W alne Z ebranie P T H w G dańsku), listopad (dyskusja n ad s ta tu te m PTH), g ru d zień (dyskusja n ad spraw o zd an iem prezesa z działalności O ddziału za 1978 ro k i plan p ra cy n a ro k 1979), m arzec 1979 roku (wybór delegatów na W alne Z grom adzenie Delegatów w K atow icach 1 sp ra w a zorganizow ania wycieczki po W arm ii i M azurach), czerwiec (omó wienie w izytacji K om isji R ew izyjnej Z arząd u Głównego PTH, p lan kurso- k onferencji, dotyczącej dziejów W arm ii i M azur, w ra m a ch WUML), listopad (spraw a założenia koła P T H w Nidzicy, rocznice historyczne w 1980 roku), g rudzień (dyskusja nad spraw o zd an iem prezesa z działalności Oddziału w 1979 roku, p lan na ro k 1980), m arzec 1980 ro k u — przygotow anie W alnego Z eb ran ia Sprawozdaw czo-W yborczego.
II. ODCZYTY
P ra w ie w szystkie odczyty organizow ano w spólnie z K om isją H istoryczną OBN, dużą część w spólnie z M uzeum W arm ii i M azur, czasem z K u ra to riu m O św iaty i W ychow ania, jeden raz z Oddziałem M iejskim Stow arzyszenia Pax. W spółpraca z w yżej w y m ienionym i in sty tu c jam i u k ład a ła się h arm onijnie. Większość z eb rań od b y w ała się w s a h kro m ero w sk iej zam k u olsztyńskiego.
1 W . M . L e y k , K s . d r R y s z a r d O t e l l o , K o m u n i k a t y M a z u r s k o - W a r m i ń s k i e ( d a l e j K M W ) , 1979, n r 3, s s . 360—362, 2 J . J u d z i ń s k i , J , L e b i e d z i e w i c z , R .W . W o ł o s z y ń s k i , W i t o l d G l i ń s k i (1934—1979), W i a d o m o ś c i H i s t o r y c z n e , 1980, n r 1, Si 63. 3 J . J a s i ń s k i , D z i a ł a l n o ś ć O l s z t y ń s k i e g o O d d z i a ł u P o l s k t e p o T o w a r z y s t w a H i s t o r y c z n e g o ( m a r z e c 1976 — m a r z e c 1978), K M W , 1978, n r 3, s . 479.
Kroniko N a u k o w a 289
Z aproszenia dru k o w ało M uzeum W arm ii i M azur lub pisała je na m aszynie pracow nica Stacji N aukow ej PTH . Większość kosztów delegacji oraz ho n o ra- liów auto rsk ich opłacił OBN. Prelegenci, członkowie m iejscow ego Oddziału PTH, w ygłaszali odczyty bezpłatnie. N a odczyty przychodziło 30— 100 osób.
W y k a z o d c z y t ó w .
1978
K w iecień — prof, d r A n d rzej Zahorski (U n iw ersy tet W arszaw ski), Spór o N a poleona;
M aj — prof, d r M a rian M a rek Drozdowski (In sty tu t H istorii PAN), K o n tr o w ersje w o k ó ł dwudziestole cia 1918— 1939;
Czerwiec — doc. d r hab. J a c e k Staszew ski (U niw ersytet M ikołaja K o p e rn i ka), N o w e spojrzenie na epokę saską;
W rzesień — m g r E d w a rd M artu szew sk i (Stacja N aukow a P T H w Olsztynie), Germ anizacja czy asymilacja? P r o b lem a ty ka kształto w ania się świadomości narodow ej na W a rm ii i M azurach w X I X w ieku ;
P aźd ziern ik — d r M aksym ilian Grzegorz (P racow nia T o ru ń sk a I n s ty tu tu H i storii PAN), N iek tó re zagadnienia historii ziem i c h ełm iń sk ie j w średniow ie
czu; . . .
L istopad — H e n ry k Syska (Olsztyn), Z nad N a rw i nad Ł y nę. W sp om nie nia.
1979
Styczeń — prof. d r R om an W apiński (U niw ersytet Gdański), Koncepcje poli tyc zn e narodow ej dem o kr a cji w latach 1893—1939;
L u ty — d r M aksym ilian G rzegorz (Praco w n ia T o ru ń sk a I n s ty tu tu Historii PAN), U źródeł potęgi i u p a d k u Z a k o n u Krzyżackiego;
L u ty — d r A ndrzej Szczęśniak (M inisterstw o O św iaty i W ychow ania), Prace nad doskonaleniem pod ręczn ikó w z za k re su historii (odczyt dla uczestników olim piady historycznej);
Marzec — d r R yszard Juszkiew icz (Mława), Niektóre pro b le m y w rześnia 1939; Kw iecień — S po tk an ie z nauczycielam i d a w n y ch szkół polskich w P ru s ac h W schodnich (Leon Kauczor, J a n in a M azowa, P a w e ł Ja s ie k — z eb ran ie z ak o ń czono odśpiew aniem Roty);
Maj — prof, d r W ładysław C zapliński (U niw ersytet W rocław ski), K u ltu r a ba rok u w Polsce. Ś w ia tła i cienie;
W rzesień — d r A dolf Ju z w en k o (U n iw ersy tet W rocław ski), Wschodnia po li ty k a Polski w latach 1918— 1920;
Paźd ziern ik — prof, d r A n d rzej W yczański (In sty tu t H istorii PAN), Społe czeństwo Polski doby Renesansu;
Listopad — prof, d r R yszard B en d er (KUL), Ro zw ó j świadomości narodow ej w Polsce 1864— 1914 (odczyt dla nauczycieli h isto rii w o jew ó d ztw a olsztyń skiego);
Listopad — prof, d r R yszard B e n d er (KUL), Kościół kato licki wobec k w es tii niepodległości Polski w X I X w ieku ;
lis to p a d — d r T adeusz Filipkow ski (OBN w Olsztynie), P ow szechny Zjazd H isto ry k ó w w K atow ic ach (odczyt dla nauczycieli h isto rii w ojew ództw a ol sztyńskiego);
G rudzień' — d r A ndrzej Szczęśniak (M inisterstw o O św iaty i W ychowania), M iędzynarodowa współpraca w zakresie sz ko ln y ch po d ręc zn ikó w historii.
2 9 0 Kronika N a u k o w a
1980
Styczeń — d r Tadeusz Brzeczkow ski (W SP Olsztyn), Monarchie stanowe w Europie w X V — X V I w ieku;
L u ty — doc. d r E d w a rd P o tk o w sk i (U n iw ersy tet W arszawski), Jan Długosz jako h isto ry k Polski (prelekcja została poprzedzona odczytaniem przez R y szarda Kozakiewicza opisu b itw y pod G ru n w ald em z k ro n ik i Długosza i od
tw orzeniem z taśm y pieśni Bogurodzica);
L u ty — doc. d r Ja n u sz Ja siń sk i (Pracow nia T o ru ń sk a I n s ty tu tu H istorii PAN), Prusy, W arm ia, Mazury. Rodow ód n a z w (odczyt dla uczestników olim piady historycznej);
L u ty — d r J a n C hłosta (Stow arzyszenie P a x w Olsztynie), W 40 rocznicę śmierci S e w e r y n a Pieniężnego. W spom nieniam i o Pien iężn y m podzielili się działacze ru c h u polskiego sprzed 1939 roku; poseł F eliks B arabasz, lite ra t J a n B oenigk oraz W ład y sław a K nosała. Z eb ran ie urozm aiciły śpiew y i re cy tacje młodzieży ze Szkoły P odstaw ow ej n r 17 im. S e w ery n a Pieniężnego; M arzec — doc. d r W. Je rz y Borejsza (In sty tu t H istorii PAN), F a szy zm w io ski — Polska — Europa 1922— 1943.
III. M ŁODZIEŻOWE TOWARZYSTWO NAUKOWE
Jesien ią 1978 ro k u z in sp irac ji i w spólnie z K u ra to riu m O św iaty i W y c how ania pow ołano do życia Młodzieżowe Tow arzystw o N aukow e. N a jego z eb ran ia przychodzi młodzież z o statnich klas licealnych, zain tere so w a n a h i storią, zwłaszcza przyg o to w u jąca się do olim piady historycznej. W ro k u szkol n y m 1978/79 przychodziło na zeb ran ia około 30 uczniów, w ro k u szkolnym 1979/80 od 70 do 80. P re leg e n ta m i są p rzew ażnie p rofesjonalni h istorycy spo za Olsztyńa, także h istorycy miejscowi.
1978
P aźd ziern ik — doc. d r Ja n u sz Ja siń sk i (P racow nia T o ru ń sk a In s ty tu tu H i storii PAN), Ksz ta łto w a n ie się świadomości narodow ej na W a rm ii i M a z u rach w X I X w ieku ;
P aź d ziern ik — m g r A n n a P rz y b y lsk a (K u ra to riu m O św iaty i W ychow ania w Olsztynie), Ja k pisać pracę z zakresu historii (instruktaż);
G rudzień — m g r B ohdan Łukaszew icz (OBN), Interpre tacja źródeł historycz n y ch na p rzykładzie k o n stytu c ji z 1921 roku.
1979
Styczeń — prof, d r R om an W apiński (U niw ersytet Gdański), Życie i dzia łalność generała W ła d y s ła w a Sikorskiego;
Styczeń — d r J e rz y Sikorski (OBN), K o p e rn ik w Olsztynie;
I.u ty — d r M aksym ilian G rzegorz (Pracow nia T o ru ń sk a In s ty tu tu H istorii PAN), U źródeł potęgi i u p a d k u Z a k o n u Krzyżackiego;
M arzec — d r R yszard Juszkiew icz (Mława), W a lk a podziem na naro du po l skiego z o k u p a n te m hitl erow sk im ;
Maj — d r Józef Ś liw iński (WSP w Olsztynie), Geneza i rola lib e r u m veto; W rzesień — d r Adolf Ju zw enko (U niw ersytet W rocław ski), Józef P iłsudski — nacze lnik pa ń stw a polskiego;
Kronika N a u k o w a 291
P a źd ziern ik — d r R yszard Juszkiew icz (Mława), G łów ne pro b le m y września 1939;
Listopad — prof, d r R yszard B en d er (KUL), Kościół kato licki wobec niepod ległości Polski w X I X w ieku.
1980
Styczeń — d r T adeusz B rzeczkow ski (WSP w Olsztynie), Monarchia stano w a w Polsce a inne monarchie europejs kie w X V —XV I w ieku;
L u ty — doc. d r E d w a rd P otkow ski (U n iw ersy tet W arszawski), Polska w E u ropie X V w ieku;
Marzec — doc. d r J e r z y W. B orejsza (Warszawa), Benito M ussolini i f a s z y z m włoski.
IV. W YCIECZK I
Oddział w spólnie z K om isją H istoryczną OBN zorganizow ał dw ie w y cieczki. W pierw szej, k tó ra odbyła się 8 paźd ziern ik a 1978 roku, w zięły udział 23 osoby. Uczestnicy w ycieczki zw iedzili historyczne z ab y tk i C h ełm n a i Sw ie- cia oraz grodzisko k u ltu r y łużyckiej w Kałdusie. P rz ew o d n ik iem był d r M a ksy m ilian G rzegorz z T orunia. A u to k a r w ypożyczony został bezp łatn ie z W SP w Olsztynie.
D ru g a wycieczka odbyła się 23 czerw ca 1979 roku. Zwiedzono: kościół i cm en tarz w S ząbruku, p rzed w o jen n ą szkołę polską w W orytach, kościół, cm entarz, źródełko, szkołę polską w G ietrzw ałdzie, d aw n ą szkołę m iejską z tablicą p am ią tk o w ą k u czci M rongow iusza w Olsztynku, źródła rzek i Łyny, sufozję i w sięk rzeki N apiw ody, zagrodę działacza m azurskiego K iw ickiego w Dłużku, d a w n ą szkołę polską w N ow ej K aletce, c m en tarz w B u try n a c h i pozostałości po hucie szkła w Jełg u n iu . Złożono k w ia ty na g ro b a ch d zia łaczy w arm iń s k ic h : A u g u s ty n a H o h m a n n a w S z ąb ru k u , A n d rzeja S a m u lo w - skiego w G ietrzw ałdzie, ks. M ikołaja Rochonia w B u try n ach , pod tablicą p a m iątk o w ą M rongow iusza w Olsztynku, pod tab licam i d a w n y ch szkół pol skich w W orytach, G ietrzw ałdzie i N ow ej K aletce. In fo rm ac ji o m iejscach z abytkow ych i zw iązanych z pam ięcią o działaczach W arm ii i M azur udzie lali: d r Tadeusz F ilipkow ski, doc. d r Ja n u s z Jasiń sk i, m g r E d w a rd M a rtu - szewski, m g r J e rz y M inakow ski, d r B ro n isław S a łu d a i m g r Leon W iśniew ski, o z jaw isk ach hydrogeologicznych m ów ił m g r B ohdan Szczepkowski. K ie ro w n ik iem w ycieczki był m g r E d w a rd M artuszew ski.
V. INNE FORMY PO PU L A R Y ZA C JI
1. Oddział pró b o w ał p opularyzow ać historię, szczególnie historię W arm ii i M azur, w różn o rak i sposób. W dalszym ciągu, w ra m a ch porozum ienia z r e d ak cją „G azety O lszty ń sk iej”, członkowie P T H ■ zamieszczali historyczne m a teria ły rocznicowe. Osobne k o lu m n y w „G azecie” poświęcono A n d rzejo w i Sa- m ulow skiem u z okazji 50 rocznicy jego śm ierci i W ojciechowi K ę trzy ń sk ie m u dla uczczenia 60 rocznicy śmierci. Okolicznościowe a r ty k u ły zamieszczono z okazji 100 rocznicy uro d zin K azim ierza Jaro sz y k a o raz 30 rocznicy z jed n o czenia ru c h u robotniczego n a W arm ii i M azurach. Z in ic ja ty w y P T H opu blikow ano 8 arty k u łó w , u p a m ię tn iają cy c h 60 rocznicę odzyskania n iepodle
2 9 2 Kr onika N a u k o w a
głości pióra m gr. A n d rzeja W akara. W styczniu 1978 roku zamieszczono a r tykuł o echach p ow stania styczniowego na M azurach. W 1979 roku przypo m niano 50 rocznicę p ow stania polskich szkół m niejszościow ych w P ru s a c h W schodnich oraz 40 rocznicę w yb u ch u w ojny polsko-niem ieckiej. W cyklu p ierw szym opublikow ano 10 arty k u łó w , w cyklu d ru g im — 7. M a teriały te zostały przygotow ane z inspiracji Oddziału PTH.
2. K o n k u rs wiedzy o mieście Olsztynie. T ow arzystw o M iłośników O lszty n a zainicjow ało k o n k u rs p.n. M iody przyjacie l Olsztyna. P ro g ra m k o n k u rsu opracow any przy w spółudziale ZHP, PTTK , SS K „Pojezierze”, M uzeum W ar mii i M azur i W ydziału K u ltu ry U rzędu M iejskiego obejm ow ał historię m ia sta na tle dziejów W arm ii i Mazur, życie społeczn o -k u ltu raln e i w a lo ry t u rystyczne. Przeznaczony był dla młodzieży olsztyńskich szkół średnich. K on k u rs był trójetapow y. W elim inacjach pisem nych b ra ło udział 1309 uczniów, rep re z en tu jąc y ch niem al w szystkie olsztyńskie szkoły średnie. Do rozgryw ek finałow ych zakw alifikow ano 15 osób. W y kazały się one sporym zasobem w iedzy historycznej i znajom ością zagadnień społecznych i k u ltu ra ln y ch , zw iązanych z Olsztynem. Zwycięzców obdarow ano n ag ro d am i rzeczow ymi (sprzęt tu ry sty czn y i książki). W p racach ko.mitetu organizacyjnego b ra li udział z ram ien ia P T H m g r Tadeusz B aryła, d r Tadeusz Filipkow ski i doc. d r Ja n u sz Jasiński. Pomogli oni opracow ać re g u la m in konk u rsu , p rz y gotow ali zestaw podstaw ow ej lite ra tu ry dla uczestników zawodów, z w ery fikow ali pytania. Członkiem ju ry b y ł d r T.adeusz Filipkow ski.
3. Cykl odczytów i sem in arió w d la, WU.ML. W spólnie z OBN zespół w składzie: d r Tadeusz F ilipkow ski, doc.. d r J a n u sz Jasiński, d r B ohdan Ł u kaszewicz, m gr E d w a rd M artuszew ski i d r Jerzy. Sikorski przygotow ał dla WUML p ro g ram dw u letn ieg o cyklu w y k ład ó w z historii W arm ii i M azur. Chronologicznie w y k ła d y obejm ują okres od pradziejów P r u s ' po okres P o l ski Ludow ej. T em aty k a w ykładów pogłębianą jest n a sem inariach. Ogółem zaplanow ano w d w u le tn im cyklu 60 w y k ład ó w i sem inariów , z ap raszając do w spółpracy jak o w ykładow ców 23 praco w n ik ó w naukow ych, przew ażnie z O lsztyna i przew ażnie członków PTH. R ealizacja tego cyklu została z ain au g u ro w a n a jesienią 1979 roku.
4. Za p ośrednictw em K u ra to riu m O św iaty i W ychow ania naw iązan o k o n t a k t ze szkolnym i kółkam i historycznym i. Członkow ie Oddziału zgłosili 24 te m a ty p relek cji celem ew entualnego ich w ygłoszenia w środow iskach uczniow skich. M ały oddźw ięk tej in ic jaty w y (zaledw ie 4 prelekcje) każe m niem ać 0 słabej aktyw ności szkolnych kół historycznych.
5. Różne. Za p o śred n ictw em prof. A n d rz eja Z ahorskiego p rzekazano W a r szawskiej K om isji U stalania N azw Ulic 15 b iogram ów osób zw iązanych z h i sto rią W arm ii i M azur, celem e w en tu aln eg o w y k o rzy stan ia ich w now ych osiedlach stolicy. Są to: J a n Baczewski, ks. W alen ty Barczew ski, G ustaw Gizewiusz, W alenty Ilab a n d t, K azim ierz Jaroszyk, Bogum ił Labusz, M ichał Lengow ski, G u staw Leyding, J a n Liszewski, M ichał K ajk a, W ojciech K ę trz y ń ski, K rzysztof Celestyn M rongow iusz, S e w e ry n Pieniężny, A ndrzej Samulow - ski, E m ilia S u k e rto w a-B ied raw in a.
W ojew ódzkiem u K om itetow i F ro n tu Jedności N aro d u w O lsztynie zgło szono propozycje naszego Oddziału, dotyczące obchodów sześćdziesięciolecia plebiscytów na W arm ii, M azurach i Pow iślu. Działaczom P T T K w M rągow ie udzielono m ateriałó w dla projek to w an eg o „Szlaku gen. Zajączka na W armii 1 M azu rach ” .
Kronika N a u k o w a 2 9 3
Z arząd Oddziału zwrócił się z apelem do członków uwojego Oddziału o udzielenie większego p o p arcia m iejscow em u k w a rta ln ik o w i — „K o m u n i k ato m M a z u rs k o -W a rm iń s k im ”, w y d a w a n em u przez S tację N au k o w ą P o l skiego T o w arzy stw a Historycznego oraz Ośrodek B adań N au k o w y ch im. W. Kętrzyńskiego.
Działalność h isto ry k ó w olsztyńskich, ich p race n au k o w e i p o p u lary za torskie dostrzegane b y ły przez m iejscow ą prasę. W ciągu 2 la t ukazało się tia te n te m a t około 50 dłuższych lu b krótszych arty k u łó w , w zm ianek, r e cenzji.
VI. OLIM PIADA HISTORYCZNA
W ro k u szkolnym 1977/78 w o kręgu o lsztyńsko-suw alskim wzięło udział w zaw odach III sto p n ia 127 uczniów, re k ru tu ją c y c h się z 26 szkół. K o m itety szkolne zak w alifik o w ały do elim inacji II sto p n ia 33 uczniów, z tego Ko m ite t O kręgow y po w e ry fik a c ji pisem nych pra c dopuścił do zawodów II stop nia 15 uczniów. Z akw alifikow ano do zaw odów I sto p n ia 4 uczniów, spośród któ ry ch zwycięzcą został K rzysztof M ikulski z L iceum Ogólnokształcącego w L id z b ark u W arm ińskim , uczeń m g r J a ro sła w y M ikołajczak.. W sk ła d Ko m ite tu O kręgow ego wchodzili: przew odniczący — doc. d r J a n u sz Jasiński, sek reta rz — m g r B ohdan Łukaszewicz, członkowie: d r T adeusz F ilip k o w ski, m g r R om an M archw iński, m g r Teresa Paszkiew icz, m g r A n n a P rz y b y l ska, m g r J e rz y P rzerack i. N agrody książkow e dla zaw odników II stopnia zostały u fu n d o w a n e przez: K u ra to riu m O św iaty i W ychow ania w O lsztynie i S uw ałkach, W ydaw nictw o „Pojezierze” , S tację N au k o w ą PTH , O środek B a d ań N au k o w y ch im. W. K ętrzyńskiego, W ojew ódzkie A rc h iw u m P ań stw o w e w Olsztynie, I n s ty tu t K ształcenia N auczycieli i B a d ań O św iatow ych w Ol sztynie. K o m ite t O kręgow y w y d a ł p am ią tk o w y znaczek d la uczestników olim piady z podobizną W ojciecha K ętrzyńskiego. '
W ro k u szkolnym 1978/79 wzięło udział w zaw odach ogółem 130 uczniów z 28 szkół. Z ak w alifik o w an o po w e ry fik a c ji szkolnych pra c pisem nych do zaw odów okręgow ych 25 uczniów, ale do zawodów przystąpiło 21, poniew aż pozostali n ie p rzy b y li ze w zględu na tr u d n e w a ru n k i kom unik acy jn e. Z w y cięzcą zaw odów II sto p n ia został W ojciech P olak, uczeń k lasy III L iceum Ogólnokształcącego n r 2 w Olsztynie, uczeń m g r Ja n in y K iszkurno. On też w zaw odach c en traln y c h jako jed y n y re p re z e n ta n t naszego O kręgu zajął III miejsce. L a u re a ta m i zaw odów II stopnia zostali ex aequo: Jo la n ta M ik o łaj czyk, Je rzy P a p u g a i J a n W ądołow ski z L iceum Ogólnokształcącego w G i życku, Ja ro s ła w Słoma z L iceum Ogólnokształcącego w G ołdapi i Bożena Kacia z L iceum Ogólnokształcącego w Suw ałkach.
W sk ład K o m itetu Okręgowego wchodziły n astęp u jące osoby: p rz ew o d n i czący — d r Tadeusz F ilipkow ski, se k re ta rz — d r B ohdan Łukaszewicz, człon kowie: m g r T eresa Paszkiew icz, m g r A n n a P rzy b y lsk a, m g r R om an M a r chwiński, m g r J e rz y P rzerack i, doc. d r S ta n is ła w Szostakowski. P onadto członkiem ju r y zaw odów okręgow ych był doc. d r Z y g m u n t Lietz. E lim inacje okręgow e po raz pierw szy odbyły się w Giżycku. N ag ro d y książkow e dla uczestników zaw odów II stopnia zostały ufu n d o w an e przez: O środek B adań N aukow ych im. W. K ętrzyńskiego, S tację N au k o w ą PTH , W ojew ódzkie A r chiw um P ań stw o w e w Olsztynie, M uzeum W arm ii i Mazur, K u ra to riu m
2 9 4 Kr onika N a u k o w a
O św iaty i W ychow ania w O lsztynie i w S uw ałkach. K o m itet o bdarow ał po nadto w szystkich uczestników zawodów II stopnia p am iątk o w y m i p la k ie tk a mi z sym bolem M azurskiego Z w iązku Ludowego (1919),
VII, KOŁO P T H W BARTOSZYCACH
Koło pow stało 13 m arc a 1978 roku. P rezesem jego został m g r H en ry k Szyszlak, wiceprezesem — m g r Zofia Stasiulew icz, s e k reta rze m m g r Gizela Łukaszewicz. P rezes K oła jest członkiem Z arząd u Oddziału.
Koło w m arc u 1978 ro k u m iało 13 członków, w m arc u 1980 ro k u 19 człon ków, a więc przybyło 46 proc. s ta n u z 1978 roku.
Członkam i koła w zdecydow anej większości są nauczyciele. Członkowie koła w B artoszycach uczestniczą w zeb ran iach O ddziału w Olsztynie oraz w w ycieczkach o rg anizow anych przez Z arząd Oddziału. W o statn ich m iesią cach kłopoty k o m u n ik acy jn e u tru d n ia ły członkom koła dojazd na im prezy olsztyńskie.
Odczyty i sp o tk an ia 1978
M aj — doc. d r Ja n u sz Ja siń sk i (Olsztyn), Cele i zadania Polskiego T o w a r z y s tw a Historycznego;
M aj — d r T adeusz F ilipkow ski (Olsztyn), Początk i sz ko ln ictw a na W arm ii i Mazurach po w y z w o le n iu w 1945 roku;
P a źd ziern ik — D ysk u sja nad książką W. Góry, Polska Rzeczyposp olita L u d o w a 1944— 1974. W prow adzenie do dyskusji m g r H e n ry k Szyszlak;
L istopad — m g r Zofia Stasiulew icz (Bartoszyce), S ta n is ła w A u g u s t P onia tow ski — mecenas k u l t u r y ;
G rudzień — m g r T eodor Bloch (Bartoszyce), Znaczenie G da ń s ka , Elbląga i T o runia w h andlu b r y t y j s k i m w X V I I I w ieku.
1979
K w iecień — S po tk an ie z pionieram i ośw iaty bartoszyckiej;
W rzesień — D yskusja n ad p ro jek tem p ro g ram u historii szkoły dziesięciolet niej.
1980
M arzec — D r J e rz y S ikorski — (Olsztyn), Historyczne z w ią zk i W a r m ii z Pol ską.
VIII. ROŻNE
K a n d y d a t zgłoszony przez Oddział, pub licy sta i lite r a t H e n ry k Syska, o trzy m ał I n ag ro d ę Z arz ąd u G łównego P T H za p o p u lary zację w iedzy h isto rycznej. N agroda została w ręczona w czasie W alnego Z grom adzenia D elega tów P T H we w rześn iu 1978 ro k u w G dańsku. In fo rm ac ję o ty m w yróżnie n iu podała cała p ra sa krajow a.
W iceprezes Oddziału, d r A ndrzej Skrobacki, za działalność historyczną o trzy m ał z okazji 50 rocznicy u ro d z in odznakę „Zasłużony Działacz K u l t u r y ” . D r B ohdan Łukaszewicz, członek Z arządu, za działalność na rzecz P o l skiego T ow arzy stw a Historycznego, został u d e k o ro w an y przez P rzew odniczą cego R ady P ań stw a, prof. dr. H e n ry k a Jabłońskiego, S re b rn y m K rzyżem Zasługi.
Kr onika Na u ko w a 2 9 5 * * *
W d n iu 25 m arc a 1980 ro k u odbyło się W alne Z eb ra n ie Członków O ddzia łu. Nowe w ładze Oddziału u k o n sty tu o w ały się n astępująco: Z a r z ą d — prezes — doc. d r Ja n u sz Jasiń sk i, wiceprezes — d r T adeusz F ilipkow ski, w i ceprezes — d r B ohdan Łukaszewicz, s e k reta rz — m g r E d w a rd M artu szew - ski, zastępca s e k reta rza — d r Józef B agiński, s k a rb n ik — m g r J e r z y M ina- kowski, zastępca sk a rb n ik a — d r H a lin a K eferstein, członkowie: m g r S ta n i sław a Badow ska, m g r Józef Judziński, ks. m g r Je rzy Otello, m g r A n n a P r z y bylska, d r J e r z y Sikorski, m g r H e n ry k Szyszlak.
K o m i s j a R e w i z y j n a — przew odniczący — doc. d r Z y g m u n t Lietz, s e k reta rz — m g r Je rzy P rzerack i, członkowie: m g r F ranciszek Sokołowski, m g r A dam Suchowiecki, m g r M aria Tarnow ska.
